78
5 - 2012
Tekst Jack Wijnands Fotografie Jonathan Andrew
WANDELEN
VIERSTERREN ROUTE LANGS KUST EN DUIN Weidse uitzichten, afwisselende en rijke natuur, fijne en stille wandelpaden... Deze wandeltweedaagse langs kust en duin van Texel verdient vier sterren op alle punten.
5 - 2012 79
De feiten GEBIED Noordzeekust van Texel. Voornamelijk gekenmerkt door strand, duin en heide. TOCHT Wandeltocht over de lengte van het eiland in twee dagen. Circa 20 kilometer per dag. ZWAARTE/MOEILIJKHEIDSGRAAD Gemiddeld. NAVIGATIE Gedetailleerde wandelkaart; geen bewegwijzerde route. Gps-gebruikers kunnen een complete track downloaden van oppad.nl. BESTE TIJD Voor de vogelliefhebbers vooral voor- en najaar. Plantenliefhebbers komen vooral in mei/ juni aan hun trekken. Meeste kans om zeehonden te spotten op het wad (bij de vuurtoren) in de winter. OVERNACHTEN Diverse B&B’s op het eiland. In de zomer zijn de veel goedkopere campings ook een optie. ERNAARTOE Met de auto of de trein naar Den Helder. Vanaf daar de veerboot naar het eiland. De wandeling start direct vanaf de boot. MEER PRAKTISCHE INFORMATIE ga naar oppad.nl
80
5 - 2012
Half land, half zee, natuurgebied de Slufter, hoogtepunt op dag twee.
Het is een warme zomerdag als we aan onze tweedaagse wandeltocht langs de kuststrook van Texel beginnen. Tijdens de boottocht van Den Helder naar het eiland doen vele krijsende zeemeeuwen ons uitgeleide en krijgen we al een voorproefje van het weidse uitzicht over het waddengebied. De typische waddensfeer zit er dus meteen al goed in als we aan wal komen.
ÉCHTE ONGEREPTE NATUUR Het mooie van de route is dat hij meteen begint vanaf de boot. Niet eerst langs saaie autowegen of rumoerige dorpen, nee; direct de stilte van de kust. Over de duinen van de Petten lopen we langs de Mokbaai richting de Hors. Hier treffen we Arthur Oosterbaan, conservator en gids van natuurcentrum Ecomare. Met zijn safarihoed, zijn oldskool verrekijker en beschaafde tongval doet hij denken aan een klassieke 19e eeuwse ontdekkingsreiziger die zo van ‘the Beagle’ komt afgelopen.
Arthur heeft duidelijk niet voor niets dit gebied uitgekozen om ons rond te leiden. ‘De Hors is echt het mooiste stukje van Texel’, vertelt hij enthousiast. ‘De meeste duintjes hier zijn pas de laatste tien jaar ontstaan en op puur natuurlijke wijze. Dat gebeurt voornamelijk door de invloed van het brede strand, wat de wind vrij spel geeft, zodat het zand flink kan opstuiven. Het helmgras houdt dit opstuivende zand vast, waardoor het geheel zich uiteindelijk om kan vormen tot een ware duin. Er is geen mensenhand aan te pas gekomen en daarmee is de Hors één van de weinige échte ongerepte natuurgebieden in Nederland.’
MINI-SENSATIES We wanen ons haast in een woestijn of een western-achtige prairie. Als we in de verte een ruiter zien rijden, denken we ook even Clint Eastwood te ontwaren, maar zoveel ‘coolness’ is ons net niet gegund. Daarom echter niet getreurd, want
De Hors is één van de weinige échte, ongerepte natuurgebieden in Nederland
wat heeft dat beest nou helemaal te zoeken in een kikkerland als het onze?’
REGENDANS
er zijn genoeg andere mini-sensaties. Zo zijn we op vele plekken rechtstreeks getuige van de geboorte van een duin; daar waar de meest verse polletjes helmgras staan met slechts een klein hoopje zand eromheen. ‘Ooit pleitte een plantkundige ervoor om ons nationale symbool van de
leeuw te vervangen voor zo’n pol biestarder gras’, vertelt Arthur. ‘Want door dit stevige gras is heel Nederland in feite ontstaan. En het stugge vasthoudende van dit helmgras doet tevens recht aan onze volksaard. Een veel beter symbool dat zo’n rare leeuw dus, want zeg nou eerlijk:
Aan de rand van de Hors ligt een waar moerasgebied, dat exotisch aandoet zo op het strand. Arthur: ‘Het mooie is vooral dat hier in het voorjaar meer dan tien soorten orchideeën groeien en dat je er vele soorten vogels kunt zien, én padden!’ Terwijl wij genieten van de zonneschijn op ons gelaat en op de prille babyduintjes, hoopt Arthur op een zware storm. ‘Want dan is dit gebied écht net een woeste woestijn; met al dat opstuivende zand overal.’ We kunnen ons er iets bij voorstellen, al laten we de regendans toch nog even voor wat ie is. We nemen afscheid van onze gids en lopen verder langs de branding van de Noordzee. Ondanks het zonnige weer komen we daar een klein uur lang bijna geen mens tegen. Die ene spaarzame ruiter of windsurfer daargelaten. Ter hoogte 5 - 2012 81
De zuidpunt van Texel is uitgeroepen tot viersterren natuurgebied
van Den Hoorn verlaten we het strand en gaan de Loodsmanduinen in.
AFWISSELEND LANDSCHAP Het oude duingebied ligt er prachtig bij, met de bloeiende paarse heide en vele kleurige bessenstruiken. De afwisseling met de Hors is groot en één van de redenen waarom de zuidpunt van Texel een paar jaar geleden werd uitgeroepen tot één van de viersterren natuurgebieden van Nederland. Omringd door die natuur duikt het dorpje Den Hoorn met zijn kerktoren op. Verscholen in de duinen ligt het bunkercomplex
Even verlaten we de duinen om bij ons bed & breakfast te komen.
82
5 - 2012
van batterij Den Hoorn, waar onze route dwars doorheen slingert. Hier lunchen we uitgebreid en maken we ons op voor het finalestuk van de dag richting De Koog. Noordelijk van de bunker en Den Hoorn ligt de Dennen, een uitgestrekt bos dat ooit is aangelegd voor de houtwinning, maar nu alleen nog dienst doet als recreatiegebied. Het blijkt een broeinest voor de meest bijzondere paddenstoelensoorten. Het maakt het landschap nog afwisselender dan het al is. Wij slaan er af naar ons bed & breakfast ‘Isola Bella’. Het ligt een kilometer buiten de wandelroute, maar is
Het baken op de dag twee.
De steiger van de veerboot naar Vlieland.
tepunt van Texel te worden; het is een zeegat dat in 1851 is ontstaan door een dijkdoorbraak. Doordat het water in het gebied meegaat met de eb- en vloedstroming van de Noordzee, en bij extreem hoog water zelfs helemaal onderloopt, zijn er veel kreekjes en slikranden ontstaan. Dit maakt het uitermate geschikt als foerageergebied voor de meest uiteenlopende vogelsoorten. Om de Slufter te bereiken, lopen we langs het moerassige gebied van de Muy. Het landschap doet soms mysterieus aan, ook al vanwege de aanwezigheid van oude dode duinboompjes aan de rand van het wandelpad en de vroege ochtendmist.
HOOGSTE DUINTOP het omlopen meer dan waard. De joviale gastvrouw ziet onze hongerige blikken en biedt meteen aan een maaltijd te maken uit eigen biologische tuin. Dat slaan we niet af! Na de heerlijke pasta zoeken we snel ons bed op, want morgen wacht ons weer een lange tocht.
DE SLUFTER De ochtendnevel komt ons tegemoet, als we de volgende dag op weg zijn naar de Slufter, waar we onze tweede gids tijdens deze tocht, de vogelaar Marc Plomp, zullen treffen. De Slufter belooft een ander hoog-
Aan het einde van de Muy valt ons oog op een smal paadje langs een wildgroei van struiken. Veel spannender dan het brede wandelpad natuurlijk! De lange plukken bruine haren aan de doorns verraden dat Schotse Hooglanders deze alternatieve doorgang voor ons hebben geëffend. Al is dit runderpad niet helemaal zonder gevaar…, maar een paar sneeën en krassen op onze ledematen later krijgen we een welverdiende beloning als we op de hoogste duintop in de weide omtrek staan, mét weids uitzicht op de Slufter. Hier zouden we wel de hele dag willen blijven. Maar we
lopen door, want we kunnen onze gids niet te lang laten wachten. Een klein half uurtje later schudden we hem dan ook op het afgesproken punt de hand. Marc heeft speciaal voor de rondleiding professionele verrekijkers voor ons meegenomen.
UNIEK IN NEDERLAND Het eerste wat opvalt als we de Slufter betreden, is de beloofde hoeveelheid aan diverse soorten vogels die overal lopen, broeden, stilstaan en rondvliegen. Een visueel schouwspel dat wordt begeleid door een orkest aan gefluit, gekrijs en gezang. Het natuurgebied is niet voor niets hét walhalla voor vogelaars. Marc heeft ook niet toevallig voor Texel als zijn thuishaven gekozen; hij runt er een vogelinformatiecentrum en schiet er de mooiste plaatjes in zijn professie als natuurfi lmer. ‘De Slufter is eigenlijk één groot tankstation voor vogels op doorreis’, doceert hij. ‘Hier kunnen de trekvogels bijkomen van hun lange vlucht vanuit Afrika of Scandinavië. En de broedvogels hebben hier de rust en het voedsel om hun jongen groot te brengen.’ Onze gids wijst naar boven, waar diverse roofvogels boven de duinrijen cirkelen. Met onze verrekijkers spotten we buizerds en bruine kiekendieven. ‘Door het 5 - 2012 83
In augustus is het in de Slufter één paarse gloed
Zelf wandelen op Texel? Meer praktische informatie bij de hier beschreven route, waaronder ons slaapadres en een globale routebeschrijving, vind je op oppad.nl. Gps-gebruikers kunnen hier ook een complete track downloaden.
oppad.nl open karakter van het gebied en de aanwezigheid van Noorse woelmuizen is de Slufter ideaal voor ze om te jagen’, vertelt Marc. ‘Soms spotten we ook slechtvalken, die hier als trekvogels passeren. Die storten zich met driehonderd kilometer per uur op kleinere vliegende vogels!’ Marc toont tot slot de bijzondere plantjes in het gebied. ‘Het regelmatig binnenstromende zeewater laat vooral heel veel zout achter. En deze ondergrond maakt de vegetatie van de Slufter uniek in Nederland. Vooral in augustus is het hier één paarse gloed, als het Engelse gras en de lamsoor welig groeien. Het zijn de enige planten die kunnen leven op een zoute bodem.’
VOYEURS Struinen in de Slufter.
84
5 - 2012
We naderen de uitgang van de Slufter en lopen daarbij langs een breed uitkijkpunt, waar tientallen vogelaars met hun enorme kijkers het gebied afspeuren naar zeldzame
info
kaart
gps
vogels. We gaan er even bijstaan met onze kijkers, en voelen ons stiekem een beetje voyeurs. Die vogels moesten eens weten hoe obsessief er naar ze wordt geloerd. We leveren de kijkers weer in en nemen afscheid van Marc. Want we willen toch wel voor donker het eindpunt hebben bereikt. Na weer een fikse wandeling door duin en heide, waarbij we naast de vergezichten ook de nodige roofvogels spotten, komen we aan bij de karakteristieke vuurtoren op het uiterste noordelijke punt. Hier waaien we nog even lekker uit na de vijftien kilometer lange tocht. Geen zeehonden vandaag op het wad, maar we hebben meer dan genoeg andere mooie dingen gezien de afgelopen twee dagen. Je zou de route bijna weer al wandelend terug willen lopen. Omdat het lichaam protesteert, pakken we toch maar de bus terug. Want ook dat is Texel… een eiland rijk aan natuur én moderne gemakken.
