Den haag
vandaag De Hofstad is hipper dan ooit. ‘Vintage’ wijken als het Zeeheldenkwarier zijn in opmars en de skyline is compleet vernieuwd. Hoogste tijd voor een Haagse collage, met tips van locals. Den Haag voorbij het Binnenhof. Tekst: Nicolline van der Spek | Fotografie: Jurjen Drenth
58 |
Perfect lunchadres: Juni in de Molenstraat
Den Haag vandaag
‘Voor de cheesecake van Bij HeM fietst zelfs Mark Rutte wel eens om’
Foto’s pagina 58 en 59 v.l.n.r.: - Grenzend aan de Hofvijver: Mauritshuis, het Torentje (van Rutte) en het Binnenhof - Het Internationale Strafhof: voor boeven van wereldformaat - Wegens renovatie tot medio 2014 gesloten: het Mauritshuis
Oh Oh Den Haag. Wat kennen we haar goed. Barbie & Bea, beiden te koets. ‘Weduwe van Indië’. Brenger van de internationale vrede en Dungelmann kroket. Het hele jaar door haringhappende kamerleden bij de beroemde haringkraam bij het Binnenhof, ’s zomers de bootjes in het Westbroekpark en al wat langer geleden ‘Gebak van Krul...’ precies, die van ‘Geen Gelul’. De legendarische tearoom was ooit gevestigd in een prachtig Jugendstilpand op het Noordeinde. De Haagsche chique dronk er thee met een taartje (‘gebakjes’ waren voor het volk). Even verderop zag je heren flaneren op het Lange Voorhout, aan het einde van de avond in pyjama, naar het schijnt. Louis Couperus, ooit woonachtig in de Sumatrastraat, vind je er nog altijd, gegoten in brons met daaronder in bladgouden letters: ‘Zoo ik íets ben, dan ben ik een Hagenaar’. Wat zou de grote schrijver denken van de vlieger, het nieuwe logo van Den Haag? Het is ontworpen door de beroemde U2-fotograaf Anton Corbijn. De Hagenaars zelf moeten er niets van hebben. Die zweren nog altijd bij die ene vogel, hoog op de poten, symbool van de stad. De ooievaar. Wat bracht ze veel voort: Carmiggelt, Kan en Van Kooten, de heren van Earring en niet te vergeten de
Haagse ereburger Paul van Vliet. De cabaretier had heimwee en verruilde recent zijn woning in Breukelen voor de Hofstad, waar hij 76 jaar geleden is geboren. Burgemeester Jozias van Aartsen schreef hem persoonlijk in. Heimwee.... Logisch. De zee lonkt, maar de stad trekt harder. Al is ze veranderd. En hoe! Laat ik een Haagse stratenmaker in dit verband citeren: ‘Al die steenpuisten, ze springen als padden uit de stoel’. De man heeft gelijk. De skyline van zijn stad is de afgelopen tien jaar spectaculair veranderd. Hotel des Indes en de imposante balustrades van Maison de Bonneterie hebben plaatsgemaakt voor nieuwe stadsiconen: voor stalen uitroeptekens van de nieuwe tijd. Van al die ‘steenpuisten’ springt het Strijkijzer het meest in het oog. Ze is gesitueerd in niet de meest chique buurt van de stad, to say the least, maar de toren strijkt elke kreukel glad. Ja. Was Den Haag ooit de stad van miniaturen, nu torent ze boven alles uit. Maar ook lager bij de grond gebeurt het nodige. Oude wijken als het Zeeheldenkwartier zitten in de lift, op de kleinste pleintjes klinkt muziek, en schijnt de zon, dan is het vechten voor een stoel op welk terras dan ook. Nog even en Den Haag mag zich de Culturele Hoofdstad noemen van Europa. Een stadsportret.
Haring happen kan bij het Binnenhof of op Scheveningen
Leuk in het Hofkwartier
• Tapas eten in De Oude Mol (op de hoek van de Molenstraat). De zaak hangt vol rode harten en het toilet is de meest romantische dat ik ooit heb gezien, compleet met kaarsjes. Ernaast zit restaurant Pastis, www.pastis.nl. • Leuke designwinkels en bric-à-brac vind je in de Molenstraat, o.a. Bibeloo. In de Papenstraat (in het kleinste winkeltje van de stad) bakt BadwyAchmed uit Egypte al jaren Vlaamse Friet. • Pal naast de dampende frituur bevindt zich sinds kort de jonge modeontwerper Michael Barnaart van Bergen, er schuin tegenover poptempel De Paap. • Trek in cheesecake? Voor de cheesecake van Bij HeM (Molenstraat) fietst zelfs Mark Rutte wel eens om. Hij neemt er altijd een kop warme chocomel bij, aldus insiders. • Ook bij Juni (Molenstraat) kun je heerlijk eten (ontbijt en lunch). Of gaat u voor traditie? Dan wacht u iets verderop Florencia. De ijssalon is een begrip in Den Haag, de hele stad komt er over de vloer.
HOFKWARTIER
Onder dit wapen spreekt onze koningin de troonrede uit
Verleidingen rondom de Grote Kerk ‘Wie vijf eeuwen terug door de Papenstraat liep’, schrijft Jan Paul Bresser in de bewonerskrant van het Hofkwartier, ‘en van daaruit door de smalle straatjes van het Hofkwartier wandelde, kwam ze allemaal tegen. De winkels, de werkplaatsen, de ateliers en de magazijnen van de gilden’. Volgens Bresser is er eigenlijk nooit wat veranderd, want wie vandaag het kwartier doorkruist, schrijft hij, ‘ziet dat de geschiedenis zich herhaalt’. De Molenstraat, de Oude Molstraat, de Papenstraat. Overal vind je nieuwe winkels en studio’s van jonge creatieve ondernemers. Modeontwerpers, koks, edelsmeden. ‘Het nieuwe oude Hofkwartier. Nog altijd met de dagelijkse deuntjes van de klokken van de Grote Kerk en het straatorgel op zaterdag. De zingende merels in het voorjaar in de Paleistuin.’
Kurhaus: Den Haag aan zee
| 61
Den Haag vandaag
Leuk in de buurt van de Haagse Toren
HAAGSE BLUF
• Naar de Overkant, bijzonder knus lunchadres op Stationsweg 32, www.naardeoverkant.nl (de website says it all, maar in het echt nog veel leuker!). • Dunne Bierkade, recent omgedoopt tot Avenue Culinaire telt een aantal bijzondere restaurants. Stap ook even binnen bij biercafé De Paas, waar ze 165 soorten bieren op fles verkopen, waaronder het mysterieuze (en etiketloze) trappistenbier Westvleteren, elf euro per flesje maar gebrouwen vol geheimzinnigheid. ‘s Zomers terras op terrasboot. Overigens is de naam van de Dunne Bierkade afkomstig van de aanvoer en handel in het Dunne bier (het lichte bier) met een laag alcohol percentage dat hier vroeger plaatsvond. • Chinatown. Klein maar fijn. De Vietnamees is een aanrader. • Lief Hertje en de Grote Witte Reus (Stationsweg), categorie: cutting edge kunst (galerie en winkel).
Wandeling langs de Haagse wolkenkrabbers ‘Wat is het mooiste nieuwe gebouw van Den Haag?’ Ik stel de vraag aan architect en fotograaf Allard van der Hoek, die me namens Architour rondleidt door het nieuwe hart van vijf miljard: de skyscrapers rond CS en Holland Spoor. We passeren flink wat staaltjes machtsvertoon, waaronder De Kroon (131 meter hoog), gebouwd op de plek waar ooit ‘het lelijkste gebouw van Nederland’ stond, de Zwarte Madonna van Carel Weeber. Iets verderop de Hoftoren (142 meter) en de Zurichtoren (88 meter), alias De Vulpen en Citruspers. Grote gebouwen krijgen al snel bijnamen. Zeker in Den Haag. De Hagenees is zeer direct, dus vraag hem niet naar Castalia, een gebouw dat is geïnspireerd op een oud herenhuis. Hij zal je vragend aankijken. De Haagse Tieten kent hij wel. Net als De Netkous, de Randstadrail tussen Den Haag en Rotterdam. Allard en ik staan intussen op het 132 meter hoge balkon van de Haagse Toren, gebouwd op een kavel van slechts 30 bij 35 meter om de hoek van Station Holland Spoor, alias het Strijkijzer. 40 seconden geleden stonden we nog beneden. Met een glazen lift aan de buitenzijde van het gebouw zoef je op z’n André Kuipers naar boven en wacht je een spectaculair uitzicht. De toren straalt aan alle kanten glamour uit. Het Penthouse waar je geschroeide tonijn kunt eten in een nachtclubachtige sfeer is het hoogste restaurant van Nederland. Tja, alleen die naam: Haagse Toren. ‘Een gevaarlijke keuze’, stelt Sjaak Bral. ‘We hebben er namelijk al een, op de St. Jacobskerk, en da’s een begrip. Dat is cultureel erfgoed. Daar blijf je met je poten vanaf. Je kan je zaak ook niet ‘Vredespaleis’ gaan noemen, toch? Maar je hebt wel bluf als je je nieuwe toko ‘Haagse Toren’ noemt. En dat is natuurlijk ook weer erg Haags.’ Haagse Bluf vind ik een leuke omschrijving voor de testosteronarchitectuur van Den Haag. Wie ontwerpt de grootste? Het Strijkijzer staat in ieder geval in de top drie, samen met De Stemvork (146 meter) en De Vulpen (142 meter). Maar zijn al die gebouwen ook mooi? Allard zucht... hij houdt eerlijk gezegd niet zo van de nieuwe Haagse architectuur, geeft hij aarzelend toe. Het is hem te neoclassicistisch met al die pilaartjes. ‘Als ik toch iets moet noemen, dan het Danstheater van Rem Koolhaas. Nee, wacht... het Haags Gemeentemuseum van Berlage. Dat gebouw is van een tijdloze schoonheid.’ Ik geef hem volmondig gelijk, al kan Berlage natuurlijk niet tippen aan het uitzicht dat je vanaf het Strijkijzer hebt: Panorama Mesdag anno 2012 met zicht tot Rotterdam. Dit alles aan de voet van de rood ‘geluifelde’ Geleenstraat. Top! TIP: Architour verzorgt rondleidingen naar moderne rchitectuur en stedenbouw in Nederland, www.architour.nl. a
‘De Dunne Bierkade is recent omgedoopt tot Avenue Culinaire’ 62 |
Johan de Witt kijkt uit over de Plaats
New Babylon: de nieuwste wolkenkrabbers van Uptown Den Haag
Hagenezen zeggen De Netkous tegen de Randstadrail
Aan de bar in filmtheater Aan het Spui
Hagenees versus Hagenaar Het is bekend. De Hofstad heeft twee gezichten: de F-side van ADO versus de Kievieten van Wassenaar. Volgens Van Kooten & De Bie was je een Hagenaar als je op zandgrond geboren was en een Hagenees als je wieg op veengrond stond. De grens ligt om en nabij de Laan van Meerdervoort. Tram 17 vertelt het hele verhaal. Stap in op de Frederik Hendriklaan in het Statenkwartier (overigens spreken ze in Den Haag zelf van ‘Fred’ als het om de Frederik Hendriklaan gaat) en rijd via het centrum richting Wateringen. Geloof me, ver voor Holland Spoor zijn alle Meisjes met de Parel uitgestapt. Ik bleef zitten en ving er het volgende telefoongesprek op. ‘Zeg, ken je nog wel normaal lulle?’ De ‘Matsoe Matsoe’ in kwestie belde met één van zijn vrienden die net van baan veranderd was, begreep ik, en sindsdien geen plat Haags meer sprak. De kakgarnaal werden koperen hartkleppen toegewenst, dan kon hij zich de rest van zijn leven de vinkentering poetsen. Uiteraard was het aardig bedoeld, maar dat begreep de in Laak geboren en getogen kakgarnaal als geen ander.
| 63
De Haagsche Passage: al sinds 1885 een chique winkelpromenade
Den Haag vandaag
Ode aan de Haagsche kakker
De Hagenaar schijnt nogal krenterig te zijn (denk aan het beroemde ‘Haagse Bakkie’). Om dit vooroordeel royaal te ontzenuwen, bakt meesterbakker Frans Hessing al jaren zijn Haagsche Kakker, een brood dat rijk gevuld is met amandelspijs, honing, kaneel en de beste krenten. De delicatesse is te koop bij drie bakkerijen: Reinkenstraat, Denneweg, Oude Molstraat en bij de koffiecorner Haags Bakkie in de Theresiastraat.
Schevingen is hip and happening
Escher in het Paleis: een museum met optische illusie in Paleis Lange Voorhout
Een stad die naar zee ruikt
ADO Den Haag voetbalt in groen en geel en dat is geen toeval, het zijn de kleuren van de stad. Het groen symboliseert de vele parken. Het geel refereert aan het strand. Zelf vind ik het Westbroekpark het leukst. Je kunt er een roeibootje huren bij De Waterkant (www.dewaterkant.nl), waar alternatief Den Haag muntthee drinkt in het gras en luistert naar poëzie. TIP: Poëzie aan de Waterkant, het grootste Haagse poëziefestival, vindt jaarlijks plaats in de open lucht van het Westbroekpark. Zondag 11 augustus, v.a. 14.00 uur (gratis). De leukste stranden vind je langs het Zwarte Pad in Scheveningen. Voor ‘te blond, te bruin en te veel goud’ verwijs ik u naar de Cherso-stranden van Scheveningen.
Binnenhof. Geen politicus gespot! Dan maar op de foto bij de ijscokar.
Den Haag in cijfers
495.038 Aantal inwoners 144 Aantal nationaliteiten 11 Kilometer kustlijn 104 Ambassades 150 Internationale organisaties
400 70.000 20 45 4.111
Hectare bos Bomen langs de straten Miljoen bezoekers per jaar Musea Winkels
De jaarlijkse Tong Tong Fair (Pasar Malam)
| 65
Brunotti, strandbar op Scheveningen
Stephan Evenblij (broer van...) in Café de Posthoorn
Den Haag vandaag
‘Hagenezen hebben een grote bek, maar een klein hartje’
CUPCAKES & FRIDAY DRINKS
Met meer dan 144 nationaliteiten is Den Haag misschien wel de kleurrijkste stad van Nederland. Onder hen een groot aantal (tussen de 30 en 50.000) expats. Expats zijn in de regel mensen die veel geld verdienen, een poosje in het buitenland wonen en elkaar opzoeken in pubs voor Friday Drinks en Midweeker Quizzes. Tijdens zo’n quiz worden de meest dubieuze vragen gesteld, zoals: wat is het enige Engelse woord dat eindigt op ‘mt’? (* zie pagina 68). Expat-vriendinnen Lilly (Mexx) en Tina (Shell) hebben geen idee. Ze leerden elkaar kennen bij de Zwarte Ruiter op de Grote Markt. ‘In Den Haag kom je heel gemakkelijk in contact met andere buitenlanders’, weet Tina uit ervaring. Lilly deelt die mening. ‘Veel expats leven in een soort bubble’, vindt Tina. ‘Ze weigeren Nederlands te leren en sluiten zich volledig af van de plek waar ze wonen. Persoonlijk vind ik het juist leuk om in contact te komen met Nederlanders.’ Grappige site voor en door expats: www.legalaliens.eu
DE 10 VAN EVENBLIJ
‘Om je thuis te voelen in Den Haag moet je de code kennen’ ‘Hippe plekken in Den Haag? Ik houd niet van hip. Ik maak zelf wel uit wat ik leuk vind, daar heb ik het etiket “hip” niet voor nodig.’ Tegenover me zit de 30-jarige Stephan Evenblij, de broer van ex-DWDD/Jakhals Frank Evenblij, een Hagenees in hart en nieren, bekend van de film Quiz, de tv-serie Seinpost Den Haag en nu druk met zijn eigen comedy Doffers & Duivinnen. We zitten in de Posthoorn, een etablissement voor een wat ouder publiek aan het Lange Voorhout 39, waar van oudsher kunstenaars, schrijvers en politici elkaar ontmoeten. Ik vraag hem naar zijn persoonlijke top 10. Wat zijn in zijn ogen de mooiste plekken van Den Haag? ‘Den Haag is nog altijd de stad die het ooit was. Den Haag is authentiek. Wel moet je de code kennen om je er thuis te voelen. Dat heeft met bluffen te maken. Hagenezen hebben een grote bek, maar een klein hartje. We zijn heel direct, en beledigen om te beledigen, niet om te kwetsen. Laatst zei een vriend tegen me: ‘He Steef, ben je soms afgevallen?’ Die gozer zelf is zo kaal als een biljartbal, dus reageerde ik door te zeggen: ‘Waarom laat jij je haar niet groeien. Plek zat!’
Dunne Bierkade tijdens Jazz in de Gracht
070 ROCKS
Den Haag saai? Moet je tijdens The Hague Pride (dit jaar op 3/9) eens naar de Hofstad gaan.
‘Venus’ van Shocking Blue is er geboren, de jongens van Direct komen er vandaan, Anouk, de Golden Earring, Kane en… Gruppo Sportivo niet te vergeten. Akkoord: Den Haag is dé muziekstad van Nederland. Een kleine podium/cultuur agenda voor deze zomer. • 1-2 juni The Hague Jazz – Waardige opvolger van North Sea Jazz dat naar Rotterdam is verhuisd, World Forum. • 24 juni Parkpop – Grootste, gratis popfestival van Europa, Zuiderpark (13.00 u). • 7 juli Beatstad – Muziekfestival met internationale en nationale topacts. Malieveld (15.30 u). • 24-25 augustus Jazz in de Gracht – Leuke mix van nieuw en jong talent, succesvolle amateurmuzikanten en een aantal oude vertrouwde namen. Met bootjes op de gracht. Dunne Bierkade en het Groenewegje (16.00 u), gratis.
Meisje met de parel van Vermeer. Tijdelijk te zien in het Gemeentemuseum.
Ontmoet de expats: 6 pubs
Beleef de Ierse en Engelse pubcultuur. Op de volgende adressen is het extra sfeervol tijdens belangrijke rugby- en voetbalwedstrijden, zoals het EK. 1. Huppel the Pub (Oude Molstraat 21), muziekcafé met meer dan 100 soorten whisky’s op de kaart 2. The Shillelagh (Javastraat 94) is de oudste Ierse pub van Den Haag. 3. Sherlock Holmes (Sumatrastraat) 4. O’Casey’s (Noordeinde) 5. The Fiddler (hoek Schoolstraat, naast de Grote Kerk) 6. The Bank of Friendship (Prins Hendrikstraat 55)
1. Bankaplein: ‘Het Bankaplein is een plein in de Archipelbuurt op de kruising van de Bankastraat en de Riouwstraat. Voor mij is het thuiskomen, ik ben er opgegroeid.’ 2. Plein 1813: ‘Plein 1813 is de mooiste rotonde van Den Haag. Wel moet je om er te komen bij wijze van spreken je leven riskeren, want het verkeer staat er geen moment stil.’ 3. Appeltheater: ‘Hier heb ik een jaar mogen staan. Samen met Sacha Bulthuis, de beste actrice die Nederland heeft gehad. Van haar leerde ik dat je overal schijt aan moet hebben. Niet dat je asociaal moet zijn, maar wel jezelf.’ 4. Lange Voorhout: ‘Prachtig toch? Liesje Leerde Lotje Lopen Langs de Lange Lindelaan. Dat is hier ontstaan. Het Lange Voorhout is ook helemaal niets veranderd. Churchill sliep in Hotel des Indes en zoals wij het zien, zag Napoleon het ook.’ 5.Haagse Filmhuis: ‘Hier kom ik vaak. Ze draaien er goede films.’ 6. Caballerofabriek: ‘Het is een multifunctioneel gebouw voor innovatieve, creatieve en culturele bedrijven, gevestigd in de oude Caballerofabriek’. www.cabfab.nl 7. Park Clingendael: ‘Hier kom ik tot rust.’ 8. Café de Kleine Witte: ‘De Kleine Witte is één van de oudste cafés van Den Haag. Vroeger had je Sociëteit De Witte, waar alleen de hoge pieten welkom waren. Tegenwoordig komt iedereen er, van bouwvakkers tot de boekhouder van de koningin.’ 9. Torentje bij Zwarte Pad: ‘150 meter van de parkeerplaats bij het Zwarte Pad (Scheveningen) moet je omhoog lopen. Daar staat een torentje. Nee, geen watertoren, maar een elektriciteitshuisje. Je hebt er een fantastisch uitzicht. Een goede plek om te komen met een vriendinnetje.’ 10. Huygensmuseum Hofwijck: ‘Constantijn Huygens woonde ooit op het Lange Voorhout en noemde het in een gedicht de mooiste laan van Europa. Zijn buitenplaats Hofwijck is een museum (Voorburg).’
| 67
Den Haag vandaag
HET ZEEHELDENKWARTIER Leukste wijk van Den Haag ‘Vroeger zat hier in de straat het eerste vegetarische restaurant van Den Haag. Je kunt er nog altijd lekker eten. Restaurant De Brave Hendrik heet het, geloof ik.’ Ik praat met de 68-jarige middenstander Aad van Driel achter in zijn zaak in de Prins Hendrikstraat: wijnhandel Kooper, die Van Driel in 1989 had gekocht. ‘Toen had ik nog haar’, zegt hij en tilt zijn pet op om te demonstreren hoe ze zijn verdwenen: zijn wilde haren. Hij heeft groots geleefd, biecht hij op. ‘Ik had de tweede Datsun 240Z in Nederland. Een sportwagen, Johan Curijff had de eerste.’ Aan elke vinger had de flierefluiter minstens een paar vriendinnen, vertelt hij. ‘Ik kon heel goed tennissen’, voegt hij eraan toe alsof dit alles verklaart. Een harde werker ook, deze Datsun-rijder en vrouwenliefhebber, die zijn geld opspaarde onder zijn matras. Pretogen. ‘Toen al had ik geen vertrouwen in de banken. Ik lag liever op mijn geld, dat voelde veiliger, en geloof me: het was niet weinig. Tot ik alles kwijt raakte. Op mijn dertigste was ik failliet. Met allemaal horecabaantjes moest ik weer van vooraf aan beginnen tot ik in 1989 deze zaak kocht.’ De business floreert. Van Driel is dan ook een echte zeeheld. Want echte zeehelden deinen mee met de golven, leer ik. De golven van de conjunctuur. Dat doen alle mensen die hier wonen. Het Zeeheldenkwartier zit weer in de lift. Het is een populaire wijk. Het gaat economisch goed, er wonen leuke mensen (veel tweede leg, krijg ik verteld) en er zijn veel bijzondere winkeltjes bijgekomen. Maar zo is het niet altijd geweest, corrigeert Van Driel zichzelf. ‘Vroeger zat hier op de hoek discotheek De Tempel. Berucht. Altijd gedonder met politie.’ De zeeheld moet zijn verhaal onderbreken voor een klant. De man komt een likeur kopen voor zowel zijn moeder als schoonmoeder, die beiden 92 jaar zijn. Ze drinken graag Elixir d’Anvers. De drank is qua antiquiteit te plaatsen in het rijtje citroenjenever met suiker. Van Driel is de enige slijter in Den Haag waar de kruidenlikeur te koop is. Hij heeft veel vaste klanten.
Aad van Driel: zeeheld in hart en nieren
De Bijenkorf: al 90 jaar een blikvanger in de Grote Marktstraat
TIP: Zeehelden Festival (27 juni t/m 1 juli). Het leukste buurtfeestje van Den Haag, vier dagen kunst, dans, muziek, lekker eten en hopelijk veel zon.
Leuk in het Zeeheldenkwartier
• Grand Café Restaurant Savanna, Prins Hendrikplein, (www. savanna.nu) met terras, dat vooral in het voorjaar lonkt als de Magnolia’s in bloei staan. • Haagse Lente, lekker eten in kleurrijk ingericht café met originele Gispenstoelen, Piet Heinstraat (www.haagselente. com). • Koningsplein, als je de Prins Hendrikstraat helemaal uitloopt, wandel je een nieuwe wijk binnen (het Regentessekwartier) die begint met het sfeervolle en gemoedelijke Koningsplein. • Bijzondere website over de Piet Heinstraat, in mijn optiek de leukste winkelstraat van Den Haag, omdat het zo gevarieerd is. Van curry en kringloop tot moderne designwinkeltjes en hippe eetcafés. Niks Denneweg-glamour, maar vintage volks! Valt binnen de categorie: er-snel-bij-zijn-voordat-ook-hier-deeerste-Landrover-parkeert. www.pietheinstraat.nl
Vragen?
[email protected] of via www.twitter.com/reizenmagazine
Eetadresje in het Zeeheldenkwartier Het antwoord op de quizvraag van pagina 66 is: ‘dreamt’
68 |
