&
Pisa & Lucca
Vroeger stonden ze elkaar naar het leven en nog altijd koesteren ze een gezonde wederzijdse rivaliteit. Maar voor de bezoeker zijn Pisa en Lucca twee logische partners op een reis door Toscane. Ze zijn allebei compact, historisch en vol verhalen. Op stap langs de meetlat van chilometero zero!
Tekst: Hans Bouman | Fotografie: John van Helvert
| 15
Pisa & Lucca
Hij blijft een lust voor het ooag, de scheve toren. Maar, mammoerd. mia, Wat is ’ie beroerd uitgev Het hoge woord moet er maar eens uit. Alle gebouwen op de zachte grond van het Campo dei Miracoli, het Veld der Wonderen van Pisa, staan scheef. De Duomo: scheef. Het Camposanto: scheef. Het Baptisterium: scheef. De toren: scheef. Nou ja, goed dan: heel scheef. Dat gegeven is niet geheel onopgemerkt gebleven, zoals iedereen die de plek bezoekt zal opvallen. Mijn hemel wat een mensen! En allemaal doen ze hetzelfde, voor diezelfde, honderden of duizenden malen per dag gemaakte foto. ‘Kijk, ik houd de scheve toren tegen!’ ‘Kijk, ik probeer de scheve toren recht te duwen!’ Maar eerlijk is eerlijk: het is en blijft een wonderlijk gezicht, die torre pendente. Sommigen zien er een symbool van heel Italië in: prachtig van ontwerp, een lust voor het oog, maar – mamma mia! – wat is ‘ie beroerd uitgevoerd. Het verhaal is al vaak verteld, maar verveelt nooit. De toren van Pisa, waarvan de bouw in 1173 begon, heeft eigenlijk altijd scheef gestaan. Al toen de derde van de acht verdiepingen was gebouwd, hing de toren uit het lood. Toen naar links, overigens, vanuit Campo dei Miracoli gezien. Om het overhellen te compenseren werden de volgende verdiepingen aan de rechterkant iets hoger gemaakt, met als gevolg dat de toren niet alleen scheef stond, maar ook een vage banaanvorm kreeg. Toen hij in 1350 was voltooid, stond hij 1,4 meter uit het lood! In de loop der eeuwen ging de toren steeds schever staan en met de komst van het toerisme werd hij een belangrijke inkomstenbron voor Pisa. In 1990 helde hij maar liefst 4,5 meter. Het gevaar van omvallen werd steeds groter en mede omdat een jaar eerder in Pavia een kerktoren was ingestort waarbij vier mensen omkwamen, werd de toren van Pisa gesloten en verzon men een list. Een heleboel listen zelfs, waarvan een aantal bijna desastreus uitpakten. Uiteindelijk leverde een combinatie van het plaatsen van contragewichten, het leggen van stalen banden om de toren, het draineren van de grond
en het weggraven van 60 kubieke meter aarde het gewenste resultaat. De gevaarlijke afwijking werd gecompenseerd. Tot volle tevredenheid van Toscaanse boeren, Pisaanse burgers en fotograferende buitenlui staat hij echter nog steeds scheef: 3,9 meter, het niveau van 1838.
Il gioco del ponte
‘Door het feit dat de toren scheef staat, wordt nog wel eens uit het oog verloren dat hij ook buitengewoon mooi is’, zegt Carlotta Milani, een Italiaanse die dankzij haar Nederlandse grootmoeder prima Nederlands spreekt, met af en toe een charmante verspreking. Bijvoorbeeld als ze ‘edelen’ bedoelt, maar ‘adelaars’ zegt. Carlotta legt uit dat Pisa ongeveer 1000 jaar geleden een rijke handelsstad was. ‘Toen de Pisanen, met hulp van de Normandiërs, een grote zeeslag wonnen tegen de Saracenen uit Noord-Afrika, bracht dat grote rijkdom. Daardoor konden de gebouwen op het Campo dei Miracoli worden gebouwd.’ De stijl waarin toren, dom en baptisterium zijn opgetrokken heet Pisaans-romaans en wordt onder meer gekenmerkt door Moorse invloeden. De bouwstijl is vaak geïmiteerd, elders in Toscane, maar nooit overtroffen. Ook niet door onze geliefde rivalen in Lucca, hoe graag ze dat ook zouden willen’, voegt Carlotta daar met een vette knipoog aan toe. De meeste toeristen blijven maar een halve dag in Pisa en bezoeken alleen het Campo dei Miracoli’, vertelt ze. ‘Daarna vertrekken ze voor een half dagje naar Lucca. Begrijpelijk, maar zo mis je wel veel, want Pisa is een ontzettend levendige studentenstad.’ We wandelen naar het middeleeuwse centrum, een paar honderd meter zuidwaarts, richting de Arno. ‘Je zou hier op de avond van 16 juni moeten zijn, de vooravond van het feest van San Ranieri, de patroonheilige van Pisa. In de vensters van alle gebouwen aan de Arno branden dan olie- en waslampjes en er wordt een groot vuurwerk afgestoken: de ‘Luminara di San Ranieri.’ Carlotta vervolgt: ‘En eigenlijk zou je dan veertien dagen later, op de laatste zondag van juni, moeten terugkomen. Dan wordt
Foto boven: De Arnokade in Pisa, met op de achtergrond de Santa Maria della Spina. Onder: Plafond van de kathedraal in Pisa > ‘Say cheese Bella!’
| 17
Pisa & Lucca
namelijk Il Gioco del Ponte gehouden. Het eeuwenoude Spel van de Brug, waarbij de Pisani die ten zuiden van de Arno wonen, de Mezzogiorno, het opnemen tegen de noordelingen, de Tramontana. Beide partijen gaan gekleed in historische kostuums en duwen van weerszijden uit alle macht tegen een kar, die midden op de brug staat, tot die op één van de oevers is geduwd.’ We wandelen door de smalle straatjes aan weerszijden van de rivier, en over de deftige hoofdstraat, die in het noorden Borgo Stretto heet, en in het zuiden Corso Italia. Modewinkels worden geflankeerd door uitspanningen waar de beau monde van Pisa zijn espresso of Campari drinkt. Op de Piazza San Omobono is het markt. De tomaten en aubergines zien er hier wat minder gaaf uit dan bij ons. Maar zoals we tijdens elke maaltijd weer zullen ervaren, compenseren ze dat met een veel intensere smaak. Ach, dat we Italianen op het gebied van eten weinig hebben te leren – we wisten het al lang.
Pisa-dreiging
Foto boven: Op de Campo dei Miracoli staan alle gebouwen scheef. Rechts: Relaxen aan de Arno-kade in Pisa.
18 |
Op amper 25 kilometer van Pisa, maar evengoed toch ruim een halfuur rijden, ligt Lucca. Traditioneel zijn beide steden concurrenten, en historisch zelfs grote vijanden. Onderweg spijker ik – reisgids in de achterzak – fotograaf John bij over het hoe en waarom. ‘Gelegen in een van Italië’s vruchtbaarste landbouwgebieden, is Lucca altijd een welvarend stadje geweest, al in Romeinse tijden. Tussen de 11de en de 14de eeuw maakte de zijdehandel Lucca echt schathemeltje rijk. Een doorn in het oog van de afgunstige Pisani. Er vloeide genoeg geld in de gemeentekas om een degelijke verdedigingswal te bouwen, die de stad tegen de Pisa-dreiging moest beschermen.’ John: ‘Dus nu eens geen moord en doodslag!’
‘Toch wel… de Pisanen lieten zich niet door de muur afschrikken. Toen ze uiteindelijk tot de aanval overgingen, bleef er weinig van het verdedigingswerk over. Dus bouwden de Lucchesi doodleuk een nieuwe, nog veel grotere muur. Die muur – geroemd als de mooiste van Italië – heeft zijn oude glorie behouden. De imposante mura met zijn tien balluardi, bolwerken, viert dit jaar zijn vijfhonderdjarig bestaan, en guess what? Unesco heeft interesse getoond.’
Iedereen de straat op
We maken kennis met gids Ria Bernts, getrouwd met een Italiaan en al jaren woonachtig in Italië. Ria is, mild uitgedrukt, een vlotte prater en vertelt niet alleen honderduit over de schoonheden van Lucca, maar ook over het dagelijks leven in Italië. ‘Een van de leukste dingen van dit land vind ik de passeggiata. Aan het eind van de dag, zo tussen vijf en zeven, gaat iedereen de straat op om wat te wandelen. Een cafébezoek mag dan niet ontbreken, net als een glaasje witte wijn of prosecco. Daar eet je dan wat kleine hapjes bij zoals olijven, een mini-pizza of een stukje worst. Op zomerse dagen wordt het een gelato. Zo ontmoet je elkaar en wordt er bijgepraat. Maar het echte hoogtepunt is natuurlijk de avonddis, die om een uur of half negen begint. Als je rond die tijd thuis bezoek hebt, eet dat natuurlijk mee, dat is een vanzelfsprekendheid. Er wordt flink de tijd genomen voor de maaltijd, maar daarna is het ook afgelopen. Je gaat dan niet meer het huis om iets te drinken, zoals jullie in Nederland doen. Een feest geven dat bijvoorbeeld om negen uur begint, en waarbij je aanneemt dat iedereen dan heeft gegeten, is in Italië ook ondenkbaar. Het feest is het eten.’
ach, dat we italianen op het gebied van eten weinig hebben te leren, we wisten het al lang.
Pisa & Lucca
Chilometro zero
20 |
e Chilometro zero. Producten di . nul kilometer hoeven te reizen Vanwege het milieu, snapt u wel!
Lucca binnen de muren is historisch en compact: een bonte verzameling van karakteristieke oude panden waarin zich dikwijls bijzondere winkeltjes bevinden. We passeren Pesi e Vinci, een luxe modezaak, waarvan de muren en het plafond zijn voorzien van originele fresco’s: taferelen uit de klassieke mythologie, zo te zien, en ook talrijke trompe l’oeils. Ze vormen een perfecte combinatie met de stijlvolle en – gezien de afwezigheid van prijskaartjes – vast en zeker peperdure truitjes, rokken en tassen. In delicatessenwinkeltje Prospero in de Via S. Lucia spreken we Francesco Marcucci, die de zaak (‘al sinds 1790 in de familie’) samen met zijn zusters Maria en Elisabetta bestiert. ‘Wij verkopen locale producten zoals wijn, graan, olijfolie, honing en bonen.’ Francesco wijst naar de grote open zakken met bonen en granen, waar alles – naar aloude kruidenierstraditie – voor de klant wordt uitgeschept. ‘In het zomerseizoen zijn onze meeste klanten buitenlandse bezoekers, maar van oktober tot maart komen hier vooral Lucchesi.’ ‘Kent u het fenomeen chilometro zero?’ ‘Het is tegenwoordig in om producten van zo dichtbij mogelijk te verkopen, olijfolie en wijn die bij wijze van spreken nul kilometer heeft hoeven reizen. Vanwege het milieu, snapt u wel. Nou, wij waren al chilometro zero toen het nog niet in de mode was!’ Iets verderop krijgen we brood- & banketles. Naar aloud Italiaans gebruik drinken we staande een espresso in misschien wel het beroemdste koffiehuis van Lucca: Pasticceria Pinelli aan de Via Beccheria. De barista vertelt ons enthousiast over buccellato: wit brood dat onder meer anijs en krenten bevat. En of we de torta di verdura, kennen? Zoete groentetaart die wordt vervaardigd door witbrood in melk te drenken en er vervolgens pecorino, gemalen koolbladeren en suiker aan toe te voegen. ‘Vroeger zaten er ook zonnebloempitten in, maar die zijn te duur geworden.’
Een paar straten verderop wenkt een bakkershand ons panetteria Giusti binnen. Want ja, Lido Pizzi wil maar wat graag met zijn trots bij de oven poseren: een drie meter lange focaccia.
Ideale fietsstad
Er zijn niet veel Italiaanse steden waar fietsen een vast onderdeel van het straatbeeld zijn, maar Lucca is er een van. De stad is geheel vlak en deels autovrij, en daarmee erg geschikt om je per fiets te verplaatsen. Lucchesi én toeristen trappen er dan ook vrolijk op los. Daarbij leggen de inwoners dikwijls een rijstijl aan de dag, vergeleken waarmee dat van de gemiddelde Amsterdammer gedisciplineerd mag worden genoemd. Wij huren onze fietsen bij Tuscany Ride a Bike in de Via Elisa, vlakbij de plek waar we onze auto hebben geparkeerd, en beginnen met een rit over de vier kilometer lange stadsmuur. De muren hebben nooit hun militaire functie vervuld, maar bleken wel uiterst nuttig om het water van de Serchio buiten te houden, als deze rivier weer eens buiten zijn oevers trad. Ten tijde van Napoleon werd de muur daarom gedemilitariseerd en vervolgens ingericht als wandelgebied. Boomaanplant moest het geheel de nodige stevigheid geven. Sindsdien is de omwalling een populaire plek voor wandelaars, fietsers en joggers. Na het rondje muur wagen we ons in de stad zelf, behoedzaam wandelaars, andere fietsers en de voor een deels autovrije stad best talrijke auto’s ontwijkend. Natuurlijk nemen we een kijkje in het geboortehuis van Giacomo Puccini, Lucca’s beroemdste zoon, die opera’s als Turandot, Tosca en Madame Butterfly componeerde. Ria, die niet van onze zijde wijkt, vertelt over het Piazza Napoleone, het culturele en bestuurlijke hart van Lucca, en over het Volto Santo, het beroemde kruisbeeld dat volgens de overlevering door Nicodemus en deels
Foto’s links: Liefde op het eerste gezicht: Piazza dell’Anfiteatro. > Chiesa di San Giovanni in Lucca; ook mooi na een regenbui. Boven: In de luxe modezaak Pesi e Vinci in Lucca zijn muren en plafond versierd met originele fresco’s.
| 21
Pisa & Lucca
Vroeger was het niet pluis op ege piazza dell’anfiteatro. vanwzo meisjes van lichte zeden en . door engelen is gemaakt. ‘Het bevindt zich in de San Martinokathedraal en toont ons niet de lijdende Christus, maar de Christus die de dood heeft overwonnen.’ Het is maar dat we het weten. Waar zich ooit het Romeinse forum bevond, staat nu een ander fraai godshuis: de San Michele in Foro. Beide kerken zijn gebouwd in de Pisaans-romaanse stijl van de grote rivaal die niet eens in staat was een beetje een rechte toren neer te zetten. Te gek voor woorden, eigenlijk. Onze favoriete plek is een pittoresk plein, het Piazza dell’Anfiteatro, vroeger een goedkope buurt en jarenlang de plek voor de groente- en fruitmarkt waar het – onthult Ria ’s avonds – lang niet altijd pluis was. Meisjes van lichte zeden en zo.’ Maar dat is veranderd. Het met historische gebouwen omzoomde plein, waar in de eerste eeuw na Christus de gladiatoren vochten, is nu een uiterst gewilde locatie, waar een appartement van 100 m² tussen de vier en zeven ton moet kosten. De door de zijdehandel rijk geworden kooplieden, lieten aanvankelijk torens bouwen om in te wonen. De onderste verdiepingen daarvan werden gebruikt als opslagruimte, op de bovenste verdieping woonden ze. Later werden naast elkaar gelegen torens vaak met elkaar verbonden, zodat palazzi oftewel patriciërswoningen ontstonden. Wat verderop ligt de Torre Guinigi, een van de ooit 250 stadstorens van Lucca, en befaamd om de steeneiken die uit de top groeien.
Maria Maddalena Boven: De befaamde juweliersfamilie Carli is al sinds 1655 (!) actief in Lucca. Linksonder: Vroeg of laat kom je in Lucca – ook op de fiets – bij de Chiesa di San Giovanni uit. Rechtsonder: In de tuin van Palazzo Pfanner.
22 |
‘Biertje, meneer?’ ‘Ja, graag!’ ‘Piccolo of medio?’ ‘Grande, per favore!’ Zo ging het in Lucca na 1846. Het jaar eerder had Hertog Carlo Lodovico di Borbone besloten dat het zo niet langer kon: een stad waar je wel wijn maar geen bier kon krijgen, dit was verdorie dat suffe Pisa niet! Dus verordonneerde hij dat er ‘een bekwame Duitse brouwer’ naar Lucca diende te worden gehaald om het dorstlessende gerstenat te produceren.
Die Duitser werd uiteindelijk een Oostenrijker, Felix Pfanner, afkomstig uit Hörbranz aan de Bodensee. Felix koos het statige patriciërshuis Palazzo Controni als zijn werkterrein, en vestigde er een van de eerste brouwerijen van Italië. In 1929 maakte de crisis een einde aan de Pfanner Brouwerij, maar de villa in kwestie is nog altijd in de familie. We worden er ontvangen door een nazaat van de befaamde brouwer, Dario Pfanner, doctor in de moderne geschiedenis en belast met de restauratie en het management van het palazzo. Dario toont de verzameling medische instrumenten van zijn opa, die in de jaren twintig als chirurg praktiseerde in Lucca. ‘Eerlijk gezegd zien ze er meer uit als martelinstrumenten. Kijk, dit is een zaag waarmee ledematen werden geamputeerd.’ Romantischer is zijn verhaal over de vurige liefde tussen de Deense kroonprins Frederik, die te gast was in het palazzo tijdens zijn grand tour door Italië in 1692, en de chique plaatselijke schoonheid Maria Maddalena Trenta. ‘De twee werden smoorverliefd’, vertelt Dario, ‘maar toen Frederiks vader overleed en hij koning werd, moest hij trouwen met een Duitse prinses. Voor Maria zat er toen niets anders op dan in een klooster in te treden. Pas dertig jaar later, toen Maria al moeder-overste was, zagen de twee elkaar weer. Naar verluidt waren ze al die tijd van elkaar blijven houden.’ Na een wandeling door de Italiaanse tuin, die net als het palazzo zelf figureert in Jane Campions film Portrait of a Lady, starring Nicole Kidman en John Malkovich, moet Dario naar huis. Hij geeft zijn kaartje en wat blijkt? Deze bewaker van een van de grote cultuurgoederen van Lucca woont in... Pisa! Geschokt wandelen we het Palazzo Pfanner uit, duiken de eerste de beste taverna in en bestellen van de weeromstuit een glas wijn. ‘Grande, per favore!’ •
Alles staat scheef op het Campo dei Miracoli in Pisa.
Hoe kom je er?
Lucca
Transavia.com vliegt dagelijks van Amsterdam op Pisa (in het winterseizoen bijna om de dag), retour v.a. € 65 pp all-in. Bij Sunny Cars (www.sunnycars.nl) huur je op het vliegveld van Pisa een auto v.a. € 223 per week (bijvoorbeeld een Fiat Panda) REIZ&-lezers krijgen op deze prijs € 25 korting (bij een huur van minimaal 3 dagen). Zie: www.reizen.nl, onder ‘magazine’.
vanaf
€
450 p.p.
Lezersreis 9 dagen toscane Speciaal voor de lezers van REIZEN Magazine heeft SNP een autovakantie langs hotels en agriturismi in Toscane samengesteld. Vanuit drie landelijke accommodaties verken je landschap, dorpen en steden. Je eindigt de rondreis met een nacht in het centrum van Pisa.
De rondreis
Vanuit drie strategisch gelegen accommodaties bezoek je eenvoudig alle Toscaanse hoogtepunten, zoals Siena, Florence, Pienza, Montalcino, Montepulciano en natuurlijk Lucca. De drukte van overdag compenseer je volop met de rust en stilte van de verblijfplaats. Bij twee van de vier accommodaties is een buitenzwembad en tuin met terras aanwezig. Kijk voor het uitgebreide dag-tot-dagprogramma op www.reizen.nl.
Prijs per 2-pk
17 april t/m 15 juni, 14 septmber t/m 11 oktober 16 juni t/m 13 september 12 t/m 24 oktober Dagelijks vertrek mogelijk t/m 24 oktober 2014
Pisa en Lucca zijn het hele jaar door prima bestemmingen. In het hoogseizoen zijn beide steden uiteraard het drukst bezocht. In het voor- en najaar heb je de beste kans op de combinatie van aangenaam weer en niet te grote drukte.
PISA • Grand Hotel Bonanno****, Via Carlo Vrancesca Gabba 17. Op 10 minuten lopen van het Campo dei Miracoli en voorzien van een parkeerplaats (wat in Pisa niet vanzelfsprekend is). Zakelijk maar comfortabel. 2-pk v.a. € 99, www.grandhotelbonanno.it. • Hotel Ariston***, Via Cardinale P. Maffi 42. Goed stadshotel op op nog geen 100 meter van de toren van Pisa. Vriendelijke sfeer, moderne kamers. 2-pk va. € 49, www.hotelariston.pisa.it. • Hotel Minerva***, Piazza Toniolo 20. In de binnenstad, aan de Arno. Informeel. 2-pk v.a. € 75, www.hotelminervapisa.it. LUCCA • Palazzo Pfanner, Via degli Asili 33. Hier is het Prins Frederik Appartement, waar de Deens kroonprins in 1692 verbleef, te huur als self-catering accommodatie v.a. € 93 per nacht, www.palazzo-pfanner.it. • Albergo Celide****, Viale G. Giusti 25. Net buiten de muren, maar op wandelafstand van het stadshart, sfeervol en met gratis parkeerplaats. 2-pk va. € 95. www.albergocelide.it.
€ 470 € 480 € 450
Inclusief
Boeking en informatie
Voor meer informatie en boekingen kijk op www.reizen.nl/ magazine of bel met SNP: 024 - 32 77 000 (lokaal tarief). De ANVR-reisvoorwaarden zijn van toepassing.
De 500 jaar oude stadsmuur van Lucca.
Georganiseerde reizen Voor auto- en fietsreizen is Toscane een uitgelezen bestemming. Twee voorbeelden: 7-daagse fietsvakantie in Noord-Toscane. Start in Pisa, daarna door het golvende Toscaanse heuvelland, waarbij je ook Lucca en Florence aandoet. Onderweg verblijf je in agriturismi en stadshotels. De bagage wordt voor je vervoerd. Prijs v.a. € 660 pp. Liever een autorondrit? Tijdens een 8-daagse autovakantie kom je zowel langs Lucca, Florence en Siena, alsmede kleinere middeleeuwse stadjes als Montalcino, Pienza en Montepulciano. Prijs v.a. € 440 pp. Zie voor beide reizen www.snp.nl.
Reisgidsen De ANWB Extra Reisgids Toscane is een handzame en voordelige (€ 8,50) gids, met uitneembare kaart. De Capitool Reisgids Florence & Toscane (336 pag.) blinkt als vanouds uit door zijn rijke illustraties. Met de ANWB Navigator Florence & Toscane (302 pag.) ga je meer de diepte in (€ 23,95).Wie voor de actueelste en meest praktische gids gaat, komt uit op de Engelstalige The Rough Guide Tuscany & Umbria (€ 16,50). Ria Bernts raadde ons ook Toscane, een literaire ontdekkingsreis van de Vlaamse auteur Patrick Lateur aan. Ooit verschenen bij Het Spectrum, nu alleen tweedehands te koop. Onlangs verscheen het Engels/Italiaanstalige: Green Lucca Verde, van de Nederlandse Saskia Pauwels, woonachtig in Lucca, geïllustreerd met foto’s van Cora Koning (ter plaatse te koop).
6x Eten & drinken PISA • Antica Trattoria Il Campano, Via Domenica Cavalca 19, www.ilcampano.com. De ober verzekerde ons dat hij ons, al waren we dan ook toeristen, ‘niet haatte’, dus dat werd een gezellige avond. Goeie traditionele Toscaanse keuken. • Osteria Del Tinti, Vicolo del Tinti 26, www.osteriadeltinti.it. Sfeervol restaurant, beetje verstopt, qua ligging. Hier komen ook de locals graag een hapje eten. Nee, geen pizza’s. • Le Repubbliche Marinare, Vicolo Ricciardi, 8, www. repubblichemarinare.eu. Uitstekend visrestaurant, dat overigens ook vlees serveert. LUCCA • Bucadisantantonio, Via della Cervia 3. Plaatselijk slow food, helemaal zero chilometro. Kijk maar eens op: www.bucadisantantonio.it. • Antica Drogheria, Via Elisa 5/7, www.anticadrogherialucca.com. Informeel en betaalbaar restaurant, zowel traditionele gerechten als pizza’s. • Ristorante Giglio, Piazza del Giglio 2. Tikje hoger in de markt, stijlvol, mooie gerechten. De kaart is in te zien op www.ristorantegiglio.it.
Bakker Lido Pizzi en zijn focaccia.
Tuin Palazzo Pfanner.
Internet •w ww.enit.it Site van het Italiaans Toeristenbureau, dat overigens geen Nederlands kantoor meer heeft. Nederland valt onder de vertegenwoordiging in Frankfurt. •w ww.tuscany.org Officiële toeristische website van Toscane, met o.m. informatie over Pisa en Lucca. •w ww.pisaunicaterra.it Idem, maar dan van de provincie Pisa, met links naar de stad en zijn attracties. •w ww.luccatourist.it Officiële toeristische website van de stad Lucca. Al deze websites zijn minimaal tweetalig (Italiaans en Engels).
Pisa
• 2 overnachtingen met ontbijt in agriturismo Al Podere di Rosa nabij Lucca. • 2 overnachtingen met ontbijt in L’Ultimo Mulino nabij Radda in Chianti. • 3 overnachtingen met ontbijt in agriturismo Le Checche dichtbij Pienza. • 1 overnachting met ontbijt in het centrum van Pisa. • SNP-informatiepakket met o.m. wandel- en fietssuggesties. • Wegenkaart en ANWB Actief reisgids Toscane Niet inbegrepen: heen- en terugreis, evt. autohuur, bijdrage Calamiteitenfonds € 2,50 per boeking.
Rode bonen en geboortegrond ‘Hier, in Podere di Rosa, ben ik geboren.’ Aan het woord is Paolo Giuli, eigenaar van agriturismo Podere di Rosa in Sant’Alessio. ‘Rosa was mijn moeder die de boerderij, samen met mijn vader Berto, vijftig jaar heeft gerund. Het pand is aan het begin van de twintigste eeuw gekocht door mijn opa Giovanni. Hij was naar Amerika geëmigreerd en werkte in de omgeving van Monterrey. Toen daar in 1906 een aardbeving plaatsvond, besloot hij terug te keren naar Italië: hij wilde in zijn geboortegrond, vlakbij Lucca, begraven worden. Rode bonen zijn een van de belangrijkste producten van deze boerderij. Ik besteed de wintermaanden aan het schoonmaken ervan. Daarnaast hebben we wijnranken en een olijfgaard. Twaalf jaar geleden zijn mijn vrouw Caterina en ik begonnen met een aantal gastenkamers. Vooral zomers krijgen we regelmatig gasten uit Nederland. Vanuit onze podere op de fiets stappen vinden ze bellissimo.’ Info: www.alpoderedirosa.it.
Beste reistijd
5x Slapen
Pisa & Lucca
| 25
