WANDELEN Tekst Nanda Raaphorst Fotografie Bart Hautvast
2015 Jaar van de LAW 's
10
TREKVOGELPAD
1 - 2015
2015: Jaar van de Law’s Op Pad roept 2015 uit tot het ‘Jaar van de LAW’s’. LAW staat voor Lange-Afstand Wandelpad. Nederland telt veertien van deze paden, die kriskras door het land lopen en de mooiste stukjes aandoen. Bos, heide, rivierlandschappen, duinen, polders, maar ook historische steden en dorpen. Een jaar lang volgen we de wit-rode markeringen om te zien hoe mooi Nederland als wandelland is. Loop je mee?
1 - 2015 11
Het langste natuurpad van Nederland doe je geen recht door er maar twee dagen over te lopen. Maar zijn ‘unique selling point’ variatie in landschappen - ging niet aan ons voorbij. We zwierven langs de vloedlijn, sjouwden door de duinen, waaiden uit in de polder en tuurden over veen.
Nog 398,5 kilometer te gaan.
12
1 - 2015
Dit is niet Hawaii, maar gewoon Nederland
Off we go.
GELOPEN TRAJECT: BERGEN AAN ZEE - ALKMAAR - DE RIJP (45 KM IN 2 DAGEN) Een LAW hoef je niet in één keer te lopen, maar kun je ook over de weekenden verdelen. In dit artikel beschrijven we het tweedaagse traject van Bergen aan Zee via Alkmaar naar De Rijp. De keuze voor dit traject viel op basis van het oordeel van wandelaars online. In
‘Strand’ heet de bushalte waar we uit moeten stappen. Het is maar een klein stukje dat het Trekvogelpad meepikt, maar toch.. als de vogeltrek zich afspeelt parallel aan de kustlijn, kun je zee en strand niet overslaan. We wandelen, heel even, langs een vloedlijn vol schelpen. Schoenen uit, schoenen aan? Een groep schoolkinderen krijgt surfles, flipflops op het strand, Aloha-shorts om spillenbenen. Toch is dit niet Hawaii, maar gewoon Nederland.
VANILLE EN SESAM De eerste kilometers door de duinen is het pad een mooi paadje, soms van mollig mos of sprietig gras, soms van zand, maar steeds avontuurlijk. Het stijgt door dennen en dansende eiken, door elkaar geplant best mooi, ook al is de zee niet meer te zien en is de zoute zeelucht verwaaid. Er bloeit hei, er vliegen ijsblauwe libellen en verderop in het Noord-Hollands Duinreservaat ruikt het naar vanille en sesam. Het duinreservaat is een belangrijk vogelgebied, lezen we, waar je overwinterende wulpen kunt tegenkomen en als het voorjaar aanbreekt ook grasmussen en nachtegalen. We lopen verder, doen net of we de vele gekapte bomen niet zien. Lezen de gedichten langs het pad over de zee, het strand en ‘teer helm, dat buigt voor ieder briesje’.
2008 werd het Trekvogelpad door de lezers van Op Pad verkozen tot mooiste uit een longlist van 100 routes. Het mooie is de combinatie van landschappen, duinen, polders, rivieren met als stop halverwege mooi Alkmaar. Lees hoe wij het hebben ervaren. En ons rapportcijfer vind je aan het eind.
KUNST EN KITSCH Egmond aan den Hoef had een kasteel. Tegenover de plek waar het heeft gestaan voordat het in 1573 werd verwoest, ligt Hoeve Overslot. Een donkerbruin geteerde schuur uit de zestiende eeuw met een kolossale collectie schelpen. ‘Goedgekeurd door Neerlands grootste schelpenexpert, wijlen Piet van Pel’, vertelt kunstenaar Hans die de schuur beheert en rondleidingen geeft. Behalve die schelpen - in doosjes, onder glasplaten, op planken en aan de wanden - bezit Overslot ook de langste pijlstaartinktvis van Nederland, mooie kunst en grappige kitsch en een borstbeeld van een Hitchcock (niet dé). De stenen van de schuur komen van een oude molen waar ooit het papier gemaakt is waarop de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring is gedrukt. Kortom, een must die hoeve. En het allerbijzonderste: als bij toverslag verandert er het landschap.
O-GRUT O-GRUT We klimmen over een hekje en belanden midden in een uitgestrekt weiland. Groen tapijt, blauwe hemel en daartussenin het zwart-wit van een kudde gespierde kalveren die als rugbyers vol testosteron op ons af komen draven. Help! - dat is heel wat anders 1 - 2015 13
ZELF DEZE TOCHT MAKEN? GELOPEN TRAJECT Dag 1: Bergen aan Zee - Alkmaar, 22,2 km. Dag 2: Alkmaar - De Rijp, 20 km. GEBIED Duinen, veenweides, polders en stad. ROUTE-ALTERNATIEF Kerkenpad bij Graft, ca. 1 km (gesloten 15/3 - 15/6). Ga vóór brug naar De Kleine Haag RD i.p.v. RA. Na 100 m RA-LA de velden in, via houten hek. Einde breed graspad (via 2 houten bruggen) RA dijk op naar De Rijp. In De Rijp: einde weg LA Oosteinde (Stadje zien? Dan RA i.p.v. LA) en je bent terug op de LAW-route (brug over en RA Westdijk). ZWAARTE Vlakker land dan de polders van Noord-Holland kom je nauwelijks tegen. Liefhebbers van onverharde paden zullen af en toe moeten slikken: dag 1 gaat 30% over asfalt, dag 2 niet minder dan 90%. INKORTSUGGESTIE Dag 2: vanaf Alkmaar bus 163 naar halte Akersloot (30 min), dat scheelt 7 km bebouwing en een kaarsrechte asfaltweg. Die 7 km kun je compenseren: loop vanaf De Rijp door naar Spijkerboor, neem pontje en wandel via het Wormer- en Jisperveld naar Wormer (bus Wormer/trein Wormerveer.) MARKERING Zeer goed, de bekende wit-rode streepjes (verf/stickers in twee richtingen). Wijzigingen worden bijgehouden op www.wandelnet.nl > altijd vooraf even checken! Gps-gebruikers kunnen hier ook de track downloaden en/of een routekaart printen. Op www.meldpuntwandelen.nl kun je aangeven waar er iets aan de markering schort.. WANDELGIDS Altijd handig, vanwege de uitstekende informatie (trajectindeling, OV, topografische kaartjes, etc) en de wetenswaardige teksten. VERHARD/ONVERHARD Dag 1: 30/70; dag 2: 90/10. OVERNACHTEN Zie o.a. www.nivon.nl, www.bedandbreakfast.nl of www.natuurhuisje.nl. PONTJES Dag 2: pontje bij Akersloot: www.hhnk.nl > zoek op ‘pontje akersloot’. Pontje Spijkerboor: www. wormerland.nl > pontje spijkerboor. BESTE TIJD Voor- of najaar i.v.m. de vogeltrek. INFORMATIEVE SITES VAN WANDELAARS: - www.frankwandelt.nl/trekvogelpad - www.pietsmulders.nl/nederland_trekvogelpad
MUSEUM IN
‘T HO Eigenlijk e en must na UTEN HUIS twee dage en veen. M n polder useum In ‘t Houten Hu vestigd in is is geeen monum entaal pan voormalig d, het wees- en a rmenhuis Rijp. Het g van De aat over de ge De Rijp en het Scherm schiedenis van ereiland, o het water e ver de strij nd d tegen zen? Hoe v e droogmakerijen. W aarom hou erliep de w ten huialvisvaart? Leeghwate Wat hebbe r te danken n we aan ? Erg leuk, dien een g en het hee eweldig te ft bovenrras én een museumw inkel.
14
1 - 2015
De start is aan zee, dus we pakken het strand nog even mee.
dan de ‘gasten’ die de gids had beloofd. Kieviten en tureluurs zouden we zien en de kamikazestunts van hunkerende grutto’s tijdens de balts. ‘De solovlucht van het mannetje is om duizelig van te worden’, staat er in de gids. ‘Onder een continu klinkend o-grut o-grut, o-grut vliegt hij steil omhoog en tuimelt en kantelt dat het een lieve lust is. Dan laat hij zich als een steen vallen. Op het allerlaatste moment spreidt hij de vleugels en staart en remt af voor een imponerende landing. Met omhoog gehouden vleugels en gespreide staart kijkt hij het wijfje aan: Was’t goed, of niet?!’ Dát leek ons wel wat. De nieuwsgierige kalveren zijn omgekeerd. Wandelaars in afritsbroek, hoe saai is dat. Twee kilometer lang volgen we een grasdijk, van Egmond aan de Hoef tot Heiloo. Het riet ruist, Hollandse wolken spelen tikkertje boven een blikkerende sloot. Nog een paar kilometer en Alkmaar overwoekert het pad. De buitenkant van de stad is hoekig en van beton, maar het hart herbergt vierhonderd monumenten, zoals de oeroude Waag, waar de bitterballen goudbruin en perfect rond uit de pan rollen.
HAAKSE HOEKEN Wie van rond en een beetje losjes houdt zit in het ‘Land van Leeghwater’ niet helemaal goed. Het ligt ten oosten van Alkmaar, en het pad ploegt er in haakse hoeken door de polder. Vierenvijftig molens waren er nodig om de Schermer droog te malen, geen orkaan die dit raster van kaarsrechte vaarten en wegen door elkaar schudt. We lopen in de wind, zien water, gras, riet en rijen dunne boompjes. En net als we denken: een beetje beschutting zou geen kwaad kunnen, doemt Driehuizen op. Mooi is het, een rijtje houten huisjes - net niet te zwaar voor de slappe polderbodem - langs kromme straatjes en sloten vol groen, een kerk en café De Vriendschap. Het café is gesloten, de koffie niet klaar, de wc op slot. Het wordt een plekje in het riet voor wie ontzéttend nodig moet.
NÓG IETS Dat riet is bijzonder riet. Werelderfgoed, horen we een paar kilometer verderop. Daar staat eigenaar Leen Boerkool van B&B De Fryhof - een stolpboerderij zonder buren in een zee van groen - tevreden uit te kijken over de ‘oerpolder’ die zich voor zijn deur uitstrekt. De Eilandpolder is een echte, van veen. Heel anders dan de Beemster: ‘Dat is gewoon afgegraven klei’, zegt hij. Voor vogelondeskundigen zoals wij maakt het niet veel uit, een vogeltje op klei of een vogeltje op veen. Maar de vogeltjes zelf zijn kieskeurig. De rietzanger kiest voor De Eilandpolder, net als de lepelaar. En in het najaar strijken de goudplevieren er massaal neer. Maar er is nóg iets waarom Leen zijn geboortegrond Marken heeft ingeruild voor de polder. ‘Geen verbodsborden’, zegt hij. ‘Die zijn niet nodig, het gaat hier zó relaxed. Waar kom je dat nog tegen?’
EN JAZeZurd. Dat is een N E P L E H SC t getr en Hoeve mond nie
g eleg Om slot E genover g Je kunt er te t e h r a ruïne, ma en uitje met stip. g is e erzamelin Overslot ssen de v s tu a n m le , e s ff ans erijtje d il h uren snu c s heerder H , e n b e k ie e d o b h , c schelpen ten, kunst en kits opend als ebben. Ge dagen ich h d t e h g c , ra rs b e k nge mid nen bijee erzondag en compa en staan. Op zom sies. op z-jamses er info en de deuren ns de jaz e e jd ti k u - 18 uur. M extra le za-zo, 14 nl r, t. e b lo to rs k e ve-ov e April - o o .h w w a op w de agend
In de beboste duinen bij Bergen.
1 - 2015 15
NAT EN ZACHT
FRANK EN BRIGITTE
Voordat we doorlopen heeft Leen nog een tip: ‘bij De Kleine Haag, dat leuke terras aan het water, moet je even niet het Trekvogelpad volgen, maar het kerkenpad. Dat gaat langs Siberië en daar stikt het van de grutto’s.’ Dat doen we, want wie wil er niet een keer in Siberië wandelen. We lopen er over een pad van gras dat naadloos overgaat in de weilanden, maar grutto’s komen we er niet tegen. Laat staan een hoempende roerdomp of een vissende lepelaar. Dóór moeten we, naar het Wormer- en Jisperveld, want daar schijnen alle weidevogels zich thuis te voelen. De bodem is er zo nat en zacht dat vogels de wormen er als vermicelli-sliertjes uit de soepbodem kunnen pikken. Het gebied ligt voorbij dubbeldorp Graft-De Rijp en dan bij Spijkerboor met het pontje de vaart over.
Arm in arm met buurdorp Graft ligt De Rijp mooi te zijn langs een gracht. Het is het geboortedorp van Leeghwater, dé man van de droogmakerijen. We wandelen langs fraaie gevels van oeroude scheefgezakte pandjes. Heel vroeger werkten de bewoners in het veen. Later, met de haring- en walvisvaart, volgde meer rijkdom. Er kwamen scheepswerven, touwslagers en traankokers. In museum In ‘t Houten Huis weten ze er alles van. We wandelen verder, langs het Frank de Boer Plein en het Kaandorp-steegje naar halte ‘t Wolleland. Het wachten op de bus duurt lang. Lang genoeg om spijt te krijgen. Hadden we een beetje doorgebeten, liepen we nu over de dijk langs het Wormer- en Jisperveld. Misschien niet fluitend, zéker niet fluitend, maar daar heb je dan weer weidevogeltjes voor.
MEER DIJK Bij het pontje aangekomen begint de zon bleek te worden en de lucht te betrekken. ‘Hé meissie, heppie geen kouwe arrumpies dan?’, vraagt een man met scooter en tatoes bij het patatkraampje. Nee. Wandelen over een dijk vol asfalt is behoorlijk inspannend. ‘Nou, aan de overkant ken je je lol op hoor, nog zeven kilometer dijk naar Wormer!’ Het lijf zucht diep. Brandende knieën, asfaltstijfheid tot in de botten. Missie Wormer breken we af en we keren terug naar De Rijp.
LANDSCHAP: 7,5 (POLDERFANS ZULLEN VEEL HOGER UITKOME PADEN: 5 (VOORAL DOOR VEEL N). ASFALT OP DAG 2). EXTRA PUNT VOOR: MOOIE DORPEN EN LEUKE TERRASSEN. EINDCIJFER 7+.
WIN DE GIDS OF ONTVANG 25% KORTING Op Pad mag 5 exemplaren van de gids van het Trekvogelpad verloten onder onze lezers. Stuur een e-mail naar
[email protected] om kans te maken (over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd). Daarnaast ontvangen lezers 25% korting op de aanschaf van de gids mits je hem bestelt via www.wandelnet.nl/oppadaanbieding. De verzendkosten zijn dan ook gratis. De kortingscode is: LAW2.
TREKVOGELPAD, LAW-2 (BERGEN AAN ZEE - ENSCHEDE, 400 KM) Een strook duinen, malsgroene polders, de glooiingen van de Utrechtse Heuvelrug, de vlaktes van de Veluwe, de IJssel met haar uiterwaarden en dan de ‘bergen’ van de Achterhoek. Als we dwars op de kustlijn een wandelroute uitzetten, zullen wandelaars het moois allemaal tegenkomen én maximaal kans maken
op trekvogels, bedachten de makers van het Trekvogelpad. Zo ontstond het langste natuurpad van Nederland, 400 km van Bergen aan Zee naar Enschede. Volgens ANWB-directeur Frits van Bruggen (zie de pagina hiernaast) is het Trekvogelpad de mooiste van alle LAW’s.
VOLGENDE KEER LOPEN WE OVER HET MAARTEN VAN ROSSUMPAD.
16
1 - 2015
HET TREKVOGELPAD DOOR DE OGEN VAN FRITS VAN BRUGGEN Frits van Bruggen is directeur van de ANWB. Samen met zijn vrouw Ellen liep hij bijna alle LAW’s van Nederland. Het Trekvogelpad liepen ze tijdens de meivakanties van 2008, 2009 en 2010.
‘Lekker bijpraten terwijl je door al die verschillende landschappen loopt. Daar word ik helemaal blij van.’ ANWB-directeur Frits van Bruggen vindt wandelen in Nederland ontzettend leuk. Samen met zijn vrouw heeft hij al bijna alle langeafstandwandelpaden gelopen. ‘Wij hebben allebei een druk leven. Voor ons is wandelen vooral ontspannen en genieten.’
‘Voor mij hoeft een wandeling niet alleen door de natuur te gaan’ ‘Het mooiste pad vind ik het Trekvogelpad. We zijn ermee begonnen in de meivakantie van 2008. De eerste dag van Bergen aan Zee naar Alkmaar. De wandeling voert eerst door dat prachtige Noord-Hollandse Duinreservaat en komt vervolgens in een bollenlandschap, schitterend die overgang. We eindigden die eerste dag in De Rijp, een van de meest bijzondere plaatsjes langs de route. Je vóelt daar de historie. Daar wilden we graag een hapje eten. We kwamen terecht in ‘t Stadhuis van Amsterdam, dat dateert uit 1660! Daar houden we van, bijzondere adresjes, ook om te logeren. Wij kunnen echt genieten van een mooie kamer ergens op een uniek plekje.’ ‘Op dag twee sjouw je door de Beemster, ook zo bijzonder. Die polder is drooggemalen met vijftig molens, geweldig toch? In die tijd was dat hightech, het nieuwste van het nieuwste. Een aantal van die molens staat daar nu nog! Voor mij hoeft een wandeling niet alleen door de natuur te gaan. Juist de afwisseling vind ik zo boeiend, de natuur in combinatie met cultuur, of met ons oude erfgoed. De
prachtige bossen van Maarn, de landerijen bij ‘s Gravenland en vervolgens de Utrechtse Heuvelrug, ook zo mooi. Niet hand-made, zoals de Beemster, maar gevormd tijdens de voorlaatste ijstijd. Het slotstuk van de route sloeg alles, dat hoogveen bij Enschede, schitterend gewoon.’ ‘Het Trekvogelpad is een natuurroute, en komt niet langs veel steden. Alkmaar ja, en de rand van Amsterdam. Daar heb je de A1, de A9, een spoorlijn, de Gaasperplas en dan het Diemerbos. Spectaculair toch, dat dáár een bos is geplant! Of we dan niet stiekem even de bus nemen? Welnee! Juist die variatie is zo leuk. Kijk, als je me vraagt wat ik het állermooiste landschap vind, dan is dat het hooggebergte. Ik heb drie jaar in Colorado gewoond, in de Rockies. Daar is de natuur ruig en onherbergzaam. Nederland heeft maar vijftien procent natuur. Die is door mensenhanden gemaakt, waar je ook komt. Oernatuur bestaat hier niet. En toch is Nederland mooi. Neem de Hoge Veluwe. Een dag in de winter, vochtige lucht, zo’n edelhert in de sneeuw, en dan de adem die het uitblaast. Dat zie je toch voor je!’ ‘We vinden het een sport om na een dag wandelen - soms lopen we dertig kilometer - met het openbaar vervoer terug te keren naar de auto. Dan kijken we hoe ver we komen. Als we stranden, liften we verder of we bellen een taxi. Dat leidt soms tot onverwachte ontmoetingen. Neem die keer in De Rijp. Na het eten moesten we terug naar Alkmaar waar onze auto stond. Er ging geen bus, dus we belden een taxi. Komt er een man voorrijden met een Buick uit 1992. Vertelt het ene na het andere verhaal. Dat zie je vaak, dat die lokale chauffeurs
fantastisch kunnen vertellen over hun omgeving. Volgende dag, eind van het traject, weer een taxi besteld. Wat denk je, stopt diezelfde Buick voor het café. Dat is toch leuk? En een paar dagen later ontmoeten we weer zo’n bijzonder figuur. Staan we in Weesp opeens te kletsen met de wereldkampioen palingroken. Die man trekt speciaal nog even zijn kostuum en klompen aan, omdat wij een foto willen maken. Zoiets vergeet je nooit meer.’ ‘In het voorjaar ga ik een dagje mee met het Wandelnet. Samen met elf aangesloten organisaties, waaronder de ANWB, werkt die stichting aan de kwaliteit van het wandelen in Nederland. Ik ga een paar uur op pad met de groep vrijwilligers die het Krijtlandpad onderhoudt. Het is belangrijk dat dit onderhoud gebeurt! We hebben het in Nederland, met zestienduizend kilometer aan wandelroutes, goed voor elkaar. Maar dat die paden er liggen, wil niet zeggen dat je er niets meer aan hoeft te doen. Als je wilt dat Nederland toegankelijk blijft voor al die wandelaars en fietsers, dan moet je ervoor zorgen dat de routes op orde zijn. Dat bereik je alleen als er goed wordt samengewerkt door de mensen die erover gaan. Zeker nu het Rijk zich wat meer terugtrekt. Bij de ANWB hebben we veel ervaring met routes, en die delen we graag.’ Frits’ eerste paar wandelschoenen die hij droeg vanaf zijn zestiende en die hem dertig jaar trouwe dienst bewezen.
1 - 2015 17
Wandelnet/Joep Naber
Wandelnet/Joep Naber
‘LAW’S VERBINDEN DE ALLERMOOISTE STUKJES VAN NEDERLAND’ Femke van Hamond is voorlichter bij Wandelnet, de belangenclub voor wandelaars die tienduizend kilometer wandelpaden beheert. Honderden enthousiaste vrijwilligers helpen daarbij. Ze wandelen, herwandelen, beschrijven, markeren, controleren en analyseren knelpunten. Het leuke voor die vrijwilligers? De klus is nooit af. FEMKE IS TEVREDEN, EIND 2014 STEMDE DE TWEEDE KAMER VÓÓR RIJKSFINANCIERING VOOR WANDELNET.
INTERVIEW
Tekst Nanda Raaphorst
WANDELNET, OP DE BRES VOOR VEILIG EN AANTREKKELIJK WANDELEN
Ja, daar zijn we blij mee. Bijna alle partijen stemden vóór. We hadden met de decentralisatie van taken naar de provincies een forse bezuiniging van het Rijk op ons dak gekregen. Met dit bedrag is dat gerepareerd. Nu komt er weer een beter evenwicht in bijdragen van de provincies en het Rijk. Grote winst is dat zowel landelijke als provinciale overheid nu verantwoordelijkheid pakken voor het wandelen.
JE NOEMDE TIENDUIZEND KILOMETER? Wandelnet heeft 38 langeafstandwandelpaden in beheer. Het merendeel van die tienduizend kilometer zijn LAW’s en Streekpaden. Uit onze Wandelmonitor van een aantal jaren terug bleek dat van de 6,6 miljoen mensen die regelmatig wandelen er 850.000 zijn die lange wandelingen maken, minstens 15 kilometer per dag. 18
1 - 2015
BELANGRIJK DUS DAT DIE PADEN GOED ONDERHOUDEN WORDEN. Zeker, en dat is een continu proces. Het meeste veldwerk wordt gedaan door vrijwilligers, ruim zeshonderd, opgesplitst in padwerkgroepen van één coördinator en een aantal vrijwilligers. Iedere vrijwilliger beheert een LAW-traject van 20 tot 25 kilometer. Twee keer per jaar checkt hij of zij dat, in beide looprichtingen. Kijkt of er onderhoud nodig is, waar er knelpunten zijn. Zo snel mogelijk worden die verholpen. Als ze van langere duur zijn, worden ze op wandelnet.nl geplaatst. Voordat je gaat wandelen moet je die dus altijd even checken.
WAAR HAALT WANDELNET AL DIE VRIJWILLIGERS VANDAAN? We hebben een fanatieke aanhang, mensen die ons letterlijk op de voet volgen. Ze leggen contact via de site en sociale media, maar er zijn ook vrijwilligers van de organisaties die we vertegenwoordigen. We hebben zelfs reservelijsten. Wandelnet is een overkoepelende stichting, opgericht in
1980 onder de naam Stichting LAW. Dat was op verzoek van het ministerie van CRM die graag één coördinerende organisatie wilde voor alle langeafstandwandelpaden. Toen zaten de NTKC, de NJHC, het NIVON en Stichting Natuurvriendenhuizen er al bij. Inmiddels zijn er elf organisaties aangesloten.
EEN ORGANISATIE KLOPT AAN BIJ WANDELNET VOOR EEN NIEUWE ROUTE. EN DAN? Leuk dat je dat zegt. We zijn met een nieuwe LAW in Friesland bezig. Hij gaat GrootFrieslandpad (LAW 14) heten en loopt van Bergen aan Zee naar Sneek. Later wordt hij nog doorgetrokken via Norg naar Duitsland. Op de Fiets- en Wandelbeurs wordt ie gepresenteerd. Van concept tot concrete route moeten er heel wat stappen gezet worden. Eerst inventariseren we de mogelijkheden, financieel en in het veld. We hebben een lijst met criteria - ze staan op de site - waaraan een LAW moet voldoen. We laten specialisten een eerste trajectversie intekenen op kaart. Er wordt een inventarisatie gemaakt van knelpunten: spoorwegovergangen, privéterrein, noem maar op. Dat routeontwerp gaat naar een externe routecommissie die het beoordeelt. En soms ook afkeurt ja, als de route niet binnen het netwerk past of aan de criteria voldoet.
GOEDGEKEURD, EN DAN? Dan wordt hij digitaal ingetekend en volgt het rondje langs de landeigenaren. Dat kunnen boeren zijn, recreatieschappen, waterschappen, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, gemeenten. We moeten nu de formele toestemmingen regelen, de afspraken officieel vastleggen. Volgende fase is het beschrijven van de route, ook dat wordt door vrijwilligers gedaan, gevolgd door het nalopen door andere vrijwilligers om de routebeschrijving
te checken. Daarna komt de padwerkgroep in beeld, die gaat het traject markeren. Deze vrijwilligers hebben allemaal de cursus ‘Markeren moet je leren’ gevolgd. Wit boven, rood onder, geen zoekplaatje maar duidelijkheid, een handwijzer op punten waar LAW’s elkaar kruisen. Tegen de tijd dat het laatste bordje geplaatst is, moet ook de routebeschrijving online staan. Tussen dát laatste bordje en het concept zit zeker anderhalf tot twee jaar werk, vaak langer.
VOOR EEN NIEUWE SERIE IN OP PAD HEBBEN WE ACHT LAW’S GELOPEN. WE ZIJN BENIEUWD NAAR DE CRITERIA DIE JE NOEMDE. Dat zijn er best veel. Veilig, afwisselend, stil, exclusief voor wandelaars, af en toe horeca - wandelaars vinden dat aantrekkelijk, even door een stad om wat te drinken - en, heel belangrijk, zo veel mogelijk onverhard. Er wordt altijd eerst naar het aantrekkelijkste traject gezocht, dus niet op voorhand óm de boer heen, maar toch het gesprek aangaan. Dat is niet altijd makkelijk. Boeren zijn bang, voor rotzooi op hun grond, voor loslopende honden, voor ziektes, voor loerende wandelaars, voor te veel wandelaars. Tot 1 januari 2012 verzorgde Wandelnet de boerenlandpad-regeling. Kreeg de boer die zijn land openstelde per strekkende meter een bedrag (45 cent) om het te onderhouden. De boer kan hiervoor nu terecht bij de provincie. Helaas voeren niet alle provincies deze regeling uit. Dat is jammer, het zou het wandelen een stuk aantrekkelijker kunnen maken. Maar toch, ook al zijn we nog mijlen ver verwijderd van het Britse wandelen, waar het right of way geldt, steeds meer mensen, ook jonge, wandelen graag. Gek is dat natuurlijk niet. Onze LAW’s verbinden de mooiste stukjes Nederland met elkaar. Let maar eens op. Als je denkt, wat is het hier mooi, dan loopt er geheid een LAW vlakbij.
Meldpunt wandelen
Bordje weg? Bordje fout? Knelpunt op je route? Meld het op www.meldpuntwandelen.nl. Je melding wordt meteen opgepikt, aangepakt of op de site vermeld om andere wandelaars te informeren. Geldt voor de LAW’s, Streekpaden en NS-wandelingen.
1 - 2015 19
