ORTHO trends THEMA: ASTMA JAARGANG 13. inclusief middenkatern met:

ORTHOFYTO

®

JAARGANG 13

Is astma een allergie voor infecties? Astma orthomoleculair te behandelen Luchtvervuiling activeert astma Astma een verdedigingsmechanisme tegen chronische hyperventilatie Fytotherapeutische behandeling van astma Chronische stressmoeders programmeren astma bij hun kinderen

FEBRUARI-MAART 2008

Afgiftekantoor Lochristi

Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché Kerkstraat 101 9270 Laarne België: € 7,8 Nederland: € 8,5

THEMA: ASTMA

ORTHO trends inclusief middenkatern met:

®

68

Orthofytho® en Orthotrends® zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

Het natuurlijke alternatief t i j d e n s d e m e n o p a u z e.

B i o - Pa u s e A M

B i o - Pa u s e P M

’s ochtends

’s avonds

Bio-Pause AM/PM is een uniek middel voor de behandeling van overgangsklachten. Bio-Pause AM/PM heeft een afwijkende dag- (reguleren van hormoonhuishouding) en avondsamenstelling (zorgen voor een goede nachtrust) en kan als combinatie, maar ook enkelvoudig worden ingezet. Omdat niet iedereen vergelijkbare klachtenpatronen heeft, kunt u met Bio-Pause AM/PM optimaal inspelen op de individuele behoefte van uw patiënt. Bio-Pause AM/PM is een product van Biotics Research Corporation, de gerenommeerde producent van hoogwaardige natuurlijke preparaten met bewezen therapeutische waarde. Met Bio-Pause AM/PM voegt u een natuurlijk en veilig alternatief aan uw therapie toe.

B i o t i c s. N a t u u r l i j k.

Energetica Natura BV - België - Tel. 03 789 09 590 - Gratis Fax 0800 800 11 - [email protected] - www.energeticanatura.com

Tweemaandelijks magazine - orthofyto® - orthotrends®

Inhoud ................................................

Is astma een allergie voor infecties............... Astma verdubbelt op 10 jaar .................................... tijd en nochtans te behandelen Astmadiagnose bij kinderen .............................. en volwassenen

4 6 9

12

Pneumologie ...............................................................................

18

Reinigingsproducten veroorzaken astma Immuniteit......................................................................................

19

Slapeloze nacht vergt 48 uur recuperatie! Morgen ademen we het griepvaccin in! Tekort aan zink kan voor problemen zorgen

14

Prebiotica zijn essentieel voor ons afweersysteem

25

Vermoeid? Lichte training geeft je snel meer energie

Fytotherapeutische behandeling ............. van astma - een eeuwenlange ervaring

26

Opthamologie ..........................................................................

Astma een verdedigings- ...................................... mechanisme tegen chronische hyperventilatie

Antioxidanten brengen hoop voor mensen met maculaire degeneratie

Luchtvervuiling activeert astma bij kinderen

...............

Geneesmiddelen een laatste hulp bij astma

...........

30 33

Chronische stressmoeders .................................. programmeren astma bij hun kinderen Astma voorkomen en klachten ...................... verminderen door voeding en voedingsaanvullingen

36

Luteïne en zeaxanthine om cataract te vermijden

Website/nieuwsbrief/seminaries VIOW .......4 12e orthomoleculaire seminarie .................. 29 Nieuwe Bistro’s en seminaries .....................35 Linus Pauling Instituut ............................... 36 Opleidingen VIOW ...................................... 38 Colofon BSOM-VIOW .................................. 38

ADVERTEERDERS

20

Veel meer arteriosclerose door luchtvervuiling

19

Positief denken halveert kans op hart- en vaatproblemen

Energetica Natura......................................... 2 Pharma Nord............................................... 15 Springfield Nutraceuticals ......................... 16 Urmale .........................................................24 Similia ......................................................... 39 Ojibwa/De Roeck ........................................ 39 Ojibwa/De Roeck ........................................40

22

Roken leidt tot vroegtijdige menopauze Syndroom X ................................................................................

19

Ontbijt cruciaal om overgewicht te vermijden Geld om minder televisie te kijken!

23

Verontrustend! Luchtvervuiling vermindert intelligentiequotiënt Antidepressiva werken amper beter dan een neppil Mobiele telefoon op nachtkastje vermindert nachtrust

������������������������������� ��������������������������������� �������������������������������� ���������������������������������������� �������������������������������������� ����������������������

�������������������

������������������������

���������������������������� ������������������� �������������� ����������� �������������� ����������������

������������ �

��

Orthofytho® en Orthotrends® zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

COVERSTORY Luchtvervuiling belast de longen wat vooral voor astmapatiënten onaangename gevolgen behelst. Nochtans mag men hierop zich niet blindstaren. Luchtvervuiling heeft maar een beperkte bijdrage in de opmars van astma de laatste vijftig jaar. Andere factoren, waaronder voeding en infecties, spelen een minstens even belangrijke rol.

Erkenning Orthofyto

Meer dan 80 rusthartslagen per minuut verhoogt diabetesrisico

Neurologie ...................................................................................

�����������������������������������

����� ������

Cardiologie..................................................................................

Endocrinologie ......................................................................

�����������

�������������������������������������

inclusief middenkatern met:

Hartspecialisten erkennen de preventieve waarde van voedingssupplementen tegen hartproblemen

VIOW NIEUWS

���������

Hulde aan Walter Faché

�

ORTHOTRENDS®

ORTHOFYTO®

Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

ONDERWERPEN VOLGEND NUMMER: Dossier: pancreasontstekingen - Orthomoleculaire benadering van pancreasontstekingen - Fytotherapie voor de spijsverteringsklieren - De ziekte van Lyme - De onwaarschijnlijke link tussen probiotica en depressies - Reparatie van genen

Redactioneel

Hulde aan Walter Faché

Directeur Faché Instituut

N

eutraliteit, kwaliteit, ervaring, ethiek en wetenschappelijkheid konden het VIOW doen groeien tot wat het nu vandaag is geworden. Bijna 20 jaar kon het VIOW met deze basiseigenschappen de patiënt en de professional orthomoleculair motiveren en een blijvende gezondheid promoten. Na stormen getrotseerd te hebben en de grote nood te hebben gevoeld van een echte geneeskunst heeft Walter Faché een volledig orthomoleculair ziekte- en gezondheidsconcept ontwikkeld ten dienste van de patiënt en practicus. Dit concept met de visie van een gezondheidszorg te creëren in resonantie met het gewone leven en de missie om mensen te leren zichzelf, anderen en hun leefomgeving gezond te houden, verdient geïntegreerd te worden in een waardevol opleidingsinstituut dat in de komende jaren sterke accenten zal leggen op de vorming van orthomoleculaire consulenten en practici. Daarom willen wij een hulde brengen aan Walter Faché die reeds honderdduizenden mensen kon sensibiliseren en motiveren hun gezondheid over een andere boeg te gooien en Walter OM Faché

Bezoek onze nieuwe website www.viow.be Dagelijkse gezondheidstip Faché Alle data van onze komende activiteiten Schrijf u in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief Twee proefnummers Leefnu en Orthofyto Lijst goedgekeurde orthomoleculaire firma’s

Maak ook kennis met onze wekelijkse gratis nieuwsbrief Faché Instituut Neem hiervoor ook een kijkje op onze website om de nieuwsbrief ook bij u thuis te ontvangen.

Abonneer u op het gesloten gedeelte van onze website: Volledig archief van Orthofyto en Leefnu met meer dan 3000 artikels Meer dan 200 actuele artikels Seizoensadviezen Nieuws op vlak van orthomoleculaire diagnostiek Zoekfunctie

Mis de 6 seminaries niet Elk jaar organiseert het Faché Instituut een zestal seminaries. Het volgend seminarie is op 26 april 2008 en behandelt twee onderwerpen: “Parasieten als onderliggende pathologie van de huidige degeneratieziekten” en “Een niet-toxische benadering van astma”. Ontdek wat deze

4

Alle leden van de Raad van Bestuur vonden het, naar de aanloop van het 20 jarig bestaan van het Instituut – in 2009 - een eerbetoon aan Walter Faché zelf om het VIOW Instituut zijn naam te geven, namelijk het Faché Instituut. Walter gaf gedurende zijn heel levenswerk al zijn idealisme en krachten, om van het VIOW van gisteren, vandaag een instituut te maken, dat door zijn unieke professionele cursussen, niet alleen officieel erkend is door de Vlaamse Overheid en nationaal door de Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM), maar ook een internationale weerklank heeft via de ‘International Society for Orthomolecular Medicine (ISOM) in Canada, de World Institute for Integrative Medicine (WIMED) en het Linus Pauling Institute van de Oregon State University in USA. Bovendien is uit een opiniepeiling en een controle op naambekendheid gebleken dat de naam van de stichter en huidig directeur van het in 1989 opgerichte Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen VIOW, Walter O.M. Faché veel meer bij de mensen is bekend dan de naam VIOW. Walter Faché is zowel bekend in Nederland als in België. Het VIOW, en zeker de volledige titel ‘Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen’, is voor mensen die nieuw zijn in de wereld van de preventieve en niettoxische gezondheidszorg een te lange en moeilijke naam. Daarom opteerde de raad van bestuur op haar algemene vergadering van 1 februari 2008 om de naamgeving

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

van het VIOW te veranderen in het Faché Instituut. Deze naamsverandering heeft ingrijpende gevolgen. Het Faché Instituut zal vanaf de maand maart haar opleidingen nog beter concentreren op haar twee doelgroepen. Aan de ene kant is er de cursus die zich concentreert op een preventieve gezondheidsbenadering voor gezondheidsbewuste mensen. Aan de andere kant biedt het Faché Instituut, als enige in de Benelux, een zeer hoogstaande opleiding aan voor artsen en therapeuten die zich wensen te specialiseren en bij te scholen in de orthomoleculaire geneeskunde. Het Faché Instituut wil samen met de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire geneeskunde, zelf lid van de Internationale Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde (ISOM), de wildgroei van allerlei orthomoleculaire opleidingen in België aan banden leggen. Het Instituut heeft enerzijds reeds twee decennia de traditie van een faculteit in de Orthomoleculaire Wetenschappen met een gestandaardiseerd leerplan om de professional een ernstige wetenschappelijke opleiding te geven, en anderzijds een leerplan voor orthomoleculaire voeding om leken op te leiden tot voedingsconsulent. Het kan niet dat om het even wie een snelcursus in de orthomoleculaire voeding en geneeskunde organiseert in enkele dagen of avonden en bovendien volledig gesponsord wordt door een bepaalde firma, zodat er geen neutraliteit noch objectiviteit kan worden

Redactioneel gegarandeerd. Deze opleidingen worden dan nog gegeven door niet officiële orthomoleculair opgeleide mensen! Ter vergelijking, wat zou de waarde van een universitaire opleiding nog betekenen indien de farmaceutische firma’s ook medische opleidingen zouden organiseren in een veel kortere tijd dan het universitair leerprogramma, en dit met niet professionele lesgevers en de universiteit buiten spel plaatsen? De BSOM en het Faché Instituut waarschuwen voor de onwetenschappelijke trend waarbij heel wat organisaties zich geroepen voelen de orthomoleculaire voeding en geneeskunde te doceren zonder de opleiding gevolgd te hebben aan het Faché Instituut. Omdat de Orthomoleculaire Geneeskunde en Voeding aan geen enkele universiteit in België werd gedoceerd, heeft biochemicus Walter Faché samen met Dr Frans Fermon en Apr Hubert Goossens in 1989 het VIOW opgericht als een noodzakelijke discipline. Bovendien leidt het Faché Instituut ook lesgevers of docenten op die bevoegd zijn de orthomoleculaire voeding en geneeskunde over te brengen aan de leek. Een tweede belangrijke opdracht van het Faché Instituut is waakzaam te blijven over de kwaliteit van de orthoceutische producten afgeleverd door de orthoceutische firma’s. Wij lichten objectief alle orthomoleculaire producten op de Belgische en Nederlandse markt door op hun kwaliteit, werkzaamheid, inhoud en samenstelling. Registraties, gebruikte claims, wetenschappelijk onderzoek, referenties, wettelijke distributie, etikettering, kortom de orthoceutische kwaliteit van alle producten wordt deskundig nagegaan om het orthoceutisch label van ons instituut te kunnen verkrijgen. Practici en patiënten kunnen de gelabelde producten en firma’s op de website en in onze tijdschriften terugvinden en tijdens de cursussen ermee kennis maken. Producten die honderd procent voldoen aan de orthomoleculaire criteria zullen voortaan het VIOW-Label moeten dragen. Het wordt hoogtijd het kaf van het koren te scheiden en de wildgroei van malifide en onwetenschappelijke producten te doen stoppen. Wij moedigen innovatie van nieuwe stoffen ten stelligste aan waarvan hun werkzaamheid wetenschappelijk en curatief wordt aangetoond. Innovatie van nieuwe orthomoleculaire stoffen vereist de hoogste orthoceutische kennis en een perfect biochemisch inzicht, die beide

in onze professionele cursussen worden geïntegreerd. Van de orthoceutische firma’s durf ik verwachten dat ze het Faché Instituut als een officiële wetenschappelijke informatieve partner consulteren om de innovatie van nieuwe orthocijnen en verbetering van reeds bestaande producten tot een goed einde te brengen. Het Faché Instituut geeft enkel informatie over betrouwbare en wetenschappelijk grondig geanalyseerde producten. We spreken dan over gestandaardiseerde en streng gecontroleerde preparaten die ook OTC producten – geneesmiddelen zonder voorschrift - kunnen worden. De plichtbewuste en ethisch werkende arts en de gezondheidszoekende consument hebben meer dan ooit alle informatie nodig hoe ze met een minimum aan financiële middelen een maximale gezondheid kunnen verwerven in deze soms zeer hectische samenleving. Die – soms - levensnoodzakelijke kennis is onder verschillende vormen aanwezig dankzij het Faché Instituut dat nu ook een nieuwe generatie, jonge wetenschappers heeft aangetrokken. De missie van het Faché Instituut blijft dezelfde als die van het VIOW, namelijk mensen zolang mogelijk een kwaliteitsvol leven bezorgen of terug proberen te geven. Goed opgeleide artsen, therapeuten en gezondheidswerkers spelen hierin een cruciale rol en vormen de basis van een betaalbaar gezondheidsbeleid.

Eric Ost - Vice voorzitter Faché Instituut

Frans Fermon - Dr. Med. President BSOM en medestichter Faché Instituut

Voor alle duidelijkheid, de Vlaamse biochemicus Walter Faché blijft het instituut, dat nu zijn naam draagt, levenslang leiden. De uitgebreide en verjongde ploeg wetenschappers, die aan het Faché Instituut hun medewerking verlenen, zorgen niet alleen voor nog meer continuïteit, maar tevens voor nog meer wetenschappelijke en menselijke vitaliteit, dit naar het evenbeeld van de man die dit instituut in 1989 oprichtte. Voor de Raad van Bestuur Vice voorzitter Eric Ost Apr. Hubert Goossens Bestuurslid

Voor de BSOM President Dr. Med Frans Fermon

Hubert Goossens Apotheker en medestichter Faché Instituut

ORTHOFYTO

5 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair

Joost Meeusen

Is astma een allergie voor infecties?

A

stma blijkt verschillende oorzaken te kennen. Verbetering van de ademhaling, voldoende sport, vermijden van zwaarlijvigheid, luchtvervuiling en infecties .zijn maatregelen die in geen enkele behandelingsprogramma mogen ontbreken. Nochtans moet men in de meeste gevallen de belangrijkste dader trachten op te sporen: de allergie.

Fig.1 Laat het zover niet komen en laat u orthomoleculair behandelen.

Info: Afkortingen Th: IL: IgE: Treg:

6

T-helpercel interlencine antilichaam Regulatorische T-cel

Wat is een allergische reactie? Een allergische reactie is te wijten aan een op hol geslagen immuunsysteem omwille van een quasi onschadelijke stof, het allergen. Normale personen reageren niet op allergenen (wat men immunotolerantie noemt). Bij allergische personen reageert het immuunsysteem overmatig op de aanwezigheid van het allergen in het bloed. Meer bepaald zijn het de T-cellen die geactiveerd worden en ontstekingsfactoren gaan uitscheiden. Deze ontstekingsfactoren gaan de productie van

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

IgE-antlichamen stimuleren, welke op hun beurt de mestcellen activeren. De mestcellen (mastocyten) zijn de immuuncellen van de slijmvliezen in de neus en de longen. De T-cellen zijn de centrale dirigenten van een immuunreactie. Men maakt onderscheid tussen de T-helpercellen Th1- en Th2; de overeenkomstige responsen noemen we de Th1- en Th2-respons. Th1 wordt geactiveerd door virussen, bacteriën en dergelijke meer, terwijl allergieën vooral gedragen worden door een activatie van de Th2-cellen.

Hoofdartikel orthomoleculair

Joost Meeusen

Meer gedetailleerd bestaat een Th2respons uit de ontstekingsfactoren interleukines IL-4, IL-5, IL-9 en IL-13. Deze ontstekingsfactoren worden vaak gebruikt als merker in studies om de allergische toestand op te volgen. Vooral de aanwezigheid van IgE is een duidelijk teken van allergie. IgE bindt met het allergen en samen gaan ze de mestcellen activeren tot productie van vele ontstekingsfactoren (waaronder histamine). Acuut krijgt men een samentrekken van de gladde spieren (luchtwegenvernauwing), vaatlekkages en slijmproductie. Chronisch ziet men dat een ontstekingssite andere immuuncellen gaat aantrekken die tot verdere weefselschade kunnen leiden.

Hoe moet het normaal zijn Wanneer een allergen in het bloed verschijnt, zal deze herkend worden door Treg-cellen, een derde groep van T-cellen. Deze regulatorische Treg-cellen produceren het IL-10, maar geen IL-2. Dit patroon zorgt ervoor dat de Th2-respons niet uitgelokt wordt. Treg-cellen vindt men niet terug bij allergene personen.

Astma en infecties Het lijkt soms wel dat het lichaam een broeihaard is voor micro-organismen. De darm mag men letterlijk als zodanig opvatten, maar ook onze mond, huid, longen en zelfs het bloed geven onderdak aan organismen.

Bewoners van de luchtwegen Mycoplasma pneumonia en Chlamydia pneumonia zijn twee bacteriële bronnen van infecties aan de luchtwegen. Men heeft bij astmapatiënten correlaties gevonden tussen Chlamydia-infecties en de ernst van een astma-aanval. Infecties dragen niet alleen bij tot een ontsteking, maar verminderen ook de trilhaarwerking en verhogen de doorlaatbaarheid voor allergenen (Annagür et al., 2007). Enkele keren heeft men de invloed van antibiotica uitgetest, maar zelden gaf dit een positief resultaat.

Virale infecties De ontstekende werking van virale infecties op astma komt nog duidelijker naar voren dan bacteriële infecties. Nochtans gaat men ervan uit dat virale infecties minder allergisch zijn dan andere infecties. Net zoals inspanningsastma kunnen virale infecties het ontstekingsgraad

in het lichaam verhogen, waardoor de drempel naar een astma-aanval weer een stukje lager gelegd wordt (Glezen, 2006). Men heeft de werking van vaccinaties op astma nagegaan, maar meeste studies gaven geen of weinig effect. In één studie vond men zelfs een verhoogde ziekenhuisopname door de vaccinatie. Virale infecties (op jonge leeftijd) kunnen echter ook bescherming bieden tegen astma op latere leefijd (Xepapadaki et al., 2007). Dit heeft weeral te maken met de opvoeding van het immuunsysteem tijdens de eerste levensjaren die de Th1/Th2-balans op latere leeftijd zal bepalen.

Helicobacter pyloris en de hygiënehypothese Een normale maag is het dichtst bevolkt door helicobacter en is tevens de oorzaak van maagzweren en maagkankers. Nochtans vindt men deze bacterie niet bij iedereen terug en komt ze minder voor in de geïndustrialiseerde landen. Sterker nog, de aanwezigheid van helicobacter blijkt een beschermende factor te zijn tegen allergie en astma! Tegenwoordig wordt geopperd dat we tijdens de geboorte te hygiënisch zijn. We komen dan te weinig in contact met vreemde microben om het immuunsysteem optimaal te laten ontwikkelen. Vermoedelijk zorgt de aanwezigheid van een bacterie zoals helicobacter eerder voor een Th1- dan een Th2-respons op latere leeftijd. Men heeft gelijkaardige verbanden gevonden met infecties zoals hepatitis, toxoplasma gondii, herpes... (Chen Y et al., 2007).

Astma en schimmels Fungi (algemene term voor gisten, schimmels en paddenstoelen) verspreiden ook allergenen in het luchtruim, namelijk de sporen. Sporenconcentraties in het luchtruim kunnen oplopen tot een miljoen per kubieke meter, wat duizend maal meer is dan pollen. Binnenshuis groeien ook fungi, afhankelijk van vochtigheid, ventilatie en biologisch afbreekbaar materiaal. Sporen zijn kleiner dan graanpollen en geraken dieper in de longen. Vermoedelijk worden astma-aanvallen na een stormweer veroorzaakt door deze schimmelsporen, eerder dan door pollen.

Schimmelallergie Men schat dat 24% van de algemene populatie een allergie heeft voor een

schimmel. Bij mensen die reeds een allergie hebben, is dit al 44% en bij astmapatiënten is dit zelfs 80%! De belangrijkste schimmel is Aspergillus fumigatus, die in het bronchiaal lumen kan groeien.

Invasie van de candida De belangrijkste fungi-infectie bij astma is de candidagist. Ook deze gist is een normale bewoner van de mond, darm, huid en vagina. Candida scheidt allerlei enzymen uit om zich te verdedigen tegen het immuunsysteem van zijn gastheer. Het is aangetoond dat deze enzymen belangrijke allergenen kunnen zijn (Akiyama et al., 1996). Candida bevat nog andere antigenen en in zijn totaliteit is candida misschien wel de meest voorkomende allergen bij astma (Tanizaki Y et al., 1992). Driekwart van de vrouwelijke populatie zal in haar leven een vaginale candidainfectie doormaken! Men ziet ook dat het merendeel van vrouwen met een steeds wederkerende vaginale candiasis een atopische allergie vertonen, die in 83 procent van de gevallen ernstig te noemen is. Ook de gevoeligheid voor luchtallergenen neemt hierdoor toe. Men heeft bij deze vrouwen een onderdrukking van de Th1-respons gevonden (Neves et al., 2005) en hogere IL-5-productiviteit die te vergelijken was met een huisstofmijtenallergie (Mori et al., 2001). Candida hoeft niet allergisch te zijn om een astma-aanval uit te lokken. Bij muizen zag men dat een verstoring van de darmflora door candida de gevoeligheid voor bepaalde allergenen veroorzaakte. Hier ligt ook een groot gevaar bij gebruik van antibiotica. Antibiotica verstoren de darmflora dermate dat candida kan oprukken (Noverr et al., 2004). Candida blijkt ook in staat om prostaglandine PGD2 en PGE2 aan te maken uit arachidonzuur welke Th2 promoten ten koste van Th1.

En alle andere gisten Ten slotte zijn er nog andere gisten dan Candida albicans met allergische trekjes. Zelfs het 'gewone' bakkersgist (Saccharomyces cervisiae) verbergt allergenen in zich, zoals het enolaseenzym. Gelukkig is het enolase niet stabiel in de darm en is het daarom minder allergie-opwekkend (Savolainen et al., 1998).

Een lekkende darm Candidiasis en het leaky-gutsyndroom

ORTHOFYTO

7 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair

Joost Meeusen

worden vaak in een adem vernoemd. Een candida die te dominant wordt, zal het immuunsysteem activeren. Hierdoor verhoogt de permeabiliteit van de darm. Bij een dergelijke 'lekkende darm' sijpelen onverteerde voedselpartikels doorheen de darmwand. Net zoals vreemde micro-organismen worden deze voedselpartikels als belagers (antigenen) aanzien en gaan ze het immuunsysteem activeren. Elke astmabehandeling moet dan ook op de darmen richten.

Behandeling en preventie van candiasis Onderzoek nauwgezet de oorzaak van uw allergie! Een aantal voedingsmiddelen zijn vermaard omdat ze allergie opwekken bij vele personen. Het is geen slecht idee om deze voeding uit voorzorg te vermijden en om allergietesten te ondergaan (ondanks hun beperkingen). Vermijd suikers, die een voedingsbodem zijn voor gisten. Tijdens de eerste maanden van uw anticandiasiskuur tracht men ook zoveel mogelijk alles wat gefermenteerd is te vermijden. Elk gefermenteerd voedingsmiddel houdt een potentiële voedselallergie in. Elimineer daarom alle gefermenteerde voeding: yoghurt, kefir, zuurkool, brooddrank, enz.

Middellange vetzuren Middellange vetzuren (MCA's of Medium Chain Acids) worden momenteel in de handel gepromoot omdat ze onmiddellijk verbrand worden in de lever. Op die manier hoopt men vetopstapeling te vermijden, maar dit heeft weinig zin indien men ook de koolhydraten niet drastisch beperkt, want suikers kunnen evengoed omgezet worden in vetten. Bovendien zouden middelketige vetzuren zich in het celmembraan van gisten nestelen en deze onstabiel maken. Middellange vetzuren zijn wel interessant als stabiele bakolie te gebruiken.

Probiotica Dat antibiotica tot een candida-overgroei kan leiden door de normale darmflora te verstoren, wijst op de mogelijke nut van probioticasuppletie. De belangrijkste probiotica zijn de lactobacillen die nauw langsheen de darmwand afgelijnd zijn. Zolang zij die plaats op de darmwand innemen, kan candida daar niet gedijen. Probiotische bacteriën creëren ook nog op andere manieren een ongustig klimaat voor candida door zuurregeling in de darm en de aanmaak van natuurlijke antibiotische stoffen.

8

Lycopeen

Fig. 2: Probiotica

Deze rode carotenoïde uit tomaten vertoont sterke antifungale eigenschappen, hoewel het mechanisme nog niet gekend is. Men denkt nu dat lycopeen schade toebrengt aan het celmembraan van de candida. Deze verstoringen waren niet zichtbaar bij rode bloedcellen (Sung et al., 2007).

Resveratrol Deze hoogstaande fytonutriënt uit de pitten van druiven is in staat de groei van candida af te remmen. Op een of andere manier verhoogt resveratrol de stress in de candida, waardoor deze een delingsstop moet inlassen (Jung et al., 2007).

Indool-3-carbinol Typerend voor de koolsoorten (brassica) is het indool-3-carbinol (I3C). Gekend voor zijn antikankerwerking toont het nog maar recent ook als een antimicrobieel agens. Deze werking is erg veelzijdig en betreft gram-negatieve en gram-positieve bacteriën en candida (Sung et al., 2007).

Groene thee Het zo bekende polyfenol EGCG (epigallocatechinegallaat) uit thee blijkt candida-inhiberend te zijn. Bij muizen kon men candidagroei inhiberen met 4mg/kg. EGCG blijkt hyfevorming te blokkeren. EGCG bij mensen is veilig tot zelfs 1600 mg! (Han, 2007)

Grapefruitpitten-extract Bevat een flavonoïde dat de celwand van candida afbreekt. Het wordt aanbevolen in doses van 3 maal 200-400 mg per dag (Pescatore, 2003).

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

Referenties: 1. Annagür A, Kendirli SG, Yilmaz M, Altintas DU, Inal A. Is there any relationship between asthma and asthma attack in children and atypical bacterial infections; Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae and Helicobacter pylori. J Trop Pediatr. 2007 Oct;53(5):313-8. Epub 2007 May 29. 2. Glezen WP. Asthma, influenza, and vaccination. J Allergy Clin Immunol. 2006; 118:1199-206 3. Xepapadaki P, Papadopoulos NG. Viral infections and allergies. Immunobiology. 2007; 212:453-459 4. Chen Y, Blaser MJ. Inverse associations of Helicobacter pylori with asthma and allergy. Arch Intern Med. 2007 Apr 23;167(8):821-7. 5. Akiyama K, Shida T et al. Allergenicity of acid protease secreted by Candida albicans. Allergy. 1996; 51:887-892 6. Tanizaki Y, Kitani H et al. Humoral and cellular immunity to Candida albicans in patiënts with bronchial asthma. Intern Med. 1992; 31:766-769 7. Neves NA, Carvalho LP et al. Association between atopy and recurrent vaginal candiasis. Clin Exp Immunol. 2005; 142:167-171 8. Noverr MC, Noggle RM et al. Role of antibiotics and fungal microbiota in driving pulmonary allergic responses. Infection and immunity. 2004; 72(9):49965003 9. Mori A, Ikeda Y et al. IL-5 production by peripheral blood Th cells of adult asthma patients in response to Candida albicans allergen. Int Arch Allergy Immunol. 2001; 125(suppl.1):48-50 10. Savolainen J, Kortekangas-Savolainen O, Nermes M, Viander M, Koivikko A, Kalimo K, Terho EO. IgE, IgA, and IgG responses to common yeasts in atopic patients. Allergy. 1998 May;53(5):506-12

Hoofdartikel orthomoleculair

Walter OM Faché, Joost Meeusen

Astma verdubbelt op 10 jaar tijd

en is nochtans orthomoleculair te behandelen.

T

wee tekortkomingen in de reguliere behandeling van astma durven we hier te staven. Ten eerste worden enkel ontstekingen behandeld en die zijn niet altijd de oorzaak. Ten tweede gaat men ervan uit dat astma niet te genezen is, terwijl de orthomoleculaire praktijk daar andere ervaringen mee heeft. Niet elke astma zal te genezen zijn, maar indien men inziet dat het aantal astmagevallen verdubeld is op tien jaar tijd, kan het niet anders dat een groot aandeel van de tegenwoordige astma te verhelpen moet zijn.

Grafiek: Prevalentie van astma sinds begin van de 20ste eeuw bij kinderen en adolescenten. Let op de logaritmische Y-as.

� ��� �� � ��� ���� ����

����

����

����

����

����

����

����

����

Bron: Universiteit van Keulen

Het dieet van de Westerse landen is erg veranderd de laatste jaren, een trend die overal ter wereld overgenomen wordt. Onze groenten en fruit zijn eveneens afkomstig van overal ter wereld, en lange transportafstanden doen afbreuk aan de versheid van deze producten. De langere stockage die hiervoor nodig is, eist bepaalde voedingsstoffen op. Voor vitamine C betekent dit al gauw een daling van 65 procent. De kunstmatige rijping maakt zonlicht onnodig, maar schijn bedriegt: narijping in het donker brengt minder flavonoïden in het fruit op. Van vers is hoe dan ook geen sprake meer: de industriële verwerking van het voedsel vernietigt nutriënten en geven er voedingsadditieven voor in de plaats.

Verslechtering van het dieet is een belangrijke oorzaak van de opmars van astma, doch slechts één van de oorzaken. Tussen dieet en astma staan nog andere actoren, zoals oxidatieve stress, het immuunsysteem, ontstekingsmediatoren en de longwerking. Met voedingssuppletie kunnen we elk van deze factoren onder handen nemen, hetzij om tekorten aan te vullen, hetzij om zuiver therapeutische doeleinden.

Vetzuren: een eerste knelpunt

����

����

Fig.1: De epidemische opgang van astma en allergie blijft nog steeds mysterieus. Allergie is erg frequent in het Verenigd Koninkrijk (32% bij 13-14 jarigen!), maar minder aanwezig in Griekenland of Finland. Klimaat speelt dus geen grote rol. Luchtkwaliteit is ook geen dominante factor, aangezien in Oost-Europa (slechtere luchtkwaliteit) de prevalentie slechts 8% is. De verschillen zijn evenmin genetisch te verklaren, aangezien de opmars sinds het begin van de twintigste eeuw niet gepaard aat met genetische veranderingen.

Het antivettenbeleid heeft haar effect gehad: de bevolking eet nu minder verzadigde vetten dan in de jaren '50. Of ze haar doel bereikt heeft, is een andere vraag: het aantal hart- en

ORTHOFYTO

9 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair vaatziekten is er niet op verbeterd. Melkerijboter heeft plaats moeten ruimen voor margarine op basis van plantaardige oliën, boordevol met omega 6-vetzuren en schadelijk transvetzuren. Nu zitten we met een sterk verwrongen omega 3/omega 6-vetzuurevenwicht, om en bij één op twintig. Ooit lag die verhouding tussen 1/2 en 1/1. Het ω6 vetzuur linolzuur heeft de bovenhand in onze dagelijkse voeding gehaald op de ω3 vetzuren alfa-linoleenzuur en de visoliën EPA en DHA. De omega 3-vetzuren werken ontstekingsremmend, terwijl omega 6 ontstekingsbevorderend zijn. Dit klopt in grote lijnen, al moet vermeld worden dat de werkelijke biochemie complexer is. In een aantal studies werd aan zwangere vrouwen visoliesuppleties gegeven in de hoop dat de kinderen later minder astma en allergie zouden ontwikkelen. Slechts enkele studies rapporteerden een positief resultaat (Devereux, 2006). Vermoedelijk hebben visoliën nog te weinig invloed op de allergisch kant van astma, al zijn er tal van andere redenen om het omega-evenwicht te herstellen. Inspanningsastma (astma geïnduceerd door sport) is daarentegen wel goed vatbaar voor vetzuren. Tijdens sporten zorgt de versnelde ademhaling voor uitdroging en afkoeling van de luchtwegen, met vorming van ontstekingsfactoren als gevolg. Deze vorm van astma komt nogal wat voor bij topsporters. Een studie gaf aan dat 3,2 gram EPA en 2,2 gram DHA gedurende drie weken de astmatische symptomen drastisch konden terugdringen. Ook minder ontstekingsfactoren werden gemeten in het bloed. Het gebruik van luchtwegenverwijderaars daalde met meer dan 31 procent (Mickleborough et al., 2006). Allergie en inspanning blijken dus twee te onderscheiden ontstekingsmechanismen te zijn, die dezelfde symptomen kunnen veroorzaken en die elkaar kunnen versterken. Inspanningsastma lijkt veel beter te reageren op ω3 vetzuur dan allergie astma.

Vitamine C: een passe-partout Het belang van vitamine C ligt bij de kwantiteit: het is een antioxidant en masse. Het bijzondere aan vitamine C is dat ook megadoseringen bijzonder veilig zijn. Vooral voor de longen zijn antioxidanten cruciaal; nergens anders

10

Walter OM Faché, Joost Meeusen

is er zoveel contact tussen zuurstof en cel. Zoals geweten moet met zuurstof omzichtig gesprongen worden. Het geeft aanleiding tot oxidatieve reagentia als bijproducten van de verbranding van suikers. Geen wonder dus dat men minder vitamine C terugvindt in de longen van rokers. Meerdere dierstudies tonen dat vitamine C bescherming kan bieden tegen verschillende vormen van longschade. Bij studies met mensen had men goede resultaten bij inspanningsastma, waarbij 1500 mg toegediend werd (Tecklenburg et al., 2007). Gunstige resultaten vond men eerder ook met de antioxidanten lycopeen en bètacaroteen. Suppletie-aanbevelingen voor vitamine C schommelen tussen 300 mg (klassieke media) en 20 gram (orthomoleculaire aanbevelingen) dagelijks. Voor elk wat wils dus.

Intensief onderzocht: magnesium Vooral de intracellulaire magnesium in rode bloedcellen is een weerspiegeling van de magnesiumtoestand in het lichaam. Tekorten leiden tot hyperexcitabiliteit van spieren, terwijl suppletie spierontspannend (gladde spiercellen) en anti-inflammatoir (inhibitie van mastcellen die histamines secreteren) werkt. Beste resultaten behaalt men met intraveneueze toediening, hoewel sommige studies ook gunstige effecten waargenomen hebben met orale toediening. Een andere optie is vernevelde magnesiumsulfaat die minder omslachtig is dan intraveneus (Rowe et al., 2008; Mohammed et al., 2007). Grote intraveneuze doses magnesium hebben goede resultaten en slechts kleine bijwerkingen: tintelingen, droge mond en gevoelloosheid aan prikwonde.

Vitamine D: een algemene noodzaak De problematiek van vitamine D dringt meer en meer binnen in reguliere middens. De situatie is dan ook ernstig: door te korten aan zonlicht komen we niet aan de optimale hoeveelheden die nodig zijn om kanker te voorkomen. Vitamine D speelt ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van de

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

longen tijdens de zwangerschap. Epidemiologische studies tonen aan dat vitamine D-suppletie tijdens de zwangerschap het astmarisico op 3 à 5-jarige leeftijd met 40 procent kan doen dalen. Vitamine D is tevens belangrijk voor het immuunsysteem. Op T-helpercellen bevinden zich vitamine D-receptoren wanneer ze geactiveerd zijn. 1,25-Vitamine D3 verlaagt de proliferatie van Th-cellen en verlaagt productie van ontstekingsfactoren. Dus ook voor volwassen personen heeft het zin (Litonjua et al., 2007).

Lycopeen en vitamine A Lycopeen- en vitamine A-concentraties werden meerdere malen lager bevonden bij astmapatiënten (Riccioni et al., 2007). Lycopeensuppletie bleek te helpen bij inspanningsastma (Neuman et al., 2000).

Vitamine B12/Molybdeen Sulfieten worden verdacht van bronchospasmen te veroorzaken. Sulfieten worden als additieven aan wijn en vlees toegevoegd. Kinderen met metabisulfietintolerantie kregen geen bronchospasmen meer dankzij premedicatie met cyanocobalamine (Añíbarro et al., 1992). Metabisulfiet is een bewaarmiddel dat vaak allergisch is. Molybdeen is een cofactor van het enzym sulfietoxidase dat sulfieten kan omzetten in sulfaten die door de urine wordt geëxcreteerd.

Molybdeen bij sulfietovergevoelige astmapatiënten. Urine van gezonde personen bevat nauwelijks of geen sulfiet, aangezien via de voeding ingenomen of endogeen geproduceerde sulfiet in de stofwisseling door het van molybdeen afhankelijke enzym sulfiet-oxidase geoxideerd wordt tot sulfaat, dat vervolgens via de urine het lichaam verlaat. Personen die overgevoelig zijn voor sulfiet hebben na het innemen van sulfiet via de voeding last van diverse symptomen, variërend van lichte benauwdheid tot levensbedreigende bronchospasmen. Astmapatiënten vallen dan ook in deze categorie van hypergevoeligen. Door J. Wright en K. Littleton werd in de urine van astmapatiënten 8 ppm tot 50 ppm sulfiet gemeten. De test op sulfiet in de urine kan op eenvoudige

Hoofdartikel orthomoleculair

Walter OM Faché, Joost Meeusen

wijze semi-kwantitatief worden uitgevoerd met teststrookjes door deze gedurende een seconde in neutrale of zwak alkalische urine te dopen en na dertig seconden af te lezen op een kleurschaal. Het enzym sulfiet-oxidase is een van molybdeen afhankelijk enzym, zodat activering door extra molybdeen bij sulfiet positieve personen mogelijk blijkt.

Coënzym Q10 ook uitgetest Een stof die het verstoorde oxidantantioxidantevenwicht kan herstellen, is coënzym Q10. Men heeft gemerkt dat corticosteroïden op lange termijn de werking van de mitochondriën verstoren en dat CoQ10 het gebruik van corticosteroïden kon verlagen (Gvozdjakova et al., 2005).

Een 53-jarige vrouw met astma gebruikte al geruime tijd een scala van middelen tegen astma, waaronder prednison en theophylline. Er trad nauwelijks verbetering op. De urine was positief op sulfiet: 10-20 ppm. Gedurende drie maanden ontving zij uitsluitend molybdeen, intraveneus toegediend, beginnend met 250 microgram, tweemaal per week, vervolgens 500 microgram, twee maal per week en tenslotte éénmaal per week 750 microgram in de laatste twee weken. De sulfietconcentratie in de urine daalde van aanvankelijk 10-20 ppm naar 2-6 ppm. De frequentie en intensiteit van de benauwdheden waren aanzienlijk verminderd en zij kon afzien van theophylline en prednison. Gebruik van inhalatiemiddelen kon na het bereiken van een plateauwaarde van sulfiet in de urine sterk worden beperkt.

Immunomodulatoren uit paddenstoelen Paddenstoelen zijn soms producten die allergie veroorzaken (voedselallergie), maar bevatten ook stoffen die het immuunsysteem moduleren. Tal van extracten heeft men gevonden die de allergische Th2-respons onderdrukken: betaglucanen (oesterzwam), lentinan (shiitake), grifolan (maitake), polysaccharide K en polysaccaride P (coriolus versicolor), enz (voor een overzicht lees Orthofyto jg12 nr65).

De antioxidanten Nacetylcysteïne (NAC) en glutathion De spil van het antioxidantnetwerk is glutathion en zit geïntegreerd in de cel met een aantal antioxidantenzymen. Glutathion is een tripeptide, waarvan cysteïne er een van is. Het is geweten dat longepitheelcellen tot 100 maal meer glutathion bevatten dan normale cellen. Het N-acetylcysteïneamide dat verwant is met N-acetylcysteïne(NAC) en tevens het glutathion in de cel doet stijgen, kon bij muizen een vorm van allergische astma verminderen (Lee et al., 2007).

Fig. 2: Keukenzout (NaCl) kan best gemist worden, vooral bij astmapatiënten.

Vermijd natrium Natrium uit keukenzout is nog een van de eerste diëtaire factoren geweest die verdacht werd van oorzaak te zijn van de astma-epidemiologie. Reeds in 1938 brachten Stoesser en Cook het verband tussen natriumchloride en astma naar voren (Mickleborough et al.,2006). Deze hypothese werd later uitgetest in verschillende studies: • Verband tussen tafelzoutaankoop en ernst van astma-aandoening • Gebruik van tafelzout gerelateerd aan astma bij jongens, niet bij meisjes • Urinaire excretie van natrium gelinkt met histamine • Verhouding Na/K houdt verband met bronchitis • Verdubbeling van zoutinname deed bronchiale reactiviteit toenemen • Verbetering van functioneren van luchtwegen bij laagzoutdieet Tegenwoordig wordt chloor als de belangrijkste effector van hoge bloeddruk beschouwd. Bij astma spelen vermoedelijk zowel chloor als natrium een rol.

Referenties: 1. Añíbarro B, Caballero T et al. Asthma with sulfite intolerance in children: a blocking study with cyanocobalamin. J Allergy Clin Immunol. 1992 Jul;90(1):103-9 2. Cantorna M, Zhu Y et al. Vitamin D status, 1,25-dihydroxyvitamin D3, and the immune system. Am J Clin Nutr. 2004; 80(6):1717S-1720S 3. de Luis DA, Armentia A et al. Dietary intake in patients with asthma: a case control study. Nutrition. 2005; 21:320-324 4. Devereux G. Early life events in astma-diet. Pediatr Pulmonol. 2007; 42:663-673 5. Gvozdjakova A, Kuchararska J et al. Coenzyme Q10 supplementation reduces corticoesteroïds dosage in patients with bronchial asthma. Biofactors. 2005; 25(1-4):235-40 6. Han Yongmoon. Synergic anticandidal effect of epigallocatechin-O-gallate combined with amphotericin B in a murine model of disseminated candiasis and its anticandidal mechanism. Biol Pharm Bull. 2007; 30(9):1693-1696 7. Jung HJ, Seu YB, Lee DG. Candicidal action of resveratrol isolated from grapes on human pathogenic yeast C. albicans. J Microbiol Biotechnol. 2007; 17(8):1324-9 8. Lee KS, Kim SR et al. A novel thiol compound, Nacetylcysteine amide, attenuates allergic airway disease by regulating activation of NF-kappaB and hypoxia-inducible factor-1alpha. Exp Mol Med. 2007 Dec 31;39(6):756-68 9. Litonjua AA, Weiss ST. Is vitamin D deficiency to blame for the asthma epidemic? J Allergy Clin Immunol. 2007; 120(5):1031-5 10. Litonjua AA, Weiss ST. Is vitamin D deficiency to blame for the asthma epidemic? J Allergy Clin Immunol. 2007 Nov;120(5):1031-5. Epub 2007 11. Mickleborough TD, Lindley MR et al. Protective effect of fish oil supplementation on exercise-induced bronchoconstriction in asthma. Chest. 2006; 129:39-49 12. Mickleborough TD, Murray RL et al. Fish oil supplementation reduces severity of exercise-induced bronchoconstriction in elite athletes. Am J Respir Crit Care Med. 2003; 168:1181-1189 13. Mohammed S, Goodacre S. Intravenous and nebulised magnesium sulphate for acute asthma: systematic review and meta-analysis. Emerg Med J. 2007 Dec;24(12):823-3 14. Neuman I, Nahum H, Amotz B. Reduction of exercise-induced asthma oxidative stress by lycopene, a natural antioxidant. Allergy. 2000; 55:1184-1189 15. Riccioni G, Bucciarelli T, Mancini B et al. Plasma lycopene and antioxidant vitamins in asthma: the PLAVA study. J Asthma. 2007; 44(6):429-432 16. Rowe BH, Camargo CA Jr. The role of magnesium sulfate in the acute and chronic management of asthma. Curr Opin Pulm Med. 2008 Jan;14(1):70-6 17. Sung WS, Lee IS, Lee DG. Damage to the cytoplasmic membrane and cell death caused by lycopene in Candida albicans. J Microbiol Biotechnol. 2007; 17(11):1797-804 18. Sung WS,Lee DG. In Vitro Antimicrobial Activity and the Mode of Action of Indole- 3-Carbinol against Human Pathogenic Microorganisms. Biol Pharm Bull. 2007; 30(10):1865-1869 19. Tecklenburg SL, Mickleborough TD et al. Ascorbic acid supplementation attenuates exercise-induced bronchoconstriction in patients with astma. Respiratory Medicine. 2007; 101:1770-1778 20. Wright J, Littleton K. Defects in sulfur metabolism. Int. Nutr. Rev., 9,nr 3, p. 118-119, 1989

ORTHOFYTO

11 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Diagnose

Dirk Bogaert

Astmadiagnose bij kinderen en volwassenen

A

stma is een ziekte waarbij er in de luchtwegen ontstekingsreacties ontstaan. De spieren van de luchtpijp spannen op en cellen in de longen produceren .extra slijm. De ontstekingsreactie, de spierspanning en het slijm zorgen er voor dat de luchtpijp ernstig vernauwt, zodat de zuurstofaanvoer naar de longen drastisch wordt beperkt. Een milde, matige of levensbedreigende astma-aanval is het gevolg. Astma is een chronische maar goed behandelbare ziekte die – mits een degelijke begeleiding en zelfdiscipline – patiënten toelaat een bijna normaal leven te leiden.

Fig.1: Met een spirometer kan de longcapaciteit opgevolgd worden.

Symptomen en diagnose Het meest kenmerkende van een astmapatiënt is het tijdelijk optreden van een piepende ademhaling. Er zijn echter ook lange periodes waarin de patiënt normaal ademt. Sommige astmalijders hebben ook last van een chronische hoest. Symptomen die een astmacrisis voorafgaan zijn:

12

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

• Piepende ademhaling • Kortademigheid • Drukkend gevoel op de borst • Pijn op de borst Het is belangrijk deze signalen zeer vroeg te herkennen om nog niet-toxische maatregelen te kunnen nemen. Uit een studie die in augustus 2007 verscheen in het wetenschappelijk vakblad ‘Respiratory Medicine’, blijkt dat 1500 tot 3000 milligram vitamine C een astmacrisis kan voorkomen of in hevigheid doet afnemen. Astmapatiënten hebben dikwijls een tekort aan vitamine C en selenium. Daarom is het goed deze beide voedingsaanvullingen dagelijks in te nemen. Orthomoleculaire artsen zullen bij het stellen van een diagnose zeker nagaan of er nog andere familieleden aan de ziekte lijden. Astma is voor een deel genetisch bepaald. Nog belangrijker dan de genetica is de leefomgeving van de patiënt. Het is algemeen bekend dat sigaretten- en sigarenrook astma bevordert. Hetzelfde geldt voor de toenemende luchtvervuiling die veroorzaakt wordt door het verkeer en de industrie. De arts zal ook proberen te achterhalen of er in de leefomgeving van de patiënt veel chemische reinigingsproducten worden gebruikt. Dit laatste is zeker heel belangrijk voor astma bij kinderen. Het regelmatig gebruik van chemische reinigingsproducten veroorzaakt immers astma bij de zich ontwikkelende foetus in de baarmoeder van een zwangere vrouw en bij jonge kinderen. Dat komt o.a. omdat de longcapaciteit van ongeboren baby's en jonge kinderen zich niet volledig kan ontwikkelen. Tekst en uitleg staat in een op 27 februari 2008 verschenen studie die gepubliceerd werd in de 'European Respiratory Journal'. Het team van professor Henderson (universiteit van Bristol)

Diagnose

Dirk Bogaert

onderzocht 7000 jonge Britse kinderen en vroeg aan de moeders hoe vaak ze beroep deden op chemische reinigingsmiddelen en luchtverfrissers. De meeste van die producten bevatten belangrijke concentraties chemische substanties. Die chemische stoffen zijn schadelijk voor de ongeboren en jonge kinderen. De chemische stoffen, die voor frisheid en netheid in de woning zorgen, veroorzaken op een zeer duidelijk wijze veel meer astmapatiëntjes. De arts zal bij het stellen van zijn diagnose ook nagaan of de patiënt regelmatig geconfronteerd wordt met ontstekingen aan de ademhalingswegen, of regelmatig last heeft van verkoudheden. Dit laatste wijst op een mogelijk tekort aan vitamine C en selenium. Patiënten, die onderhevig zijn aan sterke emoties en stress, hebben ook een licht verhoogd astmarisico. Op latere leeftijd spelen ook bètablokkers, aspirine en andere klassieke pijnstillers een rol in het bevorderen van astma. Het zelfde geldt voor sulfieten en bewaarmiddelen die aan veel voedingswaren worden toegevoegd. Astma gevoelige personen die teveel maagzuur produceren of last hebben van refluxaanvallen moeten opletten voor zeer ernstige astmacrisissen. Toch blijft het voor een arts moeilijk om via een oppervlakkig onderzoek met zekerheid vast te stellen of iemand aan astma lijdt of niet. De symptomen lijken immers dikwijls op andere aandoeningen zoals emfyseem of congestief hartfalen. Teneinde een emfyseem of congestief hartfalen uit te sluiten zal de arts een spirometer gebruiken.

Wat is een spirometer en spirometrie? Spirometrie is een eenvoudige, pijnloze en zeer betrouwbare techniek om de longfunctie of longcapaciteit te meten en vervolgens grafisch uit te beelden. Via deze test kan een arts met zekerheid stellen of iemand aan een obstructieve longaandoening lijdt, en kan men ook de evolutie van de ziekte opvolgen. Een spirometrie gebeurt met een spirometer. Dit is een apparaat verbonden met een slangetje in rubber of karton waarin de patiënt moet blazen. Hiermee wordt de longfunctie direct gemeten. De resultaten worden grafisch weergegeven op een spirogram. De resultaten kunnen automatisch vergeleken worden met referentiewaarden. Er bestaan tegenwoordig kleine draagbare apparaten van uitstekende kwaliteit

die helemaal niet duur zijn. Elke huisarts zou op termijn over een dergelijk apparaat moeten beschikken. Iedereen is het erover eens dat een geregelde controle van de bloeddruk en van de glycemie belangrijke instrumenten zijn om hypertensie en diabetes op te sporen en patiënten op te volgen. Om dezelfde reden zou spirometrie een routinetest moeten worden voor de opsporing en opvolging van mensen met chronische longaandoeningen. Spirometrie maakt het immers mogelijk om: - longaandoeningen in een vroeg stadium op te sporen - een correcte diagnose te stellen - de patiënt goed op te volgen. Indien er na de spirometertest nog onzekerheid bestaat over de astmadiagnose kan de orthomoleculaire arts overgaan tot de metacholineprovocatietest.

Wat is de metacholineprovoc atietest Dit is een test om de hyperreactiviteit van de luchtwegen te meten of aan te tonen, waarbij door in oplopende dosis

Andere diagnosemethode bij kinderen. Orthomoleculaire artsen zullen bij kinderen de spirometertest niet uitvoeren omdat jongens en meisjes die jonger zijn dan vijf jaar de instructies moeilijk kunnen volgen. Wanneer de uiterlijk vast te stellen astmasymptomen bij kinderen aanwezig zijn en het beluisteren van de longen met de stethoscoop een bevestiging geeft, kan de arts een bronchodilator voorschrijven die de luchtwegen verwijdt. Indien het kind, door toediening van dit middel, beter en dieper ademt, staat het zo goed als vast dat er sprake is van een astmapatiëntje.

Bepalen van de ernst van de ziekte De meest recent gebruikte diagnose, om te bepalen in welke graad iemand aan astma lijst, is het bepalen van de hoeveelheid stikstof die uitgeademd wordt. Hoe groter de stikstofconcentratie die uitgeademd wordt, hoe ernstiger de astma-aandoening is.

Fig. 2: Metacholine, een choline-ester, waarmee een luchtwegvernauwing uitgelokt kan worden (gemeten met een spirometer). Metacholine is niet geschikt voor langdurig gebruik.

metacholine (een synthetische choline ester) in te ademen een meetbare vernauwing van de luchtwegen ontstaat. Na elke dosis kan de bronchiale reactie worden vastgesteld door meting van de luchtwegweerstand. Zelfs indien mensen aan een zeer milde vorm van astma lijden zal de metacholinetest de luchtwegen lichtjes vernauwen. In combinatie met de spirometertest krijgt de arts dan een idee in hoeverre de longfunctie wordt belast. Indien die belasting tot een piepende ademhaling leidt, is er een duidelijke astmadiagnose. Tot slot zal de arts ook de huid van de patiënt onderzoeken. Allergische huidreacties, zoals eczeem, worden dikwijls in verband gebracht met astma.

Referenties: 1. P. Franklin. Household chemicals: good housekeeping or occupational hazard? Eur Respir J 2008 31: 489-491 2. Pijnenburg MW, De Jongste JC. Exhaled nitric oxide in childhood asthma: a review. Clin Exp Allergy. 2008 Feb;38(2):246-59 3. Dal Negro RW, Micheletto C, Tognella S, Turati C, Bisato R, Guerriero M, Sandri M, Turco P. PIKO-1, an effective, handy device for the patient's personal PEFR and FEV1 electronic long-term monitoring. Monaldi Arch Chest Dis. 2007 Jun;67(2):84-9 4. Sundblad BM, Larsson K. Effect of deep inhalations after a bronchial methacholine provocation in asthmatic and non-asthmatic subjects. Respir Med. 2002 Jul;96(7):477-81

ORTHOFYTO

13 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Milieu

Katleen Van der Gucht

Luchtvervuiling activeert astma bij kinderen

M

eer en meer wordt ook vanuit de wetenschappelijke wereld het verband gelegd tussen astmatische en allergische aandoeningen enerzijds en luchtvervuiling anderzijds. Eén van de eerste die dit in een grootschalige en goed onderbouwde epidemiologisch studie onderzocht, is de Nederlander Bert Brunekreef, die mede omwille van deze verdienste onlangs (februari 2007) een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Leuven kreeg. Wereldwijd lijden 300 miljoen mensen aan astma en dit aantal neemt nog toe, vooral bij kinderen. Volgens pediaters stijgt het aantal astmagevallen en luchtweginfecties bij kinderen op een onrustwekkende manier.

Fig.: “Brussels by smog”. Luchtvervuiling heeft een nefaste invloed op de ademhaling en de groei van de longen.

Waarom zijn kinderen zoveel gevoeliger voor luchtvervuiling? Tot de leeftijd van 6 tot 8 jaar zijn de longen van kinderen nog niet volledig ontwikkeld. Bij de geboorte bezit een baby ongeveer 24 miljoen longblaasjes, dit is slechts 1/10 van de longblaasjes bij een volwassen persoon. De meeste longblaasjes of alveoli ontwikkelen zich op de leeftijd van 2 jaar, en tegen de leeftijd van 4 jaar is het aantal toegenomen tot ca 257 miljoen. Tijdens deze groeiperiode ondergaat de morfologie van de longen een ingrijpende verandering. De respiratoire bronchiolen en het epithelium ontwikkelen zich, en de immuuncellen worden gevormd. Precies tijdens dit proces van morfogenese

14

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

zijn de longen extra kwetsbaar. Schade aan de zich ontwikkelende longen via luchtvervuiling kan blijvende gevolgen hebben. Ook het immuunsysteem is nog in volle ontwikkeling op jonge leeftijd, en kan daardoor onvoldoende weerstand bieden aan bepaalde vormen van vervuiling. Kinderen hebben, vergeleken met volwassenen, een grotere longoppervlakte per eenheid lichaamsgewicht, waardoor ze gevoelig meer lucht inademen. Dit verschil is het sterkst uitgesproken bij zeer jonge kinderen (Arcus-Arth & Blaisdell 2007). Kinderen gaan doorgaans ook meer tijd buiten spenderen, vooral in de zomer en namiddag, wanneer de concentraties aan O3 en sulfaten het hoogst zijn, of wanneer ze ’s morgens naar school

Katleen Van der Gucht

Bio-Q10

Milieu

gaan, tijdens momenten dat verkeerspollutie maximaal is. Doordat ze meestal ook bijzonder actief zijn wanneer ze buiten spelen is hun ademhaling doorgaans ook dieper en sneller. Daardoor komen de polluerende atmosferische deeltjes ook dieper in de longen terecht, waardoor ze minder gemakkelijk terug verwijderd worden en langer ter plaatse blijven. Zo kan de dosis aan polluerende partikels 2 tot 4 keer hoger liggen bij jonge kinderen in vergelijking met volwassenen (Ginsberg et al. 2005).

Bio-Quinon Q10 Super 30 mg & GOLD 100 mg

Geeft meer energie en versterkt de levenskracht • Krijg uw energie terug met Bio-Q10

Is er een rechtstreeks verband aangetoond tussen luchtvervuiling en astma bij kinderen?

• Dé sleutel in de energieproductie van het lichaam • Voel het verschil!

Een recente overzichtstudie van Bateson & Schwartz (2008) bevestigt een rechtstreeks verband tussen astma en luchtvervuiling, onder de vorm van fijn stof, O3, NO2 en zwaveldioxides. Niet alleen stelt men vast dat de symptomen toenemen naarmate de luchtvervuiling stijgt, maar ook de behoefte aan bronchusverwijdende medicatie neemt toe. Bovendien stelt men een sterkere vermindering vast van de longfunctie, en het aantal spoedopnames stijgt. Diverse studies wijzen vooral op het gevaar van pollutie door autoverkeer, en meer specifiek vrachtverkeer. Dieseluitstoot blijkt één van de belangrijkste indicatoren te zijn bij de voorspelling van astma. Villeneuve et al. (2007) gingen aan de hand van een zes jaar durend onderzoek in Canada na of bepaalde leeftijdsklassen meer gevoelig waren voor luchtvervuiling dan andere. De sterkste positieve correlaties tussen de mate van luchtvervuiling en spoedopnames van astmapatiënten werden gevonden bij de leeftijdsgroep tussen 2 en 4 jaar. Een recente studie uitgevoerd aan de Harvard School of Public Health toont aan dat de nakomelingen van muizen die tijdens de zwangerschap werden blootgesteld aan luchtvervuiling, meer specifiek aan partikels afkomstig van de verbranding van diesel, meer vatbaar waren voor het ontwikkelen van astma dan de nakomelingen van controle dieren (Fedulov et al. 2008). Positief is wel dat de juiste interventies die er voor zorgen dat de luchtvervuiling daalt ook resulteren in een algemene verbetering van de gezondheid van kinderen. Dit werd aangetoond in een studie uit Zwitserland. (Bayer-Oglesby et al. 2008).

Bio-Q10 – voor een optimaal effect

Gehalte van CoQ10 in plasma (relatieve verandering)

Er zijn grote verschillen in biologische opneembaarheid tussen de verschillende Q10 preparaten. Coënzyme Q10 wordt beter opgenomen door ons lichaam wanneer deze in plantaardige olie opgelost is. Droge coënzyme Q10 – zoals bijvoorbeeld in sommige multi-preparaten onder vorm van tabletten, granulaat en dragees – wordt slecht door het lichaam opgenomen en heeft daarom weinig effect.

Korrels 1 Tablet 1

2,0

Korrels 2

Tablet 2

1,0 Dragee

2

3 Dagen

4

In de grafiek ziet u een overzicht van de opneembaarheid van Q10 van diverse preparaten. Droge preparaten worden bijna niet opgenomen, in tegenstelling tot de in olie opgeloste coënzyme Q10.

Bio-Q10 bevat het coënzyme Q10 zoals het in de natuur voorkomt, opgelost in olie en wordt aangeboden in zachte, donkere capsules die het coënzyme Q10 beschermen tegen licht. De homogene oplossing zorgt ervoor dat het coënzyme Q10 niet kristaliseert waardoor de gepatenteerde formule van Bio-Q10 de grootste biologische beschikbaarheid waarborgt. Verkrijgbaar in apotheken. Verpakkingen: Bio-Q10 bestaat in doseringen van 30 mg en 100 mg in verpakkingen van 60 en 150 capsules.

Be_Q10_Ad_LeefNu_Dutch_0906

Kobzik L. (2008) Pulmonary exposure to particles during pregnancy causes increased neonatal asthma susceptibility. American Journal of respiratory cell and molecular biology 38 (1): 57-67. 5. Ginsberg G.L., Foos B.P., Firestone M.P. (2005) Review and analysis of inhalation dosimetry methods for application to children’s risk assessment. Journal of toxicology and environmental health A 68: 573-615. 6. Villeneuve P.J., Chen L., Rowe B.H., Coates F. (2007) Outdoor air pollution and emergency department visits for asthma among children and adults : a case-crossover study in northern Alberta, Canada. Environmantal Health 6: 40-45.

Zachte gelatinecapsule met olie (b.v. Bio-Q10)

1

Referenties: 1. Arcus-Arth A. & Blaisdell R.J. (2007) Statistical distributions of daily breathing rates for narrow age groups of infants and children. Risk Analysis 27: 97-110. 2. Bayer-Oglesbey L., Grize L., Gassner M., Takken-Sahli K., Sennhauser F.H., Neu U.,Schindler C., BraunFahrlander C. (2005) Decline of ambient air pollution levels and improved respiratory health in Swiss children. Environmental Health Perspectives 113: 1632-163. 3. Bateson T.F. & Schwartz J. (2008) Children’s response to air pollutants. Journal of Toxicology and Environmental Health A 71: 238243. 4. Fedulov A.V., Leme A., Yang Z., Dahl M., Lim R., Mariani T.J.,

3,0

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 ORTHOFYTO E-mail:[email protected] Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

15

®

Toe aan nieuwe energie?

encozyme NADH NADH ALS ENERGIEBRON EN ANTIOXIDANT

GESTABILISEERD

NADH is de gereduceerde vorm van vitamine B3 (ook wel co-enzym 1 genoemd). NADH is als co-enzym een belangrijk onderdeel van de energiecyclus en geeft meer energie. NADH verhoogt de vitaliteit en zorgt ook voor meer geestelijke energie. Daarnaast is NADH een belangrijke vanger van vrije radicalen én een krachtig antioxidant.

NADH EN SPORT Omdat NADH betrokken is bij de energiecyclus, kan dit juist voor sporters een welkome aanvulling zijn. Dagelijkse inname van NADH geeft meer energie en verbetert het uithoudingsvermogen. De gebruikte ingrediënten staan niet op de NeCeDo dopinglijst.

NADH GESTABILISEERD NADH is op zich een instabiele stof. Encozyme NADH is volgens de laatste wetenschappelijke inzichten ontwikkeld en biedt een stabiele vorm van NADH door toevoeging van plantaardig chlorofyl. Inhoud: Aanbevolen gebruik: Verpakking: CNK code: Adviesprijs:

gestabiliseerd NADH 5 mg 1 tablet per dag 30 tabletten 2136-471 (Verkrijgbaar bij apotheek.) € 24,95 BLIJVEND IN PRIJS VERLAAGD!

Meer informatie: Springfield Nutraceuticals Belgium BVBA, Heist-op-den-Berg Tel. 015 - 349 113 • [email protected]

H E A LT H T H R O U G H N A T U R E , S C I E N C E & I N N O V A T I O N

ORTHO trends

ORTHOTRENDS wordt samengesteld uit de wetenschappelijke literatuur en de actualiteit en voorzien van orthomoleculaire commentaren, toelichtingen en adviezen. ORTHOTRENDS wordt samengesteld door Orth. Biochemicus Walter OM. Faché, Wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Bio-Ir. Joost Meeusen en Dr. Biol. Katleen Van der Gucht Eindredactie Walter OM Faché, Directeur van het Faché Instituut VIOW.

ORTHOTRENDS®

Pneumologie .........................................................................................................

Reinigingsproducten veroorzaken astma Immuniteit................................................................................................................

18 19

Slapeloze nacht vergt 48 uur recuperatie! Morgen ademen we het griepvaccin in! Tekort aan zink kan voor problemen zorgen Prebiotica zijn essentieel voor ons afweersysteem Vermoeid? Lichte training geeft je snel meer energie Opthamologie ....................................................................................................

20

Luteïne en zeaxanthine om cataract te vermijden Antioxidanten brengen hoop voor mensen met maculaire degeneratie Cardiologie............................................................................................................

Veel meer arteriosclerose door luchtvervuiling

19

Positief denken halveert kans op hart- en vaatproblemen Hartspecialisten erkennen de preventieve waarde van voedingssupplementen tegen hartproblemen Endocrinologie ................................................................................................

22

Meer dan 80 rusthartslagen per minuut verhoogt diabetesrisico Roken leidt tot vroegtijdige menopauze Syndroom X ..........................................................................................................

Ontbijt cruciaal om overgewicht te vermijden Geld om minder televisie te kijken! Neurologie .............................................................................................................

Verontrustend! Luchtvervuiling vermindert intelligentiequotiënt

19

23

Antidepressiva werken amper beter dan een neppil Mobiele telefoon op nachtkastje vermindert nachtrust

Dit label is voor alle orthoceutische producten een kwaliteitsgarantie!

Orthomoleculaire trends Pneumologie

Reinigingsproducten veroorzaken astma

Referentie: 1. P. Franklin. Household chemicals: good housekeeping or occupational hazard? Eur Respir J 2008 31: 489491

Het regelmatig gebruik van chemische reinigingsproducten veroorzaakt astma bij de zich ontwikkelende foetus in de baarmoeder van een zwangere vrouw en bij jonge kinderen. Dat komt o.a. omdat de longcapaciteit van ongeboren baby's en jonge kinderen zich niet volledig kan ontwikkelen. Tekst en uitleg staat in een op 27 februari 2008 verschenen studie die gepubliceerd werd in de 'European Respiratory Journal'. Het team van professor Henderson (universiteit van Bristol)

onderzocht 7000 jonge Britse kinderen en vroeg aan de moeders hoe vaak ze beroep deden op chemische reinigingsmiddelen en luchtverfrissers. De meeste van die producten bevatten belangrijke concentraties chemische substanties. Die chemische stoffen zijn schadelijk voor de ongeboren en jonge kinderen. De chemische stoffen, die voor frisheid en netheid in de woning zorgen, veroorzaken op een zeer duidelijk wijze veel meer astmapatiëntjes. (PVM)

Immuniteit Info:

Melatonine, driebiljoen jaar ouder dan de toxische slaapmiddelen. Publi media Faché Instituut [email protected]

Referentie: 1. Reeder CE, Franklin M, Bramley TJ. Current landscape of insomnia in managed care. Am J Manag Care. 2007 Nov;13(5 Suppl):S112-6

Slapeloze nacht vergt 48 uur recuperatie! Mensen die een slapeloze nacht hebben meegemaakt moeten minstens 48 uur recupereren. Het is de eerste nacht, na een etmaal zonder slaap, die - dankzij de diepe rustslaap - voor het lichamelijk herstel zorgt. Pas gedurende de tweede nacht wordt het normale slaapritme - met de verschillende cyclussen van gemiddeld negentig minuten - terug geactiveerd. Bij een rustige diepe slaap de eerste nacht komen er geen dromen voor. Dat gebeurt pas tijdens de tweede nacht. Het heeft bijgevolg totaal geen zin om na een slapeloze nacht gedurende de dag te slapen. Dat soort ogenschijnlijke rust herstelt het lichaam amper. Men wacht best tot het tijdstip van de siësta (tussen 13 en 16 uur) om te proberen wat te recupereren. Maar opgelet, enkel jonge mensen en actieve volwassenen, kunnen van een siësta genieten. Zeer jonge kinderen en sedentaire senioren hebben minder genot van een middagdutje na een nacht zonder slaap. Hoe dan ook, slapeloze nachten zijn voor iedereen ongezond. Mensen proberen zich de volgende dag wakker te houden met oppeppende drankjes en worden dan al gauw verplicht om slaapmiddelen te gebruiken om toch van een kunstmatige slaap te kunnen genieten. (DB)

Morgen ademen we het griepvaccin in!

Referentie: 1. Max Corbett, Willy M. Bogers et al. Aerosol immunization with NYVAC and MVA vectored vaccines is safe, simple, and immunogenic. PNAS 2008 105: 2046-2051; published online on February 11, 2008

18

Wetenschappers zijn er in geslaagd om twee virussen te neutraliseren door een vaccin via de lucht toe te dienen. Het is de bedoeling dat de jaarlijkse griepprik - op termijn - vervangen wordt door een griepvaccin dat via een aërosol wordt toegediend. De nieuwe methode is eenvoudiger, mensvriendelijker, hygiënischer en goedkoper. Ieder jaar sterven er, gemiddeld vijf miljoen mensen op deze planeet door ziekten die zouden kunnen geneutraliseerd worden door een vaccin dat door de

ORTHO trends

®

neusslijmvliezen wordt opgenomen. Volgens een studie die op 11 februari 2008 verscheen in het tijdschrift van de Amerikaanse academie voor wetenschappen (PNAS), is de toediening van een vaccin via de aërosoltechniek veelbelovend. De methode is de eenvoud zelf. Je zet even een soort zuurstofmasker op waarin een juiste dosis van - bijvoorbeeld - een griepvaccin zit. Even inademen via de neus en je bent beschermd tegen influenza (griep). (DB)

Orthomoleculaire trends Immuniteit

Tekort aan zink kan voor problemen zorgen Een hoog percentage Europeanen lijdt aan een zinktekort zonder dat zelf te weten. Mensen die veel aan sport doen of fysiek zware arbeid verrichten, mannen en vrouwen die bijna voortdurend onder stress moeten presteren, personen die weinig vis of vlees eten zijn slechts enkele voorbeelden van bevolkingsgroepen die meestal met een zinktekort geconfronteerd worden. Zink vervult een sleutelrol in de cellulaire groei. Het beschikt ook over belangrijke antioxidatieve eigenschappen. Daardoor helpt zink het lichaam om de vrije radicalen en toxines uit

het lichaam te verwijderen. Symptomen van zinktekort zijn o.a., vermoeidheid, regelmatig last hebben van verkoudheden, gebrek aan eetlust, depressie, acné en huidproblemen in het algemeen, kleine witte vlekken op de vingernagels, en haaruitval. Referentie:

Opgelet deze ongemakken kunnen ook in verband gebracht worden met andere gezondheidsproblemen. Als ze enkel met een zinktekort te maken hebben zal een dagelijkse zinksuppletie de genoemde probleempjes snel oplossen. (WF)

1. Overbeck S, Rink L, Haase H. Modulating the immune response by oral zinc supplementation: a single approach for multiple diseases. Arch Immunol Ther Exp (Warsz). 2008 Jan-Feb;56(1):15-30

Prebiotica zijn essentieel voor ons afweersysteem Alle wetenschappers zijn het er vandaag over eens dat de darm een cruciale rol vervult als verdedigingsmiddel tegen externe ziektekiemen, virussen en bacteriën. Dokter Roberfroid is een van de vele medici die het bewijs leverde dat er een nauw verband bestaat tussen de darmen en de andere organen van het lichaam zoals de hersenen en het volledige immuniteitstelsel. Wetenschappers toonden verschillende mechanismen aan hoe prebiotica mensen kunnen beschermen tegen allerlei ziektebeelden. Een prebioticum

zorgt in de eerste plaats voor een lager pH waarde in de darm. Hoe beter het zuur-base evenwicht optimaal is, hoe minder ziekmakende microben, die een zure omgeving nodig hebben, daar toe de kans krijgen. Prebiotica produceren ook natuurlijke breed spectrum antibiotica zonder nevenwerkingen. Tot slot verhinderen prebiotica dat ziekteverwekkers zich kunnen vasthechten op hun darmreceptor. (WF)

Referentie: 1. F. Depeint, G. Tzortzis, J. Vulevic, K. I'Anson, G.R. Gibson. Prebiotic evaluation of a novel galacto-oligosaccharide mixture produced by the enzymatic activity of Bifidobacterium bifidum NCIM 41171, in healthy humans: a randomized, doubleblind, cross-over, placebo-controlled intervention study. American Journal of Clinical Nutrition, March 2008, Volume 87, Pages 785-791

Vermoeid? Lichte training geeft je snel meer energie De meeste mensen met een sedentair beroep hebben regelmatig last van vermoeidheid. Ze kunnen hun energiepeil met 20 procent verhogen en hun vermoeidheid met 65 procent verlagen door een minimum aan veilige en lichte thuistraining te doen. Het waren wetenschappers van de Amerikaanse Georgia universiteit die tot dat verbluffende besluit kwamen na een studie waar 36 mannen en vrouwen, die een kantoorbaan hadden en vermoeid waren, aan deelnamen. De volledige studieresultaten verschenen in het medisch vakblad Psychotherapy and Psychosomatics. Volgens de onderzoekers lijdt minimaal 25 procent van de westerse bevolking aan dit soort vermoeidheid. De deelnemers aan de studie werden in drie groepen onderverdeeld. Groep 1 reed driemaal per week thuis - en onder medische controle - gedurende 20 minuten op een stationaire fiets. De intensiteit van de oefening kwam overeen met 20 minuten snel wandelen. Groep 2 deed hetzelf-

de maar fietste thuis - driemaal per week - op een zeer rustige manier. De intensiteit was te vergelijken met die van een rustige wandeling die 20 minuten duurde. De derde groep deed geen enkele vorm van training. Na afloop bleek dat de mensen die op een zeer rustige wijze op een hometrainer hadden gefietst het beste resultaat scoorden. Ze hadden 20 procent meer energie en waren 65 procent minder vermoeid. (DB)

Referentie: 1. Puetz, T.W., Flowers, S.S., O'Connor, P.J. A Randomized Controlled Trial of the Effect of Aerobic Exercise Training on Feelings of Energy and Fatigue in Sedentary Young Adults with Persistent Fatigue. Psychother Psychosom 2008;77:167-174

®

ORTHO trends

19

Orthomoleculaire trends Opthamologie Info:

Oogaandoeningen orthomoleculair behandelen. Monografie nr.32. Publi Media Faché Instituut. [email protected]

Luteïne en zeaxanthine om cataract te vermijden Bij mensen die ouder zijn dan vijftig jaar zijn maculaire degeneratie en cataract veel voorkomende oogproblemen. Zeker maculaire degeneratie kan voor invaliderende problemen zorgen. Deze oogkwalen kunnen nochtans zeer eenvoudig worden vermeden indien men dagelijks voldoende luteïne en zeaxanthine inneemt. Deze beide carotenoiden concentreren zich in de retina van het oog en meer bepaald in de macula die ook de gele vlek wordt genoemd. Het is de macula die verantwoordelijk is voor het scherpe centrale zicht van mens en dier. Indien de macula beschadigd raakt door te veel vrije radicalen

(via zonlicht, luchtvervuiling en voeding), wordt het centrale zicht wazig tot het volledig verdwijnt. Enkel het zijzicht blijft intact. Dergelijke toestand wordt maculaire degeneratie genoemd. Een dagelijkse aanvoer van luteïne en zeaxanthine zorgt ervoor dat de macula tot op hoge leeftijd normaal functioneert. Mensen die driemaal per dag één tot drie capsules met luteïne en zeaxanthine innemen, voorkomen niet alleen maculaire degeneratie maar ook cataract die de meest voorkomende oogziekte is die een operatie noodzakelijk maakt. (WF)

Referentie : 1. H.E. Bartlett and F. Eperjesi. A randomised controlled trial investigating the effect of lutein and antioxidant dietary supplementation on visual function in healthy eyes. Journal of Clinical Nutrition, Published online ahead of print 4 March 2008

Antioxidanten brengen hoop voor mensen met maculaire degeneratie Referentie: 1. Vincenzo Parisi, Massimiliano Tedeschi, Geltrude Gallinaro, Monica Varano, Sandro Saviano and Stefano Piermarocchi. 2. Carotenoids and Antioxidants in Age-Related Maculopathy Italian Study: Multifocal Electroretinogram Modifications after 1 Year. Ophtalmology, February 2008, vol. 115, issue 2,Pages 324-333.e2

20

Maculaire degeneratie is een leeftijdsgebonden oogziekte waarbij het centrale gezichtsveld onscherp wordt tot verdwijnt. Voor mensen die deze ziekte in het beginstadium hebben is er een beetje hoop dankzij een niettoxische cocktail van voedingssupplementen. Italiaanse wetenschappers vroegen aan 27 proefpersonen, die aan de oogziekte leden, om gedurende 12 maanden ofwel een neppil (placebo) in te nemen of een voedingssupplement dat bestond uit 180 milligram vitamine C, 30 milligram vitamine E, 22.5 milligram

ORTHO trends

®

zink, 1 milligram koper, 10 milligram luteine, 1 milligram zeaxanthine et 4 milligram astaxanthine. De groep die de supplementen innam verklaarde dat de kwaliteit van het centrale zichtvermogen verbeterde. Die bewering werd bevestigd door de wetenschappers die via onderzoeken de verbeteringen in het centrum van de retina (van nul tot vijf graden) konden meten. De antioxidanten veranderden niets aan de kwaliteit van het zijzicht. (WF)

Orthomoleculaire trends Cardiologie

Veel meer arteriosclerose door luchtvervuiling Al wie in de nabijheid van een drukke verkeersweg woont, heeft een duidelijke hogere kans op het ontstaan van hartklachten.

en stress, verhoogt de kans op slagaderverkalking met 63 procent indien men op 50 meter van een drukke weg leeft.

Tot dat besluit komen Duitse wetenschappers van het universitair ziekenhuis in Essen, die onder leiding van Dr. Barbara Hoffmann, 4 494 personen hebben gevolgd die in drie stedelijke agglomeraties in het Duitse Ruhrgebied wonen. Zonder rekening te houden met andere risicofactoren, zoals roken, gebrek aan beweging, slechte voeding

Tussen 51 en 100 meter bedraagt de kans op hartklachten door luchtvervuiling 34 procent. De kansen op arteriosclerose door luchtvervuiling bedragen 8 procent indien mensen 101 tot 200 meter van een drukke weg wonen. Vlaanderen heeft hier een probleem omdat deze regio het drukste en dichtste wegennet van de wereld heeft.(PVM)

Referentie : 1. B. Hoffmann. Residential Exposure to Traffic Is Associated With Coronary Atherosclerosis. Circulation 2007, 16th July 2007

Positief denken halveert kans op hart- en vaatproblemen Agressie en depressie zijn twee psychologische toestanden die zeer slecht zijn voor het hart. Dat blijkt andermaal uit een nieuwe studie die uitgevoerd werd door wetenschappers van de Indiana-Purdue University in Indianapolis (VS). De onderzoekers volgden er 316 proefpersonen. Alle deelnemers waren 50 tot 70 jaar oud. Het viel op dat agressieve en depressieve mensen niet alleen psychologische hulp konden gebruiken. Ook hun cardiovasculaire toestand liet te wensen over omdat ze - door hun agressie of depressie - te hoge concentraties interleukine 6 en C-reactive protein (CRP) aanmaken. Deze

twee stoffen bevorderen arteriosclerose en ontstekingsreacties, waardoor de kans op hart- en vaatziekten verdubbelt. Leren positief denken, meditatie en ontspanningsoefeningen zijn gratis instrumenten om deze mensen te helpen. Dikwijls is agressie en depressie ook - voor een deel - het gevolg van een tekort aan mineralen zoals bijvoorbeeld magnesium. Referentie:

Mannen en vrouwen met te weinig magnesium hebben duidelijk meer last van stress en zijn overgevoelig. Bij mannen leidt dit tot meer agressie. Vrouwen hebben dan meer last van depressies.(DB)

Hartspecialisten erkennen de preventieve waarde van voedingssupplementen tegen hartproblemen Het is al langer bekend dat cardiologen zichzelf terecht beschermen tegen hart- en vaatziekten door gebruik te maken van antioxidanten en voedingssupplementen. Een studie (1) die in 1997 werd gepubliceerd bewijst dit. Cardiologen maken zelfs meer gebruik van voedingssupplementen zoals vitamine C, E en bètacaroteen, dan ze aspirine als preventiemiddel inzetten. Nochtans zijn er heel veel studies die een miniaspirine (80 milligram per dag) als ideaal middel beschouwen om cardiovasculaire problemen te vermijden. Uit de studie, die destijds werd uitgevoerd door professor Jason Mehta en waar 181 cardiologen aan deelnamen, bleek dat 44 procent dagelijks voedings-

1. Bo S, Pisu E. Role of dietary magnesium in cardiovascular disease prevention, insulin sensitivity and diabetes. Curr Opin Lipidol. 2008 Feb;19(1):50-6

Info:

Monografie n°74 Publi Media Faché Instituut [email protected]

supplementen gebruikte om hun hart gezond te houden, 42 procent gebruikte een miniaspirine. Dit onderzoek, dat via Orthofyto voor het eerst ook niet-cardiologen bereikt, toont aan dat hartspecialisten de therapeutische, preventieve waarde van voedingssupplementen erkennen en zelfs toepassen als het gaat om hartproblemen te voorkomen. De redactie van Orthofyto maakt wel de kanttekening dat voedingssupplementen zeer waardevol zijn in het voorkomen van een hartaanval, maar dat hun waarde met een factor drie wordt verhoogd indien mensen ook gezond proberen te eten, dagelijks een minimum aan beweging doen en voldoende rusten. (WF)

®

ORTHO trends

Referentie: 1. Jason Mehta. Intake of Antioxidants Among American Cardiologists. The American Journal of Cardiology, Volume 79, Issue 11, 1 June 1997, Pages 1558-1560

21

Orthomoleculaire trends Endocrinologie Info:

Diabetes orthomoleculair behandelen. Monografie n°9 Publi Media Faché Instituut. [email protected]

Referentie: 1. Dr Mercedes R Carnethon, Higher heart rate signals later diabetes risk. Diabetes Care, February 2008

Meer dan 80 rusthartslagen per minuut verhoogt diabetesrisico Mensen met een verhoogd hartritme in rust, hebben ook een groter risico om diabetes mellitus patiënt te worden. Tot dat besluit komen Amerikaanse wetenschappers die verbonden zijn aan de Northwerstern University van Chicago. Cardiologen tonen in verschillende studies aan dat mannen en vrouwen met een relatieve trage hartslag meestal een veel betere gezondheid hebben dan personen met een versneld rusthartritme. Bij een volwassene die niet ziek is situeert de rustpolsslag zich tussen 50 slagen per minuut voor een sportief iemand die aan duursport doet en 80 slagen per minuut voor mensen die amper aan sport doen. Om het verband tussen diabetes en rusthartslag zo goed mogelijk uit te voeren,

controleerden de wetenschappers de medische gegevens van de Chicago Heart Association Detection Project in Industry. Aan dit onderzoek namen in 1967 vijftienduizend mensen deel. Alle proefpersonen waren bij de start van de studie diabetes vrij en bevonden zich in de leeftijdscategorie tussen 35 en 64 jaar. Gedurende de studieperiode (1967-1982) kregen 1877 deelnemers te horen dat ze diabetes hadden. Alle suikerzieken hadden een rusthartritme dat duidelijk hoger lag dan 80 slagen per minuut. Door deze resultaten te extrapoleren besluiten de wetenschappers dat een verhoging van 12 slagen per minuut van de rusthartslag een 10 procent hoger risico op het ontstaan van diabetes betekent. (DB)

Roken leidt tot vroegtijdige menopauze

Referentie: 1. Thea F Mikkelsen, Sidsel GraffIversen, Johanne Sundby and Espen Bjertness. Early menopause, association with tobacco smoking, coffee consumption and other lifestyle factors: a cross-sectional study. BMC Public Health. 2007; 7: 149.

22

Volgens Noorse wetenschappers verdubbelt roken de kans op een vroegtijdige menopauze. Vrouwen worden dan voor hun 45ste levensjaar al geconfronteerd met de overgangsjaren. De onderzoekers volgden 2.123 vrouwen van 59 en 60 jaar. "Dames die rookten hadden een duidelijk hoger risico op een vroegtijdige menopauze en een sneller risico op hart- en vaatziekten en osteoporose", vertelt Dr. Thea F. Mikkelsen die verbonden is aan de universiteit van Oslo en de studie leidde. Vrouwen die matig rookten - minder dan 5 sigaretten per dag - hadden 59 procent meer

ORTHO trends

®

kans op een vroegtijdige menopauze. Dames die meer nicotinestokjes gebruikten per dag zagen hun kans op vervroegde overgangsjaren verdubbelen. Uit de studie blijkt tenslotte ook nog dat vrouwen die rond hun 35ste levensjaar stoppen met roken weinig of geen risico lopen op een vroege menopauze die, gemiddeld, rond het 51ste levensjaar begint. In de studie had 10 procent van de deelnemende vrouwen reeds menopauzeklachten voor hun 45ste verjaardag. (DB)

Orthomoleculaire trends Syndroom X

Ontbijt cruciaal om overgewicht te vermijden Veel mensen tussen 40 en 75 jaar vragen zich af hoe ze overgewicht kunnen vermijden. Het (deel)antwoord is de eenvoud zelf. Neem iedere ochtend voldoende tijd voor een gezond ontbijt. Dat is de conclusie van een Brits onderzoek dat op 15 januari 2008 werd gepubliceerd in de American Journal of Epidemiology. Een groot aantal mensen ontbijten niet, anderen eten tijdens de ochtenduren te weinig. Weinig eetlust na het ontwaken heeft veel te maken met een teveel aan toxische stoffen in het lichaam en een niet optimale leverwerking. Hoe dan ook, voldoende eten 's morgens, en liefst 10 procent meer dan het klassieke ontbijt voorschrijft, helpt

Info

mee om overgewicht te vermijden. De Britse onderzoekers, onder leiding van Dokter Forouhi, zijn verbonden aan het Institute of metobolic science in Cambridge. Ze volgden gedurende een periode van 3 jaar 6800 mensen in de leeftijfscategorie tussen 40 en 75 jaar. Het besluit van de studie was dat hoe meer men 's morgens at, hoe kleiner de kans was om aan overgewicht te lijden. Het oude gezegde, ontbijten als een keizer, lunchen als een koning en een nederig avondmaal als een clochard, krijgt hier terug zijn volle betekenis. (Wf)

Gezond ontbijten met Walter en Karine kan worden besteld bij het Faché Instituut. [email protected] Referentie: 1. Lisa R. Purslow, Manjinder S. Sandhu, Nita Forouhi, Elizabeth H. Young, Robert N. Luben, Ailsa A. Welch, Kay-Tee Khaw, Sheila A. Bingham, and Nicholas J. Wareham. Energy Intake at Breakfast and Weight Change: Prospective Study of 6,764 Middle-aged Men and Women. Am. J. Epidemiol. 2008 167: 188-192 2. Faché Walter. Gezond ontbijten met Walter en Karine. Uitgeverij Publi Media VIOW. Laarne.

Geld om minder televisie te kijken! Het is algemeen bekend dat televisie kijken niet goed is voor het lichaamsgewicht van kinderen en volwassenen. Een nieuwe Amerikaanse studie bevestigt dit en brengt een nieuwigheid op de markt om de televisieconsumptie, of het internetgebruik, langzaam aan banden te leggen. Een elektrisch apparaatje vermindert de kijkduur iedere dag door de stroom van het televisietoestel, of de spelconsole, op een vastgesteld tijdstip uit te schakelen, zonder dat de mogelijkheid bestaat die terug aan te zetten binnen de 24 uur. De onderzoekers vonden 70 kinderen bereid om vrijwillig mee te doen aan dit experiment.

Minder televisie kijken betekende echter ook dat de kinderen financieel beloond werden voor hun 'inspanningen'. De jonge deelnemers keken allemaal minstens 14 uur televisie per week. Via het nieuwe systeem werd dit teruggebracht tot 7 uur per week. Het gevolg was dat de jonge mensen - door het minder televisie kijken - gewicht verloren. Ze deden daarom niet meer aan sport, maar aten veel gezonder. De wetenschappers gaan er van uit dat ze veel minder visueel werden beïnvloed door de reclamespots op de beeldbuis die hen aanzette om te snoepen of suikerrijke drankjes te drinken. (PVM)

Referentie: 1. David Katz, M.D. Restricting TV and Computer Time Helps Kids Lose Weight. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, mars 2008 ; vol. 162 : p. 239-245.

Neurologie

Verontrustend! Luchtvervuiling vermindert intelligentiequotiënt Kinderen die dagelijks blootgesteld worden aan luchtvervuiling hebben een lagere intelligentiequotiënt dan jonge mensen die aan zee wonen, waar de lucht een grotere zuiverheidgraad heeft. Het is de allereerste keer dat een wetenschappelijke studie dit aantoont. Het was al heel goed bekend dat luchtverontreiniging ernstige gevolgen had op het ademhalingstelsel en het hart van de mens. Wat - tot voor kort - niemand wist is het feit dat de vervuiling ook consequenties heeft voor de werking van onze hersenen. Amerikaanse wetenschappers kwamen tot die vaststelling toen ze 200 kinderen in de leeftijdscategorie tussen 8 en 11 jaar

intelligentietesten lieten uitvoeren in min of meer zuivere lucht (zee) en in een dichtbevolkt gebied. In een regio met zeer druk verkeer en industrie hadden de jonge mensen het veel moeilijker om de intelligentietesten tot een goed einde te brengen. Kinderen leren ook minder goed en hun geheugen werd slechter dan jonge mensen die in een degelijke luchtkwaliteit kunnen opgeleid worden. Het gemiddelde verschil op de IQ test bedroeg 3.4 punten. Vervuilde lucht is verantwoordelijk voor kleine ontstekingsreacties en oxidatieve stress. Daardoor wijzigt de werking van de hersenen in negatieve zin. (DB)

®

ORTHO trends

Referentie: 1. S. Franco Suglia, A. Gryparis, R. O. Wright, J. Schwartz, and R. J. Wright. Association of Black Carbon with Cognition among Children in a Prospective Birth Cohort Study. Am. J. Epidemiol., 1 February 2008; 167: 280 - 286.

23

Orthomoleculaire trends Neurologie

Antidepressiva werken amper beter dan een neppil Referentie : 1. Irving Kirsch, Brett J. Deacon, Tania B. Huedo-Medina, Alan Scoboria, Thomas J. Moore, Blair T. Johnson. Initial Severity and Antidepressant Benefits: A Meta-Analysis of Data Submitted to the Food and Drug Administration. Public Library of Science (PLoS) 2-26-2008, Plos Medicine

De antidepressiva van de nieuwe generatie, zoals Prozac, Seroxat et Efexor werken volgens een pas gepubliceerde studie van de Britse universiteit van Hull amper beter dan een placebo (neppil). "We bekeken 47 klinische studies over de SSRI's (selectieve serotonine-heropnameremmers - Selective Serotonin Reuptake Inhibitors" of SSRI's)", zegt professor Irving Kirsch die werkt op de afdeling neurologie/pscychologie aan de universiteit van het Britse Hull. Professor Kirsch maakt deel uit van de groep wetenschappers

die een aantal gepubliceerde en niet gepubliceerde onderzoeken analyseerde over de hogergenoemde SSRI's. De opdracht werd uitgevoerd voor de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Dit is bij ons te vergelijken met het geneesmiddelenagentschap. "Het is, na een grondige analyse van de 47 studies, heel duidelijk dat depressieve mensen meer baat hebben bij het gebruik van niet toxische stoffen, dit in combinatie met beweging en psychologische begeleiding", besluit de Britse wetenschapper. (DB)

Mobiele telefoon op nachtkastje vermindert nachtrust Referentie: 1. Punamäki RL, Wallenius M, Nygård CH, Saarni L, Rimpelä A. Use of information and communication technology (ICT) and perceived health in adolescence: the role of sleeping habits and wakingtime tiredness. J Adolesc. 2007 Aug;30(4):569-85.

�

Mensen, die hun mobiele telefoon op hun nachtkastje leggen, verliezen tot één uur slaap per nacht. Dat blijkt uit een Europese studie die uitgevoerd werd in opdracht van de operatoren van draagbare telefoons. De elektromagnetische stralingen vertragen en verstoren het inslapen. Ze kunnen zelfs hoofdpijn veroorzaken bij gevoelige mensen (vooral vrouwen). Deze nieuwe gegevens, die opgetekend werden door de wetenschappers van het gerenommeerde Karolinska Instituut in het Zweedse Uppsala, zijn niet alleen belangrijk voor volwassenen, maar zeker door kinderen en adolescenten die hun mobiele telefoon het

meest 's avonds gebruiken. Net die groep van jonge mensen heeft - nog meer dan volwassenen - nood aan een degelijke, herstellende nachtrust. Het gebruik en de nabijheid van de mobiele telefoon, vlak voor het slapen, resulteert op termijn in veranderingen van het humeur en de persoonlijkheid. Kinderen krijgen - volgens de wetenschappers - sneller ADHD of depressieve symptomen (denk aan de zelfmoord internetclubs). Dit alles heeft ook gevolgen op de schoolresultaten omdat het concentratievermogen en het aanleren van nieuwe kennis veel moeilijker verloopt door een gebrek aan slaap. (WF)

Astma�is�een�wereldverspreide�longziekte�die�zich�manifesteert�als�een�ongewone samentrekking�van�de�luchtwegen�als�een�abnormale�reactie�op�stimuli�van buitenaf. Deze�hyperactiviteit�van�de�bronchiën�kan�te�wijten�zijn�aan�een�groot�aantal substanties�zoals�daar�zijn�allergenen�(pollen,�stofdeeltjes,...),�Milieuvervuiling, sommige�voedingsmiddelen,�medicatie�en�tabaksrook. Ook�heeft�men�gevonden�dat�darmparasieten�en�de�daarbij�superinfectie�van candida�een�inducerende�rol�kunnen�spelen�bij�astma.

Daarom�hebben�we�enkele�producten�ontworpen�die�kunnen�helpen�bij�deze�aandoening. Paragaran�bestaat�uit�Allium�sativum,�Trigonella�foenum�graecum,�Foeniculum�vulgare�en�Origanum�majorana. Het�gaat�de�volwassen�exemplaren�&�ontwikkelingsstadia�van�meer�dan�100�soorten�parasieten�doden. Verpakking:�120�vegecaps

Cloves�plus�bestaat�uit�Eugenia�carophyllata�of�beter�bekend�als�kruidnagel.�De�actieve�bestanddelen�zoals�eugenol�en de�caryophyllen�gaan�de�eitjes�van�de�parasieten�doden�en�gaan�tevens�de�weerstand�verhogen�tegen�micro-organismen van�schimmelachtige�oorsprong. Verpakking:�120�vegecaps

Uiteraard�is�het�belangrijk�om�onze�darmflora�gezond�te�houden�bij�het�gebruik�van�deze�producten.�Probioti�plus�is een�combinatie�van�verschillende�probiotische�melkzuurbacteriën�die�onze�darmflora�gaan�optimaliseren. Verpakking:�50�of�120�vegecaps

Voor�meer�info,�tel:�013/55.60.92�-�fax:�013/55.21.05�-�e-mail:�[email protected]

Achterkant van de waarheid

Fernand Haesbrouck

Geneesmiddelen een laatste hulp bij astma

G

eneesmiddelen zijn een zegen voor vele astmapatiënten, maar soms worden ze ook preventief aangesmeerd. Ongehoord, zo vinden wij, want nu weet men dat astmageneesmiddelen uit de jaren ’60 en ‘70 de astma op lange termijn deden verergeren. Andere geneesmiddelen zijn in de plaats gekomen, maar hun werkingsprincipes zijn niet veranderd. Voor dagelijks gebruik verdeelt men de astmamedicatie in twee groepen: de zogenoemde ontstekingsremmers en de luchtwegverwijders. Als ontstekingsremmers bedoelt men de corticosteroïden en de cromonen en als luchtwegverwijders zijn er de kort- en de langwerkende sympaticomimetica. Theophylline en Lomudal worden steeds minder gebruikt. Leukotrieenreceptorantagonisten kunnen worden gebruikt als onderhoudsbehandeling bij patiënten, wanneer er onvoldoende astmacontrole is met inhalatiecorticosteroïden. Het begrip ontstekingsremmers lijkt enigszins ongelukkig gekozen omdat we hier niet met een infectie te maken hebben. Eerder zou men moeten gewagen van een (soort van allergische) reactie op een soort prikkeling, zodat men bij voorkeur in de groep van de anticholinergica (antihistaminica) een heil zou moeten zoeken. Omwille van het comfort evenwel worden door de industrie nu vooral de meer gevaarlijke (en duurdere) stoffen zogezegd preventief gepromoot en door de geneeskunde ook aangewend.

Nadelen astma medicijnen Zowel de corticosteroïden als de sympaticomimetica hebben niet te verwaarlozen nadelen, zelfs al wordt geruststellend over lagere doseringen en over een verminderde opname door inhalatie gesproken. Beide groepen verstoren een normale groei, niet alleen de zichtbare groei, maar ook de onzichtbare: botontkalking bij beide, maskeren van echte ontstekingen bij de steroïden en hersenletsels,

hart-en zenuwletsels bij de sympaticomimetica. Noteer dat op 1 september 2007 een gekend sympaticomimeticum: Silomat omwille van de hartrisico’s ermee uit de handel werd genomen. De nu nog gebruikte Airomir, Berotec, Ventolin, Bricanyl, Foradil, Oxis, Serevent zijn chemisch verwant aan Silomat. Over de nadelige effecten op lange termijn is men over het algemeen nogal wazig, omdat men beseft dat de wel gekende nevenwerkingen door chronisch gebruik (controleverlies op het gedrag, verslaving en in sommige gevallen psychotisch gedrag) dan uiteindelijk op rekening kunnen geschreven worden van de ‘erge’ aandoening, die men toch niet helemaal kwijt kan. Deze middelen zouden therapeutisch eigenlijk slechts als allerlaatste in overweging mogen genomen worden als natuurlijke middelen, actieve sportbeoefening, een intens aangepaste bewegingstherapie, ademhalingstechnieken en orthomoleculaire medicatie onvoldoende blijken.

Een vaak gehoorde, maar onterechte opmerking is deze : “wanneer een kind een groeiachterstand oploopt door zijn astmamedicatie, haalt deze vaak de achterstand aan het eind van de puberteit weer in met een extra groeispurt.” De groeistoornissen zijn meestal irreversibel omdat de stoffen een irreversibele schade toebrengen aan vitale delen van het zenuwstelsel en omdat een normaal herstel van een aldus gehandicapt zenuwstelsel meestal jaren in beslag eemt.

Waarschuwingen 1. Vandaar, rekening houden met deze vuistregels: corticosteroïden en sympaticomimetica alleen te gebruiken in uiterste nood. Omdat: corticosteroïden naast hun euforisch effect ook na langdurig gebruik kunnen leiden tot een daling van de natuurlijke afweer, een vertraagde wondgenezing, botontkalking en suikerziekte. 2. Sympaticomimetica werken centraal stimulerend, worden als doping gebruikt, veranderen een perceptie op de realiteit en veroorzaken een controleverlies op gedrag. Op lange termijn ontstaan daardoor ook gedragsstoornissen. Systemisch worden momenteel vooral deze chemicaliën gebruikt: -

Sympathicomimetica (Airomir, Berotec, Ventolin, Bricanyl, Foradil, Oxis, Serevent)

-

Anticholinergica (Atrovent, Spiriva)

-

Theofylline en afgeleiden (Euphyllin, Theolair, Xanthium) Corticosteroïden, waarvan de meest gekende (Qvar, Pulmicort en Flixotide) en de combinaties met sympaticomimetica (Seretide, Symbicort)

-

-

Antagonisten van de leukotrieenreceptoren (Singulair, Accolate)

-

Inhibitoren van de mediatorenvrijstelling (Lomudal, cromonen)

ORTHOFYTO

25 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

Fytotherapeutische behandeling van astma Een eeuwenlange ervaring

D

e behandeling van astma met kruiden is evenveel een feit als elke andere behandeling. Een keur van planten, die hun werkzaamheid gedurende eeuwenlange ervaring hebben bewezen, staat tot onze beschikking, en dat zonder bijwerkingen!

Fig.1: In de fytotherapie gebruikt men plantenextracten, poeders, drogerijen en essentiële oliën.

Astma is een gecompliceerde pathologie met chronisch verloop en acute opstoten. De ziekte bestaat op zich, maar ook als complicatie van andere pathologieën: (1) • als allergische componente • als complicatie bij een infectie • als reactie bij inspanning • als complicatie van cardiale pathologie • als emotionele uiting • als nevenreactie op oesofagale reflux • als endocrien gestuurde reactie Er is een bronchusobstructie door slijmvlies-

26

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

zwelling door ontstekingscellen en de aanwezigheid van veel secreet (slijm), en er is de bronchusconstrictie door spasmen. De klassieke behandeling gebeurt met corticosteroïden, β2-sympathicomimetica of anticholinergica, soms chromoglycaat (meestal via inhalatie), en verder soms met antibiotica, antiallergica, theofyllines of antileukotriënen en andere ontstekingswerende middelen. In de fytotherapie gebruikt men plantextracten (poedervormig – in gelules- of vloeibaar – in druppels), plantenpoeders (in gelules), drogerijen (in infuus: thee) en essentiële oliën

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

(aromatherapie – zowel uit- als inwendig). (2) Andere galenische vormen kunnen worden gemaakt, o.a. voor de pediatrie. De planten die in aanmerking komen zijn: (2-5)

Sympathicomimetica: Hyssop Anijs en steranijs Basilicum Antiallergica: Strobloem Duivenkervel Zwarte aalbes Weegbree Mucolytica: Toorts Sleutelbloem IJslands mos

hydrolaten en in oplossing gebrachte essentiële oliën. Een mondsprayvorm is eveneens handig (voor onderweg); de spraystoot is echter niet zo sterk als de klassieke inhalatiepompjes (puffs). Enkele planten worden in dit artikel besproken:

Hyssop Hyssopus officinalis L. is een aromatische plant uit de Labiatae; het bevat een essentiële olie voor het ademhalingsstelsel: ze is ademhalingsverdiepend, ontspannend voor de longen en de luchtpijpen, actief tegen astma en verkoudheden, bronchitis en astmatische bronchitis.

Steroïdvervangers: Madeliefje Zoethout Ontstekingsremmers: Curcuma Den Mirte Zwarte spar

en minder voor allergisch astma. Voor dit laatste is een combinatie met andere planten aangewezen (zie verder). De inname van de essentiële olie van hyssop kán, in gecontroleerde en voorgedoseerde vorm, zoals geadsorbeerd op een dragerpoeder in capsules, geëmulgeerd in een vloeistof of in suppo’s; ook inhalaties zijn mogelijk en zéér efficiënt!

Basilicum Ocimum basilicum L. is eveneens een aromatische plant; de essentiële olie bevat methylchavicol en linalol. Er zijn twee chemotypes (met één der beide voornaamste inhoudsstoffen in overmaat) en vele varianten! Basilicum is een sympathicomimeticum en actief als bronchodilatator bij astma, astmatische bronchitis en ademnood. Bij allergisch astma is de activiteit het grootst, want basilicum is ook een antiallergicum. MHC I of het major histocompatibility complex I is een proteïnecomplex dat het

Antiseptica: Geranium Tijm Kaneel Preventief: Geurige verbena In deze lijst behoren de eerste vier en de laatste zeven tot de aromatherapie: ze worden toegedoend onder de vorm van hun essentiële oliën. Meestal worden combinaties gemaakt van planten uit deze lijst, onder veschillende galenische vormen. Meestal zijn ook verschillende preparaten nodig, die worden opgemaakt naar gelang de etiologie van de pathologie en de optredende symptomen. Constitutionele behandeling bestaat uit antiallergica enerzijds, maar anderzijds ook uit emotioneel actieve planten, zoals sedativa en anxiolytica of zelfs antidepressiva; deze middelen worden hier niet besproken. De meest gangbare galenische vorm is de capsule, waarin zich plantenpoeders bevinden, extracten en eventueel op een dragerpoeder geädsorbeerde essentiële oliën. Ook de druppelvorm is erg handig, omdat men dan gebruik kan maken van vloeibare extracten en plantentincturen,

Fig. 2: Hyssop is werkzaam tegen astma, maar bevat ook een toxische stof. Vandaar wordt het afgeraden aan yopi’s: young, old, pregant en immunodeficient.

Er bestaan twee chemotypes: (4) 1. De E.O. Hyssopus officinalis L. ssp. officinalis (= C.T. isopinokamfon): de voornaamste inhoudsstof is isopinokamfon, een keton, dat een bijzonder sterk mucolyticum is. Als keton heeft het echter een zekere toxiciteit (dosisafhankelijk), nl. neuroleptisch en abortief; het wordt afgeraden voor babies, kinderen, zwangere vrouwen (ook tijdens de lactatieperiode) en voor bejaarden (de zgn. YOPI’s). 2. De E.O. Hyssopus officinalis L. var. decumbens: de voornaamste inhoudsstof is trans-linaloloxyde, een sympathicomimeticum en bronchodilatator. Prima werkzaam dus bij astma, doch met een duidelijke affiniteit voor secretorisch astma

Fig. 3: Basilicum, onmisbaar keukenkruid met ongekende medische toepassingen

onderscheid maakt tussen lichaamscellen en invaderende antigenen, terwijl MHC II of het major histocompatibility complex II een proteïnecomplex is, dat het onderscheid maakt tussen immuuncellen en andere cellen. (6,7) Vandaar dat MHC-I de Tc-cel helpt om het antigen te doden, en dat MHC-II de T-helper-cel helpt om immuuncellen te activeren: ook naar B-cellen toe! Basilicum, zoals de meeste “Ocimums” is een immunomodulator die de adaptieve specifieke immuniteit ondersteunt. (8) Basilicum is een belangrijk antioxidans en capteert vrije radicalen. (9,10)

ORTHOFYTO

27 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

Duivenkervel Fumaria officinalis is een belangrijk wapen tegen allergieën: de allergie betreft de huid en het ademhalingsstelsel: huiderupties (11) en hooikoorts. Inderdaad, de allergie bij duivenkervel is dystonisch: komt voor in hoogten en laagten en kan in enkele uren tijd heel hevig worden. Seizoensgebonden allergieën zijn daar bij, maar ook spasmodische allergieën aan voedsel, de zon, geneesmiddelen of pollenkorrels. (12) Ook bij allergische bronchitis en allergisch astma bewijst de duivenkervel zijn nut.

Fig. 4: Duivenkervel, lekkernij voor tortelduiven. Zeer geschikt voor eczeem, hooikoorts en pollenastma.

Duivenkervel bevat benzylisochinoline-alkaloïden (1,25 %) (13): fumarine (ook genaamd protopine) en derivaten. Het fumarine is een gele kleurstof. Het maakt de hoofdwerking van de plant uit, maar de combinatie met nevenalkaloiden in het totaalextract is belangrijk. (14) Astma ten gevolge van hooikoorts, pollenallergie en allergie aan de huisstofmijt reageren er goed op. Meestal gebruiken we dit kruid in combinatie met andere anti-astmatische planten.

Fig. 5: Weegbree vermindert de bronchusreactiviteit door vermindering van cytokines en door enzymremming; duivenkervel vermijdt de degranulatie van de mestcellen; basilicum verbetert de MHC – werking en ondersteunt de Th-cellen en zwarte aalbes vermindert de leucocyteninfiltratie.

het is anti-allergisch en weerstandsverhogend. (12,13,15) Het verhindert de allergische reactie bij hooikoorts, huiduitslag, astma en ademnood door allergie, is slijmoplossend in de luchtpijpen en hoeststillend. Aucubine is tevens anti-inflammatoir en vermindert de cytokineproductie bij chemotaxis. (16) Weegbree wordt meestal in vloeibare vorm genomen: vloeibaar extract, tinctuur, I.S.V.P. of siroopvorm. Opvallend is dat de aucubineconcentratie in de smalbladige weegbree het hoogst is in de herfst; het is eveneens wonderlijk dat de pollenkorrels van deze plant één der hevigste veroorzakers van hooikoorts en astma zijn, terwijl het aucubine van de bladeren van dezelfde plant, juist een geneesmiddel ertegen uitmaken! (17)

Zwarte aalbes Ribes nigrum L. is beter gekend als “cassis”; in de fytotherapie gebruiken we de

28

Formulaties Bij astma kunnen volgende voorschriften nuttig zijn:

Inhalatiepreparaat:

R./ E.O. van Lippia citriodora Hysopus officinalis Ocimum basilicum Pimpinella anisum ana 2 dr. (=70 mg) Tween 80 420 mg Water q. s. ad 100 ml In flesje met spraysysteemapplicator voor verstuiving in de mond (diep, voor werking in de luchtpijp). Ademhalingsverdiepend, bronchodilatator, zowel preventief als curatief bij astmacrisissen. Lippia citriodora (de geurige verbena) heeft een preventieve werking op astmacrisissen!

Theekruidenmengsel (infuus): R./

Hyssopkruid 30 g Duivenkervel 30 g Zwarte aalbes 30 g Steranijs 10 g Thee voor astma, emfyseem, bronchitis met zware ademhalingsmoeilijkheden of ademnood.

Aromatherapeutische inhalatie:

Weegbree Plantago lanceolata L. of de smalbladige weegbree (de blaadjes) is een anti-allergische plant voor de ademhalingswegen, vooral de luchtpijpen en de longen. Het werkzame bestanddeel is het aucubine. Aucubine is een antibiotisch iridoïd: doodt bacteriën, virussen en schimmels,

bladeren, die een stimulatie geven van de cortico-surrhenale as, wat resulteert in hogere plasmacortisolspiegels. De flavonoïden uit het blad zijn er verantwoordelijk voor, met een ontstekingswerende en anti-allergische werking. (18) De werking betreft een gevoeligheid tegenover allergenen, die het hele jaar blijft bestaan, vele oorzaken kan hebben, en tevens wisselend van orgaan is, wat nuttig is bij astmapatiënten die ook sequellen van eczeem doormaken (dermatologische allergieën). De proanthocyanidines van de zwarte aalbes verminderen de leucocyteninfiltratie, wat een belangrijke anti-inflammatoire werking verklaart.(19)

Fig. 6: Van de zwarte (aal)bes gebruikt men de bladeren om astma en allergie tegen te gaan, en de bessen indien men honger heeft.

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

R./ Essentiele olie van anijs 2 ml Essentiele olie van hyssop 2 ml Samenmengen en daarvan drie druppels in het toestel voor inhalatie bij astma of ademnood. Kan ook op de zakdoek worden gedruppeld om in te ademen bij een astmacrisis.

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

Borstzalf:

Hoestsiroop bij astma:

R./ Essentiele olie van basilicum 10 druppels Hyssop 10 druppels Den 10 druppels Mirte 10 druppels Eucerine anhydre : ad 20 g De essentiële oliën mengt men in de zalfbasis in een mortier; bewaren in de koelkast. Dit is een borstzalf voor gebruik bij astma en astmatische bronchitis met hoest en ademnood. Bevat 7 % essentiële oliën in een bereiding voor uitwendig gebruik.

R./ Tinctuur van Zwarte aalbes 15 g Toorts 10 g Weegbree 5 g Vlierbessensiroop tot aan 300 ml Hoestsiroop voor hoest bij astma, door allergie veroorzaakt. Driemaal daags 1 soeplepel na eten.

Fytodruppels voor chroniciteit:

R./ Tinctuur van Zwarte aalbes 30 g Weegbree 30 g Tijm 20 g Den 20 g Druppels tegen allergisch astma; zowel curatief als preventief. Preventief neemt men elke morgen 30 druppels in, in een weinig water voor eten. Curatief neemt men om de twee uren 15 druppels in, in wat water tot de toestand stabiel is.

Referenties:

10.

11. 12. 13. 14.

1. Feenstra & et al. CODEX MEDICUS. Elsevie Doetinchem, (2005) 2. Joseph Pizzorno & Michael Murray. Textbook of Natural Medicine. Churchill Livingstone Elsevier, (2006) 3. Verhelst G. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten. Mannavita, (2004). 4. Franchomme & Pénoël. L'Aromathérapie Exactement. Roger Jollois Editeur, Limoges, France (1990) 5. Van Hellemont,J. Fytotherapeutisch Compendium. APB, (1985) 6. Marieb,E.N.R.N. Human Anatomy and Physiology. Pearson Benjamin Cummings, San Francisco, USA (2004) 7. Voet,D.&.J. Biochemistry. John Wiley and Sons, Bognor Regis, UK (1995) 8. Mediratta,P.K., Sharma,K.K. & Singh,S. Evaluation of immunomodulatory potential of Ocimum sanctum seed oil and its possible mechanism of action. J. Ethnopharmacol. 80, 15-20 (2002) 9. Gulcin,I., Elmastas,M. & Aboul-Enein,H.Y.

15. 16.

17.

18.

19.

Determination of antioxidant and radical scavenging activity of Basil (Ocimum basilicum L. Family Lamiaceae) assayed by different methodologies. Phytother. Res. 21, 354-361 (2007) Trevisan MT, Vasconcelos Silva MG, Pfundstein B et al. Characterization of the volatile pattern and antioxidant capacity of essential oils from different species of the genus Ocimum. J. Agric. Food Chem. 54, 4378-4382 (2006) Williamson & Evans. British Herbal Pharmacopoeia. British Herbal Medicine Association, (1983) Max Rombi. 100 Plantes Medicinales. Nice, France (1991) Hänsel. HAGERS HANDBUCH: Drogen. Springer Verlag, Berlin (1992) Suau R, Cabezudo B, et al. Direct determination of alkaloid contents in Fumaria species by GC-MS. Phytochem. Anal. 13, 363-367 (2002) Harborne & Baxter. Phytochemical Dictionary. Taylor & Francis, London, UK (1993) Vigo E, Cepeda A et al. In-vitro anti-inflammatory activity of Pinus sylvestris and Plantago lanceolata extracts: effect on inducible NOS, COX-1, COX-2 and their products in J774A.1 murine macrophages. J. Pharm. Pharmacol. 57, 383-391 (2005) Tamura Y. & Nishibe S. Changes in the concentrations of bioactive compounds in plantain leaves. J. Agric. Food Chem. 50, 2514-2518 (2002) Takata R, Yamamoto R, et al. Immunostimulatory effects of a polysaccharide-rich substance with antitumor activity isolated from black currant (Ribes nigrum L.) Biosci. Biotechnol. Biochem 69, 2042-2050 (2005) Garbacki N, Kinet M, Nusgens et al. Proanthocyanidins, from Ribes nigrum leaves, reduce endothelial adhesion molecules ICAM-1 and VCAM-1. J. Inflamm. (Lond) 2, 9 (2005)

12de orthomoleculair seminarie of bijscholingsdag van het Faché Instituut Op zaterdag 26 april 2008 van 9u tot 17u Inschrijvingsgeld:

Programma: 09-13u:

14-17u:

Parasieten de onderliggende pathologie van de huidige degeneratieziekten. Orthomoleculaire interacties en toegepaste implementaties in de praktijk. Een niet-toxische benadering van astma en haar mogelijke orthomoleculaire substituties.

• Voor alle geïnteresseerden: €160 • Gratis voor alle ingeschreven cursisten van het vierde jaar

Reservatie is noodzakelijk

[email protected] of tel. 09 369 06 42 of fax. 09 366 18 38

Locatie: Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 101, 9270 Laarne De nieuwe monografie “Een niet-toxische benadering van astma en haar mogelijke substituties is te koop bij het Faché Instituut aan €40. [email protected]

Inschrijvingsstrook 12de Seminarie 26 april 2008 Ondergetekende:

....................................................................................................................... komt

Stort.................................euro op rekeningnr. 290-0307607-41

of

op het seminarie of bijscholing op 26 april 2008

� betaalt met opleidingscheques

Adres: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Tel:............................................................................................................GSM: .............................................................................................................................................................................. Beroep:................................................................................................Email: ............................................................................................................................................................................ Datum en Handtekening ORTHOFYTO

®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

29

Ademhalingstechnieken

Dick Kuiper

Astma een verdedigingsmechanisme tegen chronische hyperventilatie

H

et aantal astmapatiënten is de laatste decennia sterk toegenomen. Omdat de reguliere westerse gezondheidszorg geen duidelijke oorzaak kan vinden, moet het zich helaas concentreren op symptoombestrijding met medicijnen. De Oekraïense arts Buteyko heeft een elegante theorie ontwikkeld waarmee het ontstaan van astma verklaard kan worden. Volgens hem is astma een verdedigingsmechanisme van het lichaam tegen chronische, vaak onopgemerkte, hyperventilatie. Gebaseerd op zijn inzichten heeft hij een ademhalingstherapie ontwikkeld waarmee men stap voor stap de ademhaling kan verminderen. In dit artikel wil ik wat dieper kijken naar de fysiologische verklaring die Buteyko geeft voor het ontstaan van astma en astma-aanvallen.

Fig. 1: Hiernaast een foto van Buteyko tijdens een conferentie van het Buteyko Institute of Breathing and Health in Nieuw Zeeland, 2000. Rechts Jill McGowan uit Schotland, een docente verpleegkunde die vroeger ernstige astma had. Ze is nu Buteyko therapeute en heeft haar huis verkocht om onderzoek te doen naar de Buteyko Methode. Ze heeft onderzoek gedaan bij in totaal 384 astmapatiënten. Bij de follow-up een jaar na de Buteyko cursus was het luchtwegverwijdergebruik met 98%, en het gebruik van ontstekingsremmers met 96%, gedaald.

30

Konstantin Buteyko Na zijn afstuderen werkte Konstantin Buteyko (1923-2003) als arts in opleiding bij een Moskovisch ziekenhuis. In 1952 werd vastgesteld dat hij een gevaarlijk hoge bloeddruk had. Zoals een goed arts betaamt observeerde hij zichzelf, en hij ontdekte dat hij, in vergelijking met anderen, diep en zwaar ademde. En hij ontdekte dat wanneer hij bewust zijn ademhaling verminderde, zijn bloeddruk omlaag ging. Daarna begon hij voorzichtig te experimenteren met patiënten. Zo vroeg hij astmapatiënten met angina rustiger te ademen, waarna hun symptomen verdwenen. Wanneer hij hen vroeg weer dieper te ademen kwamen de symptomen terug. Buteyko begon zich af te vragen of het mogelijk zou zijn ziektes te genezen met een rustige ademhaling. Tegen het eind van de 50-er jaren kreeg hij een eigen laboratorium, waar

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

hij met een team van specialisten de relaties tussen ademhaling en gezondheid verder kon bestuderen. Het laboratorium was uitgerust met de modernste apparatuur. Buteyko had op een gegeven moment zelfs één van de eerste computers in Rusland. Dankzij dit onderzoek was hij in staat een baanbrekende theorie op te stellen die duidelijk maakt waarom chronische hyperventilatie een breed scala aan ziektes en symptomen (zoals hoge bloeddruk, hartproblemen, astma, allergieën, paniekaanvallen, longemfyseem, hooikoorts, slaapproblemen en hoofdpijn) veroorzaakt. Gelukkig bleef het daar niet bij. Buteyko heeft deze jaren veel geëxperimenteerd om een methode te ontwikkelen waarmee chronische hyperventilatie verminderd kan worden. Gedurende de tien jaar dat hij leiding gaf aan dit laboratorium, heeft Buteyko ongeveer 200 artsen opgeleid (die vaak bij hem kwamen omdat ze zelf ziek waren) en vele patiënten succesvol behandeld. Ondanks de stevige tegenwerking van het Russische medische establishment (in 1968 werd zijn laboratorium zelfs gesloten en werden al zijn medewerkers ontslagen), kreeg zijn behandelmethode grote bekendheid. Vooral doordat de artsen die Buteyko opgeleid had, met zijn methode bleven werken. In 1985 werd de Buteyko Methode officieel erkend door het Russische Ministerie van Volksgezondheid. De methode wordt in Rusland voornamelijk door artsen gebruikt. Na het wegvallen van het ijzeren gordijn, wordt zijn methode ook in westen steeds bekender. In het westen zijn het ex-patiënten (en in mindere mate artsen) die Buteyko-therapeut worden.

Ademhalingstechnieken

Dick Kuiper

De ademhaling Ademen is essentieel voor leven. Het heeft twee hoofdfuncties: (1) het bloed voorzien van zuurstof. Bloed voedt de weefsels met zuurstof en glucose. In de weefsels worden deze twee omgezet in water, kooldioxide en energie. Daarmee komen we bij de tweede hoofdfunctie van ademen: (2) het overschot aan kooldioxide (CO2) dat het lichaam produceert, afvoeren.

Fig. 2: In de longblaasjes ontstaat zeer nauw contact tussen zuurstof en het bloed. De opname en afgifte van zuurstof en CO2 is sterk bepaald door zuurstof en CO2 in het bloed. Een slechte ademhaling leidt tot een verkeerde CO2-balans wat de opname van zuurstof in de cel kan belemmeren.

Let op de onderstreping. Kooldioxide is geen afvalproduct. Er wordt geschat dat ongeveer 120 liter kooldioxide in ons lichaam ligt opgeslagen – in de weefsels is de kooldioxidedruk ongeveer 45 mm Hg (voor zuurstof is dit ongeveer 40 mm Hg). Volgens Buteyko is dit kooldioxide essentieel voor het goed functioneren van vele processen in ons lichaam. Ademen we te veel kooldioxide uit (zoals bij chronisch hyperventilatie), dan komen we in de problemen. In zijn eigen woorden: “Mijn theorie concentreert zich op de zeer belangrijke rol die CO2 speelt in het gezond houden van mens en dier”.

Chronische hyperventilatie De ademhaling wordt geregeld door een ademhalingscentrum in de hersenstam. Dit ademhalingscentrum verzamelt informatie zoals de pH van, en de concentraties zuurstof en kooldioxide in het bloed. Het let vooral op de hoeveelheid kooldioxide in het bloed, en probeert dit, door de ademhaling te stimuleren of af te remmen, op een bepaald niveau te houden.

Het ademhalingscentrum van iemand die chronisch hyperventileert is ingesteld op een lage concentratie CO2 in het bloed. Deze ontregeling van het ademhalingscentrum kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een lange periode van stress, pijn, verkeerde voeding, of extreme fysieke training waarbij lange tijd zwaar geademd wordt.

De gevolgen van hyperventilatie Bij hyperventilatie verliest men veel kooldioxide uit het bloed en de weefsels (hypocapnia). Dit heeft vele consequenties. Ik zal er enkele noemen. De zuurgraad van het bloed dreigt meer basisch te worden (respiratoire alkalose). Het is erg belangrijk dat de pH van het bloed ongeveer 7,4 blijft. Dus gaat het lichaam dit compenseren. Allereerst bicarbonaat (HCO3-) vanuit het bloed via de nieren af te voeren (we plassen dat uit). Is dit niet voldoende, dan kan het lichaam zuren zoals melkzuur en pyrodruivenzuur gaan produceren (metabole acidose). Uiteindelijk kan dit alles ertoe leiden dat de samenstelling en de eigenschappen van het bloed veranderen. De opname en afgifte van allerlei stoffen, zoals enzymen en vitamines, kan in het gedrang komen. Zo kan bijvoorbeeld calcium opbouwen in spierweefsel, dat daardoor sneller verkrampt. De afname van kooldioxide in het lichaam kan er voor zorgen dat gladspierweefsel verkrampt. Dit spierweefsel zit overal in het lichaam, bijvoorbeeld rondom slagaders, darmen, urineblaas en luchtwegen. Trekt het gladde spierweefsel rondom de bloedvaten samen (vasoconstrictie) dan kan dit er toe leiden dat de lichaamweefsels te weinig zuurstof krijgen (hypoxia). Dit alles kan verergerd worden door het Bohr-effect. Om het Bohr-effect goed te kunnen begrijpen moeten we naar de reis van het zuurstof door het lichaam kijken. Zuurstof hecht zich in de longen aan het hemoglobine van het bloed dat langs de longblaasjes stroomt (zie figuur 2). Tijdens zijn reis door het lichaam wacht het hemoglobine op een signaal om het zuurstof los te laten. Kooldioxide is zo’n signaalstof (waar kooldioxide ontstaat is zuurstof verbruikt). Is de basisconcentratie kooldioxide in het bloed echter laag (zoals bij chronische hyperventilatie), dan wordt het hemoglobine te weinig geprikkeld om voldoende zuurstof los te laten. Wat opnieuw betekent dat weefsels te weinig zuurstof ontvangen (hypoxia). Dat is het paradoxale van hyperventila-

tie: hoe dieper we ademen, hoe minder zuurstof er uiteindelijk in het lichaam terecht komt. Het grappige is dat iedereen met dit effect ervaring heeft, maar er verder bijna nooit bij stil staan. Wanneer we onze longen als pomp gebruiken (bijvoorbeeld om een aantal ballonnen of een luchtbed op te blazen) verliezen we natuurlijk erg snel een grote hoeveelheid kooldioxide. We worden dan duizelig en draaierig. Dit komt doordat de hersenen 40 tot 50% minder zuurstof krijgen dan normaal (dit dankzij de vasoconstrictie en het Bohr-effect). Tenslotte zorgt een laag kooldioxidegehalte in het bloed dat extra histamine geproduceerd wordt. Daardoor komt de werking van het immuunsysteem onder druk te staan. Er zijn nog vele andere vervelende consequenties van chronische hyperventilatie. Al met al kan het tot een groot aantal verwarrende symptomen en ziektes leiden, afhankelijk van wat de dominante reacties van het lichaam zijn.

Astma als verdedigingsmechanisme Buteyko ziet astma als een wanhopige poging van het lichaam een verder verlies van kooldioxide tegen te gaan door de uitstroomopeningen kleiner te maken. Kijken we naar de twee tekeningen dan vallen drie veranderingen bij astma op (figuur 3): (1) Het ontstoken slijmvlies zwelt op. (2) Het gladde spierweefsel rondom de luchtwegen verkrampt. (3) Er wordt meer slijm geproduceerd in de longen. Het gevolg is dat ademen moeilijker wordt. Het grijze gedeelte (de opening waar lucht doorheen kan stromen) is in de tweede tekening veel kleiner dan in de eerste tekening. Dus kan kooldioxide minder snel hel lichaam verlaten. Een verdere aanwijzing dat Buteyko wel eens gelijk zou kunnen hebben is dat tijdens een astma-aanval het veel moeilijker is uit te ademen dan in te ademen.

Is er wetenschappelijk bewijs dat Buteyko gelijk heeft? Buteyko stelt dat alle astmapatiënten te veel ademen. De totale hoeveelheid lucht die iemand per minuut in en uit ademt wordt het Minuut Volume genoemd. Bij volwassenen in rust ligt de norm voor het Minuut Volume op ongeveer 6 l/min. Nu is er verrassend weinig onderzoek gedaan naar het Minuut Volume bij verschillende ziektes, zelfs bij astma. Maar het onderzoek dat gedaan is heeft aan-

ORTHOFYTO

31 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Ademhalingstechnieken

Dick Kuiper

Het bleek dat na drie maanden elke deelnemer van de Buteyko-groep minder kortwerkende luchtwegverwijder gebruikte. Gemiddeld was het gebruik bij de Buteyko-groep met 96% gedaald. En het gebruik van ontstekingsremmers was met gemiddeld 49% gedaald. Het medicijngebruik bij de controlegroep was niet significant veranderd (zie de tabel 1)

Fig. 3: Volgende de theorie van Buteyko is de vernauwing van de luchtwegen een reactie van het lichaam om het CO2-niveau op peil te houden.

getoond dat astmapatiënten inderdaad een verhoogd Minuut Volume hebben. Zo hebben McFadden & Lyons bij 101 astmapatiënten in rust gemiddeld een Minuut Volume van 12,0 l/min gemeten (gepubliceerd als “Arterial-blood gasses in asthma”, The New England Journal of Medicine, Mei 1968). Verder hebben een aantal onderzoekers in 2000 het CO2gehalte van 32 mensen met milde astma gemeten. Dat bleek significant lager te zijn dan dat van een controlegroep van niet-astmapatiënten (zie C.A. Osborne et al, “Hyperventilation and asymptomatic chronic asthma”, Thorax , December 2000). Verder zijn er in het westen tot nu toe vier stevige medische studies gedaan waarin onderzocht werd of de Buteyko Methode werkelijk helpt bij astma. Het eerste onderzoek werd gefinancierd door het Australische Astmafonds, en

is uitgevoerd door artsen van het Mater Ziekenhuis, Brisbane. Het onderzoek is eind 1998 gepubliceerd in het Medical Journal of Australia. Het onderzoek richtte zich op 39 patiënten met stabiele astma, die een ontstekingsremmer en enkele malen per dag een kortwerkende luchtwegverwijder gebruikten. Allereerst werd vastgesteld dat hun Minuut Volume in rust gemiddeld ongeveer 14 l/min was. Daarna werden twee groepen gemaakt. Een Buteyko-groep, en een controlegroep. Elke groep kwam zeven keer bij elkaar voor een les van ongeveer anderhalf uur. De Buteyko-groep volgde een Buteykocursus bij een Buteyko-therapeut. De controlegroep leerde van een fysiotherapeut relaxatieoefeningen en fysiotherapeutische ademhalingsoefeningen. De patiënten kwamen na zes weken en drie maanden terug naar het ziekenhuis voor een medisch controle.

Tabel 1: Resultaten van een onderzoek uit 1998, waarin bleek dat een aanpassing van de ademhaling volgens de Buteykoprincipes het gebruik van geneesmiddelen stevig kon inperken.

BUTEYKOGROEP

CONTROLE GROEP

Aantal astmapatiënten

19

20

Ademhaling bij begin (liter/minuut)

14,0

14,2

Gebruik luchtwegverwijders na 3 maanden

96% minder

7% minder

Gebruik ontstekingsremmers na 3 maanden

49% minder

Gelijk gebleven

Ademhaling na 3 maanden (liter/minuut)

9,6

13,6

32

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

Het bleek dat het Minuut Volume bij de Buteyko-groep gedaald was van gemiddeld 14,0 liter per minuut naar 9,6 liter per minuut. Een duidelijke aanwijzing dat het behaalde resultaat het gevolg kan zijn van het verminderen van de hyperventilatie. Bovendien bleek dat degenen die hun chronische hyperventilatie relatief het meeste teruggebracht hadden, ook de grootste vermindering in medicijngebruik hadden bereikt. Na dit Australische onderzoek zijn in Nieuw Zeeland, Engeland en Schotland vervolgstudies gedaan. Met ongeveer dezelfde resultaten. Na het onderzoek door een Nieuw Zeelandse arts schreef het New Zealand Medical Journal in 2003: “De Buteyko Methode is een veilige en effectieve methode bij astma”. In Thorax werd na de Engelse studie geconcludeerd: “De Buteyko ademhalingstechnieken kunnen bij astmapatiënten de symptomen verlichten en het gebruik van luchtwegverwijders reduceren”.

Info:

Dick Kuiper is verbonden aan het Buteyko Instituut Nederland; www.buteyko-instituut.nl

Nieuwe monografie van het Faché Instituut Een niet-toxische benadering van astma en haar mogelijke orthomoleculaire substituties Door Walter O.M. Faché en Joost Meeusen.

Vooraf intekenen €35. Nadien €40! Bestellingsadres: [email protected]

Psyche

Dirk Bogaert, Walter O.M. Faché

Chronische stress-moeders programmeren astma bij hun kinderen

M

oeders die aan een vorm van chronische stress lijden ‘programmeren’ hun jonge kinderen om op zeer jonge leeftijd astma te krijgen. Wetenschappers analyseerden de medische dossiers van veertienduizend kinderen die in 1995 werden geboren en ontdekten dat jongens en meisjes die leefden met een moeder die aan chronische stress leed tot dertig procent meer kans hadden om tegen hun zevende levensjaar astma te krijgen. De onderzoekers van de universiteit van Manitoba in Canada, ontdekten de link ook na het uitschakelen van bekende risicofactoren zoals van het mannelijk geslacht zijn, astma bij de moeder en leven in vervuilde stadslucht.

Een andere studie toonde aan dat vrouwen die tijdens hun zwangerschap een mediterraan dieet kregen voorgeschoteld, veel minder astmatische kinderen hadden. De eerste studie werd gepubliceerd in de American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine en ontdekte dat het verband tussen stress bij de moeder en astma bij het kind vooral terug te vinden was bij gezinnen waar zowel de moeder als de vader een full-

time baan hadden. Volgens professor Anita Kozyrskyj, die de studie leidde wordt het steeds duidelijker dat niet enkel milieufactoren en genetische eigenschappen de enige oorzaken zijn voor het ontwikkelen van astma. “Het is duidelijk dat ook psychologische ziektebeelden bij de vrouw bepalend kunnen zijn of het kind al of niet een astmapatiënt wordt.” “Veel moeders die een fulltime baan moeten

ORTHOFYTO

Fig. 2: Knuffelen is van levensbelang. Het valt op dat in de ‘mediterrane landen’ waar gezond menselijk lichamelijk contact een dagelijks spontaan gebeuren is, ziekten als astma veel minder voorkomen.

33 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Psyche

Dirk Bogaert, Walter O.M. Faché

combineren met het verzorgen van een baby zitten onder stress die tot een vorm van depressie kunnen leiden. Depressieve moeders roken en drinken meer, letten minder op de kwaliteit van hun voeding en geven veel minder borstvoeding aan hun kind. Roken en een gebrek aan borstvoeding zijn twee bekende factoren die tot astma kunnen leiden. Verder hebben moeders die aan chronische stress en een vorm van depressie lijden, veel minder tijd om met de kinderen te spelen. Een gebrek aan psychologische en liefdevolle aandacht, resulteert in een minder sterk immuunsysteem bij het kind. Dit feit zorgt er voor dat omgevingsfactoren sneller astma doen ontstaan.

De biochemie van een goede, gezonde knuffel Puur fysiek gesproken voelt het meestal ‘gewoon goed aan’ als je - uiteraard niet tegen je zin - wordt aangeraakt of gestreeld. Dat komt omdat de receptoren van de huid reageren op strelingen, met de aanmaak van oxytocine. Dit hormoon is een tegenhanger van het stresshormoon adrenaline en zorgt ervoor dat men zich behaaglijk voelt. Daardoor verdwijnt de spanning uit het lichaam, wat weer goed is voor de doorbloeding van organen en weefsels, maar ook vernauwde luchtwegen en ontstekingen voorkomt door een sterker immuunsysteem en het ontspannen gevoel.

Knuffelen is van levensbelang

Stress kan astma verergeren om de volgende biochemische redenen. Spanningen induceren een ontstekingsbevorderend cytokine milieu. Cytokines zijn boodschapperstoffen van het immuunsysteem. Cytokines zetten de cellen van het immuunsysteem bijvoorbeeld aan om in actie te komen of om juist tot rust te komen. Cytokines worden door diverse lichaamscellen afgescheiden. De lymfocyten zijn daar een voorbeeld van. Ze beïnvloeden de differentiatie en de werking van immuuncellen. De type-1

T-lymfocyten (inactief)

Opgroeien in een veilige, warme omgeving waar het een kind materieel gezien aan niets ontbreekt, is mooi. Maar belangrijker nog is dat er in die omgeving ook iemand is die hem af en toe een knuffel geeft of een aai over de bol. Want lichamelijk contact is van levensbelang omdat het de immuniteit versterkt en de psyche van het kind een sterker en positiever zelfbeeld geeft.

TH0-cellen (delend, maar nog niet actief)

IFN-γ Cytokines

Antlichaam

(-) Cytokines

Antigenen (deeltjes van bacteriën)

Bacteriën die gefagocyteerd zijn

In navolging van Bowlby hebben ook vele andere onderzoekers aangetoond dat lichamelijke affectie ontzettend belangrijk is. Marijke Sluijter geeft in haar boek ‘Aanraken een levensbehoefte’ een overzicht van tal van onderzoeken op dit gebied. Zo beschrijft zij een onderzoek waaruit blijkt dat te vroeg geboren baby’s 47 procent sneller groeien als zij minstens drie keer per dag gemasseerd of geknuffeld worden. Deze baby’s konden daardoor bijna een week eerder het ziekenhuis uit dan de groep bij wie dit niet gebeurde. Niet alleen baby’s hebben er belang bij om veel aangeraakt te worden. Peuters die regelmatig gemasseerd en geknuffeld worden, slapen beter waardoor hun immuniteit ook weer versterkt en hun geestelijk evenwicht wordt bevorderd.

TH2-cellen Humorale respons (antilichaamgemedieerd)

TH1-cellen Celgemedieerde immuunresponse

Een van de grondleggers van de theorieen over het belang van lichamelijk contact, is de Britse kinderpsycholoog John Bowlby. Baby’s, zo redeneerde Bowlby, worden rustiger als je ze vasthoudt en vallen makkelijker in slaap als ze bij een ouder kunnen liggen. Baby’s hebben als het ware een aangeboren neiging om de nabijheid van een volwassene te zoeken voor troost en bescherming.

34

Wat is het zuiver biochemisch verband tussen stress en astma?

Macrofaag

B-lymfocyt

Activatie van macrofagen die een bacteriële indringer gefagocyteerd hebben. De TH1cellen instrueren de macrofaag de opgenomen bacteriën te vernietigen.

Activatie van B-lymfocyten om antilichamen aan te maken. Deze antlichamen binden met componenten van indringers (bijv. bacteriële proteïnen), wat het immuunsysteem in staat stelt om bacteriën te herkennen.

Secretie van: IL-2 IL-17 IFN-gamma TNF-bèta (inhibitie TH2-respons

Secretie van: IL-4 IL-5 IL-10 IL-13

Schema: differentiatie naar TH1- of TH2-respons. Allergie is TH2-gedreven, met IgE’s als antilichamen. In plaats van antigen wordt het vreemde partikel dan allergen genoemd. Noot: Er bestaan nog andere varianten van T-helpercellen, zoals Treg. Treg onderdrukt de TH2-respons ondanks het feit IL-10 aangemaakt wordt (tek. naar Janeway Ch, 2001.

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

Psyche

Dirk Bogaert, Walter O.M. Fache

cytokines wijzen op een differentiatie of een type 1 profiel (Th1) waartoe het interleukine (IL)-2, het gamma-interferon (IFN), de bèta Tumor Necrosis Factor (TNF) en het IL-17 behoren. Ze stimuleren de immuniteit ter hoogte van de cellen, de vertraagde hypergevoeligheid, de activering van monocyten die de productie van pro-inflammatoire cytokines zoals IL-1 en de TNF bevorderen. Het Th1 profiel is dit van de immunitaire afstotingsverschijnselen (in de ruime zin). De type-2 cytokines (Th2) zijn onder meer het IL-4, IL-5 en het IL-10. Ze stimuleren de hormonale immuniteit, de aanmaak van antilichamen (IL-4 en IL-13 voor de IgE, IL-10 voor de IgG), activeren de eosinofielen en remmen de productie van pro-inflammatoire cytokines door de IL-4, IL-13 en IL-10. Ze maken deel uit van de cytokines tegen tolerantie. Het is met dit profiel dat we geboren worden. Na verloop van een vijftigtal weken buitenbaarmoederlijk bestaan, wijzigt het Th2 profiel geleidelijk naar het Th1 profiel. Kinderen die dit proces niet doormaken zullen overgevoelig en allergisch worden. Een blijvende aanwezigheid van het type Th2 immuunrespons, dus van het allergische type, tijdens de eerste levensmaanden, wordt ook als mogelijke verklaring aangehaald voor de ontwikkeling van hypergevoeligheid tegenover spanningen, wat in een later stadium astma kan veroorzaken door omgevingstress. (1)

De rol van hypersensitiviteit, of de strijd tussen het hoofd en de longen "Net zoals de hond van Pavlov een belsignaal met eten associeerde, kunnen astmapatiënten klachten krijgen wanneer ze in een situatie terecht komen waarin ze eerder al een aanval hadden." Dit zegt Steven de Peuter die aan de Katholieke Universiteit Leuven onderzoek deed naar de rol van emotionele en psychologische factoren bij astmapatiënten.(2) Astmapatiënten ervaren hun aanvallen soms als erger dan ze in werkelijkheid zijn. Uit het onderzoek van De Peuter blijkt dat het voldoende is dat een patiënt in een situatie terecht komt waarin de astmapatiënt al eerder klachten had, om deze opnieuw te erva-

ren. Bovendien bleek een grote groep astmapatiënten zich voor een oordeel over hun toestand waarschijnlijk sterker baseert op wat zij verwachten dat er zal gebeuren, dan datgene dat er werkelijk aan de hand is. Het zijn reacties die zijn aangeleerd. Bijvoorbeeld als een astmapatiënt een rokerig café binnenloopt waar ze al een keer een astma-aanval hebben gehad, krijgen ze vaak klachten. Ze baseren zich meer op wat ze kunnen verwachten dan op wat ze werkelijk ervaren. Daarnaast is aangetoond dat de mate waarin een patiënt emotioneel reageert tijdens een astma-aanval doorslaggevend is voor de mate waarin ze klachten ervaren. Het emotionele aspect in het onderzoek bleek bepalend te zijn voor de hoeveelheid klachten en dus voor de ‘belasting' die de ziekte veroorzaakt. Heeft een astmapatiënt veel angst ontwikkeld voor de astma-aanval, dan zal hij of zij veel emotionele en affectieve klachten ervaren. Zij ‘beleven' astma erger dan wanneer de angst voor een astma-aanval minder is. De resultaten tonen aan dat psychologische factoren een belangrijke rol spelen in de beleving en het ervaren van astma. De resultaten leveren het bewijs dat wat zich afspeelt tussen de oren van een astmapatiënt bepalend kan zijn voor de aard van de behandeling en of er psychologische therapie moet gegeven worden. De Peuter geeft aan dat de onderliggende psychologische processen ‘zichtbaar' kunnen worden gemaakt. Dat zou betekenen dat er op termijn oplossingen kunnen komen om de negatieve gevolgen voor de patiënt te verminderen, zoals bijvoorbeeld (extreme) angstgevoelens. Hij geeft aan dat in Amerika patiënten in groepssessies een soort educatie krijgen over hun ziekte. Er worden dan vragen beantwoord als: hoe werkt de medicatie en wat zijn de voordelen ervan? Ook wordt ingegaan op persoonlijke bezwaren, angsten en vragen. Verder kan de groep leren van elkaars ervaringen. En in hoeverre zij afgaan op hun verwachtingen.

Nieuw in 2008 Gezondheidsbistro 8

Een korte fyto-opleiding gegeven door apotheker Philippe Gerard. Leer de medische waarde van zelfs de gewoonste kruiden en ontdek waarom kruidengeneeskunde veel meer inhoudt dan louter grootmoeders adviezen. 1. Fyto werkt! 07/04/08 2. Antioxidantia in fyto 05/05/08 3. Westerse keukenkruiden en oosterse specerijen 02/06/08 4. Stimulantia 29/09/08 5. Rustgevende fyto 13/11/08

Seminaries aan het Faché Instituut 2008

12de orthomoleculair seminarie: zaterdag 26 april 2008 - Parasieten, de onderlinggende pathologie van de huidige degeneratieziekten (9-13u) - Een niet-toxische benadering van astmabehandeling en haar orthomoleculaire substituties (14-17u) 13de orthomoleculair seminarie: zaterdag 7 en zondag 8 juni 2008 - Spijsverteringsstoornissen, degeneratieve ziekten, immuun- en endocriene systeemziekten en orthomoleculaire psychiatrie (10-17u) - Voedselallergie, gynaecologie, geriatrie, voeding voor sporters en studenten, dermatolotie (10-17u) 14de orthomoleculair seminarie: zaterdag 4 oktober 2008 - De nieuwste biochemische ontwikkelingen van vitamine K1 en K2 bij cardiovasculaire en osteomalacie stoornissen. Biochemische interacties met andere vitaminen en toegepaste implementaties in de praktijk (10-17u) 15de orthomoleculair seminarie: zaterdag 25 en zondag 26 oktober 2008 - Nieuwe denkwijze, orthomoleculaire voeding, supernutritie en toxicologie van voedingssupplementen (10-17u) - Het inflammatoir, oxidatie-reductie-, immuniteits- en het basisregulatieterrein (10-17u) 16de orthomoleculair seminarie: vrijdag 5 december 2008 - Hyperventilatie, een van de belangrijkste onderliggende pathologieën voor de meest metabole stoornissen in het lichaam. De fysiologische en biochemische verklaringen voor de incidentie van hyperventilatie door chronische stress (14-18u)

Locatie:

Referenties: 1. Joachim RA, Noga O, Sagach V, Hanf G, Fliege H, Kocalevent RD, Peters EM, Klapp BF. Chronic stress, salivary cortisol, and alpha-amylase in children with asthma and healthy children. Clin Exp Allergy. 2008 Feb;38(2):283-90 2. Steven de Peuter. Symptoomperceptie bij astma: de rol van psychologische processen. Proefschrift KU Leuven 2005

Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Faciliteiten:

Volledige cursus & koffie inbegrepen. Men kan met opleidingscheques van de Vlaamse Overheid betalen (zie www.vdab.be)

Orthotarische maaltijd tegen €12 indien dit vooraf gemeld wordt.

ORTHOFYTO

35 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

Nieuws Linus Pauling Institute

Professor Dr. Balz Frei, directeur van het Linus Pauling Instituut

Fig. 1: Het Linus-Pauling Instituut

Astma voorkomen en klachten verminderen door voeding en voedingsaanvullingen!

M

eer dan driehonderd miljoen mensen lijden aan astma. Hun aantal stijgt, door de toenemende luchtvervuiling, ieder jaar spectaculair. In de Europese Unie staan de patiëntenverenigingen nog niet zover dat ze, zoals in Tokio, meer dan 150 miljoen euro schadevergoeding krijgen van de overheid, de industrie en de autofabrikanten. Astmapatiënten hebben door hun ziekte niet alleen zware ademhalingsproblemen. Hun nachtrust wordt zwaar verstoord door dit ziektebeeld. Bij gebrek aan luchtzuiverende maatregelen kunnen astmalijders hun medisch probleem op natuurlijke wijze enkel onder controle krijgen door correcte aanpassing van hun voedingsgewoonten.

Fig. 2: Prof Dr. Baltz Frei

Het Linus Pauling Instituut en het Faché Instituut geven daarom de volgende zeven eenvoudige, maar symptoomverlichtende adviezen:

Fruit verwijdert slijmen Vervang dagelijks een maaltijd door fruit of een fruitsalade. Het doel van deze maatregel is het lichaam te ontgiften door het – via het fruit – te ontdoen van slijmen die vastzitten in de bovenste luchtwegen. Het is algemeen bekend dat die slijmen de luchttoevoer naar de longen ernstig in het gedrang brengen tijdens een astmacrisis.

Verse groenten helpen detoxificeren Het astma verlichtend dieet is het orthotarisch dieet. Verse groenten en fruit vormen het hoofdbestanddeel. Astmatici worden aangeraden de vleesconsumptie voor het grootste deel of volledig te schrappen. Verse groenten en fruit helpen niet enkel bij het desintoxicatieproces, maar ze zorgen ook – gedeeltelijk - voor de aanvoer van een zeer belangrijke voedingsstof die vitamine C heet. Astmalijders hebben in veel gevallen een tekort aan ascorbinezuur (Vitamine C).

36

Eet meer vette vis en vruchtgroenten zoals tomaten, aubergines, komkommer, courgette en sperziebonen Het eten van vette vis en vruchtgroenten beschermt tegen astma en allergie bij kinderen. Dat blijkt uit Grieks onderzoek onder 460 Spaanse kinderen op het eiland Menorca (1). De studie geeft extra bewijs dat een voeding rijk aan groenten en (vette) vis gezond is. Het eten van veel groenten, fruit en vis past in het Mediterrane dieet, wereldwijd beschouwd als een van de meest gezonde voedingspatronen. Kinderen die dagelijks meer dan 40 gram vruchtgroenten aten, hadden minder kans op astma en piepende ademhaling. Kinderen die dagelijks meer dan 60 gram vette vis aten, hadden bovendien minder last van allergieën. Het onderzoek vond plaats op het eiland Menorca, in de Middellandse Zee. De kinderen in de studie zijn 6,5 jaar gevolgd. De ouders van de kinderen vulden op regelmatige basis vragenlijsten in over het eetgedrag van hun kinderen en over verschijnselen als astma en allergische klachten. De kinderen kregen huidtesten op veel voorkomende allergieën. Ook de voeding en leefgewoonten van de moeder tijdens de zwangerschap werd onder de loep

ORTHOFYTO

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

®

genomen. Het Mediterrane en ook het orthotarisch voedingspatroon beschermen tegen hart- en vaatziekten, kanker en de ziekte van Alzheimer. Dit onderzoek geeft aanwijzingen dat het ook kan beschermen tegen astma en allergie. Groenten en fruit zijn rijke bronnen van vitamines, antioxidanten en beschermen daarmee tegen oxidatieve stress.

Vermijd sulfieten in de voeding Vermijd alle alcoholgebruik. Alcohol is een irriterende stof voor een groot aantal weefsels in het menselijk lichaam. Alcohol beperkt daarom ook de werking van het ademhalingstelsel. Wijn bevat sulfieten die allergische reacties kunnen veroorzaken en op die manier kunnen leiden tot een astmacrisis.

Gebruik geen extra geraffineerd keukenzout Beperkt het gebruik van zout. Artsen en wetenschappers van het beroemde St-Thomas ziekenhuis in Londen hebben aangetoond dat de personen die het meeste zout in hun voeding gebruiken ook het meest getroffen worden door astma. Net als alcohol is zout een irriterende stof voor het hele menselijke

Professor Dr. Balz Frei, directeur van het Linus Pauling Instituut

lichaam. Het is dan ook goed de zoutconsumptie tot een minimum te beperken en kruiden te gebruiken om voeding pittiger van smaak te maken.

Eet kleinere maaltijden Mannen en vrouwen die aan astma lijden en mensen die de ziekte willen voorkomen, doen er goed aan geen copieuze maaltijden te bestellen in een restaurant of thuis klaar te maken. Mensen die aanleg hebben voor astma zijn over het algemeen ‘grote eters’. Personen die teveel eten, vergiftigen zich tot op een bepaald niveau. Het zijn andermaal de slijmvliezen in het lichaam – dus ook die van de luchtwegen – die dan in een soort van alarmtoestand worden gebracht om het lichaam te ontgiften. Teveel eten kan bijgevolg een astmacrisis uitlokken.

Neem elke morgen een antioxidant aanvulling Astmapatiënten hebben dikwijls een tekort aan levensbelangrijke vitaminen en mineralen. Gebruik daarom, naast het vele verse fruit en groenten, kwaliteitsvolle voedingsaanvullingen zoals vitamine C, vitamine E, resveratrol, visolie die rijk is aan omega-3 vetzuren, calcium en magnesium. Talloze onderzoeken hebben aangetoond dat deze antioxidanten in staat zijn om de astma aanvallen te verminderen en de ernst van de astmacrisis drastisch te beperken.

Nieuws Linus Pauling Institute

- een stof die o.a. teruggevonden wordt in druivenschillen - over belangrijke ontstekingswerende eigenschappen beschikt. Resveratrol kan - indien de biobeschikbaarheid voldoende is – hulp bieden aan COPD-lijders en astmapatiënten. Resveratrol wordt door verschillende bedrijven aangeboden in de vorm van een voedingssupplement. De Britse wetenschappers betwijfelen echter of de biobeschikbaarheid van de meeste van die supplementen voldoende is om enig positief effect te hebben. De enige zekere bron van resveratrol komt niet van druivenschillen, maar wel van de Polygonum cuspidatum wortel. Onderzoekers, verbonden aan de universiteit van Toronto, toonden wetenschappelijk aan dat deze vorm van Resveratrol in voldoende mate biobeschikbaar is om COPD- en astmalijders te helpen. Uit de Canadese studie blijkt dat deze vorm van resveratrol het best met wat druivensap in het lichaam wordt opgenomen. Dokter Louise Donnelly, een van de auteurs van een studie die verscheen in de 'American Journal of PhysiologyLung Cellular and Molecular Physiology' (2), verklaarde: "Onze studieresultaten zijn veelbelovend voor COPD- en astmapatiënten (COPD: Chronic obstructive

pulmonary disease). Resveratrol lijkt beter te werken dan de klassieke behandeling met steroïden." Het onmiskenbare pluspunt van resveratrol is het feit dat er totaal geen nevenwerkingen optreden, zelfs niet wanneer deze natuurlijke stof gedurende een lange periode wordt gebruikt. Een therapie met steroïden zorgt wel regelmatig voor nevenwerkingen. Astmapatiënten die gedurende een lange periode steroïden gebruiken moeten ook calcium en vitamine D dagelijks innemen. Ze zijn door het steroïdengebruik veel gevoeliger voor osteoporose (botontkalking). De Britse wetenschappers bestudeerden de werking van resveratrol in verschillende soorten cellen die terug te vinden zijn in de menselijke luchtwegen. Resveratrol slaagde er tijdens alle proeven in om ontstekingen te neutraliseren in omstandigheden waarin de steroïden die taak niet meer aankonden. Referenties: 1. Chatzi, L. et al. Diet, wheeze and atopy in school children in Menorca, Spain, Pediatric Allergy en Immunology: 18, 480-485 (2007) 2. Anti-inflammatory effects of Resveratrol in lung epithelial cells: molecular mechanisms. American Journal of Physiology-Lung Cellular and Molecular Physiology, 28 October 2004

Sportastma Veel sportmensen lijden aan astmacrisissen die geïnduceerd worden door een ‘cocktail’ van luchtvervuiling en een extreem hoge ademhalingsfrequentie. Wetenschappers noemen dit ‘exercise-induced-asthma’ of kortweg EIA. Mannen en vrouwen die aan deze ‘sportieve vorm van astma lijden doen er goed aan dagelijks 2 gram vitamine C in te nemen. Studies tonen aan dat het aantal ademhalingscrisissen dan sterk vermindert.

Resveratrol beter dan steroïden bij astma en COPD? Wetenschappers van het Imperial College Londen bevestigen in een studie, uitgevoerd in opdracht van de 'British Lung Foundation' en de Britse 'National Asthma Campaign', dat resveratrol

Fig.3: Voedingsdriehoek Faché. Te bestellen bij [email protected] Geplastificeerde A3 aan 5 euro excl. portkosten.

ORTHOFYTO

37 ®

Jaargang 13 ~ nr.68 ~ 2008

OPLEIDING ORTHOMOLECULAIR CONSULENT AAN HET FACHÉ INSTITUUT TE LAARNE

ORTHOFYTO

•

COLOFON

•

•

De consulentenopleiding bestaat uit 40 consulentenbistro’s, gebundeld per vijf onderdelen die tot een bepaald thema behoren. In totaal zij er 8 verschillende themamodules. Na het volgen van de 8 modules kan men deelnemen aan een schriftelijk examen en kan leiden tot het behalen van het diploma van “Board Certified Orthomolecular Nutrition-Consult” of Orthomoleculair Voedingsconsulent. Sinds dit academiejaar kunnen de consulentenbistro’s ook via thuisstudie worden gevolgd.

Opnieuw examens voor de consulentenopleiding: op dinsdag 10 juni 2008 vanaf 14.00 u. Inschrijving en infobrochure Email: [email protected] Tel: 09 369 06 42 • Fax: 09 366 18 38

OPLEIDING ORTHOMOLECULAIRE NUTRITIONELE GENEESKUNDE AAN HET FACHÉ INSTITUUT

Mondelinge module 1

Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde op 29, 30 november 2008

Schriftelijke modules met bijscholingsdagen Eerste jaar (module 2 en 3): Orthomoleculaire voeding

®

•

Een gids voor Orthomoleculaire preventie en Orthomoleculaire Substitutie Therapie

•

Verschijnt 6 maal per jaar

•

Brengt u het meest uitgebreide orthomoleculaire voedings- en geneeskundig blad voor alle gezondheidsverzorgende professionals en gezondheidsbewuste mensen.

Hoe abonneren ? Betaling geldt als enige abonnering Jaarabonnementen 6 nummers

� Voor België: storting van € 40 op rek. nr. FORTIS 290-0307607-41 � Voor Nederland: storting van € 44 op rek. nr. IBAN: BE 88290030760741 BIC code: GEBABEBB

Een orthomoleculair eindejaarswerk: Schriftelijke casestudie. Bijscholingsdag 7 juni 2008 Derde jaar (module 7, 8, 9 en 10): Orthomoleculaire substituties.

Mondeling examen. Bijscholingsdag 4 oktober 2008

Prijs per nummer: € 7,80 (B) of € 8,50 (Nl).

Mondelinge modules 16, 17 en 18 Specialisatiejaar: Orthomoleculaire Nutritionele Medische Biochemie

Schriftelijk examen: biochemische topic uitwerken. Bijscholingsdag 5 december 2008 Eindexamen over de vijf jaar voor een jury: Board certified Higher Education for Orthomolecular Sciences (HEOS) Inschrijving en infobrochure Email: [email protected] Tel: 09 369 06 42 - Fax: 09 366 18 38 Website: www.viow.be

Kernredactie PROF. DR. BALZ FREI, directeur Linus Paulus Instituut, Oregon universiteit IR. JOOST MEEUSEN (genetica) PROF. DR. IR. JOZEF POPPE DR. K ATLEEN VAN DER GUCHT (Biologie) DIRK BOGAERT, wetenschapsjournalist A PR. PHILIPPE GERARD DR. OSTEOPAAT JOHAN DE COCK A PR. FERNAND H AESBROUCK PIETER VAN MELCKEBEKE DR. MED. FRANS FERMON Werkten mee aan dit nummer DICK KUIPER Eindredactie WALTER OM FACHÉ, Medisch Journalist ERIC OST Secretariaat Faché Instituut Larenhoeve, Kerkstraat, 101 B 9270 Laarne Tel. 0032(0)9/369 06 42 Fax 0032(0)9/366 18 38 E-mail: [email protected] Advertenties JOOST MEEUSEN VIOW Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne E-mail: [email protected]

JOOST MEEUSEN PIETER VAN MELCKEBEKE DE PAUW STIJN, Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2, 9080 Lochristi-Beervelde www.coppens-druk.be

Orthofyto blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

����

Uitgeverij

Publi Media Faché Instituut Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten.

Vierde jaar (module 11,12,13,14 en 15): Behandelingsprotocollen

Schriftelijk examen: protocol van een opgelegd ziektebeeld. Bijscholingsdag 26 april 2008

Hoofdredactie WALTER O.M. FACHÉ, Hoofdredacteur JOOST MEEUSEN IR., Adjunct hoofdredacteur

Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voor- Vormgeving, productie en druk WALTER O. FACHÉ, Directeur hand.

Schriftelijk examen. Bijscholingsdag 25, 26 oktober 2008 Tweede jaar (module 4, 5 en 6): Orthomoleculaire manipulaties

Uitgever: WALTER O.M. FACHÉ, Kerkstraat 101 - 9270 Laarne

©Copyright 2008

ISSN 1780-3713

Prof. Dr. Linus Pauling

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating.

tweevoudig Nobelprijswinnaar

DISCLAIMER: De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden.

of handelingen die niet toxisch

introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade

Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

en die op de juiste tijd met

Overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

of geëlimineerd te worden.

de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

MEMOSIM VOEDINGSSUPPLEMENT Nieuwe krachtige formule met: Ginkgo biloba, L-Glutamine, Choline, Phosphatidylserine, Vit. B3, Vit. B6 en Vit. B5 Aangewezen: ��ter verbetering van het geheugen ��ter bevordering van het concentratievermogen ��voor een betere leerprestatie ��bij grote geestelijke inspanning (studenten etc.)

“Optimaliseer je geheugen!” “Verbeter je concentratie!”

Deuzeldlaan 34-36, B-2900 Schoten Tel. +32(0)3-641.81.00, Fax +32(0)3-641.81.10 [email protected]

Gebruik: • 1 vcap per dag Verpakking: • 30 vcaps

Your health is our mission!

Stress? Angstig? Slaapproblemen?

Overwin angst-, stress- en slaapproblemen op natuurlijke wijze De moderne prestatiemaatschappij eist steeds meer

ZENBEV is een poeder op basis van pompoenpitten en

van de mens. Daardoor slagen veel mensen er niet meer

natuurlijke ingrediënten, oplosbaar in water of vruchten-

in om ’s avonds tot rust te komen, wat leidt tot stress en

sap. Door zijn unieke samenstelling verzekert Zenbev

slaapproblemen. Chronisch slaaptekort, het jachtige leven

overdag een beter humeur, betere stressbestendigheid,

en de vrees om niet te kunnen voldoen aan de hoge eisen

minder angst en een verhoogd gevoel van welzijn.

van werk of gezin veroorzaken nog meer stress en slape-

Wanneer het ‘s avonds wordt ingenomen, zorgt Zenbev

loosheid, wat uiteindelijk kan leiden tot chronische angst-

voor een rustige, natuurlijke slaap.

toestanden. Een dagelijkse dosis ZENBEV zorgt ervoor dat u uitgerust de dag kan beginnen en helpt u om het jachtige leven beter aan te kunnen.

Voor meer info, surf naar www.ojibwa-deroeck.com of bel +32 (0)52 48 43 00

OjIbwa De roeck

your health, our mission

Bescherm uw gezin met de juiste probiotica

INFANT’S BLEND

CHILDREN’S BLEND

ADULT’S BLEND

ADVANCED ADULT’S

SUPER 8 HI-POTENCY

SUPER 5 ZUIGTABLET

Voor zuigelingen en

Voor kinderen

Voor volwassenen

Voor senioren

Om gistoverwoekering in de

Voor een goede mond-

peuters 0-5 jaar

5-15 jaar

16-60 jaar

60 plus

darmen tegen te gaan

en darmhygiëne

UW DARMFLORA IN BALANS MET DE JUISTE GOEDE BACTERIËN In onze darmen leven meer dan 400 soorten en in totaal meer dan 100.000 miljard bacteriën. De totale bevolking noemen we de darmflora. Daaronder zitten zowel ‘nuttige’ als ‘schadelijke’ bacteriën. Zodra die ‘schadelijke’ of ‘ziekmakende’ bacteriën de overhand krijgen, is het delicate evenwicht verstoord en worden we ziek. Diverse factoren kunnen het aantal nuttige bacteriën drastisch verminderen: leeftijd, stress, slechte eetgewoonten, alcoholgebruik en te weinig beweging. Ook een bevalling met een keizersnede, chloorhoudend drinkwater, bacteriële infecties en het gebruik van vele medicijnen zoals o.a. antibiotica doen irritaties zoals gasvorming en een opgeblazen gevoel ontstaan.

Onderzoek toont het belang van supplementering met de juiste probiotica aan. Een consequent gebruik versterkt het immuunsysteem, produceert antioxidanten, verbetert de opname van de voeding door de verhoogde afbraak en opname van vitaminen, mineralen en aminozuren én synthetiseert de B vitaminen die noodzakelijk zijn voor een gezond zenuwstelsel. Probiotica zijn heilzame, nuttige bacteriën die voorkomen in het spijsverteringskanaal, waarbij hun effectiviteit afhangt van de juiste samenstelling en concentratie. Die zijn bij zuigelingen, peuters en kleuters verschillend van volwassenen of senioren. Daarom heeft Dr. Udo Erasmus nu voor elke leeftijd en conditie een specifieke probiotica ontworpen.

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK.

UDO’S CHOICE®

PROBIOTICA • verbeteren de weerstand tegen slechte bacteriën • optimaliseren de spijsvertering • verbeteren de opname van vitaminen, mineralen en aminozuren • bevorderen een regelmatige stoelgang • verhinderen de woekering van gisten en schimmels • versterken de immuniteit

voor meer informatie over de probioticaproducten

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be