Thema: Vetzuren. Jaargang 13. inclusief middenkatern met:

Orthofyto

®

Verstoorde balans tussen bruin en wit vetweefsel leidt tot overgewicht Calorierestrictie goed of slecht? Beweging tegen borstkanker Nieuwe krachtige melatoninetoepassingen Ontstekingswerende oliën Wonderlijke eigenschappen van de walnoot ADHD medicatie: doping of geneesmiddel? Omegavetzuren bij ADHD kinderen verstoord.

71

Jaargang 13 augustus-september 2008

Afgiftekantoor Lochristi

Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché Kerkstraat 101 9270 Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5

Thema: Vetzuren

ORTHO trends inclusief middenkatern met:

®

Orthofytho® en Orthotrends® zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

K a p p a R e s t v a n B i o t i c s. D e n a t u u r l i j k e o n t s t e k i n g s r e m m e r. Kappa Rest is een product met een uniek mengsel van kruidenextracten en liponzuur, dat een brede remmende werking heeft op de productie van ontstekingsmediatoren. Chronische ontstekingsactiviteit speelt een belangrijke rol bij veel klachten en daarmee is Kappa Rest breed inzetbaar. Indien pijn onderdeel is van uw klachtenpatroon, zal gebruik van Kappa Rest leiden tot pijnverlichting. Het is een product van Biotics Research Corporation, de gerenommeerde producent van hoogwaardige natuurlijke preparaten met bewezen therapeutische waarde.

B i o t i c s. N a t u u r l i j k.

E n e r g e t i c a N a t u r a B V, B e l g i ë , Te l . 0 3 7 8 9 0 9 5 9 , F a x 0 8 0 0 8 0 0 1 1 , E m a i l : i n f o @ e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m , w w w . e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m

Tweemaandelijks magazine - orthofyto® - orthotrends®



ORTHOtrends®

Voedingssupplementen .................................................... bewijzen hun nut op topniveau! Thermogenesedeficiëntie leidt tot .................... een verstoorde balans tussen bruin en wit vetweefsel en tot overgewicht Nieuws dat u op uw honger.................................. laat zitten: Calorierestrictie deel 1

4 6

11

14 25

De lange wandel tegen borstkanker....... Nieuwe krachtige ............................................................. melatoninetoepassingen! Ontstekingswerende oliën....................................

28 31

De notelaar: Wonderlijke......................................... eigenschappen van de walnoot AD- en ADHD-medicatie: ...................................... doping of geneesmiddel? Omegavetzuren balans bij................................... ADHD kinderen verstoord.

33 36

Cardiologie

Look vermindert een te hoge bloeddruk!.... 18 Calcium als anti-agingmineraal Dermatologie

Bescherming tegen insectenbeten!............... 18 Endocrinologie

Vitamine C vermindert risico....................... 19 op diabetes met 62 procent! Gynaecologie

Geen mobiele telefoon voor . ........................ 19 zwangere vrouwen! Immunologie

Luchtvervuiling, astma en vitamine C!........ 19 Coënzym Q10 geeft extra energie . .............. 20 aan atleten! Nieuwe studies tonen dodelijk...................... 20 effect van te hoge CRP-waarden aan! Zinktekort veroorzaakt ................................ 21 immuniteitsproblemen

Neurologie

Minder slapen na je zestigste verjaardag!.... 22

Website/nieuwsbrief/ seminaries Faché Instituut.............................4 Linus Pauling Instituut.................................25 Mondelinge Cursussen Faché Instituut........37 Colofon Faché Instituut.................................37

Adverteerders Energetica Natura.......................................... 2 Urmale.......................................................... 16 Orcovita........................................................ 16 Springfield.................................................... 27 Energetica Natura........................................ 37 Similia........................................................... 37 Ojibwa/De Roeck......................................... 37 Vitasana........................................................ 39 Ojibwa/De Roeck.........................................40

Verstoorde balans tussen bruin en wit vetweefsel leidt tot overgewicht Calorierestrictie Beweging tegen borstkanker Nieuwe krachtige melatoninetoepassingen Wonderlijke eigenschappen van de walnoot ADHD medicatie: doping of geneesmiddel? Omegavetzuren bij ADHD kinderen verstoord.

Tai-chi chih helpt mensen beter slapen....... 22 Oncologie

Broccoli vermindert prostaatkankerrisico... 23 Verhoogde inname van choline . .................. 23 vermindert borstkankerrisico!

71

JAARGANG 13 Afgiftekantoor Lochristi

Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché Kerkstraat 101 9270 Laarne België: E7,8 Nederland: E8,5

THEMA: VETZUREN

ORTHO trends inclusief middenkatern met:

Luchtvervuiling, ........................................... 21 enkele beschermende tips!

FACHé instituut nieuws

ORTHOFYTO

ORTHOfyto®

®

Inhoud ®

Orthofytho® en Orthotrends® zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

coverstory Diëten en vasten hebben geen zin om blijvend af te slanken; in tegendeel, zij stellen de thermogenese buiten spel of ontregelen dit uniek mechanisme. Het bekende jojo-effect bij vermageren is daar het gevolg van! Een onderdrukking van de thermogenese leidt onvermijdelijk letterlijk en biochemisch tot zware gevolgen.

Erkenning Orthofyto Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

Reumatologie

Kurkuma verdubbelt . ................................... 23 pijnstillende werking van glucosamine! Vitamine K2 ook goed .................................. 24 voor jonge mensen!

OnderwerpeN volgend nummer: Dossier: maag- en darmzweren Veroorzaakt stress maagzweren? Therapeutische waarde van vasten (deel 2) Welke zijn de beste magnesiumbronnen om tekorten aan te vullen?

Redactioneel

Voedingssupplementen bewijzen hun nut op topniveau!

V

itaminen, mineralen, fytopreparaten en enzymen waren zowel gedurende de voorbije Ronde van Frankrijk, als tijdens de Olympische Spelen in Peking omnipresent. Atleten moesten tot 76 supplementen per dag innemen om te kunnen recupereren van de soms onmenselijke voorwaarden waarin gezonde sportmensen dienden te presteren. Dr. Allen Richards, die verbonden is aan het Internationaal Olympisch Comité verklaarde dat voedingssupplementen niet alleen noodzakelijk voor topatleten, maar ook voor iedereen. Alle mannen en vrouwen worden bloot gesteld aan levensbedreigende pollutie en verarmde voeding. Tegelijkertijd is iedereen verplicht steeds meer te presteren. Zonder de nodige vitaminen en andere voedingssupplementen is het dan ook logisch dat steeds meer mensen in de categorie van de arbeidsongeschikten terechtkomen.

Waarom zijn voedingssupplementen zo essentieel?

Walter OM Faché Bezoek onze nieuwe website www.viow.be • Dagelijkse gezondheidstip Faché • Alle data van onze komende activiteiten • Schrijf u in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief • Twee proefnummers Leefnu en Orthofyto • Lijst goedgekeurde orthomoleculaire firma’s

Maak ook kennis met onze wekelijkse gratis nieuwsbrief Faché Instituut Neem hiervoor ook een kijkje op onze website om de nieuwsbrief ook bij u thuis te ontvangen.

Abonneer u op het gesloten gedeelte van onze website: • Volledig archief van Orthofyto en Leefnu met meer dan 4000 artikels • Meer dan 300 actuele artikels • Seizoensadviezen • Nieuws op vlak van orthomoleculaire diagnostiek • Zoekfunctie

Mis de 6 seminaries niet Elk jaar organiseert het Faché Instituut een zestal seminaries. Het volgend seminarie is op zaterdag 4 oktober 2008. “De nieuwste ontwikkeling van vitamine K”

4

In onze moderne samenleving behoort de term verse voeding definitief tot het verleden. Datgene wat we vandaag verse voeding noemen heeft nog slechts een zeer beperkte nutritionele waarde. De producten groeien in een verarmde bodem, worden geoogst vooraleer het rijpingproces voltooid is, de producten worden bestraald en op kunstmatige wijze in een just-in-time systeem kunstmatig gerijpt en dagen, vooraleer het als vers aan de klant wordt aangeboden in diepvriezers en koelinstallaties bewaard. Op deze wijze is het totaal onmogelijk dat deze producten alle functionele voedingselementen bevatten om een mens toe te laten van een degelijke basisvoeding te kunnen genieten. Zonder de juiste voeding kan ons immuunsysteem onmogelijk goed blijven functioneren. De gevolgen zijn een toegenomen toxiciteit in het lichaam, door gebruik te maken van fastfood en een zeer sterk verhoogd stressniveau. Uiteindelijk resulteren toxiciteit en stress in zware ziektebeelden. Voedingssupplementen blokkeren giftige stoffen die trachten binnen te dringen in de celkern. Het gaat hier vooral over carcinogene substanties. Vitamines voorkomen misvormde celgroei die ook kan leiden tot kanker. Voedingssupplementen zijn nodig om de vier basisregels waarom mensen ziek worden te liquideren. • Voedingssupplementen voorkomen de afzwakking van het immuunsysteem • Vitaminen neutraliseren een groot gedeelte van de oxidatieve stress

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

• Nutraceuticals staan borg voor de optimale werking van de neurotransmitters • Ze zorgen tot slot voor dagelijkse celregeneratie en bescherming van ons DNA

Het belang van voedingssupplementen! Enkele cijfers. De laatste weken waagden sommige wetenschappers aan te tonen dat voedingssupplementen gevaarlijk zijn voor de gezondheid van de mens. Men wil bewijzen dat vitaminen, mineralen en fytopreparaten niet in staat zijn om zieke mannen en vrouwen te genezen. Verder is al jaren bekend dat extra hoge dosissen vitamine A en D ongezond zijn. Maar meer en meer studies verschijnen die aantonen dat veel hogere dosissen vit A en vit D nodig blijken voor een optimale gezondheid. Alles wat teveel of te weinig wordt ingenomen kan schadelijk zijn, zelfs zuurstof, water, koffie of om het even welk voedsel. Een studie die uitgevoerd werd door de universiteit van Californië, en waarvan de onderzoeksresultaten verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift ‘Nutrition’ toont aan dat gebruikers van multivitaminen, mineralen en kruiden 73 procent minder kans hebben om diabeticus te worden. Het risico om met hypertensieproblemen te worden geconfronteerd daalt met 39 procent. Verder is het homocysteïneniveau (een risicofactor voor hartaandoeningen) veel lager dan bij mensen die geen voedingssupplementen gebruiken. Een Frans onderzoek levert het bewijs dat het dagelijks gebruik van vitaminen en mineralen het kankerrisico met 31 procent laat dalen.

Redactioneel Vitaminen- en mineralengebruik is zelfs beter of minstens gelijk aan het dagelijks eten van de aanbevolen vijf porties fruit en groenten. Tot slot is er de Britse studie die aantoont dat vitaminen en mineralen gebruiken of dagelijks vijf porties vers fruit en groenten eten, niet teveel alcohol drinken en niet roken tot 14 gezonde levensjaren aan een mensenleven kunnen toevoegen.

Europese bevolking gelooft steeds meer in voedingssupplementen Zeven miljard euro. Dat is het geschatte omzetcijfer voor voedingssupplementen in Europa tegen het jaar 2012. Dit betekent een verdubbeling van de verkoop tegenover het jaar 2006. Tijdens de periode 2000-2006 was de Europese omzet ook al een keer verdubbeld. Steeds meer Europese burgers nemen voedingssupplementen. Het lijkt er dan ook sterk op dat Europa tegen 2012 evenveel supplementengebruikers zal hebben als de Verenigde Staten in 2002. Toen gebruikten 73 procent van de volwassenen er al vitaminen, mineralen en fytopreparaten. De Europese omzetcijfers zouden de komende jaren met gemiddeld 350 miljoen euro toenemen. In Europa zijn er 2180 bedrijven die voedingssupplementen op de markt brengen. Ieder jaar worden er 780 nieuwe producten gelanceerd. De farmaceutische sector toont zowel positieve als negatieve interesse in deze evolutie. De groei van de supplementenmarkt wordt nochtans met alle mogelijke ‘politieke’ en andere technieken vertraagd. Dit heeft te maken met de historische vijandigheid van de overheid en het medisch korps die stelt dat een gevarieerde, evenwichtige voeding alle elementen bevat om voldoende vitaminen en mineralen in het menselijk organisme te brengen. Diezelfde mensen negeren het feit dat de landbouwgronden meer en meer zijn uitgeput, dat die gronden besmet zijn met pesticiden, dioxines, zware metalen en andere vervuilende stoffen. Recent waarschuwden wetenschappers trouwens nog dat het ongezond was om eieren te eten van eigen gekweekte kippen. De grond bevat teveel dioxines en zware metalen....

Een Europeaan op twee gebruikt voedingssupplementen De Europese markt van voedingssupplementen groeit gigantisch. Er wordt sedert 2004 een jaarlijkse groei van 15 procent genoteerd. Voedingssupplementen werden eerst

verkocht in apotheken en reformzaken, later ook in grootwarenhuizen en nu is er een gespecialiseerde verkoop via het internet. Producten om zwaarlijvigheid en overgewicht mee te bestrijden, stresstoestanden onder controle te krijgen, supplementen die de menopauzeklachten kunnen verminderen of huidproblemen mee kunnen verhelpen, waren de voorbij jaren de voornaamste interessepunten van die mannen en vrouwen die regelmatig voedingssupplementen kopen. In Europa wordt nu voor 13.5 miljard dollar aan voedingssupplementen verkocht. De totale wereldmarkt bedraagt 45 miljard dollar (cijfers voor 2007). In Europa stijgt de interesse ieder jaar in de niet-toxische en preventieve gezondheidszorg. Één Europeaan op twee (waarvan 65 procent actieve vrouwen die jonger zijn dan 55 jaar) kopen regelmatig voedingssupplementen via de apotheek, of door gebrek aan tijd, via het internet.

Veel minder zieken dankzij voedingssupplementen Niettegenstaande het feit dat bepaalde wetenschappers met veel te lage concentraties vitaminen en mineralen trachten te bewijzen dat voedingssupplementen geen enkel nut hebben, verschijnen er steeds meer studies die het tegenovergestelde aantonen. Onlangs werden de onderzoeksresultaten gepubliceerd van twee zeer degelijk opgezette studies. De gegevens van het meest recente onderzoek staat in Nutrition Journal (1). Deze studie richtte zich specifiek op het dagelijks gebruik van multivitaminen, mineralen en medicinale kruiden. In vergelijking met een placebogroep hadden de mensen die dagelijks voedingssupplementen innamen 73 procent minder kans om aan diabetes te lijden en een 39 procent lager risico op het ontstaan van een te hoge bloeddruk. Het bloedprofiel van de supplementgebruikers was ook veel beter. De voedingssupplementen beschermden de mensen tevens voor een belangrijk deel tegen de meeste hart- en vaataandoeningen en tegen ontstekingsziekten. Uit een recente Franse studie blijkt dan weer dat vitaminen en mineralen - indien ze dagelijks worden ingenomen - zorgen voor een 31 procent verlaagd kankerrisico.

Voedingssupplementen zijn efficiënt: 72 procent van de artsen gebruiken ze Verschillende onderzoeksresultaten, die gepubliceerd werden in massamedia, laten uitschijnen dat voedingssupple-

menten niet werken en zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Wat is de reden voor dit negativisme? Wetenschappelijk onderzoek is ontzettend duur. Dit betekent dat enkel grote multinationals de financiële middelen hebben om grote klinische studies te financieren. Deze ondernemingen hebben er geen baat bij om voedingssupplementen te onderzoeken. De reden hiervoor is het feit dat een voedingssupplement niet kan gepatenteerd worden. Dit betekent dat de winstmarges in vergelijking met die van een nieuw medicijn te verwaarlozen zijn. Dokter Ray Strand: “Klassieke artsen en dito wetenschappers hebben de zeer sterke neiging om voeding te bekijken als een geneesmiddel. Het is echter dramatisch om vast te stellen dat klassiek opgeleide dokters niets afweten van de synergetische effecten die zo typerend zijn voor de nutritionele geneeskunde. De waarde van vitaminen en voedingssupplementen aanvallen door ze te vergelijken met geneesmiddelen is hypocriet en duidt in het beste geval op nutritioneel ‘analfabetisme’.” Steeds meer mensen gebruiken voedingssupplementen. Dergelijke producten worden steeds populairder omdat er geen neveneffecten optreden. In de Verenigde Staten alleen noteerde men in 2007 alleen 120 000 sterfgevallen die veroorzaakt werden door de neveneffecten van medicijnen. Walter OM Faché, Hoofdredacteur

Referenties: 1. D. Strand M.D. Death by Prescription - 2007 Ipsos-Public Affairs - online survey for CRN of 1,177 healthcare professionals (300 primary care physicians, 301 obstetricians/gynecologists, 299 other physician specialists and 277 registered nurses and nurse practitioners) in October 2007. 2. Gladys Block, Christopher D Jensen, Edward P Norkus, Tapashi B Dalvi, Les G Wong, Jamie F McManus and Mark L Hudes : Usage patterns, health, and nutritional status of long-term multiple dietary supplement users: a cross-sectional study, Published: 24 October 2007, Nutrition Journal 2007, 3. Picó Y, Kozmutza C. Evaluation of pesticide residue in grape juices and the effect of natural antioxidants on their degradation rate. Anal Bioanal Chem. 2007 Nov;389(6):1805-14. 4. European Responsible Nutrition Alliance (ERNA) Syndicat National des Fabricants en Produits Diététiques, Naturels et Compléments Alimentaires mars-2008

Orthofyto

5 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair

Walter OM Faché

Thermogenesedeficiëntie leidt tot een verstoorde balans tussen bruin en wit vetweefsel en tot overgewicht

O

nderzoek bij dieren die een winterslaap houden en de temperatuurregeling bij pasgeborenen hebben wetenschappers kunnen aantonen dat zoogdieren hun lichaamstemperatuur binnen nauwe grenzen kunnen houden dank zij verschillende mechanismen. Allereerst is er de warmte die vrijkomt bij metabole oxidatieprocessen in de cellen. Meestal is deze warmteproductie voldoende om de lichaamstemperatuur te handhaven. Indien dit niet voldoende is neemt de mens zijn toevlucht naar warme kleding, bibberen en een derde boog op zijn pijl is de hogere verbranding van bruin vet. Deze laatste verbranding noemt men de thermogenese, een zeer efficiënte vorm van warmteproductie. Bij de verbranding van bruin vet wordt minder cellulaire energie aangemaakt maar meer warmte geproduceerd. De vraag is wel of dit mechanisme bij alle mensen nog actief is! Ondanks zijn klein volume (slechts enkele procenten van het lichaamsgewicht) is bruin vet niet alleen een gespecialiseerd effectief verwarmingselement, maar het bepaalt vooral het overgewicht en de vetzucht. Het komt op functionele plaatsen voor zoals rond de bloedvaten en de vitale organen. Bruin vet is huidig met de rijkelijk verwarmde huizen en kledij minder functioneel geworden, zodat bij de meeste volwassenen het bruin vet sterk is terug gevallen.

Fig. 1: Infraroodbeeld van een menselijk lichaam Alle zoogdieren en ook de mens kunnen hun lichaamstemperatuur binnen nauwe grenzen houden dankzij verschillende mechanismen.

6

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Hoofdartikel orthomoleculair

Walter Faché en Dirk Bogaert

Wit en bruin vet Lichaamsvet komt voor onder twee vormen: bruin en wit vetweefsel (fig 1). Het grootste deel van de menselijke vetreserve is opgebouwd uit wit vetweefsel en heeft vooral een functie als energievoorraad. De kleinste fractie (0,5 tot 5%) van het lichaamsvet bestaat uit bruin vetweefsel en speelt een belangrijke rol in de warmteproductie. Bij zwaarlijvige personen is de hoeveelheid bruin vet kleiner in vergelijking met personen met een normaal lichaamsgewicht. Bruin vet is aldus een uniek en belangrijk orgaan, met de warmteproductie als enige en onvervangbare functie. Normaal is het volledig ontwikkeld tegen dat de pasgeborene de temperatuursomstandigheden buiten de baarmoeder moet trotseren. Oorspronkelijk werd bruin vet onderzocht bij dieren die een winterslaap houden, omdat deze er een grote hoeveelheid van bezitten, maar het komt voor bij alle zoogdieren en wordt geactiveerd rond de geboorte. Bij te vroeg geboren kinderen is dit bruinvetmechanisme nog onvoldoende ontwikkeld en kunnen bij premature kindjes het ‘cold syndrome’ voorkomen waarbij de bruine vetvoorraden volledig leeg waren. In het begin van de levensfase stijgt de hoeveelheid bruin vetweefsel en zijn thermogene capaciteit. De verdere ontwikkeling en het behoud van dit bruin vetweefsel bij de mens hangen van verschillende omstandigheden af: het regresseert bij het zogen en vooral bij het opgroeien (verhouding tussen lichaamsoppervlak en gewicht wordt groter!), maar blijft een bepaald niveau behouden bij een vetrijk dieet en bij blootstelling aan lage temperatuursomstandigheden. Misschien hebben onze rijkelijk verwarmde, geïsoleerde woningen en de extreem warme kledij het lichaam aangezet minder bruin vetweefsel te ontwikkelen en met zijn allen dikker te worden. Het is trouwens bekend dat buitenwerkers (boeren, houthakkers, vissers, bouwvakkers, …) een kraag van bruin vet hebben rond de nek!

Bruin vetweefsel is de kachel van ons lichaam Zodra er wordt gegeten komt een verhoogde metabole warmteproductie, thermogenese, op gang die zich afspeelt in het bruin vetweefsel (brown adipose tissue). Een te geringe thermogenese zou een rol kunnen spelen bij het ontstaan van overgewicht en vetzucht.

Bruin vetweefsel oefent een thermogenese functie uit Bruin vet bezit door zijn zeer gespecialiseerde structuur een thermogenesefunctie om zeer efficiënt warmtegeneratie op te wekken en de lichaamstemperatuur op peil te houden. Bruine vetcellen zijn speciale vetcellen en worden gekenmerkt door de aanwezigheid van kleine vetdruppeltjes in de buurt van mitochondriën, de energiecentrales van de cellen. In vergelijking met ‘gewoon’ vetweefsel is bruin vetweefsel goed doorbloed en omringd door een aaneengesloten netwerk van talrijke bloedvaatjes. Dit, te samen met de indrukwekkende capaciteit om vet te verbranden, geeft aan bruin vetweefsel een donkere, roodbruine kleur. De hoge thermogene capaciteit vereist een hoge perfusiesnelheid voor de aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof en voor de afvoer van warmte. Hiervoor zorgt de lokalisatie rond de grote bloedvaten en de sterke vascularisatie in het bruin vetweefsel zelf.

Thermogenese in bruin vetweefsel bepaalt ook overgewicht en vetzucht Bruin vetweefsel wordt eveneens sterk geïnnerveerd door het sympathisch zenuwstelsel waarvan de zenuwvezels onder controle staan van de hypothalamus in de hersenen en het hormoon noradrenaline afgescheiden door de zenuwvezels. De respons op de omgevingstemperatuur en de nutritionele status worden erdoor geregeld, waardoor de metabole activiteit in de bruine vetcellen zeer snel kan worden opgevoerd. De thermogenese of warmteproductie in de mitochondriën van de bruine vetcellen gaat razend snel: binnen één seconde na de stimulatie door noradrenaline volgt de thermogenese op volle toeren. Koude en overvoeding gedurende langere tijd doen de activiteit van het sympathisch zenuwstelsel verhogen, meer noradrenaline komt in omloop. Het hormoon bindt op het plasmamembraan en geeft het signaal voor de initiatie van de thermogenese en het bruin vetweefsel neemt in omvang toe. Koude acclimatisatie induceert een grotere ontwikkeling van het bruin vetweefsel, niet alleen in gewicht, maar ook aan hoeveelheid mitochondriën en een stijging van het ontkoppelingsproteïne. Bij een omgevingstemperatuur van rond de 37° C neemt de omvang en de activiteit van het bruin vetweefsel af. Je zal waarschijnlijk meer kans hebben te vermageren in

noordelijkere landen dan in zuidelijker landen! Misschien kan het mondiaal overgewicht worden opgelost door ‘volksverhuizingen naar het hoge koude noorden’ te organiseren in plaats van de massale warme en luie vakantiestroom naar het zuiden te stimuleren! Reisorganisators kunnen dan “afslankingsreizen” beginnen te promoten als een nieuwe gezondheidstrend! Naarmate overgewicht of de hoeveelheid wit lichaamsvet toeneemt zal er moeilijker warmte worden afgegeven, waardoor de omvang van het bruin vetweefsel afneemt, atrofieert, en minder noradrenaline in omloop brengt. Trouwens bij vetzuchtige ratten zien wij minder noradrenaline vrijkomen en de activiteit van het bruin vetweefsel drastisch verlagen in vergelijking met hun slanke soortgenoten. De hypothalamus speelt dus niet alleen een dominante rol bij de thermoregulatie, maar evenzeer bij honger en gewichtscontrole via haar sterke temperatuursgevoeligheid. Uit alle studies leidt men af dat de daling van de bruinvetthermogenese een zeer vroeg defect is dat de ontwikkeling van obesiteit voorafgaat. De verlaagde thermogenese leidt tot een verminderd energieverbruik, dus een laag basaal metabolisme en overmatige energieopslag, zelfs bij een normale of en verlaagde voedselopname. Immers heel wat obese mensen proberen weinig te eten en streng te diëten maar helaas zonder veel succes, terwijl andere mensen veel meer mogen eten zonder te verzwaren! Rothhwell en Stock (1983) hebben berekend dat 40 à 50 g bruin vetweefsel bij maximale stimulering reeds 20% van het energieverbruik voor zijn rekening kan nemen. Uitschakeling van deze thermogeneseactiviteit zou een gewichtstoename van 20 kg per jaar veroorzaken! Weinig artsen, diëtisten en voedingsdeskundigen die obesitas behandelen, zijn op de hoogte van dit fenomeen of ontkennen nog steeds het belang van de thermogenese bij de mens. Het is blijkbaar gemakkelijker en veiliger zich bezig te houden met de diep gewortelde standaard calorieëntheorie en de patiënt op te zadelen met een schuldgevoel. Nochtans wijzen alle beschikbare data erop dat bruin vet van cruciaal belang is voor het energiemetabolisme en het behouden van een stabiel lichaamsgewicht bij de mens. Het mechanisme steunt op de verbranding van overtollige energie of vet en via regulering van de

Orthofyto

7 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair

Walter Faché en Dirk Bogaert

Twee soorten vet en twee bronnen voor vorming van het bruin vet uit de voeding

uit glucose omgezet

Wit vet:

• • • • • • • •

Bruin vet

vetopslag als energiereserve (80 à 90%) hebben een isolatie functie bevat 1 of enkele grote vetdruppels groter dan bruin vetcel weinig mitochondriën lage noradrenalineniveaus lage sympathische activiteit insuline stimuleert de vetsynthese

• • • • • • • •

warmte

in nek, in oksels, rond organen, tussen en achter schouderbladen, ribben thermogenese of warmteproductie functie vele kleine triglyceridedruppeltjes in de bruine cel los verspreid (minder dan 40%) rijk aan mitochondriën en noradrenaline hoge sympathische activiteit bevatten een uniek specifiek polypeptide, het ontkoppelingsproteïne van de ademhalingsketen die de thermogene capaciteit bepaalt noradrenaline stimuleert de thermogenese

Fig. 2: Onderscheid tussen wit en bruin vet.

voedselopname door het verzadigingsgevoel dat optreedt bij de thermogenese. Obese patiënten kunnen moeilijk reageren op noradrenaline met het onvermogen om de thermogenese te activeren op het temperatuursignaal (koude) of/ en vertonen een werkingsdefect van het sympathisch zenuwstelsel met verlies van mogelijkheid om de thermogenese te activeren in respons op de voeding. Het staat wetenschappelijk vast dat zowel bij mensen als bij dieren de activiteit van het sympatisch zenuwstelsel stijgt bij voeding en daalt bij vasten. Bijgevolg stijgt het basaal metabolisme bij voeding en daalt het bij laagcalorische diëten of vasten. Excessief eten verhoogt de metabole snelheid gedurende minstens 12 uur. Dit schitterend aanpassingsvermogen van het lichaam dient als buffer om de energieoverschotten (lees vetoverschot) weg te werken. Helaas werkt dit niet bij iedereen feilloos, zodat elke energieoverschot kan leiden tot vetopslag. Bovendien worden na laagcalorische diëten de werking van het sympatisch zenuwstelsel en het bruin vet zodanig afgezwakt dat deze buffer onvoldoende of helemaal wegvalt en obesitas onvermijdelijk toeslaat. Diëten en vasten hebben aldus geen zin om blijvend af te slanken; in tegendeel zij stellen de

8

thermogenese buiten spel of ontregelen dit uniek mechanisme. Het bekende jojo-effect bij vermageren is daar het gevolg van! Strenge diëten tijdens zwangerschap of tijdens de kinderjaren kunnen meer kwaad dan goed doen! Een onderdrukking (suppressie) van de thermogenese leidt onvermijdelijk letterlijk en biochemisch tot zware gevolgen

op in vergelijking met de verbranding van wit vet, maar er ontstaat wel meer warmte. Dit heeft een positieve invloed op de thermogenese. De andere interessante eigenschap van bruin vetweefsel is dat een kleine stijging van het percentage aan bruin vet (bv. 28 g) aanleiding geeft tot een gewichtsvermindering van vier tot vijf kilogram.

Waar komt bruin vet in het lichaam voor?

De invloed van insuline op het bruin vet

Het bruin vetweefsel is voornamelijk gelokaliseerd op strategische plaatsen (fig 1): de grootste hoeveelheid vinden wij langsheen de grote bloedvaten in borst- en buikholte, vooral rond hart- en nierbloedvaten. Kleinere bruine vetweefsel opstapeling vinden wij rond de nek, schouderbladen, ribben en in de oksels. Je behoudt je leven lang dezelfde hoeveelheid bruine vetcellen omdat zij zich niet delen of vermeerderen. Wel kunnen door bepaalde omstandigheden nog aanwezige precursorcellen geactiveerd en gedifferentieerd worden tot volwassen bruin vetcellen. De capaciteit van het bruin vetweefsel kan aldus verhoogd worden! Bruin vetweefsel vormt eigenlijk de kachel van ons lichaam. De verbranding van bruin vet levert wel minder energie

Bij dieronderzoeken zien wij dat insuline de noradrenaline-afgifte bij gezonde slanke ratten verlaagt. Meer insuline remt noradrenaline-excretie sterker af, zodat hyperinsulinemie leidt tot een verlaagd noradrenalineniveau. Hyperinsulinemiepatiënten zullen bij overgewicht en vetzucht de activiteit van hun bruin vetweefsel zien afnemen en in een vicieuze cirkel belanden. Overgewicht en vetzucht gaan samen met verhoogde insuline- en verlaagde noradrenalinewaarden en verlaagde bruin vet activiteit. De vetten zijn de belangrijkste brandstof voor de kachel van ons lichaam (bruin vetweefsel) en zijn afkomstig uit de voeding of uit het witte vetweefsel (white adipose tissue genoemd). Hoe groter de activiteit van bruin vetweefsel, hoe meer geconsu-

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®



Hoofdartikel orthomoleculair

Walter Faché en Dirk Bogaert

meerd en opgeslagen wit vet wordt verbrand. Een onderactiviteit van bruin vetweefsel, door een hyperinsulinemietoestand, zal de vetten uit de voeding en ook de grotere aanmaak van vetten uit niet gemetaboliseerde glucose door de spierencellen onaangeroerd laten. Dit overtollig wit vet kan niet verbrand worden in de bruine kachel en stapelt zich op in het wit vetweefsel. Overgewicht en afslanken zijn dan onvermijdelijk! Bij patiënten met een verlaagde activiteit van bruin vetweefsel kiezen zowel de vetten als de suikers eerder de weg naar het wit vetweefsel. Er ontstaat bij vele mensen een negatieve correlatie tussen de activiteiten van het bruin en het wit vetweefsel. Dit wil zeggen dat naarmate de activiteit van het wit vetweefsel stijgt, deze van het bruin vetweefsel daalt en omgekeerd. Indien bruin en wit vetweefsel elkaar niet in evenwicht houden is overgewicht en ten slotte obesiteit het eindresultaat. De aangewezen manier om vetaanzet bij van nature vetzuchtige mensen te normaliseren is hun hyperinsulinemie op te heffen. Stress, omgevingstemperatuur en voeding blijken aldus een zeer grote invloed te hebben op de insulineniveaus en de activiteiten van het bruin en wit vetweefsel. Bruin vetweefsel kan aldus gestimuleerd maar ook gedeactiveerd worden tengevolge van een thermoneutrale omgeving en/of voedingsrestrictie.

Advies: Neutraliseer ortho­moleculair je hyperinsulinemie • Probeer de huistemperatuur in de winter enkele graden lager in te stellen en ’s nachts de thermostaat laag te stellen en pas bij het opstaan de thermostaat hoger te zetten. • Vermijd permanent alle spanning, negatief denken en stress om het insulineniveau onder controle te houden. Dit vraagt inzet, tijd en vooral bewuste omschakeling van levenswijze en doelstellingen in het werk! • Voeding bepaalt zeer sterk de insulinegevoeligheid, zodat drastisch een gezondere voeding zal moeten aangematigd worden. Een natuurlijke orthotarische voeding zonder teveel vet, alcohol en geraffineerde koolhydraten, en die per calorie optimale hoeveelheden vitamines en mineralen bevat, zal alle medicijnen om het lichaams-

Fig. 3: Wit vet maakt het grootste deel uit van het vet in het lichaam. Bruin vet komt voor in nek, oksels, rond organen, tussen- en achterschouderbladen, ribben.

gewicht stabiel te houden overbodig maken. • Consulteer het gezondheidsboekje nr 2 “Ontbijten met Walter en Karine” en “De revolutionaire aanpak van onze gezondheid” (uitgegeven door Publi Media Faché Instituut, Laarne, België), om meer kennis te verwerven over het koolhydraatmechanisme en deze te kunnen moduleren.

Welke factoren spelen een rol bij de thermogenese? Insulineresistentie verlaagt de thermogenese waardoor diabetespatiënten minder vet kunnen verbranden en meestal met overgewicht te kampen krijgen. De antagonisten glucagon uit de alvleesklier, noradrenaline uit de bijnieren en het thyroïdhormoon uit de schildklier activeren daarentegen de aanmaak van bruin vet. Te hoog suikergebruik, te veel stress en een verlaagde schildklierwerking zullen aldus belangrijke factoren zijn om de thermogenese sterk af te zwakken. Het aminozuur L-tyrosine en het hormoon dihydro-epiandrosteron (DHEA) stimuleren daarentegen de thermogenese. DHEA verhoogt de insulinegevoeligheid van de cellen en de gevoeligheid van het thyroïdhormoon. DHEA verlaagt sterk bij ouder worden! Uitputting van het orthosympatisch zenuwstelsel (rationele overlevingsstrategie) moet ten stelligst worden

voorkomen omdat de balans tussen het ortho- en parasympatische zenuwstelsel een cruciale rol speelt in de thermogeneseregulatie. De hoeveelheid bruin vet daalt met de leeftijd; oudere mensen hebben het vaak kouder dan jongere mensen! Een calorie-arm dieet, een koolhydraatrijk dieet en een consumptie van slechte vetten leiden tot een hogere opstapeling van wit vet ten koste van bruin vet. Een dysbalans in de macronutriënten en daarbij nog te weinig beweging leiden tot een voorbeschiktheid van obesiteit. De macronutriëntenbalans speelt aldus een cruciale rol in het voorkomen van overgewicht! De hogere beschreven macronutriënten regel is meer dan ooit hier van toepassing. Lichaamsbeweging verhoogt en insulineresistentie verlaagt aldus het thermisch effect!

Hoe kan je het gehalte aan bruin vet laten stijgen? We worden allemaal een dagje ouder en de tijd kunnen we helaas niet terugdraaien. Eén van de gevolgen van ouder worden is dat er minder bruin vetweefsel geactiveerd blijft in het lichaam. Om de thermogenese te activeren bestaan er goede orthomoleculaire middelen. Hieronder volgen enkele adviezen om het gehalte aan bruin lichaamsvet op een gezonde en wetenschappelijke manier te laten toenemen:

Orthofyto

9 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Hoofdartikel orthomoleculair Advies: Verhoog je gehalte aan bruin vet op een orthomoleculaire wijze onder de begeleiding van een orthomoleculaire arts/therapeut. • Verhoog de inname van gammalinoleenzuur (GLA) of teunisbloemolie [5] • Stimuleer de schildklier (thyroïd). Verschillende factoren belemmeren de goede werking van de schildklier. Overconsumptie van geraffineerde voeding, een tekort aan jodium, vitamine A, B2, C en E zijn nefast voor het functioneren van de schilklier. Een te kleine schildklier (hypothyroïdie) versterkt de effecten van een slecht werkende lever (leverdysfunctie), doet het gehalte aan cortisol dalen en leidt tot een tekort aan bloedsuiker (hypoglycemie). Al deze factoren werken perioden van extreme honger en boulemie (vraatzucht) in de hand. • Verhoog het gehalte aan noradrenaline. De hoeveelheid noradrenaline in het lichaam kan je verhogen door het gehalte aan fenylalanine op peil te houden. Om tekorten aan noradrenaline te voorkomen doe je er best aan de consumptie van alcohol, de inname van verzadigde vetten, cafeïne, transvetzuren (margarine, geraffineerde plantaardige oliën) te beperken. Dergelijke stoffen belemmeren de omzetting van essentiële vetzuren in vetten die noodzakelijk zijn voor de thermogenese en het vetmetabolisme. Ondersteun in ieder geval de bijnieren door de inname van vitamine B5 of pantotheenzuur en gebufferde vitamine C. Voor de goede werking van de bijnieren moeten twee belangrijke onderdelen van het zenuwstelsel, het parasympathisch en het orthosympathisch gedeelte in evenwicht zijn. Het parasympathisch zenuwstelsel kan je ondersteunen met acetylcholine, dimethylaminoethanol (DMAE in sardines) en pantotheenzuur (Vit B5). Het parasympathisch zenuwstelsel ervaart ook een gunstig effect van meidoornbessen, zoethoutextract en magnesium. • Zorg voor voldoende inname van zink, magnesium en vitamine B6. Tekorten van deze vitamines verhinderen de aanmaak van bruin vet.

10

Walter Faché en Dirk Bogaert

• Voorkom een tekort aan glucagon. Glucagon behoort tot de hormonen van de alvleesklier en stimuleert de aanmaak van bruin vet. Helaas wordt de aanmaak van dit hormoon geblokkeerd wanneer we teveel geraffineerde suikers opnemen via de voeding. Consumptie van suiker zet aan tot de productie van insuline, een ander hormoon dat de productie van glucagon onderdrukt. Om het suikermetabolisme in goede banen te leiden is een optimale dosis aan chroom, zink, koper, mangaan, calcium en vanadium noodzakelijk. Inname van DHEA verhoogt de gevoeligheid van cellen voor insuline en het schildklierhormoon. Dit heeft een gunstige invloed op de thermogenese en het vetmetabolisme. • Neem voldoende yohimbinehydrochloride op, een stof afkomstig van de yohimbe boom [6,7]. Een hoeveelheid van 15 mg stimuleert de aanmaak van noradrenaline en heeft een gunstige invloed op de lichaamstemperatuur. Yohimbe mobiliseert lichaamsvet als brandstof. • Voorkom tekorten aan L-tyrosine. L-tyrosine is een aminozuur en de voorloper (precursor) van verschillende signaalstoffen voor zenuwen (neurotransmitters) en hormonen. Een lichaam dat over voldoende reserve aan L-tyrosine beschikt, bezit een optimaal metabolisme en een goede vetverbranding. • Bevorder het thermogeneseproces of de productie van lichaamswarmte door grotere inname van magnesium en kalium • Maar ook mosterdzaadjes en cayennepeper steken een handje toe. Deze stoffen hebben een versterkend effect op de werking van efedrine en cafeïne. Cafeïne opent de perifere capillairen (haarvaatjes) zodat de warmte die ontstaat uit de verbranding van vetten (thermogenese) wordt vrijgegeven aan het lichaam. Goede bronnen van cafeïne zijn een kopje Japanse groene thee of biologische koffie. Referenties 1. Faché OM W. Afslanken met de nieuwe Voedingsdriehoek Faché. Een voedingsconcept naar een fysische en mentale gezondheidspreventie. Publi Media faché Instituut Laarne. 2008. (Verschijnt binnenkort!) 2. Himms-Hagen J. Thermogenesis in brown adipose tissue as an energy buffer. Implications for obesity.

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

N Engl J Med 1984; 311:1549-1558 3. Trayhum P. Brown adipose tissue and nutritional energetics – where are we now? Proc Nutr Soc 1989;48. 165-175 4. Himms-Hagen J. Brown adipose tissue thermogenesis: interdisciplinary studies. FASEB J. 1990;4:2890-2898. 5. Tataranni PA, et al. Thermic effect of food in humans: methods and results from use of a respiratory chamber. Am J Clin Nutr 1995; 61:1013-1019 6. Vaddadi KS, Horrobin DF.Weight loss produced by evening primrose oil administration. IRCS Medical Science 7;52: 1979 7. Colgan Michael.Yohimbine: New Fat Fighter. Muscular Development: 74; 1992 8. Kucio C et al. Does yohimbine act as a slimming drug?.Israel Journal of Medical Science. 27;550-556: 1991 9. Tataranni PA, et al. Thermic effect of food in humanS: methods and results from use of a pespiratory chamber. Am J Clin Nutr 1995;61:1013-1019. 10. Brundin T, Thörne A, Wharen J. Heat leakage across the abdominal wall and meal-inuced thermogenesis in normal weight and obese subjects. Metabolism 1992;41:49-55 11. Nei YM, Romsos Dr. Dietary glucose increases plasma insulin and decreases brown adipose tissue thermogenic activity in adrenalectomized ob/ob mice. J Nutr 1991;121:1407-1413. 12. Argyropoulos G, Harper ME. Uncoupling proteins and thermoregulation. J Appl Physiol 2002; 92(5):2187-98. 13. Margareto J, Marti A, Martinez JA. Changes in UCP mRNA expression levels in brown adipose tissue and skeletal muscle after feeding an high-energy diet and relationships with leptin, glucose and PPARgamma. J Nutr Biochem 2001;12(3):130-137. 14. Lowell BB, Susulic VS, Hamann A, Himms-Hagen J, Boyer BB, Kozak LP, Flier JS. Development of obesity in transgenic mice after genetic ablation of brown adipose tissue. Nature 366:740-742, 1993. 15. Rothwell NJ, Stock MJ. A role for brown adipose tissue in diet-induced thermogenesis. Nature 281:31-35, 1979. 16. Bukowiecki L, Collet A, Follea N, Guay G, Jahjah L. Brown adipose tissue hyperplasia: a fundamental mechanism of adaptation to a cold and hyperphagia. Am J Physiol 242:E353-E359, 1982. 17. Géloën A, Collet AJ, Bukowiecki LJ. Role of sympathetic innervation in brown adipocyte proliferation. Am J physiol 263:R1176-R1181, 1992. 18. Fain J, Garcia-Sainz J. Adrenergic regulation of adipocyte metabolism. J Lipid Res 24:945-966, 1983. 19. Takeuchi H, Matsuo T, Tokuyama K, Shimomura Y, Suzuki M. Diet-induced thermogenesis is lower in rats fed a lard diet than in those fed a high oleic acid safflower oil diet, a safflower oil die tor a linseed oil diet. J Nutr 125: 920-925, 1994. 20. Bégin-heick N, Heick HMC? I,ncreased response of adipose tissue of the ob/ob Mouse to the action of adrenaline after treatment with thyroxin. Can Physiol Pharmcol 155:1320-1329, 1977. 21. Guerra C, Koza RA, Yamashita H, Walsh K, Kozak LP. Emergence of brown adipocytes in white fat in mice is under genetic control: effects on body weight anf adiposity. J Clin Invest 102:412-420, 1998. 22. Samec S, Seydoux J, Dulloo AG. Role of UCP homologues in skeletal muscles and brown adipose tissue: mediators of thermogenesis or regulators of lipids as fuel substrate? FASEB J 12: 715-24, 1998.

Genetica

Joost Meeusen 

Nieuws dat u op uw honger laat zitten: Calorierestrictie deel 1

O

ngetwijfeld de minst populaire opgave: minder eten om langer te leven. Weinig mensen zullen daarvoor te vinden zijn. De beperking ligt hier niet op suikers of vetten, maar wel op calorieën in het algemeen. Vandaar dat deze maatregel calorierestrictie wordt genoemd. Enkel op de essentiële voedingsstoffen mag niet gerantsoeneerd worden. Vele aanwijzingen ondersteunen het nut van calorierestrictie, echter het ultieme bewijs moet nog geleverd worden.

Niet met natte vinger te oordelen Het zijn andere tijden geworden sinds dat de oermens voortdurend naar voedsel moest gaan zoeken in de wilde natuur. Het voedsel bestond uit van alles wat: kruiden, vruchten, wortels en af en toe dierlijk vlees. Men moest het toen nog stellen zonder graanproducten of dikke aardappelknollen. We stellen ons hierbij ook heel veel honger voor. Dagen dat men weinig eetbaars vond en met een lege maag moesten rondlopen. Weinig voedsel, maar wel veel lichamelijke inspanningen. Vandaag is dat helemaal anders, zoveel staat vast. Toch weten we niet zoveel over de ontberingen van de oermens. Iemand heeft eens berekeningen gemaakt: onze verre voorouders zouden gemiddeld meer calorieën per dag gegeten hebben dan vandaag! Weliswaar waren deze mens ook heel de dag in de weer, namelijk het zoeken naar voedsel. Een open discussie

dus en eigenlijk hebben we niet al te veel over gezondheid te leren van mensen die gemiddeld amper 25 jaar werden.

Overvoeding hetzelfde als ondervoeding?

Fig.1: Te veel eten wordt wel eens vergeleken met het overhitten van uw verbrandingsmotor. Hoe dit naar biochemische termen vertaald moet worden, is een heel andere zaak!

Volgens Gary Moore kan een overmaat aan calorieën hetzelfde veroorzaken als ondervoeding (preciezer: een tekort aan essentiële nutriënten). Wat de theorie zo speciaal maakt, is dat deze hypothese opgesteld is zonder concrete kennis van biochemie. Enkele basisprincipes volstaan. Ondervoeding veroorzaakt tekorten aan nutriënten, waarbij onderscheid gemaakt moet worden tussen macronutriënten en micronutriënten. Macronutriënten omvatten de koolhydraten, vetten en eiwitten – in grote lijnen energie en de bouwstoffen. Bij micronutriënten denken we vooral aan de essentiële

Orthofyto

11 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Genetica

Joost Meeusen

Fig. 2: Gezond eten omvat op zich al een vorm van calorische restrictie: meer nutriënten en minder calorieën.

vitamines en mineralen. Waar de gevolgen van een tekort aan macronutriënten bij extreme ondervoeding overduidelijk zijn, blijken subtiele tekorten aan vitamines een stuk moeilijker aanwijsbaar te zijn. Zulke tekorten vinden we ook in de rijke landen. Hoe kan overvoeding nu hetzelfde veroorzaken als ondervoeding? Het Westers dieet bevat veel koolhydraten en vetten, maar – vergeleken met het oerdieet – weinig vitamines en mineralen. De vertering van koolhydraten en vetten vergt veel energie van het lichaam. Bij extreme ondervoeding kan een forse maaltijd zelfs dodelijk zijn, omdat het lichaam amper energie meer bezit om voedsel te verteren. Ook de verwerking van koolhydraten, vetten en eiwitten is een complexe zaak. Afhankelijk van noodzaak moeten ze omgezet worden naar bruikbare bouwstoffen. Dit vergt niet alleen energie, maar ook vitamines en mineralen. Zoals geweten zijn deze micronutriënten de cofactoren (ook co-enzymen genoemd) van enzymen: zonder de cofactoren staan de meeste enzymen nergens. Bovendien zijn voor de aanmaak van deze enzymen ook cofactoren nodig. Wanneer in een korte tijdspanne al die macronutriënten verwerkt moeten

12

worden, eisen deze processen alle micronutriënten op. Lokaal kan dit in theorie uitmonden in tekorten aan micronutriënten. Om die tekorten aan te vullen moeten die nutriënten uit andere biochemische processen gehaald worden. Het zijn juist die biochemische onderhoudsprocessen waarvan Gary Moore meent dat ze nodig zijn voor antiaging: enzymbehoud, DNA-reparatie, bescherming tegen oxidatieve stress... . De consequentie van deze theorie is niet alleen dat een relatief tekort aan micronutriënten schadelijk kan zijn (bijvoorbeeld raffinage van tarwemeel, rietsuiker en plantaardige oliën), maar ook het teveel aan calorieën op zich.

Spectaculaire bevindingen bij dieren Toch al weer 70 jaar geleden constateerde men dat muizen op een vastenregime langer leefden en minder tumoren kregen. Deze bevinding werd ook gevonden bij andere dieren: gistcellen, wormen, vliegen, vissen, honden... . Minder voedsel bleek te slaan op minder calorieën. Op micronutriënten werd dus niet gerantsoeneerd, vandaar dat dit regime nu calorierestrictie wordt genoemd. Het gaat hier doorgaans om een reductie van 25 à 50% van de calorieën.

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Latere resultaten bij muizen en ratten bleken evenwel spectaculair te zijn: sommige experimenten behaalden een verdubbeling van de levensduur en een vermindering van kanker met 80%. Eveneens opmerkelijk, doch logisch, is dat deze dieren nagenoeg op alle fysiologische vlakken gezonder blijven.

Wat is calorierestrictie? Twee niveaus van calorierestrictie kunnen we onderscheiden. Calorierestrictie kan een beter dieet inhouden, waarbij calorierijke voeding vervangen wordt door nutriëntrijke voeding, die eerder toevallig caloriearm is. In dat geval kan calorierestrictie gelijkgesteld worden met een gewoon gezonder dieet. Toch ziet men bij ratten dat calorierestrictie sterke effecten uitlokt. Zo trad onvruchtbaarheid op bij ratten. Blijkbaar beschikt het metabolisme van ratten over een biochemische schakelaar, waardoor bij calorierestrictie geen energie meer gestoken wordt in voortplanting, maar wel in onderhoud en overleving.

Aanvankelijke verklaringsmodellen In de jaren ‘70 ging men er van uit dat veroudering deel uitmaakte van een biologisch gedefinieerd proces van

Genetica

Joost Meeusen 

geboorte naar overlijden. Vandaag ziet men veroudering eerder als een slijtage proces, voornamelijk op het niveau van het DNA. Volgens de oude theorie zou calorierestrictie het leven verlengen omdat dit het totale ontwikkelingsproces zou vertragen, inclusief de groei naar volwassenheid. In de jaren ‘80 kwam deze theorie onder vuur en is ze ondertussen vervallen.

Minder vrije radicalen Een welbekende uitleg is de vrijeradicalentheorie. Vrije radicalen ontstaan na een slechte elektronenoverdracht van glucose (dat oxideert naar CO2) naar zuurstof (dat de elektronen opneemt om water te vormen). Soms neemt zuurstof een elektron op zonder dat het hierbij omgezet wordt naar water: men noemt dit dan een zuurstofradicaal. Vrije radicalen zijn zeer reactief en geven ontstaan aan kettingreacties. Er zit een zekere logica in de eenvoudige stelling dat te veel eten tot een ‘overhitting’ van het metabolisme leidt. Koolhydraten leveren de elektronen aan de verbrandingsmotor van de cel: hoe meer elektronen ingepompt worden, hoe meer vrije radicalen kunnen ontstaan. De denkpiste van vrije radicalen brengt ons automatisch bij de mitochondriën van de cel.

Betere werking van de mitochondriën In spiercellen van ratten op calorierestrictie vond men opmerkelijke veranderingen. Minder ladingen (protonen) lekken doorheen de membranen van de mitochondriën, terwijl het spanningsverschil overheen de membranen stijgt. Deze twee fenomenen duiden op een hogere efficiëntie van cellulaire energieopwekking. Het lekken van protonen blijkt trouwens steeds toe te nemen met veroudering.

aantal mitochondriale enzymen van de verbrandingscyclus constant blijven. Dit allemaal suggereert dat deze veranderingen in dienst moeten staan van een efficiëntere verbranding: een hogere opbrengst, maar met minder vrije radicalen.

Het insulinespoor Een nieuw spoor dat men aan het nazien is, zijn de glucoseconcentraties in het bloed en het daarmee samenhangende insuline. Calorierestrictie verlaagt drastisch het glucose en de insuline in het bloed bij verschillende diersoorten, waaronder de resusapen. Lage (en stabiele) glucose- en insulinespiegels zijn belangrijke indicators van een goede en duurzame gezondheid. Momenteel concentreert het onderzoek zich op de insulineachtige groeifactor (insulin-like growth factor, IGF), die ook nauw verbonden is met de energiestatus van het lichaam.

Hormesis Hormesis wordt gedefinieerd als een gunstige aanpassing op een milde stressfactor. De stress kan in hogere doseringen wel schadelijk zijn. Een milde stressfactor kan een verzwakt virus zijn, dat het immuunsysteem activeert en paraat houdt tegen reële bedreigingen. Calorierestrictie zou dan ook een gunstige stressfactor zijn. Door een permanent maar mild tekort zal het lichaam maatregelen treffen om zich tegen erger te beschermen. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn de studies met ratten, die onder calorierestrictie veel meer bestendig zijn tegen toxische stoffen. Dat calorierestrictie wel degelijk een milde stress omvat, blijkt uit de stijging van het stresshormoon corticosteron in het bloed van ratten.

Overzicht

Meer mitochondriën

Samenvattend kan calorierestrictie op vele manieren verklaard worden:

Hierbij komt nog dat calorierestrictie de aanmaak van mitochondriën bij de mens stimuleert. De toename van aantal mitochondriën ging bovendien gepaard met lagere oxidatieve stress.

• Minder calorieën, maar relatief meer nutriënten • Minder oxidatieve stress en betere verbranding van energie • Hormonale veranderingen van insuline, insuline-like growth factor en corticosteron • Biochemische veranderingen als reactie op een milde stress waardoor beschermingsmechanismen in gang worden gezet

Dat is dan toch een eigenaardig gegeven: minder koolhydraten of vetten zijn voor verbranding beschikbaar en toch neemt het aantal mitochondriën toe. Men zou eerder het omgekeerde verwachten. Even opvallend hierbij is dat het totaal

Toepasbaar op mensen? De levensverlenging bij ratten en muizen bleek spectaculair te zijn, maar naar alle waarschijnlijk kan men bij mensen niet dezelfde resultaten verwachten. Dan zouden we vlot 120-130 jaar moeten worden. Muizen zijn van nature kortlevende dieren en wanneer ze op een vastenregime gezet worden, wordt hun metabolisme extreem omgeschakeld. Hun voorplantingsstelsel wordt op een laag pitje gezet, terwijl alle energie geïnvesteerd wordt in onderhoud. Op die manier kunnen ze barre tijden overleven. Het is twijfelachtig of bij de mens dezelfde omschakeling gevonden kan worden. Toch bevat dit onderzoek naar calorierestrictie belangrijke consequenties. De Westere maatschappij lijdt in sterke mate aan obesitas; de actuele cijfers bij kinderen zijn echt onrustwekkend aan het worden. Het staat nu al vast dat dit een impact zal hebben voor de gezondheid van de toekomstige generatie. De theorieën van calorierestrictie voegen hier nog aan toe dat te veel eten niet alleen geldt voor zwaarlijvige personen, maar voor iedereen. We kunnen met minder calorieën rondkomen en misschien is dit al voldoende om als calorierestrictie beschouwd te worden. De vraag is alleen: hoeveel minder? Referenties: 1. Moore GE. Biochemical and cellular mechanisms of aging and degenerative disease: Excessive, poorquality caloric intake may deplete essential nutrients and interfere with cellular processes to produce degenerative damage. Med Hypotheses. 2008;70(4):768-75. Epub 2007 Oct 1 2. Masoro EJ. Dietary restriction-induced life extension: a broadly based biological phenomenon. Biogerontology. 2006; 7:153-155 3. Bevilacqua L, Ramsey JJ et al. ROS production with aging and its mitigation with CR, but also decreased mitochondrial lipid peroxidation with long-term (18-mo) CR. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2005; 289:E429-E438 4. Masoro EJ. Overview of caloric restriction and ageing. Mechanisms of Ageing and Development 126 (2005) 913–922 5. Masoro EJ. Role of hormesis in life extension by caloric restriction. Dose-response. 2007; 5:163-173 6. Heydari A, Unnikrshnan A et al. Caloric restriction and genomic stability. Nucleic Acids Research. 2007; 35(22):7485-7496 7. Dehmelt H. Re-adaptation hypothesis: explaining health benefits of caloric restriction. Medical Hypotheses. 2004; 62, 620–624 8. Phelan JP, Rosee MR. Caloric restriction increases longevity substantially only when reaction norm is steep. Biogerontology. 2006; 7:161-164

Orthofyto

13 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Beweging

Joost Meeusen

De lange wandel tegen borstkanker W

aar het onderzoek van lichamelijke beweging in de jaren ‘90 nog sexistisch was en vooral op mannen gericht was, is deze situatie ondertussen wat verbeterd. Meer vrouwen komen aan de pas in de studies over lichaamsbeweging. Onderscheid moet zeker gemaakt worden omdat de relatie tussen energie en hormonen bij beide geslachten verschillend in elkaar zit. Sporten is ontegensprekelijk een bewezen manier om borstkanker te voorkomen, maar het onderzoek is er nog niet uit met welk mechanisme dit fenomeen verklaard kan worden.

De cijfers Van de tien studies die vorig jaar samengevat werden in de ‘American Journal of Preventive Medicine’ konden er zes een beschermende rol van lichaamsoefeningen aantonen tegen borstkanker. Het verminderde risico werd geschat op 30 à 40%; één studie bleek zelfs een reductie van 72% te kunnen voorleggen. Het hoeft zeker niet om zware inspanningen te gaan: meeste vrouwen in die studies (>40%) beperkten zich tot wandelen. Het optimum lag bij licht en recreatief sporten.

Fig. 1: Lichte vormen van sport zijn zowel nuttig om kanker te voorkomen, als om de bijwerkingen van chemotherapie te verlichten

Niet enkel borstkanker werd onderzocht, ook andere vormen van kanker. Darmkanker (colon) bleek ook sterk gerelateerd te zijn met sporten: een studie waar 100.000 vrouwen gevolgd werden, berekende een vermindering van 40%. Voor baarmoederhals- en pancreaskanker was het verband minder duidelijk, terwijl voor long- en nierkanker geen verband gevonden werd. Verschillende verklaringen bestaan er voor deze kankerbeschermende rol van lichaamsbeweging.

De insulineconnectie Er bestaan een aantal links tussen het energiemetabolisme en borstkanker. Met energiemetabolisme bedoelt men in eerste instantie de verhouding tussen energie-input (voeding) en energie-output (rustmetabolisme + beweging + warmte). Op verschillende manieren heeft men een verband gevonden tussen dit concept van input/output en borstkanker: • Zoals hierboven vermeld staat een hoge output (recreatief sporten) in relatie met minder borstkanker. • Lage energieopname bleek ook in sommige studies een verminderd risico met zich mee te brengen. • Het verband tussen body mass-index (BMI) en borstkanker is zeer duidelijk positief

14

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Samengevat blijkt een levenswijze van caloriearme voeding, lage BMI en vele lichaamsbeweging het meest gunstig te zijn voor borstkanker. Doordat insuline de glucoseconcentratie in het bloed regelt, heeft het gevolgen die verder reiken dan het glucosemetabolisme alleen. Zonder hierop in detail te gaan, hangt een goede gezondheid samen met een lage insulineconcentratie en met lage pieken van glucose in het bloed. Diabetes is nog maar het eerste gevolg van een verstoorde glucose- en insulinebalans, maar onrechtstreeks hebben hart- en vaatziekten, dementie en kanker er ook mee te maken. De belangrijkste chronische ziekten bij veroudering dus! Sport is een uitstekend middel om insuline in het bloed laag te houden. Insuline hangt samen met andere hormonen in het bloed, die zelfs betere merkers zijn voor diagnose van disbalansen in het energiemetabolisme (zie tabel).

Oestrogeen Voor borstkanker moet men ongetwijfel gaan zoeken in de sfeer van de hormonen, in het bijzonder de oestrogene hormonen. Inderdaad zorgt beweging voor een verlaging van deze geslachtshormonen, zowel bij postmenopausale als bij premenopausale vrouwen. Bij premenopausale vrouwen is deze relatie veel minder duidelijk, omdat oestrogeenniveaus sterk schommelen wegens de menstruele cycli. Zwaarlijvigheid en/of een calorierijk dieet verhogen dan weer het oestrogeen. Het is al langer bekend dat oestrogeen een belangrijke, zoniet de belangrijkste drijfveer is van borstkanker. Dat ziet men onder meer bij de duur van vruchtbaarheid, het aantal kinderen dat men ter wereld brengt, de duur van borstvoeding en de individuele verschillen in oestrogeen. Het lijkt er dus op dat zowel een hoge input, als een lage output de vruchtbaarheid bij de

Beweging

Joost Meeusen 

Verhoogd

risico?

Insuline

C-peptide

/

CP

Insulin-like IGF-1 growth factor-1 Insulin-like growth factor binding protein-3

IGFBP3

Invloed van sport

Invloed van BMI

Ja

Hormoon

➘

➚

Ja

Een eindproduct van insulinesynthese dat als merker wordt gebruikt om insulinesynthese te meten. Het is zelf ook een bioactief molecule.

➘

➚

Ja

Ja

IGF-1 is een groeifactor die het lichaam uit het menselijke groeihormoon aanmaakt. IGF-1 in combinatie met IGFBP-3 bevorderen celdeling o.a. van borstweefsel.

➘

➚

?

➚

Beweging na chemo

Tabel: Overzicht van vier merkers van het energiemetabolisme, die doorgaans geassocieerd werden met een verhoogd risico met borstkanker en die al dan niet verlaagd of verhoogd worden door sport en body mass index.

vrouw op een laag pitje gezet wordt. Logisch, veel eten is een voorteken voor het lichaam om aan het nageslacht te denken, terwijl zware inspanningen dit eerder op de lange baan zullen schuiven. De oestrogeenhormonen zouden onder controle staan van het hormoon IGF (insulin-like growth factor): hoge lager de IGF, hoe lager de oestrogeenspiegels in het bloed. Verminderde energie-input (zie het artikels over calorierestrictie) onderdrukt IGF, maar van sporten is dat nog niet aangetoond.

Intermezzo voor de mannen Voor de man ligt dat helemaal anders. Dat testosteron verlaagd kan worden door sporten, laat men in het midden; het feit dat testosteron tot sporten aanzet zal hier eerder relevant zijn. Testosteron ligt aan de basis van zowel het competitief gedrag als de ontwikkeling van prostaataandoeningen. Vandaar de afwezigheid van een relatie tussen sporten en prostaatkanker bij mannen.

Minder abdominaal vetweefsel Sporten en zwaarlijvigheid zijn elkaars tegenpolen, maar los daarvan behelst zwaarlijvigheid op zich een hoger risico op kanker. Dit heeft dan ook te maken met het verslechterde insulinemetabolisme, dat op zijn beurt de geslachtshormonen beïnvloedt. Zwaarlijvigheid bevordert de vruchtbaarheid, ook via de hormonen. Vetweefsel bevat aromatase,

hoogde zuurstoftoevoer zal in normale cellen het antioxidantenapparaat in het geweer zetten (catalasen, dismutasen, glutathion...), terwijl dat apparaat net in kankercellen defect is. Sporten zet (beginnende) kankercellen dus onder een zware overlevingsdruk, terwijl normale cellen geen problemen ondervinden.

het enzym dat het actieve oestrogeen produceert. Daarnaast produceert vetweefsel ook IFG-1, insuline en, nog het meest van al, het leptine. Leptine is het hormoon dat het hongergevoel onderdrukt, maar heeft nog andere belangrijke functies in het lichaam.

Ten slotte nog een opmerking in verband met sporten tijdens chemotherapie. De bijwerkingen van chemotherapie – vermoeidheid, slaapstoornissen en zwaarmoedig komen bijna steeds voor –, worden verlicht door wat aan sport te doen. Zware inspanningen zijn natuurlijk niet mogelijk, maar het zou nuttig zijn om vrouwen in behandeling aan te zetten om elke week 3 à 4 uur een kleine wandeling te maken. Wegens de moeilijke fase die vrouwen doormaken zijn ze weinig geneigd om te gaan sporten en zal een kleine aansporing door een arts zeker op zijn plaats zijn.

Zuurstofcirculatie Het paradoxale van sport is dat het de productie van vrije radicalen in het lichaam verhoogt. Immers verhoogt het zuurstofverbruik naar een tienvoudig hoger niveau, op sommige plaatsen zelfs honderdvoudig. Andere weefsels hebben daarentegen te lijden onder een tijdelijk zuurstoftekort tijdens het sporten. Nadien herstelt de zuurstofaanvoer in die weefsels, en ook deze abrupte zuurstoftoename zorgt voor oxidatieve stress (een perfusie-effect). Deze paradox brengt dan ook een nieuwe theorie voort. De belangrijkste reden dat sport beschermt tegen borstkanker, zou zijn dat slechte cellen geëlimineerd worden door apoptose, de celbiologische term voor gecontroleerde zelfmoord. ‘Zelfmoord’ omdat de cel zichzelf vernietigd en ‘gecontroleerd’ omdat dit een strict gereguleerd proces is, een ‘bewuste’ keuze van de cel. Tijdens het sporten komen cellen onder een hogere metabolische druk te staan en zij moeten daarvoor de middelen hebben om die druk aan te kunnen. Kankercellen hebben die middelen meestal niet meer: zij denken alleen maar aan vermenigvuldigen. De ver-

Referenties 1. Brown WJ, Burton WN, Rowan PJ. Updating the evidence on physical activity and health in women. Am J Prev Med 2007;33(5):404 – 411 2. Friedenreich CM, Orenstein MR. Physical activity and cancer prevention: etiologic evidence and biological mechanisms. J Nutr. 2002; 132:3456S-3464S 3. McTiernan Anne, Ulrich C et al. Physical activity and cancer etiology: associations and mechanisms. Cancer Causes and Control. 1998; 9:487-509 4. Navarro Silveraa SA, Jain M et al. Energy balance and breast cancer risk: a prospective cohort study. Breast Canc Res Treat. 2006; 97:106 5. Fair AM, Dai Q, Shu X-O et al. Energy balance, insulin resistance biomarkers, and breast cancer risk. Cancer Detection and Prevention. 2007; 31:214–219 6. Larsson IL, Jönsson C et al. Women’s experience of physical activity following breast cancer treatment. Scand J Caring Sci; 2008 7. Hede K. Fat May Fuel Breast Cancer Growth. J Natl Cancer Inst. 2008; 100(5): 298-399 8. Gago-Dominguez M, Jiang X, Castelao JE. Lipid peroxidation and the protective effect of physical exercise on breast cancer. Med Hypothes. 2007; 68, 1138–1143

Orthofyto

15 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Omegaran De essentiële meervoudig onverzadigde vetzuren bestaan uit twee groepen, namelijk enerzijds de omega-6-groep en anderzijds de omega-3-groep. Omega-6-vetzuren komen voor in de plantenoliën en omega-3 is voornamelijk terug te vinden in vette vis maar eveneens ook in planten. Een goed evenwicht tussen de omega-6 en de omega-3-vetzuren is nodig voor een goed functioneren van ons lichaam. In onze westerse voedingswijze is er een overmaat aan omega-6-vetzuren terug te vinden waardoor de als ideaal beschouwde verhouding van 4/1 scheefgetrokken wordt en waardoor omega-3-vetzuren aan de voeding moeten toegevoegd worden.

Daarom gebruiken wij zeer zuivere visolie met een hoog gehalte aan natuurlijke vetzuren namelijk EPA (eicosapentaeenzuur) enerzijds en DHA (docosahexaeenzuur) anderzijds, in hun natuurlijke vorm, met name als triglyceriden. EPA en DHA kunnen door het lichaam alleen als triglyceride worden opgenomen. Een ethyl-ester moet in het lichaam, met name in de lever, steeds omgezet worden tot een triglyceride wat gepaard gaat met een groot verlies aan hoeveelheid en efficiëntie en de plasmaspiegels van de triglyceriden ligt 50 % hoger dan die van de esters. Omegaran bevat een zuivere olie in de vorm van triglyceriden. Deze zuiverheid is noodzakelijk voor een uitstekende biodisponibiliteit wegens het ontbreken van interferenties. EPA in een verhouding van 4/1 is de beste verhouding die men kan aantreffen in de natuur.

1 Voor meer informatie: CVBA Urmale [email protected] De pierpontstraat 2 3540 Herk-de-Stad Tel: 013 55 60 92 Fax: 013 55 21 05

Kiezen voor de balans van Orthica > De basis van gezondheid ligt in een goed voedings patroon en een gezonde levensstijl; voldoende ontspanning en beweging, niet roken en matig zijn met alcohol. Orthica biedt daarnaast een ruime keuze aan uitgebalanceerde supplementen. Werkt u aan soepele gewrichten of besteedt u aandacht aan een goede darmwerking, Orthica maakt uw aanpak compleet. Wilt u weten welke voedingssupplementen het beste bij uw aanpak aansluiten? Onze deskundigen helpen u daarbij graag, hiervoor kunt u contact opnemen met Orcovita, verdeler van Orthica producten in België. Informatielijn: 011-831770 of [email protected]

ER IS NOG ZOVEEL MOGELIJK

ORTHO trends

ORTHOTRENDS wordt samengesteld uit de wetenschap­ pelijke literatuur en de actualiteit en voorzien van orthomoleculaire commentaren, toelichtingen en adviezen. ORTHOTRENDS wordt samengesteld door Orth. Biochemicus Walter OM. Faché, Wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Bio-Ir. Joost Meeusen en Dr. Biol. Katleen Van der Gucht Eindredactie Walter OM Faché, Directeur van het Faché Instituut VIOW.

ORTHOtrends®

Cardiologie

Look vermindert een te hoge bloeddruk!...................... 18 Calcium als anti-agingmineraal Dermatologie

Bescherming tegen insectenbeten!................................. 18 Endocrinologie

Vitamine C vermindert risico......................................... 19 op diabetes met 62 procent! Gynaecologie

Geen mobiele telefoon voor . .......................................... 19 zwangere vrouwen! Immunologie

Luchtvervuiling, astma en vitamine C!.......................... 19 Coënzym Q10 geeft extra energie . ................................20 aan atleten! Nieuwe studies tonen dodelijk........................................20 effect van te hoge CRP-waarden aan! Zinktekort veroorzaakt .................................................. 21 immuniteitsproblemen Luchtvervuiling, ............................................................. 21 enkele beschermende tips! Neurologie

Minder slapen na je zestigste verjaardag!......................22 Tai-chi chih helpt mensen beter slapen.........................22 Oncologie

Broccoli vermindert prostaatkankerrisico.....................23 Verhoogde inname van choline . ....................................23 vermindert borstkankerrisico! Reumatologie

Kurkuma verdubbelt . .....................................................23 pijnstillende werking van glucosamine!

Dit label is voor alle orthoceutische producten een kwaliteitsgarantie!

Vitamine K2 ook goed .................................................... 24 voor jonge mensen!

Orthomoleculaire trends Cardiologie

Look vermindert een te hoge bloeddruk!

Referentie: 1. Ried K, Frank OR, Stocks NP, Fakler P, Sullivan T. Effect of garlic on blood pressure: a systematic review and meta-analysis. BMC Cardiovasc Disord. 2008 Jun 16;8:13

Mannen en vrouwen, die dagelijks verse look of een voedingssupplement gebruiken waarvan look het hoofdbestanddeel vormt, verlagen hun bloeddruk op een kerngezonde wijze. De Australische Dokter Karin Ried komt tot dat besluit na een grondige analyse te hebben gerealiseerd van 11 eerdere studies die een positief verband aantoonden tussen het dagelijks gebruik van look en een gezonde bloeddruk. In de onderzochte studies gebruikten de deelnemers iedere dag tussen de 600 en 900 milligram look en dit gedurende een periode van zes maanden. Look liet de bloeddruk bij de meeste mensen met gemiddeld 4,6 mm Hg dalen. Wel opmerkelijk was het feit dat looksupplementen de bloeddruk sterker verminderde naarmate mensen meer aan hyper-

tensie leden. Toen Dokter Karin Ried enkel hypertensiepatiënten bekeek, die looksupplementen gebruikten, noteerde ze een gemiddelde daling van de bovendruk met 8,4 mm Hg en een vermindering van de onderdruk met 7,3 mm Hg. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met courant gebruikte medicijnen - zoals o.a. bètablokkers - om een hoge bloeddruk onder controle te houden. De Australische arts verklaarde in een perscommuniqué “dat voedingssupplementen op basis van look een alternatieve behandeling kunnen vormen in de behandeling van hypertensie. Look kan ook als complementaire therapie dienst doen bij mensen die onvoldoende bloeddrukverbeteringen zien door het gebruik van medicijnen.” (WF)

Calcium als anti-agingmineraal.

Referentie: 1. Yonei Y. Medical treatment for calcium metabolism and balance in terms of the anti-aging medicine. Clin Calcium. 2008 Jul;18(7):995-1005

Tot voor kort dacht men dat zout het belangrijkste voedingsmiddel was dat meehielp om een te hoge bloeddruk te ontwikkelen. Wetenschappers hebben steeds meer bewijzen dat een calciumgebrek minstens even belangrijk is. Uit een grootschalig onderzoek bleek dat meer dan 70 procent van de Amerikaanse bevolking dagelijks minder dan 500 milligram calcium via de voeding consumeert. Nu blijkt dat mannen en vrouwen

die ieder etmaal, via een calciumsupplement, 1500 milligram calcium innemen, 55 procent minder kans hebben om hypertensiepatiënt te worden. Calcium vervult ook een cruciale rol in het vertragen van het verouderingsproces van de mens. Calcium verhindert niet alleen osteoporose, maar voorkomt in combinatie met magnesium (dat voor een betere opname van calcium verantwoordelijk is) ook vroegtijdige verouderingsverschijnselen. (WF)

Dermatologie

Bescherming tegen insectenbeten!

Referentie: 1. Müller GC, Junnila A, Kravchenko VD, Revay EE, Butler J, Orlova OB, Weiss RW, Schlein Y. Ability of essential oil candles to repel biting insects in high and low biting pressure environments. J Am Mosq Control Assoc. 2008 , Mar;24(1):154-60.

18

Zachte, uit natuurlijke stoffen gemaakte kledij (katoen) biedt nog steeds de beste bescherming tegen insectenbeten, ook bij warm weer. Het gebruik van een muskietennet verdient gedurende de nacht de voorkeur op alle andere mogelijke chemische middeltjes om muggen uit je buurt te houden. Muggen, maar meestal ook andere vervelende insecten zoals wespen en bijen zijn verlekkerd op suikerrijke producten. Plaats er dus zo weinig mogelijk op de eettafel. Vermijd ook parfum en deodorant, muggen, bijen en wespen houden er van. Hetzelfde kan gezegd worden van kleurrijke of juist heel donkere kledij. Insecten haten witte en lichtgekleurde stoffen. Tot slot nog een belangrijke opmerking voor dames. Vrouwen worden duidelijk meer gestoken door muggen vlak voor hun regels. Dit fenomeen heeft te maken dat het lichaam van de vrouw een hormonengeur afscheiden die door de mens niet wordt waargenomen, maar muggen enorm aantrekt. (DB)

ORTHO trends

®

Orthomoleculaire trends Endocrinologie

Vitamine C vermindert risico op diabetes met 62 procent! Een nieuwe Britse studie levert het bewijs dat de dagelijkse inname van relatief grote hoeveelheden vitamine C via fruit en groenten, of via voedingssupplementen, de kans op het ontstaan van diabetes mellitus, met maar liefst 62 procent vermindert. De resultaten van dit onderzoek werden gepubliceerd in de Archives of Internal Medicine. Dokter Anne-Helen Harding, die verbonden is aan de universiteit van Cambridge, volgde 21 831 mannen en vrouwen in de leeftijdscategorie tussen 40 en 75 jaar in de periode 1995-2007.

Men ging regelmatig hun voedingspatroon na. Tijdens de twaalf jaar durende studie kregen 735 deelnemers aan deze studie diabetes. Na afloop werd zeer duidelijk dat de mensen met de hoogste vitamine C inname per dag 62 procent minder kans hadden om suikerpatiënt te worden dan de personen met het laagste vitamine C bloedplasma. Vitamine C is een zeer krachtige antioxidant die onrechtstreeks meehelpt om de bloedglucose op een aanvaardbaar niveau te houden. (WF)

Referentie: 1. Anne-Helen Harding, PhD; Nicholas et al. Plasma Vitamin C Level, Fruit and Vegetable Consumption, and the Risk of New-Onset Type 2 Diabetes Mellitus. The European Prospective Investigation of Cancer–Norfolk Prospective Study. Arch Intern Med. 2008;168(14):1493-1499.

Gynaecologie

Geen mobiele telefoon voor zwangere vrouwen! Volgens de resultaten van een pas verschenen Deense studie moeten zwangere vrouwen het gebruik van de mobiele telefoon mijden of zeer sterk beperken. Aanstaande moeders die deze waarschuwing naast zich neerleggen hebben veel meer kans om een kind te krijgen dat lijdt aan ADHD en andere gedragsproblemen. Deze klachten zouden zich ten laatste tijdens het zevende levensjaar manifesteren. De wetenschappers volgende honderdduizend zwangere vrouwen gedurende de periode 1996-2002. Ze vroegen hen hoeveel minuten per dag ze een mobiele telefoon gebruikten of een draadloos huistoestel. Zeven jaar na de geboorte van de kinderen controleerde men het gedragspatroon van de jonge kinderen. Al snel bleek dat vrouwen, die de mobiele telefoon hadden gebruikt gedurende de pre-

natale en postnatale periode, veel meer kans hadden om kinderen te hebben met ADHD en aanverwante gedragsproblemen. (DB)

Referentie: 1. Divan HA et coll. Prenatal and postnatal exposure to cell phone use and behavior problems in children. Epidemiology 2008 ; 19 : 523-9

Luchtvervuiling, astma en vitamine C! Luchtvervuiling veroorzaakt steeds meer dodelijke slachtoffers in de geïndustrialiseerde wereld. Vervuilde lucht treft vooral kinderen, senioren en volwassenen met hartproblemen. Bij kinderen vertaalt luchtvervuiling zich in astma, de meest voorkomende chronische aandoening die ieder jaar spectaculair toeneemt. Hoe is de toestand in België? Kunnen mensen iets doen om astma te voorkomen? Astma veroorzaakt jaarlijks - officieel - 300 dodelijke slachtoffers in ons land. Maar de impact van de ziekte is duidelijk veel groter op het vlak van morbiditeit. Het staat voor de volle 100 procent vast dat het wegverkeer

Immunologie

en de industrie een negatieve invloed hebben op het ademhalingstelsel van de mens en veel extra gevallen van astma veroorzaken. In België neemt de luchtvervuiling, net als in China, nog toe. Mensen die zich willen beschermen doen er goed aan iedere dag voldoende vitamine C te gebruiken. Deze krachtige vitamine versterkt het immuunsysteem. Referentie:

De witte bloedlichaampjes, die de voornaamste ‘bewakers’ zijn van ons afweersysteem, bevatten 60 maal meer vitamine C dan het bloed en bieden daarom iedereen hulp in de strijd tegen de luchtvervuiling. (DB)

®

ORTHO trends

1. McKenzie et al. Asthma, outdoor air quality and the Olympic Games. Canadian Medical Association Journal, 2008; DOI: 10.1503/ cmaj.080982

19

Orthomoleculaire trends Immunologie

Coënzym Q10 geeft extra energie aan atleten!

Referenties: 1. Kon M, Tanabe K, Akimoto T, et al. Reducing exercise-induced muscular injury in kendo athletes with supplementation of coenzyme Q10. Br J Nutr. 2008 Feb 20;:1-7 2. Cooke M, Iosia M, Buford T, et al. Effects of acute and 14-day coenzyme Q10 supplementation on exercise performance in both trained and untrained individuals. J Int Soc Sports Nutr. 2008 Mar 4;5:8 3. Mizuno K, Tanaka M, Nozaki S, et al. Antifatigue effects of coenzyme Q10 during physical fatigue. Nutrition. 2008 Apr;24(4):293-9

Het coënzym Q10 (ubiquinon) kan Olympische en andere atleten (bijvoorbeeld de deelnemers aan de diverse terug opstartende sportcompetities in ons land) helpen om intensieve topprestaties langer vol te houden en sneller te recupereren. Coënzym Q10 beschikt over zeer sterke eigenschappen. het is een krachtig antioxidant dat niet alleen in de sport wordt gebruikt. Artsen geven coënzym Q10 ook aan mensen met hartaandoeningen en dit in combinatie met de vitaminen C, E en selenium. Coënzym Q10 staat qua structuur biochemisch zeer dicht bij vitamine

K. Coënzym Q10 werkt als een antioxidant in ons organisme en levert daarbij nog extra energie op cellulair vlak. Iedereen die topprestaties moet leveren, zowel op geestelijk als op lichamelijk vlak heeft nood aan dit coënzym. Deze stof is trouwens in al onze organen aanwezig, maar vooral in het hart, de slijmvliezen, de maag, de lever, de nieren en bij de mannen in de prostaat. Zijn wetenschappelijke naam ubiquinon betekent in het Nederlands letterlijk ‘omnipresent’. (WF)

Nieuwe studies tonen dodelijk effect van te hoge CRP-waarden aan!

Referenties: 1. Koenig W, Khuseyinova N, Baumert J, Meisinger C. Prospective study of high-sensitivity C-reactive protein as a determinant of mortality: results from the MONICA/KORA Augsburg cohort study, 1984-1998. Clin Chem. 2008 Feb;54(2):335-42. 2. Marsik C, Kazemi-Sharazi L, Schickbauer T, et al. C-reactive protein and all-cause mortality in a large hospital based cohort. Clin Chem. 2008;54:343-9. 3. Ridker PM. High-sensitivity C-reactive protein as a predictor of all-cause mortality: implications for research and patient care. Clin Chem. 2008 Feb;54(2):234-7.

20

Het C-reactieve proteïne (CRP) speelt een belangrijke rol in het voorspellen van het verdere (klinische) verloop van allerlei ernstige ziektebeelden. Een verhoogd gehalte C-Reactive Proteïne duidt op een inflammatoire toestand. Het kan verduizendvoudigen als reactie op sepsis of infectie. Tijdens de voorbije tien jaar werden meer dan twintig belangrijke menselijke studies gepubliceerd, waarin bevestigd werd dat hoge CRPwaarden het risico op een hartaanval, een herseninfarct, diabetes van het type 2 en het metabolisch syndroom significant deden toenemen. In een pas verschenen nieuw onderzoek controleerde men de CRP-waarden in drie verschillende groepen mensen. Ze werden gedurende een periode van zeven jaar gevolgd. Het doel van de studie was na te gaan wat het verband is tussen CRP en het ontstaan van ernstige ziekten bij de ouder wordende mens. Mannen met een CRPwaarde hoger dan 3 mg per liter bloed hadden tweemaal meer kans om te sterven aan een

ORTHO trends

®

plots opduikende ernstige ziekte dan mensen die een CRP-niveau van minder dan 1 mg per liter bloed lieten optekenen. CRP-waarden van 3 mg per liter bloed betekenen een 2,15 hoger risico om te sterven aan een fatale hartaanval of aan kanker. Deze vaststellingen werden gedaan na het uitsluiten van andere risicofactoren zoals zwaarlijvigheid, roken, hypertensie en te hoge cholesterolwaarden. In een tweede rapport werd aangetoond dat CRP-waarden van 5 mg per liter bloed en meer, gemeten bij een ziekenhuisopname, de kans op snel overlijden met 50 tot 330 procent verhoogt. De wetenschappers adviseren alle artsen om de CRP-waarden van iedere patiënt te meten, teneinde zeer snel te weten of mensen extra zorgen nodig hebben teneinde het CRP-niveau snel te laten dalen. De CRP-waarden kunnen snel naar omlaag door het toedienen van vitaminen, mineralen en andere belangrijke nutriënten, alsook door het voedingspatroon gezonder te maken. (JM)

Orthomoleculaire trends Immunologie

Zinktekort veroorzaakt immuniteitsproblemen. Zink is een van de belangrijkste immuniteitstimulatoren door zijn interactie met de thymusklier. Voor de meeste mannen en vrouwen is het zeer moeilijk om dagelijks 15 tot 30 milligram zink via de voeding in de bloedbaan te krijgen. Zink is immers een oligo-element dat moeilijk door het menselijk organisme wordt opgenomen. Daarom is het veiliger iedere dag een zink voedingssupplement te gebruiken. Zink speelt immers een belangrijke rol in meer dan 200 stofwisselingsprocessen. Zink zit bij de mens vooral in de spieren, de beenderen, de lever en bij mannen ook in de prostaat. Zink is een zeer krachtige antioxidant die het immuunsysteem helpt om onze cellen te beschermen tegen

een groot aantal ziektebeelden en vroegtijdige veroudering van het lichaam. Het is wel belangrijk om te weten dat zink de koperopname in het lichaam kan verstoren. Daarom is het noodzakelijk om 1 milligram koper in te nemen voor 15 milligram zink. Nevenverschijnselen - zoals darmklachten ontstaan pas indien mensen 150 milligram zink per dag zouden innemen. Dat is vijf maal meer dan de normale dagdosis. Vergeet tot slot niet dat thee, koffie, wijn, antibiotica en de anticonceptiepil de opname van zink nog verzwakt. Mensen die ijzersupplementen gebruiken hebben een groot risico op een zinktekort. (WF)

Referentie: 1. Overbeck S, Rink L, Haase H. Modulating the immune response by oral zinc supplementation: a single approach for multiple diseases. Arch Immunol Ther Exp (Warsz). 2008 Jan-Feb;56(1):15-30

Luchtvervuiling, enkele beschermende tips! Hoe de gevolgen van luchtvervuiling beperken? Behalve de milieuvriendelijke maatregelen waaraan de Belgische regering nu werkt, bestaan er een aantal vitaminen, mineralen en spoorelementen die iedereen kunnen helpen om een deel van de nefaste invloeden van smog te neutraliseren.

Luchtvervuiling komt steeds meer voor, zeker in de grote stedelijke agglomeraties. Hoge temperaturen en een zeer zwakke wind vormen de eenvoudige ingrediënten om ziekmakende smog te veroorzaken. Kwetsbare personen zoals senioren en kinderen, maar ook mensen met astma en andere ademhalingsproblemen of hartaandoeningen worden het meest getroffen door sterk vervuilde lucht. Wetenschappers waarschuwen echter dat iedereen ernstige gezondheidsproblemen kan krijgen door de alomtegenwoordige luchtvervuiling. Gezonde mensen wordt aangeraden om zeker niet te sporten in sterk vervuilde lucht. Andere gevolgen van de fijne stofdeeltjes, die onzichtbaar in de ogen, de luchtwegen en op de huid van de mens terechtkomen, zijn oogontstekingen, zomerverkoudheden, hoestbuien, allergieën en ogenschijnlijk onverklaarbare moeheid. Ook de huid wordt aangetast door de luchtvervuiling omdat de fijne stofdeeltjes de poriën blokkeren. Het is belangrijk om regelmatig gezicht en armen te reinigen en er een hydraterende crème op aan te brengen in functie van uw huidstype.

Een overzicht: - Vitamine A (5000 I.E. per dag): Vitamine A is essentieel om de ogen en de longen te beschermen tegen luchtvervuiling. - Vitamine C (1200 milligram per dag): Vitamine C is o.a. belangrijk om de giftige cadmiumdeeltjes in de buitenlucht te neutraliseren. - Vitamine E (600 I.E per dag): De vitaminen C en E werken samen om de cellen in de longen gezond te houden. (Mensen die bloedverdunners gebruiken raadplegen eerst hun arts) - Selenium (200 microgram per dag): Selenium voorkomt de opeenhoping van zware metalen in het lichaam. Selenium bindt zich aan toxische moleculen (o.a. lood, zilver, cadmium, thallium, koper), maakt ze minder schadelijk en zorgt ervoor dat ze uit het lichaam verwijderd worden. - Essentiële vetzuren (EPA en DHA - 2000 milligram per dag): Gezuiverde visolie beschermt hart en longen tegen de gevolgen van smog en luchtvervuiling. - Calcium (1000 - 1200 milligram per dag): Smog verzuurt het menselijke lichaam. Ons organisme heeft daarom meer calcium nodig om de verzuring tegen te gaan. (WF)

®

ORTHO trends

Referentie: 1. Sun Q, Yue P, Ying Z, Cardounel AJ, Brook RD, Devlin R, Hwang JS, Zweier JL, Chen LC, Rajagopalan S. Air Pollution Exposure Potentiates Hypertension Through Reactive Oxygen Species-Mediated Activation of Rho/ROCK. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2008 Jul 3.

21

Orthomoleculaire trends Neurologie

Minder slapen na je zestigste verjaardag! Mensen van zestig jaar en meer hebben minder slaap nodig dan als ze twintig jaar jong waren. Dat is de conclusie van Britse wetenschappers, die hun studieresultaten op 27 juli 2008 publiceerden in de on line editie van Current Biology. De onderzoekers nodigden 53 mensen uit voor een slaaptest die minimaal drie en maximaal zeven dagen zou duren. Vijfendertig kandidaten waren 18 tot 32 jaar jong. Achttien deelnemers zaten in de leeftijdscategorie tussen 60 en 72 jaar. Niemand had bij de aanvang van het onderzoek last van slaapproblemen. Alle vrijwilligers moesten in het slaaplaboratorium echter zestien uur op vierentwintig in een bed blijven liggen en proberen op een natuurlijke wijze te slapen. Op het einde van de slaapweek bleek dat jongeren na twee dagen langer bleven doorslapen. In concrete cijfers kwam men gemiddeld tot de volgende vaststelling. Jonge volwassenen hebben negen uur slaap nodig. Zestigplussers lijken voldoende te hebben aan 7,5 uur. Referentie: 1. Elizabeth B.,Derk-Jan Dijk, AgeRelated Reduction in the Maximal Capacity for Sleep—Implications for Insomnia, Current Biology, online edition July 27th, 2008

Hoe behandel je slapeloosheid op een natuurlijke wijze? De slaap is van cruciaal belang voor ons lichamelijk en mentaal evenwicht. We moeten slapen om de massa gegevens en gebeurtenissen van de voorbije dag te verwerken en tot

rust te komen. Mensen slapen gemiddeld 7 uur per etmaal. Het slaap-waakritme wordt bepaald door verschillende stoffen die verbonden zijn met het circadiaans ritme (het uurwerk van ons organisme dat volgens een 24 uurcyclus functioneert). Die stoffen zijn noradrenaline, acetylcholine en serotonine. Het is de laatste stof die melatonine aanmaakt. Melatonine wordt ook wel eens het slaaphormoon genoemd, waarvan de precursor (voorloper) tryptofaan is. Tryptofaan is terug te vinden in melk, eieren, vlees en volle graansoorten. Mits we voldoende van deze stoffen in ons lichaam hebben maken de hersenen melatonine aan vanaf de duisternis valt. De melatonineproductie ligt het hoogst tussen 1 en 5 uur ‘s ochtends.

Slapeloosheid natuurlijk behandelen via: - Dieettherapie: Eet licht ‘s avonds, vermijd vetten en sausen. Drink ook geen koffie of alcohol. Kies voor voeding die rijk is aan vitamine A, B1, D en B6. Drink na de avondmaaltijd lindethee of een warm glas melk met wat honing. - Fytotherapie: Gebruik planten die de slaap bevorderen zoals valeriaan, hop, meidoorn, haver en theanine (extract uit groene thee) (DB)

Tai-chi chih helpt mensen beter slapen. Volgens een Amerikaanse studie, die deze maand verscheen in het wetenschappelijk vakblad ‘Sleep’, is de Westerse vorm van Taichi, de Tai-chi chih, een efficiënt en goedkoop middel, zonder nevenverschijnselen om mannen en vrouwen met slaapproblemen te helpen. De klinische studie werd in de Verenigde Staten uitgevoerd met 112 personen in de leeftijdscategorie tussen 60 en 86 jaar. Alle deelnemers ondervonden hinder van een onrustige slaap en lagen gemiddeld 1 uur wakker vooraleer ze konden inslapen. De proefpersonen namen gedurende 25 weken

Referentie: 1. Irwin MR, Olmstead R et al. Improving Sleep Quality in Older Adults with Moderate Sleep Complaints: a Randomized Controlled Trial of Tai Chi Chih, Sleep, Vol. 31, no. 7, 2008.

22

ORTHO trends

®

deel aan Tai-chi chih oefeningen of aan stressbeheersing. Op het einde van de studie bleek dat 67 procent van de Tai-chi chih groep een duidelijke verbetering merkte van hun slaapkwaliteit, dit in vergelijking van de mensen die aan Westerse vormen van stressbeheersing hadden gedaan. Volgens de onderzoekers zou Tai-chi chih dezelfde effecten hebben als farmaceutische slaaptabletten. Onvoldoende slaap veroorzaakt ontstekingsreacties in het lichaam die kunnen leiden tot hartaandoeningen, artritis en diabetes. (DB)

Orthomoleculaire trends Oncologie

Broccoli vermindert prostaatkankerrisico. Prostaatkanker is de meest voorkomende kankersoort bij Westerse mannen. Volgens een studie, die verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift PLoS ONE, zorgt 400 gram broccoli per week voor een duidelijke vermindering van het prostaatkankerrisico. Britse wetenschappers brachten een groot aantal mannen bijeen in een klinische studie. Alle deelnemers hadden, volgens hun genetische eigenschappen, een verhoogd risico op het ontstaan van prostaatkanker. Dit kwam omdat dit soort kanker in de familie van de deelnemers voorkwam en omdat ze niet

beschikten over een actief GSTM1-gen dat een relatieve bescherming biedt tegen het ontstaan van een prostaattumor. Gedurende dit onderzoek, dat een jaar duurde, moest de helft van de deelnemers 400 gram broccoli per week eten, de andere helft diende 400 gram erwtjes te consumeren. Na afloop van het onderzoek bleek via een bloedonderzoek dat de broccoligroep een gunstige verandering in de genetische expressie had ondergaan en daardoor minder kans had op het ontstaan van prostaatkanker. (DB)

Referentie: 1. Traka M, Gasper AV zt al. Broccoli consumption interacts with GSTM1 to perturb oncogenic signalling pathways in the prostate. PLoS ONE. 2008 Jul 2;3(7):e2568

Verhoogde inname van choline vermindert borstkankerrisico! Terwijl de klassieke medische wereld er blijft op hameren dat iedereen die gezond eet over voldoende vitaminen en mineralen beschikt, stellen wetenschappers vast dat slechts een op de tien Europeanen dagelijks voldoende choline (vitamine B4) via de voeding opnemen. Negentig procent van de bevolking zou volgens Amerikaanse en Europese studies over minder dan 196 milligram choline per dag beschikken. Gezonde zenuwen en een menselijk immuunsysteem dat optimaal kan vechten tegen stoffen die kanker kunnen veroorzaken hebben minimaal 550 milligram choline per dag nodig. Een onderzoek, dat uitgevoerd werd door het Amerikaanse National Institutes of Health (NIH) bij 1556

vrouwen, bevestigt trouwens dat choline het borstkankerrisico met 24 procent vermindert. Choline is betrokken bij het methylatieproces. Methylatie is een natuurlijk controlemechanisme dat de genexpressie in DNA regelt. Abnormale methylatie van bepaalde genen - bijvoorbeeld bij een tekort van o.a. choline - kan de genexpressie stilleggen en wordt geassocieerd met de ontwikkeling van kanker en de reactie op kankertherapieën. Genen waarvan de methylatie gelinkt is aan kanker worden vaak methylatiebiomerkers genoemd. Choline heeft ook de eigenschap om de productie van oestrogeen te verminderen en daarmee de kans op borstkanker te verlagen. (JM)

Referentie : 1. Xu X, Gammon MD, Zeisel SH, et al. Choline metabolism and risk of breast cancer in a population-based study. FASEB J. 2008 Jan 29

Reumatologie

Kurkuma verdubbelt pijnstillende werking van glucosamine! Glucosamine sulfaat, al of niet in combinatie met chondroitine, is een degelijke natuurlijke remedie tegen artritispijn. Mensen moeten enkel het geduld hebben om de glucosamine opbouw in het lichaam toe te laten. Dit kan drie tot maximaal twaalf weken duren. Het prachtige van glucosamine is dat het tijdens dit opbouwproces probleemloos kan gecombineerd worden met pijnstillers en de klassieke ontstekingsremmers. Uit een wetenschappelijke studie blijkt nu dat de pijnstillende en herstellende kracht van glucosamine en chondroitine (GC 12) kan verdubbeld worden door het glucosaminepreparaat samen in te nemen met een voedingssupplement dat Kurkuma bevat (Curmaxell). Kurkuma is een antioxidant die krachtiger werkt dan vitamine E, ruimt dus

ook ziekmakende vrije radicalen op waardoor ontstekingsreacties - dit typisch zijn bij artritispatiënten - verminderen. Kurkuma zet het lichaam zelfs aan om eigen natuurlijke cortisone aan te maken via de bijnieren. (WF)

Referentie: 1. Toegel S, Wu SQ, Piana C, Unger FM, Wirth M, Goldring MB, Gabor F, Viernstein. H. Comparison between chondroprotective effects of glucosamine, curcumin, and diacerein in IL-1betastimulated C-28/I2 chondrocytes. Osteoarthritis Cartilage. 2008 Mar 3.

®

ORTHO trends

23

Bio-Marine Plus

Orthomoleculaire trends Reumatologie

OMEGA-3

+ Foliumzuur (vit.B9) en Vitamine B12

Vitamine K2 ook goed voor jonge mensen! Juveniele idiopathische artritis (JIA) is de verzamelnaam die gebruikt wordt voor alle vormen van gewrichtsontstekingen die beginnen bij kinderen die jonger zijn dan16 jaar, waarbij de klachten langer dan 6 weken aanhouden en waarvan de oorzaak onbekend is. Op basis van het verloop in de eerste zes maanden wordt JIA ingedeeld in een aantal verschillende categorieën. De belangrijkste symptomen bij Juveniele Idiopathische Artritis zijn: zwelling, pijn en/of stijfheid van de gewrichten en daarnaast stagnatie of terugval in de motorische ontwikkeling. De vitamine K2-status van een kind heeft belangrijke langetermijngevolgen. Dit komt omdat de optimale botmassa tijdens de puberteit wordt bereikt. Kinderen met onvoldoende vitamine K2 weten niet dat hun beenderen onvoldoende zijn opgebouwd en dat ze later tot de 35 procent van de bevolking kunnen behoren die osteoporose krijgen. Een optimale vitamine K2-status heeft ook positieve gevolgen voor kinderen die aan de hoger genoemde juveniele idiopathische artritis (JIA) lijden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie hebben vier op de duizend kinderen deze vorm van artritis. De cijfers worden trouwens bevestigd door een studie die deze week verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift Clinical and Experimental Rheumatology. Onderzoekers, die verbonden zijn aan de universiteit van Maastricht, toonden aan dat een gebrek aan vitamine K2 mee aan de basis ligt van teveel inactieve osteocalcine. Het dagelijks gebruik van vitamine K2 zorgt voor voldoende actieve osteocalcine. Daardoor verbetert de structuur van de beenderen, zowel bij gezonde kinderen als bij jongeren die aan juveniele idiopathische artritis lijden. Voor dit onderzoek deden de Nederlandse wetenschappers beroep op 55 jongeren met juveniele idiopathische artritis en 54 gezonde jonge mensen in de leeftijdscategorie tussen zes en achttien jaar. De studie bewees dat een relatief gebrek aan vitamine K2 verantwoordelijk was voor teveel inactieve osteocalcine en juveniele idiopathische artritis mee kon helpen veroorzaken. Bij de gezonde groep kinderen zorgde vitamine K2, in combinatie met beweging, voor een optimale botmassa gedurende de puberteit en een bescherming tegen botontkalking op latere leeftijd. (WF)

Voor een optimale beheersing van:

• de triglyceriden • het cholesterol • het homocysteïne

Bio-Marine Plus - Een zeer krachtig visolieproduct Bio-Marine Plus is één van de meest krachtige visoliepreparaten, met een concentratie van 70% aan gezonde omega-3 vetzuren. Bio-Marine Plus is een product dat een hoge concentratie aan EPA (eicosapentaeenzuur) combineert met DHA (docosahexaeenzuur) in kleine capsules die makkelijk te slikken zijn en dat bovendien een vitamine-B-complex (foliumzuur (vit.B9) en vitamine B12) bevat. Beide B-vitamines zijn belangrijk voor een goede omzetting van

het afbraakproduct homocysteïne tot het methionine, een aminozuur dat nodig is voor de gezondheid. Vrije vetzuren De omega-3 vetzuren in BioMarine Plus zijn aanwezig in de vorm van vrije vetzuren, wat betekent dat de olie al ontbonden is en de omega-3 vetzuren dus makkelijk op te nemen zijn door het lichaam. Dit verzekert een snelle en betrouwbare opname.

Biologische beschikbaarheid van vetzuren 100 80

EPA/AA** relatieve concentraties in het plasma

60

Vrije vetzuren

40

Triglyceriden

20

Ethylesters 0

1

2

3

4

5

7

8

9

10

11

12

24

Uren

5 Goede redenen om te kiezen voor Bio-Marine Plus: • Geconcentreerde visolie, gegarandeerd gehalte aan Omega-3 vetzuren • Verrijkt met foliumzuur (vit. B9) en vitamine B12

• Kleine 500 mg capsules • Farmaceutische kwaliteit • Economische verpakkingen

Bio-Marine Plus is beschikbaar in kleine capsules van 500 mg die gemakkelijk in te nemen zijn.

1. M.J.H. van Summeren, C. Vermeer. “Extremes in vitamin K status of bone are related to bone ultrasound properties in children with juvenile idiopathic arthritis”. Clinical and Experimental Rheumatology 2008, Volume 26, Issue 3, Pages 484-491

24

ORTHO trends

®

BE_MarinPlus_Ad_OrthoFyto_LeefNu_D_0107

Referentie:

Verkrijgbaar in apotheken in verpakkingen van 60 capsules en in voordeelverpakkingen van 150 capsules.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 E-mail:[email protected]

Nieuws van het Linus Pauling Institute

Professor Dr. Balz Frei, directeur van het Linus Pauling Instituut

Oregon State University U.S.A.

Nieuwe krachtige melatoninetoepassingen!

A

Prof Dr. Baltz Frei

Melatonine, drie miljard ouder dan toxische slaapmiddelen

rtsen over de hele wereld ontdekken langzaam maar zeker de krachtige eigenschappen van melatonine. De stof, die tot voor kort enkel goed leek te zijn om slaapproblemen bij sommige volwassenen op te lossen, doet ontzettend veel meer. Melatonine beperkt immers tot 90 procent van de oxidatieve stress in het menselijk lichaam, vermindert de gevolgen van een hersentrauma en is van levensbelang in de behandeling van cardiovasculaire aandoeningen [7,14]. Tot slot lijkt het ook een veelbelovende stof om neurologische ziektebeelden in een vroeg stadium af te remmen. Melatonine vertraagt o.a. in aanzienlijke mate de evolutie van dementie [1,2,7,15-17,20]. Bij kankerpatiënten verlaagt melatonine de toxische effecten van chemotherapie, terwijl het de voordelen van de behandeling sterk verbetert [2,22,24]. Kortom, wetenschappers hebben gedurende de laatste vijf jaar, via studies op mensen, ontdekt dat melatonine een zeer krachtig hormoon is dat niet enkel over spectaculaire eigenschappen beschikt in het voorkomen van ziekten, maar ook curatieve toepassingen kan hebben in bijna iedere specialisatie die de moderne geneeskunde kent. Artsen hebben lange tijd gedacht dat melatonine enkel werd aangemaakt in de kleine pijnappelklier . Vandaag is bekend dat melatonine wordt geproduceerd op veel verschillende plaatsen in het menselijk organisme. Vooral de maag, de pancreas en de lever bevatten melatonine omdat het plaatsen zijn in het lichaam die aan extreme hoeveelheden oxidatieve stress zijn blootgesteld [5,10,13]. Melatonine is ook terug te vinden in de hersenen en de ruggengraat [3,9]. Dit artikel geeft een beknopt overzicht van wat melatonine voor de moderne, tot extreme prestaties gedwongen mens van vandaag, kan doen.

Melatonine voorkomt ontstekingsreacties Auteur: Walter Faché Prijs: € 20,00 Bestellen via [email protected] of tel. 09 369 06 42

Melatonine beschikt over dezelfde ontstekingsvoorkomende eigenschappen als bijvoorbeeld ibuprofen [28]. Zowel Ibuprofen als melatonine blokkeren het cycloogenase-2 (COX-2) enzym

dat inflammatoire chemicaliën in het lichaam produceert. Melatonine veroorzaakt echter geen enkel neveneffect, dit in vergelijking met de klassieke ontstekingsremmers die dagelijks massaal worden ingenomen. Dit laatste heeft alles te maken met het feit dat melatonine – in tegenstelling tot de bekende ontstekingsremmers - de productie niet beperkt van het COX-1 enzym. Dit enzym helpt mee om de maagwand te beschermen tegen agressieve stoffen [29]. Tot slot bleek uit een studie dat melatonine ook in staat is de wondgenezing na operaties en bij gewone valpartijen sterk te bevorderen en littekenvorming te helpen voorkomen [31]

Melatonine en neurologische aandoeningen Melatonine voorkomt de cognitieve achteruitgang die typisch is bij veel oudere mensen. Dit komt vooral omdat melatonine probleemloos in staat is zeer snel

Orthofyto

25 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Nieuws van het Linus Pauling Institute

Professor Dr. Balz Frei, directeur van het Linus Pauling Instituut

Oregon State University U.S.A.

Fig. 1: Melatonine begint slechts beter te werken naarmate mensen ouder worden.

de bloed-hersenbarrière te passeren na het innemen van een orale dosis [3]. Uit een recente studie, waar vijftig patiënten aan deelnamen met symptomen, die de voorlopers waren van de ziekte van Alzheimer, bleek dat 3 tot 9 milligram melatonine per dag, ingenomen net voor het slapen gaan, en dit gedurende een periode van 9 tot 18 maanden, er niet alleen voor zorgde dat de proefpersonen een veel betere nachtrust hadden dan een placebogroep met gelijkaardige problemen, maar dat de mensen die dagelijks melatonine kregen, tijdens de studieperiode geen achteruitgang van hun cognitieve eigenschapen lieten optekenen. Integendeel, de patiënten reageerden veel alerter en waren in staat bepaalde testen veel beter uit te voeren [43]. Melatonine heeft volgens wetenschappers op dit vlak veelbelovende kwaliteiten. Melatonine neutraliseert immers heel wat amyloid-bèta proteïnen die verantwoordelijk zijn voor de progressie van deze ziekte [44].

Melatonine beschermt het hart Melatonine is ook een zege voor het gezonde en het zieke hart van de mens. Dit menselijk hormoon neutraliseert immers vrije radicalen die vrijkomen telkens als het hart onder enorme druk komt te staan. Tegelijkertijd verhoogt het de natuurlijke productie van beschermende antioxidatieve enzymen [7,47]. Wetenschappers onderzochten het effect van melatonine in de behandeling van een stabiele angina pectoris. Men betrok 65 patiënten – in de leeftijdscategorie tussen 44 en 69 jaar – bij deze studie [53]. De helft van de deelnemers kregen de klassieke medicatie, die bij dergelijke aandoening wordt gegeven. De andere

26

helft nam de medicatie in combinatie met melatonine. Uit de resultaten van dit onderzoek bleek dat de combinatie van medicijnen en melatonine voor een veel krachtiger functie van de hartspier zorgde, een positieve vermindering van het hartvolume tot stand bracht en een stijging van het bloedvolume dat bij iedere hartslag uit de hartkamers werd verwijderd [53].

Melatonine en slaap Veel jongere mensen beweren dat melatonine hen niet echt helpt om van een heerlijke nachtrust te kunnen genieten. Deze redenering kan juist zijn omdat melatonine slechts beter begint te werken naarmate mensen ouder worden. De verklaring is de eenvoud zelf. Alle delen van het lichaam, dus ook de pijnappelklier, krijgt op oudere leeftijd af te rekenen met kalkafzettingen [74,75]. Dit soort verkalking heeft een enorme invloed op de werking van de klier en op de melatoninestatus in ons lichaam. Duitse onderzoekers ontdekten dat mensen met een verkalkte pijnappelklier vier keer meer vermoeidheidsverschijnselen gedurende de dag vertoonden en duidelijk minder nachtrust kregen dan personen met een gezonde pijnappelklier [76]. De Duitsers ontdekten ook dat de graad van verkalking in rechtstreeks verband kon worden gebracht met de mogelijkheid van het lichaam zelf om melatonine aan te maken [77]. Mensen die onvoldoende melatonine produceerden zagen hun dag/nacht ritme drastisch verstoord [78]. De verkalking van de pijnappelklier is ook dramatisch hoger bij personen met geheugenproblemen. Dit geldt dan vooral voor patiënten die aan de ziekte van Alzheimer lijden [79]. Deze gegevens zijn van vitaal belang

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

voor iedereen. Het is nu immers duidelijk dat melatonine-aanvullingen gedurende het leven belangrijk zijn, dit omwille van de enorme antioxidatieve eigenschappen die dit hormoon te bieden heeft. Melatonine wordt echter nog belangrijker naarmate mensen ouder worden. Een minder goed functionerende pijnappelklier heeft dan de hulp van melatonine nodig om mensen toe te laten voldoende, gezonde nachtrust te krijgen en beschermd te worden tegen neurologische aandoeningen, waaronder de ziekte van Alzheimer.

Melatonine en kanker Kanker is het eindresultaat van een zeer lang proces van chronische oxidatieve stress en ontstekingsreacties die de DNA structuur van het lichaam ontregelen en zo kanker veroorzaken. Melatonine kan voor kankerpatiënten heel wat betekenen, al is het absoluut geen wondermiddel. Melatonine beschermt iedereen tegen het ontstaan van kanker. Mensen die de ziekte hebben krijgen door het toedienen van 40 gram melatonine per dag een veel betere levenskwaliteit en zien zelfs uitgezaaide tumoren drastisch verkleinen. Patiënten krijgen daardoor een langer leven, zonder nevenverschijnselen [22,6568,70]. Melatonine beperkt ook in sterke mate de toxische nevenwerkingen van chemotherapie. Melatonine zorgt er immers voor dat interleukine-2 de kankergezwellen in het lichaam veel sterker aanvalt en zelfs voor een aanzienlijk deel vernietigt. Referenties: 1. De lijst van 79 referenties was te lang voor publicatie, maar kan steeds opgevraagd worden op het Faché Instituut.

4NULVWDOYULM

4JHNULVWDOOLVHHUG

UHGX4XLQRO gereduceerd CoQ10

EEN INNOVATIE VOOR DIRECT BESCHIKBAAR CO-ENZYM Q10 CO-ENZYM Q10 Co-enzym Q10 (CoQ10) is een essentieel component voor het behoud van energie en wordt in elke cel en orgaan gevonden. CoQ10 is als cofactor nodig voor cellulaire energie en is belangrijk voor het behoud van gezonde cellen en weefsels. CoQ10 is een vetoplosbare voedingsstof. De biobeschikbaarheid hiervan speelt een belangrijke rol. De opname van de gangbare vorm van CoQ10 – ubiquinon – verloop niet altijd optimaal, zeker wanneer we ouder worden.

KRISTALVRIJ Door de toevoeging van d-limoneen (een vluchtige olie uit citrusvruchten) kristalliseert CoQ10 niet meer en vindt een snelle afgifte plaats.

UBIQUINOL, GEREDUCEERD COQ10 De prominente vorm van CoQ10 is ubiquinol, de gereduceerde vorm van CoQ10. Ubiquinol beschermt tegen vrije radicalen. De meest recente ontwikkeling is de combinatie van deze gepatenteerde, stabiele vorm van ubiquinol met d-limoneen, waardoor deze olie kristalvrij is. Door toevoeging van alfa liponzuur wordt ubiquinol effectief beschermd tegen oxidatie. Ubiquinol is nu direct beschikbaar voor meer en directe energie. Ubiquinol is een belangrijke voedingsstof die een prominente rol kan vervullen bij een optimale gezondheid en vitaliteit. Te bestellen bij apotheek en gezondheidswinkels als softgels van 50 mg en 100 mg in verpakkingen van 60 stuks. reduquinol - ubiquinol 50 mg reduquinol - ubiquinol 100 mg Aanbevolen gebruik: 1 of 2 caps. per dag Aanbevolen gebruik: 1 caps. per dag CNK-code: 2505-261 CNK-code: 2505-253 Consumentenprijs: € 37,95 Consumentenprijs: € 62,95 Meer informatie: Springfield Nutraceuticals Belgium BVBA, Heist-op-den-Berg Tel. 015 - 349 113 • [email protected]

H E A LT H

THROUGH

NATU RE,

SCIENCE

&

INNOVATIO N

Orthofyto

®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

27

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

Ontstekingswerende oliën

E

en aantal plantaardige oliën zijn niet alleen gewoon gezond, maar daarenboven ook nog ontstekingswerend. Oliën maken deel uit van gezonde voeding, omdat ze polyonverzadigde vetzuren bevatten. Ook voor uitwendig gebruik zijn ze zeer belangrijk: ze worden verwerkt in preparaten voor dermatologie, huidverzorging en cosmetica. Als massage-olie worden ze zelfs wereldwijd toegepast. ARGAN-olie, CALOFYLLUM-olie en ANDIROBAolie zijn echter op zich al medicinaal: hun ontstekingswerende werking draagt bij tot een werkzaam dermatologicum in de behandeling van allerlei huidontstekingen. Denken we maar aan het groeiend aantal huidallergieën, eczemen en psoriasis. Voor een huidpreparaat is de keuze van een geschikte basisolie zeer belangrijk en deze drie oliën zijn daarin toppers! behouden. Ranswording is een verzuring. De voornaamste inhoudsstof der vegetale oliën zijn de vetzuren (verzadigd of onverzadigd) die voorkomen als vrije vetzuren, vetzure esters, alcoholen of glyceriden. Bij de verzadigde vetten vinden we o.a. caprinezuur, laurinezuur, myristicinezuur, palmitinezuur en stearinezuur, bij de onverzadigde zijn dat oleïnezuur, arachidonzuur, linol- en linoleenzuur, met het zo belangrijke α- en γ-linoleenzuur.

De geheimen van oliën... Plantaardige oliën bevatten ook nog andere inhoudsstoffen dan vetzuren... Verrassende ontdekkingen zoals de limonoïden bieden de wetenschap ongekende mogelijkheden!

Argan olie Argania spinosa of de argaanboom komt het meest voor in Marokko (en alle Magreblanden) en behoort tot de familie der Sapotaceae. De naam komt van het dorpje Argana, in de heuvels tussen Marrakech en Agadir. De speciesnaam spinosa geeft aan, dat de boom erg doornig is! Deze olie bevat vooral ω6-vetzuren (linolzuur) en ω9-vetzuren (oliezuur). Zijn ontstekingswerende werking wordt toegepast bij eczeem, psoriasis en brandwonden. Arganolie is erg lekker: het smaakt intens “noot-achtig”! Fig. 1: Arganolie

Er is olie en olie... Plantaardige, natuurlijke, vette oliën kennen we: er zijn er zéér veel! Ze worden bekomen door persing uit plantaardige organen in verse toestand bij temperaturen tussen 10 en 20 graden. We prefereren steeds de eerste koude persing, omdat deze het hoogste gehalte aan inhoudsstoffen bevat, die nauwelijks chemische veranderingen hebben ondergaan, geen kleurveranderingen, geen viscositeitsveranderingen, geen ransvorming en die nog hun oosrpronkelijke, typische geur en smaak hebben

28

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Andiroba olie Carapa guianensis is een tropische boom uit het Amazonegebied. Vooral Brazilië levert de olie, die sinds mensenheugenis door de inheemse indianen wordt gebruikt. De olie beschermt de huid en is jeukwerend, waardoor ze uitstekend werkt bij insectenbeten. Het is ook een insect-repellent. De ontstekingswerende kwaliteit wordt toegepast bij allerlei dermatosen: eczeem, brand- en andere wonden en pijnlijke spieren. Omdat andiroba-olie een niet onbelangrijke

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

hoeveelheid verzadigde vetzuren bevat, kan ze in ons klimaat stollen.

Calofyllumolie Calophyllum inophyllum-olie komt o.a. uit Tahiti en behoort tot de familie der Guttiferae. De pit van de vrucht levert tot 75 % zeer visceuse hardwordende olie met typische smaak en geur. Deze zogenaamde Tamanu-olie is sterk anti-inflammatoir, analgetisch (pijnstillend) en huidvoedend. De wondhelende kwaliteiten worden erg geapprecieerd in de traumatologie.

Ontstekingswerend? In sommige oliën gebeurt er iets heel vreemds: cyclisatie van koolstofketens. Immers, de vetzuren zijn alle lange koolstofketens. Wanneer deze ringvormen gaan aannemen, ontstaan cyclopentenylringen, die gehydroxyleerd worden en aldus bijzonder goed gaan gelijken op onze lichaameigen prostaglandines... vandaar de anti-inflammatoire activiteit! Jasmoninezuur is zo’n stof. [1]

Argan

Arganolie is een ideale basisolie voor massages. In de reumatologie vindt het zijn toepassing bij de massage van pijnlijke en

ontstoken spieren en gewrichten. Ook bij inwendig gebruik is arganolie nuttig. Reumapatiënten mogen er dagelijks gebruik van maken in hun voeding (lekker op slaatjes). Maar ook bij hyperlipidemie en arteriosclerose, leverstoornissen en hormonale stoornissen kent het reeds een lange traditie. [2] Vrouwen gebruiken het bij een verstoorde hormonale cyclus en bij mannen bevordert het de aanmaak van sperma. Argan heeft een zenuwweefselherstellende functie, wat nuttig is bij aandoeningen van het zenuwstelsel, en als antioxidans verbetert het het immuunstelsel. [3] Argan is huidverzorgend en wordt in de cosmetiek gebruikt voor de bereiding van rimpelwerende crèmes.

Fig.2: Gedunine, een limonoïde: polycyclische stoffen zijn anti-inflammatoir. Het actieve centrum van de molecule is het pentacyclisch deel. Bron: gaiachem.com

Andiroba

Andiroba bevat de zgn. limonoïden, o.a. het andirobine, met sterk ontstekingswerende werking. Bij artritis, reuma en verwante aandoeningen werkt het pijnstillend. Het wordt ook ingenomen bij keelontstekingen. Er zijn opmerkelijke anti-allergische effecten, zowel bij inwendig als bij uitwendig gebruik. [4] Op de huid zijn de indicaties vooral psoriasis, insectenbeeten en wonden. [5] De olie bevat 65% onverzadigde vetzuren met 9% linolzuur.

Fig. 3: Andirobavruchten met de zaden. Eén boom levert ongeveer 7 liter olie. Veel daarvan wordt gebruikt voor de productie van een “medicinale” zeep. Bron:aromatherapie.coolfreepages.com

Fig. 4: De arganboom in volle glorie. Omdat ze veel vocht bevat in droge streken, zijn geiten er dol op en klimmen er zelfs in! Bron:taroudant.info

Orthofyto

29 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Hoofdartikel Fyto

Philippe Gerard

De bittere smaak van de olie wordt veroorzaakt door de meliacines (terpenen, o.a. het gedunine), die een antiparasitaire en antimalariawerking hebben. Carapine is niet alleen anti-inflammatoir, maar ook antiviraal. Jasmoninezuur is een protease-inhibitor en eveneens actief tegenover virale infecties en de daarbij behorende ontstekingsreacties. Bij de limonoïden treffen we andironine aan, maar ook het epoxyazadiradion, dat onderzocht wordt op zijn positieve effecten bij bepaalde kankers, namelijk osteosarcomen en neuroblastomen.

Calofyllum Deze boom groeit in tropische gebieden over heel de wereld. Vooral op de polynesische eilanden kent de bevolking het tegen reuma en artritis, wonden, spataderen en littekens. Men maakt er een geneesmiddel tegen lepra uit. Het speciale aan deze olie is dat ze ook een hars bevat, die olieoplosbaar is en o.a. thymol en benzoëzuur bevat. Deze bestanddelen dragen bij aan de ontstekingswerende eigenschappen van calofyllumolie. De olie is rijk aan vitamine E-derivaten en een krachtig antioxidans. [6] Calofyllumolie verenigt een aantal héél speciale indicaties voor het uitwendig gebruik. Massage ermee is nuttig bij sciatiek (ontsteking van de nervus sciaticus, rugpijn), en ook bij dermatologische complicaties van lupus. [7]

30

Referenties:

Fig.5: Calofyllumnoten. Callophyllolide werd recent ontdekt als ontstekingswerend. Bron:medicinehunter.co

Doorligwonden kunnen met calofyllumolie worden behandeld, alsook luieruitslag bij baby’s. Het geeft bescherming tegen de verbrandingseffecten van radiotherapie (bestraling bij kanker). Tenslotte zijn de pijnlijke lesies bij zona ook een indicatie voor deze olie.

1. Wildman REC. Nutraceuticals and Funcional Foods. CRC Press, Boca Raton, USA (2000). 2. Drissi A. et al. Evidence of hypolipemiant and antioxidant properties of argan oil derived from the argan tree (Argania spinosa). Clin. Nutr. 23, 1159-1166 (2004). 3. Charrouf Z. & Guillaume D. Ethnoeconomical, ethnomedical, and phytochemical study of Argania spinosa (L.) Skeels. J. Ethnopharmacol. 67, 7-14 (1999). 4. Penido C. et al. Anti-allergic effects of natural tetranortriterpenoids isolated from Carapa guianensis Aublet on allergen-induced vascular permeability and hyperalgesia. Inflamm. Res. 54, 295-303 (2005) 5. Penido C. et al. Antiinflammatory effects of natural tetranortriterpenoids isolated from Carapa guianensis Aublet on zymosan-induced arthritis in mice. Inflamm. Res. 55, 457-464 (2006) 6. Crane S., Aurore G., Joseph H., Mouloungui Z. & Bourgeois P. Composition of fatty acids triacylglycerols and unsaponifiable matter in Calophyllum calaba L. oil from Guadeloupe. Phytochemistry 66, 1825-1831 (2005) 7. Clergeaud. Les Huiles Végétales. Amyris, Bruxelles (2003)

Van het labo naar de huiskamer... Dankzij nieuw onderzoek worden nieuwe geneesmiddelen geboren. Ook plantaardige oliën blijken een rijke bron te zijn van opmerkelijke actieve stoffen. De oliën van argan, andiroba en calofyllum hebben bij inwendig gebruik mogelijkheden tegen kankers, en op de huid bij virale ontstekingen, reuma en in de wondheling.

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Fig.6: Calophyllum betekent “mooie blaadjes”, wat komt van kalos (mooi) en phyllum (blad). Een rake naam!

Voeding

Philippe Gerard 

De notelaar

Wonderlijke eigenschappen van de walnoot

V

oor planten die we al zeer lang kennen, hebben we veel verschillende namen. De Juglans regia noemt men “walnoot” in noordelijke nederlandstalige gebieden, terwijl in de zuidelijker streken de naam “okkernoot” meer gebruikelijk is. Kortom, we hebben het over de Notelaar. Juglans regia L. is een zeer geapprecieerde boom. Zijn noten zijn lekker, vol voedingsstoffen, gezond en wijdverbreid aanwezig in de gastronomie. Nochtans zijn het andere plantenorganen die in de fytotherapie worden gebruikt: de bolsters en de bladeren zijn namelijk bron van juglon, een inhoudsstof met wonderlijke capaciteiten. Dit juglon wordt begeleid door een groot aantal looistoffen. Samen (synergie!) werken ze antibacterieel, antiinflammatoir en verbeteren ze de veneuze bloedsomloop. Het zijn tevens parasympatolitica: door blokkade van perifere acetylcholine zijn het relaxantia van gladde spieren. Ze krijgen indicaties voor het darmstelsel (diarree en krampen), het ademhalingsstelsel (hoest en bronchospasmen) en de bloedsomloop (aderspatten en flebitis, en in de wondheling: bloedstelpend). Diverse preparaten, zowel voor inwendig als voor uitwendig gebruik, kunnen worden voorgesteld.

Een koninklijke boom Juglans regia betekent “een omhulde koninklijke klier”, wat op de noot duidt, maar ook op het belang ervan! Immers, in tijden van hongersnood, kon men overleven puur en alleen op walnoten. Het was dus belangrijk om steeds een hoeveelheid van deze noten in voorraad te houden! De boom is in onze streken sinds mensenheugenis inheems. Het spontane woudbestand, dat zich ooit uitstrekte van Griekenland over Klein-Azië tot de Himalaya’s en China en Japan, zelfs tot in Siberië, bevatte de notelaar. Vermits we hier spreken over 80 miljoen jaar geleden, is het logisch dat diverse culturen de notelaar als een symbool van de onsterfelijkheid beschouwden. We ontmoeten de notelaar in de Bijbel, want de boom kwam van het Perzische Rijk naar Palestina. Hij groeide in de tuin van Salomon (Pred. 2:3) en wordt in het Hooglied bezongen. [1] De “koninklijke noten” werden in de signatuurleer vergeleken met menselijke hersenen. Thans weten we, dat de voedingssbestanddelen van de noten inderdaad bestempeld worden als “brainfood” (fosfatidylderivaten)! Een andere naamverklaring van de Juglans regia is “de koninklijke eikel”. Inderdaad, okkernoten zijn ook als afrodisiacum beroemd!

Juglon Juglon is een naftochinon, wat meteen betekent dat het een chemisch interessante structuur heeft. De oxydoreductiecapaciteit, die eruit voortvloeit, is bron van menigvuldige toepassingen.

Het is een antibacterieel middel, dat eveneens tal van schimmels kan doden. [2] We treffen het aan in de bolsters en de bladeren, die ook nog flavonoïden bevatten, wat essentiële olie en vitamine C. Juglon is zwart. Menigeen ondervond reeds, bij het aanraken van de rijpe (zwarte) bolsters, dat de handen eens zwart gekleurd moeilijk proper te krijgen zijn!

Practische tip Heb steeds een flesje Juglans regia Tinctuur in je EHBO-kastje. Goed voor de snelle behandeling van koortsblaasjes, wratjes en mollusken: van die gruwels waar kinderen na een zwembadbezoek mee thuis komen! Ook nuttig bij een plotse en onverwachte allergie van de huid, met jeuk en netelroos.

O

Fig.1: Rijpe bolsters worden zwart en dit is meteen een indicatie voor hun hoog gehalte aan juglon. Deze zwarte kleurstof is zeer hardnekkig! Bron: giardinaggio.it

Juglonheteroside komt in die bolsters voor in een concentratie van 2 %, in de bladeren 0,6 %. De traditionele indicaties zijn: • veneuse insufficiëntie, zoals zware benen en hemorroïden • diarree • eczeem en jeuk • hoofdhuidschilfertjes • mollusken • desquammatie bij psoriasis • zonneslag en brandwonden

Orthofyto

OH

O

Fig.2: Juglon: een naftochinon. Deze molecule is een natuurlijk reversiebel oxidatiereductiesysteem, wat aan de basis ligt voor.

31 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Voeding 

Philippe Gerard

• pijnstillend als gorgelmiddel bij keelontstekingen • in cosmetica voor de behandeling van vette huidtypes

De Notelaar en zijn Juglon Juglon is een naftochinon met ontzettend verrassende mogelijkheden. Enerzijds bevestigt dit oude kennis, maar anderzijds opent het nieuwe deuren! Antioxidatieve kwaliteiten geven mogelijkheden in het kankeronderzoek, als antiviraal middel en in de cardio-vasculaire geneeskunde!

Wat dacht je van de bolsters? Onrijpe bolsters vermeerderen de thyroïdhormoonactiviteit, nuttig bij krop. [3]

osteoblastische activiteit, wat zijn mogelijkheden openbaart in de cardioprotectie en bij osteoporose. [5] Juglon werd onderzocht op antimutagene activiteiten en bleek actief bij enkele zeer uitzonderlijke kankers: topisch gebruik (lokaal aanbrengen van de tinctuur) reduceerde kankers van de tong en de lippen (leukoplakie). [6] Excessief zweten kan worden behandeld met een lotion van walnootextract. Dit effect is voornamelijk te wijten aan het adstringerend (samentrekkend) effect van de looistoffen. Koortsblaasjes zijn een HSV-1-virus infectie. Juglans regia is daar bijzonder efficiënt tegen, alsook tegen mollusken. [7]

Nieuw antoxidans! De antioxidantieve kwaliteiten van een extract van de bladeren van Juglans regia werden onderzocht en zijn zeer veelbelovend. [8][9] Ook de antibacteriële en de antimycotische effecten werden in dezelfde studies geëvalueerd. Ze betroffen de activiteit tegenover gram positieve bacteriën (Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus), gramnegatieve bacteriën (Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae) en schimmels (Candida albicans, Cryptococcus neoformans).

Cardiologie

Fig.3: Groene bolsters zijn de beste bron van juglon en looistoffen: krachtige antioxidantia! Bron: seeds.eldoc.ub.rug.nl

Huiderupties bij zona (Herpes zoster zenuwinfecties) en ook van mollusken kunnen behandeld worden door aanstippen met een Notelaar Sterke Tinctuur, gemaakt van onrijpe bolsters en/of bladeren. Dezelfde tinctuur wordt aangewend bij allerlei virale en schimmelinfecties. Wratten worden er (door aanstippen) ook mee behandeld: die hebben eveneens een virale oorsprong. Bij de mycosen staat atleetsvoet voorop: de lesies worden ingepenseeld met de tinctuur. Nuttig in sportmiddens! Acné, eczeem, psoriasis en huidparasieten worden op dezelfde wijze behandeld. [4]

Walnotenconsumptie verlaagt het risico op coronair lijden en hartinfarct. Dit bewees een klinische studie van 2005: 20 g walnoten per dag eten, verlaagt het gehalte triglyceriden in het bloed, verhoogt het aandeel HDL en verlaagt aldus aanzienlijk het risico op cardiovasculaire accidenten. [10]

Nieuw onderzoek Notelaarextract heeft een opmerkelijk anti-atherogeen effect en vertoont een

32

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Pneumologie Als antibioticum doodt juglon een aantal belangrijke bacteriën die longontsteking en bronchitis veroorzaken. Ook hoestprikkels verminderen. Er is echter vooral een spasmolytische werking, die een verwijding der luchtwegen toelaat door bronchodilatatie, wat een direct anticholinergisch effect is. Referenties: 1. Vandommele H. Noten voor Miljoenen. Herman Vandommele, Sint Niklaas (1990) 2. Bruneton J. Pharmacognosie - Phytochimie - Plantes médicinales. Paris, France (1993) 3. Williamson E. Potter’s Herbal Cyclopaedia. The C.W. Daniel Company, Saffron Walden, UK (2003) 4. Phyllis Balch. Prescription for Herbal Healing. Avery, New York,USA (2002) 5. Papoutsi Z et al. Walnut extract (Juglans regia L.) and its component ellagic acid exhibit anti-inflammatory activity in human aorta endothelial cells and osteoblastic activity in the cell line KS483. Br. J. Nutr. 99, 715-722 (2008) 6. Paul Walsch. PDR for Herbal Medicines. Thomson, Montvale, USA (2000) 7. Harborne & Baxter. Phytochemical Dictionary. Taylor & Francis, London, UK (1993) 8. Pereira JA et al. Walnut (Juglans regia L.) leaves: phenolic compounds, antibacterial activity and antioxidant potential of different cultivars. Food Chem. Toxicol. 45, 2287-2295 (2007) 9. Pereira JA et al. Bioactive properties and chemical composition of six walnut (Juglans regia L.) cultivars. Food Chem. Toxicol. (2008) 10. Zibaeenezhad MJ, Shamsnia SJ & Khorasani M. Walnut consumption in hyperlipidemic patients. Angiology 56, 581-583 (2005)

Fig.4: Consumptie van noten beschermt tegen hart-en vaatziekten. Ze verlagen de triglyceriden (vet in het bloed) en verhogen het gehalte HDL! Bron: pinto.at

Psyche

Fernand Haesbrouck

AD- en ADHD-medicatie: doping of geneesmiddel?

N

ovember 2007: langetermijnonderzoek in de VS toonde aan dat ADHD-medicatie niet geneest, maar eerder meer nadelige nevenwerkingen veroorzaakt. Voorjaar 2008: Antidepressiva zouden nauwelijks meer effectief zijn dan placebo’s. En toch. Het verbruik van die middelen stijgt naar ongekende hoogten…

De commerciële truc van de farmaceutische industrie werkt uitstekend: men heeft het werkingsmechanisme ervan als onbekend uitgeroepen. Die industrie sponsort de opleiding en de bijscholing van artsen, vandaar dat artsen die chemische stoffen veilig wanen. Evidence based medicine redeneert: men bezorgt de patiënten een wereld van verschil en de internationale literatuur maakt alleen maar gewag van positief nieuws. Vandaar: niets dan goeds! De internationale medische literatuur wordt stevig gecontroleerd door dezelfde farmaceutische industrie. Kritische berichtgeving kan nooit via de normale medische wereld in omloop komen. Daar zorgen immense reclamebudgetten wel voor. Midden de jaren ‘80 besliste de Amerikaanse Overheid om FDA (Food and Drug Administration) minder middelen toe te stoppen, waardoor het onafhankelijke overheidsorgaan onder een grote financiële invloed kwam te staan van de industrie. Procedures om nieuwe geneesmiddelen op de markt te brengen maakte men soepeler en de sleutelposten kwamen in de handen van vertegenwoordigers van belangrijke firma’s.

Nieuwe amfetaminevarianten ’Toevallig’ ook in die periode synthetiseerden labo’s nieuwe amfetaminevarianten, omdat het 700-tal mogelijke variaties op zuivere amfetamine mathematisch uitgeput waren en ook omdat amfetamine een eerder crimineel imago had verworven. Met drie koolstoffen in plaats van twee tussen de phenyl en de amine, waren de SSRI’s (Selective serotonin reuptake inhibitors of phenylpropylamines) geboren en meteen ook rekenkundig een veel groter arsenaal van nieuwe stoffen. Men bekwam eenzelfde amfetaminewerking door simpelweg iets hoger te doseren, omdat de zogezegde affiniteit op de receptoren van neuronen wat kleiner was geworden. Bijkomend voordeel: door de verminderde affiniteit op neuronen was er een alibi om die nieuwe stoffen niet onder een opiumwetge-

Orthofyto

33 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Psyche 

Fernand Haesbrouck

ving onder te brengen, en wat meer is: ze werden niet eens als giftig gemerkt, omdat door de versoepelde testprocedures de doden en zelfmoorden in de placebogroepen werden geplaatst. Amfetamines (phenylethylamines) worden normaal per 5 tot 15 mg toegediend, terwijl de phenylpropylamines, als antidepressiva, gewoonlijk per 20 tot zelfs 100 mg gedoseerd worden om een gelijkaardig effect te bekomen.

Hoe verklaart men de antidepressieve werking van psychotica? Ons zenuwstelsel is de centrale computer, die ons gedrag en voor een deel ons denken bepaalt. De neuronen zijn daarvan de bouwstenen en het gigantisch circuit van neuronen zorgt ervoor dat een en ander min of meer onder controle kan gehouden worden. Als chemische stoffen, nu dosis per dosis telkens opnieuw ganse stukken uit dit circuit gaan uitschakelen, dan ontstaat een ‘veranderde’ perceptie op de dingen die we anders met een intact zenuwstelsel gewoonlijk ofwel als goed ofwel als slecht ervaren. Een veranderde perceptie stelt ons dus in staat om wat we anders als slecht interpreteren, nu minder slecht te zien, omdat een deel, dat mee het beoordelingsvermogen controleert, is uitgeschakeld. Handig dus als antidepressief middel. Keerzijde ervan is, dat ook een verminderde controle op ons gedrag ontstaat, want ook de circuits die ons gedrag normaal onder controle houden, worden door het kapotmaken van neuronen onderbroken. Vandaar... het optreden van tics, agressie, hallucinaties, psychotisch gedrag en drempels die verlagen om sneller tot zelfmoord te kunnen overgaan.

ADHD-medicatie ADHD-medicatie werd sinds eind vorige eeuw gepromoot om kinderen zonder zelfdiscipline (zie de beschrijving van gebrek aan discipline in de DSM-IVcriteria) met psychotica in hoge doses dwangmatig psychotisch te maken, waardoor ze uiteindelijk ook kalmer lijken en ze met toegediende cocaïne- of amfetaminedoping zich beter kunnen lijken te concentreren. Als psychotica werden zuivere amfetamine (Aderall,Dexedrine) of de cocaïnestof, methylphenidaat (Rilatine, Concerta) aangeprezen. Dit zijn stoffen waarvoor

34

Systeemgewijs worden ADHD en AD-stoffen ondergebracht in een grote groep van chemische stoffen die hallucinogeen en gedragsveranderend werken, omdat ze allemaal een identiek chemisch patroon in de molecule hebben, waardoor de receptoren van neuronen die substanties valselijk herkennen als echte neurotransmitters. De echte neurotransmitters hebben immers eveneens een phenylethylaminepatroon in hun molecule. Die groep chemische hallucinoge stoffen bestaat uit: 1. de indolen (LSD, pado’s). 2. cannabinoiden (THC…) 3. piperidylbenzylaatesters (cocaïne, methylphenidaat (Rilatine,Concerta,Daytrana) , trazodone (Trazolan), varenicline (Champix)) 4. phenylalkylamines, waaronder : • phenylmethylamine ( Ketalar) • phenylethyalmine (de amfetamines, Aderall,Dexedrine, Pervitin) • phenylpropylamines (de SSRI’s, waaronder Prozac, Strattera, sertraline (Serlain),Seroxat… • phenylbutylamines (Silomat).

eerder, omwille van hun werkingsmechanisme, geen echte therapeutische indicaties bestonden. Immers intussen is bekend hoe na een lange ADHD-behandeling de meeste ‘genezen’ patiëntjes met speed of crack ook de nodige rust in hun hoofden kunnen herwinnen. Nu het gebrek aan zelfdiscipline door handopsteking een erfelijke psychiatrische aandoening is geworden, verkoos men dan om het weinig populaire werkingsmechanisme om commerciële redenen als ‘onbekend’ uit te roepen. In de eerste jaren werd aangeraden om in geval van twijfel bij de diagnose een tijdlang psychotica te gebruiken en af te wachten hoe deze zouden werken. In geval van een positief resultaat werd de diagnose meteen bevestigd. Meestal werkt een amfetamine- of cocaïnetoediening bij iedere gebruiker tot grote tevredenheid. Het geniale nu van de ADHD-uitvinding en symptoombeschrijving door DSM bestond erin, dat zelfs lage doseringen amfetamine of methylphenidaat de door DSM beschreven symptomen konden doen verergeren, waardoor meteen een grote zekerheid ontstond over het bestaan van de ziekte. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen merkte in een document op 7 juli 2005 al op, dat lage doseringen psychotica zelfs de ADHDsymptomen kunnen verergeren. Vandaar dat voortaan iedereen aan ADHD kan ziek zijn.

Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

Momenteel wordt de aandoening heel zwaar gepromoot bij volwassenen en zelfs senioren.

Strattera een geval apart Bij de uitvinding van ADHD merkte een Italiaans bedrijf dat hun psychoticum (de SSRI: Edronax), gezien het door hen wel bekende werkingsmechanisme, ook in aanmerking kon komen voor een registratie als ADHD-geneesmiddel en vroeg bij FDA de registratie voor ADHD aan. Zoals eerder aangetoond, werkte FDA in die tijd alleen nog onder de supervisie van het lobbywerk van grote Amerikaanse bedrijven. Die buitenlandse aanvraag liet meteen een lampje branden bij het Amerikaanse bedrijf dat ook Prozac als SSRI slijt en in de labo’s nog over ‘onafgewerkte’ of ‘afgekeurde’ Prozac-moleculen beschikte. Meteen werd de aanvraag vanuit Europa verworpen en na amper 14 dagen testen kwam het sluimerende Strattera in januari 2003 op de Amerikaanse markt, met een wereldwijde registratie als totaal nieuw product in de behandeling van ADHD. Men verzweeg dat de actieve metaboliet van Strattera precies dezelfde is als die van Prozac. Natuurlijk… zoals eerder al vermeld, werden de zelfmoorden ermee uit de korte testfase in de placebogroep ondergebracht en vermeed men om commerciële redenen die stof een SSRI of wat dan ook te noemen. In die tijd was immers bekend dat SSRI’s

Psyche

Fernand Haesbrouck

(a) Fluoxetine

(b) Atomoxetine Fig. Fluoxetine is de chemische naam voor o.a. Prozac, terwijl atomoxetine onder de merknaam Strattera bekend staat.

of SNRI’s beter niet aan jongeren of adolescenten werden toegediend, precies omwille van het gevaar op zelfmoord, labiliteit of zelfverminking. Het obscure verhaal, dat van toen af de geschiedenis van de Stratterageheimen genoemd werd, is momenteel hangende bij de bestuursrechter in Nederland, die moet oordelen of de achtergehouden firmagegevens geheim moeten blijven zoals het bedrijf (maar ook de overheid) wel zou willen. Immers, uit die geheimen blijkt op welke manier men zelfs niet alleen nationale instanties, maar ook de Europese Gemeenschap heeft ingeschakeld om door valse informatie een registratie voor gebruik bij kinderen mogelijk te maken. Het Nederlands College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, dat in deze zaak door onwetendheid of door corruptie boter op het hoofd heeft, probeert nu met alle middelen om de bekendmaking van die Stratterageheimen te verhinderen. Die zaak is nu nog hangende in Nederland.

De gevarenreflex Merk op dat de handel rond de SSRI’s de gevaren in verband met hun amfetaminewerking probeert te minimaliseren door te wijzen op een verminderde affiniteit op receptoren te wijten aan het bijkomende koolstofatoom tussen de phenyl en de amine.

Terwijl men meestal voorbijgaat aan de dosisaanpassing om toch hetzelfde effect te bereiken. Maar Silomat (met een koolstoffenafstand van vier; een phenylbutylamine), dat in een dosering van 40 mg verkrijgbaar was, werd op 1 september 2007 wereldwijd uit de handel genomen omwille van de vele sterfgevallen en ongevallen ermee! Wat aantoont dat de redenering die de SSRI’s als veilig probeert voor te stellen, helemaal niet meer klopt. Bij FDA hebben de farmaceutische bedrijven het voor het zeggen en het onderbrengen in een opiumreglementering wordt daar voortaan als ouderwets bestempeld, omdat het de verkoop zou hinderen. Dosis per dosis maken die stoffen neuronen kapot, waarop het zenuwstelsel reageert met een gevarenreflex. Immers, de gevarenreflex is de ‘fight or flight’-reflex waarmee het handig is om te drogeren (zie ook de nota over het drogeren). Men verwoest circuits van neuronen om een veranderde perceptie teweeg te brengen bij een depressie of bij ADHD, aandoeningen, die zoals bekend intussen een spectrum van 360° hebben aangenomen.

Psychotica-bijwerkingen te behandelen met… antipsychotica

die wordt aangericht door chronisch psychoticagebruik. (Een mededeling die eigenaardig genoeg voorkwam op de site van een groot farmaceutisch bedrijf, in ‘tempore non suspecto’) Waardoor het vermoeden groeit als zou de ziekte van Alzheimer eigenlijk een nevenwerking kunnen zijn van het therapeutische chronisch gebruik van stoffen, die het zenuwstelsel aantasten, zoals de genoemde ADHD en AD-medicatie. Benieuwd op welke leeftijd de nieuwe generatie ADHD-kinderen aan de ziekte van Alzheimer zal lijden. Het grote voordeel van de alzheimermedicatie raakte afgelopen week bekend. De bedrijven ontdekten dat de tot nu gebruikte alzheimermedicatie in de toekomst ook als ... antidepressiva kunnen aangewend worden - immers ook met het bekende phenylethylaminepatroon in de molecule. Drogeert men alzheimers? Of geneest men vakkundig hun goede overblijvende neuronen, waardoor ze uiteindelijk aan de corrigerende neuroleptica kunnen? Sindsdien is het wel ‘grappig’ om als apotheker de (bipolaire) medicatiebladen van alzheimerpatiënten te bekijken. En te bedenken hoe de farmaceutische industrie artsen gebruikt om een heel dure commerciële cirkel helemaal rond te maken.

Nota over het gebruik van SSRI’s als dopingsmiddel

De karakterstoornissen, die bij een ADHD-behandeling en chronisch psychoticagebruik voorkomen, verklaren artsen dan als de karakterstoornissen die eigen zouden zijn aan de ziekte, terwijl ze eigenlijk de nevenwerkingen zijn van de hoge doseringen psychotica, die men uiteindelijk met antipsychotica moet corrigeren. Merk op dat methylfenidaat als psychoticum 30% actiever is dan zuivere cocaïne. In de psychiatrie wordt momenteel dat chemisch balanceren tussen psychotica en antipsychotica op een modieuze wijze ‘bipolair’ genoemd. Het bipolair zijn is de nieuwe commerciële hype in onze moderne maatschappij.

De ziekte van Alzheimer, een nieuwe markt Onlangs werd aangetoond dat de aard van de verwoeste neuronen bij alzheimerpatiënten sterk overeenkomt met de verwoesting

Nu amfetamine en methylfenidaatdoping achterhaald is en vlot kan opgespoord worden, nemen sporters steeds meer hun toevlucht tot wat men legale doping is gaan noemen. De SSRI’s (waaronder Strattera en Prozac) werken in gepaste doseringen precies als amfetamine en ze staan (nog) niet eens vermeld als doping op de internationale WADA-lijsten van verboden stoffen. Ter illustratie deze tekst die oorspronkelijk verscheen in de Gazette dello Sport (28/04/2007) van een interview met Jesus Manzano (wielrenner). “Jimenez und Pantani leben nicht mehr. Genau wie Jesus Rollan, eine nationale Legende im spanischen Wasserball. Ein zu früher Tod, wie “El Chaba” und Marco. Das ist die Kehrseite der Medallie Doping. Sie nehmen so viele Antidepressiva, daß sie davon abhängig werden. Während einer Tour habe ich acht Tabletten Prozac geschluckt und drei gleich nachdem ich angekommen war.”

Orthofyto

35 ®

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

Psyche

Dirk Bogaert

Omegavetzuren balans bij ADHD kinderen verstoord.

R

esultaten van klinisch onderzoek tonen aan dat omega-3 & -6 vetzuren duidelijke verbeteringen geven bij kinderen met ADHD. Visolie kan ADHD symptomen elimineren en in 40 procent van de gevallen zelfs genezen door het evenwicht tussen omega-3 en omega-6 concentraties in het lichaam te herstellen. In onze Westerse eetgewoonten komen omega-6 vetzuren immers tot twintigmaal meer voor dan omega-3. Dit feit alleen kan voor een deel van de kinderen resulteren in ADHD-symptomen. Onlangs werden de eerste resultaten van een onderzoek naar het effect van omega-3 & -6 vetzuren bij kinderen met de klinische diagnose ADHD bekendgemaakt. Deze studie is het eerste dat de positieve werking bevestigt van visolie - aangevuld met teunisbloemolie - op klinisch gediagnosticeerde ADHD. Na zes maanden van een evenwichtig gebruik van omega-3 & -6 vetzuren trad bij bijna vijftig procent van de deelnemers een vermindering op van minimaal 25 procent op de ADHD-symptomen (1).

Referenties: 1. Mats Johnson M.D., Sven Östlund B.A., Gunnar Fransson B.A., Björn Kadesjö M.D. Ph.D., Christopher Gillberg M.D. Ph.D. Department of Child and Adolescent Psychiatry, Institute of Neuroscience and Physiology, Göteborg University, Sweden 2. Richardson AJ, Montgomery P. The Oxford-Durham study: a randomized, controlled trial of dietary supplementation with fatty acids in children with developmental coordination disorder. Pediatrics. 2005 May;115(5):1360-6 3. Sinn N, Bryan J. Effect of supplementation with polyunsaturated fatty acids and micronutrients on learning and behavior problems associated with child ADHD. J Dev Behav Pediatr. 2007 Apr;28(2):82-91

36

Gezien het toenemend gebruik van geneesmiddelen op dit vlak, kunnen de resultaten van deze studie positieve gevolgen hebben voor heel wat kinderen. In Vlaanderen en Nederland gebruiken ruim 75 000 jonge mensen onder de 20 jaar psychoactieve, stimulerende medicijnen. De Nederlandse Gezondheidsraad stelde in 2008 een verkennend onderzoek in naar het gebruik van visolie en mentale gezondheid. De uitkomsten van deze studie zijn een eerste onderbouwing voor een natuurlijke, alternatieve (deel)oplossing voor de sterk toenemende ADHD diagnoses en behandelingen. Wetenschappers van de Universiteit van Göteborg presenteerden de uitkomsten tijdens de conferentie van Children and Adults with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (CHADD) in Washington. - In de eerste drie maanden trad er bij 26 procent van de omega-3 & -6 groep een vermindering van de ADHD-symptomen op van 25 procent of meer. - 12 procent van de deelnemers, die positief reageerden in de eerste drie maanden, liet zelfs een vermindering van meer dan 50 procent in de ADHD-symptomen zien. - Na zes maanden reageerde 47 procent op de behandeling, waardoor de ADHDsymptomen met 25 procent of meer afnam. Orthofyto

Jaargang 13 ~ nr.71 ~ 2008

®

- De deelnemers die het best reageerden op de behandeling waren te vinden onder de deelnemers met aandachtsstoornissen, lees- en schrijfproblemen, leerproblemen, dyspraxie (DCD) en autisme spectrum stoornissen. Deze dubbelblind placebogecontroleerde studie startte met 75 kinderen en adolescenten (48 kinderen van 8-12 jaar en 27 kinderen van 13-18 jaar). In de eerste periode van 3 maanden kreeg de helft van de deelnemers een natuurlijk vetzurensupplement en de andere helft een placebo. In de tweede periode van 3 maanden kregen alle deelnemers het vetzurensupplement met evenwichtige verhouding omega 3- & 6-vetzuren. De Zweedse studie bevestigt de resultaten van eerder uitgevoerde studies die het cruciale belang van een omega-3 en omega-6 evenwicht aantoonden. We refereren hier naar de Durham- (2) en de Adelaidestudie (3). Ook daar werd in een groep kinderen en adolescenten met klinisch gediagnosticeerde ADHD aangetoond hoe belangrijk het is om het verstoorde vetzurenevenwicht te herstellen. Het is spijtig dat men in de klassieke behandeling van ADHD voorlopig nog veel te weinig aandacht schenkt aan deze toch wel zeer belangrijke vetzurenbalans. Een uitgebreid orthomoleculair bloedonderzoek kan dit ziekmakende proces zeer eenvoudig aantonen.

9eYeoW"_a^[X`[deZ_]$

want ik wil energiek blijven, slank blijven, gezond blijven Daarom gebruik ik iedere dag Cocoya Extra Virgin kokosolie, vol met de juiste verzadigde vetten.

ZEER COMPLEET EN HOOGGEDOSEERD Glukasim is vrij te verkrijgen bij uw apotheker. CNK-bestelcode: 2521-110

thofyto.indd 9

8/19/08

Unieke nutriceutische formule gericht op de vijf belangrijkste biochemische risicofactoren voor hart- en vaatziekten Cardiovasculaire aandoeningen blijven de meest voorkomende chronische ziektebeelden in de Westerse Wereld en staan op nummer 1 als de voornaamste doodsoorzaak. Energetica Natura biedt u AtherozolTM, een unieke formule die haar pijlen richt op de verbetering van de vijf, wetenschappelijk erkende, belangrijkste biochemische risicofactoren die het ontstaan van hart- en vaatziekten rechtstreeks beïnvloeden. • Risicofactor 1: Schade aan de bloedvatwand • Risicofactor 2: Lipoproteïne oxidatie & ontsteking • Risicofactor 3: Bloeddoorstroming • Risicofactor 4: Cholesterol & triglyceriden • Risicofactor 5: Homocysteïne

Te bestellen bij: Energetica Natura A Postbus 148, 9100 Sint-Niklaas T 03-7890959 F 0800-80011 E [email protected] W www.energeticanatura.com

Verzadigde vetten voor een betere stofwisseling, een slanker figuur, meer energie, een betere bestandheid tegen infecties en minder risico op hart- en vaatziektes? Inderdaad. Recent onderzoek heeft onthuld dat verzadigde vetten, als ze zijn opgebouwd uit middellange vetzuurketens (MCT’s), de gezondheid in sterke mate bevorderen. 4:40:41 PMCocoya zit boordevol MCT’s, die in de lever rechtstreeks in energie worden omgezet. De vorming van vetbolletjes in de bloedbaan wordt zo volledig vermeden. Gevolg: minder kans op hart- en vaataandoeningen. De MCT’s in Cocoya bevorderen eveneens de stofwisseling en gewichtsafname, zijn snelle energieleveranciers, verhogen uw weerbaarheid, en maken de huid glad en soepel. Daarom, Cocoya, heb ik je nodig. Elke dag opnieuw!

Cocoya Health & Cocoya Cooking zijn twee nieuwe, lekkere en superieure smeer- en braadproducten op basis van biologische extra virgin kokosolie. Ontdek meer over hun heilzame werking op

www.gezondevetten.be BETERENATUURVOEDINGS 6ERKRIJGBAARINDE WINKEL

OFAPO THEE

0K*CXB]%F
SPFDL

K

bel +32 (0)52 48 43 00

D7J7EI +%9.542)4)/.

Orthofyto

®

NUTRITIONEEL MEDISCH BIOCHEMIST Reeds 10 jaar een unieke orthomoleculaire biochemie

opleiding in België en Nederland aan het Faché Instituut Erkend door de Vlaamse Regering, het Linus Pauling Instituut van de Oregon Universiteit, de International and Belgium Society for Orthomolecular Medicine (BSOM, ISOM), het World Institute for Integrative Medicine (WIMED) Module 16 niveau 3: “Het koolhydraatmetabolisme bepaalt de homeostase in en rond de cel” behandelt de orthomoleculaire biochemische basisprincipes, de biochemische implementaties van de carbohydraten, de regulatie van het koolhydraatmetabolisme in functie met diabetes, gevolgen en maatregelen van hyperinsulinemie en insulinegevoeligheid, zuinigheidshypothese van Neel. Module 17 niveau 3: “Membraanstructuur en haar eigenschappen bepalen de homeostasie in de cel” toont biochemisch de hopeloze misverstanden aan over de vetten, relateert het hele vetmetabolisme met de degeneratieziekten, actieterreinen en onderliggende interacties van de vetten en prostaglandinen. Module 18 van niveau 3: “Orthomoleculaire metabole interacties” verdiept de cursist in de energiegeneratie, pathways en haar transport in het lichaam, de aërobe en anaërobe glycolyse, biochemische implicaties bij nutri-aërobic, de essentiële coenzym Q10 deficiëntie, de Krebscyclus als de draaischijf van de hele biochemie, het toxische ammoniak elimineren, enzymmodulatie, het steroïdprofiel, schildklierbiochemie en de cholesterol interacties. Houd de volgende data vrij voor deze 3 modules Niveau 3 vrijdag 27 januari, 6, 13 en 20 februari, 6, 13 en 21 maart 2009 van 14u-18u en 19u tot 22u Meer info en onderwijsbrochure: www.viow.be • [email protected] • Tel 09 369 06 42

ORTHOMOLECULAIR NUTRITIONIST Reeds 20 jaar unieke opleiding in België en Nederland aan het Faché Instituut Erkend door de Vlaamse Regering, het Linus Pauling Instituut van Oregon Universiteit, de International and Belgium Society for Orthomolecular Medicine (BSOM, ISOM), het World Institute for Integrative Medicine (WIMED) Module 1, 2, 3 van niveau 1: “Orthomoleculaire Voeding” biedt een imposant revolutionair overzicht van de orthomoleculaire denkwijze, voeding en voedingssuppletie, hun tekortkarakteristieken, misbruik, toxicologie en hun relatie tot de preventie van het inflammatoir terrein, oxidatie-reductie terrein, immuniteitsterrein en het basisbioregulatie terrein in functie van vele ziektebeelden. Module 4, 5, 6 van niveau 1: “Orthomoleculaire Manipulaties” behandelt grondig de orthomoleculaire pathologie van spijsverteringsstoornissen, cardiovasculaire pathologie, reumatologie, oncologie, immuun- en endocriene systeemziekten, orthomoleculaire psychiatrie en orthomoleculaire voedingsmanipulaties bij voedselallergie,gynaecologie, pediatrie, geriatrie, life extension, sporters-studenten en dermatologie. Houd de volgende data vrij voor deze 3 modules Niveau 1 vrijdag 27 en zaterdag 28 maart 2009 zaterdag 18 en zondag 19 april 2009 telkens van 09.30u. zaterdag 25 en zondag 26 april 2009 tot 17.30u. zaterdag 9 en zondag 10 mei 2009 zaterdag 16 en zondag 17 mei 2009 Meer info en onderwijsbrochure: www.viow.be • [email protected] • Tel 09 369 06 42

COLOFON •

Een gids voor Ortho­ moleculaire preventie en Orthomoleculaire Substitutie Therapie

•

Verschijnt 6 maal per jaar

•

Brengt u het meest uitgebreide orthomoleculaire voedings- en geneeskundig blad voor alle gezondheidsverzorgende professionals en gezondheids­bewuste mensen.

Hoe abonneren ? Betaling geldt als enige abonnering Jaarabonnementen 6 nummers

❏ Voor België: storting van E 40 op rek. nr. FORTIS 290-0307607-41 ❏ Voor Nederland: storting van E 44 op rek. nr. IBAN: BE 88290030760741 BIC code: GEBABEBB Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand.

Prijs per nummer: E 7,80 (B) of E 8,50 (Nl).

Uitgever: Walter O.M. Faché, HEOS Kerkstraat 101 - 9270 Laarne Hoofdredactie Walter O.M. Faché, Hoofdredacteur Joost Meeusen Ir., Adjunct hoofdredacteur Kernredactie Prof. Dr. Balz Frei, directeur Linus Paulus Instituut, Oregon universiteit Ir. Joost Meeusen (genetica) Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Dr. K atleen Van der Gucht (Biologie) Dirk Bogaert, wetenschapsjournalist A pr. Philippe Gerard Dr. Osteopaat Johan De Cock A pr. Fernand H aesbrouck Dr. Med. Frans Fermon Pieter Van Melckebeke Eindredactie Walter OM Faché, Medisch Journalist Eric Ost Secretariaat Faché Instituut Larenhoeve, Kerkstraat, 101 B 9270 Laarne Tel. 0032(0)9/369 06 42 Fax 0032(0)9/366 18 38 E-mail: [email protected] Advertenties Joost Meeusen Faché Instituut Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne E-mail: [email protected] Vormgeving, productie en druk Walter O. Faché, Directeur Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke De Pauw Stijn, Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2, 9080 Lochristi-Beervelde www.coppens-druk.be

Orthofyto blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

'*08

Uitgeverij

Publi Media Faché Instituut Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. ©Copyright 2008

ISSN 1780-3713

Prof. Dr. Linus Pauling

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating.

tweevoudig Nobelprijswinnaar

Disclaimer: De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden.

of handelingen die niet toxisch

introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade

Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

en die op de juiste tijd met

Overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

of geëlimineerd te worden.

de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

UDO’S CHOICE®

ULTIMATE OIL BLEND

NIEUWE VERPAKKING!

maar nog steeds correct en ecologisch verpakt in niet-reactief, amberkleurig glas en eromheen een lichtwerende kartonnen doos

Al jaren een juiste gezondheidskeuze. Dat vetzuren Omega-3 en Omega-6 cruciaal zijn voor onze gezondheid wordt ondertussen door alle gezondheidsspecialisten erkend. Maar ze moeten wél zuiver en in de juiste verhoudingen worden opgenomen. En precies dat maakt Udo’s Choice Ultimate Oil Blend zo uitzonderlijk. Niet alleen was het één van de eerste producten op de markt met Omega-3, Omega-6 en Omega-9 vetzuren, het is ook één van de weinige met plantaardige vetzuren in een optimale (2:1:1) verhouding. Meer nog: de olie is speciaal samengesteld om de goede werking van de aanwezige vetzuren te bevorderen, met veel aandacht voor de aanwezigheid van heilzame secundaire ingrediënten zoals teunisbloemolie, haverkiem- en rijstkiemolie, sojalecithine (zonder GGO) middellange vetzuurketens en natuurlijke vitamine E. De gezondheidsvoordelen van Udo’s Choice Ultimate Oil Blend werden bewezen door wetenschappelijk onderzoek. Daarom, als u kiest voor gezondheid, kies dan voor Udo’s Choice Ultimate Oil Blend.

VERHOOGT JE ENERGIE EN WEERSTAND • VERMINDERT JE RISICO OP HART- EN VAATZIEKTEN • VERBETERT JE LEER- EN CONCENTRATIEVERMOGEN • DRAAGT BIJ TOT EEN BETERE GEMOEDSSTEMMING • HOUDT JE GEWRICHTEN SOEPEL EN VERSTERKT JE BEENDEREN • VERBETERT JE SPIJSVERTERING EN BLOEDSOMLOOP • HOUDT JE HUID ZACHT EN JONG • BEVORDERT JE CONDITIE EN SPORTPRESTATIES

voor meer informatie over Ultimate Oil Blend®



VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK.

+32 (0)52 48 43 00

| [email protected]

www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be