Jaargang 14. inclusief middenkatern met:

Orthofyto

®

20 1989-2009

Nierzwakte veroorzaakt hoge homocysteïnewaarde Vitamine C en kanker: een update Lycopeen remt aderverkalking af

Jaargang 14 februari - maart 2009

Afgiftekantoor Lochristi

Verantwoordelijke uitgever: Walter O.M. Faché Kerkstraat 101 9270 Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5

Zilver: genadeloze killer van bacteriën

Thema: Nieren

ORTHO trends inclusief middenkatern met:

®

74 Orthofytho® en Orthotrends® zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

K a p p a R e s t v a n B i o t i c s. D e n a t u u r l i j k e o n t s t e k i n g s r e m m e r. Kappa Rest is een product met een uniek mengsel van kruidenextracten en liponzuur, dat een brede remmende werking heeft op de productie van ontstekingsmediatoren. Chronische ontstekingsactiviteit speelt een belangrijke rol bij veel klachten en daarmee is Kappa Rest breed inzetbaar. Indien pijn onderdeel is van uw klachtenpatroon, zal gebruik van Kappa Rest leiden tot pijnverlichting. Het is een product van Biotics Research Corporation, de gerenommeerde producent van hoogwaardige natuurlijke preparaten met bewezen therapeutische waarde.

B i o t i c s. N a t u u r l i j k.

E n e r g e t i c a N a t u r a B V, B e l g i ë , Te l . 0 3 7 8 9 0 9 5 9 , F a x 0 8 0 0 8 0 0 1 1 , E m a i l : i n f o @ e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m , w w w . e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m

Tweemaandelijks magazine - orthofyto® - orthotrends®



Inhoud ORTHOfyto®

ORTHOtrends®

4 6 9 12

Crisis betekent geen ramp… wel verandering!........................................................................ Nierschade veroorzaakt te hoge homocysteïnewaarden!.....................................................

Vitamine C en kanker.......................................................... Lycopeen beschermt tegen kanker en arteriosclerose............................................................. Vlaszaad en vlasolie in de ziektepreventie en in de complementaire geneeskunde......................... Diuretica en drainageplanten Kruidenthees voor een betere nierwerking................................................................................ Zilver, genadeloze killer van bacteriën........................................................................... Een wereld zonder stress... Dankzij een orthomoleculaire aanpak!. ...........................................................................................

14 25 29 32

Nutriëntentekort leidt tot DNA-schade Instructies om uw DNA te herstellen...............................................................

34

FACHé instituut nieuws Faché Instituut online.....................................5 Monografieën van het Faché Instituut.........36 Boek Revolutionaire aanpak van onze gezondheid.............................................36 6de Orthomoleculair Congres........................37 Orthomoleculaire geneeskunde....................37 Voordrachten aan het Faché Instituut..........37 Consulentenopleiding Deel 5........................37 Volgende editie.............................................. 38 Colofon Faché Instituut................................ 38

Adverteerders Energetica Natura.......................................... 2 Springfield.................................................... 16 Urmale.......................................................... 16 Pharma Nord................................................23 Orthica.......................................................... 24 Primrose.......................................................24 School van Ayurveda................................... 37 Similia........................................................... 39 Energetica Natura........................................ 39 Nutrisan....................................................... 39 Ojibwa-De Roeck.........................................40

Cardiologie

De subtypen MK-7, MK-8 and MK-9 verlagen het risico op hartziekten............

18

Diabetes

Diabeteskosten zijn verdubbeld in 6 jaar tijd!............................................... Omega 3, diabetes en gewichtsverlies!..........................................

18 19

Gastro-enterologie

Twintig procent van de bevolking heeft een prikkelbare darm!.....................

19

Iatrogenese

Europa raadt artsen aan geen Raptiva meer voor te schrijven!................ Milieu

Kunstlicht kan dodelijk zijn!....................

19

20

Obesitas

Groene thee verbrandt overtollige vetcellen..................................

20

Oftalmologie

20

Glutathion beschermt tegen cataract......

coverstory Het zou je maar als arts overkomen: je geeft B-vitamines aan uw patiënt maar de homocysteïne wil maar niet verlagen. Nu blijkt dat slecht werkende nieren ook een mogelijke oorzaak van verhoogde homocysteïnewaarden zijn. Die laatste zijn nog steeds een belangrijke risicofactor voor de hart- en vaatziekten. Dankzij een nieuwe test kunnen deze kleine nierproblemen beter opgespoord worden.

Oncologie

Hyperbare zuurstoftherapie bij complicaties van mondkanker............. Kanker en hormonale vervangingstherapie!................................. Groene thee en chemotherapie, een gevaarlijk duo!..................................... Psyche

Dodende woede......................................... Psoriasis

Ontgiftig uw lichaam regelmatig!............

21 21 21

22 22 Erkenning Orthofyto

Oftalmologie

B-vitaminen kunnen blindheid helpen voorkomen...................

23

Gewrichten

23

Vitamine C en jicht...................................

Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

Redactioneel

Crisis betekent geen ramp… wel verandering!

V

olgens de Vlaamse werkgevers komt het ergste van deze financiële en economische crisis pas na de zomer van 2009 tot uiting. De Europese Centrale bank ziet ten vroegste in 2015 een mogelijke verbetering in de toestand. Gerald Clemente, de directeur van het Global Trends Research Institute komt met de bijzondere uitspraak dat deze crisis bedrijven en instituten zal versterken die zich bezighouden met preventieve gezondheidszorg, echte innovatieve ontdekkingen op het vlak van voeding en fitness, maar ook bedrijven die zich op een kwaliteitsvolle wijze specialiseren op het vlak van milieuvriendelijke energiewinning, lucht- en waterzuivering en biologische landbouw.

Walter OM Faché, hoofdredacteur en Medisch Journalist. Bezoek onze nieuwe website www.viow.be • Dagelijkse gezondheidstip Faché • Alle data van onze komende activiteiten • Schrijf u in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief • Twee proefnummers Leefnu en Orthofyto • Lijst goedgekeurde orthomoleculaire firma’s

Maak ook kennis met onze wekelijkse gratis nieuwsbrief Faché Instituut Neem hiervoor ook een kijkje op onze website om de nieuwsbrief ook bij u thuis te ontvangen.

Abonneer u op het gesloten gedeelte van onze website: • Volledig archief van Orthofyto en Leefnu met meer dan 6000 artikels • Meer dan 400 actuele artikels • Seizoensadviezen • Nieuws op vlak van orthomoleculaire diagnostiek • Zoekfunctie

4

Gerald Clemente is niet zomaar een trendwatcher. Samen met 25 andere wetenschappers, staat hij al dertig jaar politici, leiders van multinationals en universiteiten bij in het voorspellen – op basis van feiten – van gebeurtenissen die een impact hebben op de samenleving. Meer dan negentig procent van de trends die het instituut publiceerde kwamen uit. Het gekke is dat zeer veel leiders en instituten geabonneerd zijn op de ‘Trend Alerts’, maar slechts weinigen doen er iets concreet mee. Clemente en zijn team van specialisten voorspellen nu dat de Verenigde Staten een onderontwikkeld land wordt tegen 2012. De gigantische economische en financiële crisis zal veel erger zijn dan in de jaren dertig van de vorige eeuw. Dat komt omdat mensen

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

gedurende de vorige grote crisis nog niet over kredietkaarten en massaal veel leningen konden beschikken en omdat de staat geen schuldenberg had die enkele triljoenen euro’s bedroeg. Mensen die niets meer te verliezen hebben, in het nauw zijn gedreven en totaal geen uitweg meer zien doen ofwel wanhoopsdaden of plegen brutaal geweld in een poging om te overleven. Clemente voorspelt verder een nieuwe gigantische oliecrisis binnen de vijf jaar. Dit heeft te maken met de waterschaarste in het Midden-Oosten en de steeds meer uitgeputte oliereserves. Transport moet zo snel mogelijk overschakelen op waterstof of elektriciteit. In dat verband is het idee van de Vlaamse regering om

Redactioneel een deel van de General Motors fabriek in Antwerpen om te toveren tot een producent van elektrische voertuigen een eerste stap in de goede richting. Toch is er volgens Clemente ook zeer goed nieuws voor de mensen, de instituten en de bedrijven die zich willen aanpassen. De absolute groeimarkten liggen op het vlak van preventieve gezondheid, hoge kwaliteitsvoeding en fitness.

Uiteraard blijft het de bedoeling om eerst zo lang mogelijk gezond en wel op deze overbevolkte planeet te leven. Dit zal echter niet meer gaan zonder gezondheidscursussen en de bijhorende voedingsaanvullingen. Het bijzondere van dit alles is dat de academische wereld, de financiële centra en de politici zich hiervan nog niet bewust zijn. Zij blijven geloven dat de oude, rijke levensvoorwaarden van dertig jaar geleden zullen terugkeren. Enkel de mens in de straat, hij die vandaag al keihard wordt geconfronteerd met de crisis, weet dat er een ernstige verandering op komst is.

Toegepaste, dagelijks bruikbare kennis die mensen gezond houdt wordt samen met voeding en voedingsaanvullingen één van de grootste groeiers voor de komende jaren. De farmaceutische industrie dreigt zeer rake klappen te krijgen, omdat er onvoldoende fondsen zullen gevonden worden, om nieuwe, ultramoderne en peperdure medicijnen te blijven ontwerpen, die patiënten wel iets langer in leven houden, maar de levenskwaliteit drastisch verminderen. Volgens Clemente is het afgelopen met de medicijnen waarvan er minstens 1 miljard dosissen kunnen verkocht worden. Men gaat meer en meer in de richting van een individueel patiëntgerichte geneeskunde die echter relatief duur zal zijn. Precies om die reden zal het aantal mensen die preventief zal trachten gezond te blijven, en daar de nodige kennis en producten zullen voor kopen, gigantisch groeien. Vergeet niet dat er in de Verenigde Staten reeds een drankje en een pil beschikbaar is om mensen die uitbehandeld zijn op een zeer zachte wijze te euthanaseren. Niemand praat er over, maar de praktijken worden meer en meer toegepast. We evolueren immers naar een samenleving waar iedereen die dat wenst pijnloos uit het leven zal kunnen stappen op het ogenblik dat hij of zij dit zelf bepaalt.

Het tragikomische is ook dat Jan Modaal er geen punt over maakt. Hij wil veranderen, hij is bereid zich aan te passen... enkel de beleidsmakers blijven geloven in hun eigen ‘fata morgana’ theorieën en onhoudbare verkiezingsbeloften. Politici worden vergeleken met de Amerikaanse president Obama. Ze zitten vol goede wil, maar hebben de kracht en de mogelijkheden niet meer om hun plannen uit te voeren. De mensen die de crisis voelen zitten al op de weg van de verandering en nemen daarvoor de juiste beslissingen. Gezondheid door kennis, kwaliteitsvol voedsel, warmte en een dak boven het hoofd worden de voornaamste waarden in de samenleving van morgen. Het Faché Instituut doet er al jaren alles aan om mannen en vrouwen de basiskennis te geven die hen toelaat hun grootste bezit, hun gezondheid, te bewaren of zo mogelijk te herwinnen. Uw hoofdredacteur Walter O M Faché Directeur Faché Instituut

Faché Instituut Online De vernieuwde website

WWW.VIOW.BE

in deUniek bene lux

De meeste dynamische website over orthomoleculaire geneeskunde: www.viow.be Het betalende gedeelte van deze website omvat: ;; ;; ;; ;; ;;

Nieuwste aanwinsten:

Archief van 70 Orthofyto’s Archief van 40 Leefnu’s Meer dan 400 Orthotrends Seizoensadviezen Een databank van meer dan 400 artikels die wekelijks aangevuld wordt

Men kan elk artikel snel opvragen via een zoekfunctie met trefwoorden of via de geavanceerde zoekmachine.

;; Verleng je levenskwaliteit door voedingstelomerase ;; Nattokinase verlaagt de bloeddruk ;; Langer leven met resveratrol ;; Walnoten tegen prostaatkanker ;; De biochemie van tyrosine bij depressies ;; Erectiestoornissen op veertigste voorspellen hart- en vaatziekten op latere leeftijd ;; Bipolaire Stoornis verhoogt het risico van vroegtijdige dood ;; Training maakt operatie onnodig bij claudicatio intermittens ;; B-vitaminen voor de ogen

Word digitaal abonnee Toegang voor het betalende gedeelte gaat enkel via het Orthopakket. Met dit pakket (160 euro) ontvang je het vakblad Orthofyto, het voedingsmagazine Leefnu, uitnodiging voor het ledenseminarie en toegang tot het gesloten gedeelte van de website. Info: www.fache-instituut.be/lidworden

Orthofyto

5 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Hoofdartikel nieren

Walter OM Faché, Dirk Bogaert

Nierschade veroorzaakt te hoge homocysteïnewaarden!

S

lecht werkende nieren kunnen een oorzaak zijn van te hoge homocysteïnewaarden, een notoire risicofactor van hart- en vaatziekten. Belangrijk is dat inname van B-vitaminen hierbij dan niet helpt. De werking van de nieren moet dan nagekeken worden, niet met de creatininetest, wel met de recentere cystatine C-test.

S-adenosylmethionine

Methylatie

S-adenosylhomocysteïne

Methionine Foliumzuur Vitamine B12 Vitamine B6

Homocysteïne Vitamine B6 Serine

Cysteïne Fig. 1: Dit schema verklaart waarom vitamine B6, vitamine B9 (foliumzuur) en vitamine B12 nodig zijn om homocysteïne om te zetten naar methionine of cysteïne. Homocysteïne is een risicofactor voor hart- en vaataandoeningen en kan met deze vitamines laag gehouden worden. Wanneer dit niet gebeurt, dan kan het zijn dat de nieren niet optimaal functioneren.

Artsen waarschuwen al meer dan een kwart­ eeuw voor te hoge homocysteïnewaarden in het bloed. Een teveel aan homocysteïne is o.a. verantwoordelijk voor het vroeger ontstaan van de ziekte van Alzheimer, osteoporose (botontkalking), hersenbloedingen, depressies en hart- en vaatziekten.

B-vitamines Een eenvoudige bloedtest kan het homocysteïnegehalte snel bepalen. Indien de homocysteïneconcentratie in de bloedbaan meer dan 8 µmol/L bedraagt, volstaat het in veel gevallen om meer foliumzuur (800 microgram per dag), vitamine B12 (300 microgram per dag) en vitamine B6 (100 milligram per dag) in te nemen, teneinde de homocysteïne te laten dalen naar normale waarden. Indien deze minimumhoeveelheden niet volstaan kan men de vitamine B-waarden per dag verhogen tot maximaal 3200 microgram foliumzuur, 2000 microgram

6

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

vitamine B12 en 1000 milligram vitamine B6. Bij deze laatste vitamine uit de B-groep komt wel de waarschuwing dat mensen tintelingen in de vingers kunnen krijgen bij waarden die hoger liggen dan 200 milligram. Verlaag in dat geval de inname van B6 tot maximaal 150 tot 200 milligram per etmaal. Artsen rapporteren de laatste twee jaar steeds meer gevallen waarbij patiënten, niettegenstaande het feit dat ze de hoger genoemde dosissen foliumzuur, vitamine B12 en B6 innemen, toch geconfronteerd blijven met zeer hoge homocysteïnewaarden die kunnen oplopen tot meer dan 18 µmol/L. Wetenschappers zochten naar de oorzaak en ontdekten dat de nierfunctie een cruciale rol vervult om het homocysteïneniveau binnen veilige perken te houden. Nefrologen, die de moeite deden om veel verder te kijken dan hun orgaanspecialisatie, zagen een rechtstreeks verband tussen een verminderde

Hoofdartikel nieren

Walter OM Faché, Dirk Bogaert 

Dit betekent eveneens dat indien mensen normale of hoge dosissen van de vernoemde B-vitaminen innemen en ze toch – na een maand – hoge homocysteïneconcentraties blijven behouden, er bijna zeker een nierprobleem bestaat bij de patiënt. Men zou dit ook een vorm van diagnose kunnen noemen voor het bepalen van een beginnende of gevorderde nierinsufficiëntie.

Hoe bepaalt een arts via een bloedtest de functie van de nieren? De meest bekende bloedproef is de creatininetest. Deze bloedproef meet de hoeveelheid creatinine in het bloed en/of urine. Creatinine is een afvalstof die ontstaat bij de afbraak van creatine in de spieren. Creatine speelt een rol bij de productie van energie die nodig is voor de werking van spieren. Het afbraakproduct creatinine wordt uit het lichaam verwijderd via urine. Hiervoor moet creatinine uit het bloed worden gehaald door de nieren. De bloedspiegels van creatinine zijn daardoor een goede parameter voor de nierfunctie. De hoeveelheid creatinine, die het lichaam produceert, is afhankelijk van de lichaamslengte en de spiermassa. Mannen hebben daardoor veelal een

hogere creatinineconcentratie in het bloed dan vrouwen en kinderen. De creatinineklaring geeft informatie over het vermogen van de nier om het bloed te zuiveren (te filteren) en afbraakproducten af te voeren via de urine. Hiervoor is ook een creatininemeting in de urine (verzameld gedurende 24 uur) en in bloed nodig. Als de nieren goed functioneren varieert de hoeveelheid creatinine bij mannen tussen de 60 en 110 µmol/l en bij vrouwen tussen de 50 en 100 µmol/l.

De creatininewaarde kan verhoogd zijn door verschillende oorzaken:

Een verlaagde waarde is meestal geen reden voor ongerustheid. Alle situaties waarbij de spiermassa afneemt (zoals bedlegerigheid, amputatie van een arm of been, ouderdom) gaan gepaard met een verlaging van de hoeveelheid creatinine in het bloed. Een lichte verlaging van de hoeveelheid creatinine in het bloed kan optreden tijdens de zwangerschap. De creatininetest heeft echter ook een nadeel. Door de overcapaciteit van onze nieren is een toename van het creatinine in het bloed pas zichtbaar als zowat de helft van de nierfunctie is uitgevallen! Gelukkig bestaat er ook een veel meer verfijnde bloedproef die nierschade in een vroeger stadium kan detecteren.

•

een ontsteking in de nier als gevolg van een bacteriële infectie

•

beschadiging van niercellen door vergiftiging (inname van een schadelijke stof) of als bijwerking van een geneesmiddel

De cystatine C-bloedtest ontdekt zelfs zeer kleine nierproblemen

•

een auto-immuunziekte

•

als gevolg van processen die de afvoer van urine hinderen: prostaatproblemen of nierstenen

•

een verminderde doorbloeding van het nierweefsel door een shocktoestand, uitdroging, hartfalen, vaatziekte en complicaties van diabetes

•

een tijdelijke verhoging treedt ook op bij spierbeschadiging, bijvoorbeeld door een trauma.

De cystatine C-bloedtest ontdekt nierproblemen in een veel vroeger stadium. Cystatine C-waarden tot 0,91 mg/L worden als normaal beschouwd. Vanaf 0,95 mg/L is er sprake van een beginnend nierprobleem dat o.a. kan veroorzaakt worden door een regelmatig gebruik van Ibuprofen. Het volstaat dan meestal om het geneesmiddel twee maanden niet te gebruiken teneinde terug normale cystatine C-waarden te laten opmeten.

Verwachte aantal “succesvolle” levensjaren

nierfunctie, te hoge homocysteïneconcentraties en een dertigvoudig verhoogd risico op een hartfalen. Men ontdekte de relatie tussen veel te hoge homocysteïnewaarden bij patiënten die driemaal per week een nierdialyse moesten ondergaan. De medische wetenschappers zagen echter ook veel te hoge hoeveelheden aan homocysteïne bij mensen die slechts een minimale vermindering van de nierfunctie lieten optekenen. Veel artsen blijken niet te weten dat ook maar de geringste daling van de nierwerking een sterke stijging van het homocysteïneniveau in het bloed tot gevolg heeft. Dat kan ook niet anders omdat een optimale nierfunctie essentieel is om het teveel aan homocysteïne in het bloed te neutraliseren. De nieren zorgen mee voor enzymatische reacties teneinde homocysteïne om te zetten in meer onschadelijke stoffen in het menselijk lichaam. Concreet betekent dit dat ook de geringste faling van de nieren zorgt voor extreem hoge hoeveelheden van homocysteïne in het bloed en dat het innemen van hoge concentraties foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12, daar niets aan verandert.

15

10

5

0 0.8

1.0

1.2 Cystatine C (mg/L)

1.4

Fig. 2: Naarmate het cystatine C in het bloed stijgt, daalt het aantal (geschatte) kwaliteitsvolle ouderdomsjaren.

Orthofyto

7 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Hoofdartikel nieren

Walter OM Faché, Dirk Bogaert

Iets meer informatie over cystatine C

Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt hoe ze in het bloed kunnen zien hoeveel gezonde levensjaren ouderen tegemoet kunnen zien. Dat schrijven ze in de Archives of Internal Medicine. Hoe meer cystatine C ouderen in hun bloed hebben, des te slechter zijn hun vooruitzichten. De onderzoekers volgden een groep van meer dan tweeduizend Amerikanen, die aanvankelijk allemaal de 65 waren gepasseerd, gedurende zes jaar. De onderzoekers maten in hun bloed de concentratie cystatine C en bepaalden of ze ‘succesvol ouder werden’. Dat wil zeggen: zonder dat ze mentaal sterk achteruitgingen en zonder dat ze chronische ziekten ontwikkelden. Cystatine C is een cysteïneproteïnaseinhibitor. Bijna alle cellen in het lichaam maken cystatine C aan, geven het af aan de bloedbaan – waaruit de nieren het vervolgens wegfilteren. Hoe beter de nieren functioneren, des te minder cystatine C zit er in je bloed. Vandaar dat artsen cystatine C gebruiken als een merker voor de gezondheid van de nieren.

meters nog normale waarden aangeven. De test wordt in ziekenhuizen uitgevoerd bij patiënten met een verhoogd risico op hartproblemen. Hier is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten of de nierfunctie goed genoeg is om bepaalde medicijnen te verwerken.

Waarom stijgt het aantal nierpatiënten zo dramatisch? De meeste mensen die ouder zijn dan 65 jaar hebben een licht verminderde nierfunctie zonder dat ze daarvan enig symptoom ervaren. Men ontdekt het probleem enkel met de cystatine C-bloedtest. Er bestaan wel een reeks risicogroepen met een sterk verhoogde kans op nierproblemen. Het zijn diabetici, mensen die aan vaatvernauwing (arteriosclerose) lijden, last hebben van chronische ontstekingen (o.a. reumapatiënten) of personen die hypertensiemedicatie moeten innemen. Sommige artsen, maar ook andere mannen en vrouwen nemen preventief ontstekingswerende geneesmiddelen in, zoals Ibuprofen, omdat ze zich willen beschermen tegen kanker en beter willen slapen. Een aantal wetenschappelijke studies toont inderdaad aan dat Ibuprofen helpt om kanker te voorkomen. De keerzijde van de medaille is dat nogal wat mensen nierproblemen krijgen door het gebruik van dit ontstekingswerend geneesmiddel.

De onderzochte ouderen hadden vaker meer C-reactive protein en insuline in hun bloed naarmate de concentratie cystatine C steeg. Dan hadden ze bovendien vaker een vergrote linkerventrikel (hart) en minder HDL en albumine in hun bloed, leden meer aan hart- en vaatziekten en mentale achteruitgang. Toen de onderzoekers het verband tussen verwachte ‘goede jaren’ en de concentratie cystatine C berekenden, ontstond de onderstaande grafiek. Het aantal jaren lijkt misschien gering, maar de gemiddelde leeftijd van de onderzochte ouderen was al 74 jaar. Fig. 3: Kurkuma is een veel veiliger ontstekingsmiddel dan Ibuprofen en heeft nog op andere manieren een antikankerwerking.

De cystatine C-test wordt zeker gebruikt om de nierfunctie te bepalen van patiënten met levercirrose, maar ook bij zwaarlijvige personen, mannen en vrouwen die aan ondervoeding lijden of een sterk gereduceerde spiermassa hebben. Nefrologen gebruiken de test, zoals eerder vermeld, om nierziekten bij iedereen in een zeer vroeg stadium te ontdekken, dus op meetmomenten waarop de andere para-

8

Noot: Waarom beschermt Ibuprofen mensen tegen kanker? Veel studies tonen aan dat mensen die regelmatig pijnstillers gebruiken, zoals Ibuprofen, een duidelijk verminderd risico hebben om kankerpatiënt te worden. Pijnstillers blokkeren immers het COX 2-enzym. Kankercellen gebruiken

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

COX 2 als biologische brandstof. Door het COX 2-enzym te blokkeren krijgen kankercellen onvoldoende energie om te ontstaan of te groeien. Gelukkig bestaan er natuurlijke, veilige supplementen, zoals kurkuma, om de COX 2-activiteit te verhinderen of zeer sterk af te remmen. Kurkuma pleegt geen langzame aanslag op de nieren of de lever. Mensen die Ibuprofen innemen hebben ook minder kans om alzheimerpatiënt te worden. Kurkuma, hoogwaardige visolie en resveratrol zijn supplementen die ook bescherming bieden tegen dementie, zonder schade toe te brengen aan de nieren.

Referenties:

1. Kimura T, Ikeda H, Fujikawa J, Nomura K, Aoyama T, Wada Y, Nabe K, Hamamoto Y, Honjo S, Koshiyama H. Usefulness of serum cystatin C in Japanese patients with type 2 diabetes mellitus and nephropathy. Diabetes Res Clin Pract. 2009 Feb;83(2): 2. Haase-Fielitz A, Bellomo R, Devarajan P, Story D, Matalanis G, Dragun D, Haase M. Novel and conventional serum biomarkers predicting acute kidney injury in adult cardiac surgery-A prospective cohort study. Crit Care Med. 1/2009 3. Potter K, Hankey GJ, Green DJ, Eikelboom JW, Arnolda LF. Homocysteine or renal impairment: which is the real cardiovascular risk factor? Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2008 Jun;28(6):1158-64. 4. Robles NR, Sanchez Munoz-Torrero JF, Garcia Gallego F, Velasco Gemio J, Escola JM. Homocysteinemia in hypertensive patients with renal target organ damage (mild renal dysfunction). Eur J Med Res. 2008 May 26;13(5):196-9 5. Mann JF, Sheridan P, McQueen MJ, Held C, Arnold JM, Fodor G, Yusuf S, Lonn EM; HOPE-2 investigators. Homocysteine lowering with folic acid and B vitamins in people with chronic kidney disease--results of the renal Hope-2 study. Nephrol Dial Transplant. 2008 Feb;23(2):645-53 6. Hoffer LJ, Djahangirian O, Bourgouin PE, Eid J, Saboohi F. Comparative effects of hydroxocobalamin and cyanocobalamin on plasma homocysteine concentrations in end-stage renal disease. Metabolism. 2005 Oct;54(10):1362-7. 7. Perna AF, Satta E, Acanfora F, et al. Increased plasma protein homocysteinylation in hemodialysis patients. Kidney Int. 2006 Mar;69(5):869-76. 8. Chade AR, Brosh D, Higano ST, et al. Mild renal insufficiency is associated with reduced coronary flow in patients with nonobstructive coronary artery disease. Kidney Int. 2006 Jan;69(2):266-71. 9. Jacobs EJ, Rodriguez C, Mondul AM, et al. A large cohort study of aspirin and other nonsteroidal anti-inflammatory drugs and prostate cancer incidence. J Natl Cancer Inst. 2005 Jul 6;97(13):975-80. 10. Harris RE, Beebe-Donk J, Doss H, Burr DD. Aspirin, ibuprofen, and other non-steroidal anti-inflammatory drugs in cancer prevention: a critical review of non-selective COX-2 blockade (review). Oncol Rep. 2005 Apr;13(4):559-83. 11. Harris RE, Beebe-Donk J, Alshafie GA. Reduction in the risk of human breast cancer by selective cyclooxygenase-2 (COX-2) inhibitors. BMC Cancer. 2006;627. 12. Grau de Castro JJ. COX-2 inhibitors in cancer prevention. Rev Clin Esp. 2005 Sep;205(9):446-56. 13. Townsend KP, Pratico D. Novel therapeutic opportunities for Alzheimerís disease: focus on nonsteroidal anti-inflammatory drugs. FASEB J. 2005 Oct;19(12):1592-601. 14. Hirohata M, Ono K, Naiki H, Yamada M. Non-steroidal anti-inflammatory drugs have anti-amyloidogenic effects for Alzheimerís betaamyloid fibrils in vitro. Neuropharmacology. 2005 Dec;49(7):1088-99. 15. Cole GM, Lim GP, Yang F, et al. Prevention of Alzheimerís disease: Omega-3 fatty acid and phenolic anti-oxidant interventions. Neurobiol Aging. 2005 Dec;26 Suppl 1:133-6. 16. Marambaud P, Zhao H, Davies P. Resveratrol promotes clearance of Alzheimerís disease amyloid-beta peptides. J Biol Chem. 2005 Nov 11;280(45):37377-82

Vitamine C en kanker

Joost Meeusen

Vitamine C en kanker V

orig jaar verscheen een studie waarbij vitamine C effectief bleek om tumoren te onderdrukken bij muizen. Voor de orthomoleculaire instanties was dit geen groot nieuws, hoewel vitamine C op vlak van studies wel een update mocht krijgen. Dit vooral ten aanzien van de reguliere geneeskunde die nog steeds weigert nota te nemen van deze recente ontwikkelingen.

Nadat Linus Pauling zijn verhaal rond vitamine C en verkoudheid had verwerkt, kwam hij in 1971 in contact met de Schotse chirurg Ewan Cameron. Deze stelde dat vitamine C potentieel waarde heeft tegen kanker omdat het de extracellulaire matrix verstevigde. Hierdoor zou de tumorgroei in bedwang gehouden kunnen worden. Enkele studies met honderden patiënten werden al snel op touw gezet. Men vond een verhoging van de levensverwachting en een verbetering van de subjectieve levenskwaliteit dankzij een dagelijkse dosis van 10 gram vitamine C (eerst intraveneus, daarna oraal) [1]. Vanuit de Mayo Clinic volgden gelijkaardige studies, maar die gaven geen resultaat (enkel orale vitamine C) [2-4].

Naar deze studies wordt vandaag nog altijd verwezen, hoewel ze al dateren van de jaren ‘70 en ‘80. De studies werden door beide tegenpartijen bekritiseerd, waarna de discussie lange tijd stokte. Vermoedelijk was de opkomst van vitamine C te snel voor de toenmalige wetenschappelijke wereld. Het enthousiasme van Linus Pauling was iets te overdonderend, terwijl het biologisch mechanisme nog onvoldoende onderbouwd kon worden. Immers zien we dat het accent nu verschoven is naar de zogenaamde pro-oxidante werking van vitamine C, die selectief de kankercellen kan vernietigen. Verwarring was dus lange tijd troef, zowel over het werkingsmechanisme als over de klinische studies. Een groot deel van de vitamine

Orthofyto

Fig. 1: Hoog tijd om vitamine C uit het slop van de alternatieve kankertherapieën te halen?

9 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Vitamine C en kanker

Joost Meeusen

C-kankerkwestie hangt daarom nu nog in pseudowetenschappelijke sferen. Zo vind je op het internet het artikel van Steve Hickey en Hilary Roberts “The real story of vitamin C and cancer”, auteurs van verschillende vitamine C-boeken. Een vertaling van het artikel verscheen in het tijdschrift Ortho van november 2008 [5]. Het mag gezegd worden dat Steve Hickey wel erg slordig refereert naar studies (zie kader).

Tijd voor een re-evaluatie Linus Pauling was zonder meer een geniale biochemicus, één van de grootste wetenschappers van de vorige eeuw. Zijn bevindingen over vitamine C ontstonden vooral uit theoretische argumenten en persoonlijke ervaringen. Mogelijk lagen zijn verwachtingen wat te hoog, want ooit claimde hij dat 75% van alle kankers behandeld kon worden mits een correcte dosering van vitamine C [11].

The real story of vitamin C and cancer [6] In dit artikel wordt een experiment van Chen et al. aangehaald met vitamine C op tumoren bij muizen. De auteurs beschuldigen Chen et al. ervan deze bevindingen als een nieuwigheid voor te stellen terwijl de genoemde werking van vitamine C al 30 jaar bekend staat. Echter in het artikel van Chen et al. [7] wordt wel degelijk verwezen naar deze historiek van vitamine C en kanker. Een studie met muizen uit 1994 wordt foutief geciteerd als dat muizen op een megadosis vitamine C-regime 20 keer langer zouden leven dan muizen op een normaal dieet. Daarop volgt bijna schaamteloos de conclusie: “in mensentaal betekent dit dat een persoon die nog één jaar te leven heeft, nog eens 20 jaar te leven zou hebben [8].” In werkelijkheid ging het om het aantal huidtumoren bij muizen [9]. Men bestudeerde het effect van megadoses vitamine C op muizen die met UV-licht bestraald werden. De studie vond dat de meeste tumoren ontstonden bij toediening van 3 gram vitamine/kg (!) en dat het aantal tumoren minimaal was bij een dosis van 96 g/kg. Volgens de auteurs zijn dit – indien de dosering naar de maatstaven van mensen vertaald wordt – bijna-lethale doseringen, waarmee hij dus allerminst in het voordeel wilde pleiten van vitamine C! In ieder geval wordt over de levensduur van muizen geen woord gerept. Tot slot verwijzen de auteurs naar een studie waarbij vitamine C selectief kankercellen vernietigt [10], maar als je de referentie leest, zie je dat de studie over vitamine C én een aminotriazole gaat. Deze laatste stof heeft meer te betekenen in de chemie van pesticiden en fungiciden. Kwestie van vitamine C uit de controverse te willen halen (zie discussie over Piet Borst), is dit wel een heel onhandige poging.

pro-oxidant werkt en op die manier de kankercel kapot maakt. Maar dit is geen afdoende verklaring, want dan volgt automatisch de vraag: waarom gedraagt vitamine C zich zo (extreem) verschillend?

À la recherche... Chemopreventie

Fig. 2: Linus Pauling, een geniale wetenschapper die als eerste het aandurfde vitamine C toe te passen in de kankertherapie.

Maar wat weten we eigenlijk over een kankercel? Dat de cel ontspoord is en ze niet meer te vergelijken is met de normale cel die ze ooit was. In kankercellen loopt zoveel mis dat het een wonder is dat de cellen in leven blijven. Dàt ze blijven leven is het grote drama, want ze leven niet meer in functie van het lichaam, maar ten koste ervan. Hoe moet de pro-oxidanttheorie van vitamine C in dit kader dan geplaatst worden? Men beweert dat vitamine C als antioxidant fungeert in gewone cellen, maar dat het in kankercellen als

10

Het imago van vitamine C heeft bijna een genadeslag gekregen toen in Science verkondigd werd dat 200 mg per dag in staat bleek om lipideperoxiden (reactieproduct van vrije radicalen) om te zetten naar toxische stoffen [12]. Hoe ze tot die conclusie konden komen, is niet duidelijk. De experimenten werden in vitro uitgevoerd met concentraties van lipideperoxiden die in het bloed niet behaald konden worden [13]. Bovendien, indien men een beetje gezond zou eten, geraakt men moeiteloos aan 500 mg vitamine C per dag. Dat 200 mg dus toxisch zou kunnen zijn, is in strijd met zowat alle wetten van de biochemie. Vervolgstudies in vivo konden deze toxische stoffen bij vrijwilligers in ieder geval niet vinden. Wat wel biologisch relevant is, is het feit dat suppletie van 500-1000 mg vitamine C het glutathionniveau in de witte bloedcellen doet

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

toenemen, de schade aan het DNA vermindert en dat tot 5 gram van vitamine C geen pro-oxidatieve effecten waargenomen werden [14]. Dat een hoge vitamine C-concentratie in het bloed beschermt tegen kanker, staat buiten discussie. Alleen gaat het hier om relatief lage doses die uit de voeding gehaald worden. Wanneer je spreekt over vitamine C uit de voeding, spreek je over groenten en fruit, nog steeds de beste ingrediënten in de strijd tegen kanker.

Curatief

Men weet dat vitamine C vrije radicalen kan produceren in aanwezigheid van vrije metaalionen, maar in de cel zijn veruit de meeste ijzerionen gebonden. Een kankercel neemt het minder nauw met de ijzerionen en laat ze gemakkelijker los. Dit biedt vitamine C de gelegenheid – enkel door de metaalionen in kankercellen – om vrije radicalen te vormen. Bovendien is de activiteit van catalase er veel lager, aangezien dit enzym niet in het interessedomein ligt van de gemiddelde kankercel. De kankercel weet niet om te gaan met deze toename aan oxidatieve stress (met name H2O2) en gaat hieraan ten onder [16]. Er bestaan nog andere verklaringen, maar dit is momenteel de meest gegronde. Een belangrijk aspect hierbij

Vitamine C en kanker

Joost Meeusen

is de opname van vitamine C in de cel door de glucoselift (glucose transporter). Kankercellen eisen veel glucose, vandaar dat ze ook veel vitamine C opnemen [17]. Alle kankers gedragen zich echter anders. Het is niet per definitie dat een kankercel vrije ijzerionen bevat of veel glucose opneemt. Theoretisch kunnen ook kankercellen bestaan die niet gevoelig zijn voor een vitamine C-behandeling.

De ‘post-Paulingstudies’ Vitamine C is nog altijd uit den boze, zoveel is zeker. Kijken we naar de reactie van de Nederlandse emeritus hoogleraar Piet Borst [18], die uithaalt naar een recente studie met vitamine C van Chen et al. bij muizen. Hij noemde het hele vitamine C-gedoe te gortig en een wederopstanding van Paulings waanidee. “Reken dus niet op de terugkeer van vitamine C als kankertherapie,” zo besloot hij eind vorig jaar in NRC Handelsblad. In de betreffende studie [7] werd de tumorgroei bij muizen gehalveerd en metastasering werd verhinderd. Voorts werd aangetoond dat vitamine C werkt via waterstofperoxidetoxiciteit. Dat vitamine C toxisch is voor kankercellen, maar niet voor normale cellen, was al eerder aangetoond voor tal van kankertypes [14]. De resultaten zijn niet zo spectaculair, maar wel ten aanzien van vitamine C dat als (enkelvoudig) niet-toxische nutriënt verschillende soorten van taaie kankercellen kan aanpakken. De kritiek dat hier ‘torenhoge’ doses voor nodig zijn – de academische wereld heeft hier blijkbaar veel moeite mee–, maakt weinig indruk in de context van de bestaande chemotherapieën die veel toxischer zijn. Normaal zou men op basis van voorgaande studies de mening ten aanzien van vitamine C moeten herzien, maar jammer genoeg blijven de meeste krampachtig vasthouden aan de warrige studies van de jaren ’70. Ondertussen verschenen nog enkele gevalstudies met megadoseringen van vitamine C. Hierbij beperkte men zich niet tot de 10 gram vitamine C per dag zoals in de begintijden met Linus Pauling, maar paste men doses toe van 30-60 gram intraveneus. Drie gevallen werden beschreven in het tijdschrift van de Canadian Medical Association. Een definitief bewijs zijn ze echter niet, want de patiënten gebruikte nog andere voe-

Ascorbinezuur + Fe3+



Ascorbinezuurradicaal + Fe2+ + H2O +

Fig. 3 : Werkingsschema van vitamine C. Vitamine C (ascorbinezuur) geeft een elektron af aan ijzer, dat gereduceerd wordt naar Fe2+. Fe2+ vormt vrije radicalen (superoxide, O2-•) uit zuurstof, welke gedismuteerd wordt naar waterstofperoxide (H2O2). Normale cellen zijn bestendig tegen waterstofperoxide (dat onschadelijk gemaakt wordt door catalase), maar voor kankercellen kan de oxidatieve stress omwille van waterstofperoxide fataal zijn.



O2

Fe3+



+

Catalase

O2 + H2O2



HO2• +

O2•-

 Oxidatieve stress

dingssupplementen (waaronder enzymen, N-acetylcysteïne en vele andere) [15].

Patiënt I:

Meerdere metastatische tumoren in beide longen van een 51-jarige vrouw konden worden behandeld met intraveneuze vitamine C (twee maal 65 gram/week), samen met suppletie van N-acetylcysteïne, niacinamide en thymusextracten. Jaren later kreeg ze een nieuwe longtumor, volgens locale artsen geen metastatische tumor, die gedurende één jaar in bedwang gehouden kon worden (tumorgroei van halve cm/j). De vrouw stierf korte tijd later.

Tot slot nog een overzichtsstudie uit 2008 die uit onverwachte hoek komt overwaaien. In deze publicatie besluiten twee onderzoekers van de Université Catholique de Louvain (Brussel) dat injecties met ascorbinezuur beschouwd moeten worden als elk ander kandidaatgeneesmiddel – waarbij bijgevolg rekening gehouden moet worden met eventuele bijwerkingen en welke steeds een professionele medische praktijk vereisen [16]. Referenties 1.

2. 3.

Patiënt II:

Een 49-jarige man met blaaskanker werd gedurende drie maanden behandeld met 30 gram vitamine C, tweemaal per week, gevolgd door 30 gram per maand gedurende vier jaar. De tumor vertoonde reeds lichte uitbreiding, wat van resectie een slechte optie maakte. De patiënt was na 9 jaar nog in goede gezondheid, ondanks de slechte prognose die hij had.

4.

5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Patiënt III:

O2

Een 61-jarige vrouw met diffuse B-cellymfoma verkoos een bestralingsbehandeling van 5 weken te combineren met vitamine C (tweemaal 15 gram i.v./week). Na 10 jaar was de lymfoma weliswaar niet verdwenen, maar is ze ondanks de slechte prognose nog steeds in goede gezondheid.

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Cameron E, Pauling L. Supplemental ascorbate in the supportive treatment of cancer: Prolongation of survival times in terminal human cancer. Proc Natl Acad Sci U S A. 1976 Oct;73(10):3685-9 Creagan ET, Moertel C. Vitamin C therapy of advanced cancer. N Engl J Med. 1979 Dec 20;301(25):1399 Creagan ET, Moertel CG, O’Fallon JR, et al. Failure of high-dose vitamin C (ascorbic acid) to benefit patients with advanced cancer: a controlled trial. N Engl J Med. 1979; 301:687-690 Moertel CG, Fleming TR, Creagan ET, Rubin J, O’Connell MJ, Aves MM. High-dose vitamin C versus placebo in the treatment of patients with advanced cancer who had no prior chemotherapy. N Engl J Med. 1985; 312:137-141 Hickey S, Roberts H, vert. Van Dongen J. Vitamine C bij kanker: werking al decennia bekend. Ortho. 2008; 6:246-251 E-publicatie (5/3/2009): http://www.anhcampaign.org/files/080807_ RealStoryOfVitaminCandCancer2_Hickey.pdf Chen Q, Espey MG et al. Pharmacologic doses of ascorbate act as a prooxidant and decrease growth of aggressive tumor xenografts in mice. PNAS. 2008; 105(32):11105-11109 ìTranslated in human terms, this might mean that a person with one year to live might get an extra 20.î Robinson AB, Hunsberger A, Westall FC. Suppression of squamous cell carcinoma in hairless mice by dietary nutrient variation. Mech Ageing Dev. 1994; 76:201-214 Benade L, Howard T et al. Synergistic killing of Ehrlich ascites carcinoma cells by ascorbate and 3-amino-1,2,4-triazole. Oncology. 1969; 23:33-43 Robinson AB, Hunsberger A, Westall FC. Suppression of squamous cell carcinoma in hairless mice by dietary nutrient variation. Mech Ageing Dev. 1994; 76:201-214 Lee SH et al. Vitamin C-induced decomposition of lipid hydroperoxides to endogenous genotoxins. Science. 2001; 292:2083-6 Lee KW, Lee HJ, Surh Y-J et al. Vitamin C and cancer chemoprevention: reappraisal. 2003; 78:1074-8 Frei B, Lawson S. Vitamin C and cancer revisited. PNAS. 2008; 105(32):11037-11038 Padayatty SJ, Riordan HD et al. Intravenously administered vitamin C as cancer therapy: three cases. CMAJ. 2006; 174(7):937-942 Verrax J, Calderon PB. The controversial place of vitamin C in cancer treatment. Biochem Pharmacol. 2008; 76:1644-1652 González MJ, Miranda-Massari JR et al. Orthomolecular oncology review: ascorbic acid and cancer 25 years later. Integr Cancer Ther. 2005 Mar;4(1):32-44 E-publ.: http://www.kwakzalverij.nl/768/Vitamine_C_terug_

Orthofyto

11 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Lycopeen

Dirk Bogaert

Lycopeen beschermt tegen kanker en arteriosclerose

L

ycopeen behoort tot de categorie van de gezondmakende carotenoïden. Uit de meest recente wetenschappelijke literatuur blijkt lycopeen nog steeds aan belang te winnen in het voorkomen van ernstige aandoeningen. Het is immers een zeer belangrijke en krachtige antioxidant. Lycopeen komt bij de gezonde man of vrouw veel voor. De voorwaarde is wel dat mensen er gezonde voedingsgewoonten op nahouden.

Fig.: Lycopeen, het rode pigment uit tomaten. Wanneer je tomaten kookt, haal je meer lycopeen eruit! Doe ook een scheutje olijfolie bij uw tomatengerechten, dat helpt de opname ook.

Lycopeen komt vooral voor in tomaten. Spijtig genoeg is de opname, vanuit de darmen, erg slecht indien men lycopeen hoopt te halen uit de rauwe tomaat. Daarom zijn de beste bronnen van lycopeengerechten met gebakken tomaten of tomatenpuree of oliehoudende tomatenlycopeencapsules. Tomatensap met een lepel olijfolie is een van de beste lycopeenbronnen

Prostaatstudies met lycopeen zijn overduidelijk Een groot aantal wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat lycopeen bescherming biedt tegen kanker. De bewijzen zijn het meest duidelijk bij prostaatkanker. Uit een studie bij 48000 Amerikanen bleek dat degenen die tien of meer porties tomatenproducten per week aten na vijf jaar 35 procent minder

12

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

risico op prostaatkanker hadden dan hun soortgenoten, die minder dan 1 portie tomatenproducten hadden geconsumeerd. Mannen die alleen de best opneembare lycopeenbron, tomatensaus of ketchup hadden gebruikt, zagen hun prostaatkankerrisico zelfs met 66 procent afnemen. Zoals in de volgende paragrafen zal blijken, werden er heel wat klinische studies uitgevoerd met prostaatkankerpatiënten en worden tomatenlycopeenextracten en diëten rijk aan lycopeen veelvuldig gebruikt om hoge PSA-gehaltes (prostaatspecifiek antigen) te verlagen. Behalve de bescherming die lycopeen voor de prostaat biedt, kan het vuurrode lycopeen ook helpen om huidveroudering te vertragen, astmatische klachten te verminderen en de bloedvaten op lange termijn gezonder te houden. Uit een studie die verscheen in het tijdschrift Cancer Epidemiology, Biomarkers &

Lycopeen

Dirk Bogaert

Prevention wordt duidelijk dat lycopeen therapeutisch werkt bij prostaatkanker. Men vroeg aan 26 mannen met deze ziekte, zonder aangetoonde uitzaaiingen, of ze wilden deelnemen aan een onderzoek. De prostaatkankerpatiënten kregen drie weken voordat de prostaatklier (gedeeltelijk) operatief zou worden verwijderd 30 mg tomatenlycopeen in capsules op oliebasis, per dag, of een placebo. Na analyse van het verwijderde klierweefsel bleek dat de lycopeengebruikers kleinere tumoren hadden dan de anderen. Bij 73 procent van de lycopeengebruikers trof men geen kankerweefsel aan buiten de prostaat. Dit was wel het geval bij 18 procent van de mannen die de neppil hadden gebruikt. Ook was het PSA-gehalte lager in de lycopeengroep. Hoe hoger het PSAgehalte, hoe groter de kans op uitzaaiingen bestaat. Voor de onderzoekers waren dit zeer opmerkelijke verbeteringen na slechts drie weken lycopeengebruik. Het gebruikte supplement bevatte slechts 2 x daags 15 mg lycopeen. In een andere studie, die gepubliceerd werd in de Journal of the National Cancer Institute, onderzochten urologen het effect van pastagerechten op basis van het lycopeengehalte in tomatensaus op de DNA-schade en het PSA-gehalte van prostaatkankerpatiënten. Deze geven een indicatie van de toestand van de kanker. Hier kregen 32 patiënten gedurende drie weken een dergelijk pastadieet dat 30 milligram lycopeen per dag bevatte. Na drie weken bleek het lycopeengehalte in het bloed te zijn verdubbeld en in de prostaat te zijn verdrievoudigd. DNA-schade, gemeten in de witte bloedlichaampjes, daalde met circa 25 procent. DNA-schade in de prostaat was circa 30 procent lager. Het PSAgehalte was na de drie weken met circa 20 procent gedaald.

De werking van lycopeen in combinatie met vitamine E bij prostaatkanker In het FASEB Journal verscheen een andere boeiende studie. Ratten met prostaatkanker kregen via hun voeding extra lycopeen of vitamine E of beiden. Andere knaagdiertjes met dezelfde ziekte kregen deze nutriënten niet. Na vier weken bleek dat bij de ratten die zowel de vitamine E als de lycopeen hadden gekregen er een veel groter aantal prostaatkankercellen waren afgestorven.

Welk werkingsmechanisme lag hier aan de basis? Lycopeen verhinderde de lokale omzetting van testosteron in dehydrotestosteron en verminderde de expressie van twee kankerbevorderende stoffen (IGF-1 en IL-6). Vitamine E blokkeerde op een andere wijze de plaatselijke werking van testosteron. Onderzoekers toonden ondertussen aan dat deze mechanismen bij mensen precies dezelfde zijn.

Lycopeen beschermt ook tegen ernstige vorm van prostaatkanker Een grootschalig onderzoek, waarvan de resultaten werden gepubliceerd in de American Journal of Clinical Nutrition, bestudeerde de relatie tussen het gehalte van lycopeen en de kans op prostaatkanker. Van duizend patiënten met prostaatkanker en evenzoveel gezonde mannen werd het lycopeengehalte in het bloed met elkaar vergeleken. Men stelde een duidelijk verband vast. Lycopeen bleek een bijzondere bescherming te bieden tegen gevorderde prostaatkanker. Bij personen met een hoog gehalte lycopeen kwam gevorderde prostaatkanker 60 procent minder vaak voor. Lycopeen lijkt ervoor te zorgen dat een lokale prostaatkanker, die zeer frequent voorkomt (volgens urologen heeft de westerse man 42 procent kans op prostaatkanker, maar slechts 3 procent van die patiënten sterft ook aan deze ziekte) zich ontwikkelt tot een ernstige tumor met uitzaaiingen. Uit een andere onderzoek blijkt dat indien lycopeen in combinatie met vitamine E aan prostaatkankercellen wordt toegevoegd, dit de celwoekering doet stoppen. Andere voedingsstoffen waarvoor sterke aanwijzingen bestaan dat ze bescherming bieden tegen prostaatkanker zijn groene thee, visolie, koolgroenten, resveratrol, vitamine D, selenium en vitamine E.

Deze resultaten leverden het bewijs dat 25 milligram lycopeen per dag een betere bescherming tegen aderverkalking liet optekenen dan het medicijn fluvastatine (Lescol). In de American Heart Journal verschenen de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat lycopeen ook een gunstig effect heeft op de bloeddruk. Veertig personen die aan beginnende hypertensie leden kregen eerst, gedurende 4 weken, een placebocapsule, daarna 8 weken 15 milligram lycopeen en daarna weer 4 weken de placebocapsules. De bovendruk daalde tijdens de inname van de lycopeen van gemiddeld 145 mm naar 134 mm kwikdruk en de onderdruk van 88 mm naar 83 mm kwikdruk. Na de tweede placeboperiode steeg de bovendruk weer naar de aanvangswaarde en de onderdruk naar 85 mm. De onderzoekers besluiten dat de lycopeen antioxidanten verantwoordelijk zijn voor de bloeddrukdaling. Lycopeen resulteerde ook in een verminderde oxidatie van LDL-cholesterol.

De beste lycopeenbronnen Het lycopeengehalte van de volgende voedingsmiddelen per 100 gram is: tomaten 2,5 mg, tomatenketchup 17 mg, tomatensap 9 mg, tomatensaus 15 mg en tomatensoep 5 mg. Bij gebruik van tomatensap voegt men er best een eetlepel olijfolie aan toe.

Lycopeen remt aderverkalking af Volgens epidemiologische studies (vergelijkingen tussen groepen mensen) biedt lycopeen ook gedeeltelijk bescherming tegen hart- en vaatziekten. In een studie mat men de dikte van de kransslagader van 520 gezonde mensen. Mannen met een laag lycopeengehalte in het bloed hadden gemiddeld een 18 procent dikkere kransslagader dan mannen met een hoger dan gemiddeld lycopeengehalte (25 milligram per dag). Een dikkere kransslagader wijst op arteriosclerose (aderverkalking)

Referenties:

1. Chan R, Lok K, Woo J. Prostate cancer and vegetable consumption.Mol Nutr Food Res. 2009 Feb;53(2):201-16 2. Itsiopoulos C, Hodge A, Kaimakamis M. Can the Mediterranean diet prevent prostate cancer? Mol Nutr Food Res. 2009 Feb;53(2):227-39 3. Parsons JK, Newman V, Mohler JL, Pierce JP, Paskett E, Marshall J; Cancer and Leukemia Group B.The Men’s Eating and Living (MEAL) study: a Cancer and Leukemia Group B pilot trial of dietary intervention for the treatment of prostate cancer. Urology. 2008 Sep;72(3):633-7 4. Mossine VV, Chopra P, Mawhinney TP. Interaction of tomato lycopene and ketosamine against rat prostate tumorigenesis. Cancer Res. 2008 Jun 1;68(11):4384-91 5. Murr C, Winklhofer-Roob BM, Schroecksnadel K, Maritschnegg M, Mangge H, Böhm BO, Winkelmann BR, März W, Fuchs D. Inverse association between serum concentrations of neopterin and antioxidants in patients with and without angiographic coronary artery disease. Atherosclerosis. 2009 Feb;202(2):543-9 6. Riccioni G, Mancini B, Di Ilio E, Bucciarelli T, D’Orazio N. Protective effect of lycopene in cardiovascular disease. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2008 May-Jun;12(3):183-90

Orthofyto

13 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Vlaszaad

Jozef Poppe

Vlaszaad en vlasolie in de ziektepreventie en in de complementaire geneeskunde

Fig. 1: De teelt van vlaszaad is vermoedelijk in Mesopotamië begonnen, volgens historici de bakermat van onze beschaving.

Oorsprong, naamgeving en beschrijving Volgens meerdere auteurs groeide ooit het eerste wilde vlaszaad vele eeuwen geleden in de streken van de Middellandse Zee en ZuidEuropa. Ten tijde van de Griekse en Romeinse beschaving werd aan vlaszaad een Latijnse naam gegeven: Linum usitatissimum; ‘linum’ komt van het Grieks ‘linon’ of van het Keltisch ‘lin’, wat draad betekent. ‘Usitatissimun’ komt van ‘usus’ wat gebruiken betekent; maar dan wel in de overtreffende trap, ‘meervoudig bruikbaar’, hetzij zowel de vezel voor lijnwaad en koorden, als het zaad en de olie voor de gezondheid. Als synoniem werd vroeger wel eens Linum crepitans gebruikt. Vlas is een eenjarige tengere plant van 45 tot 80 cm, met lancetvormige blaadjes van 2 tot 4 cm, hemelsblauwe bloempjes, soms wit of geel, met vijf kroonblaadjes, bruin bolvormig breekbaar doosvruchtje met een tiental glanzende ovaal-platte zaadjes die 30 à 50 percent olie bevatten.

Historiek van de vlasteelt •

•

14

4000 jaar v. Chr. (steentijdperk): de eerste bekende vlasteelt was wellicht in Mesopotamië, alwaar ook bij opgravingen, zaden en weefselresten werden gevonden. 3000 v. Chr.: vlasresten en geweven vlas in Egyptische graftomben; ook muur-

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

• • •

• •

• •

•

•

schilderingen en vlasbewerking. 1000 v. Chr.: vlasresten in Zwitserse paaldorpen en in Nederlandse terpen (woonheuvels) 500 v. Chr.: in de bijbel is er meermaals sprake over vlas, en van voedzaam vlaszaad. 460 – 377 v. Chr.: Hippocrates, vader van de geneeskunde, spreekt in ’t oude Griekenland over de geneeswaarde van vlaszaad, tegen slijmvliesontsteking en buikklachten. 372 – 287 v. Chr.: Theophrastus adviseert lijnzaad tegen verkoudheid. 50 na Chr.: Dioscorides en Plinus De Oudere melden de geneeswaarde van vlaszaad; de eerste linnen kledij bij de Romeinen, aldus de Romeinse geschiedschrijver Tacitus. 750 na chr.: Keizer Karel verplicht zijn volk om vlaszaad te gebruiken in de dagelijkse keuken. 1098 – 1179: Hildegard Van Bingen gebruikte lijnzaadmeel voor inwendige kwalen en compressen van lijnzaadmeel voor uitwendige ziekten. 1428: De Gentse lijnwevers hadden reeds een gildenhuis; eeuwenlang is in Europa vlaszaad verbouwd voor vezel, voeding of als medicament. In België is WestVlaanderen het grootste centrum. 1554: Dodoneus (arts) schrijft genezende compressen voor tegen huidziekten, en een mengsel van vlaszaad en honing voor de darmen.

Vlaszaad

Jozef Poppe 

•

• •

1925: Petit Larousse: “La médecine emploie la graine de lin comme laxatif léger, en tisane comme diurétique, en décoction pour des lavements; la farine de graine de lin sert à faire des cataplasmes émollient”. na 1900: weefselvlas gedeeltelijk verdrongen door katoen Vanaf 1980: snel stijgende aandacht voor vlasolie (omega 3) voor medische doeleinden vooral ter preventie van hartkwalen.

Inhoudstoffen Voedingswaarde per 100 g vlaszaad:

•

•

Vocht 9,4 g / as 5,3 g / eiwit 21,5 g / vetten vooral vlasolie 34,2 g / zetmeel & suiker 2,23 g / calcium 0,26 g / fosfor 0,86 g / magnesium 0,38 g / kalium 0,73 g / natrium 0,09 g / chloor 0,03 g / zwavel 0,26 g Andere stoffen in mg per 100 g vlaszaad: ijzer 12 mg/ mangaan 2,5 mg/ zink 6,7 mg/ koper 1,6 mg/ molybdeen 0,02 mg/ jodium 0,03 mg/ kobalt 0,04 mg

Inhoudstoffen inzake fytotherapie met het zaad

• •

• • • • •

Slijmstoffen 3 tot 12% in de epidermis van de zaadhuid Vlasolie 30 à 40% waarvan ruim 90% onverzadigde vetzuren zoals 36 à 57% omega 3-vetzuren van het type alfa-linoleenzuur en 10 à 25% omega-6 vetzuren van het type linolzuur; tevens 13 à 30% oliezuur Ruwvezels 6,8% vooral lignanen (verwant met lignine), ook lignine en cellulose Fytosterolen: vooral bètasitosterol, zeer weinig cholesterol Eiwitten 20 à 25% met alle essentiële aminozuren Tal van vitaminen en mineralen Linatine; een peptide van glutamine (voor vitale darmwandcellen)

Voornaamste ziektewerende eigenschappen beschreven in de literatuur Vlasolie

Sinds ruim 30 jaar gaat de grootste aandacht naar de merkwaardig hoge concentratie van onverzadigde vetzuren die thans aantonen waarom vlasolie sinds eeuwen zo efficiënt was (en is) voor geest, hart en bloedvaten. Vlas is immers nagenoeg de enige plant met zulk een hoog gehalte aan zuiver alfalinoleenzuur. Dit is een omega 3-vetzuur dat in ons lichaam wordt omgezet naar eicos-

apentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA), zijnde twee gegeerde omega 3-verzuren die instaan voor de fluïditeit, elasticiteit en signaaloverdracht in onze celmembranen. Deze omzetting is ongeveer 10% per dag en na enkele dagen is het alfalinoleenzuur voldoende omgezet via een passend desaturase- en elongase-enzym; met hierbij nog de hoge voordelen van totale zuiverheid en aanpassing aan de lichaamsbehoefte. De meeste vraag naar omega 3 is er immers vooral wanneer er celvernieuwing geschiedt en dat er dus passende omega 3-receptoren aanwezig zijn in de nieuwe celwanden. Ook in waterkers, postelein en algen zijn omega 3’s te vinden. Rond 1985 werden EPA en DHA uit vette vis geïsoleerd en gaven de omega-verkopers natuurlijk de voorkeur aan omega 3 is visolie. De omega 3-vetzuren hebben gunstige effecten in verband met: coronaire hartziekten, slagaderslib (atherosclerose), diabetes type 2, auto-immuunziekten, hersenstoornissen, cognitieve afwijkingen, goede groei van kinderen, ontstekingen, oognetvlies, reumatoïde artritis, astma, psoriasis, kanker wegens remming van angiogenese en stimulatie van de apoptose, darmstoornissen, te hoge bloeddruk, depressie, hyperactiviteit (ADHD), dyslexie, dementie, leervermogen, geheugen, ziekte van Crohn, multiple sclerose, hartritmestoornissen, trombose (Verhelst 2004, De Maerteleire 2004 via een grondige studie van ruim 250 wetenschappelijke publicaties).

Preventieve en soms curatieve literatuurgegevens van vlaszaad

Chronische constipatie, chronische vermoeidheid, cellulitis, spastisch colon, aambeien, anale kloven, mondslijmvliesontsteking, faryngitis, angina, gastritis, enteritis, colitis, cystitis, pijnlijke urine-lozing, niergruis en niersteentjes, bronchitis, hoesten, benigne prostaatvergroting; bevordert vrouwelijk hormonaal evenwicht, huidproblemen beleggen met compressen van vers gemalen vlaszaad, vermindert ook de pijn van zweren, artrose, reuma, myalgie; stimuleert haargroei (Daems 1969, Verhelst 2004). In vlaszaad is er ook linolzuur dat omgezet wordt naar omega 6, doch van dit vetzuurcomponent heeft de mens gewoonlijk voldoende opname. Eveneens in het zaad zijn er ook lignanen (fytooestrogenen) te vinden die volgens Readers Digest en Smith (2004) een heilzaam effect (aromatase-inhibitoren)

Fig. 2: Een soeplepel lijnzaadolie is goed voor de stoelgang. Bij vlaszaadolie moet men rekening houden met het feit dat de olie niet verhit mag worden en dat ze niet zo lang houdbaar is.

hebben op de hormonenbalans en die kanker, bacteriën, virussen en schimmels helpen afweren. De aromataseinhibitoren remmen de omzetting van testosteron naar oestrogenen met gunstig effect tegen prostaatvergroting. Ten slotte is er de glutamine uit linatine; de glutamine bevordert het herstel van door gluten beschadigde darmwandweefsels.

Hoe gebruiken en hoeveel?

Het oudste gebruik is (in geval van darmstoornissen) een soeplepel vlaszaad per dag gedurende een week zoals wij het van onze voorouders gelezen of gezien hebben. Veel meer rendement wordt echter bekomen door het zaad te malen, koel en donker te bewaren en er bij één of andere zwakte eveneens een week lang een soeplepel per dag van te nemen, liefst vóór de maaltijd. Nog directer, maar dan met de koud geperste olie, is (bij vermoedelijk omega 3-tekort), elke dag een koffielepel olie in te nemen gedurende een week tot dat men zich weer beter voelt of in afwachting van een doktersadvies of raad van een erkende therapeut.

Zijn er nevenwerkingen?

Na zoveel literatuurstudie mag belangeloos gezegd worden dat van bijwerkingen nergens melding wordt gemaakt. Referenties:

Deze zijn op verzoek direct te bekomen bij de auteur.

Disclaimer

Iedere auteur verdient respect voor wat hij in de wetenschappelijke literatuur met de beste bedoelingen heeft neergeschreven en waarvan huidig schrijver J. Poppe enkel de tolk is, doch voor specifieke ziekten is doktersadvies steeds meer dan aangewezen.

Orthofyto

15 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

vitamine K2

VOOR STERKE BOTTEN EN EEN GOEDE BOTAANMAAK Recente wetenschappelijke inzichten laten zien dat met name vitamine K2 (menaquinon-7) belangrijk is voor de opbouw van botten en voor het behoud van stevige botten, doordat het bijdraagt aan de goede opname van kalk. NATUURLIJK MenaQ7 bevat deze natuurlijke vorm van vitamine K2 die in hoge mate voorkomt in natto (een Japans gerecht dat ontstaat door de fermentatie van soja). Natuurlijke vitamine K2 is goed opneembaar door het lichaam.

MenaQ7 [meenaku-zeven] - vitamine K2 Verpakking: 60 softgels CNK code 2375-244 / Nut/pl 1149/1 Adviesprijs: 18,95 (verkrijgbaar bij apotheek en gezondheidswinkels)

VITAMINE D Vitamine D verhoogt de opname van kalk in de botten. Vooral op latere leeftijd wordt geadviseerd een hogere hoeveelheid vitamine D in te nemen om stevige botten te behouden. MenaQ7 bevat 5 mcg vitamine D voor een goede synergie met vitamine K2. OPTIMALE CIRCULATIE MenaQ7 draagt bij aan zuivere vaten en is daarmee tevens goed voor de circulatie.

Springfield Nutraceuticals Belgium BVBA Heist-op-den-Berg, Tel. 015 - 349 113 Email: [email protected]

H E A LT H T H R O U G H N AT U R E , S C I E N C E & I N N O VAT I O N MenaQ7 12.indd 1

Solidagonex Solidagonex heeft sterke bloedzuiverende eigenschappen, kan aangewezen worden bij reuma, jicht, ontstekingen en werkt krampstillend. Het is een uitstekend product te gebruiken bij nierzwakte dankzij het hoge gehalte aan Ribes nigrum dat enerzijds gaat zorgen voor het tegengaan van ontstekingen en anderzijds voor de nierdrainage gaat zorgen. Solidagonex is sterk aangewezen bij urinaire infecties of algemene urinaire aandoeningen en/of prostaathypertrophie.

U Voor meer informatie: CVBA Urmale [email protected] De pierpontstraat 2 3540 Herk-de-Stad Tel: 013 55 60 92 Fax: 013 55 21 05

16-3-2009 14:53:04

ORTHO trends

ORTHOTRENDS wordt samengesteld uit de wetenschap­ pelijke literatuur en de actualiteit en voorzien van orthomoleculaire commentaren, toelichtingen en adviezen. ORTHOTRENDS wordt samengesteld door Orth. Biochemicus Walter OM Faché, Wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Bio-Ir. Joost Meeusen en Dr. Biol. Katleen Van der Gucht Eindredactie Walter OM Faché, Directeur van het Faché Instituut FIOW.

ORTHOtrends®

Cardiologie

De subtypen MK-7, MK-8 and MK-9 verlagen het risico op hartziekten....................

18

Diabetes

Diabeteskosten zijn verdubbeld in 6 jaar tijd!................................................................. Omega 3, diabetes en gewichtsverlies!............................................................

18 19

Gastro-enterologie

Twintig procent van de bevolking heeft een prikkelbare darm!.......................................

19

Iatrogenese

Europa raadt artsen aan geen Raptiva meer voor te schrijven!.................................. Milieu

Kunstlicht kan dodelijk zijn!......................................

19

20

Obesitas

Groene thee verbrandt overtollige vetcellen....................................................

20

Oftalmologie

20

Glutathion beschermt tegen cataract........................ Oncologie

Hyperbare zuurstoftherapie bij complicaties van mondkanker............................... Kanker en hormonale vervangingstherapie!................................................... Groene thee en chemotherapie, een gevaarlijk duo!....................................................... Psyche

Dodende woede........................................................... Psoriasis

Ontgiftig uw lichaam regelmatig!.............................. Gewrichten

Vitamine C en jicht.....................................................

21 21 21

22 22 23

Oftalmologie

B-vitaminen kunnen blindheid helpen voorkomen.....................................

Dit label is voor alle orthoceutische producten een kwaliteitsgarantie!

23

Orthomoleculaire trends Cardiologie

De subtypen MK-7, MK-8 and MK-9 verlagen het risico op hartziekten

De nieuwe studie, online gepubliceerd op 28 januari (2009) en uitgevoerd aan de Universiteit Utrecht, bevestigt eerdere bevindingen over het belang van vitamine K 2 uit voeding voor de gezondheid van hart en vaten.

Wilt u alles weten over vitamine K, dan kan je de monografie “Therapeutische toepassingen en nieuwste ontwikkelingen van vitamine K” bestellen bij het Faché Instituut. Zie pagina 36 voor meer informatie over deze monografie. Referenties:

1. Gast GC et al. A high menaquinone reduces the incidence of coronary heart disease in women. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2009 Jan 27. [Epub ahead of print]. 2. Geleijnse JM. et al. Dietary Intake of Menaquinone Is Associated with a Reduced Risk of Coronary Heart Disease: The Rotterdam Study. Nutritional Epidemiology, 2004 134: 3100-3105. 3. Schurgers LJ. et al., Regression of WarfarinInduced Medial Elastocalcinosis by High Intake of Vitamin K in Rats. Blood, 2007. 109(7): 2823-2831

18

Het doel van de nieuwe studie, die werd uitgevoerd door Gerrie-Cor Gast en collega’s, was het bestuderen van de relatie tussen de innames van vitamine K1 en K2 uit voeding en de incidentie van hart- en vaatziekten. Daarnaast werd er gekeken naar welke subtypen van vitamine K2 (menachinonen) daarbij een rol spelen. Voor deze studie werd gebruik gemaakt van de gegevens van de ProspectEPIC-cohort, bestaande uit 16.057 vrouwen van 49 tot 70 jaar (gemiddeld 57 jr.) en zonder cardiovasculaire aandoeningen aan het begin van de studie. De inname van vitamine K en andere nutriënten werden berekend aan de hand van een gevalideerde voedselvragenlijst. De gegevens toonden aan dat een hogere consumptie van natuurlijke vitamine K 2 geassocieerd is met een significante risicoreductie voor het krijgen van hart- en vaatziekten. De risicoreductie bedroeg 9% voor elke 10 microgram geconsumeerde vitamine K 2. Er werd geen verband gezien voor vitamine K1. Het beschermende effect van vitamine K 2 bleek voornamelijk voor rekening te komen van de lange-ketensubtypen MK-7 tot en met MK-9. De bevindingen van deze studie bevestigen de uitkomsten van de Rotterdamstudie, gepubliceerd in 2004, waarin 4800 gezonde oudere mannen en vrouwen 10 jaar lang werden

ORTHO trends

®

gevolgd. In deze Rotterdamstudie werd bij hogere vitamine K2-innames (vanaf 45 microgram per dag) 50% minder arteriële calcificatie gevonden en een risicoreductie van 50% voor cardiovasculaire mortaliteit, ten opzichte van de laagste innamen (12 microgram of minder per dag). Er werd geen verband met vitamine K1 gevonden. Ook in deze studie was de reductie van de incidentie van hart- en vaatziekten gerelateerd aan de lange-ketenmenachinonen MK-7, MK-8 en MK-9. Deze menachinonen komen vooral voor in kaas. Het werkingsmechanisme van vitamine K 2 bij de preventie van arteriële calcificatie is in eerdere studies onderzocht. Het vitamine K-afhankelijke proteïne, matrix-Gla-proteïne (MGP), is een sterke remmer van vasculaire calcificatie. Bij inadequate spiegels van vitamine K2 in de vaatwand komt MGP niet in de actieve vorm en is dan niet functioneel. Inactief MGP leidt tot arteriële kalkafzetting, een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van cardiovasculaire ziekten. De verschillende effecten van vitamine K1 en vitamine K2 kunnen verklaard worden door verschillen in weefseldistributie. Vitamine K1 wordt voornamelijk opgenomen door en opgeslagen in de lever, terwijl vitamine K2, met name de lange-ketenmenachinonen, meer verspreid wordt naar andere weefsels en organen buiten de lever, zoals vaatwand en botweefsel. Daarom zijn vooral MK-7, MK-8 en MK-9 van belang voor de gezondheid van hart- en vaatziekten (DB).

Orthomoleculaire trends Diabetes

Diabeteskosten zijn verdubbeld in 6 jaar tijd! Volgens een recente studie zijn de kosten voor de behandeling van suikerziekte in de Verenigde Staten sinds 2001 verdubbeld van 6.7 miljard dollar in 2001 tot 12.5 miljard dollar in 2007. De oorzaken zijn eenvoudig. De diabetesepidemie breidt zich steeds verder uit. Dit komt vooral door slechte eetgewoonten en een gebrek aan beweging. Verder schrijven artsen nieuwere medicijnen voor

die duidelijk duurder zijn voor de patiënt en de samenleving. Heel wat artsen zijn er trouwens niet zeker van dat duurdere geneesmiddelen ook beter werken. “Het is niet omdat een nieuw medicijn werkt op een ander biologisch mechanisme, dat het product ook een klinisch voordeel biedt aan de patiënt”, zegt Dokter Randall Stafford, die verbonden is aan de faculteit geneeskunde van de Stanford universiteit in Californië. (PVM)

Referentie:

1. Caleb G Alexander, Niraj L. Sehgal et al. National Trends in Treatment of Type 2 Diabetes Mellitus, 1994-2007. Arch Intern Med. 2008;168(19):20882094

Omega 3, diabetes en gewichtsverlies! Spaanse wetenschappers hebben de resultaten van een Franse studie uit 2007 bevestigd. Daaruit blijkt dat diabetes mellituspatiënten veel baat kunnen ondervinden door meervoudig onverzadigde omega 3-supplementen te gebruiken. De steeds populairder wordende omega 3-producten laten suikerzieken immers toe om gewicht te verliezen, en zo het risico op cardiovasculaire problemen aanzienlijk te verminderen. Tijdens de studie

kregen een groep vrouwen, die aan diabetes lijdt, ofwel 1.8 gram omega 3-supplementen per dag, of een placebopreparaat. Na twee maanden hadden de dames, die het omega 3-supplement dagelijks hadden ingenomen, duidelijk minder vet op hun lichaam, dit in vergelijking met de placebogroep. Overtollig lichaamsvet is voor diabetici gevaarlijker dan bij mensen die geen suikerpatiënt zijn. (PVM)

1. A. Gonzalez-Periz, R. Horrillo et al. Obesityinduced insulin resistance and hepatic steatosis are alleviated by -3 fatty acids: a role for resolvins and protectins. FASEB Journal, 11 February 2009

Gastro-enterologie

Twintig procent van de bevolking heeft een prikkelbare darm! Een op de vijf Belgen lijdt aan het prikkelbare-darmsyndroom. De symptomen zijn bekend, pijnlijke krampen, een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree of constipatie. Eens iemand weet dat hij aan het prikkelbare darmsyndroom lijdt, kan de eenvoudige behandeling beginnen. Het is belangrijk de eetgewoonten aan te passen en probiotica in te nemen. Probiotica zijn natuurlijke bacteriën die normaal ook aanwezig zouden moeten

Referentie:

zijn in de darm van de mens. Probiotica zorgen voor een kalm werkende darmfunctie en een beter verteringsproces. Probiotica zijn te koop onder de vorm van voedingssupplementen en zitten in kleinere hoeveelheden ook in yoghurt. Klinische studies toonden aan dat probiotica de symptomen van een prikkelbare darm verminderen of volledig elimineren. (WF)

Referentie:

1. Hoveyda N, Heneghan C et al. A Systematic Review and Meta-Analysis: Probiotics in the treatment of Irritable Bowel Syndrome. BMC Gastroenterol. 2009 Feb 16;9(1):15

Iatrogenese

Europa raadt artsen aan geen Raptiva meer voor te schrijven! Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMEA) blokkeert de verkoop van het psoriasismedicijn Raptiva. De Food and Drug Administration (FDA) in de Verenigde Staten houdt het voorlopig bij een ernstige waarschuwing naar de producent en de artsen. “De gezondheidsrisico’s, die Raptiva kan veroorzaken, zijn groter dan de voordelen die het product voor de psoriasispatiënt kunnen betekenen”, schrijft EMEA in een persbericht.

Het Europees Geneesmiddelen Agentschap vroeg aan de Europese Commissie om een voorlopig verbod het medicijn nog in de Europese lidstaten aan te te bieden. Het verbod kwam er nadat twee patiënten, die Raptiva gebruikten, overleden waren aan de gevolgen van een progressieve multifocale leukoencephalopathie. In mensentaal is dit een zeer ernstige ontsteking van de hersenen en van het zenuwstelsel. (DB)

®

ORTHO trends

Referenties:

1. L’agence européenne du médicament (EMEA) 2. Food and Drug Administration (FDA)

19

Orthomoleculaire trends Milieu

Kunstlicht kan dodelijk zijn!

Referenties:

1. Grant SG, Melan MA, Latimer JJ, Witt-Enderby PA. Melatonin and breast cancer: cellular mechanisms, clinical studies and future perspectives. Expert Rev Mol Med. 2009 Feb 5;11:e5. 2. Kloog I, Haim A, Stevens RG, Portnov BA. Global co-distribution of light at night (LAN) and cancers of prostate, colon, and lung in men. Chronobiol Int. 2009 Jan;26(1):108-25

Obesitas

Referentie:

1. Lee MS, Kim CT, Kim IH, Kim Y. Inhibitory effects of green tea catechin on the lipid accumulation in 3T3-L1 adipocytes. Phytother Res. 2008 Dec 23

Oftalmologie

Studies hadden al duidelijk gemaakt dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen nachtwerk en het ontstaan van borstkanker bij vrouwen. Amerikaanse en Israëlische wetenschappers, die o.a. verbonden zijn een de universiteit van Haïfa, hebben nu ook aangetoond mannen in West-Europa en de Verenigde Staten 80 procent meer kans hebben om prostaatkanker te krijgen indien ze nachtwerk verrichten of ‘s avonds te laat opblijven bij kunstlicht (televisie en computerscherm meegerekend). Er zijn zelfs duidelijke aanwijzingen dat kunstlicht ook een rol speelt bij de ontwikkeling van long- en darmkanker. Veel mensen werken na tien uur ‘s avonds, of kijken televisie. Dat is slecht voor het dag-nachtritme. Kunstlicht remt na 22 uur de productie van het slaaphormoon melatonine af. (PVM)

Groene thee verbrandt overtollige vetcellen Recent onderzoek heeft aangetoond dat groene thee langs verschillende kanalen voor gewichtsverlies kan zorgen. Behalve het feit dat het een krachtige hongerremmer is, verhoogt groene thee ook de vetverbranding. Groene thee heeft een thermogene werking. Het lichaam verbrandt dan meer dan gemiddeld voedingsstoffen zoals vet. Het EGCG (epigallocatechinegallaat) in groene thee verhoogt noradrenaline, één van de belangrijkste vetafbrekende hormonen van het lichaam. Daarnaast verhoogt groene thee de vetafbraak. Dit komt doordat groene thee

Als lipase wordt onderdrukt, wordt minder vet door het lichaam opgenomen en meer uitgescheiden. Groene thee is ook een krachtige hongerremmer. Dit kan gedeeltelijk worden verklaard door het feit dat groene thee zowel noradrenaline als dopamine verhoogt. Een andere verklaring is dat groene thee het cholecystokinine verhoogt, een hormoon dat de eetlust onderdrukt. (DB)

Glutathion beschermt tegen cataract Glutathion is een proteïne die in de lever gevormd wordt uit de aminozuren cysteïne, glutaminezuur en glycine. Glutathion, een

Referentie:

1. Berthoud VM, Beyer EC. Oxidative stress, lens gap junctions, and cataracts. Antioxid Redox Signal. 2009 Feb;11(2):339-53

20

de werking van maag- en alvleesklier- lipase onderdrukt. Lipase is een enzym welke een belangrijke rol speelt in de vertering van vet.

ORTHO trends

®

krachtige antioxidant, remt de aanmaak van vrije radicalen en beschermt tegen door vrije radicalen veroorzaakte celschade. Het ondersteunt het lichaam tegen de gevolgen van roken, straling en blootstelling aan toxinen zoals alcohol. Glutathion reinigt het lichaam van zware metalen, een niet onbelangrijk gegeven in deze vervuilde wereld. Uit studies blijkt dat de gluthationconcentraties bij de mens tussen het 20ste en 65ste levensjaar halveren. Een gebrek aan glutathion versnelt het ontstaan van cataract, omdat dit eiwit de lens – door zijn krachtige beschermende eigenschappen – helder houdt. Glutathion stopt en herstelt de celschade in het oog die veroorzaakt wordt door vrije radicalen. (WF)

Orthomoleculaire trends Oncologie

Hyperbare zuurstoftherapie bij complicaties van mondkanker Bij mond- en keelkanker is de normale procedure chirurgische verwijdering gevolgd door bestralingstherapie. Hierbij gaan de slijmvliezen soms ernstig irriteren en kan het aanleiding geven tot fibrose. De speekselklieren zijn zeer gevoelig aan bestraling en kunnen massaal gaan afsterven. Ook de kwaliteit van het speeksel gaat er sterk op achteruit. Mondinfecties zijn dan schering en inslag en het kauwen van voedsel wordt bemoeilijkt. Hyperbare zuurstoftherapie geniet veel erkenning om wondgenezing te ondersteunen. Ook in het geval van complicaties bij bestraling

bewijst deze techniek zijn nut. Tijdens de therapie gaat de patiënt in een compartiment zitten die gevuld wordt met zuivere zuurstof onder verhoogde druk. Hierdoor verhogen de zuurstofconcentraties in het bloed en de weefsels. Hyperbare zuurstoftherapie verhoogt de aanmaak van speeksel wanneer die drastisch aangetast werd door bestraling. Deze verbeteringen bleven nog overeind na 23 maanden na de bestralingstherapie. Ook het slikken van voedsel verging beter en de smaakfunctie ging erop vooruit. (JM)

Referentie:

1. Gerlacht NL, Barkhuysen R et al. The effect of hyperbaric oxygen therapy on quality of life in oral and oropharyngeal cancer patients treated with radiotherapy. Int. J. Oral Maxillofac. Surg. 2008; 37: 255-259

Kanker en hormonale vervangingstherapie! Op 5 februari 2009 publiceerde de New England Journal of Medicine de resultaten van een studie waaruit duidelijk bleek dat een hormonale vervangingstherapie, bestaande uit oestrogeen en progestine (Merknamen: Climopax, Conestoral, Conjugated estrogens, Estrogen and progestin, Evex, Hyhorin, Morestin, Par Estro, Premarin, Premphase, Prempro), bij menopauzale vrouwen verantwoordelijk is voor meer borstkankergevallen. Het blad Menopause kwam op 20 november 2008 uit met een wetenschappelijk artikel

dat aantoonde hoe omega 3-supplementen (meer EPA dan DHA) opvliegers konden bestrijden. Volgens de onderzoekers oefenen de omega 3-supplementen een positieve invloed uit op de concentraties serotonine en noradrenaline. Referenties:

Dit mechanisme zou voor minder warmteopwellingen verantwoordelijk zijn. Omega 3-supplementen zouden ook meehelpen om de depressieve neigingen, die typisch zijn voor de menopauzejaren, te helpen onderdrukken. (DB)

1. Rowan T. Chlebowski, M.D. et al., Breast Cancer after Use of Estrogen plus Progestin in Postmenopausal Women, New England Journal of Medicine,Volume 360:573-587, February 5, 2009 Number 6 2. Lucas M, Asselin G, Mérette C, Poulin MJ, Dodin S, Effects of ethyl-eicosapentaenoic acid omega-3 fatty acid supplementation on hot flashes and quality of life among middle-aged women: a double-blind, placebo-controlled, randomized clinical trial. Menopause. 2008 Nov 20.

Groene thee en chemotherapie, een gevaarlijk duo! Mensen, die aan leukemie lijden en een chemotherapiebehandeling ondergaan, doen er goed aan geen groene thee te drinken en ook geen groenetheesupplementen te gebruiken. Groene thee versterkt de kankercellen en verzwakt in belangrijke mate de werking van de chemotherapie. Amerikaanse wetenschappers kwamen tot die verrassende conclusie en publiceerden hun ervaringen in het wetenschappelijk tijdschrift Blood. De onderzoekers gingen er van uit dat de antioxidanten in groene thee de chemobehandeling zou versterken. Dat is voor alle duidelijkheid het geval bij een aantal andere kankers. Bij bepaalde vormen van leukemie werkt dit mechanisme niet en zijn het de kankercellen die een betere bescherming krijgen. Groene thee blijft vanzelfsprekend een topproduct voor gezonde mensen die zich wensen te beschermen tegen tal van ziektebeelden. (DB)

Referentie:

1. Golden EB, Schonthal AH, et al, Green tea polyphenols block the anticancer effects of bortezomib and other boronic acid-based proteasome inhibitors, Blood, Februaryl 3rd 2009; DOI 10.1182/blood-2008-07-171389

®

ORTHO trends

21

Orthomoleculaire trends Psyche

Dodende woede Mensen, die kwaad of woedend worden, lopen een veel groter risico om door een sterk onregelmatige hartslag plotseling te overlijden. De oorzaak ligt in het feit dat woede mee verantwoordelijk is voor een veranderde elektrische activiteit in het hart. Vooral fysiek zwakkere mannen en vrouwen, die onvoldoende aan sport doen, lopen hier een groter gevaar. Dat is alvast de conclusie van een Amerikaanse studie die verscheen in de Journal of the American College of Cardiology.

Referentie:

1. Vlastelica M. Emotional stress as a trigger in sudden cardiac death. Psychiatr Danub. 2008 Sep;20(3):411-4

Obesitas

De wetenschappers volgden 62 personen die een defibrillator droegen. Dat is een toestelletje die het ritme van een potentiële hartpatiënt volgt en eventuele onregelmatigheden corrigeert door een extra elektrische impuls. De defibrillator moest bij mensen die een woede aanval kregen veel meer het ritme herstellen dan bij personen die kalm bleven. Slotsom van dit verhaal, mensen die zich kwaad maken lopen 11 maal meer risico om plots dood te vallen door een onregelmatige hartslag. (PVM)

Psoriasis? Ontgiftig uw lichaam regelmatig! Volgens de klassieke geneeskunde is het onmogelijk om psoriasis volledig te genezen. De integratieve geneeskunde echter heeft al aangetoond dat de nodige zelfdisicipline, omschakeling van ongezonde leefgewoonten naar gezonde, het gebruik van bepaalde voedingssupplementen en van een aantal zuiverende planten, samen met een degelijke stressbeheersing, in staat zijn om psoriasis perfect onder controle te krijgen en in veel gevallen zelfs te genezen. Een regelmatige, smakelijke detoxificatie van het lichaam is noodzakelijk om minder hinder te ondervinden van psoriasisopstoten. Het lichaam ontgiften doet men eenvoudig door veel water te drinken en alkalische fruit- en groentesoorten te consumeren in combinatie met de beste vezels. Enkele voorbeelden zijn meloenen, bananen, zachte appelen en rozijnen. Degelijke groentesappen die het lichaam minder zuur maken komen van wortelen, suikerbieten, kolen en selderij. (waarvoor dank!) (WF)

Een volledige behandelingsplan van psoriasis vind je terug in de monografie n°12 van het Faché Instituut. Zie pagina 36 voor meer info. Referentie:

1. Espinoza-González NA, Herz-Ruelas M et al; Biologic therapy: a new and promising option to treat psoriasis. Rev Med Inst Mex Seguro Soc. 2008 Jul-Aug;46(4):405-14.

22

ORTHO trends

®

DRANG NAAR ZOET?

Orthomoleculaire trends Oftalmologie

B-vitaminen kunnen blindheid helpen voorkomen Digitaal lezen, televisie kijken, auto rijden, het zijn dagelijkse activiteiten die bij onvoldoende rust de ogen zeer sterk belasten. Nu de generatie van de baby boomers de kaap van de 55 jaar voorbij is, lijkt de kans zeer groot dat het aantal mensen, die aan maculaire degeneratie lijden zal verdrievoudigen. Dat is alvast de mening van de meeste wetenschappers. Maculaire degeneratie is een oogziekte waarbij eerst het centrale gezichtsveld verdwijnt. Sommige mensen worden er volledig blind door. Preventie is hier dus van cruciaal belang. Uit een studie met 5442 vrouwen, die ouder waren dan 40 jaar, bleek dat een voedingsaanvulling met 2.5 milligram foliumzuur, 50 milligram vitamine B6 en 1 milligram vitamine B12 in staat was de kans op het ontstaan van maculaire degeneratie met 41 procent te verminderen.

Weg met die onweerstaanbare drang naar zoetigheden!

Chromium - goed voor een evenwichtige suikerspiegel Chromium is een essentieel spoorelement dat in verschillende levensmiddelen voorkomt zoals vlees, volkoren brood, noten en specerijen. Chromium is noodzakelijk voor het behoud van een goed suikermetabolisme en maakt een belangrijk deel uit van een complex, Glucose Tolerantie Factor (GTF).

Mensen krijgen maculaire degeneratie o.a. door een te hoog gehalte homocysteïne in het bloed. De genoemde B-vitaminen verlagen de homocysteïnewaarden en bieden op deze wijze bescherming tegen deze oogziekte. (DB)

Een betrouwbare bron van chromium

Referentie:

1. W.G. Christen, R.J. Glynn et al. Folic Acid, Pyridoxine, and Cyanocobalamin Combination Treatment and Age-Related Macular Degeneration in Women: The Women’s Antioxidant and Folic Acid Cardiovascular Study. Archives in Internal Medicine, 2009, Volume 169, Issue 4, Pages 335-341

Er bestaan organische en anorganische bronnen van chromium. In voedingssupplementen is het gebruik van organische chroom (zoals het in de natuur voorkomt) te verkiezen omdat deze vorm over de grootste biologische beschikbaarheid beschikt t.o.v. het synthetische chroom-picolinaat of anorganische vormen.

Gewrichten

Vitamine C tegen jicht

Opname-ratio

Vitamine C kan het urinezuurniveau in het serum verlagen, voornamelijk door een urine-uitdrijvend effect. Vitamine C gaat in competitie met de urinezuurabsorptie door de niertubuli in de nieren en verlaagt ook het urinezuurniveau via de verhoging van de totale glomerulaire filtratiesnelheid in de nieren. Onderzoek naar de effecten van vitamine C op urinezuur is vooral gericht op suppletie en er zijn slechts beperkte gegevens die aantonen dat vitamine C ook werkelijk jicht voorkomt. In een recent verschenen studie evalueerde de universiteit van Vancouver (Canada) de relatie tussen vitamine C-inname en het risico op het krijgen van jicht bij 46.994 mannen. De studie duurde van 1986 tot 2006. Tijdens de twintig jaar follow-up werden er 1317 gevallen van jicht vastgesteld. Vergeleken met een vitamine C-inname van minder dan 250 mg per dag was het relatieve risico op jicht bij een inname van 500 tot 999 mg per dag 0,83. Bij een inname van 1000 tot 1499 mg per dag was dit 0,66 en bij een inname van meer dan 1500 mg per dag was het risico gedaald naar 0,55. Deze relatie was onafhankelijk van dieetfactoren en andere risicofactoren voor jicht, zoals body mass index (BMI), leeftijd, hypertensie, gebruik van diuretica, alcoholgebruik en chronisch nierfalen en bleef bestaan bij de subgroepen, ingedeeld naar BMI, alcoholgebruik en zuivelinname. Vergeleken met het niet nemen van vitamine C-supplementen werd het risico op jicht met bijna de helft verminderd door een inname van 1500 mg per dag of meer. “Hogere inname van vitamine C is onafhankelijk geassocieerd met een lager risico op jicht”, besluiten de onderzoekers, “Vitamine C-suppletie kan dus gunstig zijn in de preventie van jicht.” (HM) 1. Choi HK et al. Vitamin C intake and the risk of gout in men: a prospective study. Arch Intern Med. 2009 Mar 9;169(5):502-7

Organisch (synthetisch)

8 6 4 2

Anorganisch Chromium

0 Opname door de mens van verschillende vormen van chromium (EU Scienific Committee on Food 23/04/2003; SCF/CS/NUT/UPPLEV/67 Final)

Bio-Chromium bevat een bijzonder stabiele gepatenteerde organische bron van hoogwaardig chromium: ChromoPrecise. Dit garandeert een optimale opname en werkzaamheid van de Bio-Chromium.

NIEUW

BE_Chrom_Ad_Leef_Nu_Viow_0109_105x297

Referentie:

Organisch (natuurlijk uit voeding)

10

Bio-Chromium is verkrijgbaar in apotheken in verpakkingen ® (CNK 2549-798; richtprijs: 8,95 € voor 1 maand) van 30 tabletten en 90 tabletten: CNK 1173-459; richtprijs: 18,40 € voor 3 maanden). Vraag uw apotheker de overeenkomstige CNK-code.

ORTHO trends

23

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 - Fax: 02 720.51.60 e-mail: [email protected]

Eén tablet bevat meer dan 1000 bladzijden > Vraagt u zich ook wel eens af hoeveel 'te veel' is voor een bepaalde cliënt? Of twijfelt u soms welke multi of probioticum u zal adviseren? Samen zoeken wij graag naar een antwoord. U met uw specifieke kennis van uw cliënt, wij met onze kennis over de rol van voedingssupplementen in de voeding. Met uw vragen kunt u altijd terecht bij Orcovita, verdeler van Orthica producten in België. Informatielijn: 011-831770 of via www.orcovita.be. En natuurlijk leren we ook graag van uw ervaringen.

ER IS NOG ZOVEEL MOGELIJK

De beste remedie blijft afleiding en ontspanning. Maar uw apotheker heeft ook natuurlijke hulpmiddelen op basis van plantenextracten: PRIMASUR en PRIMACALM.

Stress en deadlines kunnen helpen om beter en gerichter te presteren. Maar trop is teveel, met als gevolg spanning, faalangst, plankenkoorts en concentratieverlies.

Een beetje stress kan geen kwaad

PRIMASUR verhoogt de zelfzekerheid en verhelpt zo allerlei angsten, faalangst, examenstress, ... Het stimuleert de geestelijke veerkracht, verhoogt de concentratie en verbetert het geheugen. PRIMASUR is een preparaat op basis van jatamansi, in een evenwichtige verhouding met passiebloemconcentraat. Primasur 24 capsules: CNK: 2396-885 Primasur 60 capsules: CNK: 2396-893

TIP VOOR STUDENTEN TIJDENS DE EXAMENPERIODE: voor wie PRIMASUR en PRIMACALM gebruikt, zijn dubieuze stimulantia en ongezonde pepof kalmeermiddelen zinloos en overbodig. PRIMACALM en PRIMASUR werken snel en efficiënt zonder bijwerkingen en ongewone reacties.

PRIMACALM helpt bij nervositeit, stress en de daarmee gepaarde kwaadheid, agitatie of prikkelbaarheid. PRIMACALM bevat extracten uit de jatamansi-wortel, aangevuld met actieve stoffen uit ballote.

Primacalm 24 capsules: CNK: 2396-877 Primacalm 60 capsules: CNK: 2396-901

PRIMACALM en PRIMASUR zijn ontwikkeld door Primrose Laboratories nv. Deze experten in de fytotherapie werken uitsluitend met de beste kruiden en plantenextracten. Het volledige assortiment omvat supplementen, die goed zijn voor neus en luchtwegen, hoofd, geestelijke veerkracht, nek, rug, spijsvertering, darmfuncties en het hele organisme. Een overzicht hiervan vindt u op WWW.PRIMROSE.BE

Drainageplanten

Philippe Gerard

Diuretica en drainageplanten Kruidenthees voor een betere nierwerking

B

ij elke pathologie is een drainage onontbeerlijk en dient ze zelfs te worden gestart samen met de behandeling of er los van, ervoor of erna. De werking van organen en cellen kan slechts goed verlopen als het milieu ‘proper’ is. Kruidenthees zijn daarbij de basis: zij elimineren via de nieren eerst en vooral water (diuretica), maar ook, wat nog belangrijker is, toxines, afvalstoffen en allergenen [3-5].

Bij elke ziekte is er contaminatie. Net zoals we vrije radicalen pogen kwijt te raken met antioxidantia, zo zullen we ook ongewenste stoffen, zoals débris van afgestorven cellen, vreemde of niet-lichaamseigen stoffen en mineralen (zouten) willen elimineren uit ons lichaam. Elke biochemische reactie in het lichaam kan slechts goed verlopen als het milieu beantwoordt aan zeer hoge criteria van ideale omstandigheden van chemische zuiverheid [1,2]. Bij ziekte is ‘grote kuis’ een sterk aan te raden startbehandeling, zeker bij reuma, reumatoïde artritis of artritis, polyartritis of aanverwante pathologieën: • allergieën, van de huid, de ademhalingswegen en de spijsvertering. • hoge bloeddruk (vergt eliminatie van water en van natrium uit het bloed). • oedeem bij ontstekingen (ophoping van water en afvalstoffen van vernietigde cellen) • stofwisselingsziekten, zoals diabetes, hyper- of hypothyroïdie, prostatitis e.a. • bij menopauzale klachten, obesitas en constipatie. • na een behandeling met klassieke geneesmiddelen.

Diuretica [7] Hierbij beoogt men het verhogen van de diurese, door het meer intensief onttrekken van water aan het bloed tijdens het filterproces in de nieren. Het gevolg is een zuiverende werking voor alle weefsels. Daarvoor komen volgende planten in aanmerking :

BERK: Betula alba (Betulaceae)

Berkebladeren bevatten saponinen, looistoffen, flavonoïden en een vlugolie. De berkeschors bevat daarbij nog de zgn. berkekamfer, het betuline, dat een triterpenoïde is. Saponinen prikkelen namelijk het nierparenchym, dat daardoor harder werken zal.

KERS OF KRIEK: Prunus cerasus (Rosaceae)

Het betreft de zure kers, waarvan men de vruchtsteeltjes gebruikt, gekend als kersenof kriekensteeltjes. Ze bevatten slijm- en looistoffen.

HEERMOES: Equisetum arvense (Equisetaceae)

Paardenstaart of akkerpaardenstaart bevat veel kiezelzuur, saponinen, flavonoïden en een alkaloïde. De kruidenthee is remineraliserend.

Fig. 2: Heermoes of paardenstaart is een bron van silicium, dat botten en kraakbeen ondersteunt. Bron: www.marilenazuddas.it

FIJNSTRAAL: Erigeron canadensis (Compositae) Fig. 1: De berk is een zuiverende boom bij uitstek; de thee is best lekker!

Dit is de Canadese Fijnstraal, maar ook andere fijnstraalsoorten komen in aanmerking. De Canadese vorm is thans bij ons ook

Orthofyto

Diuretica Kruiden die de filterwerking van de nieren kunnen aanwakkeren, en op die manier waterophoping tegengaan of verhelpen in bepaalde weefsels of lichaamsdelen, ook uit het bloed zelf, noemen we diuretica of waterafdrijvende kruiden. Er zijn er bijzonder veel. Bijna elke thee op zich kan al als dusdanig worden beschouwd, alleen al door de werking van het warme water. De bekomen eliminatie betreft: water.

Drainage Daarmee bedoelen we een eliminatie van toxines via de gekende uitscheidingsorganen. Via de nieren gebeurt de voornaamste vorm van drainage, namelijk de diurese of waterafdrijving, die we met diuretica kunnen stimuleren. De bekomen eliminatie betreft hier dus de stoffen die in het water opgelost zijn: toxines. De beschikbare planten zorgen voor de eliminatie uit het bloed van volgende toxines: • urinezuur en ureum (reuma, jicht) (=stikstofeliminatie) • allergenen (huid) • zouten (natrium, kalium) • excretieproducten (van de celwerking) • water (toxisch bij hypertensie)

25 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Drainageplanten

Philippe Gerard

erg in het wild verspreid, alhoewel ze eigenlijk uit tuinen afkomstig is, daar ze vroeger werd ingevoerd uit Canada. Men gebruikt het kruid (bovengrondse delen). Het bevat flavonoïden en vlugolie.

SARSAPARILLA: Smilax officinalis (Liliaceae)

De wortel bestaat in drie variëteiten: de rode sarsaparilla uit Jamaica, de bruine sarsaparilla uit Honduras en de grijze sarsaparilla uit Mexico. Men neme vooral de rode variëteit, daar deze de meest actieve is. Ze bevat diuretische saponinen. Kaliumsparend en natriumeliminerend! [8]

PAARDENBLOEM: Taraxacum officinalis (Compositae)

Zowel de bladeren als de wortel bevatten bitterstoffen (taraxacine), enzymen, aminozuren en vitaminen. Ze zijn dus niet alleen diuretisch, maar ook revitaliserend en worden dus als zgn. lentekuur aangewend.

OLMKRUID: Spiraea ulmaria (Rosaceae)

Moerasspirea of koningin-der-weiden bevat salicylglycosiden, flavonoïden, vlugolie, looistoffen en anthocyanen. Zowel de bloemen als het kruid worden gebruikt, niet alleen als pijnstiller en ontstekingswerend middel, maar ook als diureticum en zweetdrijvend middel (koortswerend).

BRANDNETEL: Urtica dioica (Urticaceae)

Men gebruikt zowel de grote brandnetel (Urtica dioica) als de kleine brandnetel (Urtica urens). Het kruid ervan bevat mineralen, plantenzuren, looistoffen, vitaminen en enzymen. Ook dit diureticum kan dus als revitaliserende lentekuur worden gebruikt (tegen lentemoeheid, bloeddrukschommelingen, tekort aan vitaminen en mineralen).

worden. Vele van de bovenstaande diuretische planten kunnen echter als drainagethee worden aangewend, meestal in combinatie met één der volgende:

MAIS: Zea mais (Graminae)

Als diureticum gebruikt men de maïsbaarden, d.i. de draadvormige bloemrest bovenop de maïskolven, gevormd door de maïsbloemstempels. De inhoudsstoffen zijn zeer menigvuldig en complex en bestaan o.a. uit etherische olie, gommen en harsen, bitterstoffen, alcoholische heterosiden, looistoffen, kaliumzouten en alkaloïden. De diuretische werking is zo sterk en algemeen, dat men van een volledige lichaamsdrainage kan spreken.

WEEGBREE: Plantago major en lanceolata (Plantaginaceae)

Fig. 5: Weegbree

Fig. 3: De paardenbloem elimineert én remineraliseert, wat een opwekkend en verfrissend effect heeft. Bron: weedeco.msu.montana.edu

MUIZENOOR: Hieracium pilosella (Compositae)

Muizenoorkruid bevat flavonheterosiden die een sterk waterafdrijvende werking hebben, vooral nuttig bij oedeem door hartinsufficientie: dikke benen en voeten.

ES: Fraxinus excelsior (Oleaceae)

Essenbladerenthee bevat cumarineheterosiden (fraxine) en flavonoïden, alsook veel plantenzuren, vitamine C en korte koolhydraten (suikers). Als sterk diureticum is het nuttig bij reuma en jicht.

26

Fig. 4: Brandnetels zijn ideaal bij bloeddrukschommelingen. Ze leveren heel wat levensnoodzakelijke stoffen! Bron: www.reed.edu

HONDSGRAS: Triticum repens (Graminae)

De diuretische werking is vooral nuttig bij patiënten met hoge bloeddruk.

Drainage: Eigenlijk is er nauwelijks onderscheid tussen een diureticum en een drainageplant. Men spreekt over het algemeen van drainage als er een bepaalde stof of stoffen uit het lichaam moeten geëlimineerd worden, of als een welbepaald orgaan of weefsel gereinigd moet

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

De bladeren van de grote weegbree (Plantago major) en die van de smalbladige weegbree (Plantago lanceolata) bevatten het iridoïde aucuboside (genine: aucubine), een krachtig antihistaminicum (tegen allergie) en verder slijmstoffen, kiezelzuur, alkaloïden, looistoffen en vlugolie. Daar de smalbladige weegbree meer aucubine bevat dan de grote of breedbladige weegbree, zal men de eerste vooral als anti-allergicum gebruiken, en de tweede meer als diureticum. Het betreft hier dus een drainage in geval van allergische aandoeningen.

VIOOLTJE: Viola tricolor (Violaceae)

Dit is het driekleurig viooltje, maar ook het maarts viooltje wordt gebruikt: Viola odorata. Ze bevatten saponinen, alkaloïden, vlugolie met gaultherine (soort methylsalicylaat), anthocyanen en flavonoïden. Men gebruikt : • de wortel: vooral saponinen en alkaloïden. • de bloemen: vooral anthocyanen en flavonoïden.

Drainageplanten

Philippe Gerard

•

het kruid of de bladeren: vooral saponinen, flavonoïden en alkaloïden. De diuretische werking betreft een drainage van de huid: d.i. bijzonder aangewezen bij eczeem, huiduitslag, dermatitis, acne en andere huidaandoeningen. Huidproblemen bij baby’s en kleine kinderen reageren er bijzonder goed op.

De vliersiroop moet van beide plantendelen gemaakt worden, om de werking van beide te verenigen. De diuretische werking van zowel siroop als thee (van de bloemen), gekoppeld aan de ontsmettende en ontstekingswerende werking, betekent hier vooral een drainage in geval van griep en verkoudheid, met koorts, hoest, slijmproductie en pijn.

GULDENROEDE: Solidago virgaurea (Compositae)

ORTOSIFON: Orthosiphon stamineus (Labiatae)

Het kruid van deze plant bevat flavonoïden, looistoffen, saponinen, fenolen en vlugolie. De waterafdrijvende werking is zeer sterk en gaat samen met andere werkingen: ontsmetting, eliminatie van urinezuur en oplossen van nierstenen. Daarom zal guldenroede een ideale drainage zijn bij deze aandoeningen.

Deze plant is afkomstig van Java en wordt daarom Javathee genoemd. Aldaar heet ze Koemis koetsjing of Remoekdjoeng. De bladeren bevatten saponinen, vlugolie, kaliumzouten, bitterstoffen en organische zuren. De diuretische werking is bijzonder sterk en daarenboven bevordert de plant duidelijk de excretie van een groot aantal toxines, zoals ureum, urinezuur, fosfaten, nierstenen, e.a. De drainage is dus algemeen en nuttig bij nieraandoeningen, gal- en leverziekten, gewrichtsaandoeningen, cholesterolbehandelingen, hoge bloeddruk en hormonale stoornissen. Bij jicht geeft ortosifon een eliminatie van urinezuur, die even geschikt is als de chronische toediening van geneesmiddelen bij jicht. [9]

steroïdederivaat en afgeleide van saponinen, die verantwoordelijk zijn voor de pelvisontzwelling en de gunstige werking op prostaatadenoom en prostatitis. Als drainagemiddel bij prostaataandoeningen is het dus een ideaal middel, als enige behandeling van prostaatklachten echter niet, daar er andere planten zijn die veel meer sitosterol bevatten dan het wilgenroosje.

KLIS: Arctium lappa (Compositae)

Een kruid met vele namen: o.a. Lappa major, de grote klis, klitwortel of klittewortel, bardane en kliswortel. De wortel is zeer rijk aan inuline, een polysaccharide en koolhydraat, gelijkend op zetmeel, dat ook voorkomt in alant en in de aardpeer. Dit inuline is een uitgesproken diureticum. Klitwortelthee wordt vooral toegepast als draineermiddel bij huidaandoeningen, zoals acne, eczeem en huidzweren.

MADELIEFJE: Bellis perennis (Compositae)

De bloempjes van madeliefje bevatten vooral saponinen met een diuretische werking. Deze is algemeen en dus kan de plant als adjuvans gebruikt worden bij een algemene drainage.

AKKERHONINGKLAVER: Melilotus officinalis (Papilionaceae)

Fig. 6: Guldenroede doet het vooral goed bij jicht en reumatoïde aandoeningen: het elimineert urinezuur. Bron: herba.msu.ru

SCHIETWILG: Salix alba (Salicaceae)

De witte wilg bevat fenolheterosiden, nl. salicylglycosiden of salicylheterosiden (salicylzuurderivaten) en looistoffen, nl. catechinelooistoffen. Men neemt zowel de bast als de bladeren als drainagemiddel bij pijnlijke toestanden, zoals ontstekingsziekten der gewrichten en der spieren, vb. reuma, artrose of artritis, jicht en koorts.

VLIER: Sambucus nigra (Caprifoliaceae)

Vlierbloesems en -bessen bevatten vlugolie, flavonoïden, antho(nen, polyfenolen (fenolheterosiden), looistoffen en slijmstoffen. De bessen hebben daarbij nog organische zuren, vitamine C en A en veel meer anthocyanen uiteraard.

Fig. 7: Ortosifon is een wonderlijke Javaanse plant en wellicht hét sterkste diureticum uit de gehele fytotherapie. Bron: www.flickr.com

WILGENROOSJE: Epilobium parviflorum (Onagraceae)

Het kleinbloemig wilgenroosje, doch ook het weideroosje (E. angustifolium) of nog andere Epilobium-soorten mogen gebruikt worden. Ze bevatten alle diuretische flavonoïden en ook sitosterol, een

Fig. 8: Akkerhoningklaver

Dit kruid is zeer rijk aan coumarineheterosiden. Vermits ze voldoen aan alle eigenschappen van deze groep inhoudsstoffen, en tezelfdertijd ook nog diuretisch zijn, zal men hier spreken van een drainage bij stoornissen van de bloedsomloop, lymfedrainage en antitrombotische drainage.

Orthofyto

27 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Drainageplanten

Philippe Gerard

Theemengsels

GROENE THEE: Thea sinensis (Theaceae)

Ook genaamd Camellia sinensis; het betreft Chinese thee, groene thee, ceylonthee, zwarte thee en alle andere theesoorten. Thee bevat de alkaloïden coffeïne, theobromine en theofylline, maar ook vlugolie, looistoffen en flavonoiden. Thee is zonder twijfel diuretisch, maar wegens de centraal- stimulerende werking van de alkaloïden zal het een drainagemiddel zijn bij vermoeidheidstoestanden.

Uit alle hierboven vermelde planten kan worden gecombineerd voor de samenstelling van diverse theemengsels voor de behandeling van de verschillende indicaties. Bij de diuretische kruiden voor de drainage moet steeds het uiteindelijke doel voor ogen gehouden worden betreffende de te elimineren lichaamsstoffen of toxines of betreffende het te draineren orgaan of lichaamsweefsels. Men neemt steeds gelijke delen van de vermelde planten.

Tenslotte zijn er nog enkele kruiden die gekend staan onder de algemene noemer van familiethee, aangewend als lentekuurthee of verfrissende drainagekuur. Het zijn voornamelijk de bladeren van de planten die ons een aantal vruchten bezorgen: de aardbei, de framboos, de braambes en de zwarte en ook de rode aalbes. De inhoudsstoffen zijn complex, maar in de hier vermelde indicatie gaat het vooral om antioxidatieve flavonoïden, de looistoffen, de plantenzuren en mineralen.

• • • •

Urinezuurverwijderende thee:

Ureumverwijderende thee: • • •

• • • •

De eliminatie van ureum en urinezuur uit het bloed (afbraakprodukten van eiwitten en dragers van de zgn. reststikstof; ze veroorzaken allerlei ziekten, o.a. jicht) kan worden gestimuleerd door verschillende planten, die reeds vermeld zijn bij de diuretica en de drainageplanten. Een overzicht van de voornaamste zijn: • Urinezuurverwijderende zoals de Canadese fijnstraal, ortosifon, guldenroede, berk en populierknoppen. • Ureumverwijderende planten zoals muizenoor, meekrap en lespedeza.

Heermoes Paardenbloem Brandnetel Groene thee

Drainage bij reuma, jicht, spierpijn: • • • • •

Olmkruid Wilgenblad Berkenblad Essenblad Heermoes

Hoe maak ik kruidenthee? Je neemt de gedroogde en gesneden planten, die je hebt gekozen, in gelijke delen, bijv. van elk 3 soeplepels. Dit meng je goed en van het mengsel neem je 1 soeplepel op ½ liter heet water. Je laat dit 15 minuten trekken, zeeft de kruiden af en drinkt deze hoeveelheid op in de loop van de dag. De thee mag namelijk ook koud gedronken worden. Het is beter af en toe een klein kopje of glaasje te drinken, dan alles ineens na mekaar.

Conclusie: drink kruidenthee!

28

Muizenoor Lespedeza Hondsgraswortelstok

Revitaliserende thee

Stikstofeliminatie

Als je een drainage houden wil met een bepaalde bedoeling, is het drinken van ½ liter thee aan te bevelen. Maar ook zonder ziekte, is het gewoon supergezond om regelmatig een kopje kruidenthee te drinken. Brandnetel en paardenbloem zijn daarbij toppers, maar ook de Chinese groene thee is een ‘all-round-healthsupport’!

Fijnstraal Ortosifon Guldenroede Berkenblad

Losse, afzonderlijke kruiden of gedroogde plantendelen kun je kopen bij je apotheker of biowinkel. Vraag uiteraard steeds biologische planten, dit wordt steeds op het label vermeld. Een geschikte theepot met ingebouwd zeefje is steeds handig! Referenties: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Kempe,C. Power-tees. Zuidnederlandse Uitgeverij, Munchen (2005). 2M.Eskin & S.Tamir. Dictionary of Nutraceuticals and Funcional Foods. Taylor and Francis Group, Boca Raton, USA (2006) Bruneton,J. Pharmacognosie. Lavoisier, Paris, France (1993) Dr.Geert Verhelst. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten. Mannavita, (2004) Fritz Kemper. ESCOP Monographs. ESCOP, (2003) Paul Walsch. PDR for Herbal Medicines. Thomson, Montvale, USA (2000) Abdala S., Martin-Herrera D., Benjumea,D. & Perez-Paz,P. Diuretic activity of Smilax canariensis, an endemic Canary Island species. J. Ethnopharmacol. 119, 12-16 (2008) 8. A rafat,O.M. et al. Studies on diuretic and hypouricemic effects of Orthosiphon stamineus methanol extracts in rats. J. Ethnopharmacol. 118, 354-360 (2008)

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

Colloïdaal zilver

Joost Meeusen

Zilver, genadeloze killer van bacteriën D at zilver bacteriën kan doden is goed gekend. Toch is zilver bijna uit de praktijk geweerd geweest, omdat men in antibiotica betere alternatieven dacht te vinden. Nochtans biedt zilver een veilige oplossing, toch met een addertje onder het gras: de opstapeling van zilver in de huid.

Het inzetten van zilver in de strijd tegen ziekmakende bacteriën is goed bekend (zie historiek in kader). Aan de werkzaamheid hoeft dus niet getwijfeld te worden: lang voordat antibiotica in trek waren, was het vooral zilver dat de klok sloeg. De laatste 10 jaren is de interesse in antibiotica wat verminderd. Uit vrees voor bacteriële resistentie wordt minder geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe antibiotica. Het opduiken van resistentie zou immers alle investeringen tenietdoen.

Historiek: • 1000 voor Chr.: Zilver werd in de oudheid gebruikt om drinkwater kiemvrij te houden. Alexander de Grote dronk enkel uit zilveren bekers. De Romeinen gooiden zilveren munten in hun drinkwater. • 980 na Chr.: Avicenna paste zilver toe als bloedzuiveraar, bij slechte adem en tegen hartkloppingen. • In de 17e en 18e eeuw wordt zilvernitraat gebruikt om maagzweren te behandelen. In de 19e eeuw is zilver van belang bij chirurgische instrumenten.

• Begin 20e eeuw wordt zilver uitwendig toegepast bij brandwonden. • In de jaren ‘20 werden colloïdale zilverpreparaten aanvaard door de officiële instanties. Vanaf de jaren ‘40 werden toepassingen van zilver uit de aandacht verdrongen door de introductie van antibiotica (penicilline e.d.). • In de jaren ‘70 wordt zilversulfadiazine ontwikkeld, voornamelijk bestemd voor brandwonden. • Recent worden wondverbanden gebruikt waarin nanokristallijn zilver geïncorporeerd is. Dit luidt tevens het tijdperk van de zilvernanopartikels in.

Fig. 1: Voor zilverpartikels geldt: hoe kleiner de bolletjes, hoe groter het totale contactoppervlak. Door de bolletjes te verkleinen, kan je ook de concentratie verlagen zonder iets van de werkzaamheid te moeten inboeten.

Zilverpreparaten Zilvermetaal (Ag)

Metallisch zilver is biologisch inert. Dit wilt dus ook zeggen dat het ook geen bacteriën deert.

Zilverzouten (AgCl, AgNO3, zilversulfadiazine)

Zilverzouten lossen op in waterig milieu en gaan zilverionen vormen (Ag+). Het is de meeste toxische vorm van zilver,

Orthofyto

29 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Colloïdaal zilver 

Joost Meeusen

wordt het snelst opgenomen in het lichaam en heeft de meeste bijwerkingen [1].

Colloïdaal zilver

Zilverpartikels (vast) die in suspensie opgelost zijn in water. Grootte: 1 à 4 nanometer. De partikels zijn normaal stabiel en behouden hun positieve lading. Er bestaat een eenvoudige manier om het thuis te bereiden, maar dit lijkt niet raadzaam.

Fig. 2: Colloïdaal zilver kan thuis bereid worden op een relatief eenvoudige manier: twee zilverstaafjes (elektrode) in water aankoppelen aan een stroombron. Zoals enkele gevallen van argyrie aangetoond hebben, is dit niet de goede manier om aan colloïdaal zilver te geraken. Men heeft geen controle over de concentratie van zilver en/of de partikelgrootte. (Zie productinformatie voor een merk die zich op een ernstige manier met zilverpreparaten bezighouden.)

Nanokristallijn zilver wordt dan weer gebruikt om andere materialen af te dekken (‘coating’), bijvoorbeeld om in wondverband toe te passen. Belangrijk: Hoe kleiner de zilverbolletjes, hoe groter het oppervlak waarmee de zilverbolletjes in contact kunnen komen met bacteriën.

Studies De werking van colloïdaal zilver wordt nu nog door vele auteurs als onbewezen beschouwd, terwijl zilverzouten als krachtige agentia tegen bacteriën bestempeld worden. Nu dat de aandacht verschoven is naar nanotechnologie, zullen vele auteurs hun mening moeten herzien. Recente studies met zilvernanopartikels tonen een antimicrobiële activiteit tegen verscheidene microorganismen (gist, E. coli, S. aureus) [2]. Men slaagt er zelfs in om ‘driehoekige’ en staafvormige nanopartikels te produceren, waarbij de driehoekige nanopartikels krachtiger tegen bacteriën optreden dan de normale bolvormige partikels (in simplistische termen: omwille van de scherpe hoekjes) [3].

Oligodynamisch zilver

De term ‘oligodynamisch zilver’ werd vermoedelijk afgeleid van het oligodynamisch effect dat in 1893 beschreven werd door de Zwitser Karl Wilhelm von Nägeli. Dit oligodynamisch effect behelst het toxische effect van metaalionen op ééncellige organismen (bacteriën, gisten, virussen, algen, …) zelfs in lage concentraties. Nu wordt de term toegepast voor bepaalde commerciële preparaten (bijv. UPOSH, Uniform Picoscalar Oligodynamic Silver Hydrosol) om zich te onderscheiden van de andere colloïdale zilverpreparaten. De fabricanten van UPOSH claimen een partikelgrootte van 0,8 nanometer, dus nog kleiner dan de hieronder beschreven nanozilverpartikels.

Nanozilver

Zilverpartikels kleiner dan 100 nanometer (10-9 m); toegepast in de klassieke geneeskunde en in de nanotechnologie. Opvallend is dat in de literatuur over nanozilverpartikels nooit een woord gerept wordt over colloïdaal zilver. Naar vermoeden worden ze op een andere manier bereid dan colloïdaal zilver.

30

Fig. 3: De technologie staat niet stil. Tegenwoordig slaagt men erin om driehoekige en staafvormige nanopartikels te synthetiseren. Men heeft onderzocht dat de vorm de werkzaamheid mee bepaalt (Sukdeb Pal et al., 2007).

Werkingsmechanisme Sinds de beschrijving van het oligodynamische effect (1893) bestaat er dus een allusie op de selectiviteit van zilver: het doodt bacteriën en het laat lichaamscellen ongedeerd. Volgens een hypothese binden zilverionen (Ag+) met proteïnen en DNA. Voor de colloïdale zilverpartikels is het mechanisme nog minder goed beschreven, hoewel een verklaring niet ver te

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

zoeken is. Vergelijken we de afmeting van een lichaamscel met die van een bacteriële cel (breedte: 500 nanometer), dan weten we dat onze cellen ongeveer 1000 keer meer volume bevatten. Men heeft bij zilverpartikels (1-100 nm) de vorming van vrije radicalen aan het oppervlak waargenomen. De zilverpartikels zijn dan als het ware gloeiend hete bollen die zowel gaten branden in het celmembraan van bacteriën als die van lichaamscellen. Voor een enorme lichaamscel veroorzaken deze gaatjes weinig schade; voor de kleine bacterie echter betekent het alle hens aan dek. Kleine putjes in het membraan van de bacterie zijn ‘in levende lijve’ waargenomen geweest [2].

Toxicologie De belangrijke bekommernis bij zilver is het neerslaan van zilver in de huid, wat resulteert in een onomkeerbare zilverkleur. Deze esthetische aandoening noemt men argyrie, heeft geen andere gevolgen maar is evenmin te behandelen (tenzij misschien met lasertherapie). Via onze voeding krijgen we 10 à 90 microgram zilver binnen [4]. De Reference Dose (RfD) van US EPA is de hoeveelheid van een bepaalde stof die we dagelijks mogen innemen zonder enig gevolg. Voor zilver ligt die op 0,005 mg/ kg (per dag), dus voor een 70 kg zware persoon is dit 0,350 mg per dag. De gemiddelde dosis om argyrie te krijgen is 3,8 gram. Hoewel 10 gram als fataal beschouwd wordt, kent men gevallen waarbij 30 gram ingenomen werd. De literatuur maakt echter geen onderscheid tussen de verschillende vormen van zilver. Met dagelijks één theelepel (5 mL) van een 10 ppm colloïdaal zilverpreparaat krijgt men dagelijks 50 microgram binnen. Indien iemand vijftig jaar lang dagelijks één theelepel inneemt, komt hij aan een totaal van bijna 1 gram zilver. Deze hoeveelheid kan onmogelijk toxisch zijn op die termijn. Een andere richtlijn is LOAEL, de laagste dosis waarbij ooit toxiciteit is vastgesteld. Voor zilver is die 14 microgram/kg per dag, dus voor een persoon van 70 kg is dit 980 microgram per dag (oftewel 19 theelepels per dag van een 10 ppm-oplossing). De LOAEL is een geschatte grens vanaf wanneer argyria zou kunnen optreden. Het is een zeer vage grens; zolang men onder die limiet blijft is de kans op argyrie miniem. Men maakt evenmin onderscheid tussen zilverzouten en zilverpartikels.

Colloïdaal zilver

Joost Meeusen

Het zilver verdwijnt uit het lichaam vooral via de gal. Bij dierexperimenten zag men tekenen van vitamine E en seleniumtekort door toediening van zilver. Omgekeerd vond men bij ratten dat vitamine E en selenium de toxiciteit van zilverionen drastisch konden verlagen (zelfs 140 mg/kg/dag werd verdragen). Echter, zilverionen kunnen met selenium binden en de uitscheiding van zilver juist verhinderen!

Resistentie? Resistentie tegen zilver wordt onwaarschijnlijk geacht omdat het een breedspectrumwerking heeft in de bacterie. Terwijl antibiotica slechts één doelwit hebben in de bacteriële cel (wat meestal enkel de groei remt!), verstoort zilver verschillende procssen in de bacterie [3]. Nochtans is resistentie tegen zilver beschreven geweest in vitro, maar nog

niet in een klinische omgeving [5]. Overigens ging het toen om zilverionen, waarvan aangenomen kan worden dat ze door de bacterie weggepompt kunnen worden. Voor zilverpartikels wordt dit minder mogelijk geacht. Een ander argument is dat antibiotica enkel de groei van bacteriën afremmen, terwijl zilver dodelijk is voor de bacterie.

Argyrie Argyrie is de bizarre aandoening waarbij de huid een zilveren glans krijgt. De aandoening is zover bekend niet kwaadaardig, maar – aangezien niet behandelbaar – heeft het een drastische invloed op de esthetiek. In milde gevallen gaat het om een lokale verkleuring, maar extreme gevallen van volledige verzilvering zijn bekend. Men schat dat minstens vier gram zilver nodig is om zichtbare tekenen van argyrie te vertonen. • Het bekende verhaal van Rosemary Jacobs die op haar 14de argyrie (in 1956) kreeg na het innemen van neusdruppels van een zilverpreparaat dat door een locale apotheker was bereid [6]. • Een patiënt (diabetes en andere aandoeningen) nam twee à drie maal per jaar een zelfbereid zilverpreparaat en kreeg een blauwe verkleuring op gezicht en handen, niet al te opvallend [7]. Een andere wou zijn nierinfectie behandelen met eigengemaakt colloïdaal zilver (met zilvermunten), 12 keer 250 mL gedurende vier dagen [8]. Nog een andere persoon met ernstige argyrie wou zijn artritis behandelen met 450 ppm colloïdaal zilver met een dosering die overeenkwam met 0,6 gram per dag [9]. • De nagels van een 65-jarige kregen een blauwe kleur na het nemen van 140 ppm colloïdaal zilver gedurende twee jaar (diabetespatiënt) [11]. • Zilverproteïne uitwendig toegepast tegen keelontsteking veroorzaakte verkleuring van gezicht en de rug van de handen bij een 69-jarige vrouw. De auteurs besloten dat de verkleuring veroorzaakt werd door reductie van zilver naar zilversulfide of zilverselenide, gekatalyseerd door zonlicht [10]. • Algemene argyrie (mild) ontwikkelde zich bij een 23-jarige patiënt die zich (reeds vanaf zijn geboorte driemaal per dag) topicaal behandelde met zilversufadiazine [12]. Zilverkleur verscheen ook plaatselijk op het litteken bij een andere patiënt. • Lokale argyrie kan ook veroorzaakt worden door oorringen, acupunctuur of beroepsmatig door zilverluchtpartikels en zelfs fotografie. Verschillende vormen van zilverpreparaten kunnen schijnbaar argyrie veroorzaken, hoewel sommige menen dat enkel zilverzouten in het lichaam kunnen neerslaan. Sommigen zilverpreparaten waren wel van onbetrouwbare afkomst (eigen bereiding). Het ging steeds om grote hoeveelheden. Argyrie mag niet verward worFig. 4: Het arsenaal aan zilverpreparaten den met methemoglobinemie, polycydie (vooral in de V.S.) op de markt zijn. themie, ziekte van Addison, ziekte van Wilson, hemochromatose en de inname van andere ‘kleurende’ componenten. De eerste tekenen verschijnen op het tandvlees, de nagels en de ogen.

Referenties:

1.

2. 3.

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Drake PL, Hazelwood KJ. Exposure-related health effects of silver and silver compounds: a review. Ann Occup Hyg. 2005 Oct;49(7):575-85. Epub 2005 Jun 17 Sung Kim J, Kuk E et al. Antimicrobial effects of silver nanoparticles. Nanomedicine. 2007 Mar;3(1):95-101 Sukdeb Pal, Yu Kyung et al. Does the Antibacterial Activity of Silver Nanoparticles Depend on the Shape of the Nanoparticle? A Study of the Gram-Negative Bacterium Escherichia coli. Applied and environmental microbiology. 2007; 73(6):1712-1720 Fung MC, Bowen DL. Silver products for medical indications: Riskbenefit assessment. Clin Toxicol. 1996; 34:119-126 Chopra I. The increasing use of silver-based products as antimicrobial agents: a usefule development or a cause for concern? J Antimicrob Chemother. 2007; 59:587-590 Jacobs R. Argyria: my life story. Clinics in dermatology. 2006; 24:66-69 Chang ANL, Khosravi V et al. A case of argyria after colloidal silver ingestion. J Cutan Pathol. 2006; 33:809-811 Brandts D, Park B et al. Argyria secondary to ingestion of homemade silver solution. J Am Acad Dermatol. 2005; 53:S105-7 Wadhera A, Fung M. Systemic argyria associated with ingestino of colloidal silver. Dermatology Online Journal. 11(1):12 Sakai N, Aoki M et al. A case of generalised argyria caused by the use of silver protein as a disinfection medicine. Acta Derm Venereol. 2007; 87:186-187 McKenna JK, Hull CM et al. Argyria associated with colloidal silver supplementation. Intern J Dermatol. 2003; 42:549 Browning J, Levy ML. Argyria attributed to silvadene application in a patient with dystrophic epidermolysis bullosa. Dermatology Online Journal 14 (4): 9

Orthofyto

31 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Psyche

Walter OM Faché

Een wereld zonder stress... Dankzij een orthomoleculaire aanpak!

V

olgens Pharma.be werden tussen december 2007 en november 2008 in ons land 270 miljoen dosissen slaapen kalmeermiddelen ingenomen, ofwel 735.000 per dag. Deze hoge aantallen maken van ons land samen met Frankrijk en Italië de koploper in Europa. Uit een recente studie blijkt ook dat Belgen meer last hebben van stress dan hun Europese buren. De verklaring waarom wij meer kalmeerpillen nodig hebben is hiermee voor een groot gedeelte verklaard.

Het basis antistress-menu van Walter Faché • Magnesium: 350 tot 900 milligram per dag (hoe meer spanning, hoe meer magnesium) • Vitamine B6: 50 tot 100 milligram per dag (te verdelen over drie dosissen per dag) • L-tyrosine: 500 tot 1500 milligram per dag (hogere hoeveelheden zijn toegestaan mits het akkoord van een orthomoleculair arts) • Vitamine C: Drie dosissen van 1000 milligram per dag • Wanneer de stress ook gepaard gaat met slapeloosheid is het raadzaam ‘s avonds 250 tot 500 milligram valeriaanextract te gebruiken. • Mensen die zeer stressgevoelig zijn doen er goed aan ook 120 milligram ginkgo biloba in te nemen, te verdelen over twee dosissen per dag.

32

Zorgen op het werk of over geld en familiale problemen veroorzaken stress bij acht op de tien Belgen. Dat blijkt uit een onderzoek van het bureau TNS-imarso op vraag van Reader’s Digest. De uitgeverij ondervroeg 23.000 lezers in 14 Europese landen. Aan het onderzoek namen 947 Belgen deel. Ruim tachtig procent van de ondervraagde landgenoten zei last te hebben van stress. Opvallend is dat het de Belgen veel moeite kost om hun levensgewoonten te veranderen. De grootste oorzaken van stress zijn het werk (56 procent), geldzorgen (32 procent) en familiale problemen (23 procent). Ook de kinderen (22 procent), de relatie met de partner (19 procent) en het verkeer (18 procent) veroorzaken kopzorgen.

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

Toch bestaat er een eenvoudige, op levensstijl, voeding- en voedingssupplementen gebaseerde orthomoleculaire therapie, die mensen tegen stress en daaraan gekoppelde medicatie kan beschermen. Het ministerie van Volksgezondheid wil dit voorjaar een campagne voeren om de Belgen er toe aan te zetten minder psychofarmaca te gebruiken. Orthofyto nodigt de politieke excellenties uit DIT artikel te lezen. Het is ‘ontspannende’ lectuur voor alle mensen die bereid zijn verder te kijken dan de klassieke aanpak van stress en ook open te staan voor de duizenden studies die wel aantonen dat hoogkwalitatieve voedingssupplementen een zeer waardevolle hulp kunnen betekenen in deze chaotische samenleving.

Psyche

Walter OM Faché 

Waarom is magnesium orthomoleculair zo belangrijk? Magnesium is het antistressmineraal bij uitstek. Heel veel studies tonen het kalmerend effect van magnesium aan. Mensen die een gebrek hebben aan dit mineraal zijn veel meer vatbaar voor stress in moeilijke omstandigheden. Een voorbeeld: hoe minder magnesium er in het lichaam beschikbaar is, hoe gevoeliger men zal reageren op lawaai. Iedere vorm van spanning veroorzaakt magnesiumverlies via de urine. De Wereldgezondheidsorganisatie publiceerde een studie waaruit blijkt dat 75 procent van de Westerse bevolking een tekort aan magnesium heeft door de slechtere kwaliteit van de voeding en fastfoodconsumptie. Het werkelijke tekort is echter veel groter omwille van het magnesiumverlies door stress.

Het nut van vitamine B6 om stress onder controle te krijgen Vitamine B6 versterkt de werking van magnesium door het mineraal een toegang tot de cellen te helpen verschaffen. Maar deze vitamine heeft nog andere eigenschappen. Ze wordt door de hersenen gebruikt om GABA en serotonine aan te maken, die belangrijk zijn om zich ontspannen te voelen. Vitamine B6 komt ook tussen in de productie van taurine, een aminozuur die de nerveuze spanning vermindert. Zeer veel mensen hebben een vitamine B6-tekort en worden mee daardoor angstig, geïrriteerd en gespannen. Stress veroorzaakt een zeer sterke daling van vitamine B6 in het menselijk lichaam, want de hoge cortisolconcentraties die het gevolg zijn van spanningen, elimineren deze vitamine.

L-tyrosine helpt bij depressie en stress In de dagelijkse samenleving worden we ongewild dikwijls geconfronteerd met stressvolle toestanden. Indien deze te snel na elkaar voorkomen, raakt onze noradrenalinevoorraad in de hersenen opgebruikt. We hebben noradrenaline nodig om geconcentreerd te kunnen werken en leven, maar ook om positief en optimistisch te blijven. Dat is de reden waarom veel stress leidt tot depressies. Om dit tekort te vermijden is er het aminozuur L-tyrosine nodig. Noradrenaline wordt immers door ons lichaam gepro-

duceerd uit dit voedingssupplement. L-tyrosine helpt om de noradrenalinehoeveelheden op verschillende plaatsen in de hersenen terug op te bouwen en de aanmaak van het stresshormoon cortisol binnen de perken te houden. L-tyrosine bewees zijn waarde reeds in verschillende studies. Tijdens één van die onderzoeken werden stressgevoelige vrijwilligers onder druk gezet door een aantal moeilijke testen te moeten uitvoeren in een hels lawaai van 90 decibel. Dankzij L-tyrosine presteerden ze kalmer en geconcentreerder.

Ginkgo biloba remt cortisolproductie af Ginkgo biloba is zeker een goed antistress middel voor alle mensen die een lage spanningsdrempel hebben. Uit wetenschappelijke studies blijkt dat het volstaat om gedurende acht dagen 2 maal 60 milligram ginkgo biloba-extract samen met een maaltijd in te nemen teneinde een stressvermindering waar te nemen. Ginkgo biloba dankt zijn werking aan het feit dat het de productie van het stresshormoon cortisol beperkt en de bloeddruk bij stress op een normaal peil houdt.

De rol van vitamine C in de strijd tegen stress Vitamine C is interessant om twee totaal verschillende redenen. Het is eerst en vooral een krachtige antioxidant, die de vrije radicalenvorming, die het gevolg is van spanningen, voor een zeer groot deel neutraliseert. Het belang van vitamine C werd aangetoond tijdens een gerandomiseerde studie waar twee groepen van 54 personen aan deelnamen. De ene groep kreeg drie gram vitamine C per dag, de andere niets. Beide groepen moesten stresstesten afleggen (praten voor een publiek en rekenoefeningen uitvoeren onder tijdsdruk). Bij de vitamine C-groep ontdekten de onderzoekers dat de bloeddruk veel minder steeg en dat de cortisolstijging, veroorzaakt door de psychologische stresstoestand, heel beperkt bleef in vergelijking met de placebogroep.

Valeriaan verkort de inslaaptijd en verbetert de kwaliteit van de nachtrust Valeriaan zorgt voor een sedatieve, rustgevende werking. Uit een klinische studie blijkt dat 600 milligram valeriaan, verdeeld over drie dosissen van 200 milligram per dag, stressreacties bij proef-

personen onderdrukt. Valeriaan verlaagt de bloeddruk in een stressrijke toestand en beschermt tevens het hart door het ritme te normaliseren. Valeriaan zorgt er tot slot voor dat mensen een betere nachtrust krijgen, waardoor ze de ochtend daarop meer energie hebben om het leven op een positieve manier aan te kunnen.

Beweging Mannen en vrouwen die stress willen vermijden doen er goed aan om regelmatig aan sport te doen, of op zijn minst te wandelen of te fietsen in een beschermde zone waar de luchtvervuiling binnen de perken blijft.

Besluit Stress hoeft niet te leiden tot een verslaving aan slaap- en kalmeerpillen. Mits de nodige, zachte aanpassingen aan de levensstijl kan iedereen die dat wil perfect met veel minder stress leven. Het is eigenlijk een kwestie van een keuze te maken. Ofwel laten mensen zich meevoeren met de toxische antistress-stroom, of ze opteren voor een eigen orthomoleculaire weg, die hen tegen veel meer beschermt dan stress alleen. Het in dit artikel voorgestelde antistress menu verhindert immers ook nog tal van andere aandoeningen en werkt nooit verslavend.

Meer informatie Meer informatie vindt men in de monografie van het Faché Instituut, “De stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten” Zie pagina 36

Referenties:

1. Walter O.M. Faché. Chronisch vermoeidheidssyndroom, Publi Media (2007); Monografie nr. 10 2. Walter O.M. Faché. Depressies. Publi Media (2009); Monografie nr. 10. 3. Walter O.M. Faché. De stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten. Publi Media (2009); Monografie nr. 44 4. Walter O.M. Faché. Slaapstoornissen behandelen met orthomoleculaire stoffen. Publi Media (2008); Monografie nr. 59 5. Walter O.M. Faché. De Voedingsdriehoek Faché medisch toepassen. Publi Media (2006); Monografie nr. 69 6. Walter O.M. Faché. De Voedingsdriehoek Faché gastronomisch toepassen, Monografie Publi Media (2006); Monografie nr. 68 7. Walter O.M. Faché. Burn-out, Publi Media, Laarne (2007); Monografie nr. 70

Orthofyto

33 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Genetica

Joost Meeusen

Nutriëntentekort leidt tot DNA-schade Instructies om uw DNA te herstellen

D

e cel heeft voortdurend te kampen met oxidatieve stress. Reactieve zuurstofafgeleide moleculen (reactive oxygen species, ROS) ontstaan spontaan tijdens de verbranding van suikers en kunnen nagenoeg met alles reageren: de gevoelige onverzadigde vetzuren in het celmembraan, eiwitten en het DNA. Het herstel van DNA is het meest precair, omdat onnauwkeurig herstel tot mutaties leidt.

DN

A-r

ym e nz tiea r epa

DNA-schade

Oxidatieve reacties kunnen eiwitten in de vernieling jagen. Deze eiwitten moeten worden afgebroken en kunnen vervangen worden door nieuwe. De instructies voor de aanmaak van nieuwe eiwitten staan gecodeerd in het DNA (genen). Ook het DNA ondergaat schade afkomstig van oxidatieve reacties, die even goed hersteld kunnen worden. Echter loopt dit herstel niet altijd even feilloos: soms leidt het er toe dat de code niet meer dezelfde is als tevoren. Eens er een fout (mutatie) in de code is geslopen, kan deze achteraf niet meer gecorrigeerd worden. Het DNA zit als een kluwen van twee meters lang opgepropt in een celkern ter grootte van een tiental micrometers. DNA-beschadiging is een onvermijdelijk verschijnsel: ongeveer tienduizend treffers moet het DNA per dag verduren. Geen wonder dus dat er verschillende DNA-reparatie-enzymen bestaan.

DNA-reparatie DNA-reparatie-enzym

DNA bestaat uit twee strengen die om elkaar gewonden zijn (zie figuur). Wanneer een beschadiging herkend wordt, zullen enzymen het ‘enkelstrengige’ stuk DNA dat de schade omvat, eruit knippen. Het stukje enkelstreng dat overblijft, zal dienen als mal om de juiste basen erin te passen. Een mutatie ontstaat wanneer een verkeerde base erin gepast wordt.

Genetische DNA-reparatieaandoeningen DNA-reparatie-enzym

Fig. : Schema van het proces van DNA-reparatie. Na herkenning van schade aan het DNA, wordt een enzymcomplex aangetrokken. De twee strengen moeten eerst ‘ontwonden’ worden. Vervolgens zal het stuk dat de schade omvat, verwijderd worden. Nadien wordt de leemte terug ingevuld met behulp van nieuwe DNA-basebouwstenen (op basis van de complementariteit tussen de twee strengen). Copyright © 2009, Faché Instituut

34

Orthofyto

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

®

Het belang van DNA-reparatie komt het duidelijkst naar voren bij de aandoening xeroderma pigmentosum. Door een genetisch tekort kan de schade veroorzaakt door UV-straling niet gerepareerd worden. Deze patiënten zijn extreem gevoelig voor zonlicht en hebben een enorm verhoogd risico op huidkanker. Bij het syndroom van Werner manifesteert zich een andere genetisch tekort dat gelegen is op een gen dat codeert voor DNA-helicase.

Genetica

Joost Meeusen 

DNA-helicase kan men beschouwen als een soort vork dat de DNA-dubbelstreng openrijt. Dit openrijten is nodig voor het reparatieproces. Het syndroom van Werner is zeer zeldzaam, maar ook zeer dramatisch: patiënten vertonen tekenen van veroudering reeds vanaf hun puberteit.

Kanker als genetische instabiliteit Genetische instabiliteit is een gevolg van opstapeling van mutaties. Verschillende onregelmatigheden doen zich dan voor: chromosoombreuken en stukken chromosoom die gedupliceerd zijn. Het opmerkelijkste kenmerk is echter dat de cel desondanks leefbaar blijft. Cellen delen zich regelmatig, ook al is geen sprake van weefselgroei. DNAschade die niet hersteld wordt, geeft aanleiding tot mutaties. Doordat mutaties zich blijven opstapelen in het DNA, ontstaat op termijn verstoring van het gehele celmetabolisme. Meestal sterft de cel af, maar uitzonderlijk gebeurt het omgekeerde: de cel begint zich sneller te delen. De genetische instabiliteit in kanker blijkt enorm te zijn. Beide fenomenen houden elkaar in stand: Snelle celdeling zorgt voor onnauwkeurige DNAreplicatie, terwijl DNA-mutaties het gedrag van kankercellen verergert.

DNA-herstel bij kanker Problemen met DNA-reparatie vond men ook bij kanker. De eerste borstkankergenen die men vond, bleken tevens hersteleiwitten te zijn. Later volgden nog andere borstkankergenen die iets met DNA-herstel te maken hadden. Mutaties in deze genen blokkeren de werking van een hersteleiwit. Ook voor andere kankers heeft men varianten in reparatiegenen ontdekt: maag- en darmkanker, pancreas en longkanker.

Longkanker Ongeveer 80-90% van de longkankerpatiënten gebruiken tabak. Omgekeerd, een kleine tien procent van de zware rokers krijgt longkanker. Het kankerverwekkend effect van roken slaat dus niet toe bij elke roker; een verschil dat onder andere verklaard kan worden door genetische variatie. Tabak bevat carcinogene stoffen die het DNA rechtstreeks kunnen beschadigen. Deze schade is herstelbaar, maar populatie-onderzoek laat zien dat

deze herstelmechanismen niet bij iedereen even goed werken. Men heeft genetisch onderzoek verricht in de Kaukasische populatie en daar zag men dat enkele polymorfismen van DNA-glycosylasen gelinkt konden worden met bepaalde kankertypes. Deze enzymen binden minder goed aan het DNA, waardoor het DNA-herstel minder efficiënt verloopt. Een aantal studies tonen aan dat het reparatievermogen bij kankerpatiënten beduidend lager ligt. Men ziet dit aan DNA-afvalproducten in de urine en de bloedcellen. Zo zag men dat gezonde rokers even veel DNA-schade te verwerken hadden als kankerpatiënten, maar dat deze bij kankerpatiënten met dezelfde ‘rokerstatus’ minder snel gerepareerd werd. Recent vond men ook dat genetische variaties bepalend waren voor de prognose van de overlevingskans van longkanker. Men deed dit bij patiënten die allen chemotherapie kregen en waarbij 109 variaties in rekening werden gebracht (Matakidou et al., 2007). Een andere studie kon de overlevingskans verbeteren door de chemotherapie af te stemmen op de (aangeboren) capaciteit van een reparatiegen (Simon et al., 2007). Preventie zou een betere oplossing zijn, namelijk met nutriënten die het reparatieproces ondersteunen.

Nutriënten en DNA-reparatie Volgens professor Bruce Ames is DNAschade als gevolg van een vitaminetekort niet te onderscheiden van DNA-schade als gevolg van straling. DNA-schade omvat dus twee aspecten: extern, de bron van DNA-schade (straling, genotoxische stoffen, oxidatieve stress...) en intern, de reparatie van het DNA. Zink is één van de belangrijkste nutriënten bij alle DNA-betrokken processen.

Het zorgt voor een goed contact tussen de DNA-streng en het enzym dat DNA moet bewerken. Zinktekort leidt onvermijdelijk tot meer DNA-schade, zoals in vitro- en in vivo-studies in het verleden getoond hebben (Olin et al., 1993). Vitamine B3 bekleedt een belangrijke plaats in het reparatieproces, als precursor van de cofactor NAD+. Foliumzuur is een ander essentieel nutriënt dat nodig is bij de synthese van DNA. Zoals het reparatieschema laat zien, moeten bij reparatie nieuwe DNA-basen aangemaakt worden. Een studie heeft zelfs beschreven hoe suboptimale foliumzuurinname het herstelvermogen kan reduceren (Wei et al., 2003)! Vitamine E speelt een onrechtstreekse rol in een beter herstel van DNA door de expressie en modulatie van reparatie-enzymen te verbeteren (Claycombe et al., 2001).

Besluit Het lijdt geen twijfel dat DNA-reparatie een essentieel proces is in kanker en dat nutriënten hier een rol in spelen. Kleine nutriënttekorten zullen op lange termijn meer DNA-schade veroorzaken en zich opstapelen als mutaties. Dit versnelt het verouderingsproces en leidt tot een hoger risico op kanker. Referenties:

1. Claycombe KJ, Meydani SN. Vitamin E and genome stability. Mutat Res. 2001; 475:37-44 2. Matakidou A, el Galta R, Webb EL et al. Genetic variation in the DNA repair genes is predictive of outcome in lung cancer. Hum Molec Genet. 2007; 16(9):2333-2340 3. Meeusen J. Onderzoek borstkankergenen leidde niet tot verhoopte behandeling. Orthofyto. 2008; 67:31 4. Olin KL, Shigenaga MK et al. Maternal dietary zinc influences DNA strand break and 8-hydroxy-2’-deoxyguanosine levels in infant rhesus monkey liver. Proc Soc Exp Biol Med. 1993;203:461­6 5. Paz-Elizur T, Krupsky M et al. DNA repair activity for oxidative damage and risk of lung cancer. J Natl Cancer Inst. 2003; 95:1312-19 6. Shi Q, Zhang Z et al. Case-control analysis of thymidylate synthase polymorphisms and risk of lung cancer. Carcinogenesis. 2005; 26(3): 649-656 7. Simon GR, Ismail-Khan R, Bepler G. Nuclear excision repair-based personalized therapy for non-small cell lung cancer: from hypothesis to reality. Intern J Biochem Cell Biol. 2007; 39:1318-1328 8. Tudek B. Base excision repair modulation as a risk factor for human cancers. Mol Aspects Med. 2007; 28:258-275 9. Tukek B, Swoboda M et al. Modulation of oxidative DNA damage repair by the diet, inflammation and neoplastic transformation. J Physiol Pharmacol. 2006; 57 (suppl. 7):33-49 10. Wei Q, Cheng L et al. Repair of tobacco carcinogen-induced DNA adducts and lung cancer risk: A molecular epidemiological study. J Natl Cancer Inst. 2000; 92:1764-1772

Orthofyto

35 ®

Jaargang 14 ~ nr.74 ~ 2009

Monografieën van het Faché Instituut Nr. 44 - De stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten Stress is biologisch ontstaan om te overleven. De strijd om te overleven is grotendeels weggevallen, maar de stressfactor bestaat nog. Ook is er een kloof tussen stress en activiteit. We voelen ons van binnen opgejaagd, maar uitwendig leven we ons niet meer uit. Stress veroorzaakt daardoor een uitputting van nutriënten en een inwendige slijtage van onze organen. Prijs: 30,00 euro

Nr. 86 - Therapeutische toepassingen en nieuwste ontwikkelingen van vitamine K Wanneer over vitamine Ksupplementen gesproken werd, dan kwam men meestal niet verder dan de toxiciteit van vitamine K. Erg onterecht: zoals alles bestaat er een grens, maar hier ligt het probleem in eerste instantie op het tekort bij de meeste mensen. Bovendien vinden we niet zoveel vitamine K2 in de voeding, een vitamine K met een eigenzinnig karakter. Vitamine K is van belang voor de botten, de bloedvaten en recent vond men zelfs toepassingen van vitamine K in de oncologie!

De revolutionaire aanpak van onze gezondheid “Een uniek standaardwerk over het voorkomen en behandelen van ziekten door toepassing van de orthomoleculaire wetenschap” Moeten we ons cholesterolniveau echt zo laag houden? Zijn vetten wel zo ongezond als ons wordt voorgespiegeld? Is het opportuun van extra calcium in te nemen? Kan obesitas zonder dieet worden bestreden? Wat te denken van al die lightproducten en van al die voedselverrijkingen? Iedereen hecht veel belang aan zijn gezondheid. Maar leven we tegenwoordig wel zo gezond? En hoe kunnen we zorgen voor een optimaal gezond leven? Op deze -en nog veel meer dergelijke- vragen wordt een uitgebreid en vooral wetenschappelijk gefundeerd antwoord gegeven in het zopas verschenen boek De revolutionaire aanpak van onze gezondheid. Het is inderdaad een revolutionair boek, omdat het niet steunt op de klassiek-medische wijze van (be)handelen. maar op de globale en coherente visie van de ‘orthomoleculaire geneeskunde’ (de term komt van Prof. Linus Pauling, tweevoudig nobelprijswinnaar). De verdiensten van de klassieke geneeskunde worden zeker niet miskend. In veel gevallen grijpt ze echter pas in als het kwaad geschied is en worden vooral de symptomen bestreden in plaats van de oorzaken, en dit meestal met medicijnen, die lichaamsvreemd zijn en vele bijwerkingen hebben. In het boek worden nu de principes van de orthomoleculaire wetenschap en geneeskunde uitgelegd en aangegeven hoe daarmee kan worden omgegaan om te komen tot een lang en gezond leven.

Prijs: 35,00 euro

Nr. 12 - Psoriasis Psoriasis is een chronische huidaandoening waarbij zowel erfelijke als omgevingsfactoren meespelen. Goede voeding en zachtaardige huidbehandelingen kunnen het comfort van psoriasispatiënten fel verbeteren. Prijs: 25,00 euro

Auteurs: Walter O.M. Faché & Jenni Thys Uitgever: Conota Leuven Prijs: 29,95 euro

“De revolutionaire aanpak van onze gezondheid” kan je samen aanschaffen met het gezondheidsboekje “Gezond ontbijten” (19 euro) voor slechts 43 euro.

Bestellen kan bij het Faché Instituut, Kerkstraat 101, 9270 Laarne T 09 369 06 42 • F 09 366 18 38 • E [email protected] • W www.viow.be

6e orthomoleculair congres

Voordrachten aan het Faché Instituut

Zaterdag 13 juni 2009 van 10:00 u tot 17:00 u

Hoe astma onder controle krijgen?

“Honderd jaar toxiciteit leidde tot een golf van kanker”

Maandag 20 april 2009 (19-22u)

Meer info: www.fache-instituut.be Faché Instituut vzw, Kerkstraat 101, 9270 Laarne Tel. 09 369 06 42 • E-mail [email protected]

Oogaandoeningen voorkomen en behandelen

adv-orthofyto08:Opmaak 1

1/12/08

10:38

Maandag 4 mei 2009 (19-22u)

Pagina 1

S C H O O L V A N AY U R V E D A v z w

Antibiotica: een fyto-alternatief

Maandag 11 mei 2009 (19-22u)

Ayurvedische genees-"wijze" in zijn totaliteit

Inschrijvingsgeld: 35 euro per voordracht

filosofie - diagnose - voeding - kruiden - ervaringsgericht - intensief

Tweejarige opleiding start telkens in februari en in oktober in Gent

Meer info: www.ayurvedatraining.be of 051 51 07 66

Orthomoleculaire nutritionele geneeskunde

Consulentenopleiding

Deel 5: Voedingsdiagnose

1

Donderdag 2 april 2009 (19-22u)

Professionele opleiding van 18 modules

Orthomoleculaire manipulaties: Module 4: Orthomoleculaire pathologie Module 5: Orthomoleculaire voedingsmanipulatie Module 6: Orthomoleculaire diagnostiek

2

Orthomoleculair bloedprofiel opstellen

3

Regulier bloedprotocol orthomoleculair beoordelen

Data (op zaterdag van 9u tot 18u): Module 4: 26 september 2009

10 oktober 2009 24 oktober 2009 14 november 2009 Module 5: 28 november 2009 5 december 2009 6 februari 2010 27 februari 2010 Module 6: 6 maart 2010 Inschrijvingsgeld: Inschrijving: Locatie:

1250 euro voor 72 lesuren en 9 uitgebreide syllabi. [email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Donderdag 23 april 2009 (19-22u)

Donderdag 30 april 2009 (19-22u)

Deze modules worden mondeling gegeven in het najaar van 2009 en voorjaar van 2010. Mis deze unieke kans dus niet!

Aan lichaamssymptomen voedingsdeficiënties herkennen

4

Hoe licht en kleur de gezondheid mee bepalen

5

Stoorvelden in het lichaam, in het milieu en in de woning opheffen

Donderdag 7 mei 2009 (19-22u)

Donderdag 14 mei 2009

Inschrijvingsgeld: 30 euro per voordracht. Voor de vijf voordrachten is het 130 euro i.p.v. 150 euro. Syllabus is in de prijs inbegrepen.

Locatie: Inschrijving:

Kerkstraat 101, 9270 Laarne [email protected] of 09 369 06 42

Volgende editie: Orthofyto 75 Dossier: Bloedstolling Het dichtslibben van de bloedvaten wordt vaak simplistisch beschouwd als een cholesterolprobleem, maar experts weten zeer goed dat het probleem veel breder is dan dat. Volgens het orthomoleculaire standpunt begint arteriosclerose met verwonding van de bloedvaten die onvoldoende geheeld wordt. Dit brengt een chronische ontstekingsreactie op gang waarbij ook de bloedstollingsfactoren een centrale rol spelen. Te veel bloedstolling of te weinig bloedstolling. Het is een moeilijk evenwicht en het liefst weten we op voorhand bij welke categorie je hoort. Een goede diagnose kan veel ellende voorkomen in de verre toekomst.

Orthomoleculaire behandeling van de ziekte van Lyme De beruchte tekenziekte wordt veroorzaakt door een bacterie die door de teek overgedragen wordt. De bacterie houdt potentieel veel gevaar in, maar volgens artsen is ze gemakkelijk uit te roeien met een antibioticabehandeling. Maar gaat dat wel zo gemakkelijk? Wat met de cowboyverhalen dat de bacterie van gedaante kan veranderen en zich in sommige lichaamscellen kan verstoppen? Bacteriën die in het bloed zitten, we zijn er nog niet zo gauw van af!

Vitamine C en vitamine K samen tegen kanker In deze Orthofyto voeren we een zwaar pleidooi om vitamine C terug in de kankertherapie te loodsen. Maar het zwaarste bewijsmateriaal hebben nog even achter gehouden. De combinatie van vitamine C en vitamine K is veel explosiever dan vitamine C alleen, en doet het zeker niet slecht in recentere studies. Uiteraard moet dan zeker bekeken worden in hoeverre hoge dosissen vitamine K verdragen worden door de patiënt.

Orthofyto

®

COLOFON •

Een gids voor ortho­ moleculaire preventie en orthomoleculaire substitutietherapie

•

Verschijnt 6 maal per jaar

•

Brengt u het meest uitgebreide orthomoleculaire voedings- en geneeskundig blad voor alle gezondheidsverzorgende professionals en gezondheids­bewuste mensen.

Hoe abonneren ? Betaling geldt als enige abonnering Jaarabonnementen 6 nummers

❏ Voor België: storting van E 40 op rek. nr. FORTIS 290-0307607-41 ❏ Voor Nederland: storting van E 44 op rek. nr. IBAN: BE 88290030760741 BIC code: GEBABEBB Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand.

Prijs per nummer: E 7,80 (B) of E 8,50 (NL).

FIOW

Histamine is de belangrijkste ‘trigger’ van astma in het lichaam, maar is ook een stof die in onze voeding zit. Welke effecten kunnen histamine en andere biogene aminen op het lichaam hebben?

Kernredactie Ir. Joost Meeusen (genetica) Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Dr. K atleen Van der Gucht (Biologie) Dirk Bogaert, wetenschapsjournalist A pr. Philippe Gerard Dr. Osteopaat Johan De Cock A pr. Fernand H aesbrouck Dr. Med. Frans Fermon Pieter Van Melckebeke Eindredactie Walter OM Faché, Medisch Journalist Eric Ost Secretariaat Faché Instituut Larenhoeve, Kerkstraat, 101 B 9270 Laarne Tel. 0032(0)9/369 06 42 Fax 0032(0)9/366 18 38 E-mail: [email protected] Advertenties Joost Meeusen Faché Instituut Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne E-mail: [email protected] Vormgeving, productie en druk Walter O. Faché, Directeur Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke De Pauw Stijn, Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2, 9080 Lochristi-Beervelde www.coppens-druk.be

Uitgeverij

Publi Media Faché Instituut Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. ©Copyright 2009

Histamine in de voeding

Hoofdredactie Walter O.M. Faché, Hoofdredacteur Joost Meeusen Ir., Adjunct hoofdredacteur

Orthofyto blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

Het calciumdilemma Suppletie of geen suppletie? Calcium is essentieel zoals iedereen wel ondertussen weet (kalk voor de botjes), maar blijkbaar blijft het ook hangen in de bloedvaten. Suppletie van calcium is daarom niet zo raadzaam omdat het probleem vaak elders gelegen is.

Uitgever: Walter O.M. Faché, HEOS Kerkstraat 101 - 9270 Laarne

ISSN 1780-3713

Prof. Dr. Linus Pauling

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating.

tweevoudig Nobelprijswinnaar

Disclaimer: De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden.

of handelingen die niet toxisch

introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade

Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

en die op de juiste tijd met

Overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

of geëlimineerd te worden.

de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

SOMNISIM

Voor een goede nachtrust Beter dan schaapjes tellen! Je wilt slapen, maar het lukt niet. Je ligt uren te woelen in bed, je kunt slecht doorslapen of je bent voor dag en dauw wakker. Herkenbaar? Niet kunnen slapen is een probleem dat voorkomt bij mensen van alle leeftijden. Naar schatting hebben zowat één op drie mensen te kampen met slaapproblemen. Meestal gaat het om moeilijkheden bij het inslapen of het doorslapen. Somnisim capsules bevatten een combinatie aan extracten van zorgvuldig geselecteerde planten, aangevuld met B-vitamines en magnesium. De formule is werkzaam op 3 opeenvolgende fasen in het slaapproces, zijnde het lichaam in een rusttoestand brengen en bijdragen tot sneller inslapen alsook beter doorslapen. Somnisim is een natuurlijk product, werkt niet verslavend en geeft geen sufheid bij het ontwaken.

Somnisim is vrij te verkrijgen bij uw apotheker. CNK-bestelcode: 2447-274

Similia_Somnisim_v5.indd 1

ARGENTYN 23™ Gebruiken bij:

Zilverhydrosols kunnen zeer effectief bescherming bieden tegen een heleboel bacteriële, virale en schimmelinfecties en hebben een immuunstimulerend effect. Weefselregeneratie treedt eveneens op bij het gebruik van zilverhydrosols.

Artikelnummer / Verpakking:

NI0015 / 60 ml (Dropper Top / Druppelteller) NI0010 / 60 ml (Mist Spray / Vernevelaar) NI0005 / 60 ml (Vertical Spray / Neusspray) NI0020 / 120 ml (Polyseal / Schroefdop) NI0025 / 240 ml (Polyseal / Schroefdop)

Samenstelling van de hydrosols:

23 ppm (parts per million), (colloïdaal) zilverhydrosol in een basis van pyrogeenvrij, medicalgrade water. Colloïde = een oplossing bestaande uit ultrafijne deeltjes (gemiddeld 0,8 nanometer) opgelost in een waterachtig medium.

Meer info:

Energetica Natura bv Tel.: 03-7890959 Fax: 0800 800 11 (gratis) [email protected]

Uitnodiging

4/15/08 11:43:03 PM

4 de Nutritional Event Zaterdag 9 mei 2009 van 10 tot 16 uur

Krill Oil & Green Tea: Science and Health Benefits door Dr. Tina Sampalis (MD, PhD), gerenommeerd onderzoekster op het vlak van omega-3 vetzuren en Dr. Sin Han Lee (MD), wereldautoriteit op gebied van groene thee

De voordrachten op dit uitzonderlijk seminarie worden in het Engels gehouden. Het seminarie gaat door in het Auditorium van het Congrescentrum LAMOT, Van Beethovenstraat 8/10 te 2800 Mechelen. Iedereen welkom (inschrijven is verplicht), bel naar +32 (0)2 266 81 00 of [email protected]

Mensen maken nieuwe keuzes voor hun gezondheid en dat is nodig. Zo raken ze steeds meer overtuigd dat een goed supplement geen overbodige luxe meer is. In wetenschappelijk onderzoek naar de efficiëntie van goede supplementen valt op dat de opname van sommige vaste vitaminen-, mineralen en kruidensupplementen dikwijls te laag is voor een gezond lichaam. Dat is vaak te wijten aan een minder goede opname door de darmflora. Wetenschappers stelden vast dat vloeibare supplementen voor 90% worden opgenomen door het lichaam, terwijl vitaminen/mineralen in tabletten en capsules, maar voor 12% opneembaar zijn. Daarom heeft Nataos® een unieke lijn voedingssupplementen ontworpen in vloeibare vorm.

Als ‘vloeibaar’ beter is!

‘ALL IN ONE’ VITAMIN/MINERAL

LIQUID CALCIUM MAGNESIUM

PURE ENERGIE IN EEN ZUIVER LICHAAM

GEZONDE TANDEN, SPIEREN EN BEENDEREN IN EEN GEZOND LICHAAM

Pesticiden en milieuvervuiling zorgen voor een verarmde bodem waardoor ons voedsel veel te weinig vitaminen en mineralen bevat. ‘All in One’ Liquid levert in een optimale verhouding meervoudige vitaminen, mineralen, aminozuren en kruiden in één product. Het stelt het lichaam in staat om weerstand te bieden aan elke vorm van moderne belasting en stress. Hierdoor sta je weer energiek in het leven en verdwijnen de aanvallen van futloosheid.

Liquid Calcium Magnesium zorgt voor een optimale opname van calcium dankzij de combinatie met magnesium en vitamine D. Kinderen, ook die met een zuivelallergie, kunnen hun calcium uit Liquid Calcium Magnesium halen om tandbederf en botbreuken te voorkomen. Vanaf 50 jaar is extra calcium belangrijk omdat de botten brozer worden. Ook zwangere vrouwen kampen vaak met tekorten, omdat de baby een deel van de ingenomen mineralen opneemt.

MSM 2000 LIQUID EEN NATUURLIJK ALTERNATIEF TEGEN SPIER- EN GEWRICHTSONGEMAKKEN ÉN ALLERGISCHE REACTIES

MSM, Methyl Sulfonyl Methaan is onontbeerlijk. De nog tamelijk onbekende, organische zwavelverbinding neemt af in onze spieren, botten, hersenen, huid, haren en nagels naarmate de leeftijd vordert. Daarom wordt MSM, met extra vitamine C en Molybdeen als voedingssupplement gebruikt om sneller te herstellen van fysieke inspanningen, spierblessures en gevoelige spieren. Ook de sportmensen hebben nu MSM ontdekt!

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL EN DE APOTHEEK.

JOINT RELIEF GLUCOSAMINE WANNEER GEWRICHTEN JE LEVENSLOOP HINDEREN

Joint Relief, Liquid Glucosamine bevat het lichaamseigen glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat die deel uitmaken van de kraakbeenstructuur. Zijn unieke vloeibare combinatie van Glucosamine, Chondroïtine, MSM en vitamine C draagt op een natuurlijke wijze bij tot het behoud van soepele gewrichten en sterke botten.

Voor meer informatie:

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.nataos.com