Goed leven met astma Tips kunnen op geen enkele manier professioneel medisch advies, zorgen of aandacht vervangen. Als u twijfelt of het advies op u van toepassing is, praat dan met uw gezondheidszorgbeoefenaar.
Wat is astma?
Astma is een langdurige (chronische) stoornis van de luchtwegen. 1,2 Mensen met astma hebben ontstoken luchtwegen. Door de ontsteking zijn de luchtwegen gezwollen, vernauwd en extra gevoelig. 1-3 Er kan zich ook kleverig slijm of flegma opstapelen.1-3 De spieren rond de luchtwegen worden aangespannen. 3 Het wordt moeilijk om lucht naar binnen en buiten te brengen.1-3 Er is een nauw verband tussen hooikoorts (allergische rinitis) en astma.6 90% van de astmapatiënten hebben allergische rinitis.8 De symptomen van hooikoorts behandelen, kan ook het risico op astma-aanvallen verkleinen. 6 A Normal
A Normal
Airways
Airways
A Normal
Airways
B Narrowed
B Narrowed
Airways
Airways
B Narrowed Airways
C
C
Airways narrowed and with mucus build-up
Airways narrowed and with mucus build-up
Artistic rendition
Artistic rendition
De symptomen van astma De gebruikelijke symptomen van astma zijn: Kortademigheid1,3 Piepende ademhaling1,3 Hoesten
A
Normale luchtwegen
1,3
Een benauwd gevoel op de borst1,3 Moeite met het inademen/ uitblazen van lucht in en uit de longen3
B
Vernauwde luchtwegen
C
Vernauwde luchtwegen met slijmvorming
Artistieke voorstelling
Het is mogelijk dat u niet al deze symptomen vertoont of dat u er slechts nu en dan last van hebt.1 Zeer vaak treden deze symptomen ‘s nachts of in de vroege ochtend op.1 Het is mogelijk dat u alleen symptomen hebt op bepaalde tijdstippen in het jaar, door sport/activiteit of doordat u met iets in contact komt (een uitlokkende/ risicofactor) waardoor uw astma opflakkert.1-3
Samenwerken met uw arts of astmaverpleegkundige Astma hoeft uw leven niet te storen – er zijn heel wat dingen die u kunt doen om uw astma te helpen beheersen en controleren.1 Nauw samenwerken met uw arts of astmaverpleegkundige kan een groot verschil maken.1
Een persoonlijk actieplan opstellen Een persoonlijk actieplan helpt u te weten hoe en wanneer u uw behandeling moet aanpassen wanneer uw astmacontrole verandert.1 U moet uw persoonlijk actieplan schrijven samen met uw arts of astmaverpleegkundige.1 U vindt een persoonlijk actieplanformulier aan de achterzijde van deze brochure.
Regelmatige astmacontroles Regelmatig uw aandoening herbekijken samen met uw arts of astmaverpleegkundige is aanbevolen.1 Zaken die u moet bespreken met uw arts of astmaverpleegkundige op uw controlebezoeken zijn: Eventuele problemen die u ondervindt1 De geneesmiddelen die u neemt1 De factoren die uw astma uitlokken en hoe u die kunt vermijden1 Hoe u moet omgaan met astma op lange termijn1
Uw geneesmiddelen nemen Om uw astma onder controle te houden, is het belangrijk dat u uw geneesmiddelen neemt zoals voorgeschreven.1 Als u geneesmiddelen voor inhalatie gebruikt, zal uw arts of astmaverpleegkundige u uitleggen hoe u de inhalator correct moet gebruiken.1 Zorg ervoor dat u begrijpt welke geneesmiddelen waarvoor dienen, d.w.z. de verschillen tussen snelwerkende noodmedicatie en preventieve geneesmiddelen.1
Welke behandelingen zijn er beschikbaar? Er bestaan twee grote types van behandelingen die worden gebruikt bij astma.1 Het is mogelijk dat u één of beide types behandeling voorgeschreven krijgt. Snelwerkende noodmedicatie wordt gebruikt wanneer u ze nodig heeft.1 Ze werken snel, maken de luchtwegen open en verminderen symptomen.1 Snelwerkende noodmedicatie (relievers) omvat: Snelwerkende geïnhaleerde ß2-agonisten1
Preventieve medicatie (controllers) wordt dagelijks op langdurige basis genomen.1 Deze medicatie kalmeert de ontsteking van de luchtwegen en helpt symptomen te voorkomen.1 Controllers zijn: Inhalatie glucocorticosteroïden1 Langwerkende inhalatie-ß2agonisten in combinatie met inhalatie glucocorticosteroïden1,
Voor meer informatie over geneesmiddelen tegen astma kunt u terecht bij uw arts of apotheker.
Leukotriënen receptor antagonisten
Opvoeren en verminderen Als uw aandoening verandert, kan een stapsgewijze benadering van de behandeling uw astma onder controle helpen houden.1,2
g lin de an h Be
of rd oe ev g op
d uw bo e g af
Astmamedicatie kan op verschillende manieren worden genomen:
dosisverhoging
Inhalators (tussenstukken en vernevelaars)
veranderen of toevoegen van behandeling
Tabletten Medicines
dosisverhoging
Initiële behandeling
Tijd
Uw behandeling kan worden opgevoerd (een verhoging van de dosis en/of het aantal geneesmiddelen) als uw astma op een bepaald moment niet goed onder controle is.1,2 Als u bijvoorbeeld hersteld bent van een astma-aanval, kan uw behandeling worden verminderd (afgebouwd) (een verlaging van de dosis en/of het aantal geneesmiddelen).1,2
House-d Injecties mites
Wat zijn de doelstellingen van behandeling? Het doel van de astmabehandeling is om ‘klinische controle’ te verkrijgen en te handhaven.1
Klinische controle betekent … Geen symptomen overdag, d.w.z. tweemaal of minder per week1 Geen beperking van de dagelijkse activiteiten, met inbegrip van lichaamsbeweging1 Geen nachtelijke symptomen of ontwaken door astma1 Geen behoefte aan noodmedicatie, d.w.z. tweemaal of minder per week1 Normale of bijna normale longfunctie1 Geen astma-aanvallen1
Uitlokkende factoren vermijden en astma-aanvallen beheersen Astma-aanvallen of exacerbaties zijn episodes waarin u meer last hebt van ademnood, hoesten, een piepende ademhaling of benauwd gevoel op de borst, of een combinatie van deze symptomen.1 Astma-aanvallen kunnen worden uitgelokt door factoren die uw luchtwegen irriteren.4,5 De uitlokkende factoren verschillen van persoon tot persoon.4,5 Er kunnen zeer grote verschillen zijn in hoe ernstig mensen reageren.5
Enkele veel voorkomende astma-uitlokkende factoren (triggers)1: Weather
Het weer
Colds and
Verkoudheden viral infections en virale infecties
Medicines Geneesmiddelen
Vervuilende stoffen Air pollutants in de lucht
Exercise
Lichaamsbeweging/sport
House-dust mites Huisstofmijten
Moulds and fungi/pollen Schimmels/stuifmeel
Smoking Roken
Hormones Hormonen
Emotions
Food
Emoties
Reflux/maagzuur
Voedsel
Koude lucht
Animals Dieren
Obesitas
U bewust zijn van de triggers waarvoor u gevoelig bent en die vermijden, kan helpen om uw astma onder controle te houden.1,3 Het kan ook de hoeveelheid medicatie die u nodig hebt verminderen.1,2
Colds and Bijkomende Verkoudheden Exercise viral infections Food manieren en virale infecties Koude lucht Lichaamsbeweging/sport Voedselom uw astma onder Mensen met astma hebben vaak allergieën die hun symptomen verergeren.6 controle te houden
S
Deze allergieën kunnen bijvoorbeeld worden getriggerd door contact met dieren, stuifmeel, schimmels of huisstofmijten.6
Vervuilende stoffen Air pollutants in de lucht Animals Dieren
Exercise
Lichaamsbeweging/sport
Mijn astmaactieplan House-dust mites Huisstofmijten
Moulds and fungi/pollen MedicinesObesitas Geneesmiddelen Schimmels/stuifmeel
Smoking Roken
House-dust Emotions mites Emoties Huisstofmijten
Food
Voedsel
Het is aangetoond dat een geschreven, persoonlijk actieplan een doeltreffende manier is om astma onder controle te helpen houden.1 U moet dit persoonlijke astma-actieplan opstellen samen met uw arts of astmaverpleegkundige.1,2 Op de rechter pagina ziet u een voorbeeld van een actieplan. Door u aan uw aangepast actieplan te houden en uw astma regelmatig teHormonen laten controleren, kunt u uw astma onder Animals Dieren Hormones controle helpen houden.1
H
Uw regelmatige behandeling 1. Dagelijks neem ik............................................................................................................. 2. Voor het sporten neem ik................................................................................................
Wanneer de behandeling opvoeren Beoordeling van uw astmacontroleniveau Hebt/bent u de voorbije week: Meer dan 2 keer astmasymptomen overdag gehad?.........................................JA/NEEN Beperkt in uw activiteiten of het sporten door astma?.......................................JA/NEEN ‘s Nachts wakker geworden door astma?...........................................................JA/NEEN Uw (noodmedicatie) meer dan 2 keer moeten gebruiken?................................JA/NEEN Als u uw piekstroom controleert, een piekstroom gehad van minder dan......?JA/NEEN Als u JA hebt geantwoord op drie of meer van deze vragen, is uw astma niet onder controle en moet u uw behandeling mogelijk opvoeren.
Hoe de behandeling opvoeren VOER uw behandeling als volgt OP en beoordeel de verbetering elke dag: ........................................................................ [hier de volgende behandelingsstap opschrijven] Houd deze behandeling................................................. dagen aan [aantal dagen vermelden]
Wanneer contact opnemen met de arts/het ziekenhuis Neem contact op met uw arts/het ziekenhuis:...............................[telefoonnummers vermelden] Als u niet reageert binnen........... dagen aan [aantal dagen vermelden]......................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ................................................................................. [optionele lijnen voor bijkomende instructies]
Noodgevallen/ernstig controleverlies Als u zeer kortademig bent en enkel kunt praten in korte zinnen Als u een zware astma-aanval hebt en bang bent Als u uw noodmedicatie meer dan elke 4 uur nodig hebt en uw toestand niet verbetert 1. Neem 2 tot 4 pufjes ................................................................. [noodmedicatie] 2. Neem .…....…..... mg ................................. [oraal glucocorticosteroïde] 3. Zoek medische hulp: Ga ... naar..................................................................................... Adres................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. Telefoonnummer................................................................................................................. 4. Blijf uw. ............................. gebruiken ............................................................................ [noodmedicatie] tot u in staat bent om medische hulp in te roepen Uit Global Strategy for Asthma Management and Prevention, 2012, gebruikt met toestemming van het Global Initiative for Asthma (GINA), www.ginasthma.org
Referenties 1. Global Initiative for Asthma (GINA). Global Strategy for Asthma Management and Prevention. Updated 2011. Available at http://www.ginasthma.org/guidelines/guidelines-gina-reportglobal-strategy-for-asthma.html. Last accessed 8 October 2012.
01/2014 RESP-1099570-0040
2. Global Initiative for Asthma (GINA). Pocket Guide for Asthma Management and Prevention (for adults and children older than 5 years). Updated 2012. Available at http://www.ginasthma.org/ guidelines-pocket-guide-forasthma-management.html. Last accessed 17 October 2012.
5. Global Initiative for Asthma (GINA). Q&A: What is Asthma? Causes of asthma and trigger factors. http://www.ginasthma. org. Available at http://www.ginasthma. org/q-a-causes-of-asthma-and-trigger-factors.html. Last accessed 17 October 2012. 6. Bousquet J, Khaltaev N, Cruz AA, et al. Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) 2008 Update. Allergy 2008: 63 (Suppl. 86): 8–160.
3. Global Initiative for Asthma (GINA). Q&A: What is Asthma? General information about asthma. http://www.ginasthma. org. Available at http://www.ginasthma.org/q-a-generalinformationabout-asthma.html. Last accessed 17 October 2012.
7. Global Initiative for Asthma (GINA). Q&A: What is asthma? Asthma symptoms. http://www.ginasthma. org. Available at http://www.ginasthma.org/q-a-asthmasymptoms. html. Last accessed 17 October 2012.
4. The World Health Organization (WHO) May 2011. What triggers an asthma attack? http://www.who.int. Available at http://www.who.int/features/qa/46/en/index. html. Last accessed 8 October 2012.
8. Virchow et al. A Subgroup Analysis of the MONICA Study: A 12-Month, Open-Label Study of Add-On Montelukast Treatment in Asthma Patients. Journal of Asthma 2010;47:986-993.
MSD Belgium BVBA Lynx Binnenhof 5 1200 Brussel België
