Nadere informatie. Raadsvoorstel. Raadsvergadering : 26 mei 2005 Agendapunt : Onderwerp : Jaarverslag Sociale Zaken

Raadsvoorstel Raadsvergadering Agendapunt

: :

26 mei 2005 260505-06

Onderwerp

:

Jaarverslag Sociale Zaken

Aan de raad, Aanleiding De nieuwe Wet Werk en Bijstand legt met ingang van 1 januari 2004 de volledige financiële verantwoording voor de uitvoering bij de gemeente. Vanaf deze datum is de gemeente niet meer verplicht voor een beleidsverslag te zorgen. Voor de gemeenteraad is het juist nu nog meer van belang op de hoogte te zijn van de wijze waarop de uitvoering plaats vindt. De afdeling Sociale Zaken hecht er dan ook grote waarde aan om niet alleen regelmatig tijdens het lopende jaar verslag te doen van de uitvoering maar om deze verslaglegging zoveel mogelijk gelijk op te laten lopen met de planning en controlecyclus van de gemeente. Het jaarverslag is een uitgebreide toelichting zowel over de realisatie van de beleidsdoelen als over de cijfers. Voorstel Het jaarverslag 2004 WW B, IOAW,IOAZ vaststellen.

Nadere informatie Het concept-besluit ligt samen met de overige van belang zijnde stukken voor u ter inzage. Haaren, Burgemeester en wethouders van Haaren, secretaris, burgemeester,

Mr. B.P.H. van Els.

F.H.G.M. Ronnes.

Behandeld door

:

Portefeuillehouder

: wethouder J.M.H. Pullens

Mgr. Bekkersplein 2  Postbus 44  5076 ZG Haaren  Tel. (0411) 627282  Fax (0411) 627298 Bankrekening BNG 28.50.03.208  BTWnr. NL8042.59.458.B02  www.haaren.nl  email: [email protected]

De raad van de gemeente Haaren; in zijn vergadering van

;

gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 5 april 2005; gelet op het advies van de informatiever raadsbijeenkomst van gelet op Wet werk en bijstand. BESLUIT: Het jaarverslag 2004 WW B, IOAW,IOAZ vast te stellen

De raad van de gemeente Haaren, raadsgriffier,

Drs. S.H.G.A. van der Schans-Jacobs.

voorzitter,

F.H.G.M. Ronnes.

2

Sociale Zaken

Jaarverslag 2004 WWB, IOAW, IOAZ

Haaren

3

Inleiding Per 1 januari 2004 is de Algemene bijstandswet ingetrokken en trad de Wet werk en bijstand in werking. Op grond van deze wet is het niet langer verplicht om een beleidsplan of beleidsverslag te maken. De afdeling dient echter wel aan het bestuur van de gemeente verantwoording af te leggen over de wijze waarop zij uitvoering heeft gegeven aan de WWB, de Ioaw en de Ioaz. Nu de gemeente de volledige financiële verantwoording heeft voor de WW B is het van des te meer belang dat het bestuur op de hoogte is van de wijze waarop de uitvoering heeft plaatsgevonden. Het beleidsverslag 2004 is zowel een uitgebreide financiële verantwoording als ook een verslag waarin wordt ingegaan op de mate waarin de uitgangspunten, zoals genoemd in de Kadernotitie Wet werk en bijstand, tot uitvoering zijn gekomen. Het budget voor de uitvoering bestaat uit twee delen. Het W(erk)- deel en het I(nkomen)deel. In de Kadernotitie is aangegeven welke taken de afdeling Sociale Zaken dient uit te voeren en wat daarin het belangrijkste wordt geacht. De eerste prioriteit bij de uitvoering van de wet is werk. De tweede prioriteit is inkomensvoorziening. Derde prioriteit is zorg. Het beleidsverslag gaat in het eerste hoofdstuk in op de uitvoering van de taken op het gebied van Werk. In het tweede hoofdstuk wordt ingegaan op de uitvoering van de taken op het gebied van Inkomensvoorziening. Het derde hoofdstuk tenslotte is gewijd aan de uitvoering van taken op het gebied van zorg. Leeswijzer. In het beleidsverslag wordt tevens een financiële verantwoording gegeven over de uitgaven. In verband met het door het ministerie gehanteerde kasstelsel, alleen declareren in het jaar dat de rekening betaald is, zijn de bedragen afwijkend van de gemeentelijke jaarrekening. Voor de jaarrekening geldt: het jaar waar in de dienst verricht is, is het jaar waar op geboekt wordt. Bij sommige tabellen kan bij een vergelijking een klein verschil tussen de cijfers te zien zijn. Dit heeft te maken met de overgang tussen de jaren. Bv. Een aanvraag wordt gedaan in december 2003 maar afgehandeld in 2004. Dit kan een verschil geven tussen het aantal aanvragen en het aantal afhandelingen.

Beleidsverslag Haaren 2004 WWB, Ioaw, Ioaz

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Werk 1.1 Bevorderen van zelfstandige bestaansvoorziening……………………………………… 1.2 Beleidsdoelen………………………………………………………………………………… 1.3 Samenwerking met Centrum voor Werk en Inkomen……………………………………… 1.4 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt……………………………………………………….. 1.5 Groei klantenbestand………………………………………………………………………… 1.5.1 Instroom 1.6 Sluitende aanpak…………………………………………………………………………….. 1.6.1 Fase-indeling 1.6.2 Leeftijd 1.6.3 Uitkeringsduur 1.6.4 Ontheffing van de arbeidsverplichting 1.7 Activering……………………………………………………………………………………… 1.8 Werk-deel…………………………………………........................................................... 1.8.1. Kosten scholing en activering 1.8.2. Gesubsidieerde arbeid 1.8.2.1. WIW - dienstverbanden, ID-banen en Wwb banen 1.8.2.2. Kosten gesubsideerd werk 1.8.3. Totale uitgaven Werkdeel 1.9 Uitstroom……………………………………………………………………………………… 1.10 Conclusies…………………………………………………………………………………….. Hoofdstuk 2 Inkomen Beleidsdoel 2.1 Project Hoogwaardige Handhaving………………………………………………………….. 2.2 Poortwachter…………………………………………………………………………………… 2.3 Controle………………………………………………………………………………………… 2.4 Terugvordering en verhaal……………………………………………………………………. 2.5 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen…………………………………………………….. 2.6 Kosten…………………………………………………………………………………………… 2.7 Conclusie………………………………………………………………………………………...

4 4 4 5 5 6

8 9

11 11

12 12 13 15 16 16 17

Hoofdstuk 3 Zorg en overige regelingen Beleidsdoelen 3.1 Terugdringen niet-gebruik……………………………………………………………………… 18 3.1.1 Project onbenutte rechten 3.1.2 Project aanvullende bijstand aan personen met een onvolledige uitkering AOW 3.2 Minimabeleid vanaf 2004………………………………………………………………………. 18 3.2.1 Vergoeding kosten voor deelname sport en welzijn 3.2.2 Collectieve ziektekostenverzekering 3.2.3 Schuldhulpverlening 3.2.4 Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 3.2.5 Vangnet 3.2.6 Langdurigheidtoeslag 3.2.7 Regeling meerjarige minima 3.2.8 Categoriale bijzondere bijstand voor chronisch zieken en gehandicapten 3.2.9 Individuele bijzondere bijstand Bijlage Verklarende woordenlijst

Beleidsverslag Haaren 2004, WWB, Ioaw, Ioaz

5

HOOFDSTUK 1

WERK

1.1 Bevorderen van zelfstandige bestaansvoorziening Van belang bij het bevorderen van de zelfstandige bestaansvoorziening is een effectief en intensief uitstroombeleid. Hierbij wordt benadrukt dat werk boven uitkering gaat. Directe bemiddeling naar regulier werk staat voorop. Daarna kan een arbeidstoeleidingstraject worden bezien of gesubsidieerd werk. Het traject dient zich ook weer voornamelijk te richten op regulier werk. Bovendien dient het zo kort mogelijk te duren. Tijdens het traject moet voortdurende controle plaatsvinden. 1.2 Beleidsdoelen In de Kadernotitie zijn onderstaande uitgangspunten geformuleerd. In dit hoofdstuk volgt het verslag over de uitvoering.  Werk (algemeen geaccepteerde arbeid) boven inkomen;  Het zwaartepunt van het reïntegratiebeleid te leggen bij de arbeidsmarkttoeleiding van personen met een bijstandsuitkering;  Voor de doelgroepen niet-uitkeringsgerechtigden (Nuggers) en personen met een Algemene Nabestaanden Wet uitkering (Anw’ers): o een maximum te stellen aan de gemeentelijke bijdrage per traject; o een terugbetalingsregeling bij het niet afmaken van een traject in te voeren. o Komen niet in aanmerking voor een gesubsidieerde baan.  Versterking bewaking uitvoering taken CWI voor bemiddeling;  Versterking klantmanagement en directe inzet van instrumentarium voor nieuwe instromers en zittende bestand.  Ondersteuning van werkgevers bij inspanningen gericht op uitstroom naar regulier werk (geen loonkostenfinanciering);  Wijzigen van de huidige vormen van gesubsidieerde arbeid (en vervangen door): o Werkervaringsplaats: vergoeding voor het opdoen van werkervaring, gericht op doorstroom naar reguliere functie, aanbodgericht; geen permanente financiering van arbeidsplaatsen, maar op de persoon afgestemde financiering van werkervaring; o Begeleide werkplekken: vergoeding voor het niet volledig loonvormend uitvoeren van taken op een permanente werkplek, voor diegenen, die niet in staat zijn loonvormend arbeid te verrichten;  Het regulier maken van huidige gesubsidieerde arbeid;  Ondersteuning bieden bij het wegnemen van belemmeringen (tegemoetkoming voor kinderopvang, steun bij schuldsanering, e.d.) Aanpassen van premiebeleid.  Regionale afstemming vindt plaats met inachtneming van de hier gestelde kaders De hierboven genoemde uitgangspunten zijn in samenwerking met de gemeente Vught, Boxtel en Best vertaald naar de verordeningen, die op grond van de WWB verplicht moeten worden vastgesteld. Dit heeft geresulteerd in de vaststelling van; - de Reïntegratieverordening, - de Afstemmingsverordening, - de Handhavingsverordening - de Verordening cliëntparticipatie. De Verordening Toeslagen en Verlagingen werd gecontinueerd. 1.3 Samenwerking met Centrum voor Werk en Inkomen In het hoofdstuk over inkomen wordt uitgebreid stilgestaan bij de rol van het CWI als poortwachter. Er vindt op twee niveaus overleg plaats met het CWI. • Het (REKO) overleg tussen de hoofden van sociale zaken van de gemeenten Haaren, SintMichielsgestel, Boxtel en Vught met de manager van het CWI. In dit overleg worden de beleidslijnen bepaald en de voorwaarden voor de SNO (service niveau overeenkomst) besproken. • Het praktisch overleg tussen de beleidsmedewerkers van de genoemde gemeenten en de medewerkers van het CWI. In dit overleg wordt de REKO voorbereid en de problemen die de uitvoering met zich meebrengt besproken. 1.4

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt


De omvang van de instroom in de uitkering en de mogelijkheden voor uitstroom zijn sterk afhankelijk van de economische situatie in de regio. Landelijk gezien loopt de werkloosheid op en de economische vooruitzichten zijn nog steeds pessimistisch. Dit blijkt ook uit de cijfers omtrent de werkloosheid in onze regio en specifiek voor Haaren. Beroepsbevolking regio ’s-Hertogenbosch Beroepsbevolking gemeente Haaren Aantal werklozen regio ‘s-Hertogenbosch Aantal werklozen gemeente Haaren

Jaargemiddelde 2003 109.510 6.320 5.728 5,2 % 195 3,1 %

Jaargemiddelde 2004 111.149 6.691 8.819 7,9 % 249 3,7 %

Het aantal werklozen in Haaren steeg met 54 personen. Dit betekent een groei met 28 % ten opzichte van 2003. Deze groei had de volgende oorzaken: o Extra huisvesting van statushouders. Dit had te maken met de achterstand die Haaren nog had in de taakstelling welke wij in de jaren 2003 en 2004 wilden inlopen. o Haaren had in voorgaande jaren een erg laag werkloosheidspercentage ten opzichte van regiogemeenten. Deze gunstige positie zijn we aan het verliezen ten gevolge van economische ontwikkelingen. Landelijk vormen jongeren een bron van zorg. De werkloosheid onder jongeren neemt toe, zeker onder die jongeren die niet voldoende zijn opgeleid. Daarnaast is er de problematiek van de oudere werkloos werkzoekenden. Meer dan 50 % van het bij het CWI ingeschreven werkzoekendenbestand is 40 jaar of ouder. Werkloze werkzoekenden worden op steeds jongere leeftijd ouder, althans volgens de maatstaven van de arbeidsmarkt. Het belangrijkste knelpunt voor herintreding in de reguliere arbeidsmarkt is het te lage kwalificatieniveau. De eisen van de reguliere arbeidsmarkt worden steeds hoger maar daarmee feitelijk onhaalbaar voor een steeds grotere groep werkzoekenden. 1.5 Groei klantenbestand Ondanks de poortwachtersfunctie van het CWI (Hoofdstuk Inkomen) en de sluitende aanpak is door de stijgende werkloosheid en de verslechterde economie het aantal uitkeringsgerechtigden in 2004 gestegen. De instroom wordt verder toegelicht in 1.5 en de uitstroom bij 1.9 1.5.1 Instroom In onderstaande tabel staat aangegeven hoeveel cliënten zijn ingestroomd, gesplitst naar leeftijd en leefvorm. De aantallen genoemd in onderstaande tabel en de tabel instroom in hoofdstuk 2 zijn verschillend. Dit heeft te maken met de overgangen tussen de jaren. Regeling WWB Ioaw/Ioaz totaal

Leefvorm Alleenstaande Alleenstaande ouder gehuwd

< 25 2 1 0 0 3

1.5.2 Ontwikkeling klantenbestand Regeling Omschrijving WWB Basis personen < 21 Basis personen 21-64 Basis personen => 65 Basis personen in inrichting Totaal (Abw) WWB Bbz Ioaw/Ioaz Ioaw Ioaz Totaal

< 35 6 1 2 0 9

<45 0 3 5 0 8

01-01-2002 49 49 2 13 3 67

<55 2 1 5 0 8

<65 2 0 1 0 3

01-01-2003 0 37 0 1 38 3 10 3 54

> 65 0 0 0 0 0

totaal 12 6 13 0 31

01-01-2004 1 44 1 2 48 2 7 3 60

31-12-2004 2 51 1 2 56 3 5 1 65

Uit de tabel blijkt een groei van het aantal WWB-klanten van 12 %. Het aantal cliënten met een uitkering op grond van de Ioaw of Ioaz is gedaald. De uitstroom betrof in alle gevallen het bereiken van de 65-jarige leeftijd. Totaal is de groei 11 %. Het ministerie ging met de toekenning van de budgetten uit van een groei 8 %


7

1.6 Sluitende aanpak Door de bestandsopbouw in de gemeente Haaren zijn er weinig personen die na een kort traject kunnen uitstromen. In onderstaande tabellen is de opbouw van het cliëntenbestand opgenomen naar fase-indeling, leeftijd en uitkeringsduur. Daarnaast wordt het aantal personen met een ontheffing van de arbeidsverplichting weergegeven. Alle tabellen laten zien dat het bewerkstelligen van uitstroom veel vergt. Van belang hiervoor is een goede analyse van het klantenbestand en een prioriteitstelling. Tevens is het van belang dat bij de nieuwe instroom zoveel mogelijk meteen een arbeidstraject wordt ingezet om de uitkeringsduur zo kort mogelijk te houden. In de volgende paragraven wordt hiervan verslag gedaan. 1.6.1 Fase-indeling Klanten kunnen worden ingedeeld in de volgende fasen: Fase 1: direct bemiddelbaar Fase 2: afstand tot de arbeidsmarkt is te overbruggen met een kortdurend traject (max. 1 jaar) Fase 3: afstand tot de arbeidsmarkt is te overbruggen met een langer durend traject (1-2 jaar) Fase 4a: (nog) niet bemiddelbaar Fase 4b: niet bemiddelbaar In onderstaande tabel staat de indeling in fase van het cliëntenbestand op 31-12-2004. Fase-indeling 1 2 3 4a 4b Nog niet ingedeeld

WW B 0 0 13 23 9 8

Ioaw

Ioaz

0 0 0 2 3 0

0 0 0 0 1 0

Gezien het grote aantal cliënten dat is ingedeeld in fase 4a en 4b moet verwacht worden dat het realiseren van uitstroom uiterst moeizaam zal zijn. 8 Cliënten zijn nog niet ingedeeld in een fase. Het CWI verricht enkele weken nadat de uitkeringsaanvraag is ingediend een kwalificerende intake. Dat kan een reden zijn waarom de cliënt nog niet is ingedeeld. Daarnaast kan het gaan om personen die het inburgeringtraject nog moeten volgen. Zij krijgen pas hun kwalificerende intake nadat het inburgeringtraject is afgerond. 1.6.1 Leeftijd Regeling Omschrijving 1 Norm <21 Norm 21-64 Norm >65 In inrichting Bbz rentedragend Bbz renteloos Ioaw/Ioaz Ioaw Ioaz Totaal

<25 2 2

<35

<45

<55

<65

>65

12

12

11

14

0

1 1

1 1 5 1 21

1

1 4

12

14

13

Totaal 2 51 1 2 1 2 5 1 65

Ook uit deze tabel blijkt dat een groot deel van het cliëntenbestand een voor de arbeidsmarkt hoge leeftijd hebben. De kansen op uitstroom naar betaald werk zijn daarom gering, temeer daar deze groep dikwijls ook kampt met andere problematieken.

1.6.2

Uitkeringsduur

regeling

Omschrijving

<0,5 jr

<1 jr


<2 jr

<3 jr

<4 jr

<5 jr

>5 jr

totaal

WWB

Ioaw/Ioaz Totaal

Norm <21 Norm 21-65 Norm >65 Norm in inrichting BBZ renteloos Ioaw Ioaz

1 14 0 0 1 0 0 16

1 14 1 1 0 0 0 17

0 5 0 0 0 1 0 6

0 0 0 0 0 2 1 3

0 4 0 0 0 2 0 6

0 0 0 0 0 0 0 0

0 15 0 1 1 0 0 17

2 52 1 2 2 5 1 65

Uit deze tabel blijkt dat een flink aantal cliënten nog korte tijd –korter dan 1 jaar- in de uitkering zit. Voor hen lijken de kansen op uitstroom groter. In combinatie met de gegevens uit bovenstaande tabellen, moet er echter rekening mee worden gehouden dat de kansen op werk worden belemmerd door de leeftijd en de fase-indeling. 1.6.4 Ontheffing van de arbeidsverplichting In het jaar 2004 zijn aan de uitkeringsgerechtigden nog de verplichtingen, die golden op grond van de Algemene bijstandswet, opgelegd. Pas nadat de Reïntegratie- en Afstemmingsverordening zijn vastgesteld en in werking getreden, kunnen de verplichtingen op grond van de Wet werk en bijstand gaan gelden. Deze verordeningen traden pas op 9 december 2004 in werking. De ontheffingen van de arbeidsverplichting waren daarom in 2004 nog gebaseerd op de regelgeving in de Abw. Op grond van de Abw kon ontheffing worden verleend om een drietal redenen; - leeftijd ouder dan 57,5 jaar - alleenstaande ouder met kinderen onder de 5 jaar - sociaal/medische gronden. Met betrekking tot de laatste groep kan vermeld worden dat de ontheffing alleen verleend wordt na uitgebreid onderzoek ofwel door de klantmanager dan wel door een medische keuringsinstantie. In ondertaande tabel is opgenomen het aantal klanten met ontheffing van de arbeidsverplichting en de reden van ontheffing. Regeling WWB Ioaw Ioaz

> 57,5 jaar 5

Kind < 5 jaar 2

Sociaal/medisch 24

Bezig met opleiding 7

totaal 38

Uit de tabel blijkt dat een zeer groot deel van de klanten niet bemiddelbaar is. De nieuwe Wet werk en bijstand legt in principe ook aan personen die ouder zijn dan 57 ½ of alleenstaande ouders die een kind verzorgen de arbeidsverplichting op. Op grond van de reïntegratieverordening kan de gemeente echter besluiten om aan personen die ouder zijn dan 57 ½ jaar ontheffing te geven, indien de afstand tot de arbeidsmarkt onoverbrugbaar wordt geacht vanwege hun persoonlijke omstandigheden. Er moet rekening mee worden gehouden dat de nu verleende ontheffing slechts in een uitzonderlijke situatie wordt omgezet in een arbeidsverplichting. Aan alleenstaande ouders met een kind < 12 jaar kan op grond van de WWB alleen de arbeidsverplichting worden opgelegd indien voldoende is vastgesteld dat er mogelijkheden voor kinderopvang aanwezig zijn. De omvang van de arbeidsverplichting moet verder worden afgestemd op de belastbaarheid van de klant. In de loop van 2005 zullen met de betreffende cliënten afspraken gemaakt worden over de op te leggen arbeidsverplichting. In de raadsvergadering waarin de kadernotitie is vastgesteld is er voor gekozen de prioriteit niet bij deze doelgroepen te leggen.


9

1.7 Activering Om uitstroom te kunnen bewerkstelligen is een goede analyse van het klantenbestand nodig. In 2003 is bijna het gehele bestand doorgelicht. Zoveel mogelijk klanten zijn in traject, bestaande uit scholing of bemiddeling genomen. Daarnaast werd voor klanten zonder arbeidsverplichting onderzocht middels een keuring of er nog mogelijkheden zijn. Indien uit de keuring bleek dat er geen mogelijkheden waren dan bleef de ontheffing van de arbeidsverplichtingen toegekend. In onderstaande tabel is het aantal cliënten opgenomen dat een traject volgt in 2004. In deze tabel zijn ook de mensen opgenomen die geen uitkering hebben (nuggers) die in een traject zitten. In de onderstaande tabel zijn ook de personen, die bij de instroom in de uitkering een traject zijn gestart, opgenomen. Regeling Abw IOAW/Z Nuggers

Trajecten

14 0 5

Scholing, waaronder WIN 9 0 0

Totaal

23 0 5

Voor de trajecten is gebruik gemaakt van het regionale inkoopboek. In dit boek zijn 29 bedrijven opgenomen die een of meerdere offertes uitgebracht hebben naar aanleiding van de aanbesteding. Deze aanbesteding is gedaan door 9 gemeenten. De klantmanagers van de 9 gemeente maken gebruik van dit inkoopboek. In september 2003 heeft een evaluatie van het inkoopboek plaatsgevonden via een uitwisselingsmiddag voor de klantmanagers. Uit de evaluatie zijn verschillende zaken naar voren gekomen; - de mate van tevredenheid over een bedrijf hangt samen met de kwaliteit van de medewerker van het bedrijf. Hierdoor is het mogelijk dat de klantmanagers van de ene gemeente wel en van de andere gemeente niet tevreden konden zijn over Eén en hetzelfde bedrijf. - Het inkoopboek bevat teveel informatie waardoor het niet makkelijk leesbaar is. - Door de opbouw van het inkoopboek is het moeilijk een vergelijk te maken tussen de bedrijven. - Regelmatig een mogelijkheid tot het uitwisselen van ervaringen tussen de klantmanagers wordt op prijs gesteld. - Kwaliteit van terugkoppelingen is erg wisselend. Bij de samenstelling van het inkoopboek 2004 is met bovenstaande rekening gehouden. De bedrijven hebben de informatie aan moeten leveren op voorbeschreven formats. Tijdens de voorlichting over het bestek is naar voren gebracht dat uniformiteit van belang is. De opgenomen offertes in het boek 2004 hebben betrekking op: Activering: 7 bedrijven Keuring en diagnose: 12 bedrijven Reintegratie: 20 bedrijven Scholing: 4 bedrijven Overig: 10 bedrijven Op 11 maart 2004 heeft er een kennismakingsdag plaatsgevonden voor de klantmanagers. Via workshops en een markt konden de klantmanagers kennismaken met de verschillende reïntegratiebedrijven die opgenomen waren in het inkoopboek. In 2004 zou drie keer een ontmoeting plaats vinden tussen de klantmanagers. De eerste bijeenkomst was gekoppeld aan de kennismakingsdag met de reïntegratiebedrijven, de tweede vond plaats op 8 juni 2004 en had in het bijzonder als thema de evaluatie van de samenwerking met reïntegratiebedrijven en formuleren van wensen voor het inkoopboek 2005. Een derde bijeenkomst heeft niet meer plaatsgevonden omdat hiervoor geen noodzaak aanwezig werd geacht. Voor 2004 was tevens afgesproken dat alle gemeenten managementinformatie bijhouden over vooraf afgesproken criteria zodat de evaluatie van 2004 kan plaatsvinden aan de hand van deze criteria. Dit ter voorbereiding van het bestek voor 2005. Dat bleek in de praktijk lastig omdat de mate van tevredenheid samenhangt met de ervaringen die de klantmanager heeft met één of twee klanten die bij een reïntegratiebedrijf in begeleiding zijn. De omvang van de opdrachten is dermate klein dat het moeilijk bleek algemeen verbindende conclusies hieruit te trekken, temeer omdat een andere klantmanager met hetzelfde bedrijf heel andere ervaringen heeft. Wel werd geconcludeerd dat het aantal opgenomen bedrijven nog te groot was. Afgesproken werd om voor 2005 beperking in het bestek op te nemen. De tot 2004 gevolgde aanbestedingsprocedure bleek niet te voldoen aan de normen die het ESF stelt. Gemeenten die een ESF-subsidie wilden aanvragen zouden daarmee in de problemen komen. De


aanbestedingsprocedure voor 2005 heeft een andere opzet gekregen om te voldoen aan de ESF-normen. Belangrijkste verschil is dat het in 2005 gaat om een openbare aanbesteding in plaats van een onderhandse meervoudige aanbesteding. 1.8. Werk-Deel. Het totale budget voor arbeidsactivering is samengesteld uit het budget van het ministerie, het deel van de meeneemregeling en ontvangsten door afrekening van voorgaande jaar met WSD. Het budget voor het Werk-deel voor 2004 is € 234.635. Jaarlijks wordt door het ministerie het percentage vastgesteld van het deel van het overschot wat mag worden meegenomen naar het daarop volgende jaar. In het jaarverslag 2003 is het bedrag lager dan het uiteindelijke bedrag in het kader van de meeneemregeling omdat het percentage is bijgesteld. Omdat door de raad is vastgesteld dat er geen gedwongen ontslagen mogen volgen uit de afschaffing van de ID-banen en WIW banen wordt een deel van het budget gereserveerd voor het gesubsidieerd werk. 1.8.1

Kosten Scholing en activering.

Budget Werkdeel Meeneemregeling 2003 ontvangsten Totaal budget

€ 234.635 € 53.563 € 17.257 € 305.455

Geraamd 2004 uitgave scholing en activering

€ 69.660

Uitgave 2004 scholing en activering Afrekening 2003 Totaal

€ 45.166 € 14.811 € 59.977

1.8.2. Gesubsidieerde arbeid Per 1 januari 2004 is ook de Wet Inschakeling Werkzoekenden ingetrokken. Op grond van de Wet werk en bijstand kan gesubsidieerde arbeid worden aangeboden aan personen voor wie de gemeente een reïntegratieverplichting heeft. Naast personen met een bijstandsuitkering gaat het ook om personen met een uitkering op grond van de Algemene nabestaandenwet en om personen zonder uitkering (zgn. nuggers). In de kadernotitie is aangegeven dat nuggers niet in aanmerking komen voor gesubsidieerde arbeid. Per 1 januari 2004 is ook het Besluit Instroom- Doorstroombanen ingetrokken. De gemeenten mogen de subsidie in de loonkosten continueren ten behoeve van personen die werkzaam waren op grond van deze regeling . De kosten hiervan komen ten laste van het werkdeel in het Fonds Werk en Inkomen. In de raadsvergadering betreffende de kadernotitie is besloten om doorstroom naar regulier werk te stimuleren, maar om geen gedwongen ontslagen te laten vallen. 1.8.2.1. Wiw-dienstverbanden, ID-banen en WWB-banen De uitvoering van de Wiw en WWB-banen is opgedragen aan de WSD te Boxtel. Op 1 januari 2004 waren nog 2 personen werkzaam in een Wiw-dienstverband. Dit dienstverband werd gecontinueerd op basis van de WWB. Al in 2003 werd een begin gemaakt met het onderzoeken van mogelijkheden tot uitstroom uit deze vorm van gesubsidieerde arbeid. Gesubsidieerde arbeid is immers een kostbaar instrument en zou moeten leiden tot uitstroom naar regulier werk. De door de WSD uitgevoerde activiteiten hebben er in 2004 toe geleid dat 1 persoon is uitgestroomd. Daarnaast is aan 1 persoon een nieuw dienstverband aangeboden in het kader van een WWB-baan. Bij de voormalige ID-banen kon met toepassing van de Stimuleringsregeling een baan worden omgezet in een reguliere baan. Eén ID-werkneemster is gedurende lange tijd arbeidsongeschikt. Voor de andere werknemers werd een reïntegratiebedrijf ingeschakeld om de mogelijkheden tot uitstroom te onderzoeken, dan wel om vast te stellen welke verdiencapaciteit zij hadden. Op basis van die gegevens werd de hoogte van de subsidie vastgesteld voor het jaar 2005. Op die manier wordt benodigde budget voor de bekostiging van de ID-banen beperkt. In de loop van 2004 bleek dat één inwoonster van onze gemeente werkzaam was op een ID-baan die werd gefinancierd door de gemeente Schijndel. Op grond van de nieuwe regelgeving heeft de gemeente waar de persoon woont de reïntegratieverantwoordelijkheid en niet de gemeente waar de persoon werkt. In overleg met de gemeente Schijndel wordt deze werkneemster per 1 januari 2005 overgedragen aan de gemeente Beleidsverslag Haaren 2004, WWB, Ioaw, Ioaz

11

Haaren. Zij blijft in dienst van de gemeente Schijndel en er zijn afspraken gemaakt over de hoogte van de loonkostensubsidie. Gelet op de leeftijd van deze werkneemster moeten uitstroommogelijkheden naar regulier werk uitgesloten worden geacht. In dit overzicht is deze werkneemster nog niet opgenomen omdat haar dienstverband pas vanaf 1-1-2005 onder verantwoordelijkheid van gemeente Haaren valt.

Ontwikkeling gesubsidieerde arbeid. Voormalige Wiw Stand per 1-1-2003 3 Instroom 0 Uitstroom naar regulier 0 werk Uitstroom naar WSW 1 Stand per 1-1-2004 2 instroom 0 Uitstroom naar regulier 0 werk Uitstroom naar WSW 1 Stand per 31-12-2004 1

Voormalige ID 6 0 2

WWBbaan 0 0 0

totaal

0 4 0 1

0 0 1 0

1 6 1 1

0 3

0 1

1 5

9 0 2

1.8.2.2. Kosten gesubsidieerd werk. Budget Werkdeel Meeneemregeling 2003 ontvangsten Totaal budget

€ 234.635 € 53.563 € 17.257 € 305.455

Geraamd 2004 gesubsidieerd werk

€ 167.740

Uitgave 2004

€ 161.292

1.8.3.

Totale uitgaven werkdeel.

Baten Budget Werkdeel Meeneemregeling 2003 ontvangsten Totaal budget Kosten Scholing en activering Gesubsidieerd werk Totaal kosten

€ 234.635 € 53.563 € 17.257 € 305.455 € 59.977 € 161.292 € 221.269

Overschot Overheveling naar 2005 Retour ministerie

€ 84.186 € 63.140 € 21.047

1.9. Uitstroom In onderstaande tabel is het aantal klanten opgenomen met de reden van uitstroom. Regeling WWB

Reden uitstroom Bereiken 65-jarige leeftijd overlijden Arbeid in dienstbetrekking Andere uitkering Zelfstandig beroep of bedrijf Verhuizing Aangaan relatie

Aantal 1 2 2 1 4 7 1


Ioaw/Ioaz

Geen inlichtingen Andere oorzaak Bereiken 65 jarige leeftijd totaal

1 2 4 25

1.10. Conclusies Hoewel de beleidsdoelen grotendeels zijn bereikt blijkt zowel uit de cijfers rondom de gerealiseerde uitstroom als uit de cijfers over de kenmerken van het cliëntenbestand dat het realiseren van uitstroom moeizaam gaat. Op dit moment zijn nog 23 bijstandsgerechtigden bezig met een traject richting werk. Samen met de reïntegratiebedrijven wordt geprobeerd deze cliënten te laten uitstromen naar werk. Door de oplopende werkloosheid is er veel concurrentie op de arbeidsmarkt. Er zijn veel meer werkzoekenden dan voorheen beschikbaar voor werk. Hieronder zijn ook jongere, beter opgeleide mensen met meer werkervaring, die betere aansluiting vinden bij de vraag. Werkgevers hebben keuze uit een groter aanbod dat bovendien beter gekwalificeerd is. Het vereist daarom meer inspanning dan bij een krappe arbeidsmarkt om de zwakkeren aan een baan te helpen. De kansen op werk voor een groep die –in de ogen van werkgevers- minder aantrekkelijk zijn, worden hierdoor ernstig verkleind. Uitstroom realiseren van het huidige klantenbestand gaat uiterst moeizaam en vraagt een grote tijdsinvestering. Door de grote groei van het klantenbestand is er spanning komen te staan op de aandacht voor doelmatigheid. Door de hoeveelheid aanvragen en heronderzoeken is de nadruk komen te liggen op rechtmatigheid. Voor 2005 zal de nadruk moeten komen te liggen op doelmatigheid. Afspraken met klantmanagers zijn gemaakt over; - te realiseren uitstroom - voorkomen of verkorten instroom - volgen van de klanten. Hiervoor is het nodig dat de klantmanagers meer uren kunnen besteden aan doelmatigheid. Dit heeft invloed op de opbouw van de formatie. Met het CWI worden afspraken gemaakt - striktere benadering van klanten in fase 1. Snellere terugkoppeling naar de gemeente, eerder inzetten maatregeltraject. Zowel met werkgevers in de regio als met de uitzendbureau’s zal in 2005 contact worden gezocht om te trachten zoveel mogelijk klanten te kunnen plaatsen. Het ketenoverleg met CWI en UWV zal gebruikt worden om (werk) afspraken te maken om de instroom vanuit WW zoveel mogelijk te voorkomen.


13

Hoofdstuk 2

Inkomen

Beleidsdoel De gemeente heeft tot taak te voorzien in een inkomen van die inwoners die niet kunnen beschikken over voldoende middelen van bestaan. Deze doelstelling houdt in dat er voor gezorgd moet worden dat een juiste uitkering wordt verstrekt aan die personen die behoren tot de kring der rechthebbenden. Zowel bij aanvang van de uitkering als ook tijdens de uitkeringsperiode dient gecontroleerd te worden of deze persoon (nog steeds) behoort tot de rechthebbenden en of de uitkering naar de juiste norm wordt c.q. is verstrekt. 2.1 Project Hoogwaardige Handhaving In 2004 heeft de gemeente Haaren extra aandacht besteed aan Hoogwaardig Handhaven. Omdat Haaren te weinig uitkeringsgerechtigden had om zelfstandig subsidie voor de Stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven aan te vragen, heeft zij meegelift met de gemeenten Boxtel en Vught. Door deze stimuleringsregeling konden een aantal zaken extra worden ontwikkeld. Zo beschikt Haaren nu over een fraudekompas en protocollen om beter te kunnen reageren op signalen van mogelijke fraude. Ook werd een infomap ontwikkeld die aan elke nieuwe klant wordt uitgereikt bij de aanvang van de uitkering en aan elke zittende klant bij het heronderzoek. De medewerkers krijgen ook een cursus in fraudealertheid en in het omgaan met fraudesignalen. 2.2 Poortwachter Vóór het toekennen van een periodieke of incidentele uitkering, moet nadrukkelijk ‘het recht op’ onderzocht worden, de zogenoemde poortwachtersfunctie. Een grote rol hierin speel het CWI. Van belang voor de gemeente is dat het CWI haar taak goed uitvoert. In het Regionale Ketenoverleg en in de Service Niveau Overeenkomst is in 2004 wederom sterk de nadruk gelegd op de verbetering van de poortwachtersfunctie van het CWI en op de verbetering van de aanlevering van managementgegevens. Poortwachter CWI. In 2004 werd het CWI bezocht door 74 Haarenaren die mogelijk een beroep konden doen op een WWBuitkering. In onderstaande tabel wordt dit weergegeven. 51 % van de aanvragen werd door het CWI voorkomen. Dit noemen we de preventiequote. Regeling WWB

Indicering 74

Uitkeringsaanvraag 36

Uitkeringsintake 29

Niet alleen het CWI heeft een poortwachtersfunctie ook de gemeente heeft deze functie. Met de poortwachterfunctie wil de afdeling Sociale Zaken; 1. het zoveel mogelijk tegenhouden van aanvragers van een uitkering die een redelijke kans hebben om werk te vinden. 2. Het in zo vroeg mogelijk stadium, bij voorkeur bij voorkeur aan de poort, zeven van aanvragers die ten onrechte een aanvraag doen. Regeling

Groep

WWB

Aanvraag < 21 jaar Aanvraag 21 t/m 64 jaar Aanvraag Bbz bedrijfskapitaal Aanvraag Bbz levensonderhoud Ioaw Ioaz

Ioaw/ioaz totaal

Toekenne n 1 24 2 2 0 0 29

Afwijzen

Niet in behandeling nemen

1 2 0 1 0 0 4

0 2 1 0 0 0 3

In onderstaande tabel vindt u de redenen van afwijzing van het recht op uitkering: Reden afwijzing Beleidsverslag Haaren 2004 WWB, Ioaw, Ioaz

Aantal

Niet feitelijk woonachtig in onze gemeente Verblijfsrecht vervalt bij beroep op publieke middelen Voldoende Vermogen Niet voldoen aan criteria Bbz totaal

1 1 1 1 4

2.3 Controle Indien de uitkering wordt toegekend dan moet regelmatig het recht op bijstand gecontroleerd worden. Deze taak ligt bij de gemeente. Onderzoek vindt plaats naar de juistheid en volledigheid van de verstrekte gegevens die nodig zijn voor de verlening dan wel voortzetting van de uitkering. Voor de controle op de rechtmatigheid heeft de gemeente verschillende instrumenten. Soort onderzoek Rechtmatigheidsonderzoek Onderzoek handhaving

2003 55 5

2004 57 15

A. Heronderzoeken. Tijdens de heronderzoeken wordt aan de hand van verificatie het recht op uitkering onderzocht. De juistheid en tijdigheid van de verstrekte gegevens worden gecontroleerd. B. Inlichtingenbureau. Vanaf 1 januari 2003 is de afdeling Sociale Zaken aangesloten bij het inlichtingenbureau. Met de aansluiting bij het inlichtingenbureau kan de afdeling maandelijks of bij het heronderzoek beoordelen of belanghebbende daadwerkelijk zijn inkomsten heeft opgegeven. Zogenaamde “witte fraude” komt vlug aan het licht zodat snel actie ondernomen kan worden. In 2004 werden 117 signalen ontvangen waaruit bleek dat een cliënt naast de bijstandsuitkering ook andere inkomsten had. Veelal betrof dit informatie die reeds bekend was bij de gemeente. In 2004 is ook informatie afkomstig van de Belastingdienst via het Inlichtingenbureau ontvangen. De informatie betrof de hoogte van de ontvangen rente en het saldo van de bankrekeningen van cliënten. Hieruit zijn 26 signalen ontvangen. Uit de ingekomen signalen bleek dat er in één situatie sprake was van vermogensfraude. De uitkering werd beëindigd en de teveel genoten uitkering werd teruggevorderd. De ingekomen signalen hadden betrekking op 65 cliënten. Van alle binnengekomen signalen waren er 15 die nader zijn onderzocht. In onderstaande tabel worden de resultaten weergegeven. conclusie onderzoek

aantal 15

resultaat Fraude 1

Signaal nog in onderzoek 7

C. Rechtmatigheidsheronderzoeksformulier. Uitkeringsgerechtigden met een periodieke uitkering voor levensonderhoud leveren maandelijks een rechtmatigheidonderzoekformulier (rof) in. Dit formulier heeft tot doel belanghebbende te herinneren aan de inlichtingenverplichting. Op het formulier moet worden aangegeven of er voor de bijstand relevante wijzigingen zijn geweest of op stapel staan. Daarbij valt te denken aan: inkomsten, vermogen, gezinssamenstelling en woonsituatie. Indien de beantwoording onvolledig is, wordt de uitkering opgeschort. De cliënt wordt van de opschorting schriftelijk op de hoogte gesteld, tevens wordt een hersteltermijn geboden. D Maatregelen Op grond van de WWB, Ioaw en Ioaz worden aan de cliënt verplichtingen opgelegd. Wanneer een cliënt zich niet heeft gehouden aan de opgelegde verplichtingen kan aan hem een maatregel worden opgelegd. In 2004 zijn aan 15 personen maatregelen opgelegd. Dit betrof: regeling WWB

soort Inschrijving CWI Onvoldoende solliciteren


aantal 5 5 15

IOAW/Z Totaal

Niet voldoen inlichtingenplicht Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid Inschrijving CWI

1 3 1 15

E Fraudeonderzoeken. De gemeente Haaren is voor het verrichten bijzondere onderzoeken aangesloten bij de sociale recherche van ‘s-Hertogenbosch. Met ingang van 2003 wordt op regelmatige basis ook gebruik gemaakt van de preventieambtenaar van de sociale recherche. Zij leert de medewerkers signalen te onderscheiden, voert samen met de medewerkers gesprekken met klanten bij twijfel aan de juistheid van de gegevens. In 2004 heeft de sociale recherche voor de gemeente Haaren 4 onderzoeken verricht. In twee situaties ging het om een onderzoek naar de verblijfplaats van de cliënt en in twee andere gevallen om zwart werk. De resultaten zijn verwerkt in onderstaande tabel. Uitkering ongewijzigd voortzetten Uitkering aanpassen Uitkering beëindigen Totaal Aantal opgelegde boetes

1 1 1 3 1

In de maand februari 2004 heeft een speciaal onderzoek plaatsgevonden ten aanzien van vermogensfraude door het bezit van auto’s niet te vermelden. Sociale zaken heeft de namen en adressen doorgegeven van uitkeringsgerechtigden, waarna de sociale recherche éénmalig een onderzoek heeft gedaan naar het bezit van motorvoertuigen. Uit dit onderzoek kwamen twee verdachte signalen naar boven. Uit nader onderzoek bleek echter dat er geen sprake was van schenden van inlichtingenplicht of vermogenfraude. F In juni 2004 werd een overeenkomst getekend tussen het UWV en de gemeente Haaren. Het UWV, afdeling Internationaal Bureau Fraude-informatie kan op basis van deze overeenkomst fungeren als intermediair in de uitwisseling van gegevens ten behoeve van grensoverschrijdend onderzoek. Bij vermoedens van vermogensfraude in Turkije en Marokko kan een beroep worden gedaan op dit bureau. In 2004 is aan dit bureau geen concrete opdracht gegeven voor onderzoek. G Interne controle Interne controle is erop gericht om fouten in de uitvoering tijdig te signaleren en te (laten) corrigeren. De interne controle heeft in 2004 aan de hand van het interne controleplan plaats gevonden door een externe controleur. Controle heeft plaatsgevonden op. - gemeentelijk beleid - recht op uitkering - onderzoeksverplichting - opleggen van verplichtingen en de handhaving - terugvordering en verhaal - debiteuren - administratie - administratieve organisatie Uit de controle blijkt dat er geen structurele fouten in de uitvoering worden gemaakt. Er zijn geen financiële fouten geconstateerd. G Bezwaar en beroep. Tegen een beslissing kan bezwaar aangetekend worden. In onderstaande tabel is het aantal bezwaar en beroepszaken weergegeven. regeling

afhandeling

Abw/WW B

gegrond ongegrond Niet ontvankelijk

Aantal 2003 4

Aantal 2004 0

7 1

2 0


IOAW/Z Totaal

Ambtshalve herziening ongegrond

1

0

1 14

0 2

Het aantal bezwaarschriften is in 2004 flink gedaald ten opzichte van 2003. Howel er in 2003 ook sprake was van een inhaalslag mag ook geconcludeerd worden dat blijkbaar de kwaliteit van de genomen besluiten is verbeterd ten opzichte van het vorige jaar. 2.4 Terugvordering en verhaal Wanneer ten onrechte of teveel betaalde bijstand wordt verleend wordt bijstand teruggevorderd. Dit kan als gevolg van schending van de inlichtingenplicht, administratieve fout, het achteraf verkrijgen van middelen, het niet nakomen van de verplichtingen bij leenbijstand of bij borg. Bij verhaal worden de kosten voor de uitkering verhaald op de ex-partner of ouder van de uitkeringsgerechtigden. In onderstaande tabel wordt de stand van zaken weergegeven. soort vordering

aantal per Aantal per Aantal per 31-12-02 31-12-03 31-12-2004 Terugvordering Abw 9 15 17 Terugvordering IOAW 0 2 2 Terugvordering IOAZ 1 0 Terugvordering bijz bijst. 4 8 10 Terugvordering WVG 0 3 3 Fraude Abw 3 1 0 Krediethypotheek Abw 1 1 2 Onderhoudsplicht => 21 jr. 14 17 17 Onderhoudsplicht < 21 jr. 0 0 2 Leenbijstand Bbz renteloos 5 4 7 Leenbijst. Bbz 10 8 11 rentedragend Boete Abw 3 6 6 Leenbijstand Abw Bijz. B 6 8 6 56 73 85 Totaal

In onderstaande tabel is de stand van de totale schuld weergegeven. Daar de leenbijstand aan zelfstandigen hier een groot deel vanuit maakt is deze apart weergegeven.

Terugvordering bijstand WWB Terugvordering bijz. bijstand Fraudevordering WWB Krediethypotheek WWB

01-01-2004 15.511,76

afgelost 11.993,51

verstrekt 18.254,38

31-12-2004 21.772,63

6.830,53

3.219,73

10.959,16

14.569,96

189,62

189,62

4.735,32

4.439,21


0 10.612,91

0 10.909,02

17

Onderhoudsplicht WWB >21 jr Onderhoudsplicht WWB <21 jr Leenbijstand Bbz renteloos Leenbijstand Bbz rentedragend Wet Boeten WWB Leenbijstand bijzondere bijstand totaal

10.682,03

14.139,04

0

0

11.118,48

7.661,47

1.599,94

1.599,94

38.947,48

6.952,20

13.755,34

45.750,62

518.245,93

142.045,13

270.234,73

646.435,53

147,94

268,94

442,00

321,00

14.393,12

6.541,77

678,40

8.529,75

€ 609.683,73

€ 189.789,15

€ 337.655,34

€ 757.549,92

2.5 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen In 2003 was de verwachting dat op termijn de uitvoering van de Bbz en mogelijk ook van de Ioaz zou worden gecentraliseerd of dat gemeenten gezamenlijk de uitvoering van deze regelingen ter hand zou nemen. Tot nu toe heeft deze centralisatie niet plaatsgevonden, noch op grond van wettelijk voorschrift, noch op basis van vrijwilligheid. De gemeente Haaren laat de onderzoeken in het kader van Bbz naar tevredenheid uitvoeren door het Instituut voor het Midden en Kleinbedrijf. 2004 3 3

Aanvragen Bbz levensonderhoud Aanvragen Bbz bedrijfskapitaal

2.6 Kosten De financiering van de WWB wijkt volledig af van die van de Abw. Met de overgang naar de Wwb zijn de gemeenten 100% verantwoordelijk geworden voor de financiering. Het toegekende budget wordt op macro niveau berekend aan de hand van gegevens zoals groei werkloosheid, stand economie en koopkracht. Als gevolg van de doorwerking van het lagere aantal bijstandsuitkeringen in 2003 dan geraamd en de gewijzigde inzichten in de conjunctuur was de verwachting van het ministerie dat er sprake zal zijn van een minder sterke stijging in het bijstandsvolume in 2004. In de verzamelbrief van april 2004 blijkt dat het ministerie komt tot een bijstelling van het macrobudget. Het budget wordt verlaagd met 8% (€ 400 miljoen) . Het totale budget komt via een verdeelsleutel naar de gemeenten. Voor gemeenten met minder dan 40.000 inwoners wordt het budget berekend aan de hand van de gegevens uit het jaar t-2.

WWB

Begroting 2004

Kosten

564.500

Baten

535.130

Voorlopig budget

Werkelijk inkomsten

644.222

589.304

Saldo

Werkelijke uitgaven 597.752

verschil - 33.252 54.174 21.570

Overige regelingen. Regeling

Begroting 2004

werkelijk

Kosten BBZ

120.000

194.260


IOAW/IOA Z Totaal Baten. Bbz IOAW/IOA Z Totaal Saldo

224.000

110.980

334.000

305.240

105.000 168.000

151.550 136.983

273000

288.533

- 61.000

- 16.707

2.7. Conclusie. Omdat bij het opstellen van de begroting 2004 door de afdeling Sociale Zaken uitgegaan was van een lager toegekend budget heeft de bijstelling in 2004 (zie vorige paragraaf) geen negatieve gevolgen gehad. Er is sprake van een overschot. Wel problematisch is dat de groei van het bestand in Haaren hoger is dan op macro-niveau. Voor de begroting betekent dit dat de kosten van het inkomensdeel binnen de begroting is gebleven, er is sprake van een overschot. De kosten van het inkomensdeel zijn wel hoger dan het uiteindelijke toegekende budget. Om de risico’s voor 2005 zoveel mogelijk te beperken kan het overschot op het I-deel van de Wwb toegevoegd worden aan het budget voor 2005.


19

Hoofdstuk 3 Zorg en andere regelingen. Beleidsdoelen Met de invoering van de WWB per 1 januari 2004 is de mogelijkheid tot het verstrekken van categoriale bijzondere bijstand vervallen. De enige uitzonderingen hierop zijn de categoriale bijstand voor gehandicapten en chronisch zieken en de collectieve ziektekostenverzekering. Bij de behandeling van de kadernotitie is door de raad aangegeven, dat zij hecht aan een ruimhartig minimabeleid. In de loop van 2004 heeft daarom herijking van het minimabeleid plaatsgevonden. 3.1

Terugdringen niet-gebruik

3.1.1 Project onbenutte rechten Naast een ruimhartig minimabeleid achtte de raad het ook van belang dat de inwoners die aanspraak konden maken op de diverse regelingen daar ook daadwerkelijk gebruik van zouden maken. In samenwerking met Grijs Haaren en de ouderenbonden is daarom het Project Onbenutte rechten, ook wel koffertjesproject genoemd, tot stand gekomen. In september 2004 werden alle 691 senioren in de gemeente die ouder zijn dan 75 jaar aangeschreven. In de brief werden zij geattendeerd op diverse regelingen waarmee zij hun inkomen konden verhogen, c.q. hun lasten verlagen. De seniorenadviseurs werden geïnstrueerd door medewerkers van de gemeente zodat zij desgewenst hulp konden bieden bij het aanvragen van een van de regelingen. In totaal werd naar aanleiding van de mailing 78 maal (11 %) een beroep gedaan op ondersteuning en nadere voorlichting door de seniorenadviseurs. De ouderenadviseurs brachten een huisbezoek aan deze mensen. Dit leidde tot een aantal aanvragen, variërend van: • aanvraag teruggave loonbelasting • kwijtschelding gemeentelijke belastingen • aanvraag WVG • aanvraag huursubsidie • algemene informatie en voorlichting over allerlei onderwerpen. Omdat veel senioren bleken te beschikken over een eigen woning met een royale overwaarde bleef het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand klein. In 2005 zal opnieuw een mailing worden verzorgd aan de senioren in onze gemeente die ouder zijn dan 65 jaar en jonger dan 75 jaar. 3.1.2 Project aanvullende bijstand aan personen met een onvolledige uitkering AOW Begin 2004 werd bij de Sociale Verzekeringsbank een lijst opgevraagd van inwoners die een onvolledige AOW-uitkering ontvingen. Wanneer iemand een periode niet in Nederland heeft gewoond, bestaat niet de volledige aanspraak op AOW. In Haaren bleek dit het geval bij circa 40 personen. Zij hebben een brief gehad waarin zij zijn gewezen op de mogelijkheid van aanvullende bijstand. Aanvullende bijstand is mogelijk indien het inkomen uit AOW en pensioen beneden de bijstandsnorm ligt én indien het vermogen beneden de vrijlatinggrens ligt. Op basis van deze mailing zijn geen reacties binnengekomen, zodat de conclusie kan worden getrokken dat inwoners met een gedeeltelijke AOW in onze gemeente beschikken over aanvullende inkomsten, dan wel over vermogen. 3.2 Minimabeleid vanaf 2004 Met de inwerkingtreding van de WW B per 1 januari verviel de mogelijkheid van het verstrekken van categoriale bijzondere bijstand. In Haaren betrof dit de Bijdrageregeling Sport- en Welzijn, de Regeling meerjarige minima en de Regeling Schoolgaande kinderen. Deze regelingen zijn daarom ingetrokken per 1 januari 2004. Categoriale bijzondere bijstand is op grond van de WWB nog wel mogelijk voor chronisch zieken en gehandicapten en in de vorm van een collectieve ziektekostenverzekering. Bij de behandeling van de Kadernotitie WW B heeft de raad de wens uitgesproken te komen tot een ruimhartig minimabeleid. In juni werd door het college de nota betreffende herijking van het minimabeleid vastgesteld. Hieronder staan de diverse onderdelen van het minimabeleid opgesomd zoals dat geldt sinds 1 januari 2004. 3.2.1 Vergoeding kosten voor deelname sport en welzijn Deelname aan sport, vereniging, activiteiten op scholen door de kinderen, bezoek peuterspeelzaal, bezoek theater, pretpark of dergelijke beschouwt ons college als noodzakelijk om maatschappelijk betrokken te zijn en blijven. Voor 65-plussers en personen, die aangewezen zijn op een vervoersvoorziening op grond van de WVG, geldt dit ook voor ook een abonnement op krant en/of telefoon. Op basis van dit standpunt werd


het mogelijk om individuele bijzondere bijstand te verstrekken voor dergelijke kosten. De maximale vergoeding is opgetrokken tot € 150,- per persoon per jaar (voorheen € 136,13). Er zijn geen aparte gegevens bekend over het aantal aanvragen en de hoogte van de toegekende bedragen. De reden hiervoor is dat de toekenning individuele bijzondere bijstand betreft. Deze worden opgenomen in de aantallen van Individuele bijzondere bijstand onder 3.2.9 van dit verslag. 3.2.2 Collectieve ziektekostenverzekering De Basisziektekostenverzekering biedt steeds minder dekking tegen allerlei ziektekosten. De premies voor ziektekostenverzekering stegen in 2004 flink en die trend zet zich nog voort in de toekomst. Voor mensen met een inkomen op bijstandsniveau of net daarboven betekent dit een flinke aanslag op het gezinsbudget. Een extra aanvullende verzekering boven de gebruikelijke aanvullende verzekering wordt vaak om financiële redenen niet afgesloten. Daarom verwachtten wij, dat steeds vaker een beroep moet worden gedaan op bijzondere bijstand in de voor eigen rekening blijvende ziektekosten. In 2004 werd daarom voorbereiding getroffen voor het afsluiten van een collectieve ziektekostenverzekering met het CZ en het VGZ. Bij deze ziektekostenverzekeraars zijn de meeste inwoners van Haaren verzekerd. De gemeente heeft hierin begeleiding gekregen van Bureau BS&F. De kosten voor deze begeleiding wordt betaald door de ziektekostenverzekeraars. Per 1 januari 2005 werd aan alle bijstandscliënten een collectieve verzekering bij CZ of VGZ aangeboden. Nagenoeg alle cliënten hebben besloten gebruik te maken van de collectieve verzekering. Bij deelname krijgt de cliënt een kleine korting op de premie voor de eigen aanvullende verzekering. Bovendien neemt de gemeente de meerkosten voor de collectieve verzekering voor haar rekening. Het ziekenfonds vergoedt op basis van de collectieve verzekering een groter aantal kosten, waardoor minder vaak een beroep gedaan moet worden op bijzondere bijstand. Voor cliënten heeft dit tot voordeel dat slechts bij één adres een aanvraag voor vergoeding moet worden ingediend. Bovendien kan het ziekenfonds de aanvragen sneller afhandelen, omdat minder gegevens moeten worden gecontroleerd. De aanvraagprocedure voor bijzondere bijstand wordt –ook bij de eenvoudige procedure voor bijstandscliënten- door klanten nog vaak als omslachtig ervaren. De bedoeling is om in 2005 de collectieve ziektekostenverzekering ook voor niet-bijstandsgerechtigden aan te bieden, mits hun inkomen niet hoger ligt dan 110 % van het wettelijk minimumloon en hun vermogen benden de vrijlatinggrens ligt. Het oorspronkelijk streven was om dit in te laten gaan per 1 april 2005. Omdat de start van de collectieve ziektekostenverzekering voor bijstandsklanten echter wat administratieve en organisatorische problemen gaf, is dit uitgesteld tot een latere datum. 3.2.3 Schuldhulpverlening Landelijk neemt het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening toe. Schuldenproblematiek ontstaat doordat het inkomen en de uitgaven een tijd lang niet in overeenstemming zijn met elkaar. Om de schuldenproblematiek op te lossen kan de klant terecht bij de Gemeentelijke Kredietbank in Den Bosch. De gemeente Haaren heeft een overeenkomst met hen gesloten voor de schuldhulpverlening. De GKB probeert om de schulden op te lossen door • bemiddeling met de schuldeisers over een terugbetalingsregeling, • door schulden te saneren en een saneringskrediet te verstrekken, • door aanmelding voor de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen indien een minnelijke schikking niet lukt. Schulden ontstaan vaak doordat er sprake is van andersoortige problematiek. Soms moeten mensen leren hoe zij na een inkomensdaling hun uitgaven en inkomsten op elkaar moeten afstemmen; soms is er sprake van psychische problematiek of sociale problematiek. De consulent bij het GKB kijkt niet alleen naar de oplossing van de schuldensituatie, maar probeert ook de oorzaak te achterhalen. Voor zover nodig wordt de cliënt doorverwezen naar het Maatschappelijk Werk. Door het wegnemen van de onderliggende problematiek hoopt men herhaling van de schuldenproblematiek te voorkomen. In onderstaande tabel wordt weergegeven voor welke producten in 2004 door inwoners uit Haaren een beroep werd gedaan op de hulpverlening van de GKB en wat de hulpverlening door de GKB heeft gekost.


21

Product Leningen Aanvragen Aanvragen Debiteuren Debiteuren Schuldhulpverleningsaanvragen Schuldregelingsverzoek Schuldregelen fase 2 Schuldregelen (SB) Budgetbeheer

Omschrijving

Realisatie2004

Behandeld Afgewezen/ingetrokken In beheer Met borgstelling

12 4

Intake Behandeld Behandeld Bankpas Beheer totaal behandeld Beheer beperkt

12 6 3 0 3

Beheer totaal 31/12 Beheer beperkt 31/12 Budgetbegeleiding WSNP verklaringen

Particulier Ondernemingen Totaal

Totaal

0 0 3 3 39

koste n

Totaal

95,-

380,-

515,395,396,-

6.180,2.370,1.188,-

400,-

1.200,-

95,-

285,11.603,-

3.2.4 Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Deze regeling behoort tot het pakket aan inkomensondersteunende maatregelen maar wordt op de afdeling Financiën uitgevoerd. Daarom volstaan we hier met het noemen van de regeling, maar brengen hierover geen verslag uit. 3.2.5

Vangnet

De Vangnetregeling voorziet in een vorm van huursubsidie wanneer het inkomen tijdens de huursubsidieperiode tussentijds ernstig daalt. In het jaar 2004 werden 12 aanvragen ingediend. Hiervan werden 10 aanvragen toegekend en 2 afgewezen. De uitkeringen bedroegen in totaal in 2004 € 8.655,16. 3.2.6 Langdurigheidtoeslag In de WWB bestaat de mogelijkheid om aan inwoners die al 60 maanden een inkomen hebben op bijstandsniveau een toeslag te verstrekken. Deze regeling kan worden gezien als een vervanging voor de categoriale bijzondere bijstand voor meerjarige minima, die de gemeente had op grond van lokaal beleid. Om voor de regeling in aanmerking te komen mag de aanvrager geen inkomen hebben gehad uit of in verband met arbeid. Om die reden komt slechts een kleine groep in aanmerking voor de toeslag. In onderstaande tabel wordt aangegeven hoeveel aanvragen werden ingediend en gehonoreerd of afgewezen. Aantal aanvragen 5

Aantal afgewezen 3

Aantal toegekend 2

kosten € 648,-

3.2.7 Categoriale bijzondere bijstand voor chronisch zieken en gehandicapten Aan het budget voor bijzondere bijstand zijn extra middelen gevoegd voor categoriale bijstandsverlening aan deze doelgroep. Voor zover deze personen gebruikmaken van een bijstandsuitkering voor levensonderhoud is aan hen de mogelijkheid geboden van een collectieve ziektekostenverzekering. Zodra deze verzekering ook aangeboden wordt aan niet-bijstandsgerechtigden, kunnen zij daar gebruik van maken. Voor bijzondere kosten kan elke inwoner een beroep doen op individuele bijzondere bijstand. Haaren maakt gebruik van het Werkboek van de gemeente Tilburg waarbij de vergoedingenlijst aangeeft welke kosten tegen welke vergoeding voor bijstandsverlening in aanmerking komen. Veel kosten voor chronisch zieken en gehandicapten worden vallen onder deze regeling. Het Platform Gehandicapten is gevraagd naar de wensen voor categoriale bijzondere bijstand zover dit nog niet mogelijk zou zijn via de bestaande regeling bijzondere bijstand.. Zij hebben nog geen wensenlijstje overgelegd.


3.2.8 Individuele bijzondere bijstand en Regeling meerjarige minima Eind 2003 werden nog 15 aanvragen ingediend voor de –per 1 januari 2004 ingetrokken- Regeling meerjarige minima. In onderstaande tabel worden de totalen weergegeven. Er is sprake van een overschrijding van het budget bijzondere bijstand. Omdat voor de langdurigheidstoeslag teveel is begroot kan het tekort op de bijzondere bijstand ten laste komen van de post langdurigheidstoeslag. Beide vallen onder het minimabeleid. Regeling

aanvragen

toekenning

Begroting 2004

Kosten 2004

Bijzondere bijstand Sport en welzijn (2003) Bijdrage regeling minima (2003) Totaal

58 4 15

39 4 9

45.000

46070 1490 2495

45.000

50. 055


23

Lijst van afkortingen. Abw Algemene bijstandswet Anw Algemene nabestaandenwet AWBZ Algemene wet bijzondere ziektekosten Bbz Besluit bijstandsverlening zelfstandigen COA Centraal Orgaan opvang Asielzoekers CWI Centrum voor werk en inkomen ID In- en doorstroombanen IOAW Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijke Arbeidsongeschikte Werkloze werknemers IOAZ Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijke Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandige Nugger Niet-uitkeringsgerechtigde REKO Regionaal Ketenpartners Overleg ROA Regeling opvang asielzoekers Rof Rechtmatigheidsonderzoeksformulier SNO Service niveau overeenkomst SUWI Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen SZW (Ministerie) Sociale Zaken en werkgelegenheid UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen VNG Vereniging voor Nederlandse Gemeenten Win Wet inburgering nieuwkomers WIW Wet Inschakeling Werkzoekenden WSW Wet Sociale Werkvoorziening WWB Wet Werk en Bijstand


Nadere informatie. Raadsvoorstel. Raadsvergadering : 26 mei 2005 Agendapunt : Onderwerp : Jaarverslag Sociale Zaken

Recommend Documents