Jaarstukken Jaarrekening en jaarverslag

Jaarstukken 2007

Jaarrekening en jaarverslag

1

2

Inhoudsopgave Jaarstukken Jaarrekening A. Algemeen 1.Voorwoord en leeswijzer 2.Bestuurlijke overwegingen 3.Financiële positie nader beschouwd 4.Waarderingsgrondslagen 5.Overzicht baten en lasten programmarekening 2007 met toelichting 6.Balans met toelichting 7.Reserves en voorzieningen 8.Begrotingsrechtmatigheid B. Bijlagen 1.Bijlage A Overzicht sterkte en lasten personeelsbezetting 2.Bijlage B Overzicht investerings- en financiëringsstaat 3.Bijlage C Staat van reserves en voorzieningen 4.Bijlage D Overzicht mutaties reserves 5.Bijlage E Staat gewaarborgde geldleningen 6.Bijlage SISA 7.Accountantsverklaring

Jaarverslag A. Algemeen 1. Kerngegevens 2.Bestuurlijke structuur 3.Portefeuilleverdeling College van Burgemeester en Wethouders 4.Organigram B. Programmaverantwoording 1. Programma’s 1. Burger en Bestuur 2. Economie en werkgelegenheid 3. Veiligheid 4. Onderwijs en Jeugd 5. Bouwen, wonen en milieu 6. Arbeidsparticipatie 7. Verkeer en Vervoer 8. Sport, recreatie en cultuur 9. Openbaar gebied 10. Zorg en welzijn 11. Gebiedsontwikkeling 12. De vitale stad 13. Accommodaties 14. Bedrijfsvoering 15. Inkomstenbronnen 2.Overzicht van algemene dekkingsmiddelen 3.Onvoorzien en volumes nieuw beleid c.a.

3

C. Paragrafen 1. Paragraaf lokale heffingen 2. Paragraaf weerstandsvermogen 3. Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen 4. Financieringsparagraaf 5. Paragraaf bedrijfsvoering 6. Paragraaf verbonden partijen 7. Paragraaf grondbeleid 8. Paragraaf rechtmatigheid 9. Paragraaf GSB 10. Paragraaf WMO

4

Jaarrekening

5

A1.

Voorwoord en leeswijzer

Voor u liggen de bestuurlijke en financiële verantwoording over het jaar 2007: de Jaarstukken 2007. De jaarstukken vormen elk jaar het sluitstuk van de planning & controlcyclus. De jaarstukken zijn als het ware het spiegelbeeld van de programmabegroting, in dit geval natuurlijk het spiegelbeeld van de Programmabegroting 2007. Dat betekent dat in de vormgeving zoveel als mogelijk de inrichting van de programmabegroting is gevolgd. Dit om gemakkelijker te kunnen controleren of en hoe het beleid - zoals dat is voorgenomen in de begroting - is uitgevoerd en hoeveel middelen het heeft gekost. De jaarstukken hebben ook in evaluatieve zin betekenis voor eerder gemaakte beleidskeuzes en de ontwikkelingen daarin: de jaarstukken bieden beleidsmatige informatie achteraf, die de raad mede in staat moet stellen om goede en verantwoorde keuzes te kunnen maken voor nu en in de toekomst. De jaarstukken beogen daarmee inhoud te geven aan de kaderstellende en controlerende functie van de gemeenteraad. De jaarstukken bestaan uit drie onderdelen: het jaarverslag, de jaarrekening en het sociaal jaarverslag. In 2003 heeft de raad de opbouw en indeling van de huidige programmabegroting vastgesteld. Vanaf dat moment vormen vijftien programma’s de basis voor zowel de programmabegroting als de jaarstukken. Overigens is er met ingang van 2008 nog sprake van dertien programma’s. De programma’s zijn in belangrijke mate beleidsinhoudelijk van aard en beschrijven de politiekbestuurlijk belangrijke onderwerpen, speerpunten, beleidsitems en andere hoofdzaken. Het jaarverslag bestaat uit de volgende 15 programma’s: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Burger en bestuur Economie en werkgelegenheid Veiligheid Onderwijs en jeugd Bouwen, wonen en milieu Arbeidsparticipatie Verkeer en vervoer Sport, recreatie en cultuur Openbaar gebied Zorg en welzijn Gebiedsontwikkeling De vitale stad Accommodaties Bedrijfsvoering Inkomstenbronnen

De jaarrekening bevat belangrijke hoofdstukken als de bestuurlijke overwegingen bij de jaarstukken en de nadere beschouwing van de financiële positie. Verder is de jaarekening meer financieel van aard en opzet. Het sociaal jaarverslag gaat met name in op de personele, organisatorische en arbeidsvoorwaardelijke aspecten van het verslagjaar. In de verslaglegging over het jaar 2007 is het verbeterproces zoals gestart in 2006 voortgezet. Dit houdt onder meer in dat: • de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling in een afzonderlijk hoofdstuk inzichtelijk zijn gemaakt • in de programmarekening (zie jaarrekening Hoofdstuk 4 -overzicht baten en lasten programmarekening 2007 met toelichting) een analyse op hoofdlijnen is gegeven van het rekeningresultaat; deze analyse op hoofdlijnen gaat uit van afwijkingen met een grensbedrag van € 200.000 • per programma inzicht wordt gegeven over de financiёle ontwikkeling over het jaar 2007, waarbij een meer gedetailleerde analyse is gegeven, waarbij als grensbedrag voor de afwijkingen een bedrag van € 50.000 is gehanteerd; • de analyses zijn toegespitst op de verschillen tussen de begroting na wijziging en realisatie; verschillen tussen de primitieve begroting en de begroting na wijziging zijn niet toegelicht,

6

• • • •

omdat dit veelal wijzigingen zijn geweest van administratieve aard; overigens zijn deze wijzigingen wel in beeld gebracht en ook beschikbaar ter raadpleging de financiёle analyses verder inhoudelijk verbeterd zijn ten opzichte van voorgaande jaren; analyses per programma zijn zoveel mogelijk indentiek uitgevoerd en getoetst op aanvaardbaarheid en toereikendheid; steeds meer aandacht is voor de beleidsmatige verantwoording van geformuleerde doelen en prestaties; de paragrafen verder aan informatieve waarde heeft gewonnen, onder meer door toevoeging van nieuwe paragrafen op te nemen over het Grotesteden Beleid (GSB) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); voldaan is aan alle verslaggevingseisen zoals verwoord in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV).

In het jaarverslag staan steeds drie kernvragen centraal: • Wat hebben we gedaan? De acties/maatregelen/producten • Wat hebben we bereikt? De behaalde doelen en maatschappelijke effecten • Wat heeft het gekost? De uitvoering/input. Het jaarverslag en de jaarrekening van de jaarstukken 2007 zijn gebundeld in één boekwerk. Het sociaal jaarverslag 2007 wordt als apart boekwerk geproduceerd en hier ook niet verder toegelicht. Het onderdeel jaarverslag bevat de kerngegevens van de gemeente Emmen, de bestuurlijke structuur, de portefeuilleverdeling, de organisatiestructuur, de verantwoording over de 15 programma’s en de paragrafen. De accountantsverklaring completeert dit onderdeel. Het onderdeel jaarrekening bevat een terugblik op de bestuurlijke overwegingen, een nadere beschouwing van de financiële positie en vervolgens een aantal hoofdstukken met aanvullende financiële verantwoordingsinformatie. De jaarrekening sluit af met een aantal bijlagen.

7

2. Bestuurlijke overwegingen De bestuurlijke context van 2007

De basis voor het bestuurlijke jaar 2007 vinden we in het Bestuursakkoord 2006 – 2010 “Samen doen in vertrouwen, vertrouwen in samen doen” en in de Collegebrief 2006 – 2010 “Uit de startblokken”. De bestuurlijke accenten in deze documenten zijn er vooral op gericht de ambities van de Strategienota 2020 te realiseren. Om hierin de richting beter te kunnen bepalen en de strategische koers van accenten te voorzien, hebben we gekozen voor vier kernthema’s waarvan het college vindt dat deze in hun uitwerking kunnen zorgen voor nieuwe impulsen en nieuw perspectief voor Emmen op weg naar 2020. Deze kernthema’s zijn: werken, wonen, bereikbaarheid en jeugd. Daarnaast hebben we een tiental markeringspunten voor deze bestuurlijke periode benoemd waarop we reële, zichtbare resultaten en effecten willen hebben behaald. Het is deze lijn die duidelijk maakt dat het accent in deze bestuursperiode ligt en dus ook in 2007 heeft gelegen op continuïteit van beleid: afmaken waarmee we zijn begonnen, resultaten boeken met onze inzet en effecten zien van onze inspanningen. We bepalen natuurlijk niet alleen de bestuurlijke agenda in 2007: de dagelijkse dynamiek van de samenleving, de economische conjunctuur, tal van (autonome) maatschappelijke ontwikkelingen en initiatieven van anderen hebben evenzo goed richting gegeven aan onze activiteiten en de inhoud en het resultaat daarvan mede bepaald. Dat hoort uiteraard ook zo te gaan en dat sluit naadloos aan bij de visie op onze veranderende rol, waarin we ons steeds meer als regisseur van ontwikkelingen willen manifesteren. In 2007 kwam het bestuursakkoord tussen het nieuwe kabinet en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) tot stand. Het is een belangrijk akkoord omdat het nieuwe fundamenten bevat voor de wijze waarop gemeenten en het rijk in de nabije toekomst met elkaar om willen gaan. Hoewel de financiële effecten van dit akkoord voor de gemeenten vooralsnog betrekkelijk marginaal zijn, lijkt in ieder geval wel een positieve kentering teweeg gebracht te zijn in de verhoudingen met het rijk, want deze waren de laatste jaren niet geweldig. Voorbeelden van de veranderende sfeer en verhoudingen zijn: 1) de afspraken om gezamenlijk allerlei maatschappelijke problemen aan te pakken, met daarbij een nadrukkelijke regierol voor gemeenten in het verschiet en 2) de bereidheid van het rijk om serieus met de gemeenten te spreken over groei van de autonomie, over de rol van de gemeenten als ‘eerste overheid’ en in dat licht ook over de samenstelling en omvang van het ‘eigen’ gemeentelijk belastinggebied. Dit laat onverlet dat we voortdurend scherp en alert moeten blijven op de condities waaronder bestuurlijke decentralisatie en vergroting van de autonomie plaatsvindt. Onze ervaringen daarmee zijn nu eenmaal niet onverdeeld gunstig. Anders gezegd, de goede intenties van het bestuursakkoord zullen in de praktijk moeten worden waargemaakt en we zullen waar en wanneer nodig onze stem moeten laten horen. Zoals we hiervoor al aangaven sturen wij natuurlijk op gewenste resultaten van ons inspanningen, maar is het resultaat van ons beleid in termen van maatschappelijke effecten soms ook in meer of mindere mate afhankelijk van factoren die door ons niet of onvoldoende kunnen worden beïnvloeden. We willen dat illustreren met twee voorbeelden uit het economisch beleid. In 2007 hebben we diverse economische sectoren zien profiteren van de huidige economische hoogconjunctuur. Mede daardoor is de werkgelegenheid in 2007 flink gegroeid en is ook het aantal bijstandsgerechtigden fors afgenomen. Het gereedkomen van de A-37 en ons flankerend sociaaleconomisch beleid hebben hieraan in positieve zin zichtbaar en substantieel kunnen bijdragen, en hierbij speelde de hoogconjunctuur ons wél in de kaart. Tegelijkertijd moesten we helaas ook vaststellen dat, ondanks maximale inspanningen van onze kant gedurende de afgelopen jaren, de verwachte effecten van voorwaardenscheppend lokaal beleid kunnen uitblijven als het economisch tij tegen zit. De teleurstellende ontwikkeling van de glastuinbouwsector in onze regio wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de matige nationale en internationale glastuinbouwconjunctuur en onze invloed daarop is nu eenmaal zeer gering. Een belangrijke ontwikkeling in 2007 is die van wat wel genoemd wordt de ‘E-overheid’. De elektronische dienstverlening aan de burger heeft volop de aandacht binnen de organisatie en in het beleid. Met gepaste trots hebben we de eerste elektronische producten voor de burger in 2007 kunnen presenteren. Maar dat was nog maar een eerste stap, we moeten op dit terrein zeker nog heel veel stappen zetten. We hebben daar ook wel enige zorg over. Er komen op dit moment zoveel E-ontwikkelingen op de gemeente af, dat het ‘alle hens aan dek’ is om uitvoering te kunnen blijven geven aan de ontwikkelingen en de verwachtingen op dit terrein te kunnen managen. We hebben geconstateerd dat de op landelijk niveau noodzakelijke regie onvoldoende georganiseerd is: bijna alles moet tegelijk en de ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op. Hier is de burger als klant van de overheid zeker niet mee gediend.

8

Over de burger als klant gesproken: we hebben er ook in 2007 binnen de organisatie veel aandacht voor gehad. Op diverse terreinen manifesteert zich dat. Het overleg met de erkende overlegpartners is zeer intensief en dat werpt merkbaar zijn positieve vruchten af. We noemen als voorbeeld de pilots voor de dorps- en wijkprogramma’s, geschoeid op de leest van Emmen Revisited. Ook het vroegtijdig betrekken van burgers bij het bestuur kreeg in 2007 meer handen en voeten. Een goed voorbeeld is het planvormingsproces rond de dierentuin en de herontwikkeling van de huidige dierentuinlocatie. Het meespreekproces dat vanaf de start van de visieontwikkeling werd opgezet, leverde aan het slot een zeer geslaagde visie op. Een ander goed voorbeeld is de al een paar jaar gepraktiseerde interactieve beleidsvorming binnen Emmen Revisited, een aanpak die we na bewezen succes in 2007 actief hebben uitgedragen en die inmiddels ook landelijk naam maakt. Ook het Beleidsplan maatschappelijke ondersteuning 2008 – 2012 kwam tot stand na een groot aantal consultaties, ontmoetingen, chatsessies, speeddates en workshops met Emmense inwoners en belangenorganisaties. Het leverde al met al bruikbare respons op voor ons vierjarig beleidsplan en voor de dagelijkse werkpraktijk. Deze geslaagde voorbeelden zijn de inspiratie geweest om te besluiten de communicatie met de samenleving in 2008 nog meer inhoud en structuur te geven. Wat betreft de bedrijfsvoering is als onderdeel van de (continue) verbetering van de planning- & controlcyclus in 2007 een beleidsnota reserves en voorzieningen en een beleidsnotitie begrotingswijzigingen vastgesteld. Hierin zijn de interne spelregels op deze terreinen van financieel beleid en beheer aangescherpt en geformaliseerd. De uitvoering van deze beleidsregels leidt tot een kwalitatieve verbetering van de verantwoordingsfunctie van het college en de kaderstellende rol van de raad. Een verbeterd systeem van managementrapportages leidt niet alleen tot meer grip op de uitvoering en de bijsturing daarvan door het management van de organisatie, maar ook tot een betere informatievoorziening richting de raad via de berap en daarmee tot betere sturingsmogelijkheden. In 2007 is ook de start gemaakt met de uitvoering van de herhuisvesting van de ambtelijke organisatie en de ver(nieuw)bouw van het gemeentehuis. Dit leidt niet alleen tot een herconcentratie van het overgrote deel van de medewerkers, een belangrijk element hierbij is ook de invoering van het flexwerkconcept. Dit concept beoogt bij te dragen aan belangrijke doelstellingen van het organisatie ontwikkelingstraject, zoals het verbeteren van de samenwerking en integraliteit. Ook de directe dienstverlening aan de burgers van Emmen krijgt in de nieuwe ontvangsthal een flinke positieve impuls. Tenslotte willen we nog stilstaan bij de activiteiten die elke dag weer ‘going concern’ en vaak niet of nauwelijks zichtbaar plaatsvinden. Ze maken wél het leeuwendeel van het werk uit! Veel medewerkers binnen en buiten het gemeentehuis houden zich hiermee dagelijks bezig. We willen hier graag blijk geven van onze waardering voor hun inzet.

Resultaten van de bestuurlijke activiteiten in 2007

In 2007 hebben we op de verschillende beleidsterreinen de beleidsmatige accenten van de programmabegroting en de collegebrief zichtbaar gemaakt. We hebben daarbij concrete resultaten geboekt en daar waar concreet resultaat nog niet altijd even zichtbaar is, hebben we gewerkt aan de fundamenten voor straks. We willen de bestuursresultaten van 2007 illustreren aan de hand van het volgende overzicht, dat in een beknopt bestek gedestilleerd is uit de vijftien programma’s van de programmabegroting 2007: • de substantiële groei van de werkgelegenheid, de uitgifte van ruim 18 ha bedrijventerrein en de vestiging van diverse nieuwe bedrijven in Emmen; • de aanleg van het Businesspark Meerdijk en de verplaatsing van de bestaande sportvelden in dat kader; • tal van activiteiten op het brede veiligheidsterrein (fysiek, sociaal en verkeer), waaronder activiteiten ter voorkoming van criminaliteit; • de ontwikkeling van dertien Bredeschoolconcepten; • de realisatie van het Centrum voor jeugd en gezin; • de succesvolle aanpak van Emmen Revisited en de totstandkoming van gemeentebrede dorps- en wijkontwikkelingsplannen; • de versterking van de regierol bij de woningbouwontwikkeling; • de verdere ontwikkeling van de woonwijk Delftlanden en de aanleg van een nieuwe ontsluiting van deze wijk op de Rondweg; • een daling van het aantal bijstandsgerechtigden met meer dan 15%; • de start van het offensief minimabeleid;

9

• • • • • • • • • • • •

het gereedkomen van de A-37 waarmee eindelijk de volwaardige aansluiting op het internationale netwerk van autosnelwegen werd verkregen, incl. de al merkbare spin-off hiervan in de vorm van geslaagde bedrijvenacquisities; de planontwikkelingen voor het nieuwe NS-station Emmen Zuid en de upgrading van de spoorverbinding met Zwolle die in een vergevorderd stadium van voorbereiding verkeren; de besluiten over de ontwikkeling van de topattractie nieuwe dierentuin op de Noordbargeres in combinatie met een nieuw stadstheater, de verbinding met het huidige stadscentrum en de herontwikkeling van de huidige centrumlocatie dierentuin; de aanleg van de 1e fase van de vaarverbinding Erica - Ter Apel en de plannen voor de gebiedsontwikkeling in dat kader; de verdere vormgeving van het Wmo-beleid, resulterend in het Beleidsplan maatschappelijke ondersteuning 2008 - 2012; de steun aan de geprivatiseerde sportaccommodaties; de marketingaanpak in het kader van eMMen Maakt Meer Mogelijk, met onder meer de productie van de televisieserie ‘Voor hetzelfde geld in Emmen’; de digitalisering van de gemeentelijke dienstverlening waarbij de eerste digitale producten ‘live’ zijn gegaan; de vermindering van de regeldruk en van administratieve lasten, onder meer resulterend in een aanpassing van de APV; de verdere ontwikkeling van de organisatie op basis van de uitgangspunten van het organisatieontwikkelingtraject ‘Anders en met Anderen’ en de INK-1 tussenmeting in dat verband; de herhuisvestingoperatie, de ver(nieuw)bouw van het gemeentehuis en de voorbereiding van de invoering van het flexwerkconcept voor de ambtelijke organisatie; In 2007 is ook het GSB-prestatiekader tussentijds geëvalueerd tijdens de zogeheten midtermreview. De conclusie is dat we in het algemeen behoorlijk op schema liggen. Punten van aandacht zijn en blijven vooral de woningbouwdoelstellingen, de bodemsaneringprestaties en het onderdeel fietsendiefstal van het veiligheidsbeleid. De afgesproken prestaties op economisch terrein liggen goed tot zeer goed op schema.

Financieel resultaat 2007

Het jaar 2007 kunnen we financieel afsluiten met een positief resultaat van bijna € 4,6 miljoen. Op zichzelf bezien stemt dat tot tevredenheid, maar als we het resultaat analyseren zien we dat het in belangrijke mate wordt veroorzaakt door een aantal relatief grote incidentele meevallers. Als voorbeeld noemen we het extra dividend van Essent van bijna € 2,7 miljoen, een meevaller die pas in december 2007 bekend werd gemaakt. Het totale effect van de incidentele mee- en tegenvallers is ongeveer € 3,5 miljoen (zie hoofdstuk 4 programmarekening van baten en lasten). Gezien het incidentele karakter van de meevallers kunnen we nog niet spreken van een structureel positieve evenwichtige situatie en we mogen ons dus ook niet rijk rekenen. In meerjarig perspectief bezien is een structureel evenwicht een eerste vereiste en dat is nu niet het geval. Een uitvoerige beschouwing van het rekeningsresultaat treft u aan in het volgende hoofdstuk ‘Financiële positie nader beschouwd’. Voor een analyse op hoofdlijnen (met een grensbedrag voor afwijkingen van € 200.000, -) verwijzen wij u naar hoofdstuk 4 ‘Programmarekening van baten en lasten’.

10

3. Financiële positie nader beschouwd 3.1 Inleiding De begroting van de gemeente wordt vastgesteld door de raad. Hierdoor ontstaat een financieel mandaat voor het college van burgemeester en wethouders om het vastgestelde beleid met de daarvoor beschikbare middelen uit te voeren. Gaandeweg het begrotingsjaar kunnen zich vervolgens ontwikkelingen voordoen of keuzes worden gemaakt die leiden tot begrotingswijzigingen, welke telkens door de raad worden vastgesteld. De primitieve begroting en deze bijgestelde begroting vormen de referentiepunten van de (concern)jaarrekening. Afwijkingen ten opzichte van de begroting kunnen worden veroorzaakt door niet beïnvloedbare factoren, ter besluitvorming voorgelegde keuzes en door onvolkomenheden in het budgetbeheer. Deze afwijkingen, ofwel het jaarresultaat, worden aan de raad voorgelegd met een aantal bestemmingsvoorstellen. Zo kan een positief resultaat worden toegevoegd aan een of meerdere reserves of een negatief resultaat worden onttrokken. Naast het jaarresultaat wordt de vermogenspositie op balansdatum van de gemeente gepresenteerd in de balans. Door vaststelling van de jaarstukken wordt het college gedechargeerd voor het financiële beleid in het verslagjaar. Algemeen • De jaarstukken 2007 zijn opgesteld volgens de BBV regelgeving. De gehanteerde waarderingsgrondslagen zijn in een afzonderlijk hoofdstuk toegelicht. • Via begrotingswijzigingen zijn de mutaties ten opzichte van de primitieve begroting 2007 door tussentijdse budgetaanpassingen en vaststelling Kadernota 2007 in de begroting verwerkt. • In een afzonderlijke bijlage van de jaarstukken (jaarrekening) zijn de begrotingsoverschrijdingen 2007 in beeld gebracht, geanalyseerd en toegelicht.

3.2 Rekeningresultaat 2007 en analyse 3.2.1 Totaaloverzicht In de programmaverantwoording (jaarverslag 2007) is per programma aangegeven wat de baten en lasten zijn geweest en welke mutaties op de reserves hebben plaatsgevonden. Samengevat geeft dit het volgende beeld: (bedragen x 1.000) Exploitatie Begroting 2007 na wijziging Lasten 327.925 N Baten 327.855 V Resultaat voor bestemming 72 N Storting in reserves Onttrekking aan reserves Saldo na resultaat Bestemming

Rekening 2007

Afwijking

314.758 324.928

N V

13.167 2.927

V N

10.168

V

10.240

V

24.622 24.694

N V

30.371 24.776

N V

5.749 82

N V

0

N

4.573

V

4.573

V

Hieruit blijkt dat het jaarresultaat 2007 vóór resultaatbestemming € 10,168 miljoen voordelig is. Na de mutaties in de reserves (functie 980) is het saldo € 4,573 miljoen voordelig. Met de vaststelling van de begroting 2007 en de Kadernota 2007 is het geprognosticeerde nadelig resultaat ad. € 284.000 onttrokken aan de BAR evenals een bedrag van € 750.000 ivm niet gerealiseerde taakstellingen. Daarnaast is een onttrekking aan de reserve BCF ad € 1.282.000 begroot. Hierdoor is een sluitende begroting gepresenteerd. De genoemde onttrekkingen zijn ook op rekeningbasis verwerkt. Hierdoor kan een goede vergelijking worden gemaakt met de begroting.

11

3.2.2 Analyse rekeningresultaat In 2007 zijn diverse afwijkingen ten opzichte van de begroting aan de orde. In de toelichting bij de programmarekening van baten en lasten is een analyse opgenomen van de voor- en nadelen per programma. Bij deze analyse is een grensbedrag van € 200.000 gehanteerd. Qua financiële omvang belangrijke onderdelen uit deze (uitgebreide) analyse zijn de volgende ontwikkelingen (ten opzichte van begroot): Progr 3/9 5 10 15 15 15 15 15 Alg.Dekk. Alg.Dekk. Alg.Dekk.

Omschrijving Voordelen AREA 2006 en 2007 (resp. € 526.000 en € 419.000) Hogere legesopbrengsten bouw- en woningtoezicht Lagere kosten WVG Extra vrijval volumes als gevolg van vertraging in investeringsprojecten ad € 2.205.000 (begroot was reeds een vrijval van € 600.000) Hogere vrijval kapitaallasten Extra afschrijvingen 2007 (afwaardering en inhaalafschrijving) Niet realiseren budgetbijstellingen tengevolge van uitname BTWcompensatiefonds BCF Getroffen voorziening ad € 2.100.000 voor mogelijke oninbaarheid geldlening EBR (dit is eerder gemeld in het Nabericht Berap-II) Extra dividend Essent Hogere algemene uitkering Hogere belastingopbrengsten

V/N V V V V

Bedrag 945 983 1.388 2.205

V N N

1.438 1.152 1.748

N

2.100

V V V

2.687 1.027 1.268

Voor de nadere (meer uitgebreidere) beschouwing verwijzen wij u naar de programmarekening van baten en lasten.

3.3 Beschouwing over enkele financieel belangrijke onderdelen uit de jaarstukken 3.3.1 Grondexploitatie Het boekjaar 2007 is voor de grondexploitatie qua resultaat op lopende complexen een goed jaar geweest. Per saldo is een positief resultaat op de grondexploitatie behaald van € 3.888.000 (2006 € 7.287.000 positief, 2005 € 739.000 positief). Op grond van de door de raad in 2005 vastgestelde kadernota “Grondbeleid voor de complete stad” is het resultaat als volgt bestemd: € 450.000 vanuit de grondexploitaties afgedragen aan de concernexploitatie; het restant positieve saldo is toegevoegd aan de reserve grondexploitatie. De risicoreserve grondexploitatie bedraagt per ultimo 2007 € 20,1 miljoen. Per 1 januari 2007 bedroeg het weerstandsvermogen € 16,6 miljoen. De risicoreserve per ultimo 2007 t.o.v. de boekwaarde geeft een gemiddeld dekkingspercentage van 26. Op basis van het door de raad vastgestelde beleid en de gehanteerde risicoprofielen is de reserve ruim op peil. De benodigde risicoreserve bedraagt € 14,5 miljoen. Voor een meer gedetailleerde beschouwing over grondexploitatie verwijzen wij u naar de paragraaf grondexploitatie. 3.3.2 WMO De verschillen tussen totale lasten en baten op de onderdelen hulp bij huishouden, beleid en apparaatskosten worden jaarlijks verrekend met de door de raad ingestelde Reserve WMO. Op basis van de financiële resultaten 2007 wordt € 3.732.250 toegevoegd een deze reserve. Deze toevoeging is € 369.000 lager dan begroot. De lagere storting in de reserve WMO wordt onder andere veroorzaakt door hogere kosten Persoon Gebonden Budget (nadeel € 1.168.000) en nietbestede budgetten Mantelzorg en Diensten bij Wonen met Zorg en Mantelzorg (voordeel € 532.000).

12

De stand van de reserve WMO per 31-12-2007 bedraagt € 4.917.250. Met deze reserve is het budgettair neutrale uitgangspunt voor het onderdeel hulp bij het huishouden tot en met 2010 voorlopig gewaarborgd. Voor een meer gedetailleerde beschouwing over de WMO verwijzen wij u naar de paragraaf WMO. 3.3.3 GSB GSB III is opgedeeld in drie pijlers, waaraan drie brede doeluitkeringen (BDU’s) hangen. Dit zijn: de pijlers Sociaal, integratie en veiligheid (SIV), de pijler Fysiek (ISV2) en de pijler Economie. Tussen het rijk en de betrokken steden, zo ook Emmen, is een Prestatieconvenant opgesteld met daarin opgenomen de prestatieafspraken per doelstelling. In het convenant is sprake van 52 onderwerpen, over 9 van de 52 zijn géén GSB afspraken gemaakt. Dat brengt het aantal werkelijke afspraken op dit moment op 43. Met betrekking tot een aantal afspraken lopen we op dit moment achter ten opzichte van de planning. Het betreft met name de afspraak met betrekking tot woningbouw en de afspraak met betrekking tot saneringen. Financieel gezien hebben we in 2007 € 6,9 miljoen uitgegeven, waarbij de rijkssubsidie 2007 € 11,8 miljoen is. Het saldo ad € 4,9 miljoen wordt gereserveerd als nog te besteden. Uitgaande van een reservering op 1-1-2007 ad € 6,2 miljoen is de reservering eind 2007 een bedrag van € 11,0 miljoen. Dit geld zal in de komende jaren zoveel mogelijk worden ingezet om met een maximale inspanning de gestelde afspraken te realiseren. Een financiële afrekening eind 2009 zal overigens afhangen van de realisatie van de afspraken en is niet afhankelijk van de werkelijke bestedingen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de paragraaf GSB. In de bijlage SISA wordt gedetailleerd gerapporteerd over de stand van zaken inzake de prestatieafspraken. 3.3.4 Vrijval volumes en onderuitputting kapitaallasten Met betrekking tot de investeringen zijn een tweetal belangrijke resultaatposten in de jaarrekening verwerkt: - vrijval volumes; - vrijval kapitaallasten. Inzake de in de begroting opgenomen volumes blijkt eind 2007 dat een bedrag van € 2.805.000 kan vrijvallen. Enerzijds heeft dit betrekking op vertraging in projecten en anderzijds is bij één project het volume onterecht niet opgevraagd (GSB ad € 375.000). In de kadernota 2007 is reeds rekening gehouden met een vrijval van € 600.000 en in het Nabericht Berap-II is aangegeven dat de vrijval wordt ingeschat op € 2.500.000. Vrijval kapitaallasten ontstaat omdat we in de begroting uitgaan van kapitaallasten per project vanaf 1 januari (en dus een heel jaar). In werkelijkheid wordt er afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming en dus naar rato van het jaar. In de begroting nemen we voor dit voordeel een stelpost op van € 3.320.000. In werkelijkheid is de vrijval kapitaallasten € 4.748.000 (voordeel). Dit verschil wordt veroorzaakt door ook het effect van vertraging van investeringen. Overigens heeft in 2007 ook nog een extra (incidentele) afschrijving plaats gevonden van € 1.152.000 in verband met een correctie over 2006 (agv een opmerking van de accountant) en extra afschrijving in verband met huisvesting. Dit betekent dat de onderuitputting per saldo € 3.600.000 is.

3.4 Voorstel resultaatbestemming 2007

Inzake het resultaat 2007 zal aan de raad een bestemmingsvoorstel worden aangeboden.

13

3.5 Vermogenspositie Stand per 31-12-2007 Verloop eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen zoals opgenomen in de jaarrekening zien er als volgt uit: Eindsaldo eigen vermogen 31 december 2006

€

93.207

Stortingen eigen reserves: Vrije algemene reserve Budgettaire algemene reserve Weerstandsdeel algemene reserve Bestemmingsreserves

7.449 2.286 0 20.636

Totaal stortingen reserves

30.371

Beschikkingen reserves: Vrije algemene reserve Budgettaire algemene reserve Weerstandsdeel algemene reserve Bestemmingsreserves Verwerken resultaat 2006

4.313 3.671 2.492 8.094 6.204

Totaal beschikkingen reserves

-24.775

Eindsaldo eigen vermogen 31 december 2007

€

98.803

Ontwikkelingen VAR (Vrije Algemene Reserve) Ontwikkelingen De werkelijke stand per 31-12-2007 bedraagt € 10,811 miljoen (zie balans). Op deze stand van de VAR is door de raad en college in 2007 en voorgaande jaren al een beslag gelegd van in totaal € 9,466 miljoen. Resulteert een geprognosticeerde stand van de VAR van € 1,345 miljoen voordelig. (bedragen x € 1.000) Stand van de VAR per 31-12-2007 Nog niet uitgegeven claims 2007 en voorgaande jaren: Voorbereidingskosten projectplan raadsinfo Incidenteel krediet nota uitvoering O&P Integrale promotie Emmen Vorming onderhoudsvoorziening Voorziening personeel Kosten organisatie ontwikkelingstraject Loket bouwen en wonen Instellen fonds maatschappelijke participaties Veiligheid buitendorpen Monumentenzorg Perskamer Overwinteringscenario Muzeval Herconcentratie huisvesting in gemeentehuis Bouwplan De Tip IMOP IMOP terugverdieneffect Herstructurering kleine woonwagencentra Voorrangsregeling Nieuw Weerdinge Aanpassingen gebouwen Aquarena + garage Herinrichtingskosten woningverbetering Knelpuntenpot Boeking immateriële vaste activa Plan van aanpak digitaliseren bestemmingsplannen Tijdelijke huisvesting Blanco

14

10.811 24 65 39 563 221 239 28 399 23 20 2 54 63 475 548 -560 180 60 33 47 350 94 1.114 244

DBF-offerte bedrijfsplan collectie Brands Knelpuntenfonds Gebruiksvergunning primair- en voortgezet onderwijs Tuinbouwstimuleringsregeling Herconcentratie huisvesting gemeentehuis Vaarverbinding Erica-Ter Apel Dividend Essent ten behoeve van 2008 Dividend BNG ten behoeve van 2008 Dividend Area ten behoeve van 2008 Jeugdparlement Kei-Goede fietsnetwerk Architectuurgids Emmen Op ’t Stee Totaal claims

16 136 1.055 22 1.832 200 1.000 500 220 40 50 50 20 9.466

Geprognosticeerde stand van de VAR na aftrek claims

1.345

Claims vanaf 2009 Deze claims worden gedekt uit bespaarde rente opbrengsten: Vaarverbinding Erica-Ter Apel Plan van aanpak digitaliseren bestemmingsplannen

4.500 1.500

Gefaseerd t/m 2015 Gefaseerd t/m 2010

Actualisatie Budgettaire Algemene Reserve (BAR) (bedragen x € 1.000) Stand 31-12-07 volgens jaarrekening 2007 Claims BAR: Kenniscampus Emmen Evaluatie organisatieontwikkeling AemA Herhuisvesting a.g.v. AemA Emco Doorontwikkeling huisstijl Privatisering Tijdelijke uitbreiding formatie dienst Beleid INK meting Tijdelijke formatie-uitbreiding Frictiepot IMOP Nog in te vullen frictiepot Taakstelling Geprognosticeerde stand van de BAR na aftrek claims

15

V

15.204

N

6.209

V

8.995

431 250 48 4.025 116 126 131 75 7 200 50 750

4. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling A. Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Algemeen De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van het “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”, de financiële verordening en de nota activabeleid. Immateriële activa Het gaat hierbij om kosten van verbonden aan het sluiten van geldleningen en kosten van onderzoek en ontwikkeling ten behoeve van een bepaald actief (artikel 34 BBV). Wijze van afschrijving De afschrijvingstermijn voor kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en (dis)agio loopt parallel aan de looptijd van de geldlening, dit is voor de gemeente Emmen 10 jaar. Op de kosten van ontwikkeling ten behoeve van een bepaald materieel actief, de zogenaamde voorbereidingskosten, wordt niet afgeschreven. Het gehele bedrag zal worden beschouwd als onderdeel van de verkrijgingprijs van de materiële activa. De afschrijvingstermijn van het geactiveerde materiële actief is geldend voor het totale bedrag. Onderzoekskosten c.q. voorbereidingskosten in de vorm van de samenstelling van een plan worden in beginsel direct ten laste van de rekening van lasten en baten gebracht. Uitzondering kan bijvoorbeeld zijn de samenstelling van een “Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)”. De afschrijvingstermijn voor deze onderzoekskosten zal gelijk zijn aan de termijn van geldigheid van de uitkomsten van het onderzoek, maar maximaal vijf jaar (artikel 64, zesde lid BBV). Wanneer deze onderzoekskosten worden geactiveerd, wordt daar bij de kredietverstrekking specifiek door de raad toe besloten. Materiële activa Het betreffen investeringen met een meerjarig economisch nut en met een meerjarig maatschappelijk nut (artikel 35 BBV). • Activa met een meerjarig economisch nut zijn opgenomen tegen de boekwaarde. De boekwaarde betreft de verkrijgingprijs of historische kostprijs verminderd met de reeds vervallen afschrijvingstermijnen. De verkrijgingprijs of historische kostprijs wordt volgens de uitgangspunten van het BBV bruto geactiveerd. Dat betekent, dat verkregen subsidies, bijdragen of onttrekkingen uit bestemmingsreserves geen deel uitmaken van de verkrijgingprijs of historische kostprijs, maar over de gehele looptijd (lineair) worden gecorrigeerd op de berekende (afschrijvings)lasten. Activa met een meerjarig economisch nut komen niet in aanmerking voor extra afschrijving. Alle gewaardeerde activa is daadwerkelijk aanwezig. • Activa met een meerjarig maatschappelijk nut in de openbare ruimte wordt in deze gemeente alleen in uitzonderingsgevallen geactiveerd. Deze uitzonderingsgevallen betreffen: • Eerste aanleg van wegen met de hierbij behorende civiele kunstwerken, niet opgenomen in grondexploitaties. • Eerste aanleg van of vervanging van grote wegen- en waterbouwkundige werken, zoals een viaduct of een brug, verkeerslichtinstallaties en openbare verlichting. • Omvangrijke wegenreconstructie in het kader van een wijkverbetering of verkeersdoorstroming. Waardering vindt plaats tegen de boekwaarde. De boekwaarde betreft de verkrijgingprijs of historische kostprijs verminderd met de reeds vervallen afschrijvingstermijnen. Activering vindt plaats tegen de netto verkrijgingprijs of historische kostprijs. Voor activering geldt (conform de op 27 april 2006 door de raad vastgestelde nota activabeleid) een ondergrens voor de aanschafwaarde per investering van € 10.000, uitgezonderd gronden en terreinen en onderwijsinvesteringen. Deze worden altijd geactiveerd. Wijze van afschrijving De wijze van afschrijving is vastgelegd in artikel 10 van de financiële verordening (verordening artikel 212 van de gemeentewet) en wordt hier toegelicht. De afschrijving is in principe lineair tenzij de raad voor een andere wijze van afschrijving heeft gekozen. Conform de nota activabeleid worden de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd: Aangekochte gronden Geen afschrijving Ondergronden standplaatsen woonwagencentra 10-40 jaar Erfpacht Duur van overeenkomst Nieuwbouw bedrijfsgebouwen 40 jaar Scholen 40 jaar Sportaccommodaties 25-40 jaar Verbouw/renovatie bedrijfsgebouwen 25 jaar

16

Huurwoonwagens Bedrijfswoningen CV-Installaties Automatiseringsapparatuur Telefoonapparatuur Huishoudelijke apparatuur Apparatuur brandweer Apparatuur Multimedia Dienstauto’s Gereedschappen Machines (grasmaaiers, gladheidbestrijding) Wegen/Rotondes Openbare verlichting Verkeersregelinstallaties Aanleg/renovatie sportvelden Parkeerplaatsen Hekwerken Bruggen, viaducten en overige grotere kunstwerken Rioleringswerken Overige

15-25 jaar 40 jaar 15 jaar 3-6 jaar 10 jaar 5-15 jaar 4-20 jaar 5-15 jaar 6-15 jaar 5-20 jaar 6-8 jaar 25-40 jaar 20-25 jaar 15 jaar 20 jaar 20 jaar 15-25 jaar 40 jaar 40-60 jaar 5-40 jaar

Financiële activa Onder financiële activa vallen de kapitaalverstrekkingen, verstrekte leningen, overige uitzettingen (verstrekkingen) met een looptijd langer dan een jaar en bijdragen aan activa in eigendom van derden. De waardering is tegen nominale waarde (verstrekte waarde, verminderd met aflossingen en (andere) terugontvangsten. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Bij noodzakelijk afwaardering van financiële activa wordt het verschil in één keer als een last genomen in de rekening van lasten en baten. Voorraden Nog niet in exploitatie genomen gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, vermeerdert met de toegerekende algemene beheerskosten en verminderd met de gerealiseerde verkopen. De onderhanden werken zijn opgenomen tegen de verkrijgingprijs vermeerderd met de vervaardigingkosten verminderd met de opbrengsten wegens gerealiseerde verkopen en ontvangen (rijks)subsidies. Uitzettingen looptijd korter dan een jaar Vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Eventuele voorzieningen wegens oninbaarheid worden op de vorderingen in mindering gebracht. Liquide middelen Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eigen vermogen Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening van baten en lasten. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de voorzienbare verplichting, het verlies en/of risico’s, voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Hierbij geldt als referentieperiode vier jaar. Vlottende passiva De schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg en garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

17

Correcties op de beginbalans In de jaarrekening 2007 is een tweetal correcties op de beginbalans verwerkt. Het betreft: a. het opnemen van de eerste waardering onderwijs; b. correctie verwerking subsidies riolering. Eerste waardering onderwijs De inventarissen, ICT en Onderwijsleerpakket (OLP) over 2006 en 2007 zijn als gevolg van nieuwe regelgeving respectievelijk in 2006 en 2007 geactiveerd en niet meer ineens ten laste van het resultaat gebracht. Dekking van de afschrijvingskosten vindt plaats uit de lumpsum vergoeding. In 2007 is op basis van een inventarisatie de waarde van de inventaris onderwijs van vóór 2006 ad € 1.120.532 verwerkt. Dit bedrag is in de beginbalans verwerkt. Tegenover deze waarde als activapost staat een herwaarderingsreserve voor hetzelfde bedrag. Deze herwaarderingsreserve is ook in de beginbalans verwerkt. De genoemde waarde ad € 1.120.532 wordt in 15 jaar afgeschreven waartegenover een even grote vrijval uit de herwaarderingsreserve staat. Correctie verwerking subsidies riolering In 2007 zijn de in 2006 ontvangen subsidies inzake het GRP met terugwerkende kracht op de juiste wijze in de jaarrekening verwerkt. In de jaarrekening 2006 waren de ontvangen subsidies (€ 6.918.384) gedeeltelijk in mindering gebracht op de activa (voor een bedrag van € 3.200.000) en gedeeltelijk in de ordervoorziening gestort ( voor een bedrag van € 3.665.511) en gedeeltelijk geboekt in de orderadministratie (€ bedrag van € 52.873). De investering in de riolering is alsnog bruto verantwoord, de mutatie op de ordervoorziening/orderadministratie is teruggedraaid en de ontvangen subsidies zijn in de reserve riolering gestort. Deze correctie is in de beginbalans verwerkt. De reserve riolering wordt als egalisatiereserve ingezet. Het verschil tussen de baten en lasten op rekeningsbasis met betrekking tot het product riolering wordt gemuteerd op de reserve riolering. Dit is conform genomen raadsbesluit. In verband met nieuwe voorschriften over riolering, die gelden vanaf 2008, zal in 2008 nader bekeken worden naar de classificatie van deze reserve en de wijze van muteren.

B. Grondslagen voor resultaatbepaling

De lasten en baten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Alle lasten en baten, die betrekking hebben op het boekjaar en ten tijde van het opstellen van de jaarrekening bekend waren, zijn in het betreffende verslagjaar verwerkt. Opbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn. Winsten worden slechts genomen zodra ze zijn gerealiseerd. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate verantwoord op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaats vindt; daarbij moet worden gedacht aan bijvoorbeeld vakantiegeld – en verlofaanspraken. Afschrijvingen geschieden tijdsevenredig, op basis van de verwachte toekomstige gebruiksduur. Als startmoment voor de afschrijving geldt de datum van ingebruikneming van het actief. Afschrijvingen vinden plaats onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar.

18

5. Rekening van baten en lasten programmarekening 2007 5.1 Inleiding

Onderstaande programmarekening is een totaaloverzicht van de baten en lasten per programma. In dit hoofdstuk vindt een financiele beschouwing op hoofdlijnen per programma plaats. Voor een meer gedetailleerde beschouwing en financiele analyse per programma wordt verwezen naar het jaarverslag. Primitieve begroting Programma 1 Inwoners en bestuur 2 Economie en werkgelegenheid 3 Veiligheid 4 Onderwijs en jeugd 5 Bouwen, wonen en milieu 6 Arbeidsparticipatie 7 Verkeer en vervoer 8 Sport, recreatie en cultuur 9 Openbaar gebied 10 Zorg en Welzijn 13 Accommodaties 14 Bedrijfsvoering 15 Inkomstenbronnen Subtotaal programma's Algemene dekkingsmiddelen Algemene uitkering Bespaarde rente Dividend Lokale heffingen Saldo financieringsfunctie Subtotaal Algemene

Begroting na wijziging

Realisatie

Lasten 12.922 2.297

Baten 1.402 981

Saldo 11.521 1.316

Lasten 13.641 2.648

Baten 1.432 936

Saldo 12.209 1.712

Lasten 13.290 2.380

Baten 2.108 977

Saldo 11.182 1.403

Verschil raming vs realisatie 1.027 309

7.462 42.379 75.465 68.809 1.583 12.208 25.131 26.123 5.567 7.377 17.926 305.249

264 28.335 75.892 49.708 127 2.631 4.414 8.116 716 4.087 1.090 177.763

7.198 14.044 -427 19.101 1.457 9.577 20.717 18.007 4.851 3.290 16.836 127.488

8.625 55.754 79.125 70.245 1.624 13.339 25.182 42.602 5.737 9.941 -608 327.855

420 40.015 78.070 48.170 127 2.720 4.268 10.307 751 1.620 1.158 189.994

8.205 15.739 1.055 22.075 1.497 10.619 20.915 32.296 4.986 8.321 -1.766 137.863

8.040 47.177 59.264 77.495 1.768 13.623 26.783 41.217 7.124 10.787 5.649 314.597

385 34.350 62.730 55.805 213 3.002 5.113 10.442 2.594 1.189 1.943 180.851

7.655 12.827 -3.466 21.691 1.555 10.621 21.671 30.775 4.530 9.598 3.706 133.748

550 2.912 4.521 384 -58 -2 -756 1.521 456 -1.277 -5.472 4.115

0 0 0 70 0 70

101.666 3.538 1.501 19.157 3.145 129.007

-101.666 -3.538 -1.501 -19.087 -3.145 -128.937

0 0 0 70 0 70

103.355 3.306 9.625 18.952 2.623 137.861

-103.355 -3.306 -9.625 -18.882 -2.623 -137.791

0 0 0 161 0 161

104.346 4.363 12.368 20.311 2.689 144.077

-104.346 -4.363 -12.368 -20.150 -2.689 -143.916

991 1.057 2.743 1.268 66 6.125

305.319

306.770

-1.449

327.925

327.855

72

314.758

324.928

-10.168

10.240

87 46

0 46

87 0

212 46

492 136

-280 -90

128 69

284 116

-156 -47

-124 -43

0 0 4.990 0 56 0 0 0 0 2.393 7.572

0 0 1.754 2.729 49 0 0 0 0 1.545 6.123

0 0 3.235 -2.729 7 0 0 0 0 849 1.449

175 0 4.990 0 89 200 4.143 450 0 14.317 24.622

23 1.172 3.672 5.315 1.042 0 1.046 510 1.225 10.061 24.694

152 -1.172 1.318 -5.315 -953 200 3.096 -60 -1.225 4.256 -73

175 516 6.787 153 54 200 3.746 648 111 17.784 30.371

0 650 3.247 5.120 866 43 803 499 1.011 12.137 24.776

175 -133 3.540 -4.967 -812 157 2.943 150 -900 5.646 5.596

-23 -1.039 -2.222 -348 -141 43 153 -210 -325 -1.390 -5.669

312.891

312.893

0

352.547

352.549

-1

345.129

349.704

-4.572

4.571

dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking reserves 1 Inwoners en bestuur 2 Economie en werkgelegenheid 3 Veiligheid 4 Onderwijs en jeugd 5 Bouwen, wonen en milieu 6 Arbeidsparticipatie 8 Sport, recreatie en cultuur 9 Openbaar gebied 10 Zorg en Welzijn 13 Accommodaties 14 Bedrijfsvoering 15 Inkomstenbronnen Totaal Onttrekking /toevoeging reserves Resultaat na bestemming

19

5.2 Nadere beschouwing resultaten 2007 per programma op hoofdlijnen In dit hoofdstuk analyseren wij de resultaten per programma meer op hoofdlijnen, waarbij we in principe voor de financiele afwijkingen als grensbedrag € 200.000 hebben genomen. De financiele analyse sluit aan bij de indeling van de rekening van baten en lasten programmarekening 2007, te weten afzonderlijk worden beschouwd: -de resultaten op de programma’s exclusief de reservemutaties -de resultaten op de algemene dekkingsmiddelen -de resulaten op de reservemutaties. In het jaarverslag is per programma een uitgebreidere verantwoording opgenomen, zowel met betrekking tot het beleidsdeel alswel het financiele deel. Bij de analyses binnen de programma’s is als grensbedrag € 50.000 gehanteerd. Voor deze uitgebreide analyse verwijzen we naar de programma’s. V = Voordeel, N= Nadeel; bedragen x € 1.000

Programma’s Programma 1 – Inwoners en bestuur Omschrijving Grotere omzet gemeentelijke documenten, met name rijbewijzen Programma 3 – Veiligheid Omschrijving Lagere kosten AREA 2007; De lagere werkelijke kosten ten opzichte van de begrote kosten is zowel te wijten aan de veel lagere werkelijke inzet man- en materieeluren als de lagere verwerkingskosten (zoutverbruik) bij Area Reiniging Programma 4 – Onderwijs en jeugd Omschrijving Onderuitputting kapitaallasten De bijdrage van de gemeente inzake het project kenniscampus Emmen is volledig geraamd in 2007, maar is voor het schooljaar 2007/2008 er volgt nog een betaling in 2008 (zie ook de reserves). Programma 5 – Bouwen, wonen en milieu Omschrijving Betreft subsidiegelden van Senter novem en bijdragen van waterschappen ten behoeve van werken die uitgevoerd worden in kader van het Gemeente Riolering Plan. Het geld is gestort t.g.v. de egalisatiereserve rioolretributies (zie de reserves) Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006 betrekking hebbende op afvalstoffen. Bedrag gestort in egalisatiereserve afvalstoffen (zie de reserves) Vrijval kapitaallasten Meer legesopbrengst bouw –en woningtoezicht Extra inhuur afwerken bouwaanvragen Lagere kosten digitalisering, waardoor de onttrekking aan de reserve ook lager wordt (zie reserves) Hogere resultaten grondexploitatie dan begroot Programma 6 - Arbeidsparticipatie Omschrijving Lagere uitgaven WWB, IOAW en IOAZ Balansmutatie bijstandsdebiteuren; het saldo van de openstaande vorderingen op

uitkeringsgerechtigden verhoogd.

Lagere aantallen uitkering bijzondere bijstandskosten Zorg In de begroting 2007 na wijziging werd uitgegaan van een tekort op het FWI-budget van € 1,8 miljoen. Voor € 1,3 miljoen zou het tekort gedekt worden uit de egalisatiereserve. Per abuis is de onttrekking uit de reserve bij de begroting onder de baten ingeboekt waardoor de begrote baten € 1,3 miljoen te hoog worden gepresenteerd. In de rekening 2007 is de onttrekking onder de mutaties reserves juist gepresenteerd. De lagere baten ten opzichte van de begroting worden derhalve voor € 1,3 miljoen veroorzaakt door onjuiste presentatie in de begroting. Doordat Emmen fors heeft ingezet op uitstroom via nieuwe gesubsidieerde banen is er 20

V/N V

Bedrag 361

V/N V

Bedrag 419

V/N V

Bedrag 1.690

V

V/N V

400

Bedrag 1.014

V

383

V V N V

785 983 259 324

V

1.280

V/N V V

Bedrag 1.042 288

V N

443 1.338

N

669

meer aan re-integratie uitgegeven dan begroot De uitgaven aan de oud Wiw/ID zijn door tussentijdse uitstroom fors lager dan geraamd. Dit leverde een voordeel op waardoor er minder aan reserves is onttrokken. Programma 9 – Openbaar Gebied Omschrijving Afrekening aanneemsom/overeenkomst Area dienstjaar 2006 betrekking hebben op nietafvalstoffen; is een onderdeel van de resultaatbestemmingsvoorstellen om dit bedrag in de reserve Openbaar Gebied te storten Betreft hogere kosten vwb onderhoud en beheer groen (exlusief onderuitputting kapitaallasten en apparaatskosten); betreft oa meerkosten verharding, voordeel op verlichting, nadeel openbaar groen, nadeel onderhoud en beheer begraafplaatsen, voordeel op compostering. Programma 10 – Zorg en Welzijn Omschrijving Lagere kosten WVG. Minder woonvoorzieningen verstrekt (1759 ten opzichte van 1941 in 2006). Daling aantal verstrekte vervoervoorzieningen ( 2274 t.o.v. 2589 in 2006). In de begroting 2008 is structureel € 900.000 afgeraamd Hoger aantal Persoons Gebonden Budgetten verstrekt dan begroot, en meer herindicaties PGB houders. Nadeel kosten Huishoudelijke Hulp 1 Extra kosten WMO Voordeel kosten Huishoudelijke Hulp 2 Opgelegde boete aan hulpmiddelenleverancier Onderuitputting WMO-gelden; gelden hebben betrekking op een aantal specifieke onderdelen bv. Diensten bij Wonen met Zorg, Mantelzorg, collectieve preventie GGZ; de niet bestede gelden zijn gereserveerd. Programma 14 – Bedrijfsvoering Omschrijving Een onderzoek van de belastingdienst naar de declaraties 2003 inzake het BTWCompensatiefonds heeft recentelijk geleid tot een naheffing van € 302.000. Naheffing loonbelasting 2002 t/tm 2005 naar aanleiding van een onderzoek van de Belastingdienst; tevens is voor het belastingjaar 2006 een voorziening getroffen in verband met de verwachting ook voor dit jaar nog een naheffing te krijgen. Voor onze gemeente is het totale BTW-compensatieverzoek over 2006 ongeveer 14 miljoen euro waarvan ivm de vereveningsbijdrage slechts 95% uitgekeerd wordt. Het restant wordt door het Rijk achter gehouden om de garantieregeling uit te kunnen voeren. Dit betekent dat voor onze gemeente een bedrag van € 704.312 niet uitgekeerd wordt. Dit bedrag zou conform voorgaande jaren onttrokken worden aan de egalisatiereserve BCF, maar bij de prognose van het verloop van deze reserve hebben we hier geen rekening mee gehouden. Vandaar een nadeel van € 704.312. Dit nadeel is overigens ook al in de Berap gemeld Over 2007 is dit nadeel niet meer van toepassing aangezien er dan weer voor 100% uitgekeerd wordt. Diverse fiscale posten. In verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst vindt teruggaven omzetbelasting t/m 2005 plaats. Het gaat hier met name om teruggaven in verband met het sportbesluit en gehandicaptenvervoer (V 652). Terugboeking balansposten te betalen btw t/m 2005 in verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst (V 66). BTW opbrengsten samenwerkingsverbanden 2007 worden verantwoord; deze opbrengsten zijn in 2007 niet begroot ( V100); vanaf 2008 is deze bate wel structureel in de begroting opgenomen. Resultaat facilitaire kosten; de opbouw van het faciltair tarief is in 2008 onderwerp van onderzoek Binnen dit programma wordt het saldo geboekt voor en na bestemming. Bij de Begroting 2007 werd een resultaat verwacht van € 3.315.606. Dit resultaat is bij de kadernota 2007 gecorrigeerd naar een resultaat van € 766.242. Op rekeningsbasis geeft dit product geen resultaat; het resultaat over 2007 is het saldo van alle andere producten Door een daling van het aantal bovenformatieven namen de kosten voor nog te plaatsen personeel af Op de post Nog te plaatsen personeel (batenzijde) is een tekort van € 506.000. Het aantal bovenformatieven is gedaald, waardoor ook de inkomsten lager uitvallen. Dit bedrag wordt voor een bedrag € 300.000 gedekt door bijdragen van diensten voor bovenformatieven van hun dienst. Deze bijdragen komen bij de diensten terug als niet bestede loonkosten

21

V

V/N V N

V/N V

748

Bedrag 526 877

Bedrag 1.388

N

1.168

N N V V V

1.613 355 1.448 273 532

V/N N

Bedrag 397

N

704

V

818

V

393

N

766

V

399

N

506

Programma 15 – Inkomstenbronnen Omschrijving Vrijval voorziening dubieuze debiteuren wegens omvang en ouderdom vorderingen ten gunste van de exploitatie De regeling t.a.v. k.m. vergoeding dienstreizen is per 1 januari 2006 gewijzigd Getroffen voorziening voor mogelijke oninbaarheid geldlening EBR (dit is eerder gemeld in het Nabericht Berap-II) Extra vrijval volumes als gevol van vertraging in investeringsprojecten Onderuitputting kap.lasten; is een stelpost op programma 15; de daadwerkelijke onderuitputting is op de diverse programma’s gerealiseerd. Niet realiseren budgetbijstellingen tengevolge van uitname BTW compensatiefonds (BCF); voor 2008 en verder deze te realiseren budgetbijstelling meegenomen bij het presenteren van een sluitende begroting 2008 en is in algemene zin de dekking gerealiseerd. Correctiepost Milieu niet gerealiseerd Correctiepost crediteuren Correctiepost vaste activa (afschrijvingstermijnen bijstellen) Correctiepost nog te betalen posten – vrijval Diverse programma’s Omschrijving Onderuitputting kapitaallasten ten opzichte van begroot; dit bedrag bestaat uit het saldo tussem enerzijds de onderuitputting op de rente en afschrijving agv vertraagde investeringen ad € 4.758 en anderzijds een extra afschrijving in 2006 ad € 1.152; deze extra afschrijving is met name een correctie 2006 (agv een opmerking van de accountant) en extra afschrijvin ivm de huisvesting (zie ook de toelichting bij de balans). Voordeel op loonkosten (zie bijlage A) Het voordeel op loonkosten is ongeveer voor 80 % omgezet om de kosten inhuur derden te dekken (€ 1.300.000) en voor € 300.000 ter dekking van de bovenformatieven.

V/N V

Bedrag 546

N N

200 2.100

V N

2.205 3.320

N

1.750

N N N V

692 339 186 242

V/N V

V N

Bedrag 3.606

1.601 1.601

Algemene dekkingsmiddelen Omschrijving Hogere algemene uitkering bestaande uit diverse effecten: nagekomen baten 2005 en 2006 (V 550); verrekening BCF over 2006 ten laste van de uitkering 2007 (N 454); incidentele middelen mantelzorg WMO ( V 272) , deze gelden zijn pas in december 2007 beschikbaar gekomen en zijn over 2007 nog niet besteed; het niet bestede deel van de WMO is gereserveerd (de reservering over de totale WMO-gelden is verantwoord op programma 10); aanpassing specifieke posten en taakmutatie ( met name als gevolg van Programmatisch Handhaven V 45 en Armoedebestrijding en Schuldhulpverlening V 255; deze twee onderdelen zijn ook betrokken bij de resultaatbestemmingsvoorstellen over 2007); - als gevolg van landelijke nacalculatie van het accres is in de maartcirculaire 2008 aangekondigd dat er geen uitkering behoedzaamheidsreserve over 2007 terwijl in de begroting uit is gegaan van een uitkeringspercentage van 50% (N 622); ten opzichte van de eerdere ramingen is in de maart-circulaire 2008 bekend geworden dat over 2007 een hogere uitkeringsfactor van 9 punten van toepassing is (V 584; overige effecten: aanpassing basisgegevens ; hoeveelheidsverschillen etc (V 325) Hogere bespaarde rente als gevolg van hogere beginstand van de reserves; de hogere bespaarde rente wordt voor € 868.000 toegevoegd aan de reserve VAR (zie reserves) Extra dividenduitkering Essent (bekend geworden in december 2007) Hogere opbrengst OZB wegens groei objecten en hogere waarden

V/N V

Bedrag 1.027

V

1.057

V V

2.687 1.360

Reserves Omschrijving Bijdrage aan Kenniscampus, Hogeschool Drenthe volledig geraamd echter in 2008 volgt nog een betaling (zie ook programma 14) Betreft subsidiegelden van Senter novem en bijdragen van waterschappen ten behoeve van werken die uitgevoerd worden in kader van het Gemeente Riolering Plan. Het geld is gestort t.g.v. de egalisatiereserve rioolretributies (zie ook programma 5) Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006. Bedrag gestort in egalisatiereserve afvalstoffen Resultaat op het product riolering wordt gemuteerd op de reserve riolering (is in dit geval een onttrekking) Lagere kosten digitalisering, waardoor de onttrekking aan de reserve ook lager wordt (zie 22

V/N N

Bedrag 400

N

1.014

N

383

V

860

N

324

programma 5) hogere storting in de reserves grondexploitatie dan begroot, als gevolg van een hoger resultaat op grondexploitatie (zie programma 5) bijdrage vanuit het resultaat grondexploitatie aan de algemene middelen Onttrekking best reserve FWI (zie de uitleg bij programma 6 over de in de begroting 2007 opgenomen raming van de onttrekking). Minder onttrekking aan reserve ivm lagere kosten als gevolg van uitstroom WIW/ID Lagere storting in de reserve WMO. Ten gevolgen van hogere lasten voor de uitvoering van alle WMO taken in zijn totaliteit was de werkelijke toevoeging lager dan begroot (Bijdrage egalisatiereserve WMO). Op dit onderdeel wordt nadere informatie gegeven in de paragraaf WMO. Hogere bespaarde rente als gevolg van hogere beginstand van de reserves; de hogere bespaarde rente wordt toegevoegd aan de reserve VAR (zie algemene dekkingsmiddelen) In het meerjarenperspectief bij de begroting 2007 is er vanuit gegaan dat een jaarlijkse onttrekking aan de reserve BCF plaats vindt van € 1,195 miljoen. Als gevolg van wijziging in de regelgeving is deze onttrekking met € 0,500 miljoen bijgesteld naar € 0,695 miljoen.

N

1.910

V V

450 423

N V

332 369

N

868

N

500

5.3 Resultaat programmarekening 2007 versus resultaat Berap-II 2007

Ten behoeve van de verdere verbetering van de Planning & Control-cyclus hebben we een analyse gemaakt van het verschil in resultaat tussen de Berap-II en de jaarrekening 2007. Resultaat volgens de jaarrekening 2007 Resultaat volgens de Berap-II 2007 Verbetering van het resultaat

V N V

4.573 837 3.736

Bij de verschillenanalyse met betrekking tot een aantal producten (bv. Werk/Inkomen, de WMO en Riolering) is er sprake van exploitatie-neutraliteit. Dit omdat er gebruik wordt gemaakt van egalisatiereserves. Ten opzichte van de Berap-II zijn hier dus geen resultaateffecten voor meegenomen. De analyse van het verschil ad € 4.543.000 is op hoofdlijnen als volgt: Progr. 1 3 5 5 5 9 9 9 10 10 14 14

14

14 14

23

Omschrijving Niet uitgevoerde onttrekking aan de reserves ivm Emmen maakt meer mogelijk Lagere kosten AREA 2007; De lagere werkelijke kosten ten opzichte van de begrote kosten is zowel te wijten aan de veel lagere werkelijke inzet man- en materieeluren als de lagere verwerkingskosten (zoutverbruik) bij Area Reiniging Lagere kosten Ruimtelijke Ordening Hogere toerekening aan grondexploitatie Lagere leges Bouw en Woningtoezicht Niet-besteed extra budget onderhoud groen Afrekening aanneemsom/overeenkomst Area dienstjaar 2006 betrekking hebben op niet-afvalstoffen; is een onderdeel van de resultaatbestemmingsvoorstellen om dit bedrag in de reserve Openbaar Gebied te storten Toerekening apparaatskosten openbaar gebied Lagere kosten WVG. Minder woonvoorzieningen verstrekt (1759 ten opzichte van 1941 in 2006). Daling aantal verstrekte vervoervoorzieningen ( 2274 t.o.v. 2589 in 2006). In de begroting 2008 is structureel € 900.000 afgeraamd Opgelegde boete aan hulpmiddelenleverancier Resultaat facilitaire kosten Een onderzoek van de belastingdienst naar de declaraties 2003 inzake het BTWCompensatiefonds heeft recentelijk geleid tot een naheffing van € 302.000. Naheffing loonbelasting 2002 t/tm 2005 naar aanleiding van een onderzoek van de Belastingdienst; tevens is voor het belastingjaar 2006 een voorziening getroffen in verband met de verwachting ook voor dit jaar nog een naheffing te krijgen. Diverse fiscale posten. In verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst vindt teruggaven omzetbelasting t/m 2005 plaats. Het gaat hier met name om teruggaven in verband met het sportbesluit en gehandicaptenvervoer (V 652). Terugboeking balansposten te betalen btw t/m 2005 in verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst (V 66). BTW opbrengsten samenwerkingsverbanden 2007 worden verantwoord; deze opbrengsten zijn in 2007 niet begroot ( V100); vanaf 2008 is deze bate wel structureel in de begroting opgenomen. Bijdrage bovenformatieven andere diensten Uitwerking nieuwe CAO

V/N N V

Bedrag 190 419

V V N V V

303 205 250 400 526

N V

362 1.388

V V N

273 653 397

V

818

N N

286 250

15

15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 Alg.Dekk Alg.Dekk Alg.Dekk Res. Res.

Diversen

Binnen programma 15 wordt het saldo geboekt voor en na bestemming. Bij de Begroting 2007 werd een resultaat verwacht van € 3.315.606. Dit resultaat is bij de kadernota 2007 gecorrigeerd naar een resultaat van € 766.242. Op rekeningsbasis geeft dit product geen resultaat; het resultaat over 2007 is het saldo van alle andere producten Vrijval voorziening dubieuze debiteuren wegens omvang en ouderdom vorderingen ten gunste van de exploitatie De regeling t.a.v. k.m. vergoeding dienstreizen is per 1 januari 2006 gewijzigd Getroffen voorziening voor mogelijke oninbaarheid geldlening EBR (dit is eerder gemeld in het Nabericht Berap-II) Extra vrijval volumes als gevol van vertraging in investeringsprojecten Lagere onderuitputting kapitaallasten Hogere algemene uitkering Correctiepost vaste activa Correctiepost nog te betalen posten Correctiepost crediteuren Correctiepost balanspost belastingen Correctiepost voorziening dubieuze debiteuren Correctiepost vaste activa (afboeking boekwaarde de Klepel / Aike Tallenshuis) Hogere opbrengst OZB wegens groei objecten en hogere waarden Extra dividenduitkering Essent (bekend geworden in december 2007) Hogere bespaarde rente als gevolg van hogere beginstand van de reserves; de hogere bespaarde rente wordt voor € 868.000 toegevoegd aan de reserve VAR (zie reserves) Hogere bespaarde rente als gevolg van hogere beginstand van de reserves; de hogere bespaarde rente wordt toegevoegd aan de reserve VAR (zie algemene dekkingsmiddelen) In het meerjarenperspectief bij de begroting 2007 is er vanuit gegaan dat een jaarlijkse onttrekking aan de reserve BCF plaats vindt van € 1,195 miljoen. Als gevolg van wijziging in de regelgeving is deze onttrekking met € 0,500 miljoen bijgesteld naar € 0,695 miljoen. Overige oorzaken (diverse kleinere posten, de verdelingsverschillen, verschillen urentoerekening etc).

N

766

V

100

N N

200 2.100

V N V N V N N N N V V V

2.205 400 204 186 242 339 131 134 260 371 2.687 1.057

N

868

N

500

N

496

Totaal verschil

V

3.736

5.4 Incidentele baten en lasten 2007

Vanuit het BBV is vereist om in de jaarrekening een overzicht incidentele baten en lasten op te nemen. Aangegeven wordt op hoofdlijnen wat de incidentele baten en lasten zijn. De verplichting tot het aangeven van incidentele baten en lasten vloeit voort uit artikel 19, lid c (begroting) en 28,lid c (rekening). De toelichting hierop in het BBV geeft de volgende vage invulling “……Voor een nadere invulling van het begrip incidenteel kan worden gedacht aan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen”. Het gaat hier dus om bijzondere baten en lasten die slechts één of enkele jaren duren. Het totaaloverzicht geeft inzicht in de opbouw van het rekeningresultaat 2007 ad € 4.573.000. Het blijkt dat voor een bedrag van € 3.517.000 er sprake is van incidenteel resultaat. Progr 1 1 3 4 Res. 5 5 5 Res. 5 Res. Res. 6 Res. 9 9 24

Omschrijving Grotere omzet gemeentelijke documenten, met name rijbewijzen Niet uitgevoerde onttrekking aan de reserves ivm Emmen maakt meer mogelijk Lagere kosten AREA 2007 De bijdrage van de gemeente inzake het project kenniscampus Emmen Lagere onttrekking reserve ivm Kenniscampus Meer legesopbrengst bouw –en woningtoezicht Extra inhuur afwerken bouwaanvragen Lagere kosten digitalisering Lagere onttrekking aan de reserves Hogere resultaten grondexploitatie dan begroot Hogere storting in de reserves grondexploitatie dan begroot Bijdrage vanuit het resultaat grondexploitatie aan de algemene middelen Tekort EMCO Dekking tekort EMCO uit de BAR Afrekening aanneemsom/overeenkomst Area dienstjaar 2006 betrekking hebben op niet-afvalstoffen Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006

V/N V N V V N V N N V V N V N V V V

Bedrag 361 190 419 400 400 983 259 324 324 1.124 1.754 450 2.007 2.007 526 383

Res. 10 10 14 14 14 14 15 15 15 15 15 15 15 15

Storting afrekening Area 2006 in egalisatiereserve afvalstoffen Lagere kosten WVG. Opgelegde boete aan hulpmiddelenleverancier Naheffingen belastingdienst BTW-Compensatiefonds 2003 en loonbelasting Vereveningsbijdrage BTW-compensatiefonds Diverse fiscale posten Resultaat facilitaire kosten Het saldo van de kadernota 2007 als resultaat na bestemming Vrijval voorziening dubieuze debiteuren Getroffen voorziening voor mogelijke oninbaarheid geldlening EBR Extra vrijval volumes als gevolg van vertraging in investeringsprojecten Niet realiseren budgetbijstellingen tengevolge van uitname BTW Correctiepost Milieu niet gerealiseerd Onderuitputting kap.lasten begroot; is een stelpost op programma 15 Onderuitputting kapitaallasten werkelijk; dit bedrag bestaat uit het saldo tussen enerzijds de onderuitputting op de rente en afschrijving agv vertraagde investeringen ad € 4.758 en anderzijds een extra afschrijving in 2006 ad € 1.152 15 Correctiepost vaste activa 15 Correctiepost nog te betalen posten 15 Correctiepost balanspost belastingen 15 Correctiepost voorziening dubieuze debiteuren 15 Correctiepost vaste activa (afboeking boekwaarde de Klepel / Aike Tallenshuis) Alg.Dekk. Extra dividenduitkering Essent (bekend geworden in december 2007) Alg.Dekk. Hogere bespaarde rente als gevolg van hogere beginstand van de reserves Res. De hogere bespaarde rente wordt voor € 868.000 toegevoegd aan de VAR Totaal effect incidentele posten

25

N V V N N V V N V N V N N N V

383 1.388 273 397 704 818 393 766 546 2.100 2.205 1.750 692 3.320 3.606

N V N N N V V N

186 242 131 134 260 2.687 1.057 868

V

3.517

26

6. Balans met toelichting

27

6. Balans met toelichting Balans per 31 december 2007 Activa (bedragen x € 1.000,-)

31-12-07

31-12-06

Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten verbonden sluiten van geldleningen Kosten onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - overige verbonden partijen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd langer dan een jaar Bijdrage aan activa in eigendom van derden

4 4 0

18 18 0

193.571 1.453 142.890 49.228

182.503 1.502 133.723 47.278

121.333

126.408

4.900 2.269

4.900 2.269

70.652 1.551 30.605 0

71.987 1.551 33.421 0

11.356

12.280

Totaal vaste activa

314.908

308.929

134.218

111.225

Vlottende activa Voorraden Grond- en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk, waaronder grond in exploitatie Onderhanden werk, orderadministratie Gereed product en handelsgoederen

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - vorderingen op openbare lichamen - overige vorderingen - liquide middelen - overlopende activa - voorzieningen dubieuze debiteuren Totaal vlottende activa

Totaal activa

28

12.758 63.774 57.564 122

11.474 63.005 36.598 148

50.247 212 39.684

30.123 -167 32.063 0 3.605 -5.378

10.352 0 184.465

141.348

499.373

450.277

Passiva (bedragen x € 1.000,-)

31-12-07

31-12-06

Vaste passiva Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves - voor egalisatie van tarieven - overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s - Van derden verkregen specifieke middelen Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. - binnenlandse banken en financiële instellingen - overige instellingen - waarborgsommen Totaal vaste passiva

103.374

85.168

33.501

34.241

7.480 57.821 4.573

87 44.636 6.204 98.057

77.965

0 68.584

658 49.206

29.473

28.101 224.574

230.954

3.047

3.165

220.760

227.017

750 17

750 22 426.005

394.087

Vlottende passiva 73.368 - Bank- en girosaldi - Overige schulden - overlopende passiva Totaal vlottende passiva Totaal passiva Gewaarborgde geldleningen

29

9.886 39.149 24.332

56.190 16.897 20.819 18.474

73.368

56.190

499.373

450.277

2.634

3.114

Toelichting op de balans per 31 december 2007

Activa (bedragen x € 1.000,-)

Vaste activa Immateriële vaste activa De activa zijn ingaande 2004 geclassificeerd conform de regelgeving “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in: ▪ Kosten verbonden sluiten van geldleningen ▪ Kosten van onderzoek en ontwikkeling

2007 4 0 4

2006 18 0 18

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2007 Boekwaarde per 1 januari 2007 ▪ Vermeerderingen ▪ Verminderingen ▪ Afschrijvingen ▪ Extra afschrijving Boekwaarde per 31 december 2007

18 0 0 -14 0 4

Materiele vaste activa De activa zijn ingaande 2004 geclassificeerd conform de regelgeving “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: ▪ In erfpacht uitgegeven gronden met een economisch nut ▪ Overige investeringen met een economisch nut ▪ Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

2007 1.453 142.890 49.228 193.571

2006 1.502 133.723 47.278 182.503

De overige investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden ▪ Gronden en terreinen ▪ Woonruimten ▪ Bedrijfsgebouwen ▪ Grond-, weg en waterbouwkundige werken ▪ Correctie riolering (van maatschappelijk nut) ▪ Vervoermiddelen ▪ Machine, apparaten en installaties ▪ Overige materiële vaste activa Boekwaarde ultimo

2007 6.594 1.156 79.460 15.214 26.345 1.324 7.733 5.064 142.890

2006 7.093 420 74.359 16.375 22.610 1.709 8.143 3.014 133.723

2007 2.465 0 17 70.759 -26.345 0 2.027 305 49.228

2006 2.465 0 20 64.871 -22.610 0 2.119 413 47.278

De investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut ▪ Gronden en terreinen ▪ Woonruimten ▪ Bedrijfsgebouwen ▪ Grond-, weg en waterbouwkundige werken ▪ Correctie riolering (van maatschappelijk nut) ▪ Vervoermiddelen ▪ Machine, apparaten en installaties ▪ Overige materiële vaste activa Boekwaarde ultimo

30

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de materiële vaste Boekwaarde per 31 december 2006 ▪ Correctie investeringen 2006 (met herwaarderingsreserve) ▪ Correctie investeringen 2006 (met egalisatiereserve) Boekwaarde per 1 januari 2007 ▪ Vermeerderingen ▪ Verminderingen (desinvesteringen) ▪ Ontvangen bijdragen van derden (investeringssubsidies) ▪ Afwaarderingen *) ▪ Afschrijvingen ▪ Extra afschrijving ▪ Correctie boekwaarde gebouwen en terreinen Boekwaarde per 31 december 2007

182.503 1.120 3.200 186.823 9.422 9.700 0 -1.153 -10.774 0 -447 193.571

Van de vermeerderingen en verminderingen is in de staat van vaste activa een nadere specificatie gegeven. Deze staat van vaste activa ligt ter inzage. *) In 2007 zijn de materiële vaste activa afgewaardeerd tot een bedrag van € 1.152.975. Dit bedrag kan als volgt worden uitgesplitst: ▪ bij de jaarrekeningcontrole 2006 is door de accountant geconstateerd dat op een aantal objecten in 2006 nog niet is afgeschreven, terwijl deze objecten wel al in totaal te weinig afgeschreven 1.087.528 ▪ daarnaast is gebleken dat op een aantal activa al wel is afgeschreven, terwijl deze nog niet in gebruik waren genomen teveel afgeschreven per saldo te weinig afgeschreven in 2006 ▪ afwaardering van huisvesting ▪ afwaardering i.v.m. verkoop ▪ extra afschrijvingen i.v.m. inkorting looptijd Totaal afwaardering

1.087.528

482.520 605.008 418.808 74.482 54.677 1.152.975

Financiële vaste activa De activa zijn ingaande 2004 geclassificeerd conform de regelgeving “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. De financiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: ▪ Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - overige verbonden partijen ▪ Leningen aan woningbouwcorporaties ▪ Leningen aan deelnemingen ▪ Overige langlopende leningen deelnemingen ▪ Af: voorziening energiebedrijf Rundedal ▪ Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd langer dan een jaar ▪ Bijdrage aan activa in eigendom van derden Boekwaarde ultimo

2007

2006

4.900 2.269 70.652 1.551 32.705 -2.100 0 11.356 121.333

4.900 2.269 71.987 1.551 33.421 0 12.280 126.408

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de financiële vaste activa Boekwaarde per 1 januari 2007

126.408

▪ Vermeerderingen ▪ Verminderingen ▪ Afschrijvingen ▪ Voorziening energiebedrijf Rundedal Boekwaarde per 31 december 2007

546 -2.531 -990 -2.100 121.333

31

De vermeerderingen en verminderingen zijn als volgt te specificeren: vermeerderingen verminderingen Bijdrage aan activa in eigendom derden 66 Wooncom Energiebedrijf Rundedal Zorginstellingen Zakelijke regelingen; pc privé, pc 208 Zak.regel; pc privé, pc zakelijk, fietsplan zakelijk, fietsplan Gemeentelijke kredietbank 206 Gemeentelijke kredietbank Overige (sportverenigingen) 66 Overige Totaal 546 Totaal

1.335 430 168 275 323 2.531

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden bestaan uit de volgende onderdelen: Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: ▪ niet in exploitatie genomen gronden ▪ Onderhanden werk, waaronder grond in exploitatie Subtotaal ▪ Onderhanden werk, orderadministratie ▪ Gereed product en handelsgoederen Boekwaarde ultimo

2007

2006

12.758 63.774 76.532 57.564 122 134.218

11.474 63.005 74.479 36.598 148 111.225

Niet in Onderhanexploitatie den werk, genomen waaronder bouwgrond in gronden exploitatie Stand volgens balans 31 december 2006 In 2007 in exploitatie genomen gronden Stand per 1 januari 2007

16.047 -4.573 11.474

58.432 4.573 63.005

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de voorraden gedurende het jaar 2007: Boekwaarde per 31 december 2006 ▪ Correctie van in 2006 ontvangen subsidie inzake het GRP (deze was in 2006 in mindering gebracht op de orderadministratie Boekwaarde per 1 januari 2007 ▪ Vermeerderingen grondexploitaties ▪ Vermeerdering onderhanden werk, orderadministratie ▪ Verminderingen grondexploitaties ▪ Resultaten diverse grondcomplexen ▪ Vermindering gereed product en handelsgoederen Boekwaarde per 31 december 2007

111.225 53 111.278 23.642 19.317 -23.725 3.732 -26 134.218

De boekwaarde van de grondvoorraad in exploitatie en niet in exploitatie genomen gronden is in 2007 toegenomen met € 2,0 miljoen (waarvan € 3,7 miljoen door tussentijdse resultaatnemingen) en bedraagt ultimo 2007 € 76,5 miljoen. Dit is onder te verdelen in gronden in exploitatie € 45,9 miljoen, nog niet in exploitatie genomen gronden € 12,7 miljoen en overige gronden € 17,9 miljoen. Van de nog niet in exploitatie genomen onderdelen kent Delftlanden centrumgebied, II en III een boekwaarde per m2 van € 13,52; Klazienaveen Noord-West I € 14,44 en de overige complexen (gemiddeld) € 18,98 per m2. De strategische gronden hebben een gemiddelde boekwaarde van € 4,48 per m2 en de compensatiegronden van € 2,49 per m2. Voor detailinformatie wordt verwezen naar de dienstrekening Beleid. De grootste verwervingstransacties vonden plaats in de grondcomplexen:

32

▪ ▪ ▪

Delftlanden I Businesspark Meerdijk Strategische grondvoorraad

4,3 miljoen 2,2 miljoen 0,5 miljoen

Het boekjaar 2007 is voor de grondexploitaties qua resultaat op lopende complexen een goed jaar geweest. Er werd een voordelig resultaat op de grondexploitaties geboekt van € 3,886 miljoen (2006 € 7,287 miljoen). Dit resultaat is als volgt nader uit te splitsen: ▪ tussentijdse winstnemingen 3,687 miljoen ▪ resultaten en afgesloten complexen 0,199 miljoen ▪ tussentijdse verliesnemingen 0,000 miljoen Totaal resultaat 3,886 miljoen Op grond van het door de raad in 1997 vastgesteld beleid met betrekking tot de waardering en resultaatbepaling inzake grondcomplexen wordt het resultaat bij afsluiting van complexen genomen en kan dit onder bepaalde voorwaarden eerder gebeuren. In dat raadsbesluit van 1997 werd tevens bepaald, dat voordelige resultaten op grondexploitaties in eerste instantie worden aangewend voor versterking van het weerstandsvermogen grondexploitaties. In de lijn van het door de raad in 2005 vastgestelde kadernota “Grond voor de complete stad” is ten aanzien van de resultaatbestemming, € 450.000 vanuit de grondexploitaties afgedragen aan de concernexploitatie. Het overige positieve saldo is toegevoegd aan het weerstandsvermogen. Alle grondexploitaties, met een looptijd van nog meerdere jaren, zijn in 2007 geactualiseerd, zodat er met betrekking tot de financiële positie van de grondcomplexen een goed inzicht bestaat. Ten behoeve van de continuering van het productieproces van bouwrijpe grond voor woningbouw, industrie- en tuinbouwvestiging c.a. zijn ook dit jaar weer investeringen gedaan in verwerving van gronden (€ 6,8 miljoen) en bouw- en woonrijp maken van terreinen (€ 9,0 miljoen). De reserve grondexploitaties (weerstandsvermogen) bedraagt per 31 december 2007 € 20,05 miljoen. Dit is 54 % hoger dan het op basis van het vastgestelde beleid berekend gewenste peil (€ 13,0 miljoen). Aan bestemmingsreserves is nog een bedrag van € 7,2 miljoen beschikbaar (bovenwijkse voorzieningen € 7,0 miljoen en fonds bodemsanering € 0,2 miljoen). De prognose van de resultaten van de grondcomplexen (in exploitatiegenomen gronden en de overige gronden) laat een resultaat zien van € 18,7 miljoen. Het verwachte resultaat is een opsomming van de resultaten van de grondexploitatie voor de komende jaren tot en met 2020. Hierin zijn niet verdisconteerd de afdrachten aan de concernexploitatie over deze periode van € 5,8 miljoen. Indien de afdrachten aan de concernexploitatie wel worden meegenomen is de geprognosticeerde winst € 12,9 miljoen op basis van de in 2007 geactualiseerde grondexploitaties. Hierin zijn mogelijke risico’s zoals stagnatie in de grondverkopen op Rundedal niet opgenomen. In grote lijnen kan worden gesteld dat de vermogenspositie van de grondexploitatie goed is; dat de lopende grondcomplexen voor stads- en dorpsvernieuwing onder controle zijn. Ten aanzien van de industrie en bedrijventerreinen geldt dat de verkoop van de gronden volgens de planning verloopt.

Onderhanden werk Met ingang van 2005 worden de uitgaven op projecten waar bijdragen van derden voor worden ontvangen in de orderadministratie vastgelegd. Ook de ontvangen bijdragen worden hierin opgenomen. Tot en met 2004 werden deze uitgaven en bijdragen onder de vlottende passiva verantwoord. Onder “Onderhanden werk, orderadministratie” worden de uitgaven weergegeven. De ontvangen bijdragen van deze projecten worden onder voorzieningen gepresenteerd.

33

Stand 31 december 2006 ▪ Correctie order beleid ▪ Correctie orderadministratie Stand 1 januari 2007 ▪ Vermeerderingen in 2007 Stand 31 december 2007 De belangrijkste vermeerderingen zijn de volgende: ▪ ESF Bureau ▪ Inzichtelijk gemaakte kosten ▪ Diverse ESF-projecten ▪ Bodemsaneringsprojecten ▪ BVG ▪ IPW ▪ Duurzaam veilig 2004 ▪ ISV-bijdrage ▪ Private ontwikkelingen ▪ Emmen Revisited ▪ Ontwikkeling nieuw theater ▪ Regionale ontwikkeling economisch netwerk A37/A31 ▪ Planstudie verplaatsen station ▪ Wet Maatschappelijke Ondersteuning ▪ Emmen Revisited: Emmerhout-Bargeres-Angelslo ▪ Stado ▪ Bouwstenen externe veiligheid 20e penning Emmererfscheidenveen Agenda voor de Toekomst Bijdrage VROM apparaatskosten Uitvoering energie- en klimaatbeleid Activiteitencentrum Natuur, Milieu en Leefbaarheid Theater/gebiedsontwikkeling Programma MEC 2020 Fietspad Boslaan Emmerschans Dagarrangem. en combin. Functie: provincie / Drentse gemeenten Kwaliteitsborging bodembeheer Herinrichting Meridiaan Klanzienaveen Herstel/inpassing voormalig Runde Aankoop grond Foxel Leren en werken GSB III-projecten WABO omgevingsvergunning Brede School Qwink nieuwbouw Overige projecten Totaal ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

34

Onderhanden werk / orderadministratie

Voorzieningen orders

38.096 -1.498 53 36.651 20.913 57.564

46.043

1.539 155 5.705 537 128 130 155 1.192 -286 235 -114 1.228 124 -304 61 56 53 44

94 289 10.692 785

472 22 201 -22 243 114 -245 307 50 12 66 3 208 7.296 85 390 686 389 20.913

0 46.043 23.229 69.272

1.192 221

56

484 100

3 50 120 411 6.993 260 1.442 37 23.229

Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen korter dan één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: 1. Vorderingen op openbare lichamen 2. Overige vorderingen 3. Liquide middelen 4. Overlopende activa 5. Af: voorziening dubieuze debiteuren Totaal

2007 212 39.684

2006 -167 32.063

10.352

3.605 -5.378 30.123

50.247

1. Vorderingen op openbare lichamen De vorderingen op openbare lichamen per 31 december 2007 betreffen: ▪ Te verrekenen met Ministerie SZW

212

2. Overige vorderingen De vorderingen per 31 december 2007 betreffen: ▪ Debiteuren ▪ Voorziening dubieuze debiteuren ▪ Bijstandsklanten ▪ Voorziening bijstandsdebiteuren ▪ Belastingdebiteuren ▪ Voorziening belastingdebiteuren ▪ BWS rechten ▪ Rijk BTW compensatiefonds ▪ BTW ▪ WVG klanten ▪ Krediethypotheken ▪ Abw/rww ▪ Overige vorderingen

5.285 -720 5.765 -3.937 2.893 -180 3.508 12.665 10.763 947 493 377 1.826 39.684

In de overige vorderingen is een bedrag groot € 5,3 miljoen aan debiteuren opgenomen, waarvan op 19 maart 2008 € 3,2 miljoen ontvangen is. De voorziening dubieuze vorderingen c.a. is geactualiseerd. De vorderingen welke langer uitstaan dan 150 dagen zijn onder verdeeld in de categorieën faillissementen/dwangsommen/bezwaarschriften, probleemgevallen, tuinders/industrie, uit handen gegeven ter incasso, betalingsregeling en overige. Per categorie is de mate van dubieusheid bepaald en uitgedrukt in een percentage. Daarnaast is voor de vorderingen die nog geen 150 dagen uitstaan, eveneens een mate van dubieusheid vastgesteld. Deze is afgeleid van de ervaringscijfers over de daadwerkelijke afboekingen vanaf 1994 tot en met 2007. Betreffende percentages zullen de komende jaren blijven worden gehanteerd en waar nodig worden verfijnd. De actualisatie van de Voorziening dubieuze vorderingen resulteert in een onttrekking aan deze voorziening van € 546.332 en dotaties aan de Voorziening belastingdebiteuren van € 180.158 en de Voorziening bijstandsdebiteuren van € 207.335. In 2007 zijn aan de voorzieningen de volgende bedragen onttrokken wegens oninbaarheid: € 175.799 aan de Voorziening dubieuze debiteuren en € 340.752 aan de Voorziening belastingdebiteuren. De invorderingsprocedure is gebaseerd op de "nota invorderingsbeleid". 4. Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: ▪ Vooruitbetaalde bedragen ▪ Nog te ontvangen bedragen Specificatie per 31 december 2007:

2007 4.550 5.802 10.352

Deze bedragen hebben het karakter van op de balansdatum "overlopende posten", die in 2007 en volgende jaren functioneel geboekt of verrekend zullen worden.

35

2006 2.741 864 3.605

Passiva (bedragen x € 1.000,-)

Vaste passiva Algemene reserves Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten: Algemene reserve Bestemmingsreserves: ▪ voor egalisatie van tarieven ▪ overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat

2007 33.501

2006 34.241

7.480 57.821 4.573 103.374

87 44.636 6.204 85.168

De algemene reserve bestaat thans uit de volgende onderdelen: Budgettaire algemene reserve (BAR) Een algemene reserve met aanwendingsbeperking in die zin, dat de bespaarde rente ten gunste van de exploitatie (voor 2007, € 0,9 miljoen) komt. Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen: ▪ Rekeningresultaat 2006 ▪ Af: resultaatbestemming

16.589 2.286 0 2.286

Onttrekkingen: ▪ Onttrekking claim kenniscampus Emmen ▪ Bijdrage in nadelig saldo EMCO (BAR) ▪ Bijdrage t.b.v. evaluatie dienst Beleid ▪ Bijdrage OOT dienst Beleid ▪ Bijdrage ivm formatieuitbreiding t.b.v. GSB ▪ Dekking niet gerealiseerde taakstelling ▪ Afdekking begrotingstekort kadernota 2007 ▪ Uitbreiding publiek Saldo per 31 december 2007

-346 -2.077 -7 -130 -44 -747 -284 -36 -3.671 15.204

Weerstandsdeel algemene reserve (WAR) Vanaf 1998 wordt het weerstandsdeel van de algemene reserve. (WAR) afzonderlijk op de balans gepresenteerd. Saldo per 1 januari 2007 9.979 Toevoegingen: 0 Onttrekkingen: ▪ Overboeking naar de VAR van het bedrag boven het vastgestelde -2.492 maximum van de WAR -2.492 Saldo per 31 december 2007 7.487

36

Vrije algemene reserve (VAR) Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen: ▪ Rente VAR en overige reserves en voorzieningen ▪ Rekeningresultaat 2006 ▪ Dividend BNG, AREA en Essent ▪ Overboeking naar de VAR van het bedrag boven het vastgestelde maximum van der WAR

7.673 2.838 400 1.720 2.492 7.450

Onttrekkingen ▪ Huurbijdrage ▪ Planschade ▪ Budgetcursus Balans ▪ WABO ▪ Structuurplan fase 3 & 4 ▪ Welzijnsaccommodaties 2e fase ▪ OBE 2004 t/m 2006 ▪ Willms Boo ▪ Overwintering Muzeval ▪ IMOP ▪ Inhuur communicatiemedewerker ▪ Herhuisvesting ▪ Projectleider ICT ▪ Afbouw WIW / ID ▪ Dorps – wijkprogramma ▪ Verhuizing herinrichtingskosten Beleid ▪ Digitalisering / actualisering bestemmingsplannen / jaarschijf 2007 ▪ Maatsch. Part. primaire begroting ▪ Digitalisering bestedingsplannen ▪ Mutaties reserve ▪ Dualiseringsfonds/Fractievergoeding

-5 -131 -21 -260 -45 -276 -158 -85 -174 -441 -40 -477 -10 -1.000 -44 -120 -796 -300 314 -220 -24 -4.313 10.810

Saldo per 31 december 2007

Bestemmingsreserve De classificatie van de bestemmingsreserves is conform de regelgeving “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. 1. Voor egalisatie van tarieven In 2007 zijn de in 2006 ontvangen subsidies inzake het GRP met terugwerkende kracht op de juiste wijze in de jaarrekening verwerkt. In de jaarrekening 2006 waren de ontvangen subsidies (€ 6.918.384) gedeeltelijk in mindering gebracht op de activa en gedeeltelijk in de ordervoorziening gestort en gedeeltelijk geboekt in de orderadministratie. De correctie in de beginbalans is als volgt: Saldo per 31 december 2006 ▪ Correctie activa ▪ Correctie ordervoorziening ▪ Correctie orderadministratie Totaal correcties Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen: ▪ Afrekening 2006 Area ▪ Senter subsidies GRP 2007

87 3.200 3.665 53 6.918 7.005 383 1.014 1.397

Ontrekkingen: ▪ Saldo afvalstoffenheffingen ▪ Saldo rioolretributie Saldo per 31 december 2007

37

-62 -860 -922 7.480

2. Overige bestemmingsreserves De inventarissen, ICT en Onderwijs-leerpakket (OLP) over 2006 en 2007 zijn als gevolg van nieuwe regelgeving respectievelijk in 2006 en 2007 geactiveerd en worden niet meer ineens ten laste van het resultaat gebracht. Dekking van de afschrijvingskosten vindt plaats uit de lump-sum vergoeding. In 2007 is op basis van een inventarisatie de waarde van de inventaris onderwijs van vóór 2006 ad € 1.120.532 verwerkt. Saldo per 31 december 2006 ▪ Correctie in de beginbalans inzake herwaarderingen onderwijs Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen: ▪ Amortisatie res.inv.gesubs.instellingen ▪ Reserve BTW verevening ▪ Egalisatiefonds verkiezingen ▪ Reserve duurzame ontw.landelijk gebied ▪ Reserve bovenwijkse reserves ▪ Reserve grondexploitaties ▪ Reserve exploitatie woonwagens ▪ Bestemmingsreserve FWI ▪ Bestemmingsreserve onderhoud ▪ Bestemmingsreserve GSB III ▪ Strategisch Innovatie- en Ontwikkelingsfonds ▪ Amortisatiereserve nieuwbouw sporthal Klazienaveen ▪ Egalisatiereserve WMO ▪ Reserve Brandweerkazerne ▪ Resultaatbestemming 2006 Ontwikkelingtraject klantgerichtheid dienst Publiek Afwikkeling subsidies dorps- en wijcentra Afwikkeling subsidies sociaal cultureel werk Volume GSB Vorming Training Opleiding WSW middelen ▪ Reserve fietspad Oranjekanaal – Bargeres ▪ Fonds openbaar gebied ▪ Reserve opleidingstraject Brandweer ▪ Reserve overschrijdingsuitkering basisonderwijs ▪ Reserve groot onderhoud gymlokalen ▪ Reserve ESF ▪ Reserve Concernstaf

44.636 1.121 45.757 272 258 3 46 1.239 3.886 7 891 674 298 4.000 450 4.917 125 692 80 100 100 125 60 227 200 450 50 47 469 153 111 19.238

Onttrekkingen: ▪ Amortisatie res.inv.gesubs.instellingen ▪ Bestemmingsreserve Concernstaf ▪ Reserve BTW verevening ▪ Reserve Beeldende kunst ▪ Amortisatiereserve ▪ Reserve duurzame ontwikkeling landelijk gebied ▪ Fonds bovenwijkse reserve ▪ Reserve grondexploitaties ▪ Reserve werkloosheidsfonds ▪ Algemene reserve GKB ▪ Reserve Civision/welzijn ▪ Egalisatiereserve Melkert ▪ Dualiseringsfonds ▪ Bestemmingsreserve 2005 ▪ Bestemmingsreserve FWI ▪ Resultaatbestemming 2005 Afwikkeling subsidies dorps- en wijkcentra ▪ Bestemmingsreserve overlopende posten 2006 ▪ Bestemmingsreserve onderhoud ▪ Bestemmingsreserve GSB III ▪ Resultaatbestemming 2006 Afwikkeling subsidie dorps - wijkcentra Volume GSB Reservering WSW middelen ▪ Herwaarderingsreserve Onderwijs Saldo per 31 december 2007

38

-433 -1.340 -1.977 -6 -49 -26 -43 -450 -200 -75 -82 -379 -48 -634 -423 -10 -10 -205 -213 -281 -226 -40 -125 -61 -75 -7.175 57.820

Voor een geconsolideerd overzicht van de reserves wordt verwezen naar bijlage C “Overzicht reserves en voorzieningen met toelichting”, die integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.

Bestemmingsreserve Voor een toelichting op het rekeningsaldo wordt verwezen naar de toelichting bij de diverse programma’s en naar de toelichting in de jaarrekening.

Voorzieningen De voorzieningen zijn geclassificeerd conform de regelgeving “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. 1. Onderhoudsegalisatievoorzieningen Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen:

658 0 0

Onttrekkingen: ▪ Egalisatievoorziening Catamaran ▪ Egalisatievoorziening De Opstik ▪ Egalisatievoorziening Thrianta

-64 -73 -521 -658 0

Saldo per 31 december 2007

2. Voorzieningen voor verplichting, verliezen en risico’s (inclusief voorziening orders) In 2007 zijn de in 2006 ontvangen subsidies inzake het GRP met terugwerkende kracht op de juiste wijze in de jaarrekening verwerkt. In de jaarrekening 2006 waren de ontvangen subsidies (€ 6.918.384) gedeeltelijk in de ordervoorziening gestort (voor een bedrag van € 3.665.511. Saldo per 31 december 2006 ▪ Correctie beginbalans inzake subsidie GRP Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen: ▪ Pers.voorziening voormalig personeel ▪ Fonds Bodemsanering ▪ Voorziening BK bezit ▪ Voorziening APC Culturele diversiteit ▪ Knelpunten Emmen revisited ▪ GKB risico fonds ▪ Voorziening orders dienst Beleid ▪ Voorziening orders dienst Bedrijven ▪ Voorziening orders dienst Gebied ▪ Voorziening orders dienst Publiek

49.206 -3.665 45.541 534 136 12 139 102 2 10.089 13 227 13.319 24.573

Onttrekkingen: ▪ Pers.voorziening voormalig personeel ▪ Fonds Bodemsanering ▪ Voorziening APC Beeldende Kunst ▪ Voorziening APC Culturele diversiteit ▪ Knelpunten Emmen revisited ▪ GKB risico fonds ▪ Voorziening orders Publiek Saldo per 31 december 2007

39

-534 -152 -25 -285 -98 -16 -420 -1.530 68.584

3. Van derden verkregen specifieke middelen Saldo per 1 januari 2007 Toevoegingen ▪ Voorziening groot onderhoud en vervanging/vernieuwing meubilair gymlokaal ▪ Fonds ploeg ▪ Stadvernieuwingsfonds algemeen ▪ Voorziening stedelijke vernieuwing ▪ Fonds BWS ▪ Fonds BLS ▪ Voorziening van derden verkregen specifieke middelen ▪ Voorziening openbaar onderwijs ▪ Voorziening BAPO

28.101 151 75 189 58 487 855 575 8.851 480 11.721

Onttrekkingen ▪ Voorziening verz fre openbaar onderwijs ▪ Voorziening leer en hulpmiddelen basisonderwijs ▪ Egalisatievoorziening openbaar onderwijs ▪ Voorziening verz. fre oso ▪ Voorziening groot onderhoud en vervanging/vernieuwing meubilair gymlokaal ▪ Voorziening leermiddelen Catamaran ▪ Voorziening leermiddelen De Opstik ▪ Voorziening leermiddelen Thrianta ▪ Voorziening nascholing onderwijs ▪ Voorziening opvang azielzoekers ▪ Voorziening weer samen naar school ▪ Voorziening inburgering nieuwkomers ▪ Stadvernieuwingsfonds algemeen ▪ Voorziening stedelijke vernieuwing ▪ Fonds BWS ▪ Voorzieningen voormalig OCSW ▪ Voorziening van derden verkregen specifieke middelen ▪ Voorziening openbaar onderwijs ▪ Voorziening werkdeel WWB ▪ Egalisatievoorziening openbaar onderwijs ▪ Voorziening ESF ▪ Voorziening overschrijdingsuitkering basisonderwijs ▪ Voorziening groot onderhoud gymlokalen

373 -1.051 1.361 -38 -7 -50 1 -38 -301 -359 -27 -656 -56 -1.083 -401 -5.630 -345 -581 -681 -111 -153 -47 -469 -10.349 29.473

Saldo per 31 december 2007

Voor een geconsolideerd overzicht van de reserves wordt verwezen naar bijlage C “Overzicht reserves en voorzieningen met toelichting”, die integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening. Betreffende het ontstaan en de bestemming van de reserves en voorzieningen zijn inventarisatieformulieren per reserve en voorziening opgesteld en beschikbaar. De voorziening dubieuze vorderingen c.a. bedraagt per 31 december 2007 € 720.291 en is uit presentatie overweging ingaande 2000 in mindering gebracht op de vorderingen. Ingaande 2005 zijn de voorziening voor bijstandsdebiteuren (stand per 31 december 2007 € 3.936.811) en de voorziening dubieuze debiteuren belastingen (stand ultimo 2007 € 45.998) ook in mindering gebracht op de vorderingen. Zie toelichting vlottende activa, vorderingen.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar Onderhandse leningen van: ▪ Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsmij. ▪ Binnenlandse banken en financiële instellingen ▪ Overige langlopende leningen ▪ Waarborgsommen Totaal onderhandse leningen

2007 3.047 220.760 750 17 224.574

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2007:

40

2006 3.165 227.017 750 22 230.954

Saldo 01-01-2007 Onderhandse leningen van: ▪ Binnenlandse pens.fonds. en verz.mij ▪ Binnenlandse banken en fin.instell. ▪ Overige instellingen Totaal

3.165 227.017 750 230.932

vermeer- aflossingen Saldo deringen 31-12-2007

0 15.000 0 15.000

118 21.257 0 21.375

3.047 220.760 750 224.557

Opgenomen ter consolidatie: ▪ Lening bij de Bank Nederlandse gemeenten met een looptijd van 15 jaar gelijke delen en tegen een rentepercentage van 4,41 ▪ Lening bij de Bank Nederlandse gemeenten met een looptijd van 20 jaar gelijke delen en tegen een rentepercentage van 3,98 2

10.000 5.000

Het gemiddelde rentepercentage van de onderhandse leningen in 2007 bedraagt 4,835%. De totale rentelast voor het jaar 2007 met betrekking tot de onderhandse leningen bedraagt € 11,2 miljoen. Voor nadere specificaties betreffende opgenomen geldleningen wordt verwezen naar "de staat F van opgenomen langlopende geldleningen", die integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.

Vlottende passiva Netto vlottende schulden < 1 jaar De in de balans opgenomen vlottende schulden < 1jaar bestaan uit: ▪ Bank- en girosaldi ▪ Overige schulden ▪ Overlopende passiva Totaal vlottende schulden < 1 jaar

2007 9.886 39.149 24.332 73.368

De Bank- en girosaldi zijn onder te verdelen in: ▪ Schulden BNG ▪ Tegoeden Rabobank ▪ Tegoeden Giro ▪ Kasgelden Bank- en girosaldo De Bank- girosaldi zijn uit te splitsen in: ▪ Banktegoeden ▪ Bankschulden

De post overige schulden kan als volgt gespecificeerd worden: ▪ Salarissen ▪ Te betalen loonheffing en sociale lasten ▪ Te betalen BTW ▪ Crediteuren ▪ Kruisposten Publiek en Bedrijven ▪ Nog te verhalen posten werkgelegenheid ▪ BWS verplichtingen ▪ Stichting RAP ▪ Diversen Totaal overige schulden

De afwikkeling van de post crediteuren en overige schulden heeft inmiddels grotendeels in 2008 plaatsgevonden.

41

2006 16.897 20.819 18.474 56.190

9.962 -17 -54 -5 9.886

125.174 135.060

63 5.850 10.780 20.832 123 -54 506 606 443 39.149

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: ▪ Vooruit ontvangen bedragen ▪ Nog te betalen rente ▪ Nog te betalen posten ▪ Nog te betalen WVG ▪ Vooruitontvangen rijksmiddelen GSB III ▪ Diversen Totaal overlopende passiva

1.898 3.154 4.056 1.814 11.023 2.387 24.332

De afwikkeling van deze post heeft inmiddels grotendeels in het boekjaar 2008 plaatsgevonden. De post vooruitontvangen GSB is op basis van de BBV-regelgeving als zodanig verantwoord. Deze post betreft het verschil tussen enerzijds rijkssubsidie en anderzijds reeds gedane uitgaven.

Gewaarborgde leningen Het in de balans opgenomen bedrag aan gewaarborgde geldleningen per 31 december 2006 bedraagt € 2,6 miljoen. Voor nadere specificaties betreffende gewaarborgde geldleningen wordt verwezen naar "de bijlage E gewaarborgde geldleningen", die integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De gemeente Emmen is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen: 1. Huurovereenkomsten; de gemeente heeft zich gebonden voor de huurverplichting voor gebouwen; deze verplichting loopt in 2008 af (de jaarlijkse lasten van de huurverplichtingen bedragen €220.000). 2. Operational lease contracten; de gemeente heeft contracten afgesloten voor operational lease voor een bedrag van € 225.000 per jaar. 3. Herhuisvesting: er is een contract afgesloten voor verbouwing/renovatie van het gemeentehuis ten bedrage van € 9.467.000

42

7 Reserves en voorzieningen 7.1 Inleiding

In de begroting 2004 is de indeling van de reserves en voorzieningen gebeurd op basis van de ingaande 1 januari 2004 van kracht geworden nieuwe comptabiliteitsvoorschriften Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Het onderscheid tussen reserves en voorzieningen is nu voldoende uitgekristalliseerd. In het BBV is thans met name het onderscheid gelegd bij de mogelijkheid voor de raad om de bestemming te wijzigen. Zolang de bestemming nog kan worden veranderd is er sprake van een (bestemmings)reserve, zodra dit niet meer kan is er sprake van een voorziening. Het door de raad wijzigen van een bestemming van een reserve heeft meestal wel financiële en of beleidsmatige consequenties. Hierna wordt het wettelijk alsmede het gemeentelijk kader met betrekking tot de reserves en voorzieningen beschreven. Voorts wordt een geactualiseerd beeld gegeven van de stand van de reserves en voorzieningen naar de laatste stand van zaken

7.2 Wettelijk kader Het wettelijk kader voor wat betreft dit onderwerp ziet er als volgt uit: I. Reserves Reserves zijn de vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken. Bedrijfseconomisch gezien zijn reserves vrij te bestemmen (al kan de politiek aan bepaalde reserves een bepaalde bestemming geven). De reserves worden onderscheiden in algemene en bestemmingsreserves. algemene reserves Dit betreft alle reserves, niet zijnde een bestemmingsreserve, zoals in onze gemeente de VAR, BAR en de WAR. Voor wat betreft de aanwendingsmogelijkheden kunnen er beperkingen zijn indien de renteopbrengst als algemeen dekkingsmiddel in de exploitatie is geraamd. In onze gemeente is dit het geval bij de BAR en de WAR. bestemmingsreserves Dit betreft reserves waaraan door de raad een bepaalde bestemming is gegeven. Het kenmerk hiervan is dat de bestemming nog kan worden gewijzigd door de raad. Het wijzigen van de bestemming van een reserve heeft overigens meestal wel financiële en/of beleidsmatige consequenties. Tot deze reserves worden ook gerekend: Bestemmingsreserves die dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in tarieven die aan derden in rekening worden gebracht, maar die niet specifiek besteed hoeven te worden. Indien tarieven worden geheven, waarvan de besteding gebonden is -dat wil zeggen dat de middelen moeten worden teruggegeven als ze niet aan het specifieke doel waarvoor ze geheven zijn worden uitgegeven- dan vallen deze middelen als ze niet in het begrotingsjaar worden besteed onder de voorzieningen. II. Voorzieningen Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen. Het gaat bij voorzieningen om min of meer onzekere verplichtingen die te zijner tijd tot schulden kunnen leiden. Ook kunnen voorzieningen betrekking hebben op verplichtingen, samenhangend met het in de tijd onregelmatig gespreid zijn van bepaalde kosten. Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico’s. Onder voorzieningen worden wettelijk verstaan: • verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; • op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;

43

• • •

kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in het voorafgaande begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden; voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume.

7.3 Gemeentelijk kader

In de notitie van september 1996 is het kader met betrekking tot de reserves en voorzieningen in onze gemeente beschreven. De belangrijkste besluiten worden hierna genoemd: • in principe geen rentetoevoeging aan bestemmingsreserves, tenzij wettelijk verplicht dan wel specifiek door uw raad besloten; • geen rentetoevoeging aan voorzieningen, tenzij sprake is van contante waarde c.q. wettelijke verplichting • de algemene reserve is als volgt ingedeeld: VAR: een vrij te besteden gedeelte van de algemene reserve (huidige stand € 7.673.408 positief); BAR: een niet vrij aanwendbaar deel van de reserve omdat de renteopbrengst in de exploitatie wordt geraamd (huidige stand € 16.589.049); WAR: is het weerstandsdeel van de algemene reserve (huidige stand € 9.979.372); • alleen de raad kan een reserve of voorziening instellen. Bij vaststelling van de verordening artikel 212 in november 2003 is aangegeven dat de huidige nota reserves en voorzieningen van 1996 van kracht blijft tot het moment dat er een herziene versie wordt vastgesteld. In 2008 wordt een nieuwe nota reserves en voorzieningen aangeboden.

7.4 Omvang reserves en voorzieningen

De omvang van de reserves en voorzieningen zoals opgenomen in de jaarrekening 2007 wordt hierna samengevat weergegeven. De verdeling van de reserves en voorzieningen is afgestemd op de nieuwe voorschriften. (X 1.000)

stand 01-01-2007

rentetoevoeging

overige vermeerdering

overige vermindering

saldo rente t.g.v. 31-12-2007 exploitatie

4.612 2.286

4.313 3.671 2.492 6.204

10.810 15.204 7.487

944 154

Algemene reserve VAR BAR WAR Resultaat 2006

7.673 16.589 9.979 6.204

2.838

Bestemmingsreserves

52.762

424

20.211

8.095

65.302

57

Totale reserves

93.207

3.262

27.109

24.775

98.803

1.155

Voorzieningen

37.301

678

14.604

13.328

39.255

62

Voorzieningen orders

42.377

22.206

420

64.164

Totale voorzieningen

79.678

678

36.811

13.748

103.419

62

172.885

3.940

63.920

38.523

202.222

1.217

Totaal reserves en voorzieningen

Bovenstaand schema laat zien dat de stand van de reserves aan het eind van het boekjaar met 4 miljoen is toegenomen ten opzichte van het begin van het boekjaar. Voor toevoegingen en onttrekkingen wordt verwezen naar de balanspositie. Voor claims op de BAR en de VAR wordt verwezen naar de volgende paragrafen van dit hoofdstuk. Voor reserves geldt, dat de raad hierover vrij kan beschikken, ook al heeft zij eerder hiervoor een ander doel voor ogen gehad (lees claim).

44

Met betrekking tot de voorzieningen is een toename van ongeveer 24 miljoen waar te nemen. Deze toename heeft te maken met de voorzieningen orders. Voorzieningen orders zijn doeluitkeringen ontvangen van het Rijk, die bij niet-besteding terugbetaald moeten worden. Anders dan bij de reserves, zijn deze middelen niet vrij inzetbaar. Voorbeelden van voorzieningen orders zijn, ontvangen subsidies van het Rijk; • voor milieuregelgeving (ook BOSA fonds) en • voor werkgelegenheidsprojecten. Voor onttrekkingen en toevoegingen van de voorzieningen wordt verwezen naar de balans.

7.5 Actualisatie stand van de VAR per 31-12-2007

Ontwikkelingen De werkelijke stand per 31-12-2007 bedraagt € 10,811 miljoen (zie balans). Op deze stand van de VAR is door de raad en college in 2007 en voorgaande jaren al een beslag gelegd van in totaal € 9,466 miljoen. Resulteert een geprognosticeerde stand van de VAR van € 1,345 miljoen voordelig. Stand van de VAR per 31-12-2007 Nog niet uitgegeven claims 2007 en voorgaande jaren: Voorbereidingskosten projectplan raadsinfo Incidenteel krediet nota uitvoering O&P Integrale promotie Emmen Vorming onderhoudsvoorziening Voorziening personeel Kosten organisatie ontwikkelingstraject Loket bouwen en wonen Instellen fonds maatschappelijke participaties Veiligheid buitendorpen Monumentenzorg Perskamer Overwinteringscenario Muzeval Herconcentratie huisvesting in gemeentehuis Bouwplan De Tip IMOP IMOP terugverdieneffect Herstructurering kleine woonwagencentra Voorrangsregeling Nieuw Weerdinge Aanpassingen gebouwen Aquarena + garage Herinrichtingskosten woningverbetering Knelpuntenpot Boeking immateriële vaste activa Plan van aanpak digitaliseren bestemmingsplannen Tijdelijke huisvesting Blanco DBF-offerte bedrijfsplan collectie Brands Knelpuntenfonds Gebruiksvergunning primair- en voortgezet onderwijs Tuinbouwstimuleringsregeling Herconcentratie huisvesting gemeentehuis Vaarverbinding Erica-Ter Apel Dividend Essent ten behoeve van 2008 Dividend BNG ten behoeve van 2008 Dividend Area ten behoeve van 2008 Jeugdparlement Kei-Goede fietsnetwerk Architectuurgids Emmen Op ’t Stee Totaal claims Geprognosticeerde stand van de VAR na aftrek claims

45

10.811 24 65 39 563 221 239 28 399 23 20 2 54 63 475 548 -560 180 60 33 47 350 94 1.114 244 16 136 1.055 22 1.832 200 1.000 500 220 40 50 50 20 9.466 1.345

Claims vanaf 2009 Deze claims worden gedekt uit bespaarde rente opbrengsten. - Vaarverbinding Erica-Ter Apel - Plan van aanpak digitaliseren bestemmingsplannen

4.500 1.500

Gefaseerd t/m 2015 Gefaseerd t/m 2010

7.6 Actualisatie Budgettaire Algemene Reserve (BAR) (bedragen x € 1.000) Stand 31-12-07 volgens jaarrekening 2007 Claims BAR: * Kenniscampus Emmen * Evaluatie organisatieontwikkeling AemA * Herhuisvesting a.g.v. AemA * Emco¹ * Doorontwikkeling huisstijl * Privatisering * Tijdelijke uitbreiding formatie dienst Beleid * INK meting * Tijdelijke formatie-uitbreiding * Frictiepot IMOP * Nog in te vullen frictiepot * Taakstelling Geprognosticeerde stand van de BAR na aftrek claims

V

15.204

N

6.209

V

8.995

431 250 48 4.025 116 126 131 75 7 200 50 750

¹ Het bedrag van € 4.025 is verdeeld over de jaren 2008 t/m 2011. 2008 1.640 2009 1.162 2010 723 2011 500 7.7 Weerstandsdeel Algemene Reserve (WAR) 1.

2. 3. 4.

Het vastgestelde bedrag is op basis van een normatieve benadering in de notitie weerstandsvermogen d.d. 22 mei 2003 vastgesteld op € 7.487.000, -. Indien bij een noodzakelijke aanwending de WAR zakt beneden het vereiste peil van € 7.487.000, -, zal deze binnen een termijn van vier jaar weer op het vastgelegde niveau moeten worden gebracht. Komt de stand van de WAR tevens onder het bedrag van € 2.933.626, dan moet er ook een oplossing gezocht worden voor het verlies op de bespaarde rente die ingezet wordt als structureel dekkingsmiddel in de exploitatie. De WAR is een onderdeel van de weerstandscapaciteit. Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen.

7.8 Overige

Voor het verloop van de bestemmingsreserves en voorzieningen wordt verwezen naar bijlage C, behorend bij deze jaarstukken.

46

8. Begrotingsrechtmatigheid 8.1 Algemeen

In verband met de regelgeving omtrent begrotingsrechtmatigheid moet het college bij de jaarrekening inzicht geven in de begrotingsoverschrijdingen. Volgens de financiёle verordening van de gemeente Emmen handhaaft de raad de lasten van de begroting op programmaniveau. Dit betekent dat bij begrotingsoverschrijdingen aan de lastenkant het college een analyse in de jaarrekening opneemt, waarbij de oorzaken en de achtergronden worden toegelicht. Bij de jaarrekening krijgt de raad vervolgens het voorstel voorgelegd om de begrotingsoverschrijdingen alsnog te autoriseren. Voor de analyse is gebruik gemaakt van de landelijke indeling van het Nederlands Instituut van Registeraccountants (NIVRA). Deze indeling is als volgt: 1=

Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten.

2=

Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar die niet tijdig konden worden gesignaleerd. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn gesignaleerd. Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt. Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren.

3= 4= 5= 6=

Budgetafwijkingen welke weliswaar in financiële zin binnen de begroting blijven, maar waarbij zeer duidelijk is dat aanzienlijk minder prestaties zijn geleverd c.q. activiteiten zijn ontplooid dan in de financiële begroting specifiek als doelstelling was aangegeven en welke niet in de jaarrekening zijn toegelicht vormen een aparte categorie “begrotingsoverschrijdingen”. Het gaat hier om afwijkingen van beoogde prestaties en niet om financiële budgetafwijkingen c.q. niet financiële informatie die de accountant soms wel waarneemt, maar waar hij niet standaard op toetst. Indien de accountant deze vorm van onrechtmatigheid waarneemt heeft dit geen gevolgen voor de strekking van de accountantsverklaring. Wel zal de accountantdeze waarnemingen opnemen in zijn verslag van bevindingen.

8.2 Analyse 8.2.1. Algemeen De analyse van de begrotingsoverschrijdingen hebben we opgesplist in: - begrotingsoverschrijdingen voor wat betreft lasten per programma exclusief reservemutaties (rekening van baten en lasten); - begrotingsoverschrijdingen voor wat betreft investeringskredieten (investeringen). Hierbij zijn nog de volgende aspecten te noemen: - met betrekking tot reservemutaties is een aparte bijlage in de jaarrekening opgenomen waarin de verschillen tussen begroting en de realisatie worden geanalyseerd; - inzake investeringskredieten is in de raadsvergadering van 24 april 2008 een besluit genomen om alle kredieten met terugwerkende kracht over 2007 te accorderen; in dit hoofdstuk wordt vervolgens gerapporteerd inzake overschrijdingen in relatie tot de geaccordeerde investeringskredieten.

47

8.2.2. Begrotingsoverschrijdingen lasten per programma (rekening van baten en lasten) In onderstaand overzicht komen alleen de lastenoverschrijdingen (met een ondergrens van € 300.000) aan de orde. Deze ondergrens wordt gehanteerd om de analyse bij overschrijdingen op hoofdlijnen te kunnen uitvoeren. Een overschrijding aan de lastenkant wil niets zeggen over het tekort op het programma als geheel, want er wordt geen rekening gehouden met extra inkomsten. Bij de toelichting op de oorzaken binnen een programma hebben wij ons beperkt tot de hoofdlijnen. Voor een gedetailleerd overzicht van de onder- en overschrijdingen verwijzen wij u naar de desbetreffende programma’s in het jaarverslag. Lasten exclusief reservemutaties (x € 1.000) Programma Lasten begroting na wijziging 6 Arbeidsparticipatie 70.245 9 Openbaar Gebied 25.182 13 Accomodaties 5.737 14 Bedrijfsvoering 9.941 15 Inkomstenbronnen - 608

Lasten volgens rekening 77.495 26.783 7.124 10.787 5.649

Overschrijding

Programma 6 Arbeidsparticipatie (te verklaren overschrijding € Productgroep Lasten Lasten Oversch Categorie begroting volgens rijding overschrijdi na rekening ng NIVRAwijziging indeling 205 - Werk 21.220 29.490 8.270 1

7.250 1.601 1.387 846 6.257 7.250.000) Toelichting naar oorzaak en achtergronden De subsidiebedragen voor de meerjarige projecten ESF en Leren Werken zijn in 2007 ontvangen. De niet bestede subsidiebedragen zijn vanwege het meerjarige karakter gedoteerd aan de voorzieningen

Programma 9 Openbaar Gebied (te verklaren overschrijding € 1.601.000) Productgroep Lasten Lasten Oversch Categorie Toelichting naar oorzaak en begroting volgens rijding overschrijdi achtergronden na rekening ng NIVRAwijziging indeling 403 – Beheer 16.658 16.882 224 1 Ontvangen bijdragen derden zijn openbaar toegevoegd aan de ordervoorziening Gebied ad € 130.000 1 Ontvangen bijdragen derden zijn toegevoegd aan de ordervoorziening ad € 120.000 2 Subsidieafrekening 2006 ad € 71.000 had ten laste van de balans afgewikkeld moeten worden in 2006; afwikkeling balanspost is alsnog in 2007 gebeurd 2 Toerekening apparaatskosten ad € 72.000 hoger dan begroot agv meer inzet personeel – is een verdeelresultaat 405 – 7.179 8.453 1.274 3 Meer goederen en diensten van Onderhoud derden bij Onderhoud verharding Stad openbaar ad € 103.000 Gebied 3 Meer goederen en diensten van derden bij Onderhoud riool ad € 60.000 3 Meer goederen en diensten van derden bij Onderhoud groen stad ad € 55.000

48

3 2

1 2 3 2

2

3

Meer goederen en diensten van derden bij Onderhoud groen buiten ad € 196.000 Meer goederen en diensten van derden bij Onderhoud begraafplaatsen ad € 257.000; gedeeltelijke dekking uit positieve resultaat op product beheer begraafplaatsen; kosten zijn niet tlv de amortisatievoorziening gebracht in afwachting van het onderzoek rond het proces begraven en de bijbehorende voorziening Meer goederen en diensten van derden bij compostering ad € 86.000; dekking uit extra opbrengsten Nagekomen oppompkosten ad € 95.000 voor de jaren 2005 en 2006 van waterschap Velt en vecht Meer inhuur derden bij Onderhoud buiten groen overschrijding ad € 110.000 Toerekening apparaatskosten onderhoud groen buiten ad € 87.000 hoger dan begroot – is een verdeelresultaat Toerekening apparaatskosten onderhoud begraafplaatsen ad € 45.000 hoger dan begroot – is een verdeelresultaat Meer goederen en diensten van derden bij aanleg inritten ad € 52.000

Programma 13 Accomodaties (te verklaren overschrijding € 1.387.000) Productgroep Lasten Lasten Oversch Categorie Toelichting naar oorzaak en begroting volgens rijding overschrijdi achtergronden na rekening ng NIVRAwijziging indeling 611 1.661 3.219 1.558 1 Wegens brandschade bij de sporthal sporthallen Klazienaveen is de boekwaarde van de investering afgeboekt; daartegenover staat als bate een uitkering van de verzekeringsmaatschappij Programma 14 Bedrijfsvoering (te verklaren overschrijding € 846.000) Productgroep Lasten Lasten Oversch Categorie Toelichting naar oorzaak en begroting volgens rijding overschrijdi achtergronden na rekening ng NIVRAwijziging indeling 399 – Saldo -31 369 400 2 Betreft een nadeel op apparaatskosten kostenplaatsen en een nadeel op facilitaire kosten – is dienst Beleid een verdeelresultaat 507 – 1.987 2.697 710 1 De vereveningsbijdrage BCF over 2006 Ondersteuning ad € 704.000 zou onttrokken worden aan de egalisatiereserve BCF, aangezien deze bedoeld is om nadelige effecten op te vangen. Bij de prognose van de reserve is hier geen rekening mee gehouden. In de BerapII over 2007 is dit aan de raad gemeld

49

en aangegeven dat deze kosten ten laste van het rekeningresultaat wordt gebracht. Programma 15 Inkomstenbronnen (te verklaren overschrijding € 6.257.000) Productgroep Lasten Lasten Oversch Categorie Toelichting naar oorzaak en begroting volgens rijding overschrijdi achtergronden na rekening ng NIVRAwijziging indeling 101 – -3.252 2.926 6.178 1 In 2007 is een voorziening getroffen Onvoorzien en ad € 2.100.000 betreffende de overig onzekerheid inzake het innen van een aflossing van een verstrekte geldlening. Dit is aan de raad door middel van het Nabericht – Berap II 2007 gemeld. 1 Taakstelling onderuitputting kapitaallasten ad € 3.320.000 staat geraamd op programma 15; de realisatie van de onderuitputting vindt plaats op de diverse programma’s 1 Budgetbijstellingen ad € 1.748.000 zijn begroot als taakstelling (in relatie tot de korting op de algemene uitkering ivm BCF); de raad is in de Berap-II 2007 geinformeerd dat er geen sprake zal zijn van afroming van budgetten en dat voor 2007 dit bedrag als nadeel zal worden verantwoord 8.2.3. Begrotingsoverschrijdingen investeringskredieten (investeringen) In onderstaand overzicht komen alleen de kredietoverschrijdingen (met een ondergrens van € 50.000) aan de orde. Investeringen (BEDRIJVEN) Investering Toegek end krediet 70835 – Investering ICT Scholen

0

138

138

138

Categorie overschrij ding NIVRAindeling 1

70836 – Investering OLP Scholen

0

383

383

383

1

70837 – Investering meubilair scholen

0

193

193

193

1

50

Werk elijke uitga ven

Oversch rijding krediet

Waarva n kosten 2007

Toelichting naar oorzaak en achtergronden

Is een gevolg van de gewijzigde voorschriften van het Ministerie van Onderwijs. Voorgeschreven is dat (in tegenstelling tot het verleden) deze uitgaven dienen te worden geactiveerd. De financiering van deze uitgaven vindt plaats via de lumpsum vergoeding. Is een gevolg van de gewijzigde voorschriften van het Ministerie van Onderwijs. Voorgeschreven is dat (in tegenstelling tot het verleden) deze uitgaven dienen te worden geactiveerd. De financiering van deze uitgaven vindt plaats via de lumpsum vergoeding. Is een gevolg van de gewijzigde voorschriften van het Ministerie

van Onderwijs. Voorgeschreven is dat (in tegenstelling tot het verleden) deze uitgaven dienen te worden geactiveerd. De financiering van deze uitgaven vindt plaats via de lumpsum vergoeding. Investeringen (GEBIED) Investering Toegek end krediet

Werk elijke uitga ven

Oversch rijding krediet

Waarva n kosten 2007

Categorie overschrij ding NIVRAindeling 1

70386 – GRP 2002/2003

2.800

3.175

375

5

70387 – GRP 2003/2004

3.499

5.045

1.546

311

1

70413 – VRI Verl. Vaart NZ-havenstr.

123

296

173

2

1

0

89

89

64

1

48

114

76

65

6

-443

-43

400

-43

1

Toegek

Werk

Oversch

Waarva

70490 – Herinr. WWC Lijsterveld

70632 – UItbr.begr.plaats Nw.Amst. / Kl.veen 70748 – Herinr. kanaal A E’Compascuum

Investeringen (BELEID) Investering

51

Categorie

Toelichting naar oorzaak en achtergronden

In de GRP’s van 2002 en 2003 zijn projecten opgenomen waarvoor in meerdere jaren erna ook kredieten beschikbaar zijn gesteld. Doordat verplichtingen zijn aangegaan voor een volledig werk komen alle kosten dan ook e op het 1 nummer waarop het project in uitvoering is genomen. Dit wordt gecompenseerd door onderschrijdingen in de latere jaren. In de GRP’s van 2002 en 2003 zijn projecten opgenomen waarvoor in meerdere jaren erna ook kredieten beschikbaar zijn gesteld. Doordat verplichtingen zijn aangegaan voor een volledig werk komen alle kosten dan ook e op het 1 nummer waarop het project in uitvoering is genomen. Dit wordt gecompenseerd door onderschrijdingen in de latere jaren. Er zijn extra werkzaamheden uitgevoerd die zijn betaald uit subsidies die we van de Provincie hebben ontvangen. In 2003/2004 is hier geen krediet voor aangevraagd. In 2006 is besloten om dit onderdeel te dekken uit de overdracht naar de Wooncom of de herinrichting van de Ark. Er zijn meer kosten gemaakt dan het beschikbare krediet; er is geen aanvullend voorbereidingskrediet gevraagd. De subsidie van de Provincie moet nog worden ontvangen.

Toelichting naar oorzaak en

end krediet

elijke uitga ven

rijding krediet

n kosten 2007

3

81

78

81

overschrij ding NIVRAindeling 1

70498 – St.Gerardus aanp. gebouw

300

441

141

0

1

70771 – Vlonder semi perm geb.

350

514

164

514

1

30

127

97

127

1

Investeringen (ONDERSTEUNING) Investering Toegek Werk end elijke krediet uitga ven

Oversch rijding krediet

Waarva n kosten 2007

169

0

70244 – De dreef herstel voegwerk

70784 – Mr. Vegter hersch. ruimten

70649 – Erfpacht de Kwakel 2

52

0

169

Categorie overschrij ding NIVRAindeling 1

achtergronden

Vanwege constructieproblemen is een spoedaanvraag ingediend en zullen deze kosten gedekt gaan worden uit het investeringskrediet onvoorzien. De rest wordt gedekt uit de schoolbestuurlijke middelen (lump-sum). Binnenkort volgt hiertoe een collegevoorstel. De overschrijding zal nog nader worden uitgezocht dan wel zal worden gedekt uit het investeringskrediet onvoorzien. Binnenkort volgt hiertoe een collegevoorstel. Overigens is voor het jaar 2007 er geen besteding op deze fcl geweest. Overschrijding wordt gecompenseerd door onderschrijding op andere onderdelen dan wel zal worden gedekt uit het investeringskrediet onvoorzien. Binnenkort volgt hiertoe een collegevoorstel. Overschrijding wordt gecompenseerd door onderschrijding op andere onderdelen dan wel zal worden gedekt uit het investeringskrediet onvoorzien. Binnenkort volgt hiertoe een collegevoorstel. Toelichting naar oorzaak en achtergronden

In 2005 is tuinbouwgrond in erfpacht uitgegeven ad € 170.000. Binnen het grondbedrijf staat hier een inkomst (grondverkoop) tegenover.

Bijlagen

53

A. Overzicht sterkte en lasten personeelsbezetting

A. Actief personeel Dienst

Formatie / medewerkers 2007

Begroting

Rekening

FTE's primair Personen

F.T.E.'s

Personeelslasten 2007

Begroting

Begroting

primair

na wijziging

Rekening

Verschil

39,6122

46

40,8499

2.737.909

2.737.909

2.553.480

184.429

Publiek

295,9200

355

311,5899

14.788.038

16.026.135

14.923.617

1.102.518

Beleid

95,0000

107

96,1945

5.950.444

5.710.020

5.657.978

52.042

Gebied

162,8334

178

161,7668

7.430.716

7.431.358

7.329.706

101.652

Ondersteuning

176,8000

183

162,0228

8.731.162

8.336.736

8.270.648

66.088

Bedrijven

171,1529

219

170,4647

8.256.075

9.071.675

8.900.960

170.715

Totaal 1)

941,3185

1.088 942,8886

47.894.344

49.313.833

47.636.390

1.677.443

Concernstaf

A. Actief personeel Bestuur / overig personeel

Formatie / medewerkers 2007

Begroting

Rekening

FTE's primair Personen Griffie

4,1111

Gemeenteraad College van burgemeester en wethouders

6,6000

Personeel bovenformatief 2)

B. Voormalig personeel Bestuur / overig personeel

3,8889

7

6,6000

0

Begroting

Begroting

primair

na wijziging

952,0296

127

272.511

276.913

4.402-

740.743

734.593

6.150

1.159.716

1.159.716

1.130.977

28.739

620.000

620.000

726.268

-

FTE's primair

2.792.970

2.868.751

1.215 953,3775

50.687.314

52.106.803

50.505.141

Personen F.T.E.'s

Voormalig personeel 2) FPU/FLO gemeente personeel 2) Totaal B. Voormalig personeel

Totaal-Generaal

0 0

-

2.792.970

Rekening

106.268-

-

10,4889

Formatie / medewerkers 2007

Begroting

Verschil

740.743

11 10,7111

Rekening

272.511

66

Ambtenaren burgerlijke stand 4)

Totaal A. Actief personeel

F.T.E.'s

39

Brandweer vrijwillig personeel 3)

Totaal bestuur

4

Personeelslasten 2007

75.7811.601.662

Personeelslasten 2007

Begroting

Begroting

primair

na wijziging

Rekening

Verschil

407.673

541.673

621.350

79.677-

2.468.935

2.566.935

2.670.079

103.144-

2.876.608

3.108.608

3.291.429

182.821-

53.563.922

55.215.411

53.796.570

1.418.841

Toelichting: 1) Op het totaal alle lonen en sociale premies voor actief personeel hebben we een voordeel van € 1.601.662. Dit voordeel is ingezet om de kosten voor inhuur derden en bovenformatieven te dekken bij alle diensten. 2) De uitgaven met betrekking tot personeel bovenformatieven, voormalig en FPU/ FLO personeel hebben binnen FCL 60605 een overschrijding op het budget laten zien van bijna € 160.000,-. Hier staat een onderschrijding tegenover bij de diensten tegenover van € 300.000,- voor bovenformatieven. Hierdoor is het uiteindelijke saldo ten aanzien van bovenstaande categorieën circa € 140.000,- positief over het begrotingsjaar. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een afname van de kosten voor bovenformatief personeel. De personeelskosten van bovenformatief personeel zijn geboekt bij de Concernstaf maar het aantal bovenformatieven per dienst zijn meegenomen bij de bezetting van de diensten. Het aantal boventalligen is meegenomen bij iedere dienst. Bij de Gemeente Emmen hebben we nog 11 bovenformatieven, hiervan zijn er drie re-integratiekandidaat. 3) De uitgaven voor Brandweer vrijwillige personeel zijn opgenomen bij de dienst Bedrijven 4) De uitgaven voor ambtenaren burgerlijke stand zijn opgenomen bij de dienst Publiek onder Belastingen en Burgerzaken.

54

B. Overzicht investerings- en financieringsstaat (Bedragen x € 1.000) A. Investeringen Boekwaarde van de investeringen per 1 januari 2007 a. Investeringen met dekking ineens uit reserves/voorzieningen Nieuwe investeringen Vervangingsinvesteringen

Euro

242.941

462 1.404 1.866

b. Investeringen,waarop wordt afgeschreven Nieuwe investeringen Vervangingsinvesteringen

18.948 2.043 20.991 22.857

c. Orderadm inistratie lopend boekjaar

19.251

Boekwaarde na vorenstaande mutaties

285.049

Dekking ineens Afschrijving en aflossing door derden Afwaardering in dienstjaar

3.604 11.778 1.153 16.535 268.514

Boekwaarde van de investeringen per 31 december 2007

B. Financiering Boekwaarde van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2007 a. Toevoeging wegens Rente Vanuit de exploitatie

Euro

172.885

3.940 63.919 67.859 240.744

b) Beschikking wegens Rechtstreeks geboekte lasten Dekking exploitatielasten Egalisatie tarieven

4.833 32.767 922 38.522

Boekwaarde van de reserves en voorzieningen per 31 december 2007

55

202.222

Boekwaarde van de opgenomen geldleningen per 1 januari 2007 Boekwaarde van de verstrekte geldleningen per 1 januari 2007 Boekwaarde van het saldo van de geldleningen per 1 januari 2007

230.932 106.959-

Opgenomen geldleningen Verstrekte geldleningen Saldo opgenomen/verstrekte geldleningen

15.000 480-

Aflossingen van opgenomen geldleningen Aflossingen van verstrekte geldleningen

21.375 2.531

Boekwaarde van de opgenomen geldleningen per 31 december 2007 Boekwaarde van de verstrekte geldleningen per 31 december 2007 Boekwaarde van het saldo van de geldleningen per 31 december 2007

224.557 104.908-

123.973

14.520

23.906 119.649

C. Recapitulatie financieringspositie Stand 1-1-2007 Stand 31-12-2007 Boekwaarde van de investeringen Boekwaarde van de bouwgrondexploitatie Totaalbedrag van de investeringen

242.941 74.479 317.420

268.514 76.532 345.046

Boekwaarde van de reserves en voorzieningen Boekwaarde van de geldleningen(o/g en u/g) Totaalbedrag van de financieringsmiddelen

172.885 123.973 296.858

202.222 119.649 321.871

20.562

23.175

Tekort aan financieringsmiddelen

56

C. Overzicht reserves en voorzieningen

Naam van de dienst BEDR BELE CONC GEBI GRIF ONDE PUBL

Totaal

57

Algemene reserve

Bestemmingsreserve

Voorzieningen

Voorzieningen orders 92.685 32.560.351

Totaal

7.480.146

3.233.771 27.459.751 16.187.358 456.357 0 629.654 9.854.481

11.235.637 11.359.460 3.918.037 1.234.558

11.507.553

26.626.439

14.562.093 71.379.562 53.606.983 14.055.295 0 629.654 47.988.473

7.480.146

57.821.371

39.255.244

64.163.710

202.222.060

33.501.589

33.501.589

Overige bestemmingsr.

4.884.234

Rente t.g.v. exploitatie 57.102 1.097.914 61.728

1.216.743

C. Staat van reserves en voorzieningen omschrijving

saldo per resultaatbe01-01-2007 stemming 2006¹ totaal

rentetoevoeging

overige onttrektoevoegingen kingen

rente t.g.v. exploitatie

saldo per 31-12-2007

Reserves Budgettaire algemene reserve (BAR) Vrije algemene reserve (VAR) Weerstandsdeel algemene reserve ( WAR) Resultaat 2006 Totaal algemene reserves

2.286.032 400.000

2.686.032

16.589.049 7.673.408 9.979.372 6.203.609 40.445.437

2.837.972

2.837.972

2.286.032 4.611.998

3.671.417 4.312.826 2.491.998 6.203.609

15.203.664 10.810.551 7.487.374

943.802

6.898.030

16.679.850

33.501.589

1.097.914

383.611 1.013.712

61.827 860.522

924.430 6.555.716

1.397.323

922.349

7.480.146

154.111

Bestemmingsreserves Egalisatiefonds afvalstoffen Egaliasatiereserve rioolretributie

602.646 6.402.526

Totaal bestemmingsreserves

7.005.172

-

Overige bestemmingsreserves Reserve brandkranen Amortisatiereserve Reserve beeldende kunst Wachtgelduitk.soc.cult.werk ISP.welzijn Reserve bodemvoorzieningen grondexpl. Fonds bovenwijkse reserves Reserve grondexploitaties Amortisatieres.inv.subs.instell. Bestemmingsreserve Concernstaf BTW Compensatiefonds Aktiefonds kleine kernen Reserve overlegpartners Reserve ontwikkeling landelijk gebied Reserve exploitatie woonwagens Dualiseringsfonds Werkplekinrichtingskosten Vervanging PC's Egalisatiefonds verkiezingen Reserve faciliteitenbesluit Reserve werkloosheidsfonds Algemene reserve GKB Reserve kosten Civision/Welzijn Egalisatievoorziening Melkert I Bestemmingsreserve FWI Bestemmingsresultaat 2005 Bestemmingsreserve overlopende posten 2006 Bestemmingsreserve onderhoud Bestemmingsresultaat

891.000

300.000

Bestemmingsreserve GSB Strategisch Innovatie- en ontwikkelingsfonds Amortisatiereserve sporthal Klazienaveen Egalisatiereserve WMO

1.185.000

Brandweerkazerne Resultaatbestemming 2006

691.577

Herwaarderingsreserve onderwijs

26.059 1.115.972 18.115 61.047 228.574 5.808.870 16.648.277 3.318.494 2.087.840 5.161.013 68.094 2.669 128.462 29.853 47.619 565.642 64.012 84.352 21.713 441.325 169.570 453.311 2.540.491 1.338.227 1.015.481 508.988 2.411.481 265.000

48.520 5.570

165.925

1.238.516 3.886.086 105.952

43.000 450.000 433.394 1.339.651 1.977.000

46.286 6.943

25.950

258.051

47.619

3.381

891.000

674.116

5.415

297.890

0

4.000.000

281.491

21.814

450.000

450.000

0

4.917.250

4.917.250

0

125.000

0

691.577

125.000 226.055

465.522

74.702

1.045.830

0

200.000

200.000

0

450.000

450.000

Reserve opleidingstraject brandweer

0

50.000

50.000

Reserve overschrijdingsuitkering basisonderwijs

0

47.022

47.022

Reserve groot onderhoud gymlokalen

0

469.430

469.430

Reserve ESF

0

152.529

152.529

Reserve Concernstaf

0

111.159

111.159

Fonds openbaar gebied

450.000

1.303 55.799

4.000.000

0

1.120.532

Reserve fietspad Oranjekanaal Bargeres

200.000 75.000 81.960 378.740 422.968 633.802 205.260 212.637 9.921

26.059 1.067.452 12.545 61.047 228.574 7.004.386 20.084.363 3.156.977 748.190 3.442.064 68.094 2.669 148.798 36.796 0 565.642 64.012 87.733 21.713 241.325 94.570 371.351 2.161.751 1.806.259 381.680 303.728 2.872.960 255.079

Totaal overige bestemmingsreserves

3.517.577

45.756.497

423.975

18.814.138

7.173.239

57.821.371

57.102

Totaal reserves

6.203.609

93.207.106

3.261.947

27.109.491

24.775.438

98.803.106

1.155.015

Voorzieningen Voorzieningen onderwijs Voorziening groot onderhoud, vervanging, vernieuwing groot meubilair gymlokalen Voorziening compensatie vakonderwijs Voorziening BK-bezit

58

6.382.824 476.525 211.414 161.569

12.349

6.382.824

-

476.525

211.414 173.918

Voorziening overschrijd.uitkering b.o. Voorziening APC Beeldende Kunst Fonds Ploeg Stadsvernieuwingsfonds/algemeen Voorziening stedelijke vernieuwing Fonds BWS² Voorziening besluit lok.geb.subsidies(BLS) prov Knelpuntenpot Emmen Revisited Voorz. startende ondernemers tuinbouwsector prov Voorziening voormalig personeel Voorziening dubieuze vorderingen² Voorzieningen Concernstaf Afkoopsommen onderhoud graven Voorziening dub.deb.belastingen² Fonds bodemsanering Voorziening opvang asielzoekers Voorziening inburgering nieuwkomers Voorziening APC Culturele diversiteit Voorziening APC Cultuur en school GKB risicofonds ESF egalisatiefonds Voorziening bijstandsdebiteuren² Voorziening van derden verkregen specifieke midd. Voorziening werkdeel WWB Voorziening openbaar onderwijs Voorziening BAPO Voorziening energiebedrijf Rundedal²

47.022 62.795 1.066.842 2.704.946 1.057.781 4.759.347 1.538.653 55.091 10.868 0 1.442.307 111.159 1.234.558 206.592 722.775 536.432 1.012.216 386.259 186.566 88.239 543.712 3.729.477 2.968.501 6.073.101 0 0 0

Totaal

37.301.043

74.679 189.346 94.943

57.630 392.247 855.032 102.056

47.022 24.678 315 55.535 1.083.264 401.425 97.579

533.573 (175.799)

533.573 546.217 111.159

180.158 136.140

340.752 151.503 359.276 656.129 284.945

138.594 1.999 207.335 574.631

319.141

8.850.976 480.000 1.780.859

678.109

14.604.306

16.190 152.529 345.385 680.717 580.671

38.117 1.141.206 2.838.757 32.146 4.845.112 2.393.685 59.569 10.868 720.291 1.234.558 45.998 707.412 177.157 356.086 239.908 186.566 74.049 391.183 3.936.811 3.197.746 5.392.384 8.270.305 480.000 2.100.000

13.328.214

39.255.244

8.646.749 12.685 227.412 13.319.398

419.603

32.560.351 92.685 4.884.234 26.626.439

61.728

61.728

Voorzieningen orders Voorziening orders beleid Voorziening orders bedrijven Voorziening orders gebied Voorziening orders publiek

23.913.602 80.000 4.656.822 13.726.644

Totaal

42.377.068

-

22.206.244

419.603

64.163.710

Totaal voorzieningen

79.678.111

678.109

36.810.550

13.747.817

103.418.954

1.216.743

172.885.217

3.940.056

63.920.042

38.523.255

202.222.060

1.216.743

TOTAAL RESERVES / VOORZIENINGEN

6.203.609

¹ De resultaatbestemming 2006 is ook verwerkt in de kolom overige toevoegingen. ² De volgende voorzieningen worden in mindering gebracht op het actief: Voorziening dubieuze vorderingen Voorziening dub.deb.belastingen Voorziening bijstandsdebiteuren Voorziening energiebedrijf Rundedal²

720.291 45.998 3.936.811 2.100.000 6.803.099

De rente van het fonds BWS houdt verband met het feit, dat rentetoevoeging plaatsvindt over het saldo per 1 januari 2007 van het fonds op kasbasis. Dit saldo is op 1-1-2007 positief. In het verantwoorde saldo is rekening gehouden met rechten en verplichtingen voor de komende jaren.

59

BIJLAGE D. OVERZICHT MUTATIES RESERVES Begroot lasten Programma 1 Burger en Bestuur Dorps- en wijkcentra Toevoeging egalisatiefonds

Emmen Maakt Meer Mogelijk Volume GSB GSB formatieuitbreiding Fractievergoeding

125.000

46.286

46.286 Programma 3 Veiligheid Brandweerkazerne Opleidingstraject brandweer Veiligheid buitendorpen

Werkelijk lasten

61.000 87.000

212.000 Programma 2 Economie en werkgelegenheid Dotatie industriegebouwen DOLG Bijdrage Wilmsboo Huurbijdrage provincie

baten

Programma 4 Onderwijs en jeugd Bestedingsplan 2007/2008, kinderopvang/peuterspeelzalen Sedna verlening dagdelen Verlening dagdelen BSO 2005

43.263 3.381

190.000 125.000 43.750 71.868 491.618

46.286 85.000 5.000 136.286

125.000 50.000 175.000

baten

23.204 23.204

125.000

128.381

23.143 46.286

69.429

125.000 50.000 175.000

125.000 43.750 71.868 283.881

25.950 85.000 5.000 115.950

-

220.000 102.148

1e Waardering activa onderwijs

Kenniscampus Emmen

746.250

Vrijval investeringsbijdrage ZMLK 2006

103.849

Vorming reserve overschrijdingsuitkering basisonderwijs ten laste van voorziening overschrijdingsuitkering Vorming reserve groot onderhoud gymlokalen ten laste van voorziening groot onderhoud gymlokalen -

1.172.247

baten

-

17.737

83.619

-

83.619

190.000 207.737

-

-

23.14323.143-

-

-

23.204 23.204

-

-

-

220.000 102.148 228.750-

74.702

-

74.702-

346.250

-

Dotaties gebouwen 6.943

De investeringsbijdrage van de gemeente aan de Thrianthaschool moet nog plaatsvinden.

469.430

469.430-

-

516.452-

522.545 -

63.036

63.036-

-

6.943 22.458

22.458-

-

61.827

Saldo afvalstoffenheffing 2007

-

61.827-

Area afrekening 2006 afvalproducten

369.194

369.194-

-

Area afrekening 2006 Milieustraat

14.417

14.417-

-

860.522

Saldo rioolretributie 2007

Senter subsidie GRP 2007 Senter subsidie GRP 2007 WABO Bijzondere bijstand en minimabeleid Resultaat 2007 tgv exploitatie Afdracht FBW

550.555 463.157 281.361 220.000 154.000 4.982.605

Herinrichtingskosten woningverbetering Digitaliseren bestemmingsplannen FRO bestemmingsplannen Structuurplan Planschadeclaims Structuurvies fase 3 en 4 Procedure ex art. 19 WRO GSB Emmen Revisited Aan- en bijgebouwen

Bijdrage WIW/ID

60

4.970.602

119.700 796.100 161.000 83.447 130.872 45.000 50.000 172.890 4.989.548

Programma 6 Arbeidsparticipatie Bijdrage WIW/ID Bijdrage afbouw WIW/ID

1.754.200

30.000 3.671.680

281.361 220.000 450.000

6.787.252

-

550.555463.157154.00012.003

119.700 482.192 151.000 83.447 130.872 45.000 50.000 281.491 30.000 3.247.412

172.8901.797.704-

De dekking van de kapitaallasten van de 1e waardering worden gedekt uit de herwaarderingsreserve. Deze bijdrage is echter niet geraamd.

103.849 -

-

Betreft 2007/2008.

De bijdrage van de gemeente inzake het project kenniscampus Emmen is volledig geraamd in 2007, maar is voor het schooljaar 2007/2008 er volgt nog een betaling in 2008.

47.022-

649.702

Dit bedrag is ten onrechte begroot. Is namelijk onderdeel van het begrotingstekort zie programma 15 (€ 284.000).

400.000

47.022

516.452

Ten gunste van in 2007 gehouden verkiezingen is de toevoeging aan de egalisatiereserve lager.

20.336 20.336

228.750

Programma 5 Bouwen, wonen en milieu

Storting reserve woonwagencentrum Storting reserve onderhoudsfonds

Verschil lasten

860.522-

450.0001.754.200 313.908 10.000 281.491424.268

-

-

575.000 659.564

523.430 378.740

-

51.570 280.824

1.000.000

1.000.000

-

-

Hogere lasten wind- en water dicht houden van woningen.

Saldo van baten afvalstoffenheffing en lasten gedekt uit afvalstoffenheffing onttrokken aan de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006.

Saldo van baten rioolretributie en lasten gedekt uit rioolretributie onttrokken aan egalisatiereserve rioolretributies.

Winst 2007 bouwgrondexploitatie. Geen civieltechnische werken uitgevoerd ten laste van het fonds FBW. Vertraging in de werkzaamheden

De lasten van de afbouw van oud WIW en ID

Begroot lasten Lunagames

baten 8.625

Werkelijk lasten

WWB uitkering

baten

Verschil lasten -

baten 8.625

422.968

-

422.968-

Resultaten van genomen beleidsmaatregelen ( oa. beperking instroom, loon voor Uitkering en handhaving) hebben een positief resultaat gehad op het geraamde onttrekking uit de Egalistaiereserve FWI. Per saldo (lagere uitkeringslast, lagere FWI-budget Inkomensdeel en hogere terugvorderingen) is er minder onttrokken aan de reserve.

68.354 75.000 81.960 300.000 200.000 2.077.000 60.767

-

Planning van minimabeleid loopt achter. Lopende zaken worden onttrokken in 2008.

vervolg programma 6 Maatschappelijke participaties Bijdrage GKB in exploitatie Kosten civision/welzijn Fonds maatschappelijke participatie Projectleider bedrijfsverzamelgebouw Begrotingstekort EMCO Reservering WSW middelen Vorming reserve ESF ten laste van voorziening ESF

Programma 8 Sport, recreatie en cultuur Budget OBE/CQ 2007 OBE/CQ 2004 OBE Onderhoudskosten sport Nieuw tegelwerk Aquarena Rietplasgebied Monumentenzorg

68.354 75.000 119.000 300.000 200.000 2.077.000 232.527

-

55.799

61

27.826 158.393 180.823 90.000 265.000 20.000

228.723 50.000 15.571 5.744 1.042.080

53.870

158.393 212.637 265.000

173.945 50.000

53.870

5.570 865.545

152.529152.529-

33.677 1.929 -

35.606 -

43.000 200.000 200.000

-

200.000 200.000

43.000

-

36.054 6.245 11.529 7.917 2.915 697 21.610 8.357 1.564 40.288

40.288 20.478 1.721.195 2.400.934 3.252.250 375.271 185.105

357.811 39.953 1.280 1.210 1.169 1.155 1.113 733 320 307

12.331 14.794 1.333 309.964 38.133 4.142.607

Programma 13 Accommodaties Onderhoudswerkzaamheden sport Welzijnsactiviteiten Sportvelden Sport- en spelmateriaal Sporthallen Sport- en spelmateriaal Avond- en weekend Sporttereinen Sporthal Klazienaveen

5.119.865

-

89.476

Programma 10 Zorg en welzijn SKW SKW Rietlanden DCW 2004 DCW 2004 Brinkenhoes DCW 2004 Schalm DCW 2004 dorpshuis Weerdinge DCW 2005 DCW 2005 Meerstal DCW 2005 dorpshuis Weerdinge Afrekening Meerstal 2006 Algemene uitkering september Algemene uitkering juni WMO Reservering WMO Toevoeging egalisatieresererve WMO Sedna GGzoD Aanvulling facturen GGDzoD WW juni GGDzoD wettelijke uitkering GGDzoD WW juli GGDzoD wettelijke uitkering GGDzoD wettelijke uitkering ABP-FPU uitkering april GGD ABP werkgeversbijdrage GGD ABP pensioenpremie Verzelfstandiging accommodaties Dorpshuizen, wijk- en jongerencentra De Cluft Ketel dorpshuis Roswinkel Welzijnsaccommodaties ADB 2006 Hogere eigen bijdrage CAK

152.529 152.529

33.677

Overwintering Muzeval Subsidies en accommodatiebeleid Brands Tekening Drielst

Programma 9 Openbaar gebied Kanaal A Fietspad Oranjekanaal Bargeres

5.315.070

-

1.046.412

13.519 14.794 1.333 275.581 38.133 480.000 3.745.769

802.875

20.478 1.721.195 2.400.934 3.252.25013.519480.000396.838 -

11.441 -

17.213 48.520

450.000 450.000

450.000 509.961

48.520 3.013 27.119 12.196 18.548 120.000 450.000 648.090

450.000 498.520

17.2133.01327.11912.19618.548120.000198.090-

37.040 171.760 195.205 27.826 31.81490.000 20.000

54.778 15.571 174 176.535

Als gevolg van het opnieuw herstellen van het instructiebad zwem- en golfbad Aquarena door

De kosten voor het overwinterplan komen ten laste van de VAR. Het project is nagenoeg afgewikkeld in 2007

43.00043.00036.054 6.24511.529 7.9172.91569721.610 8.3571.56417.460 185.105 39.9531.2801.2101.1691.1551.11373332030712.331 34.383 243.537

Met name de huishoudelijke hulpverlening zijn de lasten hoger uitgevallen dan geraamd. Raming was afgestemd op cijfers van 2005.

Afwikkeling GGDzoD

11.441 11.441

Toevoeging aan bestemmingsreserve onderhoud.

Begroot lasten

baten

Werkelijk lasten

baten

Verschil lasten

baten

Programma 14 Bedrijfsvoering

-

-

Tijdelijke formatieuitbreiding Loomsom IMOP Projectleider ICT Inhuur communicatiemedewerker

6.875 2.231 -

43.275 86.500 10.000 40.000

36.400 84.269 10.000 40.000

-

Herhuisvesting

540.060

476.592

-

63.468

IMOP

498.080

357.049

-

141.031

7.000

7.000

-

Evaluatie dienst beleid Vorming reserve Concernstaf ten laste van voorziening Concernstaf -

1.224.915

111.159 111.159

1.011.310

Programma 15 Inkomstenbronnen 1.195.000

BTW compensatiefonds

Dividend Essent BTW compensatiefonds, begrotingstekort Bijdrage vanuit amotisatiereserve Amortisatiereserve Dividend Area Dividend BNG Dividend Essent Begrotingstekort Dekking niet gerealiseerde taakstellingen

4.000.000

Bespaarde rente

2.393.384

Overschot WAR naar VAR Rekeningresultaat 2006

Totaal programma's

62

695.000

4.000.000 1.282.000 349.607 105.952 220.000 500.000 1.000.000

220.000 500.000 1.000.000 284.000 747.017

1.282.000 349.607 83.787

284.000 747.017 3.261.948

111.159111.159-

213.605

-

-

-

500.000

105.952868.564-

De kosten voor de brandveiligheid zijn gedekt uit de volume veiligheid. Restant blijft beschikbaar voor nadere invulling herhuisvesting Agv vertraging in de realisatie van de electronische dienstverlening een voordeel.

83.787-

6.203.609 14.316.993

6.203.609 10.061.233

2.491.998 6.203.609 17.783.507

2.491.998 6.203.609 12.137.018

2.491.9983.466.514-

2.491.9982.075.785-

24.621.910

24.694.706

30.371.438

24.775.078

5.749.528-

80.372-

In het meerjarenperspectief bij de begroting 2007 is er vanuit gegaan dat een jaarlijkse onttrekking aan de reserve BCF plaats vindt van € 1,195 miljoen. Als gevolg van wijziging in de regelgeving is deze onttrekking met € 0,500 miljoen bijgesteld naar € 0,695 miljoen

De stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2007 was hoger dan geraamd bij de begroting 2007. Dit als gevolg van het niet afronden van activiteiten die bekostigd worden met gelden uit de reserves en voorzieningen in 2006. Een hogere stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari levert een hoger bedrag aan bespaarde rente op.

Bijlage E. Staat van gewaarborgde geldleningen 2007 Naam Geldgever Naam Geldnemer

Doel

AEGON ABP PGGM RABO RABO ABN AMRO SPW EBR

Bouw ziekenhuis Bouw ziekenhuis Aanschaf spec. instrum. Bouw/ren kantine Tuinbouwstimulering € Tuinbouwstimulering € Aanp. Woning

St. NH Diaconessenhuis St. NH Diaconessenhuis Scheperziekenhuis VV.W.K.E. Div tuinbouwbedrijven Div tuinbouwbedrijven Diversen

Oorspr.Bedrag

9.000.000,00 3.000.000,00 7.000.000,00 100.000,00 382.425,71 41.044,47 240.819,88 977.500,00

Rente %

Annuiteit

4,75% 6,25% 10,125% 5,40%

215.125,46 93.342,70 340.475,26 3.893,43

20.741.790,06

Restant bedrag 01-jan-07

Nieuw

Aflossingen totaal

Restant bedrag 31-dec-07

1.546.241,01 170.535,87 1.076.346,86 19.499,95 168.584,84

141.679,00 82.684,22 231.495,14 1.362,34 21.737,78

1.404.562,01 87.851,65 844.851,72 18.137,61 146.847,06

132.972,74

979,25

131.993,49 977.500,00

977.500,00

3.114.181,27

977.500,00

479.937,73

2.634.243,54

252.599.000,00 1.040.545,65

18.500.000,00

9.625.000,00

261.474.000,00 15.076.843,13

Onderstaaande leningen zijn door ons gegarandeerd bij wijze van achtervang WSW Interparis/wooncom/woonzorg Nat.Hyp.Garantie

63

woningbouw

655550000

div div

Betaald aan borgst.

Data raadsbesl.

Goed keuring

16-01-63 25-01-63 09-06-67 01-08-67 25-08-80 27-08-79 14-07-92 25.997,87

25.997,87

OCW

12

Actieplan Bekostigingsbesluit Cultuurbereik 2005- cultuuruitingen art 41 2008 (APCB) en 45 Ministeriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 20052008.

13

Versterking cultuureducatie in het primair onderwijs 2005-2007 (CPO)

OCW

16

Regeling dagarrangementen en combinatiefuncties

25

Bodemsanering

64

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Beginstand jaar t (6)

382.441

Totaal declarabele uitgaven

In euro’s

Jaarlijks

Beginstand voorziening/ overlopende post

In euro's

2007

In euro's

Jaarlijks

APCB: correcties over eigen bijdrage gemeente/provincie voorgaand jaar

In euro's

Jaarlijks

APCB: onbestede middelen van ontvangen Rijksmiddelen

In euro's

2008

0

R

Gemeenten CPO: onbestede middelen van In euro’s en provincies ontvangen rijksmiddelen.

2008

16.734

R

Gemeenten APCB: eigen en provincies matchingsbijdrage gemeente/provincie

Gemeenten Regeling dagarrangementen en combinatiefuncties. (Zie gewijzigde regeling 23 mei 2007)

Wet bodembescherming (Wbb) Besluit financiële bepalingen bodemsanering, Regeling financiële bepalingen bodemsanering;

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Regionale meld- en Wet educatie en Gemeenten coördinatie-centra beroeps-onderwijs, Wet expertisecentra Wet op het voortgezet onderwijs, Uitvoeringsregeling Regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten

OCW

VROM

Juridische grondslag (2)

Nummer 10

Specifieke uitkering (1)

Departement OCW

stand van de voorziening ultimo 2006 Besteed bedrag aan directe activiteiten (2006) Besteed bedrag aan overhead (2006) Besteed bedrag aan cofinanciering (2006) Besteed bedrag aan directe activiteiten Besteed bedrag aan overhead

R

0

R

151.557

R

0

2.225.433

R

In euro's

2007

R

In euro’s

2007

250.621

R

In euro’s

2007

145.059

R

In euro’s

2007

In euro’s

Jaarlijks

871.849

R

In euro’s

Jaarlijks

94.655

R

Besteed bedrag aan cofinanciering Totaal besteed bedrag

In euro’s

Jaarlijks

In euro’s

Jaarlijks

Aantal gerealiseerde dagarrangementen (over de hele looptijd)

In aantallen

2009

D2

aantal gerealiseerde combinatiefuncties (Over de hele looptijd)

In aantallen

2009

D2

217.624

531.577 966.504

R

R R

Provincies en Stand voorziening Wbb ultimo In euro’s gemeenten 2005 (eenmalig en inclusief Fonds Economische Structuurversterking (FES))

2007

898.431

R

Stand voorziening Wbb ultimo In euro’s 2006 (eenmalig en inclusief FES)

2007

1.712.588

R

VROM

WWI

28

30

37

Schadevergoeding o.g.v. wet milieubeheer

Klimaatconvenant BANS

Impuls budget stedelijke vernieuwing

65

Wet milieubeheer

Subsidieregeling BANS klimaatconvenant

Gemeenten

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

In euro’s

2007

0

R

In euro’s

2007

0

R

In euro’s

Jaarlijks

647.653

Besteed bedrag FES

In euro’s

Jaarlijks

0

Aantal saneringen (inclusief SEB)

In aantallen

Na afloop van de programmap eriode

0

D1

Aantal bodemonderzoeken (inclusief SEB)

In aantallen

Na afloop van de programmap eriode

0

D1

Aantal m 2 gesaneerd oppervlak (inclusief SEB)

In m²

Na afloop van de programmap eriode

0,00

D1

Aantal m 3 gesaneerde grond (inclusief SEB)

In m 3

Na afloop van de programmap eriode

0,00

D1

Aantal m 3 gesaneerd verontreinigd grondwater (inclusief SEB)

In m 3

Na afloop van de programmap eriode

0,00

D1

Aantal b.p.e (inclusief SEB)

In aantallen

Na afloop van de programmap eriode

0

D1

Aantal toegekende ontwerpbesluiten

In aantallen

Jaarlijks

1

R

Besteed bedrag In euro’s schadevergoeding Bedrag ‘te ontvangen van Rijk’ In euro’s

Jaarlijks

In euro’s Provincies en Totale, rechtstreeks aan de gemeenten uitvoering van het plan van aanpak toe te rekenen en door de aanvrager tot subsidieverlening gemaakte en betaalde kosten

Jaarlijks

Besluit impulsbudget Gemeenten stedelijke vernieuwing 2006 tot en met 2009

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement VROM

Stand voorziening FES ultimo 2005 (eenmalig) Stand voorziening FES ultimo 2006 (eenmalig) Besteed bedrag Wbb

R R

31.672

R 31.672

Jaarlijks 202.732

R R

Aantal conform de beschikking In aantallen gerealiseerde prestaties en doelen

Na afronding van een project

0

0

R

In de beschikking genoemde doelstellingen

In aantallen

Eenmalig na afronding van het project

0

0

D1

Totaal besteed bedrag t/m 2007 impulsbudget stedelijke vernieuwing

In euro's

Jaarlijks

1.100.101

R

Investeringsbudget Wet Stedelijke Programma- Doelstellingen en In aantallen stedelijke vernieuwing, art 13, 1e gemeenten prestatieafspraken die met het vernieuwing (ISV) Rijk respectievelijk de lid en 2e lid a. provincies zijn Gemeenten bedoeld overeengekomen o.b.v. het als in Wet stedelijke stedelijk meerjaren vernieuwing art 5, 2e ontwikkelings-programma lid of art 6 3e lid, onder a (programmagemeenten)

66

2009

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Nummer 38A

Specifieke uitkering (1)

Departement WWI

D1

1 Mutaties woningvoorraad, nieuwbouw op uitleglocaties (indicator 25)

In aantallen

2009

1.925

440

D1

2 Mutaties woningvoorraad, nieuwbouw binnen bebouwd gebied voor uitbreiding (indicator 26)

In aantallen

2009

1.943

483

D1

3 Mutaties woningvoorraad, nieuwbouw binnen bebouwd gebied voor vervanging (indicator 27)

In aantallen

2009

805

509

D1

4 Omzetting huurwoningen in koopwoningen (indicator 28)

In aantallen

2009

1.600

719

D1

5 Vernietigde woningen (indicator 29) 6 Toename volledig toegankelijke woningen (indicator 31)

In aantallen

2009

820

389

D1

In aantallen

2009

1.650

651

D1

7 Oppervlakte openbare ruimte met kwalitateisimpuls (indicator 32)

In aantallen

2009

175.000

124.588

D1

8 Aantal ha's grootschalige groenprojecten (indicator 33)

In aantallen

2009

30

0

D1

9 Aantal wijken met In aantallen cultuurimpuls (indicator 34) 10 Realisering aantal In aantallen bodemonderzoeken (indicator 35)

2009

4

2

D1

2009

1.476

2.746

11 Realisering aantal bpe's (indicator 35, incl ISV 1) 12 Aantal A- en railwoningen waarvan sanering is opgelost (indicator 36)

In aantallen

2009

1.181.895

26.898

D1

In aantallen

2009

75

0

D1

13 Saldo toe te voegen woningen In aantallen bestaand bebouwd gebied (indicator 39)

2009

1.943

0

D1

14 Uit ISV1: aantal ha In aantallen revitalisering bedrijventerreinen

2009

280

194

D1

15 Uit ISV1: herstructurering In aantallen woningvoorraad nog te realiserenuitbreidingswoninge n (is ook als doelstelling opgenomen onder indicator 25)

2009

392

440

D1

gereed

D1

39

Brede doeluitkering Sociaal, integratie en veiligheid (GSB/SIV)

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

52

5

D1

17 Uit ISV1: aantal ha revitalisering grootschalig groen

2009

29

9

D1

Verplichtingen / afspraken met In aantallen / 2009 VROM n.a.v. eindsaldo euro's investeringstijdvak ISV I (verschillen per gemeenten)

0

0

D1: aantallen R:euro’s

Gemeenten Besluit brede doeluitkering sociaal, G31 integratie en veiligheid (SIV) Uitvoeringsregeling brede doeluitkering sociaal, integratie en veiligheid

In aantallen

Eindsaldo ISV I

In euro’s

2009

Besteed bedrag investeringsbudget stedelijke vernieuwing

In euro’s

Jaarlijks

Correctie over besteed bedrag In euro's investering stedelijke vernieuwing voorgaand jaar

Jaarlijks

Doelstellingen en Verschillen prestatieafspraken die met het per Rijk zijn overeengekomen gemeenten o.b.v. het stedelijk meerjaren ontwikkelingsprogramma en vastgelegd in het GSBconvenant per stad (prestatielijst)

2009 (optioneel per jaar in te vullen) Besteed bedrag optioneel ivm verrekensyst ematiek

4 Aantal leerlingen deelname schakelklas (indicator 4) 5 Allochtone en autochtone scholieren dat alsnog startkwalificatie haalt (indicator 5)

Overige (12)

Realisatie (5)

Beginstand jaar t (6)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B) 2009

1 Inburgering Nieuwkomers (indicator 1) 2 Inburgering Oudkomers (indicator 2 ) 3 Aantal doelgroepkinderen deelname voorschoolse educatie (indicator 3)

3.675.837

R 984.470

R

0

R

D1

450

164

792.518

48

48

386.328

330

269

721.994

D1

70

10

101.351

D1

600

395.698

gereed, zie verder WI gereed

geen meting

D1 D1

D1

1605

987

1.384.865

D1

7 Gemiddelde verblijfsduur in Maatschappelijk opvang (indicator 10)

4

3

1.159.460

D1

8 Aantal plaatsen vrouwenopvang (indicator 11)

64

0

12.521.489

D1

9 Ambulante verslavingszorg: aantal behandelde cliënten per jaar (indicator 12)

398

0

36.200

D1

200

0

0

D1

6 Aantal ingekocht trajecten Educatie (indicator 6,7,8 en 9)

67

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement WWI

16 Uit ISV1: aantal ha toevoeging In aantallen grootschalig groen

10 Ambulante verslavingszorg: aantal afgesloten behandelingen (indicator 13)

Toelichting afwijking (13)

Aard Controle (14)

Overige (12)

geen meting

D1

14.802

D1

0

77.550

D1

8

0

0

D1

30

0

120.000

D1

16 Huiselijk geweld: Convenant en meldpunt (ind. 20 en 21)

1

1

127.200

meldpunt aanwezig

D1

17 % aanpak 1e meldingen Huiselijk Geweld (indicator 22)

75

0

0

2007 geen meting

D1

18 Aantal 1e meldingen huiselijk Geweld (indicator 22)

68

0

0

geen meting

D1

19 Verminderen criminaliteit in risicogebieden( ind 23a) 20 Convenant Openbaar vervoer Gemeenten (inc 23b)

25

0

32.406

1

0

21 Implementatie beleidskader pro-actie,preventie en handhaving (ind. 24a)

1

0

12.685

22 Aantal op naleving gecontroleerde vergunningen ( ind 24a)

67

0

D1

23 Inhaalslag milieuvergunningen (ind. 24a)

216

0

D1

0

0

0

0

1

24 Opstellen en actualisren risicokaart (ind 24a) 25 vormgeven scenariodenken (ind. 24a) 26 Vergroten veiligheidsgevoelens (ind 24a) Onderdeel inburgering Gemeenten G31 BDU SIV: Regeling inburgering G-31

68

Te verrekeen met het Rijk (11)

14 aantal afgeronde trajecten aan veelplegers (ind. 18) 15 % overlastgevenden in maatschappelijke opvang (ind.19)

180.000

Overige besteding (10)

27

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

13 % veelplegers waaraan trajecten zijn aangeboden (ind. 17)

Overige ontvangsten (8)

772

Beschikking Rijk (7)

Realisatie (5)

57

Beginstand jaar t (6)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement

11 Aantal meldingen volgens Politiemonitor (indicator 14) 12 Aantal 0-19 jarigen met overgewicht opgespoord en interventie ingezet(indicator 15)

0

D1 convenant aanwezig

0

niet afgerond

gedeeltelijk actueel

opdracht verstrekt resultaten in 2008

D1

D1 D1 D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgelegd

In aantallen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

165

0

D1

Inburgeringsplichtingen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

In aantallen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

0

0

D1

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

In aantallen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

285

0

D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

In aantallen en in euro's

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

0

0

D1

Aantal inburgeringsplichtigen In aantallen en vrijwillige inburgeraars dat en in euro's op 1 januari 2007 deelneemt aan opleidigen educatie in de zin van de WEB en de omvang van het bedrag benodigd om deze opleidingen educatie in 2007 te bekostigen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

0

0

Bekend gemaakte In aantallen handhavingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgersingsplichtigen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

130

0

D1

Geestelijk bedienaren voor wie In aantallen voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

0

0

D1

Geestelijk bedienaren die na In aantallen vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

0

0

D1

Geestelijk bedienaren die na In aantallen vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen

2009 optioneel per jaar in te vullen.

0

0

D1

In 2006 en 2007 afgegeven In aantallen beschikkingen voor inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win

2009 optioneel per jaar in te vullen.

In 2006, 2007, en 2008 In aantallen afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win

2009 optioneel per jaar in te vullen.

0

Overige (12)

Realisatie (5)

Beginstand jaar t (6)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Departement

Nummer

69

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld

D1: aantallen R:euro’s

D1

0

0

D1

44

Tijdelijke regeling bestrijding regionale wateroverlast

70

Tijdelijke regeling eenmalige uitkering bestrijding regionale wateroverlast

Gemeenten

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

20

0

D1

Aantal allochtonen vrouwen, In aantallen categorie ‘uitkeringsgerechtigd’, dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

14

0

D1

In aantallen Aantal allochtone vrouwen categorie ‘niet-werkend en nietuitkeringsgerechtig’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art. 8 van de regeling is gesloten

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

6

0

D1

In aantallen Aantal allochtone vrouwen categorie ‘niet-werkend en nietuitkeringsgerechtig’ dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

6

0

D1

Totaal besteed bedrag In euro’s (inclusief inburgering) Correctie over besteed bedrag In euro’s voorgaand jaar Betaalde BTW (recht op In euro’s bijdrage uit BTWcompensatiefonds)

jaarlijks

Correctie over betaalde BTW In euro’s (recht op bijdrage uit BTWcompensatiefonds) voorgaand jaar

jaarlijks

Overige (12)

Realisatie (5)

Beginstand jaar t (6)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement VenW

Aantal allochtone vrouwen In aantallen categorie ‘uitkeringsgerechtigd’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art 8 van de regeling is gesloten

1.305.044

R 395.753

jaarlijks 7.441

jaarlijks

R R

0

Per project dient u de volgende In euro’s indicatoren te verantwoorden

R

R

Standvoorziening 1 janurari 2007 (invullen in kolom 6 beginstaand jaar t)

In euro’s

2007

R

Besteed bedraag jaar t (in te vullen in kolom 9 besteed tlv rijksmiddelen)

In euro’s

Jaarlijks

R

Stand voorziening ultimo jaar t In euro’s (in te vullen in kolom 11 te verrekenen met het rijk)

Jaarlijks

R

1 Emmen Centrum

In euro’s

Jaarlijks

0

2.782.343

0

R

2 Emmermeer

In euro’s

Jaarlijks

0

4.331.309

0

R

3 Angelslo

In euro’s

Jaarlijks

0

1.616.989

0

R

4 Emmerhout Noord

In euro’s

Jaarlijks

0

513.552

0

R

5 Barger Oosterveld

In euro’s

Jaarlijks

0

1.408.086

0

R

6 Bargeres Hesselterbrink

In euro’s

Jaarlijks

0

1.723.005

0

R

7 Klazienaveen Molenbuurt

In euro’s

Jaarlijks

0

1.207.788

0

R

49

Wet Werk en Wet Werk en Bijstand Gemeenten Bijstand (inkomensdeel)

Wet Werk en Bijstand (werkdeel)

71

Jaarlijks

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement SZW

De op grond van artikel 5 lid 5b In aantallen benoemde indicatoren 1 Emmen Centrum In aantallen

D1

Jaarlijks

2 Emmermeer

In aantallen

Jaarlijks

jul05-dec07, € 3.951.391,- (€ 994.845,-)

jun06-dec08, € 4.331.309, (€ 994.845,-)

D1

3 Angelslo

In aantallen

Jaarlijks

apr05-dec06, € 1.044.292,- (€ 262.922,-)

jul04-jul07, € 1.616.989,- (€ 262.922,-)

D1

4 Emmerhout Noord

In aantallen

Jaarlijks

feb04-jun06, € 449.000,- (€ 113.044,)

feb04-mei05, € 513.552,- (€ 113.044,-)

D1

5 Barger Oosterveld

In aantallen

Jaarlijks

aug05-jun08, € 1.537.949,- (€ 387.211,-)

nov05-dec06, € 1.408.086,- (€ 354.556,-)

D1

6 Bargeres Hesselterbrink

In aantallen

Jaarlijks

nov04-feb06, € 1.767.000,- (€ 444.879,-)

dec04-dec06, € 1.723.005,- (€ 433.853,-)

D1

7 Klazienaveen Molenbuurt

In aantallen

Jaarlijks

nov04-dec07, € 1.353.618,- (€ 340.802,-)

nov04-nov08, € 1.207.788,- (€ 304.121,-)

D1

begrote periode: werkelijke periode: okt04-dec06, begrote okt04-dec08, kosten: € 3.128.481,- werkelijke kosten , begrote maximale t/m dec 2007: € subsidie € 787.660,- 2.782.343,- , (te) ontvangen subsidie t/m dec 2007: € 700.594,-

D1

Totaal uitgaven inkomensdeel In euro's Categorie 65 jr en ouder kasstelsel

Jaarlijks

589.910

Nvt

Totaal uitgaven inkomensdeel In euro's categorie jonger dan 65 jaar kasstelsel

Jaarlijks

29.309.828

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) van derden inkomensdeel. Categorie 65 jr en ouder

In euro's kasstelsel

Jaarlijks

58.244

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) inkomensdeel. Categorie jonger dan 65 jaar

In euro's kasstelsel

Jaarlijks

1.277.905

Nvt

Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2006 naar 2007

2007 In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen)

6.045.998

R

Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2007 naar 2008

In euro’s 2007 kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen)

5.392.584

R

Totaal uitgaven werkdeel

In euro's kasstelsel

Jaarlijks

13.932.890

R

SZW

SZW

50

51

52

SZW

54

SZW

55

SZW

58

IOAW

IOAZ

Gemeenten Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Wet

inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), art 54 Gemeenten Tijdelijke subsidie- Tijdelijke regeling subsidieregeling Schuldhulpverlenin Schuldhulpverlening g 2006 art 11 NoSubsidie-kader no- 2006, Gemeenten Subsidiekader riskpolis in G34 G34 riskpolis in G34 Bijstand-verlening Zelfstandigen

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen 2004 art 54

Gemeenten Wet Wet Werkloosheidsvoor Werkloosheidsvoorzie ziening ning

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B) 2007

0

R

Omvang van het in 2006 In euro's uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld

2007

0

R

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) werkdeel Terug te betalen aan Rijk

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro’s kasstelsel In euro's

Jaarlijks

In euro's

2007

In aantallen

Jaarlijks

Uitgaven IOAW Ontvangsten IOAW (niet-Rijk) Uitgaven IOAZ Ontvangsten IOAZ (niet-Rijk) Uitvoeringskosten IOAZ Totaal uitgaven Totaal terug te betalen aan Rijk Totaal uitgegeven polissen

0

R 0

Jaarlijks 1.510.822

Jaarlijks

R

32.872

Jaarlijks

R 347.566

Jaarlijks

R

0

Jaarlijks

R

Jaarlijks

0

Jaarlijks

169.765

R R 0

300

R

21

R D1

81.270

Terug te betalen aan rijk

In euro's

Jaarlijks

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. Bob)

In euro's kasstelsel

Jaarlijks

269.601

R

Totaal uitgaven kapitaalverstrekking Bbz 2004 Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. Bob) (excl. Rijk)

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Jaarlijks

1.017.206

R

R

Jaarlijks

0

R

In euro's Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking Bbz (excl. kasstelsel Rijk)

Jaarlijks

551.956

R

Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. Bob) Totaal uitgaven uitkeringen Bob Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk) Totaal uitvoeringskosten Bob

Jaarlijks

120.713

R

Jaarlijks

0

R

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel Betaalde uitkeringen, inclusies In euro’s sociale lasten kasstelsel Betaalde uitvoeringskosten Ontvangsten

72

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement SZW

Omvang van het in 2007 In euro's uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid nog niet kan worden vastgesteld.

In euro’s kasstelsel In euro’s kasstelsel

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

1.394

R

Advies- en steunpunten huiselijk geweld

Tijdelijke stimuleringsregeling advies- en steunpunten huiselijk geweld

Gemeenten

Totale werkelijk gemaakte kosten (zie art. 4.1), dus inclusief de kosten genoemd in art. 4.2.

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

In euro’s 2007 (optelling van de kosten van alle jaren samen)

221.500

R

In euro’s Gemaakte kosten van oprichting en uitbreiding vóór 1 januari 2006 (zie art. 4.2)

2007

65.760

R

Besteed bedrag

Jaarlijks

195.758

R

VWS

66

Gemeenten Regeling Tijdelijke opvoedondersteuni stimuleringsregeling ng lokale opvoedondersteuning en gezinsondersteuning

VWS

68

Regeling Buurt, Tijdelijke Onderwijs en Sport stimuleringsregeling (‘BOS’) buurt, onderwijs en sport

Provincies en Verklaring van gemeente Wel=1 gemeenten waaruit blijkt dat de activiteiten Niet=0 waarvoor de uitkering is verstrekt zijn uitgevoerd

Eenmalig na afronding

VWS

72

Specifieke uitkering jeugdgezondheidszorg

Gemeenten

N.v.t.

73

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Nummer 65

Specifieke uitkering (1)

Departement VWS

Geen indicatoren

In euro’s

N.v.t.

0

0

R

N.v.t.

Nog te besteden bedragen (16)

Jaarlijks

Ontvangsten (15)

Bijdrage t.l.v. Rijk t/m jaar t (12)

Jaarlijks

0 Jaarlijks

Jaarrekening 2009 (vul een nul in, indien u in 2007 niets wilt verantwoorden)

Alleen in jaarrekening 2010 indien afspraken niet zijn gerealiseerd (vul een nul in, indien u in 2007 niets wilt verantwoorden)

1 Aantal ha's geherstructureerde 4 ha bedrijfsterreinen (indicator 40)

1.068.900 1.068.900

0

4 ha

0

0

0

0

0

1.068.900

2 Aansluiten (semi)publieke instellingen op breedband (indicator 45) 3 Aansluiting op Nationaal Electronisch Bedrijvenloket (ind 47) 4 Tevredenheid ondernemer gemeentelijke dienstverlening (ind 48) 5 Verbeteren ec. Bereikbaarheid ( indicator 50)

gereed

35.000

35.000

0

gereed

0

0

0

0

0

35.000

gereed

15.000

15.000

0

aangesloten

0

0

0

0

0

15.000

6,5

0

0

0

6,8

0

0

0

0

0

0

Tracéstudie NRW 100.000

100.000

0

0

0

0

0

0

0

100.000

2.800

100.000

100.000

0

2.180

0

0

0

0

0

100.000

Acquisitie Emmtec uitbouw Platform

50.000

50.000

0

voortgezet

0

0

0

0

0

50.000

0

0

0

voortgezet

0

0

0

0

0

0

403.666

0

0

0

412.000

0

0

0

0

0

0

6 Verminderen mismatch arbeidsmarkt (indicator 51) 7 Stimuleren kansrijke sectoren (indicator 52) 8 Stimuleren kansrijke sectoren (indicator 52) 9 Stimuleren kansrijke sectoren (indicator 52)

74

Jaarlijks

Toelichting afwijking (14)

Bijdrage t.l.v. gemeente t/m jaar t (11) Jaarlijks

Jaarlijks

0 Doelstellingen en Jaarlijks prestatieafspraken die met het Rijk zijn overeengekomen o.b.v. het stedelijk meerjaren ontwikkelingsprogramma en vastgelegd in het GSBconvenant per stad (prestatielijst); art 4

Bijdrage t.l.v. rijk in jaar t (13)

Besteed bedrag t/m jaar t (10) Jaarlijks

Begroot bedrag

Besteed bedrag t/m jaar t-1 (8)

Jaarlijks

Realisatie (7)

In ieder geval in Jaarlijks jaarrekening 2009 (vul een nul in, indien u in 2007 niets wilt verantwoorden)

Geplande bestedingen gemeente (6)

Geplande bestedingen Rijk (5)

Geplande bestedingen totaal (4)

Afspraak(3)

Art. 10 lid 2: Betaalde BTW (recht op bijdrage uit BTWcompensatiefonds)

Besteed bedrag in jaar t (9)

Besluit subsidie stadseconomie GSB III (GSB)

Indicatoren (2)

Nummer 76

Specifieke uitkering

Departement EZ

75

76

77

78

Jaarverslag

79

80

A. Algemeen

81

A1.

Kerngegevens Werkelijk 31-12-2007

Werkelijk 31-12-2006

Werkelijk 31-12-2005

Oppervlakte (in ha) Totaal Waarvan: • Land • Binnenwater

34.629

34.629

34.629

33.684 945

33.684 945

33.684 945

B

Woonruimten

48.810

48.405

48.253

C

Wegen en fietspaden (in km) Waarvan: • Binnen de bebouwde kom • Buiten de bebouwde kom ¹ • Fietspaden (vrijliggend)

1.310

1.310

1.175

755 480 75

755 480 75

721 379 75

Openbaar groen (in ha) Waarvan: • Stedelijk groen • Landelijk groen • Begraafplaatsen • Bermen

1.576

1.498

1.488

813 576 52 135

804 507 52 135

797 489 52 150

2.1 A

D

Fysieke structuur

¹ Het aantal kilometers aan wegen en fietspaden buiten de bebouwde kom is toegenomen door: - overdracht wegen van waterschappen - realisatie wegen i.h.k.v. herinrichting - overdracht provinciale wegen.

82

2.2 Sociale structuur

Werkelijk 31-12-2007

Werkelijk 31-12-2006

Werkelijk 31-12-2005

109.150

108.833

108.592

25.184 65.707 18.259

25.387 65.508 17.938

25.560 65.377 17.655

2.430 2,23

2.351 2,16

2.275 2,09

41.027

40.355

39.725

A

Bevolking 0 tot en met 19 jaar 20 tot en met 64 jaar 65 jaar en ouder

B

Vreemdelingen In % van de bevolking

C

Aantal werkzame personen 12 uur en meer per week (peildatum1 mei)

D

Sociale uitkeringen nABW IOAW IOAZ WIW/ID (afbouw) WWB (ervarings- en loonkostenbanen) Adreslozen Totaal uitkeringsgerechtigden

2.180 93 18 141 679 19 3.130

2.576 110 20 156 384 32 3.278

2.737 163 21 165 268 57 3.411

Sociaal werkgemeenschappen ¹

1.288

1.288

1.429

5.107 5.451 10.558

5.112 5.419 10.531

5.036 5.724 10.760

178 180 307 330 995

185 190 337 277 989

202 214 332 239 987

E

Onderwijs (peildatum 01-10) Openbaar basis onderwijs Bijzonder basis onderwijs Totaal basis onderwijs Openbaar speciaal onderwijs (sbo) Bijzonder speciaal onderwijs (sbo) Bijzonder + Openbaar spec. onderwijs (fusieschool svo) Regionaal expertisecentrum onderwijs Totaal speciaal onderwijs

¹In 2005 heeft de EMCO-groep besloten meer sw-clienten te plaatsen dan de taakstelling (=overrealisatie). Vandaar het hogere aantal in 2005. In 2006 zijn juist geen nieuwe sw-clienten aangenomen en zijn er daarentegen wel mensen uitgestroomd .

83

A2.

Bestuurlijke structuur

Gemeenteraad (periode 2006 – 2010) leden PvdA

18

CDA

8

VVD BGE SP ChristenUnie GroenLinks DOP

4 3 2 2 1 1 Totaal

39

wethouders 4, waarvan 3 voltijd en 1 deeltijd 0,8 2, waarvan 1 voltijd en 1 deeltijd 0,8

6

Griffier De gemeenteraad benoemt de griffier. Hij is belast met het bijstaan van de voorzitter en de leden van de gemeenteraad. De griffier is in de vergadering van de gemeenteraad aanwezig.

84

A3. Portefeuilleverdeling College van Burgemeester en Wethouders per 31-12-2007

Burgemeester C. Bijl

Portefeuille: Algehele beleidscoördinatie, Integraal veiligheidsbeleid, Openbare orde, Politie en brandweer, Coördinatie externe betrekkingen, Communicatie en representatie, Promotie gemeente algemeen, Bestuurlijke organisatie incl. bestuurlijke vernieuwing, Burgerzaken en Klant Contact Centrum, Coördinatie Grotestedenbeleid, Stedelijk netwerk, Recreatie en toerisme, Project nieuwbouw theater.

Wethouder G. Evenhuis (PvdA)

Portefeuille: Economische zaken, Economische pijler Grotestedenbeleid, Promotie en acquisitie bedrijfsleven, Grondbeleid, Sociale Zaken, Arbeidsmarktbeleid, Werkgelegenheid incl. additionele werkgelegenheid, Sport incl. accommodaties en zwembaden, Project vermindering regelgeving.

Wethouder J. Holman (PvdA)

Portefeuille: Openbare Werken, Openbaar groen, Bos, landschap en natuur, Milieu en Reiniging, Overlegpartners/buurtbeheer, Verkeer en vervoer, Dierenwelzijn.

Wethouder J. Kuper (CDA)

Portefeuille: Financiën, Land- en tuinbouw, Deelnemingen, Wet Sociale Werkvoorziening, Informatisering en automatisering, Huisvesting bestuur en ambtelijke organisatie, Interne dienstverlening.

Wethouder H.G. Jumelet (CDA)

Portefeuille: Volksgezondheid, Voorziening Gehandicapten, Zorg, Coördinatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Mondiaal beleid, Organisatie en Personeel, Sociale pijler Grotestedenbeleid.

Wethouder M.H. Thalens-Kolker (PVDA)

Portefeuille: Onderwijs, Welzijn, Kunst en Cultuur.

Wethouder A.J. Sleeking (PVDA)

Portefeuille: Ruimtelijke Ontwikkeling, Gebiedsontwikkelingsplannen, Wonen(volkshuisvesting) incl. kavelverkoop, Bouwzaken, Project Emmen Revisited, Fysieke pijler Grotestedenbeleid.

Gemeentesecretaris A.J. Mewe

De gemeentesecretaris is de hoogste ambtenaar. Hij wordt benoemd door het college. Behalve hoogste manager van de ambtelijke organisatie is hij tevens eerste adviseur van het college van B&W. Hij woont dan ook de collegevergaderingen bij.

85

A4.

Organigram

College van B&W (B&W)

Gemeenteraad (RAA)

Gemeentesecretaris (SEC) Griffie (GRI) Dienst Ondersteuning (ONDE) DIR BDB I&I CJZ S&M P&O BOZ AKT

Directie Bedrijfsbureau Informatievoorziening & Infrastructuur Communicatie en Juridische zaken Services en Middelen Personeel en Organisatie Beheer Onroerende Zaken Administratiekantoor

Concernstaf (CONC) STF B&M B&F B&O CCC

Dienst Beleid (BELE)

Dienst Publiek (PUBL) DIR BDB KCC B&B TOE VRG MZZ AZK WRK IKN

Directie / Staf Bedrijfsbureau Klantencontactcentrum Belastingen en Burgerzaken Toezicht Vergunningen Maatschappelijke zaken en zorg Algemene Zaken Werk Inkomen

Dienst Gebied (GEBI) DIR BDB I&B STA BUI

86

Directie / Staf Bedrijfsbureau Inrichting en Beheer Beheer / Onderhoud Emmen Stad Beheer / Onderhoud Emmen Buiten

Staf Bestuurs- en Managementondersteuning Beleid en Financiën Bedrijfsvoering en Organisatie Concerncontrol

DIR B&P BVB SEO FRO

Directie / Staf Bedrijfsbureau en Projectmanagement Beleidsvoorbereiding Sociaal Economische Ontwikkeling Fysiek Ruimtelijke Ontwikkeling

Dienst Bedrijven (BEDR) DIR BRW BKM OBO SPO

Directie Brandweer Centrum Beeldende Kunst en Muzeval Openbaar Onderwijs Sport

B1. Programmaverantwoording

87

Programma

1. Inwoners en bestuur

Deelgebieden Het programma “Inwoners en bestuur” omvat alle activiteiten die door de bestuursorganen in hun bestuurlijke en dienstverlenende rol worden ondernomen; De volgende taken maken onderdeel uit van dit programma: - raad - college - bestuurlijke samenwerking - bestuursondersteuning - budgetcyclus - dienstverlening - vreemdelingenzaken - communicatie

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 De raadswerkgroep Lokale Betrekkingen treedt steeds meer in de openbaarheid bij zijn streven om de politiek en de burger dichter bij elkaar te brengen. Dat uit zich o.a. door elke week een artikel in de Zuidenvelder en door verschillende artikelen op de raadssite. Naarmate inwoners steeds vroegtijdiger bij ontwikkelingen betrokken willen worden en zich daarin mondig opstellen, groeit de vraag naar interactieve beleidsontwikkeling. Een bijzonder project in 2007 op dit gebied vormde het Dierenpark/theater. Voor het onderdeel centrumlocatie is gekozen voor interactieve beleidsvorming. Dit betekent dat inwoners vanaf het begin konden meedenken met de ontwikkeling van de visie voor dit gebied. Hoewel dit qua communicatie een arbeidsintensief traject is, levert het vaak later in het proces tijdwinst op. Aan het einde van dit proces kon iedereen terugkijken op een zeer geslaagde visie, waarvoor een breed draagvlak bij de bevolking bestaat. De behoefte aan communicatie met de samenleving vanuit het bestuur en de organisatie groeit nog steeds. Dit blijkt onder meer uit de toename van grote projecten waarover men actief wil communiceren (van 15 naar 22), maar ook uit de toename van de gemeentelijke informatiepagina's. In 2007 zijn geregeld dubbele informatiepagina's verschenen. Ook het aantal themapagina's neemt nog steeds toe. In 2007 is een begin gemaakt met het maken van de wijk- en dorpsprogramma's in Emmermeer, Zwartemeer en Schoonebeek en daaropvolgend ook in andere wijken en dorpen. Het maken van deze programma’s biedt de gelegenheid om het verbeteren van de leefomgeving van bewoners, zowel in fysieke - als in sociaal-maatschappelijke zin, interactief en integraal vorm te geven. Dat gebeurt samen met bewoners en erkende overlegpartners en andere organisaties als woningcorporaties, Sedna en de Politie.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Doel: Toename van de invloed van burgers op het bestuur Doel: Duidelijker positionering van raad en college Doel: De Raad dient zijn kaderstellende en controlerende rol te versterken Voorgenomen maatregelen/acties a. We doen voorstellen aan de raad over uitbreiding van het burgerparticipatieinstrumentarium.

b.

Uitgevoerd / stand van zaken We leggen de laatste hand aan een concept-plan van aanpak “intensivering burgerparticipatie”. Daarin doen we voorstellen om de doelstellingen in programma 1 op het gebied van de burgerparticpatie te realiseren. Zowel u als ons college zal daarin een rol hebben. We verwachten dat wij dit plan van aanpak binnenkort zullen behandelen. We doen voorstellen aan de raad met het Zie bij a. Het maken van een nieuwe Verordening doel de verordening op de overlegstructuren overlegstructuren is één van de onderwerpen in het plan van aan te passen aan nieuwe omstandigheden en aanpak “intensivering burgerparticipatie”. de gegroeide praktijk.

88

In overleg met erkende overlegpartners zijn buurt- cq wijkschouwen gehouden. Deze schouwen kunnen een straat of een wijk omvatten. De resultaten worden bewaakt in een uitvoeringsoverleg. Samenstelling en frequentie van het uitvoeringsoverleg kan per erkende overlegpartner verschillen.

c.

We gaan samen met erkende overlegpartners en bewoners de prioriteiten in het beheer en onderhoud van de openbare ruimte inventariseren. Dat doen we door middel van het uitvoeren van dorps- en wijkschouwen en in uitvoeringsoverleggen.

d.

We gaan de erkende overlegpartners Dat is gebeurd. Alle erkende overlegpartners beschikken over meerjarenplannen en hebben voor de uitvoering een budget inschakelen bij het opstellen van meerjarenplannen ten behoeve van beheer en beschikbaar. onderhoud, bij de uitvoering van kleine infrastructurele werken en bij de verbetering van de leefbaarheid.

e.

Burgemeester en wethouders brengen in 2007 De burgemeester heeft in 2007 25 werkbezoeken gebracht. Daarnaast heeft de portefeuillehouder overlegstructuren 16 werkbezoeken aan alle erkende werkbezoeken gebracht en is hij aanwezig geweest op de overlegpartners. vergaderingen van de overlegplatforms. Het voltallige college is op bezoek geweest in Klazienaveen, NieuwAmsterdam/Veenoord en Emmercompascuum. Een deel van het college heeft een werkbezoek gebracht aan NieuwWeerdinge, Schoonebeek en Erica.

f.

De raadscommissies gaan op locatie vergaderen en de raad brengt werkbezoeken in de gemeente en gaat raadshoorzittingen houden over belangrijke beleidsthema`s; alles in het kader van maatschappelijke verkenning en interactieve beleidsvorming.

De raadscommissies hebben diverse werkbezoeken op locatie afgelegd en zich laten informeren. Aangezien de ervaringen met het vergaderen op locatie niet onverdeeld positief zijn, worden de commissievergaderingen bij voorkeur in de raadszaal gehouden. Dit is primair de "politieke arena" voor raad en commissies.

g.

Wij en/of de raadsgriffie gaan gerichte informatie verstrekken over door de raad ingenomen kaderstellende standpunten en besluiten.

In samenspraak met griffie en werkgroep Lokale betrekkingen is met name in het tweede helft van 2007 gericht informatie verstrekt over standpunten en besluiten. Dit zowel via de raadssite als ook via de Zuidenvelder (multichannel).

Doel: Verbetering kwaliteit van de dienstverlening Voorgenomen maatregelen/acties a. We gaan het aantal producten dat we digitaal kunnen leveren in 2007 uitbreiden tot minimaal 35 en gelijktijdig de toegankelijkheid en het gebruiksgemak van het “elektronisch loket” van de gemeente verbeteren.

Uitgevoerd / stand van zaken In oktober is Emmen als eerste gemeente binnen Dimpact “live” gegaan met het op internet aanbieden van de eerste digitale producten. De maatregel/actie om in 2007 al minimaal 35 producten aan te bieden is niet gelukt. De technische implementatie is weerbarstig, zodat er enige achterstand is opgelopen. Deze achterstand zal in 2008 worden ingelopen. We hebben wel de toegankelijkheid van het digitaal loket verbeterd.

b.

We gaan een kader “huisstijl” formuleren, waarin we de communicatieve functionele eisen van de dienstverlening vastleggen, zoals de herkenbaarheid afzender, correct gebruik huisstijl, gebruiksvriendelijkheid en geloofwaardigheid.

De visuele kaders van de huisstijl zijn vastgesteld. De elementen worden toegepast behalve het nieuwe logo. Deze wordt in gebruik genomen met de opening van de verbouw/nieuwbouw van het gemeentehuis medio 2008. De implementatienota afronding Project Huisstijl over huisstijlbeleid, processen en handleiding is vrijwel afgerond. Uitvoering staat gepland in 2008.

c.

We gaan meer klanten aan de balie op afspraak helpen om de wachttijden terug te brengen.

d.

We gaan de inhoudelijke deskundigheid bij de frontoffice vergroten zodat vragen van klanten direct daar kunnen worden beantwoord. Het einddoel is dat in 2008 ca. 80% van de vragen direct in de frontoffice kunnen worden beantwoord en eind 2007 moet dat al minstens 40% zijn.

Dit is gerealiseerd. Ook via onze website kunnen er voor een aantal producten afspraken gepland worden. De verschuiving naar op afspraak helpen gaat heel geleidelijk. In 2008 gaan we dat meer met de samenleving communiceren, opdat de verschuiving wat sneller gaat. De maatregel/actie om in 2007 de inhoudelijke deskundigheid bij de frontoffice te vergroten is gerealiseerd. Daarnaast is ook de doelstelling om in 2007 40% van de vragen direct in de frontoffice te kunnen beantwoorden gerealiseerd. Opmerking: er is abusievelijk vermeld om in 2008 het vermelde einddoel om 80% van de vragen direct aan de frontoffice te kunnen beantwoorden te hebben bereikt; dat moet 2013 zijn.

89

e.

We maken een communicatieplan met als doel de kwaliteit van de communicatie met Erkende Overlegpartners / burgers en andere betrokkenen over beheer en onderhoud van het openbare gebied te verbeteren.

Doel: vermindering van de regelgeving Voorgenomen maatregelen/acties In 2007 gaan we de gehele gemeentelijke regelgeving tegen het licht houden en daarbij stellen we de volgende vragen: Welke regels kunnen worden afgeschaft of vereenvoudigd? Welke regels spreken elkaar tegen? Hoe kan de uitvoering van regels worden verbeterd en versneld. Hierover rapporteren we en we komen ook met verbetervoorstellen. Doel: Het krijgen van goede resultaten van promotie en acquisitie Voorgenomen maatregelen/acties We komen met een voorstel voor een meerjarenstrategie voor het verder uitbouwen van het merk “Emmen”. We gebruiken daarbij de resultaten van het onderzoek naar de positionering van het merk Emmen door de studenten van de Hogeschool Drenthe. Het thema “Transport, logistiek en VAL, in relatie tot de voltooiing van de A37” stellen we in 2007 centraal bij de uitvoering van het vijfjaren promotie- en marketingactieplan ‘Vergroten werkgelegenheid tot 2010’ .

Het communicatieplan wordt nog ontwikkeld, inmiddels zijn de volgende activiteiten al opgepakt: a. Er is een Nieuwsbrief Erkende Overlegpartners die structureel 3x per jaar verschijnt b. Via themapagina's wordt het beleid rondom het openbaar gebied toegelicht. Voorbeelden: verkeerspagina, afvalpagina c. Bij collegestukken over het openbaar gebied worden persberichten toegevoegd om actief de bevolking te informeren. Uitgevoerd / stand van zaken In 2007 is er een gewijzigde APV vastgesteld: er zijn 6 vergunningen afgeschaft of vervangen en er zijn 10 vergunningen vereenvoudigd. Voor 2008 zal met inschakeling van een extern adviesbureau op meerdere beleidsterreinen een vervolgaanpak plaatsvinden.

Uitgevoerd / stand van zaken Het onderzoek over het merk Emmen,1e kwartaal 2007 heeft niet geresulteerd in de formulering van een meerjaren citymarketingstrategie. De resultaten zijn, daar waar mogelijk, betrokken bij de opzet van de jaarplannen 2007 en 2008 , onderdeel van campagne Vergroten werkgelegenheid met 2500 arbeidsplaatsen 2006-2010 Verschillende promotionele activiteiten hebben geleid tot de organisatie van een meerdaags Internationaal Transport en Logistiek Congres in december 2007 en de campagne rond de opening van de A37. Het accent lag op ketenvorming, internationalisering, veiligheid het ontstaan van een logistiek knooppunt bij de gemeente Emmen op de NO-as. (Noordelijke Ontwikkelings As) Daarnaast zijn nog andere promotionele activiteiten rond het thema bereikbaarheid/ A37 georganiseerd.

In 2007 laten we onderzoek doen naar de Gezien de vele promotionele- en marketingsinitiatieven (tv-serie , bekendheid van de promotieterm “eMMen Maakt de jaarplannen etc.) die lopen is besloten dit onderzoek in de tijd Meer Mogelijk” die sinds 2004 in gebruik is. Sinds te verschuiven. begin 2006 wordt deze promotieterm zowel door het bedrijfsleven als door de gemeente gebruikt. We gaan het feit dat Emmen in 2007 de Dit is gerealiseerd. gastgemeente voor de landelijke opening “Kom in de Kas” is gebruiken om landelijke publiciteit te genereren De algemene promotiecampagne die is gestart in 2005 bouwen we in 2007 verder uit met nieuwe initiatieven die een landelijk bereik hebben (bv de eMMense postzegel).

90

Het thema bereikbaarheid is verbonden aan het gereedkomen van de A37, de directe verbinding met Noord- en Oost Europa. Daarnaast zijn 10 televisie afleveringen voorbereid van 10 families die naar Emmen willen verhuizen waarbij werk, wonen, leven en vrijetijd belicht worden.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwalitatieve doelstellingen De gemeente zal in een andere, meer regisserende bestuursstijl worden bestuurd en met minder regelgeving

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De bestaande benchmarks bieden geen mogelijkheden om te meten of deze doelstelling is bereikt. In 2007 is nog geen methode ontwikkeld om te kunnen meten. In 2008 zullen wij deze methode gaan ontwikkelen.

De betrokkenheid van burgers en bedrijven bij de In het jaarverslag 2006 hebben we vermeld dat de gemeente Emmen in 2006 heeft meegedaan met de benchmark “De staat ontwikkeling van Emmen zal zijn toegenomen. van de gemeente”. Die is te bekijken op de website www.waarstaatjegemeente.nl. Deze benchmark levert de gegevens aan de hand waarvan we kunnen beoordelen of deze doelstelling is gehaald. We hebben besloten om elke 2 jaar met de benchmark mee te doen. De volgende meting is in het najaar van 2008. Burgers en bedrijven zijn in brede zin meer tevreden over de dienstverlening van de gemeente.

Ook dit jaar heeft het KCC (het KlantContactCentrum, de publieksbalie van de gemeente) meegedaan aan de benchmark publieksdiensten. Het meedoen bestaat hieruit dat gedurende een aantal dagen een representatief aantal klanten is geinterviewd. Het resultaat over het geheel is gelijk aan 2006: 7,5. Wat opvalt is de waardering voor het onderkomen van het KCC. Die is duidelijk teruggelopen door de verbouwing van het gemeentehuis. We gaan er van uit dat dat, wanneer de verbouwing achter de rug is, weer beter wordt. (De benchmark Publiekszaken kent een besloten - en een openbaar gedeelte. Kijk op: www.benchmarkingpubliekszaken.nl)

In het land zijn de kwaliteiten van de gemeente Emmen als vestigingsplaats voor bedrijven en als woonplaats beter bekend.

De tussenmeting van de benchmark ondernemingsklimaat 2007 laat zien dat Emmen boven gemiddeld scoort op promotie- en acquisitiebeleid, duidelijkheid van de gemeentelijke organisatie, aandacht voor verbetering van het ondernemingsklimaat en inlevingsvermogen van gemeentebestuurders. Dat alles samen leidt tot een waarderingscijfer dat iets boven het gemiddelde van de 31 grote steden ligt.

Daarnaast hebben ruim 2.700.000 mensen gekeken naar één of meer afleveringen van “Voor hetzelfde geld in Emmen” De raad als volksvertegenwoordiger versterkt zijn De bestaande benchmarks bieden geen mogelijkheden om te kaderstellende en controlerende rol. meten of deze doelstellingen zijn bereikt. In 2007 is nog geen methode ontwikkeld om te kunnen meten. In 2008 zullen wij deze methode gaan ontwikkelen. De betekenis van de kaderstellende en Hier geldt hetzelfde als bij de vorige doelstelling. controlerende rol van de raad t.o.v. de besturende en uitvoerende rol van het college is voor de burger duidelijk herkenbaar. B. Kwantitatieve doelstellingen Een groter percentage van de Emmense bevolking t.o.v. 2006 vindt dat zijn invloed op het gemeentelijk bestuur, zowel in kwalitatief als in kwantitatief opzicht, is toegenomen.

91

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Hier geldt hetzelfde als bij de doelstelling hierboven, over de betrokkenheid van burgers en bedrijven bij de ontwikkeling van Emmen.

Een groter percentage van de Emmense bevolking Hier geldt hetzelfde als bij de doelstelling hierboven, over de betrokkenheid van burgers en bedrijven bij de ontwikkeling van t.o.v. 2006 vindt dat de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening is toegenomen. In Emmen. benchmarks omtrent gemeentelijke dienstverlening waaraan de gemeente Emmen deelneemt, is sprake van een stijging van de positie van Emmen. De raad heeft de stofkam gehaald door de gemeentelijke regelgeving, dwz: een oordeel uitgesproken over nut en noodzaak van het voortbestaan van de bestaande gemeentelijke verordeningen.

92

In 2007 is een belangrijke stap gezet om de regeldruk te verminderen door het vaststellen van de gewijzigde Algemeen Plaatselijke Verordening.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Voorziening CRS Overlegpartners Arbovoorzieningen Arbo-beleid M.O.P. middelen Gemeentelijke huisvesting totaal programma 1 Burger en bestuur

Raming 2007

7.098 315.000 35.314 375.000 400.000 1.132.412

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 315.000 35.314 0 400.000 750.314

Vrijval 2007

7.098 0 0 375.000 0 382.098

Het volume MOP-middelen valt vrij omdat over 2007 het volume abusievelijk niet is opgevraagd en er niet meer tijdig (vóór 31 december 2007) een reserveringsbesluit door de raad kon worden genomen. In het resultaatbestemmingsvoorstel bij de jaarstukken wordt gevraagd dit bedrag alsnog te reserveren voor het GSB. In de begroting 2008 is een overzicht opgenomen over de financiering van het gemeentelijk deel GSB. Hierin is reeds rekening gehouden met het volume van € 375.000. Ook is aangegeven door de dienst dat op basis van de werkelijke (verwachte) kosten de storting in de reserve GSB ook nodig is.

93

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 1 Inwoners en Bestuur Primitieve begroting Las ten

2.941 2.119 1.085

3.005 2.254 1.139

6313554-

201 Gemeentelijke Bas is adm inistratie

1.594

1.577

1.677

100-

209 Algem ene Inform atie 301 Grote stedenbeleid

874 423

850 592

848 346

2 246

407 Onderhouden relaties m et derden

406

857

571

286

500 Services en Middelen 502 Inform atievoorziening en Infrastructuur 503 Comm unicatie en Juridische Zaken 504 Juridische Zaken 506 Onderhoud gebouwen 900 Bestuursorganen 901 Dualis ering 902 Bestuursondersteuning

275

291

223

68

198

198

142

57

1.141

1.046

1.023

23

690 16 874 17 478

623 20 963 17 461

625 28 979 6 423

12.922

13.641

13.290

351

1.183

1.183

340 1.544

340361-

218

218

178

40

-

30 -

1 43 1

1131-

1.402

1.432

2.108

676-

11.521

12.209

11.182

104 Kader 200 Docum enten

209 Algem ene Inform atie 504 Juridische Zaken 900 Bestuursorganen Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking Storting Mutatie reserves Saldo programma netto

94

Verschil Begr/Werk

2.729 2.115 1.093

201 Gemeentelijke Bas is adm inistratie

Onttrekking/toevoeging reserves

Rekening 2007

104 Kader 106 Centrale bedrijfsvoering 200 Docum enten

Totaal lasten Baten

Begroting 2007

-

281711 38

1.027

492-

284-

207-

87

212

128

84

87

280-

156-

124-

11.608

11.930

11.026

903

Verschillenanalyse

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 104 Kader In 2007 waren de loonbetalingen en sociale premies voor directeur specifieke projecten nog begroot Dit geld is ingezet voor € 30.000 bij 60605 en voor inhuur derden bij de Concernstaf (€ 67.000). - Bijdrage VNG /EDR voor het jaar 2007 is in het boekjaar 2006 betaald 106 Centrale Bedrijfsvoering De kosten voor het inhuren van een externe voor Privatisering en Stroomlijnen administraties waren in 2007 € 143.794. Dit bedrag zou gedekt worden uit het frictiebuget organisatieontwikkeling. Aangezien hiervan geen begrotingswijziging is gemaakt, is dit bedrag niet ten laste gebracht van dit budget. Met de resultaatbestemming zal het bedrag van € 143.794 alsnog meegenomen worden. 200 Documenten Door toename in de verstrekking van documenten, vooral rijbewijzen, moet er meer afgedragen worden (zie ook bij baten). 201 Gemeentelijke Basisadministratie Gemeentelijke Basis Administratie, extra kosten verkiezingen als gevolg van de problemen met de stemcomputers. Het uitbesteden van het scannen van Persoon-, archief- en woningkaarten heeft extra kosten met zich mee gebracht. 301 Grote Stedenbeleid -Minder uren toegerekend dan begroot. - Lagere overige lasten administratie (Programma’s (meerjaren) GSB III): voor een deel is dat veroorzaakt doordat kosten pas in 2008 worden verantwoord; daarnaast zijn de kosten van ondersteuning via de kostenplaatsen verantwoord in plaats van deze ten laste van het activiteitenbudget te brengen. 407 Onderhouden relaties met derden - vrijval kapitaallasten - Het Erkende OverlegPartners-programma 2006-2008 is nog niet helemaal uitgevoerd. Het EOP-programma 2006-2008 loopt over een periode van 3 jaar. Bij het besluit “het op een andere wijze structureren van de budgetten voor de erkende overlegpartners” is de mogelijkheid geboden om te “sparen”(05/583). Er is een voorstel ingediend tot resultaatbestemming 2007 om een bedrag van € 167.936 te bestemmen voor het uitvoeren van het EOP-programma 2006-2008 500 Services en Middelen Minder opdrachten en verdeling orders Multimedia Baten 200 Documenten Door toename in de verstrekkingen van documenten, vooral Rijbewijzen (zie ook de lasten). Reserves Toevoeging egalisatiefonds Emmen Maakt Meer Mogelijk Dit bedrag is ten onrechte begroot. Is namelijk onderdeel van het begrotingstekort.

95

N/V

Bedrag

V

97

V

130

N

144

N

72

N

92

V

81

V

170

V V

77 168

V

95

V

361

N V

84 190

Programma

2. Economie en werkgelegenheid

Deelgebieden Het programma “Economie en werkgelegenheid” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. Onder dit programma valt het gehele economisch beleidsterrein met een accent op de ontwikkeling van de kansrijke sectoren.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 De groei van de werkgelegenheid die in 2006 inzette, kreeg in 2007 vastere vorm met 672 extra arbeidsplaatsen (peildatum 1 april). Inclusief parttimers groeide de werkgelegenheid zelfs met 747 werkzame personen. Vooral de detailhandel en de bouw profiteerden van de economische groei, maar voor het eerst sinds 2001 vertoonde ook de industrie weer (lichte) groei. De horeca verloor, na vele jaren van gestage groei 33 arbeidsplaatsen. De zakelijke dienstverlening groeide sinds 2003 stevig, maar verloor nu 39 arbeidsplaatsen. Van de A37 gaat steeds duidelijker een positieve impuls uit voor de lokale economie. Het aantal uitgegeven ha bedrijfsterrein bedroeg in 2007 18,44 ha tegen 12 in 2006 en 9 in 2005. Daarmee overtreft de uitgifte zelfs het meest optimistische scenario dat bureau Louter in januari 2005 voor Emmen aangaf, waarin 17,5 ha per jaar zou worden uitgegeven. Dit ging niet gepaard met ‘leegloop’ van de bestaande terreinen; op Bargermeer is slechts sprake van frictieleegstand van 5%, wat iets onder het landelijk gemiddelde ligt. Er was dan ook sprake van ruimte intensivering als gevolg van het herstructureringsproject Bahco. Voor wat betreft de tuinbouw heeft 2007 in het teken gestaan van het Masterplan Tuinbouw Emmen. Een consortium bestaande uit tuinbouwondernemers, banken, afzetorganisaties en gemeente Emmen heeft de mogelijkheden van een gezamenlijke aanpak voor herstel en versterking van het Emmense tuinbouwcluster verkend. Op basis van de resultaten van het masterplantraject wordt de focus in eerste instantie gericht op een kwaliteitsimpuls voor de bestaande tuinbouwgebieden van Erica en Klazienaveen (middels herstructurering) en voor ontwikkelingslocatie het Rundedal worden de mogelijkheden van (gedeeltelijke) functiewijziging verkend. Het gereed komen van de A37 blijkt ook een aantrekkende werking te hebben op agrologistieke bedrijvigheid, wat een impuls zou kunnen betekenen voor het totale tuinbouwcluster. Evenals in de tuinbouwsector is ook in de landbouw een aanzienlijke schaalvergroting gaande. Dit stelt ook de gemeente Emmen voor de vraag hoe zij in haar buitengebied met dergelijke ontwikkelingen om wil gaan. Dit zal in 2008 verder opgepakt worden in het kader van de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties 1. Revitaliseren en herstructureren van het bedrijventerrein Bargermeer (Bahco-project fase 2b).

96

Uitgevoerd / stand van zaken In fase 2 van Bahco is de verbinding van de Ph. Foggstraat met de Columbusstraat gereed gekomen. Dit is deels een privaat en deels een publiek project. Op deze locatie zijn de bouwactiviteiten gestart. Om een integrale visie te krijgen is met ondernemers een studie uitgevoerd naar de bereikbaarheid van het Bargemeeer. De Vereniging Parkmanagement heeft een nieuw verkeersverwijzingssysteem geïntroduceerd en het Keurmerk Veilig Ondernemen behaald met als doel om de criminaliteit terug te dringen. Het ICT-Platform Bahco heeft aanzet gegeven tot de aanleg van glasvezel voor het bedrijfsleven en tot het realiseren van een lokale marktplaats voor het leveren van ICT-diensten. De Ontwikkelingsstrategie Bargermeer is vastgesteld met als doel behoud van vastgoedwaarde en bevorderen van investeringen door het bedrijfsleven. Er is een start gemaakt met de aanleg van de ongelijkvloerse kruising Hondsrugweg/Rondweg.

2.

Uitvoeren plan van aanpak ‘acquisitie Rundedal over een andere boeg’.

Het plan van aanpak ‘acquisitie Rundedal over een andere boeg’ heeft geleid tot het Masterplan Tuinbouw Emmen. De aanpak is hiermee verbreed van het Rundedal naar het totale tuinbouwcluster Emmen. In consortiumstructuur met tuinbouwondernemers, banken en afzetorganisaties zijn de mogelijkheden van een gezamenlijke aanpak voor herstel en versterking van het Emmense tuinbouwcluster verkend. Het masterplantraject heeft geresulteerd in de volgende vervolgstappen: - het starten van een verkennend onderzoek naar de mogelijkheden van herstructurering (= van glas naar glas) van de bestaande tuinbouwcentra; - het ontwikkelen van een bestemmingsplan voor tuinbouwcentrum Erica; - het verkennen van de mogelijkheden van een toekomstige gehele of gedeeltelijke functiewijziging voor het Rundedal.

3.

Opstellen en uitvoeren plan van aanpak herstructurering glastuinbouw.

Deze actie is eveneens onderdeel uit gaan maken van het Masterplan Tuinbouw Emmen. Zoals onder punt 2.2 is vermeld, zullen als vervolg op het masterplantraject de mogelijkheden van herstructurering worden onderzocht. Het initiatief ligt hierbij nadrukkelijk bij de markt.

4.

Onderzoeken van extra vestigingsmogelijkheden voor de combinatie wonen en werken

5.

Uitvoeren actieplan Zuidoost Drenthe in samenwerking met de provincie Drenthe.

6.

Stimulering zakelijke dienstverlening door inzet op product-markt-combinaties en intensivering contacten/samenwerking met marktpartijen.

Bij het opstellen van het Voorontwerp Structuurvisie is aandacht besteed aan dit onderwerp. Het Voorontwerp geeft aan dat voor de korte termijn op het businesspark Meerdijk ruimte beschikbaar is. Voor verdere ontwikkeling van woonwerkcombinaties zijn de ‘Laan naar Nieuw Amsterdam ’Pollux IV en Emmer-Compascuum in beeld. Het project ‘Aan de slag!’ is gestart als uitwerking van het actieplan en het project beoogt innovatie te realiseren in clusters van bedrijven. Via workshops, en ronde tafelbijeenkomsten komen innovatietrajecten op gang, die door coaching ook daadwerkelijk worden waargemaakt. Kennisinstellingen en andere organisaties leveren hierbij op gecoördineerde wijze hun inbreng. Door gerichte acquisitie krijgt dit inhoud, met in 2007 als meest aansprekende resultaten de bedrijven Transcom en Asus. Daarnaast is de aanzet gegeven om startende bedrijven in ICT/nieuwe media e.d. gericht te stimuleren. In 2008 wordt hieraan verder vormgegeven.

7.

Stimuleren van Emmen Centrum als winkelgebied door het aangaan van samenwerking met oa. Stichting De Koepel voor het uitwerken en oplossen van knelpunten

In het periodieke overleg met De Koepel zijn verschillende onderwerpen de revue gepasseerd en knelpunten gesignaleerd. De Koepel heeft ondermeer voorstellen gedaan voor de wijze waarop ingespeeld zou kunnen worden op de kansen die de verplaatsing van het dierenpark gaat bieden. Er is door de gemeente een evenementencoördinator aangesteld wiens werk een bijdrage levert aan de levendigheid en daarmee aan de aantrekkelijkheid van het centrum. In verschillende communicatie-uitingen is de aandacht gevestigd om het centrum.

8.

Gerichte nationale en internationale acquisitie, onder andere door voortzetting Emmtec acquisitieteam (onderdeel GSB Prestatieafspraak 52).

Ook in 2007 leverde de gerichte acquisitie weer concrete resultaten op: Truck City, Transcom, Plastinum, Asus en De Witgroep.

9.

Deelname aan het project deregulering ter versterking van het ondernemersklimaat.

Deregulering is een permanent aandachtspunt. Op een breed terrein is hier invulling aan gegeven; ondermeer door versterking van het bedrijvenloket, door de ontwikkeling van een spoorboekje vergunningverlening en door klanttevredenheidspanels.

97

10. Faciliteren van de modernisering van de industrie door deelname aan het Industrie Technologie Steden Overleg (ITSO).

Het ITSO-overleg is stopgezet en het onderwerp is ingebracht in het overleg van de G27.

11. Initiëren van en deelname aan innovatieve projecten met als doel het stimuleren van de werkgelegenheid en het versterken van de economische structuur.

Het project ‘Aan de Slag!’ richt zich op innovatiebevordering. Daarnaast participeert de gemeente actief in het ICT-platform Bahco. De deelnemers hebben besloten om het platform om te vormen tot de Stichting innovatiebevordering MKB. Om op deze wijze de verschillende projecten, zoals de ICT-marktplaats, daadwerkelijk te kunnen realiseren. Deze ontwikkeling doet ook recht aan de bredere scope van het ICT-Platform, die ICT als middel ziet van het doel: innovatie bevordering in het MKB.

12. Initiëren en stimuleren van projecten en initiatieven binnen de zorgeconomie.

Met de ontwikkeling van ‘De Kop van Suid’ nabij het ziekenhuis investeert een private partij € 15 mln. in een complex dat ruimte biedt aan zorggerelateerde bedrijvigheid.

13. Uitvoeren van marketing- en PR-activiteiten gericht op het verbeteren van het imago en de naamsbekendheid van Emmen als vestigingsplaats bij het bedrijfsleven.

Het Jaarplan 2007 voor de economische promotie van Emmen leverde een groot aantal activiteiten op, zoals netwerkbijeenkomsten (China, starters, A37), publiciteit (ondernemersblad Knooppunt en andere media), relatiemarketing via accountmanagement, deelname/bezoek ondernemersbeurzen en –dagen en de organisatie van landelijke opening ‘Kom in de Kas’ in Emmen. Uit verschillende bronnen blijkt dat Emmen in den lande steviger op de kaart is gezet.

14. Ondersteuning verlenen aan de ontwikkeling In 2007 is voortvarend op bestuurlijk en ambtelijk niveau de van het Dierenpark Emmen. definitie van het idee uit 2006 uitgewerkt. Het Dierenpark Emmen maakte een globaal plan voor een uniek nieuw concept op de es. Onder aanvoering van de stedenbouwkundige Ashok Bhalotra werd op interactieve wijze met de samenleving een bijzondere visie voor de toekomstig vrijkomende locatie aan de Hoofdstraat gemaakt. Tenslotte ontstond het idee voor een verbindingsplein, in combinatie met maatregelen aan de Hondsrugweg voor een betere bereikbaarheid. Nauwe samenwerking met de provincie vond plaats ten behoeve van plaatsing in landelijke beleidsprogramma’s. 15. Deelnemen aan Energy Valley. Energy Valley is betrokken bij de ontwikkeling van de volgende energieprojecten in Emmen: benutten restwarmte Emmtec, productie van synthetisch natuurlijk gas (SNG) en vergassen. Belangrijkste bijdrage van Energie Valley is uitdragen van deze ontwikkelingen en inbrengen van kennis die zij hebben vergaard bij andere projecten in het Noorden. Energy Valley is een landelijk herkenbaar beeldmerk geworden voor Noordelijke energieprojecten.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect 1. Het realiseren van 2.500 extra arbeidsplaatsen Van 1 april 2006 tot 1 april 2007 zijn er 747 arbeidsplaatsen tot en met 2010. bijgekomen, waarvan 672 full-time. Bron: Provinciaal Werkgelegeheidsregister (PWR) 2007; LISA; CBS Landbouwtelling

2.

Het jaarlijkse aantal toeristische Het jaarlijks aantal toeristische overnachtingen wordt gebaseerd overnachtingen te laten toenemen met 75.000 op de gegevens van de toeristenbelasting. In 2007 hebben er in 2010 412.717 toeristische overnachtingen plaatsgevonden. Met een aantal van ca. 328.000 in peiljaar 2003 lijkt de geformuleerde doelstelling hiermee al in 2007 gerealiseerd te zijn. 3. Groei van de glastuinbouw naar 1.000 Op basis van de resultaten van het masterplantraject is deze hectare. doelstelling bijgesteld en wordt de focus in eerste instantie gericht op een kwaliteitsimpuls voor de bestaande tuinbouwgebieden van Erica en Klazienaveen (middels herstructurering) en voor ontwikkelingslocatie het Rundedal worden de mogelijkheden van (gedeeltelijke) functiewijziging verkend. Hiermee is een oppervlakte van 500 hectare gemoeid.

98

4.

Het voorhanden hebben van voldoende kavels (totaal aanbod minimaal 60 hectare) voor alle bedrijfssegmenten op de bedrijventerreinen.

Er is per 31 december 2007 was 95,64 ha uitgeefbaar bedrijventerrein beschikbaar .

5.

Het revitaliseren van 150 hectare bedrijventerrein Bargermeer in 2008.

Door de uitvoering van Bahco fase 1 en 2 wordt aan deze doelstelling voldaan.

6.

Het herstructureren van 4 hectare bedrijventerrein Bargermeer in 2009 (GSB Prestatieafspraak 40).

Door de uitvoering van Bahco fase 1 en 2 wordt aan deze doelstelling voldaan.

7.

Behoud en uitbouw van de koppositie van het Emmer Dierenpark door kwalitatieve en conceptuele productvernieuwing en uitbreiding/verplaatsing van het park.

In november ging de raad unaniem akkoord met de afronding van de definitiefase, waarna een start werd gemaakt met het uitwerken van de plannen, in samenwerking tussen gemeente en Dierenpark Emmen.

B. Kwalitatieve doelstellingen Meer diversiteit in bedrijven

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) Zowel door de vestiging van nieuwe bedrijven als door de uitbreiding van sectoren zoals transport en logistiek en handel is de samenstelling van de werkgelegenheid diverser geworden.

Meer bedrijvigheid

De toenamen van de werkgelegenheid zoals aangegeven bij de kwantitatieve doelen geeft duidelijk aan dat de bedrijvigheid is toegenomen. Het aantal bedrijven nam toe met 375. Opvallend is het grote aantal nieuwe bedrijven in de zakelijke diensten: 120, waarvan 33 in de ICT-dienstverlening. Verwacht mag worden dat de werkgelegenheid in de dienstensector in de komende jaren dan ook weer verder zal toenemen.

Meer (toeristische) bestedingen

De (toeristische) bestedingen worden niet gemonitord. Maar aangezien het aantal toeristische overnachtingen aanzienlijk toegenomen is en verblijfsrecreatie relatief veel bestedingen genereert, kan aangenomen worden dat ook het aantal toeristische bestedingen een dergelijke stijging heeft doorgemaakt.

99

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Revitalisering bedrijvenpark (t.b.v. Klazienaveen) Herstel bedr.terrein fase 2b II totaal programma 2 Economie en werkgelegenheid

Raming 2007

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 0 0 0

90.200 50.000 140.200

Vrijval 2007

90.200 50.000 140.200

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 2 Economie en Werkgelegenheid Primitieve begroting Las ten

103 Geldleningen 203 Vergunningen 204 Toezicht 209 Algemene Inform atie 302 Subsidieverwerving 304 Econom ie 305 Land- en tuinbouw 403 Beheer openbaar gebied 406 Toezicht openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen 508 Beheer gebouwen

Totaal lasten Baten

103 Geldleningen 203 Vergunningen 209 Algemene Inform atie 304 Econom ie 305 Land- en tuinbouw 406 Toezicht openbaar gebied 508 Beheer gebouwen

Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking/toevoeging reserves

Mutatie reserves Saldo programma netto

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

142 435 99 95 57 971 98 46 111 14 229

142 437 98 94 113 1.279 196 46 111 17 116

21 959 100 79 64 699 195 26 135 4 100

121 522216 49 579 1 20 2414 16

2.297

2.648

2.380

142 176 26 2 186 451

142 156 26 289 186 137

21 656 29 4 162 106

121 50026 260 424 31

981

936

977

42-

1.316

1.712

1.403

268

309

Onttrekking

46-

136-

116-

20-

Storting

46

46

69

23-

90-

47-

43-

1.316

1.622

Verschillenanalyse

1.356

N/V

266

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten: 103 Geldleningen Bij de jaarrekening wordt uitgegaan van een werkelijke vordering op klanten bij de GKB en bij de begroting houden we rekening met het maximaal toegestane lening; voor 2008 zal deze systematiek worden aangepast (zie ook de baten)

100

V

121

203 Vergunningen Administratief nadelig verschil in verband met doorverdeling apparaatskosten vergunningen (zie baten)

N

522

304 Economie Lagere uitgaven projecten in kader GSB III (zie ook bij baten) Administratief voordelig verschil in verband met doorverdeling apparaatskosten

V V

287 292

Baten: 103 Geldleningen Bij de jaarrekening wordt uitgegaan van een werkelijke vordering op klanten bij de GKB en bij de begroting houden we rekening met het maximaal toegestane lening; voor 2008 zal deze systematiek worden aangepast (zie ook de lasten)

N

121

V

500

N

287

203 Vergunningen Administratief nadelig verschil in verband met doorverdeling apparaatskosten vergunningen (zie lasten). 304 Economie Lagere rijksbijdragen voor projecten in kader GSN III (zie ook bij lasten)

101

Programma

3. Veiligheid

Deelgebieden Het programma “Veiligheid” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. Veiligheid is niet alleen een verantwoordelijkheid van de gemeente. Samen met de partners in veiligheid (Politie, Openbaar Ministerie, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en de individuele burger) wordt invulling gegeven aan veiligheid. Veiligheid kent de volgende onderdelen: - fysieke veiligheid - sociale veiligheid - verkeersveiligheid

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 In 2007 is evenals voorgaande jaren ingezet op het waar nodig verder verbeteren van de fysieke/externe Veiligheid. Veiligheid vormt een belangrijk aandachtspunt in het nieuwe structuurplan van de gemeente Emmen. Hierdoor wordt veiligheid direct in planvorming betrokken en wordt zo de veiligheid van alle burgers en bezoekers van de gemeente Emmen in een zo vroeg mogelijk stadium geborgd. In 2007 is verder invulling gegeven aan de samenwerking tussen de gemeenten Borger-Odoorn en Emmen op het gebied van de brandweerzorg. Eveneens is in het afgelopen jaar uitvoering gegeven aan de pilot ‘Meer rood op straat’. In deze pilot is personeel van de afdeling Repressie van de Brandweer ingezet bij relatief eenvoudige toezichttaken brandveiligheid bij grote evenementen. In het afgelopen jaar zijn er in het kader van sociale veiligheid een groot aantal activiteiten uitgevoerd. Om de (jeugd)-criminaliteit en –overlast terug te dringen is de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ingevoerd. In De Blokken en De Monden zijn buurtgerichte projecten uitgevoerd (BSA) en is er ingezet op tijdelijk extra inzet jongerenwerk in Nieuw-Amsterdam. In het afgelopen jaar hebben de wijkverenigingen van de ER-wijken samen met de wijkcoördinatoren van Emmen Revisited uitvoering gegeven aan hun plannen met betrekking tot verbetering van de sociale veiligheid. In 2007 is met de NS en het Openbaar Vervoer bureau Groningen-Drenthe uitvoering gegeven aan het veiligheidsconvenant stationsgebied Emmen+. De pilot liep tot 1 december 2007. De samenwerking heeft in eerste instantie geleid tot een betere veiligheidsbeleving. De eindresultaten zullen binnenkort bekend zijn. Evenals voorgaande jaren heeft de gemeente Emmen in 2007 veel aandacht besteed aan de uitvoering van het gemeentelijk (soft-) drugsbeleid in coffeeshops en woningen.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties 1.Fysieke veiligheid In 2007 ontvangen bedrijven met een verhoogd veiligheidsrisico ondersteuning met behulp van het scenariodenken.

Uitgevoerd / stand van zaken Het scenariodenken is uitgewerkt en wordt vanaf 2006 toegepast bij bedrijven met een veiligheidsrisico en kwetsbare objecten die binnen de invloedsfeer van risicovolle bedrijven vallen. Met de komst van de Partiële herziening bestemmingsplan Bargermeer (externe veiligheid) en nieuwe landelijke richtlijnen voor LPG zijn belangrijke stappen gezet om BEVI-activiteiten planologisch goed te regelen. Bedrijven kunnen rekenen op de deskundige begeleiding van een team van professionals inzake het minimaliseren van risico’s.

In 2007 is de route gevaarlijke stoffen geïmplementeerd.

Door vertraging in de offerteafhandeling voor het plaatsen van de borden, zal de route gevaarlijke stoffen, in afwijking van de planning, begin 2008 gerealiseerd worden.

In 2007 wordt de rampbestrijdingsorganisatie actueel gehouden en verbeterd door onder andere regelmatig oefenen

In 2007 zijn, in het kader van rampenbestrijding en crisismanagement, een bestuurlijke oefening en een onder regie van de RBD georganiseerde oefening Opvang en verzorging uitgevoerd. Het college en DO hebben deelgenomen aan een cursus rampenbestrijding en crisismanagement. Tevens heeft er een introductiecursus gemeentelijk deelproces CRAS en Milieu plaatsgevonden.

In 2007 wordt 55% van de door de gemeente verstrekte vergunningen op naleving gecontroleerd (in de programmabegroting 2006 was dit 40%).

Van de door de gemeente verstrekte vergunningen (fysieke veiligheid) is ca. 70% op naleving gecontroleerd. In 2007 is er een begin gemaakt met het toezien op de bereikbaarheid van evenementenlocaties. De verwachting is dat deze toezichttaak in 2008 verder uitgebreid kan worden.

102

In 2007 wordt 60% van de vergunningen (fysieke veiligheid) gecoördineerd verstrekt (in de programmabegroting 2006 was dit 50%).

Uit onderstaand overzicht wordt duidelijk dat de doelstellingen ten aanzien van gecoördineerde vergunningen zijn gerealiseerd.

Reguliere bouwvergunning

2006 2007 Aantal Integr. Aantal Integr. afbeh. afBehand. gegeven % gegeven 602 535 89% 693 624

Lichte bouwvergunning

% 90%

597

370 62%

523

340

65%

Milieuvergunning

33

32 97%

21

21

100%

Gebruiksvergunning

80

24 30%

88

46

52%

Drank- /Horeca vergunning

93

n.v.t.

86

Nvt

Verg. Wet- op de kansspelen

82

n.v.t.

98

Nvt

116

n.v.t.

88

Nvt

Verg. Verordening Expl. Openbare Inrichtingen Melding evenementen * Beschikking ter weigering Gemiddelde

96

n.b

100%

nihil n.v.t.

70%

81%

* Per 1 januari 2008 zal de melding evenementen worden vervangen door een Evenementenvergunning In 2007 worden 40 geactualiseerde In 2007 (start Taskforce GSB) is vastgesteld is dat er 341 milieuvergunningen verstrekt in het kader van de inrichtingen zijn met een niet actuele vergunningsituatie waar inhaalslag milieuvergunningen. fysieke veiligheidsaspecten aan de orde (kunnen) zijn. Dit aantal is per 1-1-2008 met 115 afgenomen tot 226 stuks. Hiertoe zijn de volgende acties afgerond: - 38 stuks: Uit controlebezoek blijkt dat de vergunningsituatie actueel is; - 69 stuks: Middels melding AMvB of art. 8.19 Wet milieubeheer is de vergunningsituatie geactualiseerd; - 8 stuks: Middels een milieubeschikking (intrekking of nieuwe vergunning) is de vergunningsituatie geactualiseerd. In 2007 wordt uitvoering gegeven aan 3 projecten Het doel van de 3 projecten was om taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden vast te leggen, protocollen en ter verbetering van de kwaliteit van de werkinstructies te ontwikkelen en via implementatie de werkvergunningverlening, toezicht en handhaving. processen verder te optimaliseren en te implementeren. In het uitvoeringsplan Taskforce zijn de 3 projecten bij elkaar gebracht in één project ‘Verbetering processen, werkinstructies Vergunningen, Toezicht en Handhaving’. In 2007 heeft analyse van de belangrijkste processen fysieke veiligheid op deze afdelingen plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in een aantal aanbevelingen voor verbetering, die middels vervolgprojecten zullen worden uitgevoerd. In 2007 wordt uitvoering gegeven aan het plan van aanpak actualisering bestemmingsplannen. Volgens plan worden 13 bestemmingsplannen met betrekking tot woongebieden, uitgevoerd waarvan circa 9 onder de invloedsfeer van nabijgelegen bedrijventerreinen of BEVI-situaties.

In 2007 is gewerkt aan 19 actuele bestemmingsplannen, waarvan er 9 onder de invloedsfeer van BEVI vallen. Externe veiligheid vormt nu geen grote belemmering meer bij het actualiseren van bestemmingsplannen. Met de Partiële herziening bestemmingsplan Bargermeer en nieuwe landelijke richtlijnen voor LPG zijn belangrijke stappen gezet om BEVIactiviteiten planologisch goed te regelen. In de Partiele herziening is vastgelegd dat de risico’s beperkt moeten blijven tot Bargermeer zelf (zonering). Dit beschermt de omliggende woonwijken en waarborgt de bedrijfsvoering van de bestaande BEVI-bedrijven.

Voorgenomen maatregelen/acties

Uitgevoerd / stand van zaken

103

2.Sociale veiligheid In 2007 worden minimaal vier wijk- /dorpsprogramma’s gemaakt, waarin sociale veiligheid een geïntegreerd onderdeel vormt.

In 2007 is er een overeenkomst gesloten met de corporaties over 3 wijk- en dorpsprogramma's, waarin samen met de Erkende Overlegpartners, bewoners en onder meer met Sedna en de Politie een integraal (fysiek, sociaal, economisch) dorps- of wijkprogramma wordt gemaakt en de jaren daarna met alle dorpen en wijken in de gemeente. In 2007 is een start gemaakt met Zwartemeer, Schoonebeek en Emmermeer. Barger-Compascuüm werkt vanuit een al gerealiseerd Dorpsomgevingsplan op dezelfde 'Emmen Revisited wijze’ aan een integraal plan en uitvoering. Sociale veiligheid zal een integraal onderdeel vormen van alle plannen.

In 2007 wordt in de Emmen Revisited wijken door diverse partijen, onder aansturing van de wijkteams, de wijkcoordinator en de gemeente (als regievoerder) uitvoering gegeven aan veiligheidsprojecten.

Door de wijkteams in Emmerhout, Angelslo en Bargeres is een Uitvoeringsprogramma 2007-2008 gemaakt. Daarin zijn de diverse projecten benoemd en van kartrekkers en budgetten voorzien. Per wijk gaat het om 25 tot 35 projecten/activiteiten verdeeld over 7 doelstellingen. Wijkoverstijgend is gewerkt aan het haalbaarheidsonderzoek van het project “Buurtbemiddeling”. Duidelijk is geworden dat buurtbemiddeling een andere aanpak en bredere organisatorische inbedding heeft in meer dan drie wijken. Daarnaast wordt vanuit Emmerhout gewerkt aan een wijkoverstijgend project gericht op de verbetering van de beeldvorming van de wijk.

In 2007 worden kengetallen en monitorgegevens In 2007 is het onderzoek Wonen en leefbaarheid uitgevoerd. Het ontwikkeld om de inzet ten aanzien van het onderzoek verstrekt informatie en monitorgegevens over de veiligheidsprogramma te verantwoorden. inzet van middelen op het gebied van veiligheid. Landelijk is de Veiligheidsmonitor ontwikkeld die bestaande monitoren op het gebied van veiligheid samenvoegt en de eenduidigheid en vergelijkbaarheid tussen gemeenten vergroot. De G-27 gemeenten hebben de intentie uitgesproken deel te nemen aan de veiligheidsmonitor. In 2007 zijn kaderstellende eisen in het contract met welzijnsinstelling Sedna opgenomen.

Met Sedna zijn in de uitvoeringsovereenkomst 2007-2008 afspraken gemaakt over resultaatverwachtingen en te leveren producten, o.a. ten aanzien van jeugd en veiligheid.

In 2007 vormt het (in 2006 gerealiseerde) meldpunt huiselijk geweld een centrale rol t.a.v. de advisering huiselijk geweld. Met de politie en de gemeente (regierol) wordt afgestemd en worden algemene gegevens uitgewisseld.

In de gemeente Emmen zien wij in 2007 een behoorlijke stijging van het aantal incidenten, aangiften en slachtoffers van huiselijk geweld. In vergelijking met het verleden is er een verbetering zichtbaar wat betreft de informatievoorziening, maar voor de jaren 2008 en 2009 wordt gestreefd naar verdere ontwikkeling van een eenduidige systematiek en meer onderlinge afstemming. Cijfers en feiten * 2005 2006 2007 Incidenten Huiselijk Geweld (Eerste meldingen) 197 215 323 Aangiften Huiselijk Geweld 103 129 199 Recidive ( herhalingsmeldingen) n.b. 110 126 Traject Eerste hulp bij huiselijk geweld n.b. 83 83 Aantal geregistreerde slachtoffers 131 159 271

In 2007 worden alle Halt-taken ondergebracht bij een zelfstandige stichting Halt Noord Nederland met een vestiging in Emmen. De koppeling van preventieve en repressieve taken levert een directe bijdrage aan een sluitende aanpak ten behoeve van de jeugd (jeugdcriminaliteit en zorg).

In 2007 zijn er met Halt Noord Nederland prestatieafspraken gemaakt. Naast hun hoofdtaak in de afdoening van Halt-zaken levert Halt Noord Nederland een bijdrage aan het onderwijs in de vorm van ondersteuning in het kader van ontwikkeling van de Veilige school. Eind 2007 heeft Halt Noord Nederland een aanbod gedaan op de ondersteuning van de VO- scholen.

104

In 2007 wordt concreet hulp geboden binnen een termijn van 10 dagen. Metingen en kengetallen zijn ontwikkeld en worden gebruikt als stuurinstrument.

In 2007 valt een stabilisatie in het aantal (83) aangeboden trajecten ‘Eerste hulp bij huiselijk geweld’ te constateren. Ervaringen vanuit het Meldpunt maken duidelijk dat de vrijblijvendheid bij het wel of niet accepteren van hulp een knelpunt vormt bij de gerichte aanpak van dit thema. De Wet tijdelijk huisverbod (bevoegdheid burgemeester) zal door gerichte aanpak kunnen bijdragen aan een grotere motivatie en meer draagvlak bij daders/slachtoffers voor het aanvaarden van hulp. De ontwikkeling van kengetallen wordt in 2008 aangescherpt. In het nog af te sluiten convenant zal deze afspraak nadrukkelijk aan de orde worden gesteld.

In 2007/2008 wordt een stijging van het aantal eerste meldingen gerealiseerd en wordt een daling van de herhalingsmeldingen huiselijk geweld met 10% gerealiseerd ten opzichte van het ijkjaar 2006. In 2007 wordt periodiek inzicht verschaft in de stand van zaken rond de veelplegers. Onderdeel van de rapportage vormt de begeleiding van de veelplegers.

Het hierboven vermelde knelpunt (vrijblijvendheid) vormt ook op dit punt een belangrijk aspect. De wet tijdelijk huisverbod gecombineerd met het hulpaanbod vormen belangrijke instrumenten om de afname van de recidive te realiseren. In het Regionaal College is in 2007 tweemaal aandacht geschonken aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de nazorg van ex-gedetineerden. Het gaat hierbij veelal om veelplegers. De besluitvorming heeft geleid tot het aanwijzen van twee coördinatiepunten in Drenthe: in Assen en in Emmen. Vanuit Emmen zal de opvang en begeleiding van de veelplegers in zuidoost Drenthe worden verzorgd. De voortgang van de individuele benadering van de veelpleger wordt bewaakt in het maandelijks justitieel casusoverleg. In begeleid wonen en activiteiten kan in principe worden voorzien.

Ontruimingsacties van drugspanden en bestrijding Het gemeentelijke softdrugsbeleid en het beleid ex artikel 174a van illegale drugshandel vinden plaats waar Gemeentewet inzake het sluiten van drugswoningen blijft noodzakelijk. gehandhaafd. Door een wijziging van art 13b Opiumwet is het overlastcriterium vervallen. Bij geconstateerde drugshandel in de horeca worden de vergunningen van het bedrijf ingetrokken. Voorgenomen maatregelen/acties 3.Verkeersveiligheid In 2007 word uitvoering gegeven aan de gemeentelijke taken (infrastructuur, gedragsbeïnvloeding, handhaving en verkeersregels) ter bevordering van het realiseren van het verminderen van het aantal verkeersdoden en ziekenhuisgewonden.

Uitgevoerd / stand van zaken In 2007 kwamen in Emmen zes mensen om het leven in het verkeer. Het aantal verkeersdoden in Emmen is daarmee in vergelijking met 2006 helaas aanzienlijk gestegen. Het aantal ziekenhuisgewonden bedraagt 75. We zien een lichte daling in vergelijking met voorgaande jaren ( 2005: 79, 2006: 77). Gemeld moet worden dat beide cijfers gaandeweg het kalenderjaar nog bijgesteld kunnen worden. Dit kan ermee te maken hebben dat een betrokkene enkele weken na een ongeval komt te overlijden aan zijn verwondingen of dat de cijfers nog niet zijn gefilterd op bijvoorbeeld zelfdoding in het verkeer.

In 2007 volgen tenminste 100 leerlingen uit het voortgezet onderwijs een clinic veilig uitgaan, gericht op alcomobilisme en agressie.

De Clinic Veilig Uitgaan heeft in 2007 plaatsgevonden op het Esdalcollege te Klazienaveen.

In 2007 nemen tenminste 5 basisscholen deel aan In 2007 namen 12 van de 70 basisscholen deel aan het het project Drents Verkeersveiligheidslabel (DVL). verkeersveiligheidslabel. Aan De Lisdodde en De Diedeldoorn (beide in de Rietlanden) is in 2007 het label uitgereikt. In 2007 worden alle inwoners van Emmen die 16 worden via een persoonlijke mailing uitgenodigd mee te doen aan de bromfietscursus; ten minste 100 16-jarigen nemen deel aan deze cursus. In 2007 nemen tenminste 75 ouderen (60+) deel aan een rijvaardigheidstraining senioren (Broemcursus).

11 keer is in de zuidoosthoek van Drenthe de Bromfietscursus gestart. Hieraan hebben meer dan honderd jongeren deelgenomen.

In 2007 nemen tenminste twee basisscholen deel aan de voorlichtingsbijeenkomst dode hoek (vrachtwagenongevallen).

De voorlichting m.b.t. de dode hoek heeft plaatsgevonden bij De Lisdodde, De Diedeldoorn, De Brink, Gr, van Pinksterenschool, Het Palet, de Mr. Vegterschool en de Iemenkorf allen te Emmen.

Aan de Broemcursussen hebben in 2007 90 senioren deelgenomen.

Het vrijliggend fietspad Emmen - Noord-Sleen is in Het betreffende fietspad is in 2007 gereed gekomen. 2007 gereed. 105

Vanuit het convenant tussen de Drentse wegbeheerders, de Met de politie wordt vanaf 2007 jaarlijks afspraken gemaakt om de veiligheid te vergroten politie en het lokale Openbaar Ministerie worden in wegen in en rond Emmen intensieve controles uitvoert op snelheid, het door te verbaliseren op gevaarlijke plekken. dragen van de autogordel en de bromfietshelm, het rijden door rood en het rijden onder invloed van alcohol.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen 1. Fysieke veiligheid In 2009 is de implementatie beleidskader proactie, preventie en handhaving afgerond, (prestatieafspraak 24a GSB).

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Het college heeft in 2007 ingestemd met het plan van aanpak repressieve brandweerzorg. In dit plan wordt aangegeven op welke wijze beleidsintenties m.b.t. brandweerzorg worden uitgewerkt en de basis vormen voor het beleidskader pro-actie en preventie.

Eind 2009 is de inhaalslag milieuvergunningen afgerond, (prestatieafspraak 24a GSB).

De inhaalslag milieuvergunningen verloopt volgens planning (zie onder 1 Fysieke Veiligheid). Alle inzet is erop gericht om de achterstand eind 2009 te hebben ingelopen.

Eind 2010 heeft de gemeente Emmen de beschikking over geactualiseerde bestemmingsplannen, waarin een integrale oplossing voor BEVI-doelstellingen volledig is verwerkt.

De uitvoering van het Plan van Aanpak actualiseren en digitaliseren bestemmingsplannen (vastgesteld door de raad in april 2007) ligt op koers. De Partiële herziening bestemmingsplan Bargermeer is in 2007 als ontwerp ter inzage gelegd. Daarmee is de borging van BEVI in bestemmingsplannen in de gemeente nu al grotendeels geregeld.

Eind 2009 zijn gegevensbestanden zodanig gekoppeld dat er sprake is van een digitaal vastgoedregistratiesysteem.

Momenteel wordt de Basis Administratie Gebouwen geimplementeerd. Het resultaat daarvan is dat de gemeente per 1 januari 2009 beschikt over een digitaal vastgoedsysteem. Dit systeem is leidend en is daardoor gekoppeld aan de overige applicaties die of adressen of gebouwen in hun registratie voeren.

A. Kwantitatieve doelstellingen 2.Sociale veiligheid De gemeente Emmen streeft ernaar om het huidige veiligheidsniveau (0-meting 2003) in alle wijken en dorpen te handhaven.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Basis voor het jaarlijkse Veiligheidsplan vormt de veiligheidsanalyse (GIDS-cijfers politie) op wijk- en dorpsniveau. De jaarlijkse analyse geeft zicht op trends en ontwikkelingen binnen alle kwadranten. Met behulp van een integrale wijkgerichte en waar nodig probleemgerichte aanpak worden gesignaleerde knelpunten aangepakt. De integrale aanpak krijgt mede vorm door directe betrokkenheid van bewoners in o.a. wijkschouwen en het uitvoeringsoverleg. Door de wijkteams in Emmerhout, Angelslo en Bargeres is een Uitvoeringsprogramma 2007-2008 gemaakt. Daarin zijn de diverse projecten benoemd en van kartrekkers en budgetten voorzien. Per wijk gaat het om 25 tot 35 projecten/activiteiten verdeeld over 7 doelstellingen. Alle inspanningen dragen bij aan het verbeteren van de leefomgeving teneinde de doelstelling van 25% minder ervaren criminaliteit te realiseren.

Eind 2009 is de criminaliteit en de overlast in de Emmen Revisited wijken met 25% verminderd t.o.v. 2003, (prestatieafspraak 23a GSB).

Eind 2009 is het veiligheidsgevoel rondom scholen verbeterd als gevolg van een afname van de kleine criminaliteit blijkend uit de politiemonitor en de ontwikkelde monitor. (0-meting 2006), (prestatieafspraak 14 GSB).

106

Met de St. Veiligheidszorg zijn afspraken gemaakt over de inzet m.b.t. veiligheid rondom scholen. Er is onderzoek verricht naar de resultaten van de inzet van Stichting Veiligheidszorg. Basis voor dit onderzoek vormen de cijfers van de politie. De resultaten hebben geleid tot het formuleren van de ambitie om in 2009 25% afname van het aantal incidenten rondom de scholen te realiseren t.o.v. 2004. Eind 2007 is er met de scholen ook een eerste overleg geweest over het afsluiten van een convenant veilige school en de preventieve bijdrage van het bureau Halt daarbij.

Eind 2009 is er een sluitende aanpak huiselijk geweld, waarbij 75% van de meldingen binnen 10 dagen concreet hulp wordt geboden, (prestatieafspraak 22 GSB).

De cijfers van het Meldpunt maken duidelijk dat er sprake is van een lichte verbetering van het percentage. Uitgaande van het aantal aangiften huiselijk geweld (startpunt voor het traject) is in 2007 in 42% van de meldingen concreet hulp aangeboden binnen 10 dagen (in 2006 wat dit 39%). Komende jaren wordt er gewerkt aan verbeteringen in het proces waardoor de prestatieafspraak gerealiseerd kan worden. Verder geldt hier ook wat is opgemerkt bij “Wat hebben we bereikt” , bij Sociale veiligheid, de doelstelling over “Vermindering problematiek rondom aantasting lichamelijke integriteit”. Met de betrokken partijen zullen in het nog af te sluiten convenant duidelijke prestatie-afspraken op dit vlak worden gemaakt.

Eind 2010 is er een sluitende aanpak in de gehele In 2007 zijn belangrijke stappen gezet in het totstand komen van een sluitende aanpak ten behoeve van de jeugd. Het Centrum veiligheidsketen (pro-actie t/m nazorg) ten voor jeugd en gezin vormt daarin een belangrijke schakel in de behoeve van jeugd (-criminaliteit en -zorg). zorg. In dit netwerk wordt een zorgaanbod en waar nodig een vangnet geconstrueerd dichtbij de vindplaatsen van jeugd. Onderdeel van het vangnet is het Jongerenopvang-team. Dit team is gericht op het voorkomen van een criminele carrière bij jongeren tot 23 jaar. Dit jongerenopvangteam is de link tussen het Centrum Jeugd en Gezin en de veiligheidsketen. Eind 2009 is de gemiddelde verblijfsduur in de Mede naar aanleiding van de dynamisering van de MO-gelden is maatschappelijke omvang van 5 maanden in 2007 een beleidsnota MO/VZ geschreven. In 2008 wordt deze teruggebracht naar uiteindelijk 4 maanden, verder uitgewerkt, waarbij de geformuleerde GSB-prestatie(prestatieafspraak 10 GSB). afspraken nadrukkelijk een plek krijgen. Opgemerkt moet worden dat de gemiddelde verblijfsduur in de MO in Drenthe (was 5 maanden) al onder het landelijke gemiddelde lag. Eind 2009 is het aantal plaatsen in de In 2007 is onderzoek gedaan naar de gevolgen van de vrouwenopvang verhoogd van 60 naar 64, dynamisering van de doeluitkering MO op het (prestatieafspraak 11 GSB). voorzieningenniveau in Emmen/Drenthe. Aangezien de Crisisopvang (MO) en de Vrouwenopvang beide worden uitgevoerd door Leveste, wordt nu vervolgonderzoek gedaan naar de gevolgen van de ontvlechting van beide geldstromen op de werkzaamheden en de begroting van Leveste. Hierbij wordt ook inzichtelijk gemaakt op welke wijze het aantal plaatsen in de VO, ondanks de wijzigingen in de financiering, opgehoogd kan worden tot het afgesproken aantal van 64. Eind 2009 is het aantal cliënten in de Mede naar aanleiding van de dynamisering van de MO-gelden is verslavingszorg gehandhaafd op het niveau van in 2007 een beleidsnota MO/VZ geschreven. In 2008 wordt deze de nulmeting; (dit heeft betrekking op een max. verder uitgewerkt, waarbij de geformuleerde GSB-prestatieaantal van 398 cliënten in de verslavingszorg; afspraken nadrukkelijk een plek krijgen. drugs, alcohol en gokverslaving), Verder wordt in 2008 gewerkt aan de budgetrelatie met VNN, (prestatieafspraak 12 GSB). waarbij deze prestatie-afspraken worden ingevuld. Eind 2009 is het aantal afgesloten behandelingen Mede naar aanleiding van de dynamisering van de MO-gelden is verslavingszorg gehandhaafd op 200, in 2007 een beleidsnota MO/VZ geschreven. In 2008 wordt deze (prestatieafspraak 13 GSB). verder uitgewerkt, waarbij de geformuleerde GSB-prestatieafspraken nadrukkelijk een plek krijgen. Verder wordt in 2008 gewerkt aan de budgetrelatie met VNN, waarbij deze prestatie-afspraken worden ingevuld.

107

Eind 2009 is het aantal veelplegers teruggebracht van 32 naar 27. Het aantal afgeronde nazorg en/of resocialisatietrajecten zal eind 2009 naar 80% zijn gestegen (voorheen 60%), (prestatieafspraak 17 GSB).

In de Mid-Term Review is vanuit VROM/BZK aangegeven dat een verantwoording van het aantal veelplegers in 2009 niet zal plaatsvinden. Intern is afgesproken dat verantwoording van het gevoerde beleid op het thema wel dient plaats te vinden. We zien in de gemeente Emmen een stijging van het aantal veelplegers (nu 45). In totaal zijn er 20 trajecten aangeboden. De stijging van het aantal veelplegers is voor een groot deel te verklaren door de aanzuigende werking van het aanbod van particuliere zorgverleners in Emmen. Het Rijk heeft de afgelopen jaren de verantwoordelijkheid voor de nazorg van ex-gedetineerden overgeheveld naar de gemeenten. Ook voor deze groep is het belangrijk dat er een goede aansluiting wordt gerealiseerd t.a.v. wonen, werk, zorg en inkomen. Met de gekozen werkwijze (aanstelling klantmanager, betere aansluiting administratieve processen en intensivering van de begeleiding bij wonen en werken/activiteiten) worden de gestelde doelen nagestreefd.

A. Kwantitatieve doelstellingen 3.Verkeersveiligheid Een reductie van het aantal verkeersdoden in 2010 met 15% ten opzichte van 2002.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect In 2006 bedroeg het aantal verkeersdoden 1. In 2007 bedroeg het aantal verkeersdoden 6. Ondanks de helaas forse stijging van het aantal verkeersdoden wordt de afgesproken doelstelling ruimschoots gehaald. Opnieuw wordt duidelijk dat de beïnvloedbaarheid van dergelijke kengetallen afhankelijk is van diverse factoren. Wel kan gesteld worden dat de inspanningen in het kader van duurzaam veilig op dit aspect effect lijken te hebben. Een reductie van het aantal ziekenhuisgewonden Het aantal ziekenhuisgewonden in 2007 (75) is in vergelijking in 2010 met 7,5% ten opzichte van 2002. met 2006 (aantal 77) (bron Gids-cijfers politie) licht gedaald. De doelstelling om te komen tot een vermindering naar 61 ziekenhuisgewonden in 2010 is nog niet gerealiseerd en zal de nodige inspanning vergen. Ook voor dit aspect wordt duidelijk dat de beïnvloedbaarheid van dergelijke kengetallen afhankelijk is van diverse factoren. Gesteld kan worden dat de inspanningen in het kader van duurzaam veilig op dit aspect effect lijken te hebben. In 2009 doen 75% van de leerlingen in de In afwachting van de uitkomsten van het initiatief raadsvoorstel groepen 8 mee aan de verkeerseducatiecursus. over het werven van DVL-scholen en het adopteren van deze scholen door raadsleden, heeft er in de gemeente Emmen nog geen actieve werving plaatsgevonden. 25% van de nieuw opgeleide automobilisten in Het aantal deelnemers aan Trials blijft vooralsnog achter op de 2009 heeft de rijvaardigheidscursus Trials gedaan. verwachtingen. In Hoogeveen wordt Trials actiever gepromoot en daar ligt het aantal deelnemers wel op peil. Gewerkt moet worden aan een betere promotie. Op de gevaarlijke plekken wordt door meer Zie hoofdstuk 2, onder 3. Het is nu nog niet mogelijk om het toezicht en handhaving een afname van effect van meer toezicht en handhaving met als effect een overtredingen van 25% gerealiseerd. afname van overtredingen te meten. De erkende overlegpartners zijn in 2007 gevraagd aan te geven op welke plekken de verkeersonveiligheid als gevolg van verkeersovertredingen aandacht behoeft. Op basis van deze inventarisatie zal de politie gericht acties uit gaan voeren. In 2009 beschikt 75% van het aantal scholen in Op dit moment hebben 39 van de 70 basisscholen een verkeersouder. Met Veilig Verkeer Nederland, afdeling Drenthe het basisonderwijs over een verkeersouder. wordt een gesprek aangegaan om aan het project Verkeersouder een betere invulling te geven. B. Kwalitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect

108

In het voorontwerp van de Structuurvisie is opgenomen dat in de 1. Fysieke veiligheid gemeente Emmen het concept van open groene gemeente van Fysieke/externe veiligheid is een integraal onderdeel van de bouwplanning en wijkopbouw. belang is voor een duurzame en (sociaal) veilige gemeente. De fysieke structuur van de gemeente dient daarom bij te dragen aan de sociale veiligheid en leefbaarheid van de gemeente Emmen Veiligheid maakt daarmee een onderdeel uit van de toetsingscriteria die opgenomen zijn in de Structuurvisie van de gemeente Emmen. Hierdoor is een gedegen basis gelegd om fysieke / externe veiligheid voortaan onderdeel te laten zijn van bouwplanning en wijkopbouw. Verbeteren van de vergunningverlening, toezicht Analyse van de belangrijkste processen fysieke veiligheid op de afdeling Vergunningen en Toezicht heeft plaatsgevonden. en handhaving. Uitvoering van de geconstateerde verbeterpunten loopt door in 2008 en 2009. In 2009 zullen alle processen en werkinstructies voldoende beschreven en geïmplementeerd moeten zijn en de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden voldoende moeten zijn vastgelegd. De besluitvorming met betrekking tot de invoering van de Verbeteren van de brandweerzorg en Veiligheidsregio heeft wederom vertraging opgelopen. Het rampbestrijding. verbeterproces van de gemeentelijke Brandweerzorg heeft gewoon doorgang kunnen vinden. In 2007 heeft de goede samenwerking met de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden geleid tot een meer districtsgewijze gezamenlijke uitvoering van taken zoals o.a. het gezamenlijk opleiden en oefenen, inkoop, de back-office preventie en de uitvoering van externe veiligheid. B. Kwalitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect In het voorontwerp van de Structuurvisie is opgenomen dat in de 2.Sociale veiligheid gemeente Emmen het concept van open groene gemeente van Veiligheid is een integraal onderdeel van de belang is voor een duurzame en (sociaal) veilige gemeente. De wijkopbouw. fysieke structuur van de gemeente dient daarom bij te dragen aan de sociale veiligheid en leefbaarheid van de gemeente Emmen. Verminderen problematiek rondom aantasting Op dit thema zien we in 2007 helaas een forse stijging van het lichamelijke integriteit. aantal incidenten, aangiften en slachtoffers van huiselijk geweld. Ook in 2007 is er sprake van een lichte stijging van het aantal aangiften zeden. Zonder afbreuk te doen aan de zorgwekkende stijging kan een deel van de stijging worden verklaard door de extra aandacht voor huiselijk geweld. De bekendheid van het Meldpunt neemt toe maar in de praktijk blijkt dat het vrijblijvende karakter van het wel of niet accepteren van het hulpaanbod een aandachtspunt vormt. Met de komst van de Wet tijdelijk huisverbod (bevoegdheid burgemeester) zal er meer draagvlak en grotere motivatie ontstaan voor het aanvaarden van hulp. Minder jeugdcriminaliteit en overlast . Emmen volgt het landelijk beeld als het gaat om de toename van geweld. Landelijk en in Emmen zien we dat het aantal daders/ verdachten in de leeftijdscategorie12-17 stijgt. Het aantal aangehouden minderjarige verdachten (12-17) is gestegen naar 214 en bevindt zich op het niveau van 2004 (218). In wijken en dorpen vormt overlast van jeugd een terugkerend probleem. Vanuit extra middelen veiligheid is een pakket aan maatregelen samengesteld om in de komende jaren overlast terug te dringen. Het gaat hierbij om fysieke maatregelen in Emmen centrum (achter de Hema) en toezicht op het stationsgebied, in Klazienaveen (nabij Dordsebrug), Veenoord (Groene hart). De extra inzet van een jongerenwerker in Nieuw-Amsterdam en de financiering van projecten Buurtgerichte Sociale Activering (BSA) maken duidelijk dat er sprake is van een integrale aanpak van het terugdringen van overlast.

109

Een meer veilige openbare ruimte; o.a. fietsroutes Al gedurende meerdere jaren zet de gemeente Emmen in op veilige openbare ruimte. Op plekken waar sprake is van naar onderwijsinstellingen moeten veilig zijn. gevoelens van onveiligheid wordt door een gezamenlijke aanpak met partners getracht de veiligheid te verbeteren. De inzet van Veiligheidszorg Drenthe maakt onderdeel uit van een integrale aanpak. Er is specifieke aandacht voor veilige fietsroutes naar scholen (GSB doelstelling). Ook hier is er sprake van inzet van Veiligheidszorg Drenthe met positieve effecten. Het in 2006 opgesteld Hennepconvenant zuidoost Drenthe vormt Een meer veilige woon- en leefomgeving door de basis voor zo gericht mogelijke veegacties. Het gedoogbeleid o.a. een actief beleid tegen het verhandelen en ten aanzien van coffeeshops en het zero-tolerancebeleid ten gebruiken van drugs (op scholen). aanzien van drugspanden wordt onverkort uitgevoerd. De uitstraling van het drugsbeleid wordt door o.a. voorlichting over drugsgebruik op scholen ondersteund. Momenteel beraden de VO-scholen zich op de aanpak van een convenant veilige school. In een dergelijk convenant maken schoolbesturen, gemeente en politie afspraken die bijdragen aan het verbeteren van de veiligheid in en om scholen. Behoud van wijkagenten en toezichthouders met Deze ambitie staat verwoord in de collegebrief 2006-2010 en heeft betrekking op het belang van een goede samenwerking in uitbreiding van bevoegdheden. wijken en dorpen tussen de politie en de verschillende partners in veiligheid. De intentie van deze doelstelling staat voor een bredere visie op veiligheid waarin de herkenbaarheid (overzichtelijke context, schoon, heel en veilig), ‘steun en toezicht’ in de vorm van o.a. zichtbare en aanspreekbare politie en toezichthouders is georganiseerd. Naast bovengenoemde onderdelen vormt de communicatie tussen burgers, die elkaar kennen en elkaar kunnen aanspreken omdat er sprake is van een gedeeld normbesef, een belangrijk onderdeel. Bovenstaande ambitie zal in het Integraal Veiligheidsbeleid van de gemeente Emmen nader uitgewerkt worden. B. Kwalitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect In 2006 bedroeg het aantal verkeersdoden 1. In 2007 bedroeg 3.Verkeersveiligheid het aantal verkeersdoden 6. Ondanks de helaas forse stijging Minder verkeersdoden en minder slachtoffers in van het aantal verkeersdoden wordt de afgesproken doelstelling de categorieën voetgangers, fietsers en ruimschoots gehaald. automobilisten. Het aantal ziekenhuisgewonden in 2007 (75) is in vergelijking met 2006 (aantal 77) (bron Gids-cijfers politie) licht gedaald. Inwoners van Emmen worden van beginnend tot ervaren verkeersdeelnemer ondersteund in veilige verkeersdeelname door middel van een pakket van maatregelen op het gebied van infrastructuur, educatie, voorlichting, communicatie, verkeersregels en handhaving.

110

Verkeersveiligheid wordt in de dorpen en woonwijken van Emmen als belangrijk aandachtspunt aangewezen. Met de uitvoering van programma 7 aangevuld met programma 3 (Veiligheid, onderdeel Verkeersveiligheid) worden waar nodig verbeteringen gerealiseerd binnen de beschikbare middelen.

Bewustwording van de gedeelde verantwoordelijkheid voor verkeersveiligheid van actoren binnen het verkeerssysteem en kennisvermeerdering op tactisch en operationeel niveau ten aanzien van specifieke rijvaardigheid van doelgroepen;

Infrastructurele maatregelen zijn genomen conform het vigerende Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan (GVVP) van het jaar 2000 en met in achtneming van de geldende verkeerswetgeving. Uitgangspunt was dat een weggebruiker aan de inrichting van de weg kan afleiden welk verkeersgedrag er van hem wordt verlangd. Bijzondere aandacht is hierbij gegeven aan de kwetsbare verkeersdeelnemers zoals voetgangers en (brom)fietsers. De activiteiten in het kader van gedragsbeïnvloeding waren afgestemd op de doelgroepen zoals deze zijn genoemd in het uitvoeringsprogramma gedragsbeïnvloeding 2004: In de doelgroep 0 tot 4 jaar hebben ouders voorlichtingsmateriaal over kinderbeveiligingsmiddelen via het consultatiebureau ontvangen. In de doelgroep 4 tot 12 jaar vond voorlichting plaats over de basiskennis voor een veilige verkeersdeelname. Deze voorlichting vond op of rond school plaats. In de doelgroep 12 tot 16 jaar werd vooral ingespeeld op de kwetsbaarheid en onvoorspelbaarheid van kinderen in het verkeer. Activiteiten vonden op of rond school plaats. In de doelgroep 16 tot 25 jaar werden jongeren voorbereid op de gemotoriseerde verkeersdeelname. Deze doelgroep werd individueel benaderd bijvoorbeeld voor (aanvullende) rijvaardigheidstrainingen. In zowel de doelgroep 25 tot 60 jaar als de doelgroep 60 jaar en ouder richtte de activiteiten zich op het bijhouden van de rijvaardigheid en het voorlichten over veranderende omstandigheden. Er is veel aandacht is voor verkeerseducatie en voorlichting op verschillende niveaus waarbij ook de gedragskant (minder agressief gedrag) wordt meegenomen.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Toekenning/ Vrijval 2007 aanwending in het dienstjaar 2007 Beleidsplan brandweer 46.700 46.700 0 Veiligheid (oud beschikbaar gesteld volume) 70.000 62.016 7.984 Veiligheid (nieuw beschikbaar gesteld volume) 375.000 20.630 354.370 totaal programma 3 Veiligheid 491.700 129.346 362.354 De middelen Veiligheid inzake het nieuw beschikbaar gesteld volume maken onderdeel uit van een stelpost voor veiligheid ad € 500.000, waarvan € 125.000 conform begroting gereserveerd is voor de brandweerkazerne. Inzake de vrijgevallen middelen is eind 2007 een collegebesluit genomen om deze gelden in 2008 te gaan besteden. Om deze reden is het vrijgevallen bedrag in het resultaatbestemmingsvoorstel opgenomen.

111

Raming 2007

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 3 Veiligheid Primitieve begroting Lasten

Verschil Begr/Werk

328

413

395

18

201 Gemeentelijke Basisadministratie

29

29

43

14-

146 633

111 813

183 286 6 149 229 1.078 5.125 3 544

71527 6101

8.040

586

22-

22

Totaal lasten

161 204 1.134 4.264 2 561

-

7.462

250 233 1.189 5.020 3 565

-

8.625

105 Rampenplannen, Openbare orde en veiligheid

-

-

201 Gemeentelijke Basisadministratie

-

-

208 Maatschappelijke Zaken 403 Beheer openbaar gebied 600 Pro-actie 602 Preparatie 603 Repressie 605 Rampenbestrijding Totaal baten Saldo programma bruto

32 104 109 19

140 48 104 109 19

-

32 13 124 218 19

21

-

108 35 20110-

420

385

35

7.198

8.205

7.655

550

-

Mutatie reserves Saldo programma netto

-

4

111 105-

264

Onttrekking/toevoeging Onttrekking reserves Storting

112

Rekening 2007

105 Rampenplannen, Openbare orde en veiligheid 208 Maatschappelijke Zaken 403 Beheer openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen 600 Pro-actie 601 Preventie 602 Preparatie 603 Repressie 604 Nazorg 605 Rampenbestrijding

Baten

Begroting 2007

7.198

23-

-

-

175

175

-

152

175

8.357

7.830

-

2323527

Verschillenanalyse

N/V

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 403 Beheer openbaar gebied Gladheidsbestrijding De lagere werkelijke kosten ten opzichte van de begrote kosten is zowel te danken aan de veel lagere werkelijke inzet man- en materieeluren als de lagere verwerkingskosten (zoutverbruik) bij Area Reiniging

113

V

419

Programma

4. Onderwijs en jeugd

Deelgebieden Het programma “Onderwijs en jeugd“omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. De volgende beheerstaken maken onderdeel uit van dit programma: - Algemeen lokaal onderwijsbeleid - Schoolbestuurlijke taak - Voortijdig schoolverlaten - Leerlingenvervoer - Volwasseneneducatie - Kinderopvang - Peuterspeelzaalwerk - Lokaal Jeugdbeleid

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Ontwikkeling Brede School De ontwikkeling van de Brede School is over de gehele gemeente in gang gezet; naast de locaties die bij het ministerie van OC&W waren aangemeld voor de regeling Dagarrangementen en Combinatiefuncties zijn ook Nieuw Weerdinge, Bargercompascuum, Nieuw Dordrecht en de Rietlanden nu deel van het project. Hiermee wordt aan initiatieven ter plaatse recht gedaan. Aandachtspunten blijven de financiële middelen en de beschikbare tijd. Onderwijshuisvesting In de nota infrastructuur onderwijshuisvesting is in 2007 geïnventariseerd welke voorzieningen op korte en middenlange termijn in de gemeente Emmen op het onderwijsterrein noodzakelijk zijn. Schoolbestuurlijke taak. In de loop van 2007 is het Bestuurlijk Koersplan “Met en voor elkaar” vastgesteld. In nauw overleg met het onderwijsveld zal hieraan invulling worden gegeven Prioritaire thema Jeugd. In de loop van 2007 is begonnen met de ontwikkeling van het nieuwe Beleidsplan Jeugd 2008 – 2012. Gezien de complexiteit van het thema is definitieve besluitvorming voorzien in de loop van 2008. Voortijdig schoolverlaten. De convenantafspraken worden uitgevoerd. Een nieuwe ontwikkeling hierbij is het gebruik van de mogelijkheden die het burgerservicenummer sinds het najaar van 2007 biedt.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Uitgevoerd / stand van zaken Uitvoert beleidsplan Educatieve Agenda gemeente Dit is gerealiseerd op de onderdelen: uitbreiding deelnemers aan Emmen 2006 -2010 het Koepeloverleg door: de peuterspeelzalen, het MBO en het HBO. Uitvoering geven aan het nieuwe beleidskader en Dit is niet gerealiseerd. In de loop van 2007 is de ontwikkeling meerjarenprogramma jeugdbeleid. van een Meerjaren Beleidskader Jeugd voortvarend ter hand genomen, maar gezien de complexiteit van het onderwerp is definitieve besluitvorming voorzien in 2008. In 2007 is er vanuit het project Vitale Coalities in Emmerhout het project BSA-Jong gestart. Vijf jongeren volgen een intensief traject. Uitvoering geven aan het Prestatieconvenant GSB III, v.w.b. de voor het programma Onderwijs en Jeugd relevante onderdelen. Uitvoering geven aan het convenant O-3 waarin afspraken zijn vastgelegd tussen het onderwijs, de gemeente en de ondernemers over kennisontwikkeling, -circulatie en -ontsluiting.

114

Dit is gerealiseerd.

De convenantafspraken zijn in uitvoering genomen ( Convenant tot 2010 ). Het ROC, het HBO, het CWI, het MKB en de gemeenten Emmen en Coevorden voeren 24 activiteiten uit ( o.a. 800 trajecten werken en leren voor werkenden en werkzoekenden en 200 vacatures ingebracht door het MKB in het Vacatureloket )

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen In 2007 zullen de voor- en vroegschoolse educatieactiviteiten worden uitgebreid naar twee wijken/dorpen.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Deze doelstelling is gerealiseerd. Het betreft de dorpen Emmercompascuum en Klazienaveen. Met de realisatie van deze doelstelling wordt de taalontwikkeling van kinderen bevorderd.

In het kader van de verdere Brede School ontwikkeling worden er op 13 locaties in de gemeente Emmen concepten ontwikkelt onder impuls van de toegekende projectgelden Dagarrangementen en Combinatiefuncties.

Met de realisatie van deze doelstelling, wordt een bijdrage geleverd aan het maatschappelijke effect; verbetering van de ontwikkelingskansen van kinderen.

In 2007 is er sluitend systeem van registratie/melding gerealiseerd in het kader van het convenant sluitende aanpak Voortijdig Schoolverlaten.

De convenantafspraken zijn in uitvoering genomen. Daarnaast zijn de afspraken nog in ontwikkeling. O.a. door de mogelijkheden die het gebruik van het burgerservicenummer hierin sinds het najaar 2007 biedt. De doelstelling draagt bij aan het sneller signaleren van dreigende schooluitval.

In 2007 is er een schakelklas gestart en er zijn initiatieven ontplooid om te komen tot een uitbreiding van het aantal schakelklassen (prestatieafspraak met rijk, BDU SIV. nr. 4: Geen leerling zonder diploma van school).

In Angelslo, Emmerhout en Bargeres zijn in 2007 schakelklassen in het primair onderwijs gestart. Schakelklassen worden ingezet om het taalniveau van de leerlingen te verbeteren ( allochtoon en autochtoon ).

In 2007 is het aantal 18 – 23 jarigen, dat in de gemeente een startkwalificatie heeft, met 120 toegenomen ten opzichte van 2006. (prestatieafspraak met rijk, BDU SIV. nr. 5: Geen leerling zonder diploma van school).

In maart 2008 zal door de IB groep de rapportage worden opgeleverd van het aantal startgekwalificeerden vanaf schooljaar 2004-2005.

In samenwerking met het middelbare- en Dit is gerealiseerd. De Kenniscampus is begin januari 2008 van hogerberoepsonderwijs wordt uitbreiding van het start gegaan. onderwijsaanbod en economische bedrijvigheid gerealiseerd, o.a. in de vorming van de Kenniscampus Het steunpunt van de Open Universiteit is structureel ingebed in de Emmense Onderwijsinfrastructuur. In 2007 wordt de door de raad vastgestelde nieuwe structuurvisie huisvestingsvoorzieningen onderwijs geïmplementeerd. In het kader van de Wet op de Jeugdzorg wordt in 2007 verder uitvoering gegeven aan het verbeterplan Ketenvorming in de zorg rondom jeugd, waarmee invulling wordt gegeven aan de vijf functies van het preventief jeugdbeleid.

115

Deze doelstelling is gerealiseerd.

Dit is gerealiseerd. De structuurvisie heeft een doorlooptijd tot 2016. Dit is gerealiseerd. De Ketenvorming in de zorg rondom jeugd is in november 2007 via een convenant omgezet in een Centrum voor Jeugd en gezin.

B. Kwalitatieve doelstellingen Verder versterken van de kennistransfer van scholen/kennisinstellingen naar bedrijven.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Door middel van de opening van de Kenniscampus is deze doelstelling gerealiseerd.

Meer deelname van inwoners aan scholing en opleiding in Emmen.

Betere afstemming van de ketenpartners op het terrein van Onderwijs, Zorg, Veiligheid en Jeugd.

Dit is gerealiseerd via 80 inburgeringstrajecten, het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten, 535 trajecten in het kader van volwasseneneducatie en 800 trajecten werken en leren voor werkenden en werkzoekenden in het kader van het O-3 convenant. Deze doestelling is in het najaar van 2007 gerealiseerd via het convenant Centrum voor Jeugd en Gezin.

Voorkomen van voortijdig schoolverlaten en vermindering Jeugdwerkeloosheid.

Wordt gerealiseerd via de GSB afspraken “Geen leerling zonder diploma van school “.

Uitbreiden initiatieven Brede School.

De ontwikkeling van de Brede School is over de gehele gemeente in gang gezet; naast de locaties die bij het ministerie van OC&W waren aangemeld voor de regeling Dagarrangementen en Combinatiefuncties ( 13 locaties ) zijn ook Nieuw Weerdinge, Bargercompascuum, Nieuw Dordrecht en de Rietlanden deel van het project.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Toekenning/ Vrijval 2007 aanwending in het dienstjaar 2007 Onderwijsinvesteringen (overloop) 182.215 21.900 160.315 Onderwijsvolume (huisvestingsprogramma) 292.000 292.077 - 77 Knelpunten onderwijshuisvesting 38.866 31.125 7.741 Onderwijshuisvesting uit extra accres 18.405 0 18.405 totaal programma 4 Onderwijs en jeugd 531.486 345.102 186.384 Het volume onderwijsinvesteringen (overloop) valt voor een deel vrij omdat met betrekking tot dit volume er nog geen volledig investeringsprogramma is. Hier zal het komende jaar aandacht aan worden geschonken.

116

Raming 2007

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 4 onderwijs en jeugd Primitieve begroting Lasten

208 Maatschappelijke Zaken 306 Onderwijshuisvesting 307 Onderwijs (excl. huisvesting) 308 Volwasseneducatie 320 Kinderopvang / peuterspeelzaalwerk 506 Onderhoud gebouwen 606 Schoolbestuurlijk 607 Bewegingsonderwijs

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

2.101 8.523 3.561 4

2.169 9.043 7.056 -

2.272 7.127 3.642 -

762

1.037

927

342 26.506 581

426 35.450 573

333 32.269 608

94 3.180 34-

42.379

55.754

47.177

8.578

264 8 2.290 25.573 200

264 8 4.983 34.561 200

378 69 2.030 31.204 669

114612.953 3.356 469--

Totaal baten

28.335

40.015

34.350

5.665

Saldo programma bruto

14.044

15.739

12.827

2.912

Totaal lasten Baten

208 Maatschappelijke Zaken 306 Onderwijshuisvesting 307 Onderwijs (excl. huisvesting) 606 Schoolbestuurlijk 607 Bewegingsonderwijs

Onttrekking/toevoeging Onttrekking reserves Storting

1021.916 3.414 110

-

1.172-

650516

523516-

-

1.172-

133-

1.039-

12.693

1.873

Mutatie reserves Saldo programma netto

14.044

14.567

Verschillenanalyse

N/V

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren:

Lasten 208 Maatschappelijke zaken - Leerlingenvervoer, hogere vervoerskosten door stijging aantal leerlingen en het meer stijgen van de prijzen dan bij de begroting toegekende prijscompensatie - minder gebruik gemaakt van schoolzwemmen en vergoeding Godsdienstonderwijs 306 Onderwijshuisvesting - Onderuitputting kapitaalslasten door vertraging in investeringen - Minder aanspraak op spoedprocedure - Hogere OZB-lasten dan begroot - Nog niet uitgevoerde investeringsbijdrage ZMLK aan Thriantha (zie onttrekking reserve) - Lagere huur noodlokalen 307 Onderwijs (excl. huisvesting) Niet geraamde bijdrage leerlingenvervoer gymnastiekonderwijs openbaar onderwijs. 117

N

206

V

86

V V N V

1.690 121 99 108

V

92

N

95

Lager huurlasten gymlokalen van openbaar onderwijs. De bijdrage van de gemeente inzake het project kenniscampus Emmen is volledig geraamd in 2007, maar is voor het schooljaar 2007/2008 er volgt nog een betaling in 2008 (zie de baten) 320 Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk Bestedingsplan 2007/2008 volledig geraamd in 2007, restant is nodig voor 2008. 606 Schoolbestuurlijk Het saldo van voorgaande jaren is via een begrotingswijziging zowel aan de uitgaven- als aan de inkomstenkant geraamd om het totaal beschikbaar budget weer te geven. In 2007 wordt eenmalig een hogere ontvangst voor lumpsum verantwoord i.v.m wijziging kasstelsel naar baten- en lastenstelsel – zie hiervoor de baten. Hierdoor vindt er een hogere storting in de voorziening plaats dan begroot. Doordat er in 2007 meer inkomsten zijn ontvangen dan begroot heeft er een hogere storting in de voorziening plaatsgevonden dan begroot. De dekking van de kapitaallasten van de 1e waardering worden gedekt uit de herwaarderingsreserve. Deze bijdrage is echter niet geraamd.

V

46

V

400

V

93

V

5.266

N

1.384

N

525

N

74

N

5.266

V

1.384

V

525

V

469

N N

103 400

N

93

V N

74 469

Baten 606 Schoolbestuurlijk Het saldo van voorgaande jaren is via een begrotingswijziging zowel aan de uitgaven- als aan de inkomstenkant geraamd om het totaal beschikbaar budget weer te geven. In 2007 wordt eenmalig een hogere ontvangst voor lumpsum verantwoord i.v.m. wijziging kasstelsel naar baten- en lastenstelsel. Deze ontvangst is niet begroot. Per saldo is er geen effect op het resultaat omdat deze extra bate in de voorziening wordt gestort (zie de lasten) Voor het jaar 2007 zijn er meer inkomsten ontvangen dan begroot. Ten onrechte zijn deze ontvangsten niet geraamd. 607 Bewegingsonderwijs Vrijval van voorziening groot-onderhoud gymlokalen. Vrijval is ingezet ter vorming van reserve groot-onderhoud gymlokalen (zie reserves)

Reserves - niet uitgevoerde onttrekking investeringsbijdrage ZMLK (Thrianthaschool) - Bijdrage aan Kenniscampus, Hogeschool Drenthe volledig geraamd echter in 2008 volgt nog een betaling (zie de lasten) - De onttrekking uit de reserve Saldo kinderopvang BSO 2005 was volledig geraamd in 2007, maar er moet nog een gedeelte beschikbaar zijn voor 2008. - De dekking van de kapitaallasten van de 1e waardering worden gedekt uit de herwaarderingsreserve. Deze bijdrage is echter niet geraamd. - Vorming reserve groot-onderhoud gymlokalen ten laste van voorziening grootonderhoud gymlokalen (zie baten)

118

Programma

5. Bouwen, wonen en milieu

Deelgebieden Het programma “Bouwen, wonen en milieu” bevat alle activiteiten op deze terreinen. Onder dit programma vallen o.a.: - Ruimtelijke ordening - Stedelijke vernieuwing - Wonen - Grond en beheer - Reiniging - Milieu - Riolering. De samenhang met andere programma’s, maar vooral met het programma Openbaar gebied, is erg groot. In het Grotestedenbeleid is de programmalijn woon- en leefklimaat voor een groot deel in overeenstemming met onderhavig programma.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Ruimtelijke ordening De nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening zal op 1 juli 2008 in werking treden. Deze wet heeft redelijk verstrekkende gevolgen voor het betrokken gedeelte van de gemeentelijke organisatie. Om de invoering in goede banen te leiden wordt begin 2008 het project implementatie nWRO opgestart. De invoering van de WABO, de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht ofwel de Omgevingsvergunning, schuift op naar 1 januari 2009. De behandeling van de bijbehorende wet- en regelgeving in de Tweede- en Eerste Kamer kost meer tijd dan verwacht. De gemeente Emmen heeft tijdelijk een externe projecteider benoemd om het implementatie proces van de WABO te begeleiden. In april 2007 heeft de raad het Plan van Aanpak actualiseren en digitaliseren bestemmingsplannen vastgesteld en extra budget beschikbaar gesteld. Het actieplan moet leiden tot een versnelling van het proces, zodat de gemeente eind 2010 kan beschikken over actuele en digitale bestemmingsplannen. De planning bevat 42 bestemmingsplannen die een veelvoud aan verouderde bestemmingsplannen moeten vervangen. Op dit moment wordt hier op volle kracht uitvoering aan gegeven. In december 2007 is de raad schriftelijk geïnformeerd over de vorderingen. Deze brief bevat de volgende conclusie: Het team actualiseren bestemmingsplannen is een half jaar later dan gepland op volle sterkte gekomen. De verwachting is dat het eindresultaat, eind 2010 minimaal 80% van de plannen actueel en digitaal raadpleegbaar, gehaald zal worden. In 2007 is het voorontwerp van de Structuurvisie gemeente Emmen 2020 door het college vastgesteld en zijn masterplannen voor de wijken Angelslo en Emmerhout door de Raad vastgesteld. In 2007 is, na de besluitvorming inzake het Verbeterplan uitvoering VROM-taken in de gemeenteraad, het VROM-agendateam 2 keer bijeen geweest. Er worden goede vorderingen gemaakt in de uitvoering van de toegezegde verbeterakties. Een voor november 2007 gepland bestuurlijk gesprek met de VROM inspectie om tussentijdse mededelingen te doen over de voortgang van de uitvoering van het Emmense VROM-verbeterplan is om agendaredenen verplaatst naar februari 2008. Stedelijke vernieuwing De succesvolle aanpak van Emmen Revisited is in 2007 gepresenteerd aan minister Vogelaar van VROM. Er is een start gemaakt met de verdere toepassing van de methodiek van Emmen Revisited in relatie tot de totstandkoming van gemeentebrede dorps- en wijkontwikkelingsprogramma’s. In 2007 is begonnen met Emmermeer, Zwartemeer en Schoonebeek. Op initiatief van Plaatselijk Belang Barger Compascuum heeft de Brede Overleggroep Kleine Dorpen een dorpsontwikkelingsplan opgesteld. Om dit plan tot uitvoering te kunnen brengen worden de mogelijkheden van cofinanciering middels Interreg IVB onderzocht. In 2008 wordt een planning gemaakt voor de verdere toepassing van de methodiek van Emmen Revisited in relatie tot de totstandkoming van gemeentebrede dorps- en wijksontwikkelingsprogramma's. Wonen In 2007 zijn de Actualisatie Woonplan Emmen 2020 en de Nota Zorgeloos wonen vastgesteld. De woningbouw opgave en de opgaven wonen met zorg en welzijn voor alle afzonderlijke kernen zijn geformuleerd. Ander ontwikkeling zijn de woningmarktverkenningen die in 2007 door de provincie Drenthe is uitgevoerd. Hieruit blijkt een veel lagere woningbouwopgave dan in het Provinciaal Omgevingsplan II is vastgesteld. De verkenningen zullen worden gebruikt als basis voor de actualisatie van het omgevingsbeleid en zullen naar verwachting leiden tot een discussie over de gemeentelijke bouwopgaven. 119

In 2007 is ook het periodieke woonbelevingsonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek geeft zicht op de woningvraag en de waardering van het wonen in Emmen. Het wonen in Emmen wordt over het algemeen positief gewaardeerd. Aandachtspunt is wel de lage tevredenheid over hetonderhoud van trottoirs en wegen en jugdvoorzieningen. De woningproductie is gestegen. In 2007 werden 533 nieuwe woningen opgeleverd, 170 woningen meer dan in 2006. Zorgpunt is wel dat er in 2007 voor minder woningen vergunning werd verleend dan in 2006. Dit zal in 2008 en 2009 gevolgen hebben voor de woningproductie. Het aantal gesloopte woningen bedroeg 164 zodat de woningvoorraad met 369 woningen is toegenomen. De woningmarkt in Emmen is ontspannen. Dat betekent dat de woonconsument kan kiezen uit voldoende aanbod en kritisch kan zijn. De ontspannen situatie blijkt o.a. uit de gematigde prijsontwikkeling in de koopmarkt en veelvuldige weigering van aanbod in de huurmarkt. In relatie tot de gemeentelijke ambtie om te groeien naar 120.000 inwoners in 2020 is het van belang het wonen in Emmen te promoten. Hiertoe is eind 2007 een aanzet gegeven in het kader van het Jaarplan Marketing & Pomotie. Het jaar 2008 staat in dat verband in het teken van het Wonen. Grond en beheer In 2007 is besloten tot een andere methode van kaveluitgifte voor particuliere woningbouw en is een systeem van loting geïntroduceerd. Een aantal locaties die al in een vergevorderd stadium zijn worden in het kader van het overgangsregime nog op de oude wijze uitgegeven onder kandidaten die per 20 december ’07 nog op de wachtlijst staan. De nieuwe methode is vastgelegd in de Beleidsregel Kaveluitgiftebeleid. In de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening, die per 1 juli 2008 in werking treed, ligt ook de Grondexploitatiewet besloten. De nieuwe wetgeving maakt aanpassing van de gemeentelijke Kadernota Grondbeleid noodzakelijk. Hiertoe wordt begin 2008 het project Implementatie nWRO opgestart. Herinrichting woonwagencentra. Op woonwagencentrum De Ark is in 2007 druk gebouwd. In eerste instantie zijn er , in samenwerking met Wooncom, 7 huurwoningen gerealiseerd. Deze woningen zijn in mei aan de bewoners opgeleverd. In de tweede helft van het jaar is fase twee opgestart en worden er nog eens 8 huurwoningen gebouwd. Naast het bouwen van huurwoningen zijn er ook een vijftal particuliere initiatieven. Deze bewoners hebben van de gelegnheid gebruik gemaakt een standplaats op De Ark te kopen en hierop een eigen woning te bouwen. De situatie van de ondergrondse infrastuctuur is in kaart gebracht. Aanpassing is noodzakelijk gebleken. Een plan van aanpak is in ontwikkeling. Voor de kleine woonwagencentra zijn middelen beschikbaar gesteld om ook hier de herinrichting ter hand te nemen. Voor alle kleine centra zijn inrichtingsplannen ontwikkeld. Indien noodzakelijk is een bestemmingsplanwijziging opgestart. Definitieve plannen zullen in 2008 worden gepresenteerd. Milieu Er is een start gemaakt met de opstelling van de milieu-agenda 2007-2010. Onderzoek is gestart naar de opzet (ondermeer financieel) van het Milieu-Educatiecentrum. Het project restwarmte van Emmtec verkeert in de eindfase van finale besluitvorming. Samen met de provincie Drenthe is een onderzoek gestart naar de energiestromen in Emmen. Op lokaal niveau bestaat veel belangstelling voor het gestarte project energiemaatregelen voor huishoudens met een laag inkomen. Ter beperking van de geluidshinder van de A 37, ter hoogte van Klazienaveen, is het plaatsen van een luchtzuiverend geluidsscherm voorbereid en is een start gemaakt met het plaatsen ervan. Dit geluidsscherm is het eerste in Nederland dat ook verontreiniging uitgestoten door wegverkeer kan zuiveren. Met de provincie Drenthe is onderzoek verricht naar de mogelijkheden om de warmte die op ca. 3 km diepte in de bodem onder de gemeente Emmen aanwezig is te benutten voor verwarming van gebouwen en/of tuinbouw. Er blijkt voldoende warmte in de bodem aanwezig te zijn die rendabel kan worden benut. In het kader van de landelijke opening van “Kom in de kas”zijn de mogelijkheden voor het toepassen duurzame energie in de glastuinbouw geinventariseerd en gepresenteerd. Het op “nul” zetten door het ministerie van Economische Zaken van de bijdrage mogelijkheden voor Milieuvriendelijke elektriciteitsproductie (MEP) heeft in 2007 de ontwikkeling van een aantal duurzame energie initiatieven geparkeerd. Deze geparkeerde initiatieven wachten nu op de nieuwe Stimuleringsregeling Duurzame Energie die naar verwachting in het voorjaar van 2008 in werking zal treden.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Doel: Evenwichtiger woningvoorraad Voorhanden hebben afgestemde hoeveelheid kavels; resultaat: per jaar uitgifte 100 kavels.

120

Uitgevoerd / stand van zaken In 2007 zijn in totaal 107 kavels in verkoop gebracht. Daarvan waren per ultimo 2007 69 kavels uitgegeven en resteerden 38 uitgeefbare kavels.

Een op de vraag afgestemde kwalitatieve ouderenhuisvesting met zorg. (Prestatieafspraak 31 ; resultaat: Vorming regiegroep Wonen-zorgwelzijn en vertaling beleidsnota “Zorgeloos Wonen” in concrete projecten: Emmermeer, Erica, Emmer-Compascuum

Een op de vraag afgestemde hoeveelheid huur- en koopwoningen met prioriteit voor jongeren (Prestatieafspraak 25 t/m 29 en 38); Resultaat: Tot 2010: • sloop 820 woningen (650 huur en 170 koop-sector) • stijging nieuwbouw naar 900 woningen/jaar • verkoop 1.600 huurwoningen; waarvan 1.300 sociaal en 300 particuliere huur • waar nodig opstellen van ruimtelijke plannen voor het behalen van deze doelstellingen

De vorming van een regiegroep Wonen-zorg-welzijn is eind 2007 in het bestuurlijkoverleg met de woningcorporaties aan de orde gesteld en moet in 2008 worden opgestart. De projecten Emmermeer, Erica en Emmer Compascuum zijn lopende projecten. Ten aanzien van het project Emmermeer ligt het voor de hand dat deze verder wordt meegenomen bij de uitrol van Emmen Revisited in deze wijk. De woon-zorg-welzijns-voorziening Anloop Zeihuuv wordt in 2008 opgeleverd. Omdat ontwikkelaars in 2007 m.b.t. het project Emmer Compascuum constateerden dat de aanbod kwalitatief niet aansluit bij de gewijzigde marktvraag is besloten om een nieuw ontwikkeltraject te starten. Dit heeft ook gevolgen voor de ontwikkeling van een nieuw multifunctioneel centrum. Het project Erica heeft een relatie met het in voorbereiding zijnde Masterplan voor het centrum. Met het oog op de gewijzigde marktvoorwaarden en rekening houdend met ruimtelijke voorwaarden hebben ontwikkelaars een nieuw ontwerp voor het woongebouw in voorbereiding genomen.

De opgave heeft betrekking op de periode 2005 tot 2010. Eind 2007 waren de volgende aantallen gerealiseerd: • sloop: 378 (302 soc. huur / 87 koop) • nieuwbouw: 1.409 (468 soc. huur / 941 koop) • verkoop: 507 sociale huur Voor de goede orde volgen hieronder ook nog de in 2007 gerealiseerde antallen: • sloop: 164 (132 soc. huur / 32 koop) • nieuwbouw: 533 (155 soc. huur / 378 koop) • verkoop: 89 sociale huur

Meer vraaggericht woonbeleid: sterker accent op landelijke en dorpse woonmilieus; Resultaat: Herziening Masterplan Delftlanden - Marketing Emmen als woongemeente

Begin 2007 is besloten de herziening van het Masterplan Delftlanden uit te stellen. Het opstarten van de herziening is daarbij afhankelijk gesteld van de voortgang in fase I. In 2007 is voor de Delftlanden een afzonderlijk marketing en promotie traject opgestart. Eind 2007 is in het kader van het Jaarplan Marketing & Promotie begonnen met de voorbereiding van activiteiten voor 2008 m.b.t. het thema wonen. Een TV-serie rond Emmen speelt daarbij een belangrijke rol. Het in voorraad hebben van actuele en digitale Eind 2007 waren in het kader van het Meerjarenplan Actualisatie bestemmingsplannen; resultaat: Uitvoering Bestemmingsplannen: middels het Meerjarenplan Actualisering - 18 plannen in voorbereiding Bestemmingsplannen. Eind 2007: 12 plannen in - 8 plannen in procedure voorbereiding, 10 in procedure, 3 onherroepelijk. - 2 plannen onherroepelijk. Voldoen aan de nieuwe wet R.O. Volgens de nieuwe wet R.O. moeten bestemmingsplannen digitaal beschikbaar en raadpleegbaar zijn. Dat moet technisch en qua regelgeving op rijksniveau nog definitief worden geregeld. We treffen al wel de voorbereidingen daarvoor. Implementeren kadernota grondbeleid; resultaat: In oktober 2007 zijn de uitgangspunten voor het Jaarlijks actualiseren meerjarenperspectief meerjarenperspectief Vastgoed en het Meerjarenperspectief e Vastgoed gerealiseerd. In deze 1 Meerjarenperspectief Vastgoed wordt verantwoording afgelegd over het jaar 2006 en is de toekomstverwachting van de grondexploitaties opgenomen.

121

Evaluatie welstandsbeleid; resultaat: 2007 gereed. Het welstandsbeleid is geëvalueerd in de ‘Nota Samen bouwen aan kwaliteit’. In de raadscommissie Wonen en Ruimte van 8 oktober is op basis van deze nota gediscussieerd over het toekomstig welstandsbeleid. Op basis van deze discussie wordt gekoerst op een combinatie van de koersen stimulansen en omgevingsgericht.

Voorgenomen maatregelen/acties Doel: Verbeteren omgevingskwaliteit Opwaarderen openbaar gebied, gekoppeld aan herstructurering en onderhoud voor Emmerhout, Emmermeer, Angelslo en Bargeres, alsmede de dorpen en wijken = Serie gerichte ingrepen t.b.v. fysiek culturele kwaliteiten in de drie EmmenRevisited wijken en Emmen Centrum (Emmeres)

Uitgevoerd / stand van zaken

Doel: Verbeteren en instandhouden milieukwaliteiten Realiseren Milieu Informatie en Educatief Centrum; resultaat: gereed per 2007.

Niet gehaald: onderzoek is nog gaande naar financiele mogelijkheden MEC. Op 1 april 2008 moet de zaak helder zijn.

Verminderen geluidshinder voor woningen veroorzaakt door weg- en railverkeerlawaai (Prestatieafspraak 36); resultaat: sanering voor 2015 van 65 woningen m.b.t. raillawaai

De voorlopige resultaten wijzen uit dat binnen de ISV -2 periode (2005-2009) alle woningen zullen zijn gesaneerd.

Uitvoeren Saneren en/of beheersen en prioriteren van minimaal 20% van de bekende gevallen van urgente bodemverontreinigingen. (Prestatieafspraak 35) Resultaat: tot 2010: 42 saneringen (waarvan binnenstedelijk: 26) 205 onderzoeken (waarvan binnenstedelijk: 30) Per jaar daarvan 20% uitvoeren.

In 2007 zijn 8 saneringen uitgevoerd. Door middel van “slim onderzoek”” zijn in 2007 potentiële spoedlocaties geïdentificeerd . Tijdens dit onderzoek zijn, op basis van landelijk opgestelde criteria, 331 locaties nader bekeken. Uit dit onderzoek zijn 175 potentiële spoedlocatie s geïdentificeerd welke nog nader worden bekeken.

Voor de ER-wijken Angelslo, Emmerhout en Bargeres wordt de verbetering van de omgevingskwaliteit, zowel fysiek als sociaal en economisch, uitgevoerd op basis van vastgestelde wijkprogramma’s.

Inzicht krijgen in gevolgen wetgeving Provincie Drenthe is in overleg met de drentse gemeenten om tot Luchtkwaliteit voor ruimtelijke plannen in een monitoringssysteem te komen. gemeente Emmen (Prestatieafspraak 37); resulaat: Opstellen luchtkwaliteitrapportage. Reduceren van de CO2-emissie met 6% per 2010 (t.o.v. 2000); resultaat: Met hoge prioriteit op (doen) zetten van projecten, deelname Grounds for Change.

Actieve inzet om het restwarmte project van Emmtec daadwerkelijk van start te laten gaan; finale bestuurlijke besluitvorming wordt in het voorjaar van 2008 verwacht.

Opstellen communicatieplan water

In 2007 is het communicatieplan water opgesteld.

In overleg met de provincie worden studies verricht naar alternatieve energie vormen (ondermeer benutten aardwarmte, hoe lopen energiestromen etc). Oplossen van 263 ongezuiverde Er zijn in 2007 slechts 15 panden ongezuiverde lozingen afvalwaterlozingen in het buitengebied; resultaat: opgeheven. De overige niet aangesloten panden worden in 2008 30% per 2007. opgeheven. Besteksvoorbereiding is aanbesteed. Uitvoering 2008. Afhandelen afvalwaterakkoord ; resultaat: voor Het afvalwaterakkoord is in 2007 succesvol afgesloten en ook mei 2007 financieel afgesloten.

122

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen A. Woningvoorraad: Voorhanden hebben van de op de vraag (op basis van het aantal ingeschrevenen) afgestemde hoeveelheid kavels in de wijken en dorpen; gerealiseerd in 2010 met jaarlijkse monitoring.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect

Een op de vraag afgestemde kwalitatieve ouderenhuisvesting met zorgvoorzieningen: gerealiseerd in 2010 met jaarlijkse monitoring. Doelstelling tot 2010: realisatie 1.650 volledig toegankelijke woningen, waarvan 650 verzorgd wonen voor ouderen. t.o.v. 2005.

Om te voorzien in de vraag zijn er meerdere woon-zorg-welzijns projecten in ontwikkeling, zowel in de sfeer van toevoeging als vervangende nieuwbouw (bijv.. De Holdert). Bij de laatste is vaak een traject van extramuralisering aan de orde. In de periode 2005 t/m 2007 zijn 583 volledig toegankelijke woningen opgeleverd.

Hoewel de doelstelling op zich is gehaald zijn niet alle kavels afgenomen. Per ultimo 2007 resteerden 38 van de 107 in verkoop gebrachte kavels. In de loop van 2007 werd gesignaleerd dat veel uitgegeven kavels na bedenktijd werden geretourneerd, sommige zelfs meerder malen.

Een op de vraag afgestemde voorraad van De Emmense woningmarkt is ontspannen en de vraag kan goed betaalbare huur- en koopwoningen; t.o.v. 2000 en worden bediend. In de koopsector is de prijsontwikkeling gematigd, maar wordt er in de bestaande bouw goed verkocht. jaarlijks gemonitord. In de huursector is het aantal woningzoekenden groot, maar wordt ook vaak een woning geweigerd. Er is daarom bezorgdheid over de verhuurbaarheid van kwalitatief mindere woningen. De Emmense woonconsument kan in deze situatie kritisch zijn. Tot 2010: sloop 820 woningen, nieuwbouw 3.870 De realisatie loopt tot nu toe achter bij de doelstellingen. De woningen (75% koop – 25% huur), verkoop 1.600 woningproduktie vertoont een stijgende lijn en kwam in 2007 uit huurwoningen. op 533 woningen. Ook het bouwpotentieel (woningen waarvoor vergunning is verleend) is groot. Punt van zorg is de afzet in de markt van nieuwbouw (er wordt deels gebouwd voor instroom) en de daling van het aantal bouwvergunningen in 2007. Een op de vraag afgestemd woningaanbod voor jongeren; t.o.v. 2000 en jaarlijks gemonitord.

Het gemeentelijk beleid is er primair op gericht om via doorstroming voldoende woningaanbod voor starters te genereren. Flankerend aan dit beleid wordt het instrument Starterslening ingezet. Door introductie van de VROM Starterslening in 2007 werd het budget voor startersleningen verdubbeld door een bijdrage van het ministerie van VROM. De interesse voor startersleningen nam in de loop van 2007 toe. In 2007 zijn 24 startersleningen verstrekt. In 2007 is n.a.v. een bijgestelde prognose van de Hogeschool Drenthe de regiegroep studentenhuisvesting opgestart om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen.

Meer vraaggericht woonbeleid: sterker accent op Nieuwe, wervende, woonmilieus zijn onderzocht in het kader landelijke en dorpse woonmilieus. van het Ontwerp Structuurplan Emmen 2020. Middels een 3-tal pilots zal de marktpotentie worden bepaald. Deze nieuwe woonmilieus zullen nieuwe inwoners moeten trekken. In voorraad hebben van actuele bestemmingsplannen: t.o.v. 2000 en gerealiseerd in 2010

In 2007 is het Plan van Aanpak Actualiseren en Digitaliseren van bestemmingsplannen vastgesteld. Hiermee wordt een extra impuls gegeven aan het project actualiseren en digitaliseren. Actuele bestemmingsplannen geven duidelijk en rechtsgelijkheid richting burgers.

Implementeren kadernota grondbeleid.

Met de realisatie van het Meerjarenperspectief Vastgoed en het vastleggen van uitgangspunten voor het meerjarenperspectief vastgoed, is de implementatie van de kadernota grondbeleid afgerond.

123

A. Kwantitatieve doelstellingen B. Omgevingskwaliteit: Opwaardering openbaar gebied in relatie met de herstructurerings- en/of onderhoudswerkzaamheden voor: • de wijken Emmerhout, Emmermeer, Angelslo en Bargeres; • de overige wijken en dorpen.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Wordt uitgevoerd in het kader van Emmen Revisited. In 2007 is hetgemeentelijk woonbelevingsonderzoek opnieuw uitgevoerd en hieruit blijkt dat de waardering voor de wijken Emmermeer, Angelslo en Emmerhout is verbeterd. De waardering voor Bargeres is daarentegen afgenomen. In deze wijk zijn tot nu relatief weinig ingrepen gepleegd.

C. Milieukwaliteit: Realisering van een Milieu Informatie en Educatief Niet gehaald. Onderzoek naar financiele mogelijkheden niet afgerond. Op 1 april 2008 moet de zaak helder zijn Centrum (MIEC); gereed in 2007. Het verminderen van geluidhinder voor woningen, veroorzaakt door weg- en railverkeerslawaai: voor 2010 sanering 65 woningen m.b.t. raillawaai; saneringsopgave weglawaai is afgerond. Per vijfjaarsperiode saneren en/of beheersen en prioriteren van minimaal 20% van de bekende gevallen van urgente bodemvervuiling.

De voorlopige resultaten wijzen uit dat binnende ISV 2 periode (2005-2009) alle 223 woningen zullen zijn gesaneerd.

Inzicht krijgen in gevolgen wetgeving luchtkwaliteit voor ruimtelijke plannen in gemeente Emmen.

Wacht op voorstellen provincie Drenthe hoe de aanpak van de luchtkwaliteit in deze provincie samen met de gemeenten te organiseren

In 2007 zijn 8 saneringen uitgevoerd.

Reduceren van de CO2-emissie met 6% t.o.v. 2000 Actieve inzet om restwarmte project Emmtec daadwerkelijk van en gerealiseerd in 2010. start te laten. Studies naar alternatieve vormen van energie. (aardwarmte, energiestromen) Uitvoeren terugdringing ongezuiverde afvalwaterlozingen en vuilemissie conform afvalwaterakkoord gemeente Emmen – waterschappen Velt en Vecht en Hunze en Aa’s.

De voorbereiding opheffen ongezuiverde lozingen is in 2007 aanbesteed. Uitvoering in 2008. Het afvalwaterakkoord is succesvol afgesloten in 2008 en de emissiedoelen zijn dus behaald.

Op basis van het uitvoeringsplan klimaat- en energiebeleid uitvoering geven aan het projectenboek.

Teli project gestart. (=energie besparing bij huishoudens met een laag inkomen).

124

B. Kwalitatieve doelstellingen Een evenwichtiger woningvoorraad en een aantrekkelijk woon- en leefmilieu.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De woningvoorraad is vrij evenwichtig samengesteld. De signalen van verslechterende verhuurbaarheid van kwalitatief mindere woningen is een punt van aandacht. Bij de wijk- en dorpsanalyses in het kader van de uitrol Emmen Revisited zal hieraan nader aandacht moeten worden besteed. Het bevestigd wel het belang van de doorlopende herstructurering van de bestaande voorraad.

Verbeteren van de omgevingskwaliteit.

De tevredenheid over het onderhoud van trottoirs en wegen in de gemeente is sinds 2003 afgenomen. Meer dan de helft van de inwoners is hierover ontevreden. Een zeer lage tevredenheid is er ook t.a.v. voorzieningen voor jongeren. Over andere voorzieningen, zoals winkels, onderwijs, buurthuizen, e.d. is de Emmenaar over het algemeen zeer tevreden. Punt van aandacht is de aanhoudende lage tevredenheid over het onderhoud van trottoirs en wegen en voorzieningen voor jongeren in de gemeente. Eén en ander blijkt uit het Woonbelevingsonderzoek Emmen 2007.

Verbeteren en instandhouden van de milieukwaliteiten.

Dit wordt gedaan door uitvoering van projecten, zoals het restwarmte project Emmtec, Teli project etc.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Field Office STOW Loket bouwen en wonen Aanpassing kleine woonwagenkampen Rioleringsvolume totaal programma 5 Bouwen, wonen en milieu

Raming 2007

11.274 3.000 220.000 438.489 672.763

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 16.000 438.489 454.489

Vrijval 2007

11.274 -13.000 220.000 0 218.274

Voor de jaren 2006 t/m 2008 is voor achterstallig onderhoud, upgrading en herinrichting van de kleine kampjes een volume beschikbaar gesteld van € 220.000 per jaar. Inmiddels is er een inventarisatie van de te verrichten werkzaamheden gemaakt en is er een raming gemaakt van de te maken kosten (investeringsprogramma). Voor de dekking van de in 2008 te maken kosten zal het volume 2007 ad € 220.000 benodigd zijn. Daarom is bij de resultaatbestemmingsvoorstellen dit bedrag opgenomen.

125

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Primitieve begroting Lasten

Begroting 2007

Rekening 2007

3.637 735 3.097 1.885 15 27 157 1.887 2.962 46.109 13.666 81 148

3.637 721 5.109 1.880 15 27 183 3.372 2.803 46.207 14.140 81 147

3.637 678 8.403 2.014 3 260 2.862 2.716 24.001 13.705 82 152

407 Onderhouden relaties met derden

522

635

579

56

506 Onderhoud gebouwen 508 Beheer gebouwen 616 Adviezen brandveiligheid

19 436 83

23 31 115

1 51 118

22 213-

75.465

79.125

59.264

19.861

3.637 16.988 2.570 28 2.190 49.411 175 -

3.637 17.057 4.577 198 2.186 49.766 175 -

3.637 17.257 8.612 73 51 2.010 28.563 1.954 0

02004.03673148 177 21.203 1.7780-

407 Onderhouden relaties met derden

282

331

291

40

508 Beheer gebouwen

611

143

193

50-

75.892

78.070

62.640

103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 203 Vergunningen 204 Toezicht 208 Maatschappelijke Zaken 209 Algemene Informatie 324 Milieu 325 Ruimtelijke ordening 326 Wonen 327 Grond 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied 406 Toezicht openbaar gebied

Totaal lasten Baten

103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 203 Vergunningen 204 Toezicht 325 Ruimtelijke ordening 326 Wonen 327 Grond 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied

Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking/toevoeging reserves

427-

1.055

3.376-

Verschil Begr/Werk 044 3.29513515 24 77510 87 22.206 434 14-

15.430 4.431

Onttrekking

1.754-

3.672-

3.247-

Storting

4.990

4.990

6.787

1.797-

Mutatie reserves

3.235

1.318

3.540

2.221-

Saldo programma netto

2.808

2.372

126

162

424-

2.210

Verschillenanalyse

N/V

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 202 Belastingaanslagen Lager aandeel in apparaatskosten door m.n. lagere invorderingskosten door automatische incasso en hogere bijdragen in invorderingskosten door inhaalslag op invordering in 2007

V

73

203 Vergunningen Meerkosten op de post Makelaarsvragen ivm bijdrage aan project Kwalibo

N

50

324 Milieu Hogere apparaatskosten door meer toegerekende uren

N

77

325 Ruimtelijke Ordening Lagere advieskosten externe bureaus Hogere apparaatskosten door hogere urentoerekening Hogere kosten voor Personeel van derden (Bestemmingsplannen algemeen)

V N N

806 359 75

V

173

N

281

V

22.561

V

753

V

84

N

250

202 Belastingaanslagen Door areaal- en waardeuitbreiding meer inkomsten dan begroot

V

200

203 Vergunningen Meeropbrengst leges reclamevergunningen (plaatsing driehoeksborden) incidenteel Meeropbrengst leges bouw en woning toezicht,incidenteel.

V V

74 983

V V

153 107

N V

26.408 5.125

De overschrijding op de urentoerekening betreft voornamelijk de extra inzet voor het project digitalisering bestemmingsplannen; de kosten voor het project zijn begroot als advieskosten externe bureaus. De kosten in 2007 voor het project hebben ruim € 482.000 bedragen; daardoor kon worden vol-staan met een lagere onttrekking aan de VAR van € 314.000 (zie bij onttrekkingen aan reserves). 326 Wonen Correctie dotatie 2005 t/m 2007 inzake Emmen Revisited aan voorziening Stedelijke Vernieuwing (zie ook storting in resereves) De kosten 2006 van het projectbureau Emmen Revisited zijn ten onrechte ten laste gebracht van de voorziening Stedelijke Vernieuwing; bedrag weer ten gunste van de voorziening gebracht (zie ook onttrekkingen aan reserves) 327 Grondexploitaties Per saldo lagere kosten dan geraamd (zie ook baten 327 grondexploitatie) 403 Riolering en afvalverwijdering Vrijval kapitaallasten Door gebrek aan capaciteit was het niet mogelijk alle rioolinspectieprogramma’s tijdig voor te bereiden en opdracht aan derden te verstrekken Nog te betalen naheffingsaanslag btw voormalige afdeling Reiniging over de jaren 2000 t/m 2002 inclusief heffingsrente Baten

327 Grond/Grondexploitatie Hogere opbrengst verkoop groenstroken. Hogere opbrengst verkoop overige opstallen en gronden. Lagere activering opbrengsten omdat de verkopen zijn achtergebleven bij de raming (zie ook lasten 327 grondexploitatie) Toevoeging aan reserves vanwege resultaten grondexploitatie 403 Riolering en afvalverwijdering

127

Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006. Bedrag is gestort in egalisatiereserve afvalstoffen Betreft een in 2006 op balans opgenomen post die nu t.g.v. de exploitatie is geboekt t.b.v. de door de belastingdienst op te leggen naheffingsaanslag inclusief heffingsrente met betrekking tot btw afdeling Reiniging jaar 2000 t/m 2002 Baten milieustraat 2007. De baten van de milieustraat staan niet geraamd in de begroting Betreft subsidiegelden van Senter novem en bijdragen van waterschappen ten behoeve van werken die uitgevoerd worden in kader van het Gemeente Riolering Plan. Het geld is gestort t.g.v. de egalisatiereserve rioolretributies.

V

384

V V V

250 164 1.014

N

173

N

154

N

1.014

N

384

N

50

326 Wonen De kosten 2006 van het projectbureau Emmen Revisited zijn ten laste gebracht van de Reserve GSB III (zie ook bij lasten de dotatie aan de voorziening Stedelijke Vernieuwing)

V

281

325 Ruimtelijke Ordening Lagere onttrekking aan de VAR tbv digitalisering bestemmingsplannen

N

314

327 Grond/Grondexploitaties Lagere beschikking over reserves

N

1.304

403 Riolering en afvalverwijdering Saldo van baten en lasten afvalstoffenheffing onttrokken aan de egalisatiereserve afvalstoffenheffing Saldo van baten en lasten rioolretributie onttrokken aan egalisatiereserve rioolretributies

V V

62 861

Reserves Lasten 326 Wonen Correctie dotatie 2005 t/m 2007 inzake Emmen Revisited: storting in resereve GSB III (zie ook onder lasten) 327 Grond/grondexloitaties Winst grondexploitaties 403 Riolering en afvalverwijdering Betreft subsidiegelden van Senter novem en bijdragen van waterschappen ten behoeve van werken die uitgevoerd worden in kader van het Gemeente Riolering Plan. Het geld is gestort t.g.v. de egalisatiereserve rioolretributies Afrekening aanneemsom/overeenkomst met Area dienstjaar 2006. Bedrag gestort in egalisatiereserve afvalstoffen 508 Beheer gebouwen Hogere lasten wind- en water dicht houden van woningen welke in eigendom zijn van de gemeente Emmen. Baten

128

Programma

6. Arbeidsparticipatie

Deelgebieden Het programma “Arbeidsparticipatie” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. De volgende “producten” maken onderdeel uit van dit programma: - 202 belastingaanslagen - 205 werk - 206 inkomen - 207 zorgvoorzieningen - 208 maatschappelijke zaken - 314 werkgelegenheid Opmerking: met betrekking tot de inspanningen ten behoeve van jeugdigen, bijvoorbeeld het O3-convenant, is een relatie met programma 4 aanwezig.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Tot 2007 bleef de arbeidsparticipatie in gemeente Emmen achter op het landelijke beeld. De werkloosheid is groter dan landelijk, de arbeidsparticipatie kleiner en het volume bijstandsgerechtigden daalde landelijk sneller dan in Emmen. Gevolg hiervan was onder andere dat in Emmen het tekort op het budget Inkomensdeel, waar de uitkeringen uit betaald worden, jaarlijks opliep. Om de trend om te buigen is Emmen begin 2007 gestart met het Ontwikkeltraject SoZa (OT SoZa) dat zich richt op volumesturing van de bijstandsgerechtigden en de samenwerking met (keten)partners. Volumesturing Met name de gerichte volumesturing heeft in 2007 al zijn vruchten afgeworpen. Emmen heeft in 2007 een volumedaling van 396 bijstandsgerechtigden (meer dan 15% daling) gerealiseerd. Hiermee is de doelstelling van 100 bijstandsgerechtigden (-/-3,7%) meer dan ruimschoots gehaald. De volumedaling is ook fors groter dan het landelijk gemiddelde dat is vastgesteld op -7%. Emmen heeft de opgelopen achterstand in volumedaling in 1 jaar tijd goedgemaakt. Naar verwachting zal Emmen in 2008 een overschot op het Inkomensdeel genereren. In 2007 is de daling met name te danken aan extra inzet op plaatsing van uitkeringsgerechtigden op gesubsidieerde banen (Loon voor Uitkering) en versteviging van de poort. De makkelijk bemiddelbare klanten zijn hiermee grotendeels uitgestroomd. Om uitstroom te blijven genereren zal het Emmen zich meer moeten richten op duurzame uitstroom. Najaar 2007 is ten behoeve van het bevorderen van een meer duurzaam uitstroombeleid binnen SoZa een strategisch beleidskader 2008-2011 opgesteld die sturing geeft aan de aanscherping en wijzigingen in beleid en processen die daarvoor nodig zijn. Samengevat zal de volumesturing meer duurzaam moeten worden door te (blijven) richten op: Beperken van de instroom: verstevigen poortwachtersfunctie Bevorderen van (duurzame) uit- en doorstroom; het ‘zittende bestand’ in beweging; Verstevigen handhaving. In 2008 worden in werkgroepen de beleidswijzigingen verder uitgewerkt in uitvoeringsprocessen. Offensief Minimabeleid Om participatie van uitkeringsgerechtigden te bevorderen vindt Emmen het belangrijk inkomenszekerheid te bieden voor diegenen die daar recht op hebben. Eind 2007 is Emmen een ‘Offensief minimabeleid’ begonnen. Door middel van een communicatieoffensief en het gericht opzoeken van minima wil Emmen het gebruik van minimaregelingen stimuleren. Daarnaast is besloten tot verruiming van bestaande regelingen en het instellen van nieuwe regelingen. Samenwerken met (keten)partners Qwink Vanuit een gezamenlijk beleidsplan Werk en Inkomen 2007-2010 hebben gemeente Emmen, gemeente Coevorden, het CWI en het UWV in 2007 twee dienstverleningconcepten opgesteld, één voor werkzoekenden en één voor werkgevers. De gezamenlijke dienstverlening zal vanaf 2009 vanuit een bedrijfsverzamelgebouw Qwink plaatsvinden. Begin 2008 is gestart met de bouw van het BVG Qwink. De verwachte oplevering van het BVG Qwink is begin 2009. Vooruitlopend op de gezamenlijke dienstverlening wordt op meerdere fronten al integraal gewerkt. Voorbeelden hiervan zijn het jongerenloket, de gezamenlijke intake en het vacatureloket. Emmen/Coevorden In de samenwerking met Coevorden is gekozen te werken volgens het specialistische model waarbij de verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie worden gelegd. Over de juridische samenwerkingsvorm wordt op moment van schrijven met beide besturen gesproken.

129

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Jaarlijks opzetten van trajecten voor bijstandsgerechtigden en nietuitkeringsgerechtigden met als resultaat uitstroom uit de bijstand

Uitgevoerd / stand van zaken In het kader van de volumesturing wordt sinds 2007 meer gestuurd op beperking van de instroom en bevordering van de uitstroom. Bij de aanvraag wordt eerst gekeken of iemand geplaatst kan worden op een vacature of gesubsidieerde werkplek (Workfirst). In 2007 zijn 270 uitkeringsgerechtigden vanuit een re-integratietraject uitgestroomd naar regulier werk en 614 uitkeringsgerechtigden geplaatst op gesubsidieerde werkplekken.

Jaarlijks maken van afspraken m.b.t. de preventie In het OT SoZa is gewerkt aan het verstevigen van de poortwachtersfunctie om de instroom te beperken. Door gebruik te van instroom in de bijstand maken van het principe Workfirst, door inzet van het vacatureloket en het jongerenloket is Emmen er in 2007 in geslaagd de instroom te beperken tot 905 bijstandsgerechtigden (WWB’ers < 65 jaar). Vorig jaar was de instroom van deze groep klanten nog 1032. Jaarlijks resultaatafspraken maken met CWI betreffende beperking instroom en versterking uitstroom in eerste 6 maanden

De resultaatafspraken zijn geconcretiseerd in gezamenlijke deelprojecten als jongerenloket, validatiebureau en vacatureloket.

Jaarlijks resultaatafspraken maken met Met EMCO/ACCEL zijn de volgende resultaatafspraken gemaakt: reïntegratiebedrijven, waaronder het 1. Het beschikbaar hebben van 33 Workfirst jaarplaatsen. plaatsingsbedrijf Accel betreffende werkervaring 2. Opschoning wachtlijst WSW voor 60 personen met WWB-uitkering gericht op uitplaatsing naar de reguliere markt. 3. Oriëntatie en trainingsprogramma 4. Werkervaringsbanen (WWB-detacheringen) a. Nieuwe plaatsingen 100 b. Begeleiding oude plaatsingen van voor 1-4-2007 5. Participatiebanen voor 20 personen zonder perspectief op de arbeidsmarkt. 6. Jobcoaching voor 150 personen die al of niet met een loonkostensubsidie worden geplaatst op een reguliere baan. Maken van afspraken in het kader van O-3 met ondernemers en onderwijs over te realiseren duale trajecten, kenniscirculatie en het aandragen van vacatures.

In het kader van O-3 is in 2007 verder gewerkt aan het realiseren van duale trajecten, EVC-trajecten (Erkenen van Verworven Competenties), kenniscirculatie en het aandragen van vacatures. Er vindt regelmatig overleg tusen de O-3 partners plaats en in juni 2007 is het leerwerkloket geopend op de CWI-locatie in Emmen. Verder is een drietal ambassadeurs aangesteld die O-3, en dan met name de producten die via de O-3 partners worden geleverd, meer bekendheid gaan geven onder werkgevers, service-clubs (zoals Rotary) en overige organisaties.

Het bieden van hulp en ondersteuning aan inwoners met (dreigende) financiële problemen met als resultaat het (opnieuw) bereiken van financiële zelfredzaamheid.

Naast de reguliere taken als budgetbeheer en schuldregeling heeft Schuldhulp Emmen zich in 2007 actief ingezet voor preventieve schuldhulpverlening. Zo zijn o.a. gastlessen gegeven op scholen en is voorlichtingsmateriaal voor jongeren ontwikkeld. Van de gratis (zelf ontwikkelde) budgetcursus 'In Balans' hebben al 100 inwoners van de gemeente Emmen gebruik gemaakt.

3. Wat hebben we bereikt in 2007 A. Kwantitatieve doelstellingen Volumeontwikkeling van de bijstand -/- 3,7%.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Begroot

Werkelijk

Beginstand (WWB,BBZ, IOAW, IOAZ) Eindstand (WWB,BBZ, IOAW, IOAZ)

2856 2756

2717 2302

Gerealiseerde daling

- 100

- 415

Het volume bijstandsgerechtigden is met meer dan 15% gedaald Het realiseren van 705 gesubsidieerde werkplekken.

130

Eind 2007 heeft Emmen 820 lopende gesubsidieerde werkplekken.

Het afsluiten van 900 nieuwe trajectplannen.

Het monitoren van 1800 bestaande trajecten.

Er zijn in 2007 1205 trajectplannen afgesloten, dit zijn er 305 meer dan begroot. Door toepassing van de Workfirstmethodiek, de inzet op gesubsidieerde arbeid en intensivering van de begeleiding van de mensen die op korte termijn geen kans op uitstroom naar (gesubsidieerd) werk hebben, is Emmen erin geslaagd meer mensen een traject aan te bieden. De bestaande trajecten zijn gemonitord.

Geen wachtlijsten voor schuldhulpverlening laten De wachttijd die er aan het begin van 2007 bestond is in het eerste ontstaan. kwartaal weggewerkt. Het voeren van 1150 intakegesprekken schuldhulpverlening.

Het team Schuldhulp heeft er ongeveer 1100 aanmeldingen voor een hulpverleningstraject ontvangen. Omdat er verschillende registratiemethoden zijn gebruikt is het exacte aantal niet te achterhalen. De taakstelling van 1150 aanmeldingen is bijna gehaald. Dat de taakstelling niet helemaal is gehaald komt doordat de aanmeldingen in de zomer maanden achtergebleven zijn bij de prognose. In het laatste kwartaal tekent zich de trend af dat het aantal aanmeldingen hoger is dan werd aangenomen.

B. Kwalitatieve doelstellingen Lagere werkloosheid (naar landelijk niveau)

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) Niet werkende werkzoekenden (NWW)

Nederland Emmen

Mei 2006*

Mei 2007 *

629.629 6.518

547.237 5.614

Verschil 82.392 ( -4,5%) 904 (-13,8%)

Afname van NWW betekent lagere werkloosheid. De werkloosheid in Emmen is in tegenstelling tot het vorige meetperiode sterker gedaald dan het landelijk gemiddelde. De werkloosheid wordt daarom ten opzichte van het landelijk gemiddelde lager. * Bron: CWI

Hogere arbeidsparticipatie (naar landelijk niveau) Bruto-arbeidsparticipatie Landelijk* 2005 67,6% 2006 68,3% verschil + 0,7%

Emmen* 64,0% 67,1% + 3,1%

verschil -/- 3,6% -/- 1,2%

Emmen loopt de achterstand ten opzichte van landelijk in. *Bron: CBS; cijfers over 2007 zijn nog niet bekend. Verminderen mismatch arbeidsmarkt.

Binnen Qwink en O-3 heeft het verminderen van de mismatch een hoge prioriteit. De mismatch is de kwalitatieve discrepantie tussen vraag en aanbod. De gezamenlijke activiteiten binnen O-3 hebben geleid tot de opening van het leerwerkloket in het CWI. Hier wordt door onderwijsinstanties informatie verstrekt over opleidingen, stages, EVC-trajecten etc. Dit heeft zowel betrekking op werkzoekenden als werkenden. Vanuit O-3 wordt hierbij ook de vraag door werkgevers nauw betrokken. Verder worden binnen O-3 leerwerktrajecten en EVCtrajecten aangeboden: alle gericht op het verminderen van de mismatch. Er vindt afstemming plaats tussen de activiteiten en producten van O-3 en het vacatureloket Qwink. Zo kunnen aan vacatures kwalitatief beter worden vervuld en werkzoekenden beter worden voorbereid op (toekomstige) vacaturevervulling.

Alle jongeren ouder dan 23 jaar krijgen (additioneel) werk aangeboden.

Het Jongerenloket heeft als taak om alle jongeren in de leeftijdsgroep van 23 tot en met 28 jaar aan een (additionele) baan te helpen. Het Jongerenloket is een project waarin de ketenpartners samenwerken. Het Jongerenloket houdt wekelijks contact met de jongeren en verzorgt sollicitatietrainingen. De jongeren worden bemiddeld naar werk of er worden kennismakingsgesprekken met een werkgever geregeld. De aanpak is succesvol gebleken.

131

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Bedrijfsverzamelgebouw totaal programma 6 Arbeidsparticipatie

Raming 2007

121.573 121.573

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 121.573 121.573

Vrijval 2007

0 0

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 6 Arbeidsparticipatie Primitieve begroting

Begroting 2007

Rekening 2007

1.085 20.290 41.308 2.036 1.221 2.869

1.085 21.220 39.173 2.119 1.450 5.199

1.178 29.490 38.408 1.705 1.602 5.113

938.270765 414 15286

68.809

70.245

77.495

7.250-

14.167 35.292 250 -

14.976 32.924 250 20

19 23.688 31.796 52 247 1

198.7121.127 523 19

Totaal baten

49.708

48.170

55.805

7.635-

Saldo programma bruto

19.101

22.075

21.690

384

Lasten

202 Belastingaanslagen 205 Werk 206 Inkomen 207 Zorgvoorzieningen 208 Maatschappelijke Zaken 314 Werkgelegenheid

Totaal lasten Baten

202 Belastingaanslagen 205 Werk 206 Inkomen 207 Zorgvoorzieningen 208 Maatschappelijke Zaken 314 Werkgelegenheid

Verschil Begr/Werk

Onttrekking/toevoeging Onttrekking reserves Storting

2.729-

5.315-

5.120152

195152-

Mutatie reserves

2.729-

5.315-

4.967-

347-

Saldo programma netto

16.372

16.760

16.723

Verschillenanalyse

37

N/V

Bedrag

N

93

N

669

V

748

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 202 Belastingaanslagen Door een toename van het aantal verzoeken tot kwijtscheldingen zijn meer kwijtscheldingen verleend dan begroot 205 Werk - Doordat Emmen fors heeft ingezet op uitstroom via nieuwe gesubsidieerde banen is meer aan re-integratie uitgegeven dan begroot. - De uitgaven aan de oud WIW/ID zijn door tussentijdse uitstroom fors lager dan geraamd. Dit leverde een voordeel op, waardoor er minder aan reserves is onttrokken.

132

- De subsidiebedragen voor de meerjarige projecten ESF en Leren en Werken zijn in 2007 ontvangen. De niet uitgegeven subsidiebedragen zijn vanwege het meerjarige karakter van de subsidieprojecten gedoteerd aan de voorzieningen. - Hogere lasten door meer verstrekte leningen en uitkeringen Besluit Bijstandsverstrekking Zelfstandigen (BBZ) - De uitgaven voor kosten van kinderopvang vallen structureel lager uit doordat er door de daling van het aantal bijstandsgerechtigden minder beroep op wordt gedaan. - Saldo van hogere doorbelasting aan Facilitair Tarief (ivm stijging fte’s en omzetting tijdelijk naar reguliere fte’s) en een per saldo lagere doorbelasting aan apparaatskosten Sociale Zaken

206 Inkomen - Door gerichte sturing op het volume is het aantal uitkeringsgerechtigden fors meer gedaald dan begroot. De uitgaven WWB, BBZ, IOAW en IOAZ vallen hierdoor per saldo lager uit. - De voorziening bijstandsdebiteuren is verhoogd vanwege een toename van het saldo aan bijstandsdebiteuren. - In het najaar van 2007 is Emmen gestart met een Offensief Minimabeleid. Als gevolg van dit offensief vallen de lasten hoger uit dan begroot. 207 Zorgvoorzieningen Lagere aantallen uitkering bijzondere bijstandskosten Zorg 314 Werkgelegenheid - Nog in te vullen taakstellingen/bezuinigingen (reservering ontvangen subsidiebeschikkingen werkgelegenheid) - Overige inkomensoverdrachten (hogere ontvangen rijkssubsidies)

N

8.195

N

346

V

100

V

95

V

1042

N

207

N

70

V

443

N

1039

V

931

V

8.195

V

277

V

88

V

153

N

1.338

N

419

V

342

V

288

N

332

V

423

N N N

68 172 153

Baten 205 Werk - Hogere baten door ontvangst van subsidiebedragen voor de meerjarige projecten ESF en Leren en Werken. - Door hogere lasten inzake het Besluit Bijstand Zelfstandigen valt de declaratie richting Ministerie hoger uit. Er is per saldo voor € 88.000,- meer aan baten ontvangen voor de dekking van de uitgaven aan re-integratie. Gedeeltelijke vrijval van voorziening ESF ter vorming van reserve ESF (zie reserves) 206 Inkomen - In de begroting 2007 na wijziging werd uitgegaan van een tekort op het FWI-budget van € 1,8 miljoen. Voor € 1,3 miljoen zou het tekort gedekt worden uit de egalisatiereserve. Per abuis is de onttrekking uit de reserve bij de begroting onder de baten ingeboekt waardoor de begrote baten € 1,3 miljoen te hoog worden gepresenteerd. In de rekening 2007 is de onttrekking onder de mutaties reserves juist gepresenteerd. De lagere baten ten opzichte van de begroting worden derhalve voor € 1,3 miljoen veroorzaakt door onjuiste presentatie in de begroting. - De definitieve beschikking en declaraties van budgetten voor de uitkeringslasten WWB, IOAW, IOAZ en BBZ vallen door daling van het aantal klanten per saldo lager uit dan geraamd in de begroting. - De ontvangsten uit terugvorderingen op uitkeringsgerechtigden vallen door incidentele acties hoger uit dan begroot. Voor 2008 en verder wordt beleid ontwikkeld om structureel de ontvangsten te verhogen. - Naast de ontvangsten is ook het saldo van de openstaande vorderingen op uitkeringsgerechtigden verhoogd. Reserves Minder onttrekking aan reserve in verband met lagere kosten als gevolg van uitstroom WIW/ID (reserve heeft het karakter van egalisering; er is dus een verband met lasten/baten) Onttrekking bestemmingsreserve FWI (reserve heeft het karakter van egalisering; er is dus een verband met de lasten/baten) Maatschappelijke participaties Reservering WSW middelen

Vorming reserve ESF (zie baten) 133

Programma

7. Verkeer en vervoer

Deelgebieden Het programma “Verkeer en vervoer” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. De volgende “producten” maken onderdeel uit van dit programma: - verkeersplannen - verkeersregelingen - verkeersveiligheid - openbaar vervoer - voorzieningen openbaar vervoer - parkeerbeleid

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Spoorlijn Emmen-Zwolle

Het Rijk heeft met de provincies Drenthe en Overijssel overeenstemming bereikt over de decentralisatie van de spoorlijn. Daarmee heeft de regio de regie in handen voor de opzet van de treindienstregeling. Overleg met de provincie Drenthe over optimaliseringsmaatregelen voor deze lijn zijn gestart. A 37-E 233. Overeenkomstig de afspraak zullen de werkzaamheden aan de A 37 in 2007 worden afgerond. In stedenkring verband wordt een aktieve lobby opgezet voor het afmaken van de A 37 op Duits grondgebied. (gedeelte tussen A 31 en Cloppenburg –A1-) Bestuurlijk overleg provincie Periodiek vindt bestuurlijk overleg plaats met de drentse gedeputeerde voor verkeer en vervoer. In 2007 is nadrukkelijk gesproken over de verkeersknelpunten in Emmen en de wijze waarop daarmee zal worden omgegaan. In 2007 heeft de gedeputeerde onderzoek toegezegd naar de mogelijkheden van een treinverbindingen naar Meppen in Duitsland. Openbaar vervoer Samen met de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden is een onderzoek gestart naar de mogelijke bundelingsvormen van doelgroepenvervoer en openbaar vervoer. Een eerste rapportage is in 2007 gereed gekomen. Parkeren Voor Emmen centrum noord is een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van het realiseren van ongeveer 730 parkeerplaatsen tussen de Westerstraat en de Hondsrugweg dit in het kader van een nieuw voorgenomen vestiging in dit gebied. Ook voor het Willinkplein zijn constructieve gesprekken gevoerd voor de eerste fase ondergronds parkeren. Doorstroming bereikbaarheid Voor de Hondsrugweg en de Boermarkeweg is een maatregelenpakket opgesteld om de doorstroming van het openbaar vervoer en overig gemotoriseerd verkeer beter te laten verlopen. Getracht wordt deze maatregelen in 2008 in uitvoering te krijgen Ontsluiting Bargermeer Door een extern bureau is in het kader van Bahco een onderzoek gedaan naar de ontsluitingsstructuur van Bargermeer. Masterplan Klazienaveen In het kader van “Schip 2” is door een extern bureau onderzoek gedaan naar de mogelijke verkeersstructuur in het centrum van Klazienaveen.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Opstellen parkeernotitie Emmen-centrum met aandacht voor de mogelijkheden van ondergronds parkeren.

Uitgevoerd / stand van zaken Uitsluitend voor intern afstemmingsoverleg bedoeld is gereedgekomen een derde versie parkeernota Emmen. Door ziekte en capaciteitsproblemen zal met inschakeling van een extern bureau de parkeernota in 2008 worden afgerond.

Opstellen van een ontwerp voor het nieuwe station Emmen-zuid, inclusief de daarbij behorende infrastructurele werken.

Een ontwerp nieuw station Emmen zuid en onderdoorgang Nieuw Amsterdamsestraat is gereed. Dit ontwerp is onderwerp van gesprek met Pro Rail en de provincie Drenthe

134

Opstellen plan waarin zijn vastgelegd de rol en de bijbehorende maatregelen voor de functies van de Rondweg, Hondsrugweg, Boermarkeweg en de N-862 (Emmen-Klazienaveen). Hieronder valt ook de uitwerking van GSB prestatieafspraak 50 (verbeteren economische bereikbaarheid: Ringwegenstelsel, tracéstudie ringweg-rijksweg 34 – N-391). Opstellen plan en bijbehorende maatregelen invoeren mobiliteitsmanagement stedelijke bereikbaarheid Emmen.

In overleg met het ministerie van Economische Zaken worden de hier bedoelde GSB gelden ingezet voor het opstellen bereikbaarheidsvisie + maatregelenpakket Emmen centrum. In het 4e kwartaal 2007 is aan een viertal bureau’s gevraagd offerte hiervoor te doen. Aan deze bureau’s is een in 2007 opgestelde notitie aangereikt weergevend de verkeers- en bereikbaarheidsknelpunten in Emmen-centrum.

Opstellen werkplan Gedragsbeïnvloeding 2007.

Gereed.

Voorgenomen maatregelen/acties Uitwerken respectievelijk realiseren van de in het bereikbaarheidsconvenant Provincie DrentheGemeente Emmen 2006-2008 opgenomen projecten.

Uitgevoerd / stand van zaken De voortgang uitvoering projecten bereikbaarheidsconvenant Provincie Drenthe-Gemeente Emmen 2006-2008 ligt op schema. De verplaatsing van het station Bargeres naar Emmen zuid met bijbehorende infrastructuur staat gepland voor 2009-2010.

Start maken met de voorbereidingen voor een nieuw bereikbaarheidsconvenant provincie Drenthe periode 2008-2010; waarin aandacht is voor verdubbeling van de spoorlijn naar Zwolle.

In 2007 is met de gedeputeerde verkeer en vervoer van de provincie Drenthe afgesproken dat de voorbereidingen voor een nieuw convenant worden gestart direkt na het gereedkomen van de bereikbaarheidsvisie + maatregelenpakket Emmen centrum.

Actualiseren van het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan

Niet mee gestart. Wordt opgepakt na gereed komen van bereikbaarheidsvisie+maatregelenpakket Emmen centrum.

In het 4e kwartaal 2007 is aan een viertal bureau’s gevraagd offerte uit te brengen.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen Fasegewijs bouwen aan het eindbeeld van volledige verdubbeling van de spoorlijn EmmenCoevorden-Zwolle en opname van deze lijn in het kernnet (IC-verbinding). Onderdelen van de fasegewijze aanpak zijn: • Aanpassing kruising kernnet Zwolle-Emmen bij Herfte. • Verdubbeling spoor Ommen-Marienberg en Coevorden-Dalen. • Bouw nieuw station Emmen-zuid. • Nieuwbouw spoorbrug over het kanaal Coevorden-Almelo.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De provincies Drenthe en Overijssel hebben met het Rijk overeenstemming bereikt over de decentralisatie van de spoorlijn Emmen-Coevorden-Zwolle. Voor de regio is het van groot belang zelf de treindienstregeling te kunnen opstellen en aan te besteden. In het kader van de ZZL beraden de noordelijke provincies en het rijk zich op de toewijzing van middelen voor optimaliseringsmaatregelen aan deze spoorlijn.

Plan opstellen + bijbehorende maatregelen voor In de op te stellen bereikbaarheidsvisie+maatregelenpakket Emmen de corridor N-34 Hardenberg-Emmen. centrum wordt nadrukkelijk gekeken naar het capaciteitstekort N (capaciteitstekort gedeelten Holsloot – Coevorden 34 gedeelte Emmen-zuid/Emmen Frieslandroute. alsmede Emmen-zuid - Emmen Frieslandroute).

135

Plan opstellen + bijbehorende maatregelen voor de functies van de Rondweg, Hondsrugweg, Boermarkeweg en N-862 (Emmen-Klazienaveen).

Maakt deel uit van de bereikbaarheidsvisie+maatregelenpakket Emmen centrum

Plan opstellen + bijbehorende maatregelen voor het invoeren van mobiliteitsmanagement stedelijke bereikbaarheid Emmen in samenhang met parkeer- en openbaar vervoer beleid.

Wacht op het gereedkomen van de bereikbaarheidsvisie+maatregelenpakket Emmen centrum

B. Kwalitatieve doelstellingen Een beter aanbod van openbaar vervoerverbindingen, betere weg- en fietsverbindingen en het vergroten van de verkeersveiligheid. • de regio dient vlot en zonder risico op vertragingen bereikbaar te zijn vanuit de drie meest relevante richtingen: Zwolle, Groningen en Twente. • een vlotte en betrouwbare pendelbeweging tussen de kernen Emmen, Coevorden en Hardenberg. • de regio dient per spoor concurrerend bereikbaar te zijn.

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) Met het OV bureau Groningen-Drenthe is periodiek overleg over de kwaliteit van het openbaar vervoer in de gemeente Emmen. In 2007 is een onderzoek gestart naar mogelijke bundelingsvormen van doelgroepenvervoer/openbaar vervoer. De werkzaamheden aanleg A 37 zijn in 2007 gereed gekomen. Door de provincie Drenthe is een start gemaakt met de aanleg van de rondweg Nieuw-Amsterdam. Het ontwerp voor het ongelijkvloers maken van de aansluiting Hondsrugweg-Rondweg is gereed. Uitvoering is in 2008.

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 7 Verkeer en Vervoer Primitieve begroting Las ten

203 Vergunningen 303 Verkeer en vervoer 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen

Totaal lasten Baten

Totaal baten Saldo programma bruto

Mutatie reserves Saldo programma netto

203 Vergunningen 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

58 172 1.086 264 3

57 198 1.096 268 4

155 207 1.080 298 29

97916 2925-

1.583

1.624

1.768

144-

54 72 -

54 72 -

205 4 5

15069 5-

127

127

213

86-

1.457

1.497

1.555

58-

-

-

-

1.457

1.497

1.555

Verschillenanalyse

N/V

58-

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren

Lasten 203 Vergunningen - Dubbele doorberekening personeelskosten afd. vergunningen (zie baten) Baten 203 Vergunningen 136

N

97

- Toename aantal verstekte parkeervergunningen - Terugboeking apparaatskosten (zie lasten)

137

V V

75 76

Programma

8. Sport, recreatie en cultuur

Deelgebieden Het programma “Sport, recreatie en cultuur” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. De volgende producten maken onderdeel uit van dit programma: - Sportbeleid- en stimulering - Overdekte en openlucht zwembaden - Recreatie (voor toerisme zie programma 2) - Bibliotheek - Podiumkunst/Muzeval - Kunstzinnige vorming - Amateurkunst - Beeldende kunst - Monumentenzorg

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 De gemeente Emmen is een veel bezochte dagrecreatieve bestemming, met het Dierenpark Emmen en het Emmense (winkel)centrum als absolute trekkers. De afgelopen jaren is de betekenis van Emmen als verblijfsrecreatieve bestemming steeds groter geworden. Het aantal toeristische overnachtingen in de gemeente Emmen is de afgelopen jaren gestaag gegroeid en heeft in 2007 de grens van 400.000 gepasseerd (412.717). Juist de samenhang van een goed verblijfs- én dagrecreatief aanbod biedt kansen voor een verdere ontwikkeling van de sector toerisme en recreatie. Met de aanleg van de vaarverbinding Erica – Ter Apel wordt een nieuw segment in de toeristische markt aangeboord. Binnen de sector Kunst en Cultuur wordt met de invoering van de beleidsgestuurde contract financiering voor bibliotheken Emmen (OBE) en centrum voor de kunsten (CQ) met 2008 als overgangsjaar en definitieve invoering per 2009 een nieuwe subsidiesystematiek ingevoerd. Sport krijgt een steeds grotere maatschappelijke betekenis. Zo wordt sport ingezet als middel om ongewenst gedrag bij jongeren tegen te gaan, om de sociale weerbaarheid van jongeren te vergroten en maakt sport een onlosmakelijk onderdeel uit van de Brede Schoolontwikkeling.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Het vertalen van het geactualiseerde Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (TROP) 2010 in een meerjarenplanning voor de periode 2006 – 2010.

Uitgevoerd / stand van zaken Door capaciteitsproblemen is de actualisatie van het TROP in 2007 niet gerealiseerd.

Uitvoeren TROP-jaarplan 2007

Het TROP-budget 2007 is o.a. ingezet ten behoeve van de activiteiten van het Platform Toerisme, toeristische bewegwijzering, de gemeentelijke deelname aan het Naturpark Moor, het Belvedere-project ‘Veenland’, het Veenloopcentrum Weiteveen en de inzet van de trekschuit “Johannes Veldkamp”

Het stimuleren van de ontwikkeling van evenementen met een (boven)regionale aantrekkingskracht conform het visiedocument evenementenbeleid.

Actiepunt uit het visiedocument evenementenbeleid was het aanstellen van een toerisme- en evenementencoördinator. Deze is in juni 2007 in dienst getreden. De aandacht gaat nu in eerste instantie uit naar het herstructureren van de evenementensubsidiëring.

Uitvoeren Actieprogramma Breedtesport 2005 2010.

Binnen Club Extra, gericht op kinderen (4 – 12 jaar) met een motorische achterstand, zijn in Angelslo en Bargeres diverse activiteiten georganiseerd. Op dit moment worden Gesprekken tussen gemeenten en Sport Drenthe over een vervolg voor het project Sport VO Emmen, gericht op professionalisering van sportverenigingen, zijn hervat. Daarnaast zijn er voorbereidingen getroffen om in 2008 de seniorensportwijzer opnieuw uit te brengen.

Kennisvergaring en netwerkvergroting door participatie in Sport Urban.

In 2007 is niet deelgenomen aan Sport Urbanbijeenkomsten. De hiervoor beschikbare uren zijn in eerdere jaren al ingezet.

138

Uitvoering van het (Buurt-Onderwijs-Sport) BOSproject Jeugd en Veiligheid.

In de wijken Bargeres, Angelslo en Emmerhout worden voor jongeren tussen 12 en 19 jaar sportieve activiteiten georganiseerd. De uitvoering wordt, zoveel mogelijk, gedaan door de sportteams in de wijk. Deze sportteams worden begeleid door (jeugd)opbouwmedewerkers van Sedna en de gemeentelijke sportmakelaars. Doel van deze sportactiviteiten is om met overlast veroorzakende jongeren in contact te komen om daardoor de overlast te voorkomen. Dit project loopt nog tot mei 2009. In het kwadrant De Blokken loopt sinds september 2007 het BOSproject “Sociale weerbaarheid”, gericht op kinderen tussen 11 en 14 jaar.

Implementatie beleidskader gemeentelijke monumentenlijst.

De conceptlijst met 52 objecten is gereed. Eigenaren zijn in de gelegenheid gesteld hun zienswijze kenbaar te maken. In 2008 volgt de definitieve vaststelling van de gemeentelijke monumentenlijst.

In uitvoering brengen van het beleidskader archeologisch onderzoek.

Is aangehouden in afwachting van de nieuwe WRO en de wijziging van de monumentenwetgeving.

Het ontwikkelen van een nieuw theater en het in Deze doelstelling is betrokken bij het project de overbruggingsperiode in stand houden van de “Dierentuin/Theater”. bestaande accommodatie van Theater De Muzeval. Opstellen kadernota kunst en cultuur; met daarin De opdracht tot het opstellen van de kadernota is extern tevens aandacht voor cultuureducatie. uitgezet. De bouwstenennotitie is opgesteld en het eerste concept van de kadernota wordt begin 2008 verwacht. Voor OBE en CQ huisvestingsituatie oplossen, budgetfinanciering invoeren.

In 2007 is het voorstel om over te gaan tot een beleidsgestuurde contract financiering (bcf) goedgekeurd en vastgesteld. Het jaar 2008 fungeert als overgangsjaar, waarna definitieve invoering per 2009 plaats zal vinden. In 2007 is door Domesta een viertal voorstellen met betrekking tot eventuele aanbouw/verbouw van de huisvesting CQ aan de Kapelstraat uitgewerkt. In 2008 wordt verder onderzocht in hoeverre de voorstellen te realiseren zijn. Huisvesting OBE is onderdeel van het Kulturhus-traject.

In het kader van de bibliotheekvernieuwing bibliobussen in aanmerking laten komen voor landelijke innovatiesubsidie bibliotheekvernieuwing.

De subsidieaanvraag is afgewezen.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen Het realiseren van een sportdeelname die gelijk oploopt met de landelijke sportdeelname, bedragende 65 % in 2010 (conform landelijk beleid).

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De sportdeelname in Emmen loopt vooralsnog niet gelijk aan de landelijke sportdeelname. Dit is dan ook nadrukkelijk onderdeel van het gemeentelijk sportbeleid.

In 2010 is –ten opzichte van 2005- het aantal schoolgaande jongeren van 12 – 16 jaar dat minimaal drie keer per week (minimaal 30 minuten) op school en/of bij sportaanbieders sport met 10% gestegen.

Voor diverse doelgroepen binnen de leeftijdscategorie 12 – 16 jaar zijn projecten/activiteiten ontwikkeld. Concreet gaat het o.a. om de ontwikkeling van een sportpas, activiteiten in het kader van de nationale sportweek en zijn er in diverse wijken sportteams actief. Deze teams verzorgen lessen bewegingsonderwijs voor het basisonderwijs en verzorgen sporten spelactiviteiten voor verschillende doelgroepen.

139

In 2007 realiseren dat 100% van de scholen cultuureducatie geïntegreerd hebben in het schoolwerkplan.

90,5% van de scholen heeft cultuureducatie geïntegreerd in het schoolwerkplan.

Als uitgangspunt geldt dat in 2009 een theater is gerealiseerd.

De planning is herzien en gericht op opdrachtverlening tot realisering van een theater binnen het dierenparkconcept in 2009.

B. Kwalitatieve doelstellingen Een kwalitatief goed, voldoende, betaalbaar en eigentijds sport-, recreatie-, kunst- en cultuuraanbod voor iedere inwoner van Emmen.

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) Deze doelstelling maakt onderdeel uit van de in ontwikkeling zijnde Kadernota Kunst en Cultuur. Naar verwachting zal deze kadernota eind 2008 richting de gemeenteraad gaan voor de definitieve besluitvorming.

Het verhogen van de kwaliteit van de culturele infrastructuur (organisatoren, voorzieningen) en het verbreden van het cultuurbereik (voor de burger).

Deze doelstelling maakt onderdeel uit van de in ontwikkeling zijnde Kadernota Kunst en Cultuur. Naar verwachting zal deze kadernota eind 2008 richting de gemeenteraad gaan voor de definitieve besluitvorming.

Het actief inzetten van sport als middel, gebaseerd op − het belang van sporten in relatie tot een gezonde leefstijl; − de groeiende maatschappelijke rol en betekenis van sport in maatschappelijke participatie, sociale cohesie en integratie van uiteenlopende bevolkingsgroepen; − de promotionele waarde van sport; waarbij de jeugd een belangrijke doelgroep is.

Deze doelstellingen staan centraal in de Kadernota Sportbeleid. De in januari 2007 vastgestelde Kadernota Sportbeleid wordt vertaald in een uitvoeringsprogramma, dat uiteraard gericht zal zijn op het realiseren van de genoemde doelstellingen. Daarnaast maakt sport onderdeel uit van de Brede Schoolontwikkeling in 15 wijken.

Het integreren van recreatief en sportief medegebruik in de inrichting van de openbare ruimte.

De Taskforce sport en gezondheid verkent de mogelijkheden om recreatief en sportief medegebruik van schoolpleinen te bevorderen. Schoolpleinen worden zodanig ingericht dat de grens met de openbare ruimte vervaagd.

Behoud van monumentale gebouwen en objecten; integratie in stedelijke structuren.

Deze doelstelling wordt betrokken bij bijvoorbeeld het gebiedsprogramma Zuidoost Drenthe, het Belvedereproject Veenland en ook binnen het project Vaarverbinding Erica – Ter Apel wordt rekening gehouden met behoud van monumentale waarden.

Efficiënte keuzes voor archeologisch bodemonderzoek.

Deze doelstelling zal betrokken worden bij het opstellen van het beleidskader archeologisch onderzoek. In afwachting van de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening en de wijziging van de monumentenwetgeving is de opstelling van het beleidskader aangehouden. Deze doelstelling is onderdeel van het Belvedereproject Veenland.

In het kader van Belvedere benutting en accentuering van archeologische elementen en structuren bij ontwikkelingen. B. Kwalitatieve doelstellingen 1. Opstellen gemeentelijke monumentenlijst.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving 140

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) De conceptlijst met 52 objecten is gereed. Eigenaren zijn in de gelegenheid gesteld hun zienswijze kenbaar te maken. In 2008 volgt de definitieve vaststelling van de gemeentelijke monumentenlijst.

Raming 2007

Toekenning/

Vrijval 2007

Diverse kleine investeringen KEC Diverse kleine investeringen SPORT 20 jaar totaal programma 8 Sport, recreatie en cultuur

492 10.183 10.675

aanwending in het dienstjaar 2007 0 5.018 5.018

492 5.165 5.657

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 8 Sport, Recreatie en Cultuur Primitieve begroting Lasten

103 Geldleningen 203 Vergunningen 204 Toezicht 208 Maatschappelijke Zaken 309 Bibliotheek 310 Muziekonderwijs 311 Sport 312 Kunst en Cultuur 313 Recreatie en toerisme 403 Beheer openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen 608 Podiumkunst/muzeval 609 Beeldende kunst/CBK 610 Sportstimulering 615 Overdekte zwembaden

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

233 131 85 212 2.559 1.619 168 339 34 954 104 1.990 306 435 3.040

233 148 84 215 2.686 1.586 83 457 113 1.212 129 2.204 306 584 3.298

222 272 36 206 2.706 1.605 149 783 129 1.193 62 2.181 300 659 3.121

11 12449 10 2019663261619 68 23 6 76177

12.208

13.339

13.623

284-

233 2 88 428 816 18 1.045

233 64 88 5 433 816 18 18 1.045

222 98 0 86 316 5 451 821 11 64 930

11 3408622701848 46115

Totaal baten

2.631

2.720

3.002

282-

Saldo programma bruto

9.577

10.619

10.621

2-

Totaal lasten Baten

Onttrekking/toevoeging reserves

Mutatie reserves Saldo programma netto Verschillenanalyse

103 Geldleningen 203 Vergunningen 208 Maatschappelijke Zaken 311 Sport 312 Kunst en Cultuur 313 Recreatie en toerisme 403 Beheer openbaar gebied 608 Podiumkunst/muzeval 609 Beeldende kunst/CBK 610 Sportstimulering 615 Overdekte zwembaden

Onttrekking

49-

Storting

56 7 9.584

1.042-

866-

177-

89

54

36

953-

812-

141-

9.666

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: 141

9.809 N/V

143Bedrag

Lasten 312 Kunst en Cultuur - Saldo onderuitputting en toevoeging aan voorziening Kunstmenu (APC 2005-2008) (zie de baten) - Ontwikkeling nieuw Theater; het beschikbaar gestelde budget is in het kader van heroverwegingen volledig geschrapt, waardoor de dekking van deze kosten is weggevallen. Dientengevolge zijn deze kosten ten laste van boekjaar 2007 gebracht. 608 Podiumkunst/Muzeval - In het overwinterplan was voor brandveiligheid een bedrag beschikbaar van in totaal € 816.000. Hierop heeft een onderschrijding plaatsgevonden van € 96.793. Deze kostenbesparing werd gerealiseerd doordat tijdens de uitvoering compartimentgrenzen binnen het gebouw zijn aangepast waardoor meer gebruik gemaakt kon worden van reeds bestaande brandwerende scheidingen. - Onterecht lagere doorberekening van apparaatskosten aan verhuur derden ten opzichte van voorstellingen. 610 Sportstimulering - Afrekening zwemvangnet 2002-2005: Dit jaar heeft de afrekening zwemvangnet 2002-2005 plaats gevonden. In de definitieve verantwoording specifieke uitkering stimulering zwemvaardigheid 2002-2005 heeft het CFI gemeld een bedrag van € 128.000, - terug te vorderen, op basis van verantwoordingsrichtlijnen. Het college heeft formeel bezwaar gemaakt tegen de toepassing van de richtlijnen. Dit heeft geresulteerd in een herziening van de beschikking door het CFI, waardoor het te retourneren bedrag opnieuw is vastgesteld € 63.847, -. Met dit nieuwe besluit is aan het bezwaar tegemoet gekomen en is het bezwaar ingetrokken. 615 Overdekte zwembaden - Ten aanzien van inhuur van derden zal er dit jaar een voordeel zijn als gevolg van enerzijds het vinden van gekwalificeerd instructie personeel, anderzijds door tijdelijke sluiting instructiebad van zwem- en golfslagbad Aquarena en tijdelijke sluiting van zwembad Neptunus. - Lagere kapitaallasten wegens uitgestelde of later uitgevoerde investeringen.

N

230

N

169

V

96

V

56

N

63

V

123

V

54

N

57

V

91

V

230

V N

67 71

N

115

N

54

N

58

Baten 203 Vergunningen - Vergunningen: het nadeel is vooral te wijten aan het product evenementen waar het inkomstenbudget is opgehoogd met € 62.000, - betreffende 1 fte administratief juridisch voor voorlopig een periode van 2 jaar. Tegenover deze batenraming staan vooralsnog geen inkomsten. - Terugboeken uren afdeling vergunningen 312 Kunst en Cultuur Meer subsidies Kunstmenu dan begroot (APC 2005-2008); de niet-bestede subsidie wordt in een voorziening gestort (zie de lasten). 608 Podiumkunst/muzeval - Extra inkomst met name door ontvangen toegangsgelden voor verhuurvoorstellingen - Minder ontvangen toegangsgelden voor voorstellingen als gevolg van een lager aantal bezoekers. Opgemerkt wordt dat de raming van toegangsgelden is gebaseerd op de voorstellingsbegroting van het seizoen 2006-2007. Dit brengt schommelingen met zich mee. 615 Overdekte zwembaden - Minder inkomsten door o.a. onderhoudswerkzaamheden zwembad Aquarena en zwembad Neptunus Reserves - De kosten voor het overwinterplan komen ten laste van de VAR. Het project is nagenoeg afgewikkeld in 2007. - Lagere achterstallige en uitzonderlijke onderhoudswerkzaamheden(niet vallend in het onderhoudsplan), die ten laste worden gebracht van de bestemmingsreserve.

142

Programma

9.

Openbaar gebied

Deelgebieden Het programma “Openbaar Gebied” omvat alle activiteiten die door de gemeente, ten aanzien van het beheer en onderhoud en de communicatie daarover met bewoners en overlegpartners, worden ondernomen. De volgende producten maken onderdeel uit van dit programma; • beleidsuitvoering, planvorming, uitvoering, beheer en onderhoud van: wegen, straatmeubilair, parkeervoorzieningen en bermen; openbare verlichting kabels en leidingen; openbaar groen, begraafplaatsen, natuurbescherming en speelplaatsen; water, waterwegen, waterbermen, riolering en gemalen; sportvelden en buitenruimten rond openbare scholen. • overleg met de erkende overlegpartners, doelgroepen van bewoners en andere betrokkenen in de stad, de dorpen en het landelijk gebied over het beheer en onderhoud. Opmerking: het verbeteren van de omgevingskwaliteit heeft relaties met de programma’s 5 en 11.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Het afgelopen jaar hebben we geïnvesteerd in de rol van opdrachtgever. Veel uitvoerend werk wordt uit- of inbesteed aan NV Area reiniging, de EMCO en aan aannemers. Bepaalde specialismen zijn in huis gehouden, uit het oogpunt van klantgerichtheid, en om de goede opdrachtgeversrol te kunnen vervullen. Er is een pilot voorbereid, waarbij groenonderhoud wordt uitbesteed aan een aannemer, die EMCO-medewerkers gedetacheerd in dienst neemt. Gezien de ervaringen wordt dit waarschijnlijk de manier van aanbesteden van het groenonderhoud voor de jaren daarna. Het heeft het bijkomend voordeel dat EMCO-medewerkers beter kunnen doorstromen. De plannen voor de beeldkwaliteit groen waren begin 2007 in concept gereed. Ze zijn doorgesproken met de EOP’s en zo mogelijk met bewoners, en zijn (in zeer geringe mate) aangepast. Ze zullen nu worden vastgesteld. Met “grijs” is een start gemaakt. En over “reiniging” zijn de afspraken gemaakt voor 2008. Er is een notitie “Signaleren, toezicht en handhaving in het openbaar gebied” gemaakt. Daarin is ook de financiële dekking geregeld. De uitvoering zal projectmatig worden aangepakt. Ons voornemen om in samenwerking met de woningcorporaties, Sedna en andere partijen enige piltots m.b.t. de ontwikkeling van wijk- en dorpsprogramma’s uit te voeren heeft als resultaat gehad dat er afspraken zijn gemaakt met de corporaties. Er zijn 3 pilots gestart (Barger-Compascuum is daarbij aangehaakt) en de financiën zijn voor 2008 en 2009 beschikbaar. Er is veel energie gestoken in de relatie met de Erkende Overlegpartners. In 2007 is met een vertegenwoordiging van elke EOP gesproken in evaluatieve zin. Dat zal leiden tot een rapportage met verdere verbetervoorstellen.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Het in overleg met direct betrokkenen opstellen van een Beheer- en onderhoudsmeerjarenprogramma Opstellen van meerjarenplannen voor de budgetten van erkende overlegpartners.

Uitgevoerd / stand van zaken In 2007 zijn de beeldkwaliteitsplannen onderhoud groen doorgesproken met de erkende overlegpartners en waar mogelijk uitgevoerd. In 2008 zal deze werkwijze verder worden aangescherpt. Alle 34 EOP’s hebben meerjarenplannen opgesteld.

Opstellen van meerjarenprogramma vervanging Er is een start gemaakt met het opstellen van het en beheer speelvoorzieningen. meerjarenprogramma vervanging en beheer speelvoorziening.

Uitvoering van het gemeentelijk rioleringsplan

De uitvoering verloopt conform het door uw raad vastgestelde plan

Het verbeteren van het rioleringssysteem door: a. het ontkoppelen van verharde oppervlakten van het vuil- water- systeem; b. het aanleggen van gescheiden systemen voor vuil water en regenwater;

Met de waterschappen Velt en Vecht en Hunze en Aa is het afvalwaterakkoord 2004-2007 gesloten. De doelstellingen die we als gemeente moesten behalen zijn met goed resultaat gerealiseerd.

143

Het uitvoering geven aan de gemaakte veegplannen.

Area heeft de veegplannen zoals vastgesteld in de productovereenkomst en één onkruidronde uitgevoerd.

Jaarlijkse deelname nationale boomfeestdag.

Zoals ieder jaar hebben we ook in 2007 aan de nationale Boomfeestdag deelgenomen.

De verkoop van 5 ha. (snipper)groen.

In 2007 is de handhaving op het illegaal in gebruik genomen groen besproken met de afdeling Toezicht en Handhaving. Aan het onderwerp zitten nog een aantal haken en ogen, bijvoorbeeld verjaring. Er is het vorig jaar circa 1 ha. verkocht. Een evaluatie met verbetervoorstellen is in voorbereiding. Daarin wordt het onderdeel handhaving meegenomen.

Verwerken binnengekomen meldingen meldpunt openbaar gebied

Er zijn ca. 12.000 medlingen binnengekomen. Het meldpunt werkt sinds eind 2007 met het nieuwe computerprogramma Magic/SDE. Het testen en inregelen daarvan is bijna afgerond. In het eerste kwartaal 2008 wordt de applicatie operationeel.

Het maken van een plan van aanpak We hebben het Plan van Aanpak Sociale Veiligheid 2006-2009 Verbetering sociale veiligheid (in samenwerking vastgesteld. Het is opgesteld met de direct betrokkenen. met de deelnemers in het Uitvoeringsoverleg). Instellen van een fonds openbaar gebied

Het fonds is ingesteld en heeft in de begroting 2008 de naam Storting Openbaar Gebied meegekregen.

Opstellen van wijk- en dorpsplannen in overleg In 2007 zijn 3 pilots benoemd te weten: Emmermeer, Zwartemeer met de erkende overlegpartners en bewoners, en Schoonebeek. Tevens is in dit proces Bargercompascuum verspreid over de komende jaren. meegenomen. Jaarlijks minimaal 2 maal overleg via de overlegplatforms met iedere erkende overlegpartner.

In 2007 hebben we 3 maal op kwadrantsniveau (de Velden, de Blokken en de Monden) een platform-overleg met de EOP gehad. In de Stad houden we platformoverleg rondom thema’s. In 2007 heeft dit overleg in het teken van beeldkwaliteitplannen gestaan.

Jaarlijks minimaal 2 maal overleg met iedere erkende overlegpartner over beheer en onderhoud in het uitvoeringsoverleg.

Met iedere EOP hebben vrijwel overal overleggen plaatsgevonden over het onderhoud. In 2008 zal het systeem van schouwen strakker worden ingeregeld en daarmee het overleg over de schouwresultaten.

Jaarlijks 2 maal overleg over natuurbescherming In 2007 hebben we één keer met het Platform Natuurbehoud en met lokale natuurbeschermingsorganisaties. twee keer met de dierenbescherming overlegd. Jaarlijks een wijk-/dorpsschouw in alle 34 wijken Dat is gerealiseerd daar waar de erkende overlegpartner dit en dorpen. heeft aangegeven. In 2008 zal hier sterker op worden ingezet.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen

144

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect

In 2010 moet de waardering van de burgers en ondernemers van de woon-, leef- en werkomgeving in alle wijken en dorpen zijn \ toegenomen. De waarderingscijfers in vier wijken, die in het kader van het Woonbelevingsonderzoek worden verzameld, gelden als indicator. De waardering moet in 2010 in 4 wijken het volgende beeld geven: • in Emmerhout van 6,7 naar 7,1; • in Emmermeer van 6,9 naar 7,1; • in Angelslo van 6,5 naar 7,1; • in 2007 in deze 3 wijken een waarderingsgroei van ten minste 0,1 punt; • in Bargeres handhaven op 7,3; in de niet genoemde wijken en dorpen moet ook sprake zijn van een toegenomen waardering. Bron: Woonbelevingsonderzoek 2003 (Gemeente Emmen). Via een beleids- en meerjarenprogramma, dat in overleg met de direct betrokkenen zal worden opgesteld, zullen het beheer en onderhoud zo doelmatig mogelijk worden uitgevoerd.

In 2007 heeft het onderzoek Wonen en Leefbaarheid 2007 plaatsgevonden. Uit het onderzoek komen voor 2007 de volgende kengetallen woonbeleving naar voren: • Emmerhout 8,0 • Emmermeer 7,8 • Angelslo 7,5 • Bargeres 8,2 Er is sprake van een toegenomen waardering. Bron: Onderzoek Wonen en Leefbaarheid 2007 – Companen.

A. Kwantitatieve doelstellingen Uitvoering, beheer en onderhoud. • De gemiddelde kwaliteit van stroomgebiedsontsluiting- en erftoegangswegen brengen en houden op “matig” volgens de globale visuele inspectiemethode van het CROW (kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte).

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De CROW systhematiek is gewijzigd. De norm 2.3. komt overeen met een gemiddelde kwaliteit die ligt tussen matig en voldoende. Door het ontbreken van voldoende financiële middelen is het niveau niet in alle gevallen op het gewenste niveau gebleven. Het effect daarvan is: toename klachten, achteruitgang kwaliteit leefomgeving, negatieve invloed op imago gemeente op die plekken waar de kwaliteit onder het gemiddelde zakt. We onderzoeken in hoeverre achterstallig onderhoud leidt tot daadwerkelijke kapitaalvernietiging.

In 2007 zijn voor het groenonderhoud beeldkwaliteitplannen besproken met de erkende overlegpartners. In 2008 zal een pilot starten waarbij groenonderhoud bij een aannemer zal worden ingezet met daarbij de eis dat de aannemer EMCO-medewerkers gedetacheerd inzet voor het groenonderhoud. De beheerplanningen en meerjarenprogramma’s zijn inzichtelijk gemaakt.

De geplande onderhoudsfrequentie straatreiniging is gehaald. Er winkelcentra, die de daaraan toegekende zijn diverse wijkschouwen met EOP’s gehouden. Het resultaat daarvan stemt niet in alle gevallen tot tevredenheid (zie onder gebruikswensen voor bewoners en 2.). bezoekers kunnen vervullen.

• Schone en veilige wegen, pleinen en

• In de komende jaren zal samen met

bewoners en doelgroepen uitvoering worden gegeven aan het thema Emmen Schoon

145

In het kader van Emmen Schoon is het PET-fles lesproject voortgezet. Dit project draagt bij aan het verminderen van zwerfafval en stimuleert de bewustwording van de afvalproblematiek. Daarnaast hebben er verschillende schoonmaakinitiatieven plaatsgevonden door het beschikbaarstellen van matrieel o.a. voor het Z-team in EmmerCompascuum en de landelijke natuur opschoondag. Tevens heeft in samenwerking met het Esdalcollege een feestelijke lancering plaatsgevonden van de ondergrondse containers.

• Een sobere, maar goed onderhouden groenstructuur die de daaraan toegekende functies kan vervullen.

In 2007 is gewerkt aan het doorlopende proces om de groenstructuur te versoberen in beheer en onderhoud. Daarnaast is er in 2007 gewerkt en gemonitord middels beeldkwaliteitsplannen via het PDA-systeem (Personal Digital Assistent). Dit heeft geresulteerd in afspraken met de overlegpartners, aannemers en EMCO. De EOP’s hebben enige invloed gekregen op de beeldkwaliteitsplannen; benodigde aanpassingen worden in het daaropvolgende jaar meegenomen in het groenonderhoudscyclus. Het jaar 2007 was het eerste jaar dat op deze procesmatige wijze is gewerkt.

In Emmerhout is een haalbaarheidsonderzoek gestart naar de zorgen voor een ongestoorde afvoer van benodigde aanpassingen van het rioolstelsel. In Emmermeer wordt in samenwerking met de Wooncom geïnventariseerd water, waarbij nadrukkelijk het welke oplossingen mogelijk zijn voor de daar heersende milieuaspect wordt betrokken. problematiek. Met de waterschappen Velt en Vecht en Hunze en Aa’s is een afvalwaterakkoord gesloten 2004-2007. De te behalen doelstellingen zijn met goed resultaat behaald. In 2007 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2008 alle 228 Het oplossen van 228 ongezuiverde lozingen in het buitengebied voor 2010, ongezuiverde lozingen in het buitengebied aan te sluiten of te voorzien van een IBA (Individuele Behandeling Afvalwater). waarvan 30% per 2006.

• Een hoogwaardig rioolstelsel dat kan

•

B. Kwalitatieve doelstellingen Het doen toenemen van de tevredenheid van de burgers en ondernemers over de woon-, leefen werkomgeving, de bereikbaarheid en daarmee samenhangende openbare voorzieningen.

146

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) In 2007 heeft nog geen “tevredenheids-meting” plaatsgevonden. We verwachten dat het in 2007 gestarte onderhoud groen op basis van beeldkwaliteitsplannen een positieve bijdrage zal leveren aan het behalen van deze doelstelling.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Raming 2007

Aanvullende voorzieningen N391 Reconstr. Klazienaveensestraat Reconstr. Fietspad kanaal A Emmer-Compascuum Openbare verlichting (armaturen) Uitvoering herinrichting deelgebied Emmen Beschikbaar volume diverse kleine invest. 20 jaar Beschikbaar volume materieel O.B.W. 10 jaar Herinrichting Schoonebeek Vervanging openbaar groen Diverse invest. openb. werken (20 jr.) (v.m. 6 tonspot) Herstel Veenparkkanaal (uit volume verv. investeringen) totaal programma 9 Openbaar gebied

27.470 22.548 16.911 17.500 353.524 41.954 4.529 185.489 51.660 77.937 50.000 848.982

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 27.470 22.548 16.911 17.500 125.996 1.000 2.337 140.000 0 77.937 431.159

Vrijval 2007

0 0 0 0 227.528 40.954 2.192 45.489 51.660 0 50.000 417.823

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 9 Openbaar gebied Primitieve begroting Las ten

103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 203 Vergunningen 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied 406 Toezicht openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen

793 15 103 16.883 8.454 531 5

351612251.274115

25.131

25.182

26.783

1.601-

759 26 3.401 228

759 50 75 3.156 228

793 99 76 3.882 260

3549172632-

4.414

4.268

5.111

843-

20.717

20.915

21.673

758-

Onttrekking

-

-

Storting

-

200

200

-

-

200

157

43

20.717

21.115

21.830

103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 203 Vergunningen 403 Beheer openbaar gebied 405 Onderhoud openbaar gebied

Saldo programma bruto

Mutatie reserves Saldo programma netto

Verschillenanalyse De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren:

147

Verschil Begr/Werk

759 14 42 16.658 7.180 520 10

Totaal baten

Onttrekking/toevoeging reserves

Rekening 2007

759 43 16.658 7.141 522 8

Totaal lasten Baten

Begroting 2007

43-

N/V

43

715-

Bedrag

Lasten 203 Vergunningen De hogere lasten op deze producgroep hebben m.n.betrekking op toerekening van apparaatskosten . Aangezien de personeelskosten van afd. Vergunningen zowel via de verdeelmodule als toerekening van het standaarduurloon worden doorberekend zijn bij de baten de terugboekingen opgenomen. Per saldo resteert een overschrijding van 13.150,= door inzet extra uren. Zie toelichting bij baten 403 Beheer openbaar gebied - toerekening apparaatskosten als gevolg van meer inzet personeel dan geraamd - Toevoeging aan de “ordervoorziening Boekweitveld inrichting openbaar gebied” in 2007 nog niet gerealiseerd. - Afrekening subsidie van recreatieschap t.b.v. fietstotaalplan in 2006 ten gunste van exploitatie geboekt. Dit had in 2006 geboekt moeten worden ten gunste van de nog te ontvangen subsidies. Deze post in nu in 2007 ten laste van de exploitatie gebracht. 405 Onderhoud openbaar gebied - Onderhoud verharding Stad goederen en diensten derden - toerekening apparaatskosten a.g.v. extra inhuur personeel van derden, wervingskosten afdelingshoofd, huur voertuigen - goederen en diensten van derden - nagekomen oppompkosten voor de jaren 2005 en 2006 van waterschap Velt en Vecht - onderhoud groen Stad zie resultaat bij beheer openbaar groen - inhuur personeel van derden. Ondanks de prognose die is afgegeven bij Marap 1 is de werkelijke inhuur van derden aanzienlijk hoger - toerekening apparaatskosten a.g.v. extra inhuur personeel van derden, wervingskosten afdelingshoofd, huur voertuigen - goederen en diensten van derden. Diverse kosten geboekt t.l.v. onderhoud het budget staat bij beheer openbaar groen - goederen en diensten van derden. Een deel van de overschrijding valt weg tegen het positieve resultaat op het product Beheer begraafplaatsen. Kosten zijn niet t.l.v. de amortisatievoorziening begraafplaatsen gebracht. Dit in afwachting van de uitkomsten van het onderzoek dat gaande is rond het proces begraven en de bijbehorende voorziening. - inhuur personeel derden en huur voertuigen t.b.v. onderhoud begraafplaatsen - meer kosten aanleg inritten - meer werkzaamheden op het composteerterrein

N

61

N

72

N

80

N

71

N N

100 77

N N N N

60 95 55 110

N

87

N

196

N

257

N N N

97 52 87

V

526

V

120

V

90

Baten 403 Beheer openbaar gebied - betreft een deel van afrekening overeenkomst/aanneemsom AREA 2006, collegebesluit 2808-2007. Er is een voorstel tot resultaatbestemming gedaan om het bedrag toe te voegen aan het “fonds openbaar gebied”. - bijdrage ontvangen van provincie Drenthe t.b.v. grondaankopen Foxel gestort in ordervoorziening - meeropbrengst parkeerterrein Noord en Willinkplein. T.o.v. rekening 2006 een stijging van de parkeeropbrengsten € 80.000. Dit is een gevolg van de uitbreiding van de capaciteit op het Willinkplein en gedeeltelijk een gevolg van het verplaatsen van de zomerkermis naar het parkeerterrein aan de Kerkhoflaan.

148

Programma

10. Zorg en welzijn

Deelgebieden Het programma “Zorg en Welzijn“ omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. O.a. de volgende beheerstaken maken deel uit van dit programma: - Vormings- en ontwikkelingswerk - Maatschappelijke begeleiding en advies - Sociaal Cultureel Werk - Basisgezondheidszorg - Zorg gehandicapten - Verpleeginrichtingen - Integratie - Maatschappelijke Ondersteuning

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Maatschappelijke Ondersteuning Het meest dominante thema op het gebied van Zorg en Welzijn is in 2007 ongetwijfeld het verder vorm geven van het brede Wmo beleid geweest. Op 20 december 2007 heeft de raad het beleidsplan Wmo 2008 -2012 vastgesteld. Uit het meerjaren beleidsplan vloeit een werkplan van 55 actiepunten voort, de komende jaren te realiseren vanuit de 9 Wmo prestatievelden. Tevens is het te voeren financiële beleid op het brede terrein Wmo in meerjarenperspectief vastgesteld. Integratie In maart 2007 heeft de raad het beleidsplan Inburgering plus de nieuwe prestatieafspraken in het kader van het GSB aangenomen. Het nieuwe geld voor de OGGz Per 1 januari 2007 hebben alle centrumgemeenten extra geld gekregen om beleid te maken en uit te voeren in het kader van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz). Dit geld is vooral bedoeld om overlast veroorzakende zorgmijders te kunnen aanpakken. De gemeente is vrij om het geld te besteden, als het maar een verband heeft met de OGGz. Voor Emmen gaat het om een bedrag van circa 4 ton. Hiervoor is nieuw beleid ontwikkeld in het kader van de Wmo ( Beleidsplan Wmo 2008 -2012 ). Gezondheidszorg In 2008 dient de gemeente een nieuwe Nota lokaal preventief volksgezondheidsbeleid te hebben vastgesteld. De nota zal voor Emmen twee onderdelen bevatten, te weten een gezamenlijk deel van de Drentse gemeenten en een specifiek Emmens deel. Het gezamenlijke deel ligt inmiddels in concept voor en wordt bestuurlijk besproken binnen de gemeenschappelijke regeling voor de GGD Drenthe. Het Emmense deel is in voorbereiding.

Voorgenomen maatregelen/acties Uitgevoerd / stand van zaken Uitvoering geven aan de overeenkomst 2007 met Dit is gerealiseerd. de welzijnsorganisatie Sedna. De ontwikkeling van nieuwe woonzorgconcepten annex welzijnaccommodaties in Erica en de realisering van dergelijke voorzieningen in Emmermeer en Emmercompascuum. Kadervorming van de vrijwilligers in de buurt-, dorp-, wijkaccommodaties via het vrijwilligerssteunpunt bij Sedna.

Dit is gerealiseerd.

Dit is gerealiseerd via een samenwerking van Sedna ( rekrutering van de vrijwilligers ) en het Drenthe College ( scholing van de vrijwilligers )

Het op dorps- en wijkniveau versterken van de Dit is gerealiseerd via de verdere uitrol van de methodiek Emmen sociale cohesie. Uitvoering van de WMO, met Revisited naar de overige wijken en dorpen en via de vaststelling van het name het Loket Zorg en Welzijn, is “WMO-proof”. Wmo Beleidsplan 2008 – 2012. De individuele verstrekkingen in het kader van de WMO voldoen aan de vastgestelde kwaliteitsnormen en het meerjarenbeleidplan is vastgesteld.

149

De nieuwe Wet Inburgering wordt uitgevoerd; met name de informerende rol is vormgegeven, de prioritaire doelgroepen die een voorziening van de gemeente krijgen aangeboden zijn vastgesteld en de uitvoering binnen de ambtelijke organisatie is helder. Door middel van een passende meldstructuur wordt meer zicht en grip op de doel- en risicogroepen van de maatschappelijke opvang verkregen. Het ouderenbeleid is geactualiseerd.

Ontwikkeld wordt een laagdrempelige inloopvoorziening voor dak- en thuislozen. Door middel van de projectgroep Sport & Gezondheid wordt een aanpak bestrijding overgewicht ontwikkeld en geregisseerd.

Dit is gerealiseerd. Beleidsplan en verordening inburgering zijn in maart 2007 door de raad vastgesteld. Ambtelijk is het team inburgering onderdeel geworden van Sociale Zaken.

Is gerealiseerd als onderdeel van het beleidsplan Wmo ( uitwerking van de prestatievelden 7,8 en 9 ) In 2007 is een start gemaakt met de actualisatie van het ouderenbeleid door middel van het opstarten van de discussie over de te vormen Keten Ouderen en het opnemen van ouderenbeleid in de beleidsgestuurde contractfinanciering die is aangegaan met Sedna. Daarnaast is in 2007 de opzet voor het consultatietiebureau voor ouderen afgerond. Start in 2008 ( onderdeel beleidsplan en werkplan Wmo 2008 – 2012 )

In 2007 is het Overbruggingsplan preventie overgewicht door het college vastgesteld. Uitvoering vindt plaats in 2008 en 2009.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect De meerjaren beleidsnotitie 2008 -2012 over de uitvoering van de WMO is door de gemeenteraad Dit is gerealiseerd in de raadsvergadering van 20 december vastgesteld. Het binnen acht weken beslissen op een aanvraag voor WMO-voorzieningen (incl. medisch advies) en Deze doelstelling is gerealiseerd. de tijdige levering van zulke voorzieningen. Vanuit de gemeentelijke regierol is er samenhang Dit is gerealiseerd in het 4 jarige beleidsplan Wmo. Informatie en advies en afstemming tot stand gekomen wat betreft de wordt de komende jaren, via de uitwerking van het werkplan Wmo, informatie- en adviesfunctie vanuit de WMO. verder vorm gegeven Er is een bestuurlijk besluit genomen of het loket Het loket Zorg en Welzijn is in 2007 uitgebreid met het aspect wonen. Zorg en Welzijn wordt uitgebreid met het aspect wonen. Opzetten van een pilot en een projectgroep gericht op de vermindering van overgewicht bij jongeren; doelgroep 9-12 jarigen (prestatieafspraak met het rijk, BDU SIV. nr: 15 Gezond en wel in de stad ).

In 2007 is een Taskforce Sport en Gezondheid opgericht ( gemeente Emmen, obesitaskliniek SZE,Sedna, de RUG, GGD en de Stenden Hogeschool ) In het uitvoeringsprogramma van de Taskforce zijn de prestatieafspraken GSB opgenomen.

Onderzoek naar de mogelijkheden om te komen tot ketenregie in de ouderenzorg en een nieuw preventief ouderenbeleid.

Deze doelstelling is gerealiseerd als onderdeel van het Wmo beleidsplan 2008 – 2012.

Het aantal in te burgeren nieuwkomers bedraagt 86 en het aantal oudkomers 68. De inburgeringtrajecten leiden tot het inburgeringexamen (prestatieafspraak met het rijk, BDU SIV. nr. 1: gedeeld burgerschap).

Per 1 januari 2007 is inburgering onderdeel geworden van het prestatieconvenant GSB. De prestatieafspraken lopen t/m 31 december 2009. De totale ambitie bedraagt 450 trajecten. In 2007 zijn 80 trajecten gerealiseerd. Het eerste half jaar 2007 is besteed aan het aanbestedingstraject.

Aantal plaatsen in de vrouwenopvang bedraagt 64 in 2009, waarvan 62 in 2007 (prestatieafspraak met het rijk, BDU SIV. nr. 11: Van de straat en veilig). 1.

Deze doelstelling is gerealiseerd.

150

In 2007 is specifiek beleid ontwikkeld met betrekking tot de gemeentelijke Openbare Geestelijke Gezondheidszorg.

Is gerealiseerd als onderdeel van het beleidsplan Wmo 2008 – 2012 ( prestatieveld 8 Wmo ).

Het beleid en de systematiek van subsidieverlening is in 2007 vernieuwd.

Hiermee is in 2007 een goede start gemaakt, maar gezien de complexiteit van het thema is definitieve besluitvorming voorzien in de loop van 2008.

B. Kwalitatieve doelstellingen Een zo zelfstandig en volwaardig mogelijke participatie van inwoners in de samenleving

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect)

Meest optimale voorziening voor de burger met een beperking binnen het budget, waarbij de problematiek van de burger leidend is;

Is gerealiseerd via de indicatiestelling individuele verstrekkingen.(Wmo) Maatschappelijk effect is deelname aan de samenleving en versterking van de zelfredzaamheid van de cliënten.

Het vernieuwen c.q. versterken van de sociale infrastructuur;

Naast de gemeente hebben andere instanties en instellingen een taak om de leefbaarheid en sociale cohesie te bevorderen. In Emmen Revisited vormt de samenwerking tussen bewoners, instanties en overheid een voorwaarde om te komen tot een integrale aanpak. Naast de gemeente zijn de wooncorporaties, politie, Welzijngroep Sedna, Erkende Overlegpartners, zorgaanbieders, Buurtsupport, scholen, bibliotheken, verenigingen en stichtingen voor sport, kinderopvang, sociaal-cultureel werk, winkeliers, etc. partner in het proces.

Het op dorps- en wijkniveau versterken van de sociale cohesie.

In Emmen hebben we met Emmen Revisited een werkzame en succesvolle methode ontwikkeld om de leefbaarheid en de sociale samenhang te bevorderen. Implementatie van deze methode zal plaats vinden naar de overige wijken en dorpen. Met het Centrum voor Jeugd en Gezin is in november 2007 een convenant afgesloten, waardoor extra ontwikkelingkansen aan jongeren binnen de gemeente kan worden geboden. De convenantpartners naast de gemeente zijn; de provincie Drenthe, Bureau Jeugdzorg Drenthe, GGD Drenthe, Icare en Sedna.

Door samenwerking tussen partijen extra kansen bewerkstelligen

151

Is gerealiseerd via uitvoering WWB, WI ( inburgering ),Wmo, WSW.

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 10 Zorg en Welzijn

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 10 Zorg en Welzijn Primitieve begroting Lasten

103 Geldleningen 200 Zorgvoorzieningen 207 Zorgvoorzieningen 208 Maatschappelijke Zaken 315 Algemeen maatschappelijk werk 316 Ouderenzorg 317 Vreemdelingen 318 Dorpshuizen, wijk- en jongerencentra 319 Sociaal-cultureel werk 321 Maatschappelijke opvang 322 Algemene gezondheidszorg 323 Jeugdgezondheidszorg 401 Beleid openbaar gebied 506 Onderhoud gebouwen

Totaal lasten Baten

103 Geldleningen 207 Zorgvoorzieningen 208 Maatschappelijke Zaken 315 Algemeen maatschappelijk werk 316 Ouderenzorg 317 Vreemdelingen 319 Sociaal-cultureel werk 321 Maatschappelijke opvang 322 Algemene gezondheidszorg 323 Jeugdgezondheidszorg 506 Onderhoud gebouwen

Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking/toevoeging Onttrekking reserves Storting Mutatie reserves Saldo programma netto

152

Begroting 2007

Rekening 2007

101 10.536 1.879 1.552 1.273 127

101 197 23.524 2.766 1.641 1.224 110

101 122 23.824 1.786 1.506 1.173 63

0 74 301980 136 51 47

55

328

363

36-

2.434 4.728 1.744 1.350 103 241

2.431 5.145 3.415 1.359 103 260

2.561 5.303 2.703 1.338 112 261

130158711 21 91-

26.123

42.602

41.217

101 1.610 535 4.631 1.206 33

101 2.196 1.385 10 1 4.922 456 1.235 0-

101 2.651 389 2 4 321 5.056 600 1.319 -

0 455996 210 4321134143830-

8.116

10.307

10.442

135-

18.007

32.296

-

1.046-

-

30.775

Verschil Begr/Werk

1.385

1.520

803-

244-

4.143

3.746

397

-

3.096

2.942

153

18.007

35.392

33.718

1.673

Verschillenanalyse

N/V

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren:

Lasten 200 Zorgvoorzieningen - Door inzet van vrijwiligers en een latere opstart van het Zorgloket zijn de loonkosten lager uitgevallen dan begroot.

V

74

207 Zorgvoorzieningen - Minder woonvoorzieningen verstrekt (1759 ten opzichte van 1941 in 2006). - Daling aantal verstrekte vervoervoorzieningen ( 2274 t.o.v. 2589 in 2006). - Hoger aantal Persoons Gebonden Budgetten verstrekt dan begroot, en meer herindicaties PGB houders. - Stijging kosten onderhoudscontracten van hulpmiddelen. - Hogere kosten i.v.m. komst WMO (awbz clienten) en prijsstijgingen CIZ. - Niet geraamde lasten betreffende indicaties Huishoudelijke Hulpverlening (ciz). - Hogere kosten Huishoudelijke Hulpverlening (HH1 en HH2).

V V

1.023 356

N N N N N

1.318 100 65 63 164

208 Maatschappelijke zaken - Lagere subsidies jongerencentra - Hogere subsidies dorps- en wijkcentra - Hogere subsidies SCW

V N N

82 151 65

315 Algemeen maatschappelijk werk - Onderschrijding uren SEO (door ziekte, vacatures e n zwangerschapsverlof).

V

125

V

141

V

89

V V

137 531

V

410

207 Zorgvoorzieningen - Hogere bijdrage van het Rijk inzake de “grote woningaanpassingen”. - Extra inkomst door een opgelegde boete aan een hulpmiddelenleverancier.

V V

137 273

208 Maatschappelijke zaken - Terugontvangsten voorruit verleende subsidies exploitatietekort dorpshuizen, wijken jongerencentra voorgaande jaren (de exploitaties van de dorpshuizen, wijk- en jongerencentra waren gunstiger dan begroot).

V

96

319 Sociaal cultureel werk - Vrijval budget preventief jeugdbeleid (is onderdeel van het resultaat bestemmingsvoorstel “Reserveren middelen voor subsidie Centrum jeugd & gezin gemeente Emmen”). 322 Algemene gezondheidszorg - Onderschrijding uren SEO (door ziekte, vacatures e n zwangerschapsverlof). - Afwikkeling GGzoD, was in zijn geheel geraamd, maar dit is een meerjarig traject (hier tegenover staat een onttrekking aan een reserve). - Onderuitputting WMO-gelden; gelden hebben betrekking op een aantal specifieke onderdelen bijv. Diensten bij Wonen met Zorg, Mantelzorg, collectieve preventie GGZ; de niet bestede gelden zijn gereserveerd. Reserves (toevoeging) Ten gevolgen van hogere lasten voor de uitvoering van alle WMO taken in zijn totaliteit was de werkelijke toevoeging lager dan begroot (Bijdrage egalisatiereserve WMO). Op dit onderdeel wordt nadere informatie gegeven in de paragraaf WMO.

Baten

323 Jeugdgezondheidszorg - Niet geraamde bijdrage Elektronisch kinddossier JGD ( Ministerie VWS), is meegenomen bij de resultaat bestemmingsvoorstellen. 153

V

41

- Te laag geraamde uitkering JGZ (Ministerie VWS), is meegenomen bij het resultaat bestemmingsvoorstel “Middelen Centrum Jeugd & Gezin”.

V

68

Reserves (onttrekking) Afwikkeling GGzoD, was in zijn geheel geraamd, maar dit is een meerjarig traject.

N

137

154

Programma

11. Gebiedsontwikkeling

Deelgebieden Het programma “Gebiedsontwikkeling” omvat alle activiteiten die door de gemeente op dit terrein worden ondernomen. Delen van de volgende beheersproducten maken deel uit van dit programma: - Bestuur en organisatie - Wonen en Woonomgeving - Werken/Werkgelegenheid - Sociale kwaliteit en ontplooiing - Infrastructuur en inrichting openbare ruimte - Recreatie, toerisme, natuur en landschap

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 In 2007 hebben we de beleidslijn om meer accent te leggen op de verantwoordelijkheid van gebruikers van de openbare ruimte (de bewoners en bezoekers van Emmen) voortgezet. We brengen meer duidelijkheid in de relatie tussen gemeente, de beheersorganisaties en de gebruikers. Voorbeelden daarvan zijn de dorps- en wijkontwikkelingsprogramma en het project Shared Space. De wijkprogramma’s voor de wijken Angelslo, Emmerhout en Bargeres zijn geactualiseerd en er is een start gemaakt met de dorps-/wijkprogramma’s voor de wijk Emmermeer en de dorpen Zwartemeer, Schoonebeek en BargerCompascuum. Shared Space gaat uit van de filosofie dat een gebied op een dusdanige wijze wordt ingericht en beheerd dat dit een positieve invloed heeft op gedrag van de gebruikers. In 2007 is de Hesselterbrink volgens deze filosofie gereconstrueerd. Bij “Gebiedsontwikkeling” is samenwerking en afstemming met de ketenpartners van het grootste belang. In 2007 is met de waterschappen overleg gevoerd over de overdracht van stedelijk water. In 2008 zal aan de Raad gerapporteerd worden over mogelijke consequenties. Voor de ontwikkeling van de Delftlanden is gebruik gemaakt van gronden van staatsbosbeheer. In 2007 is er gestart met de planvorming rondom de Runde. Daarbij zijn de provincie en de waterschappen nauw betrokken.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties In 2007 uitvoering geven aan relatie-ontwikkeling en -beheer van het college met andere samenwerkingspartners in het openbaar gebied, waaronder de waterschappen, de Dienst Landelijk Gebied, enz.

Uitgevoerd / stand van zaken In 2007 zijn overleggen gestart met de waterschappen voor de overdracht van stedelijk water. Rondom de ontwikkeling van de Runde hebben overleggen plaatsgevonden met de provincie en waterschappen om te komen tot een verdere ontwikkeling.

In 2007 verdere uitvoering geven aan In 2007 hebben we 25 reguliere bezoeken aan de EOP’s relatieverbetering college met erkende gebracht. Daarnaast zijn er in 2007 overlegpartners door werkbezoeken collegeleden. 5 extra bezoeken georganiseerd met de EOP en de middenstand. Onderhoud openbaar gebied waar mogelijk verhogen

In 2007 is de voorbereiding van de notitie “het Openbaar Gebied Visitekaartje” afgerond.

Het gedachtegoed “Shared Space Emmen” breed introduceren door het organiseren van een congres (voor toelichting op ”Shared Space Emmen” programma 9, onderdeel 2 trends en ontwikkelingen). Uitvoering en invulling gegeven aan het Masterplan Emmen-Centrum.

Het congres Shared Space heeft op 5 juni 2007 plaatsgevonden. Centraal in dit congres stond Shared Space Emmen met aandacht voor Emmen Revisited en vijf woonerfworkshops. De resultaten van het congres zijn gepubliceerd in het boekje ‘Woonerfgoed’.

Heroverwegen beleid ten aanzien van kleinschalige agrarische functies.

In 2007 is hieraan niet actief inhoud gegeven, vanwege de ontwikkelingen in de regelgeving Investeringsprogramma Landelijk Gebied. Een bijdrage vanuit het fonds Duurzame Ontwikkeling Landelijk Gebied (DOLG)/ Project Duurzame Bollenteelt Drenthe, is gehonoreerd.

155

In 2007 is een ontwerp-uitvoeringsplan gemaakt. Daarover zullen we binnenkort een besluit nemen.

Realiseren van ca. 4 dorps-/wijkplannen.

De wijkprogramma’s van Angelslo, Emmerhout en Bargeres zijn in 2007 geactualiseerd. Eind 2007 is o.l.v. de Stuurgroep Emmen Revisited een start gemaakt met de inventarisatie die zal dienen als basis voor de dorps- en wijkprogramma’s voor de wijk Emmermeer en de dorpen Zwartemeer en Schoonebeek. Onder leiding van de dienst Gebied is in Barger-Compascuum gestart met het maken van het dorpsplan.

Opstellen programma voor de bijdragen Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan ( Trop).

Het TROP-jaarplan 2006 is geëvalueerd. Het TROP-jaarplan 2007 is opgesteld en uitgevoerd.

Opstellen programma voor de bijdragen In 2007 zijn in het kader van de Dolg de volgende projecten Duurzame Ontwikkeling Landelijk Gebied (Dolg). gestart en afgerond: • Project duurzame bollenteelt Drenthe • Dierenweide Kinderboerderij Beatrixhoeve • Bijdrage Snikke Johannes Veltkamp

3. Wat hebben we bereikt in 2007 A. Kwantitatieve doelstellingen geen

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Niet van toepassing

B. Kwalitatieve doelstellingen De vitalisering van het platteland.

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) Ter uitvoering van het beleidsvoornemen om maatwerk te maken van gebiedsontwikkeling is in 2007 gewerkt aan een beleidsnotitie Vitaal Platteland.

Het begrip gedeelde ruimte (Shared Space) wordt Het openbaar Gebied van de Hesselterbrink is gereconstrueerd ontwikkeld in Emmen. volgens het gedachtegoed van Shared Space Meer initiatieven die het toerisme bevorderen passend binnen en rekening houdend met specifieke kenmerken van de verschillende gebieden.

In 2007 is het project Veenland gestart ter bevordering van toerisme en ter versterking van de sociaal-economissche structuur. De ontwikkeling van het Veenland vindt in samenwerking met het recreatieschap, de provincie en de gemeente Coevorden plaats. In 2007 is tevens gewerkt aan het grensoverschrijdende natuurpark ‘Internationaler Naturpark BourtangermoorBargerveen”. De ontwikkeling van het natuurpark vindt in samenwerking met Duitsland plaats. Doel is het bevorderen van toerisme & recreatie en natuurlandschap. In 2007 is gewerkt aan het ontwikkelen van marketing, deelname aan de toekomstconferentie en ontwikkelen van bewegwijzering en bebording (zullen in het voorjaar van 2008 geplaatst worden).

Betere afstemming gemeentelijke partners.

Naast de werkbezoeken die het college heeft gebracht is ambtelijk met alle erkende overlegpartners gesproken over de samenwerking. Deze evaluatierapportage, die ook aan de eop’s is voorgelegd, zal leiden tot verdere verbeteringen in de afstemming. De eigen plannen van de erkende overlegpartners met de daarbij behorende budgetten maken het mogelijk dat gericht kan worden geinvesteerd in het vergroten van de omgevingskwaliteit.

Het vergroten van de leefbaarheid en omgevingskwaliteit in de dorpen en de wijken.

4. Wat heeft het gekost? De financiële gegevens zullen in verwijzende zin worden opgenomen. Er worden dus geen feitelijke budgetten opgenomen, aangezien deze zouden moeten worden losgeweekt uit de bestaande budgetten op beheersniveau. Dit is strijdig met één van de uitgangspunten van de begrotingsinrichting.

156

Programma 12. De vitale stad Deelgebieden Het programma “De vitale stad” gaat over de vitale stedelijke en regionale positie van de Gemeente Emmen dat, als stad van meer dan 100.000 inwoners, in velerlei opzichten de trekker is en wil zijn van ontwikkelingen in Zuidoost Drenthe. Emmen maakt deel uit van één van de economische kernzones, is de grootste industriestad van het noorden en is daarom van vitaal belang voor Noord-Nederland. Emmen is de trekker van het Stedelijk Netwerk Zuid-Drenthe. De ambitie van Emmen kan als volgt worden gekenschetst: • Emmen wil een moderne, veelzijdige stad zijn met een moderne industrie, die daarnaast stevig inzet op andere economische categorieën om daarmee te komen tot diversificatie van de economie. • Emmen wil een moderne woningvoorraad, die steeds tijdig wordt uitgebreid en inspeelt op veranderde behoeften en leefstijlen. • Emmen wil het goede leven bieden in de vorm van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. De keuze voor dit specifieke programma is gelegen in het feit dat de profilering van de stad Emmen als prioritaire stad in Noord-Nederland bijdraagt aan de kwaliteit van het economisch klimaat. In dit programma komen in hoofdzaak strategische projecten aan de orde die bijdragen aan het realiseren van bovengenoemde ambitie van Emmen.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Stadsagenda Middels een Stadsagenda zijn de belangrijkste strategische thema’s, programma’s en projecten benoemd, waar de gemeente Emmen op inzet. De Stadsagenda geeft een overzicht van Emmense topprioriteiten. Het realiseren van de prioriteiten is noodzakelijk wil Emmen als centrum voor de regio blijven functioneren. De prioriteiten genoemd in deze agenda zijn daarom verzekerd van bestuurlijke aandacht, inzet van middelen en capaciteit. MEC In aansluiting op het visiedocument Masterplan Emmen Centrum is het programmadocument opgesteld. Deze wordt begin 2008 ter vaststelling voorgelegd. Plannen dierenpark In 2007 zijn ambitieuze plannen voor de algehele verplaatsing van het dierenpark naar de Noordbargeres in voorbereiding genomen. Aan de bevolking is een visie op de integrale gebiedsontwikkeling gepresenteerd, omvattende de inrichting van het nieuwe park met daaraan gekoppeld een stedelijke theatervoorziening, de verbinding met het huidige stadscentrum en de vrijkomende locatie. Het doel van de verplaatsing en ingrijpende vernieuwing van het park is het behoud van een bedrijfseconomische positie en herstel als topattractie op (inter)nationaal niveau en uitvalsbasis voor meerdaags bezoek. Middels een projectbeschrijving en een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA-toets) zijn de voor- en nadelen van het project en de zgn. welvaartseffecten aangegeven. Om de voor uitvoering nodige (financiële) steun van andere partijen te verkrijgen is een intensieve lobby gestart. Vaarverbinding De besluitvorming over de gemeentelijke deelname aan het project Vaarverbinding Erica-Ter Apel is afgerond en de eerste fase van aanpassing en aanleg is gestart. De provincie Drenthe is trekker van de uitvoering. De aan de vaarverbinding gekoppelde gebiedsontwikkeling is een verantwoordelijkheid van de gemeente Emmen. Deze wordt in 2008 in voorbereiding genomen. Strucuurplan Het afgelopen jaar is de inspraakprocedure met betrekking tot voorontwerp Structuurvisie gemeente Emmen gevolgd. Er is een Nota van Beantwoording opgesteld en de reacties zijn verwerkt in de Ontwerp-Structuurvisie en in het Uitvoeringsprogramma. De bijbehorende plan-MER (milieueffectrapportage) is uitgevoerd. A37 Met de realisering van de A37 heeft Emmen in 2007 een volwaardige aansluiting op het internationale netwerk van autosnelwegen verkregen. De effecten van de weg zijn op meerdere terreinen merkbaar. Het aantal acquisities en de realisering van nieuwe bedrijven, alsook het aantal opties en uitgifte van bedrijfsterreinen was in 2007 aanzienlijk. Businesspark In 2007 is de uitvoering ter hand genomen. De sportvelden aan de Meerdijk zijn verplaatst naar de noordzijde van het plangebied. De aanleg van een nieuwe wegaansluiting aan de Rondweg ter hoogte van de Statenweg is in uitvoering. Delftlanden In 2007 zijn de eerste woningen in Delftlanden opgeleverd. De nieuwbouw is nu in volle gang. Gewerkt wordt aan de aansluiting van de woonwijk op de Rondweg. Voor het nieuwe NS-station Emmen Zuid zijn plannen in een vergevorderd stadium van voorbereiding.

157

GSB III BDU SIV Binnen de BDU SIV liggen de prestaties in het algemeen op schema. Vanuit die constatering kijken we dan ook naar die zaken die daarvan afwijken, waarbij we de volgende prestaties in het bijzonder willen noemen: Maatschappelijke opvang/ Vrouwenopvang: Op het terrein van de MO/VZ lopen de ontwikkelingen van nieuw, lokaal MO/VZ beleid en het uiteindelijke realiseren van gemaakte prestatieafspraken door elkaar. Momenteel wordt hard gewerkt aan de ontvlechting van verschillende budgetten en kunnen vervolgens de financiële consequenties op een rij worden gezet. Pas dan is te constateren of het halen van de prestatie gevaar loopt of niet. Veligheid: De uitkomsten van het Onderzoek Wonen en Leefbaarheid 2007 laten zien dat het aantal inwoners van de gemeente Emmen dat slachtoffer is geworden van fietsendiefstal is gestegen naar 16%, (nulmeting 12%). Fietsendiefstal vormt een onderdeel van prestatie-afspraak 23a ‘Vermindering van de criminaliteit (met 25%) in de risicogebieden en in de woonomgeving (ER wijken). Fietsendiefstal zal daarom nadrukkelijker een speerpunt van beleid en aanpak moeten worden. BDU Fysiek Woningbouw: afgesproken is dat er in de periode 2005 tot aan 2010 het aantal van 3700 woningen wordt gebouwd, de taakstelling is bijgesteld en in lijn gebracht met het Convenant Woningbouwaf-spraken(1). Dit aantal blijft het streefgetal. Na 3 jaar, 60% van de beschikbare tijd, is nu 39 % = 1432 woningen van het afgesproken aantal woningen (3700) gerealiseerd. Nu is het zo dat de Gemeente Emmen in het kader van het Convenant Woningbouwafspraken 2005-2010 voor 1700 van de afgesproken 3700 een BLS subsidie krijgt. Dit aantal komt gegeven onderstaande prognose niet in gevaar. Dus budgettair loopt Emmen geen direct risico, wel speelt het probleem van imago (halen van doelen) en onze eigen doelstelling op woningbouwgebied. Grootschalige groenstructuren: in 2007 zijn goede vorderingen gemaakt met de voorbereiding van het project Bargeres en de zone langs het Oranjekanaal (herontwikkelen van 20 ha), de aanbesteding vindt plaats voor zomer 2008. In 2008 wordt eveneens begonnen met groenaanleg in de Delftlanden met doorloop tot in 2009/2010. Bodemsanering: deze prestatie maakt nog steeds beperkte vooruitgang v.w.b. het aantal te realiseren BodemPrestatieEenheden. Stand van zaken nu is dat er een plan van aanpak ligt getiteld ‘Inhaalslag ISV-Bodemprestaties periode 2007-2009’ en er een extern bureau is ingeschakeld die met ons beziet welke mogelijkheden er nog zijn om de prestatie zoveel mogelijk te halen. Onderkend wordt dat de marktomstandigheden (er is grond genoeg) zodanig zijn dat er relatief weinig bedrijven vrijwillig gaan saneren. Ingeschat wordt dat het oorspronkelijk geraamde aantal zeker niet gehaald gaat worden. De inzet blijft onverkort gericht op “in welke mate het dan wel nog kan worden gerealiseerd”. Verder zal richting het ministerie moeten worden aangetoond dat er toch alles aan is gedaan om deze prestatie zoveel mogelijk te realiseren; het aantonen van het zgn. nietverwijtbare gedrag. Zoals bekend hangt hier een budget aan van ca. € 5 miljoen. Geluidsanering: deze prestatie ligt op schema en wordt tijdig afgerond. BDU Economie Binnen de afspraken die er zijn gemaakt in het economische domein van het GSB, levert de voortgang een positief beeld op, waarbij alle prestaties goed tot zeer goed op schema liggen. Expliciet te noemen vanwege hun belang wordt genoemd: De herstructurering (van 4 ha.) van bedrijventerrein Bahco is afgerond en daarmee is aan de prestatie voldaan. De dienstverlening richting bedrijven ligt zeer goed op schema, het bijstandsvolume ligt ver beneden de prestatie-eis (2200 versus 2800), dus ook goed. Het aantal overnachtingen is met 60.000 toegenomen, ten opzichte van 75.000 te realiseren. 2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Uitgevoerd / stand van zaken Alle 39 prestaties waarvoor een ambitie is geformuleerd (van de totaal 52), vastgelegd in het Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf GSB. Prestatieconvenant Emmen 2005 - 2009, zijn opgenomen in de begroting en in werkplannen van de ambtelijke diensten. Monitoring en financiële toetsing is onderdeel van de planning & control cyclus geworden. In 2007 is er een midterm-review, waarin Rijk en Gemeente Emmen de balans van de eerste helft van de GSBIII opmaken.

1 in het kader van het convenant ontvangt de gemeente Emmen voor 1.700 v/d afgesproken 3.700 een BLSsubsidie van €735,- per gebouwde woning. 158

In de programmafase Masterplan Emmen centrum is gekozen voor ontwikkeling van een aantal prioritaire deelgebieden: Emmen centrum-noord, de Noordbargeres en de campinglocatie.

De doelen en subdoelen zijn geïnventariseerd. Het Programmadocument is afgerond en wordt in het eerste kwartaal 2008 aangeboden.

De afronding van het ruimtelijk structuurplan vindt plaats in 2007.

Het voorontwerp Structuurvisie gemeente Emmen is opgeleverd en de inspraakprocedure is gevoerd. Naar aanleiding van de Nota van Beantwoording zijn de reacties verwerkt in de Ontwerp-Structuurvisie en in het Uitvoeringsprogramma. De bijbehorende plan-MER (milieueffectrapportage) is uitgevoerd.

Het ontwikkelen van een theater en een evenementenplein op de Noordbargeres.

In 2007 is een geïntegreerde gebiedsontwikkeling in voorbereiding genomen voor een nieuw dierenpark annex theater op de Noordbargeres en een verbindingszone met het Willinkplein. Het is de bedoeling om deze pleinzone voor evenementen in te richten.

Onderzoek naar een nieuwe locatie voor de stadscamping

De zoektocht, geconcentreerd op haalbaarheid en inpasbaarheid, kon in 2007 nog niet worden afgerond net een definitieve locatiekeuze. Naar verwachting zal in het eerste kwartaal 2008 een locatie worden aangewezen.

Het komen tot besluitvorming over de eventuele aanleg van een stadspark op de Noordbargeres.

De planvorming voor het nieuwe dierenpark met theater op de es is van invloed op het ruimtelijke inpassing van het boogde park. De visie van Balohtra op de herontwikkeling van de vrijkomende dierenparklocatie in het centrum voorziet onder meer in de handhaving van de historische parkstructuur met behoud van bijzondere bebouwing en nieuwbouw waar nu ook al gebouwen staan (“binnen de footprint”). Hierdoor komt een grootschalige en openbare parkvoorziening midden in de stad beschikbaar.

Het voeren van een gedegen PR-beleid; invoeren citymanagement en acquisitiebeleid, marketing van Emmen als aantrekkelijke (woon)plaats met belangrijke toeristisch-recreatieve trekpleisters.

De Promotie-marketingcampagne Emmen-Lingen geeft u alle ruimte is in 2007 succesvol van start gegaan. Ook de opening van de A37 heeft de schijnwerpers op Emmen gericht. In 2007 is medewerking gegeven aan de tv.-serie “Voor hetzelfde geld in Emmen”, waarmee wonen, werken en recreëren in Emmen is gepromoot.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen Geen

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Geen

B. Kwalitatieve doelstellingen Het uitbouwen van de regionale centrumpositie van Emmen, door ondermeer het vergroten resp. versterken van centrumstedelijke functies. Daarbij gaat het om de (door)ontwikkeling van het centrumgebied, zijnde een vitaal stadshart met een ruim assortiment winkels, horecagelegenheden en uitgaansmogelijkheden (restaurants, cafés, bioscoop, casino). Belangrijk onderdeel is het nieuw te realiseren theater en een evenementenplein in samenhang met andere majeure ontwikkelingen op de Noordbargeres, zoals rond het Dierenpark Emmen.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Zie de Beknopte schets van de ontwikkelingen 2007 voor de ontwikkelingen op het gebied van deze doelstelling, o.a. stadsagenda, MEC, Dierenpark Emmen, Delftlanden.

159

Het behouden en herontwikkelen van de (inter)nationale topattractie Dierenpark Emmen door grootschalige uitbreiding en vernieuwing. Dit wordt gezien het strategische belang voor Emmen sterk ondersteund door de gemeente.

In 2007 zijn de ambities voor de realisering van een nieuw dierenpark annex theater op de Noordbargeres bepaald. Met een visie op de uitwerking van de ambities voor de nieuwe locatie en op de vrijkomende locatie zijn belangrijke stappen gezet. De visies zijn voorgelegd aan de bevolking. Middels een projectfiche en een maatschappelijke kosten-baten analyse is de haalbaarheid van de plannen onderbouwd. Het project is opgenomen in het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn.

Om een aantrekkelijke woongemeente te blijven is De toevoeging van nieuwe woonmilieus is onderdeel van het modernisering van de woningvoorraad en toevoeging uitvoeringsprogramma Structuurvisie 2020. De woningbouw in de Delftlanden is in volle gang. van nieuwe woonmilieus en woningkwaliteiten van belang; de voortgang in de woningbouw, onder meer in De Delftlanden en de herstructurering van de woningvoorraad in de Emmen-revisited wijken hebben voorrang. Voor de werkgelegenheid zijn de ontwikkelingen rondom het glastuinbouwgebied Het Rundedal, de revitalisering van het Bahco-bedrijventerrein fase 2, de ontwikkeling van de Kenniscampus (bevordering innovatie en kennisoverdracht) van eminent belang.

De in 2007 in aanbouw genomen Kenniscampus is op 4 februari 2008 opgeleverd en gestart. De Kenniscampus biedt plek aan 10 leerwerkbedrijven en 10 startende ondernemingen. Verder worden onder meer nog Masterclasses en Inspiratieavonden georganiseerd. Bijzonder succesvol is de uitgifte van Kennisvouchers gebleken. De revitalisering en herinrichting van het Bahco-bedrijventerrein heeft voor een nieuwe dynamiek gezorgd. Diverse bedrijven hebben zich gevestigd op toegevoegde en herontwikkelde bouwkavels. Fase 2 van de revitalisering is gestart. De ontwikkeling van het Rundedal voor de werkgelegenheid is tot nu toe teleurstellend. De bereikbaarheid van Emmen is sterk verbeterd door De A37 is in januari 2008 feestelijk geopend. In nauwe samenwerking de verdubbeling tot autosnelweg van rijksweg 37 en met regionale overheden aan beide zijden van de grens wordt een aansluiting op de Duitse Autobahn A31. Dit biedt opwaardering tot 2x2 autoweg bepleit voor de E233 tussen A31 en A1 kansen voor de versterking van de Emmense in Duitsland waarmee de zuidelijke infrastructuur van de Nieuwe economie. De verbetering van de doorstroming op het Ontwerprichtlijn Autosnelwegen (NOA) wordt ondersteund. onderliggende lokale en regionale wegennet N34, Door het afketsen van de Zuiderzeelijn komen middelen voor een N862 (Emmen – Klazienaveen) en de Rondweg krijgt regiospecifiek pakket economische- en verkeersstuur versterkende nu extra aandacht. Verder wordt in samenwerking met maatregelen (RSP) beschikbaar. Begin 2008 worden in Noordde provincie gewerkt aan de opwaardering van de Nederlands verband met het rijk afspraken gemaakt over de inzet van spoorlijn Zwolle-Emmen. die middelen.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Toekenning/ Vrijval 2007 aanwending in het dienstjaar 2007 Stedelijke vernieuwing 452.799 0 452.799 totaal programma 12 De vitale stad 452.799 0 452.799 Het volume valt in 2007 vrij omdat er geen projecten zijn afgesloten en er derhalve geen kapitaallasten zijn berekend die uit dit volume worden gedekt; in 2008 zullen er wel projecten gereed gemeld worden. 4. Wat heeft het gekost? De financiële middelen van dit programma worden vooreerst geraamd onder andere programma’s.

160

Raming 2007

Programma

13. Accommodaties

Deelgebieden Het programma “Accommodaties” omvat de volgende beheerstaken: - Buitensportaccommodaties - Sporthallen - Spel- en gymnastieklokalen - Beheer gebouwen welzijnsactiviteiten De dorpshuizen, wijk- en jongerencentra en de schoolgebouwen vallen niet onder dit programma.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Het onderzoek naar de mogelijke privatisering van sportaccommodaties heeft er toe geleid dat is afgezien van enige vorm van externe verzelfstandiging. De bouw van de nieuwe sporthal te Klazienaveen heeft ernstige vertraging opgelopen door brand. De schade is vastgesteld op een bedrag van € 1.750.000 en wordt volledig gedekt door de verzekering. Het gebruik van de sporthallen door scholen vertoont een stijgende lijn. Met de beschikbare middelen is aan de minimale eisen van onderhoud voldaan. Door gebruik te maken van onttrekkingen dan wel toevoegingen aan de onderhoudsreserve worden de kosten evenredig over de jaren verdeeld en wordt er zo mogelijk “gespaard” voor groot onderhoud. Het verenigingsgebruik blijft nagenoeg gelijk.

2. Wat hebben we gedaan in 2007 Voorgenomen maatregelen/acties Opstellen accommodatie-onderhoudsplan ter bepaling van acties en middelen.

Uitgevoerd / stand van zaken Voor de sportaccommodaties, vallend onder dit programma, zijn onderhoudsplannen opgesteld.

Instellen van toereikende onderhoudsvoorzieningen, óók voor geprivatiseerde sportaccommodaties.

In 2006 zijn alle onderhoudsvoorzieningen ondergebracht in één onderhoudsreserve. Deze reserve is uit het rekeningresultaat 2006 opgehoogd met € 300.000. Per 1 januari 2007 bedroeg de stand van de reserve voor alle gemeentelijke gebouwen € 2.494.304. In 2007 is een bedrag van € 133.000 toegevoegd aan de reserves voor sportaccommodaties en € 17.000 voor welzijnsaccommodaties. Voor geprivatiseerde sportaccommodaties is jaarlijks een bedrag beschikbaar van € 40.000. Bij begrotingsbehandeling is een bedrag van € 47.000 extra beschikbaar gesteld. In overleg met de geprivatiseerde instellingen is een totaal plan opgesteld, waarbij de middelen over de jaren 2007 en 2008 tot een totaal bedrag van € 127.000 zijn ingezet voor instandhouding. Het betreft de sporthallen te Erica, Nieuw-Weerdinge en BargerOosterveld en de openluchtbaden te Weiteveen, Erica en NieuwWeerdinge. De noodzakelijke maatregelen voor instandhouding kunnen hierdoor worden genomen. De financiële positie van het openluchtbad te Emmer-Compascuum gaf geen aanleiding voor financiële ondersteuning. In de kadernota 2008 zullen nadere voorstellen tot inzet van structurele middelen worden gedaan.

Opstellen plan van aanpak en realisatie privatisering sportvoorzieningen

De projectgroep “Onderzoek privatisering onderdelen dienst Bedrijven” heeft in 2007 rapport uitgebracht. Het college heeft daarop besloten niet over te gaan tot externe verzelfstandiging. Bij de begrotingsbehandeling 2008 heeft de Raad besloten de hier aan verbonden taakstelling van € 230.000 te schrappen.

161

Nieuwe sportvelden Meerdijk (verplaatsing door Businesspark) worden multifunctioneel aangelegd.

De sportvelden Meerdijk Noord zijn multifunctioneel aangelegd en inmiddels in gebruik genomen.

3. Wat hebben we bereikt in 2007 A. Kwantitatieve doelstellingen Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect Handhaving van alle bestaande accommodaties en Alle accommodaties zijn in 2007 in stand gebleven. in die gevallen waarin het mogelijk is om in te spelen op (lokale) ontwikkelingen, te komen met specifieke oplossingen

B. Kwalitatieve doelstellingen Bereikbare, kwalitatief goede en betaalbare accommodaties voor maatschappelijke activiteiten in alle dorpen en wijken.

Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) De beschikbare middelen worden zo efficiënt mogelijk ingezet om de bestaande accommodaties te houden, of te brengen op een aanvaardbaar niveau.

Nieuwe accommodaties geschikt maken voor multifunctioneel gebruik.

Op het nieuwe sportpark Meerdijk noord zijn kunstgrasvelden aangelegd voor multifunctioneel gebruik.

BBrede School ontwikkeling Emmerhout en daarddoor indikking aantal gymzalen.

Gestreefd wordt om in Emmerhout een multifunctionele accommodatie (MFA) te realiseren met o.a. een sporthal. Het schoolgebruik voor gymlessen wordt hierin geconcentreerd. Hierdoor kunnen een tweetal gymzalen worden afgesloten. In 2007 is onder voorzitterschap van de projectleider “Emmen Revisited” een projectgroep ingesteld om de plannen voor te bereiden en de financiering rond te krijgen.

PPrivatisering sportvoorzieningen.

Besloten is, op grond van het uitgebrachte rapport, af te zien van verzelfstandiging van gemeentelijke sportvoorzieningen.

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Verenigingsgebouwen 25 jaar Welzijnsvoorzieningen 20 jaar Sportacc. / knelpuntenpot (uit volume nieuw beleid) totaal programma 13 Accommodaties De volgende verenigingen hebben gebruik gemaakt van de z.g. 1/3 regeling: s.v. Twedo, t.t.c. de Treffers, h.v. Actief en h.v. Hurry Up. De knelpuntenpot voor geprivatiseerde instellingen is ook opgenomen in de reguliere begroting en wordt vanaf 2008 structureel afgeraamd uit het volume nieuw beleid.

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 13 Accommodaties

162

Raming 2007

16.587 4.178 40.000 60.765

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 5.945 0 0 5.945

Vrijval 2007

10.642 4.178 40.000 54.820

Primitieve begroting Las ten

506 Onderhoud gebouwen 611 Sporthallen 612 Spel- en gym nastieklokalen 613 Groene sportvelden en terreinen 614 Buitensportaccom odaties

Totaal lasten Baten

506 Onderhoud gebouwen 611 Sporthallen 612 Spel- en gym nastieklokalen 613 Groene sportvelden en terreinen 614 Buitensportaccom odaties

Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking/toevoeging reserves

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

201 1.671 219 3.467 9

173 1.662 429 3.463 9

119 3.220 391 3.385 9

54 1.55838 79 0-

5.567

5.737

7.124

1.387-

72 390 101 153 -

15 474 108 153 0

16 2.224 86 267 0

11.75022 114-

716

751

2.594

1.843-

4.851

4.986

4.530

456

Onttrekking

-

510-

499-

11-

Storting

-

450

648

198-

150

210-

Mutatie reserves Saldo programma netto

4.851

604.926

Verschillenanalyse

4.679

N/V

246

Bedrag

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 506 Onderhoud gebouwen Lagere toerekening wegens minder inzet eigen gemeentelijke onderhoudsdienst Het verschil tussen raming en uitgaven is via mutaties reserves gestort in de gemeentelijke onderhoudsreserve

V

54

V N

151 1.750

613 Groene sportvelden en terreinen Lagere inzet Emco personeel wegens ziekte van dit personeel en de moeilijke vervanging hiervan binnen de Emco.

V

79

Reserves Toevoeging onderhoudsreserve het verschil tussen geraamd en werkelijke onderhoud Sportaccommodaties € 180.000 en Welzijnsgebouwen € 17.000.

N

197

Baten 611 Sporthallen Nog te vorderen verzekeringsgelden wegens brandschade sporthal (zie lasten)

V

1.750

613 Groene sportvelden en terreinen Hogere huurinkomsten wegens tariefstijging Hogere doorberekening energiekosten aan verenigingen Doorbelasting onderhoudskosten voetbalstadion Bespaarde rente sportparken Klazienaveen en Emmen-zuid

V V V V

12 17 29 56

611 Sporthallen Lagere kapitaallasten nieuwbouw sporthal Klazienaveen Afboeking boekwaarde wegens brandschade (zie baten; dekking door verzekering)

163

Programma

14. Bedrijfsvoering

Deelgebieden Het programma “Bedrijfsvoering” omvat alle activiteiten die door de gemeente concernbreed op dit terrein worden ondernomen. Het programma richt zich met name op de gewenste ontwikkelingsdoelen. In de paragraaf bedrijfsvoering wordt met name de bedrijfsvoering op de diverse terreinen beschreven. De 2e fase van het organisatie-ontwikkelingstraject (OOT) “Emmen; anders en met Anderen” is volop in uitvoering. Deze fase, die doorloopt tot en met 2010, heeft tot doel de interne bedrijfsvoering steeds meer in lijn te brengen met de hoofddoelstellingen van het OOT.

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Het begrotingsjaar 2007 was een belangrijk jaar in het kader van de bedrijfsvoering van de gemeentelijke organisatie. Ten eerste vond in het verslagjaar de INK 1-meting plaatsgevonden. Door de INK 1-meting is er zowel op dienst- als op concernniveau goed zicht op hoe de interne bedrijfsvoering er in algemene zin voor staat en welke verbeterslagen de komende jaren moeten worden doorgevoerd om in het jaar 2010 een systeemgeorienteerde organisatie te zijn (Fase III van het INK-managementmodel). Naar aanleiding van de INK 1meting zijn verschillende plannen van aanpak ontwikkeld, die de gemeentelijke organisatie in staat moeten stellen om de vervolgstappen te zetten in het kader van haar ontwikkeling. Verder heeft de gemeentelijke organisatie in 2007 in het kader van haar ontwikkeling stappen voorwaarts gezet met betrekking tot de digitalisering van de dienstverlening. Met de samenwerkingspartners binnen Dimpactverband is het na een aantal aanloopproblemen gelukt om de eerste serie producten en diensten beschikbaar te stellen via het digitale kanaal (Internet). De komende jaren moeten uiteindelijk meer dan 100 producten en/of diensten kunnen worden afgenomen via het digitale kanaal. Op het terrein van ICT is in het verslagjaar ook de samenwerking gezocht met de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden. Naast de samenwerking op het terrein van ICT wordt in het kader van de realisatie van een efficiënte bedrijfsvoering ook op een tal van andere terreinen al een aantal jaren nauw samengewerkt met de buurgemeenten Borger-Odoorn en Coevorden. In het verslagjaar zijn op basis van de nota O&P ook stappen voorwaarts gezet ten aanzien van het upgraden van het personeelsbeleid in brede zin door het ontwikkelen van een personeelsnota loopbaanontwikkeling, een personeelsnota binden en boeien en het in navolging van het Emmense jong talentenprogramma het opzetten van een post-academische leergang voor senior beleidsmedewerkers. In 2007 is het proces inzake de invoering van het nieuwe huisvestingsconcept afgerond. Een belangrijk element dat in de laatste fase is doorgevoerd is dat het flexwerkconcept ook wordt toegepast op alle leidinggevenden van het 2e en 3e echelon. Vanaf maart 2008 zullen de medewerkers van de dienst Publiek en de dienst Bedrijven als eerste groep medewerkers werken op basis van het flexwerkconcept. Eind 2008 zal met de ingebruikname van het nieuwe gebouw C binnen de totale organisatie worden gewerkt op basis van het flexwerkconcept. Het totale concept moet er ook toe bijdragen dat de organisatie integraler kan functioneren ten behoeve van bestuur en samenleving. Verder beschikt de organisatie met de gereedkoming van Gebouw D over een compleet nieuw ingerichte ontvangsthal met moderne faciliteiten, waardoor de inwoners in lijn met de doelstellingen van organisatieontwikkelingsproces ook op een meer vraaggerichte en integrale wijze kunnen worden geholpen. Op het terrein van communicatie en het versterken van het merk Emmen zijn in het afgelopen jaar weer diverse activiteiten in gang gezet. Naast de uitvoering van een aantal netwerkbijeenkomsten rond de totstandkoming van de A-37 is ook de ontwikkeling van een televisieserie “Voor hetzelfde geld in Emmen” een in het oog springende activiteit geweest met betrekking tot de promotie van de gemeente Emmen.

2. Wat hebben we gedaan in 2007 Voorgenomen maatregelen/acties Organisatieontwikkeling Uitvoering geven aan het meerjarig strategisch opleidings- en cultuurprogramma “Emmen Development”.

164

Uitgevoerd / stand van zaken Organisatieontwikkeling In het verslagjaar 2007 zijn in het kader van het strategisch opleidings- en cultuurprogramma “Emmen Development“ binnen de diensten en de Concernstaf verschillende trainingen en workshops georganiseerd. Deze trajecten hadden ten doel om de werkwijzes van medewerkers aan te laten sluiten bij de doelstellingen van het organisatieontwikkelingtraject ”Anders en met Anderen”. Daarnaast zijn in het afgelopen jaar door middel van de best-practices bijeenkomsten ook essentiële stappen voorwaarts gezet in het kader van de organisatiecultuur.

Het in samenwerking met alle geledingen uit de organisatie ontwikkelen van een beleidsnota personele mobiliteit;

In het verslagjaar is o.a. op basis van discussiebijeenkomsten met medewerkers een conceptnota mobiliteit/loopbaanontwikkeling tot stand gekomen. Het is de bedoeling dat de nota in 2008 operationeel wordt. Het uitvoering geven aan de plannen in het kader In het verslagjaar 2007 is na een uitgevoerd onderzoek van de verzelfstandiging van de bedrijfsonderdelen besloten dat de verzelfstandiging van een drietal Sporthallen, Zwembaden en het Centrum Beeldende bedrijfsonderdelen van de dienst Bedrijven, te weten: Kunst; Sporthallen, Zwembaden en het Centrum Beeldende Kunst niet doorgaat. Het beoordelen of alle gemeentelijke producten ca. Dit is een continue activiteit in het kader van de 300 stuks- nog wel nuttig zijn, of de gemeentelijke bedrijfsvoering. Het ambtelijk management heeft de organisatie die nog wel moet aanbieden of dat ook opdracht om bij de uitvoering van hun taak steeds te bezien door een andere organisatie kan worden gedaan; of producten en diensten nog wel in voldoende mate aansluiten bij de wensen van bestuur en samenleving dan wel dat diensten wellicht efficiënter door een andere (markt)partij of in samenwerking met een andere partij kan worden uitgevoerd. In dit verband wordt thans samen met de buurgemeenten Coevorden en Borger-Odoorn uitvoering gegeven aan (gemeentelijke) taken. Dit komt het gewenste efficiënte handelen van de ambtelijke organisatie ten goede. Verder wordt in het kader van de digitalisering van de dienstverlening binnen Dimpact-verband ook nauw samengewerkt met o.a de gemeente Zwolle en de gemeente Enschede. Verder wordt bijvoorbeeld ook bij de dienst Gebied in het kader van de uitvoering van het onderhoud ook continue onderzocht op welke uitvoeringswijze de onderhoudstaken het meest optimaal uitgevoerd kunnen worden. Tenslotte maakt ook het opheffen van de afdeling BOZ van de dienst Ondersteuning onderdeel uit van dit proces. Het operationeel maken van het integrale systeem Het directeurenoverleg heeft tijdens de uitvoering van de van personeelsbeheersing en personeelsplanning INK 1-meting besloten om het in samenwerking met TNObinnen dienst- en afdelingsplannen; ontwikkelde systeem van personeelsplanning en beheersing voorlopig niet te hanteren. Het systeem wordt op dit moment als te technisch en te gedetailleerd beschouwd. In het verlengde hiervan is besloten dat nu binnen de dienstplannen een (algemeen) hoofdstuk moet worden gewijd aan het onderwerp personeelsplanning en beheersing. Binnen dit hoofdstuk kan het management van een dienst aangeven welke specifieke aandachtspunten er in kwantitatieve en kwalitatieve zin zijn met betrekking tot de opbouw van het personeelsbestand in relatie tot de middellange termijn (beleids)doelstellingen van de dienst. Het uitvoeren van een 1-meting om te bepalen in welke fase van ontwikkeling de gemeentelijke organisatie zich bevindt binnen de context van het INK-managementmodel.

In 2007 is de INK 1-meting uitgevoerd. De uitkomsten zijn verwoord in afzonderlijke rapportages per dienst. Tenslotte is mede op basis van de uitkomsten van de dienstmeting ook een concernmeting uitgevoerd. Uit de meting bleek dat de gemeentelijke organisatie ten opzichte van de vorige meting een halve fase is opgeschoven en zich thans in het midden van fase 2 van het INK-managementmodel bevindt. Externe communicatie Externe communicatie Het, op basis van het Informatie meerjaren Aan het eind van het verslagjaar was het formeel mogelijk ontwikkelingsplan (IMOP) 2005-2008, begeleiden van om circa tien transacties af te handelen via het digitale het proces dat er voor moet zorgdragen dat zoveel kanaal. Door een aantal aanloopproblemen en een mogelijk gemeentelijke diensten en producten vertraagde oplevering van (informatie)systemen is het niet digitaal kunnen worden afgenomen en gelukt om de doelstelling van het begrotingsjaar 2007 te administratief verwerkt. Het in 2007 realiseren van realiseren. Het doel voor 2008 is om minimaal 70 transacties minimaal 34 volledig digitaal gestuurde transacties te laten verlopen via het digitale kanaal. In de periode na waarmee wordt voldaan aan de 65% doelstelling van 2008 moet dit aantal oplopen tot meer dan 100 transacties. het programma andere overheid. Het in samenwerking met alle geledingen de In het verslagjaar is de kaderstelling huisstijlvormgeving kaderstelling huisstijlmanagement en de verder door ontwikkeld. De plannen zijn gereed om huisstijlvormgeving (door)ontwikkelen. geïmplementeerd te worden binnen de organisatie.

165

Het aansturen en begeleiden van het In het verslagjaar is in samenspraak met de stuurgroep positioneringonderzoek voor merk Emmen in Promotie Emmen o.a. gesproken over het vormgeven van opdracht/ samenspraak stuurgroep Promotie Emmen een boven-regionaal evenement en mogelijke initiatieven voor de komende jaren. Het consequent doorvoeren van het vastgestelde communicatiebeleid in alle gemeentelijke uitingen;

Door een goede afstemming en heldere uitvoeringslijnen tussen de afdeling Concernstaf en de betrokken afdelingen van de dienst Ondersteuning wordt zorggedragen dat het communicatiebeleid goed wordt vertaald naar operationele activiteiten op het terrein van gemeentelijke uitingen.

Het verder uitbouwen van de landelijke bekendheid van de gemeente Emmen als een groene-, economisch aantrekkelijke-, recreatieve- en schone gemeente waar het goed wonen, werken en studeren is;

In 2007 is, naast de reguliere promotieactiviteiten, in het kader van het verder uitbouwen van het merk Emmen in samenwerking met een externe organisatie een televisieserie ontwikkeld met als titel “Voor hetzelfde geld in Emmen”. In een serie van tien afleveringen wordt op RTL 4 een integraal beeld geschetst van Emmen als een groene-, economisch aantrekkelijke-, recreatieve- en schone gemeente waar het goed wonen, werken en leven is. Control In 2007 zijn de geplande onderzoeken uitgevoerd binnen de afdeling Concernstaf en de dienst Bedijven. In het kader van artikel 213a GW waren het team B&O en de afdeling Onderwijs objecten van onderzoek. De eindrapportages zijn begin 2008 ter kennisname gestuurd aan de gemeenteraad.

Control In het begrotingsjaar 2007 zal onder verantwoordelijkheid van het college onderzoek worden verricht naar doelmatigheid en doeltreffendheid (ex. Artikel 213a GW). De onderzoeken zullen zich richten op de afdeling Concernstaf en de dienst Bedrijven. Overig Het uitvoeren van dereguleringsonderzoeken en – maatregelen om zodoende de regeldruk en de administratieve lastendruk bij burgers en bedrijven te verminderen;

Overig In het verslagjaar zijn in het kader van het reduceren van gemeentelijke administratieve lasten en regels in de nieuwe Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) van de oorspronkelijke 18 vergunningstelsels er 6 vergunningen afgeschaft en 10 vergunningen vereenvoudigd.

Het zorgdragen voor een goede organisatorische invulling en werking van de inkoopfunctie binnen de ambtelijke organisatie;

Om de inkoopfunctie binnen de organisatie te versterken en beter in de organisatie in te bedden is in 2007 een aantal activiteiten ondernomen: - Er zijn cursussen inkoop en aanbesteden aangeboden aan alle decentrale inkopers, projectleiders en juristen; er zijn in totaal zo’n honderd medewerkers getraind. - Het voltallig management heeft een workshop inkoop en aanbesteden gevolgd om de bewustwording te vergroten. - Per 1 juli is 2007 een centrale aanbestedingsadviseur aangesteld; - Er is een project opgestart met als primair doel de rechtmatigheid van de inkoop- en aanbestedingsprocessen te verbeteren. - Er is een uitgavenanalyse uitgevoerd om de inkoopstromen beter in beeld te brengen.

Het opleveren en in gebruik nemen van de nieuwe huisvesting voor het gemeentelijk personeel inclusief het in werking treden van het nieuwe kantoorconcept;

Vanaf maart 2008 wordt het compleet gerenoveerde gebouw D opgeleverd. Vanaf dat moment wordt door de gebruikers (medewerkers dienst Publiek en Bedrijven) gewerkt op basis van het flexwerkconcept. In november 2008 wordt het totale bouwproces afgerond en zijn alle kantoorfuncties in principe weer gehuisvest rondom het Raadhuisplein. In 2007 is ook besloten om het flexwerkconcept van toepassing te verklaren op het 2e en 3e echelon. Dit houdt in dat de afdelingshoofden en teamleiders in de nieuwe kantooromgeving ook niet meer beschikken over een eigen kamer en participeren in het flexwerkconcept.

166

Het zorgdragen voor een verdere optimalisering van de interne dienstverlening tussen de dienst Ondersteuning en de overige diensten door een verdere uitwerking en aanscherping van de dienstverleningsovereenkomst (DVO). Het verrichten van activiteiten om te bezien of regels verbeterd en versneld kunnen worden.

In 2007 is gestart met het project vernieuwing Producten Diensten Catalogus (PDC). Dit project zal het aanbod van facilitaire producten en diensten en de bestelmogelijkheden verder optimaliseren. Dit project zal eind 2008 worden afgerond. De PDC maakt deel uit van de dienstverleningsovereenkomst die in overleg met de gebruikersraad in het jaar 2008 zal worden besproken. In het kader van het reduceren van gemeentelijke administratieve lasten en regels zijn in de nieuwe Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) van de 18 vergunningstelsels er 6 vergunningen afgeschaft en zijn 10 vergunningen vereenvoudigd. Verder wordt als uitgangspunt gehanteerd dat een vergunning in principe voor onbepaalde tijd zal worden verleend. Het gaat om een eerste dereguleringsslag die in de navolgende jaren op een breed terrein verder beslag zal verkrijgen.

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect

De ambtelijke organisatie functioneert uiterlijk in 2010 als een systeemgeoriënteerde organisatie (Fase III van het INK-kwaliteitsmodel)

In het afgelopen jaar heeft de INK 1-meting plaatsgevonden. De uitkomst van dit proces was dat de gemeente binnen de lijnen van het INK-managementmodel ten opzichte van de 0-meting een halve fase is opgeschoven en zich thans halverwege fase II van het model bevindt. Naar aanleiding van de INK 1-meting is een INKactiviteitenplan ontwikkeld, dat de gemeentelijke organisatie in staat moet stellen in het kader van de bedrijfsvoering een vervolgstap te maken de komende jaren. In het verslagjaar zijn diverse activiteiten ondernomen ten behoeve van de versterking van de naamsbekendheid van de slogan eMMen Maakt Meer Mogelijk. Een belangrijke pijler in dit verband is de ontwikkeling van de televisieserie “Voor hetzelfde geld in Emmen” Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect

In 2010 is de naamsbekendheid van de slogan van Emmen (eMMen Maakt Meer Mogelijk) in de gemeente Emmen 40%, regionaal 30% en landelijk 20%. B. Kwalitatieve doelstellingen.

167

De bedrijfsvoering is erop gericht de klanten van de gemeentelijke organisatie zo optimaal mogelijk te bedienen, in- en externe processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en zorgvuldige besluitvorming te garanderen. De organisatie zal- in de geest van de vernieuwing- invulling geven aan: • het vergroten van de klantgerichtheid/ vraaggerichtheid; • het versterken van de externe gerichtheid • het verbeteren van de integratie van werkprocessen.

In het verslagjaar zijn met betrekking tot het verder optimaliseren van de dienstverlening de nodige stappen gezet. In het afgelopen jaar zijn trainingen en workshops georganiseerd en gegeven met betrekking tot klant-, vraagen procesgericht handelen. Daarnaast zijn op het terrein van procesmanagement vervolgstappen gezet ten behoeve van de onderlinge afstemming en integratie van de werkprocessen. Verder zijn binnen de dienst Publiek servicenormen ontwikkeld in relatie tot de dienstverlening naar inwoners. Ook de vervolgstappen die in het verslagjaar in het kader van de digitalisering van de gemeentelijke dienstverlening (Dimpact-traject) zijn gezet dragen bij aan het vergroten van de (directe) klantgerichtheid van de organisatie. Overige activiteiten, die in het afgelopen jaren zijn uitgevoerd ten behoeve van de verbetering van de klantgerichtheid en de verbetering van de integratie van werkprocessen De verbetering van de afstemming tussen de frontoffice en de back-office-afdelingen in het managen van klantprocessen. De evaluatiegesprekken met de erkende overlegpartners (EOP’s) De oplevering van de nieuwe ontvangsthal in gebouw D (opening maar 2008) en de daarbinnen gecreëerde balieopstellingen in combinatie met de technische mogelijkheden

Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Toekenning/ Vrijval 2007 aanwending in het dienstjaar 2007 Bedrijfsvoering 110.867 25.000 85.867 Juridische control 100.000 17.000 83.000 totaal programma 14 Bedrijfsvoering 210.867 42.000 168.867 Vanaf 2008 zullen de kosten juridische control uit het volume juridische control gedekt gaan worden. inmiddels is de administratie 2008 daartoe aangepast. In 2007 heeft de verantwoording nog ten laste van een regulier budget plaats gevonden.

168

Raming 2007

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 14 Bedrijfsvoering Primitieve begroting Lasten

101 Onvoorzien en overig 106 Centrale bedrijfsvoering 209 Algemene Informatie 399 Saldo kostenplaatsen dienst Beleid 403 Beheer openbaar gebied 500 Services en Middelen 501 Directie 502 Informatievoorziening en Infrastructuur 506 Onderhoud gebouwen 507 Ondersteuning

Totaal lasten Baten

101 Onvoorzien en overig 106 Centrale bedrijfsvoering 399 Saldo kostenplaatsen dienst Beleid 403 Beheer openbaar gebied 500 Services en Middelen 502 Informatievoorziening en Infrastructuur 507 Ondersteuning

Totaal baten Saldo programma bruto Onttrekking/toevoeging reserves Mutatie reserves Saldo programma netto

Onttrekking Storting

Begroting 2007

Verschil Begr/Werk

4.853 -

0 5.510 476

5.035 610

0 475 135-

-

31-

369

401-

472 651-

506 20-

77 603 -

779620-

1.334

1.444

1.347

97

55 1.314

69 1.988

48 2.697

21 709-

7.377

9.941

10.787

845-

6.497 547

3.562 547

-

6

5

1

-

-

0 0

00-

188

128

157

29-

-

-

828

828-

7.232

4.243

3.878

365

145

5.698

6.909

1.210-

-

1.225-

1.011111

214111-

-

1.225-

900-

324-

4.474

6.009

145

Verschillenanalyse De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 106 Centrale bedrijfsvoering Door veel gebruikmaking van FPU-regeling is vallen de kosten hoger uit voor FPU/ voormalig personeel dan begroot. Door een daling van het aantal bovenformatieven namen de kosten voor nog te plaatsen personeel af Op de post gemeentelijke arbeidsvoorwaarden en uitvoering cafetariamodel is tezamen een voordeel van € 182.000. De budgetten zijn op dit product begroot maar worden via de salarisadministratie direct bij de diensten geboekt.

169

Rekening 2007

N/V

2.689 197

873 349

1.535-

Bedrag

N

203

V

399

V

182

V IMOP Het budget iMop bestaat uit: A. een incidenteel budget ad € 280.000,= ten behoeve van deelproject gegevenshuis. Hiervan is in 2006 reeds € 95.220,= uitgegeven. In het dienstjaar 2007 is door de dienst ondersteuning € 51.744,= uitgegeven. Het restant bedrag ad € 133.000,= blijft beschikbaar voor implementatieactiviteiten in het kader van e-dienstverlening en samenwerking met Dimpact. De uitgaven in het jaar 2007 worden gedekt door een bijdrage uit de VAR welke op product 101.14 is opgenomen.

138

B. Een structureel budget ad € 190.000,= ten behoeve van jaarlijkse exploitatiekosten. Hiervan is een bedrag ad € 86.500,= op basis van besluitvorming overgeheveld naar de dienst Ondersteuning. Dit bedrag is ontrokken aan de VAR en als bate opgenomen in de rekening van de dienst Ondersteuning. Als gevolg van vertraging in de realisatie van elektronische dienstverlening (deze is afhankelijk van de planning van het samenwerkingsverband Dimpact) is een bedrag ad € 103.500,= inzake budget exploitatiekosten beheer iMOP niet uitgegeven. Daarnaast is er een structureel budget beschikbaar ten behoeve van bijdrage Dimpact c.a. In 2007 In het verslagjaar 2007 is dit budget met € 65.000,= overschreden. Dit is veroorzaakt door de éénmalige instapfee behorend bij de keuze om samen te werken in Dimpact. De lasten in het kader van iMOP worden gedekt door een bijdrage uit de VAR. 209 Algemene informatie Betreft saldo kostenplaatsen dienst Publiek; is een administratief resultaat in verband met kostenverdeling

N

134

399 Saldo kostenplaatsen dienst Beleid Betreft saldo kostenplaatsen dienst Beleid; is een administratief resultaat in verband met kostenverdeling

N

400

403 Beheer openbaar Gebied Betreft saldo kostenplaats dienst Gebied; is een administratief resultaat in verband met kostenverdeling

N

76

N

96

N

704

N

302

N

95

V

393

500 Services en Middelen Meer opdrachten en orders Multimedia 507 Ondersteuning Voor onze gemeente is het totale BTW-compensatieverzoek over 2006 ongeveer 14 miljoen euro waarvan i.v.m. de vereveningsbijdrage slechts 95% uitgekeerd wordt. Het restant wordt door het Rijk achter gehouden om de garantieregeling uit te kunnen voeren. Dit betekent dat voor onze gemeente een bedrag van € 704.312 niet uitgekeerd wordt. Dit bedrag zou conform voorgaande jaren onttrokken worden aan de egalisatiereserve BCF, maar bij de prognose van het verloop van deze reserve hebben we hier geen rekening mee gehouden. Vandaar een nadeel van € 704.312. Dit nadeel is overigens ook al in de Berap gemeld Over 2007 is dit nadeel niet meer van toepassing aangezien er dan weer voor 100% uitgekeerd wordt. - Een onderzoek van de belastingdienst naar de declaraties 2003 inzake het BTWCompensatiefonds heeft recentelijk geleid tot een naheffing van € 302.000 - Naheffing loonbelasting 2002 t/tm 2005 naar aanleiding van een onderzoek van de Belastingdienst; tevens is voor het belastingjaar 2006 een voorziening getroffen in verband met de verwachting ook voor dit jaar nog een naheffing te krijgen. - Resultaat facilitaire kosten ten opzichte van de begroting; de opbouw van het faciltair tarief is in 2008 onderwerp van onderzoek

Baten 101 Onvoorzien en overig Binnen dit product wordt het saldo geboekt voor en na bestemming. Bij de Begroting N 2007 werd een resultaat verwacht van € 3.315.606. Dit resultaat is bij de kadernota 2007 gecorrigeerd naar een resultaat van € 766.242. Op rekeningsbasis geeft dit product geen resultaat; het resultaat over 2007 is het saldo van alle andere producten

170

766

106 Centrale bedrijfsvoering Op de post Nog te plaatsen personeel (batenzijde) is een tekort van € 506.000. Het N aantal bovenformatieven is gedaald, waardoor ook de inkomsten lager uitvallen. Dit bedrag wordt voor een bedrag € 300.000 gedekt door bijdragen van diensten voor bovenformatieven van hun dienst. Deze bijdragen komen bij de diensten terug als niet bestede loonkosten. V Vrijval voorziening Concernstaf ter vorming van reserve Concernstaf (zie reserves) 507 Ondersteuning In verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst vindt teruggaven omzetbelasting t/m 2005 plaats. Het gaat hier met name om teruggaven in verband met het sportbesluit en gehandicaptenvervoer Terugboeking balansposten te betalen BTW t/m 2005 in verband met gemaakte afspraken met de belastingdienst. BTW opbrengsten samenwerkingsverbanden 2007 worden verantwoord; deze opbrengsten zijn in 2007 niet begroot; vanaf 2008 is deze bate wel structureel in de begroting opgenomen. Reserves Herhuisvesting gemeentehuis De kosten van brandveiligheid zijn gedekt door volume veiligheid in plaats van de VAR. Als gevolg van vertraging in de elektronische dienstverlening een voordeel in het kader van IMOP. Vorming reserve Concernstaf (zie baten)

171

506

111

V

652

V

66

V

100

V

63

V

141

N

111

Programma

15. Inkomstenbronnen

Deelgebieden Het programma “Inkomstenbronnen” omvat alle activiteiten die door de gemeente concernbreed op dit terrein worden ondernomen. De volgende “producten” maken onderdeel uit van dit programma: - algemene uitkering - algemene baten en lasten - geldleningen - effectenbeheer en bespaarde rente - belastingen

1. Beknopte schets van de ontwikkelingen in 2007 Algemene uitkering In 2007 zijn extra incidentele middelen beschikbaar gesteld voor de WMO van in totaal € 2,175 miljoen. Lokale belastingen Het jaar 2007 was op het gebied van de lokale belastingen een rustig jaar, in die zin dat er vrijwel geen wijzigingen in de regelgeving op rijksniveau hebben plaatsgevonden. Een belangrijke landelijke ontwikkeling was wél de afschaffing van de limitering per gemeente van de OZB opbrengst met ingang van 2008. In het kader van het bestuursakkoord tussen het nieuwe kabinet de VNG is deze limitering vervangen door een landelijke macro-limiet. De belangrijkste ontwikkeling in 2007 voor de uitvoeringspraktijk was de laatste stap in het kader van de invoering van de jaarlijkse herwaardering in het kader van de Wet WOZ. Met ingang van 2007 wordt er jaarlijks een nieuwe WOZ-waarde vastgesteld. Daarbij is ook van belang dat ook de waardepeildatum zeer dicht bij het belastingjaar komt te liggen. In het verleden kon deze datum bij de vierjaarlijkse herwaardering ver verwijderd liggen van het belastingjaar. In 2007 werd geheven over de waarde per peildatum 1 januari 2005 en met ingang van 2008 zal worden geheven op basis van de waarde per 1 januari van het voorgaande jaar. Doordat de frequentie van de herwaardering wordt verhoogd naar éénmaal per jaar, kan de gemeente de werkzaamheden voor uitvoering van de Wet WOZ procesmatig oppakken. Voorheen werden deze activiteiten op projectbasis uitgevoerd en werd het merendeel van de werkzaamheden uitbesteed. In de nieuwe situatie is de gemeente in staat de werkzaamheden te integreren in de reguliere werkprocessen. Dit wordt momenteel geïnplementeerd. Deels samenhangend met deze jaarlijkse herwaardering is in het belastingjaar 2007 een meeropbrengst over het totaal aan lokale belastingen van ongeveer € 1,2 miljoen gerealiseerd. Met name de optimalisering van de bestanden met het oog op deze herwaardering, door verbeterde informatievoorziening, maar ook het in de waardering betrekken van objecten, die in het verleden om welke reden dan ook niet werden gewaardeerd (sportvelden, begraafplaatsen etc.), leverde een flinke waardestijging van het geheel aan objecten op. Daarnaast was ook de areaal-uitbreiding (saldo van nieuwbouw en sloop) en dan vooral bij de categorie niet-woningen hoger dan begroot.

2. Wat hebben we gedaan in 2007? Voorgenomen maatregelen/acties Het op een efficiente manier opleggen en incasseren van belastingaanslagen en heffingen, conform de wettelijke eisen.

Uitgevoerd / stand van zaken Het incasseren van de belastingaanslagen heeft weer meer nieuwe automatische incasso’s opgeleverd.

Het op een efficiente manier uitvoeren van de wet WOZ, conform de wettelijke eisen.

In 2007 hebben weer meer WOZ-taxaties plaatsgevonden i.v.m. verdere bestandsoptimalisatie.

172

3. Wat hebben we bereikt in 2007? A. Kwantitatieve doelstellingen 1. Aantrekken van leningen volgens een zodanige strategie en marktbenadering dat de laagste financieringskosten worden gemaakt.

Gerealiseerd en bijdrage aan maatschappelijk effect In het jaar 2007 zijn ter consolidatie van de kortlopende schuld 2 geldleningen aangetrokken van € 10 en € 5 miljoen is totaal € 15 miljoen. Deze geldleningen hebben een looptijd van 15 en 20 jaar.

2. Het jaarlijks behalen van een hoger positief resultaat op effecten en bespaarde rente.

De stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2007 was hoger dan geraamd bij de begroting 2007. Dit als gevolg van het niet afronden van activiteiten die bekostigd worden met gelden uit de reserves en voorzieningen in 2006. Een hogere stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari levert een hoger bedrag aan bespaarde rente op.

De algemene uitkering 2007 is berekend op basis van de laatst 3. Het verantwoorden van een volledige algemene uitkering op basis van de circulaires vastgestelde uitkeringsmaatstaven volgens de decembervan het ministerie van Binnenlandse zaken en circ ulaire. Ook is rekening gehouden met het feit dat er over 2007 geen uitkering behoedzaamheidsreserve plaatsvindt de geldende gemeentelijke verdeelmaatstaven.

4. Het beschikbaar hebben van middelen voor uitgaven die bij het samenstellen van de begroting niet waren voorzien en waaraan vooralsnog prioriteit wordt toegekend.

De volgende bedragen zijn ten laste van de post onvoorzien, incidenteel gebracht: Onderwerp Bedrag WKPB 60.000 Op ‘t Stee 20.000 Dorps-en wijkplannen 20.000 Lidmaatschap Eur. New Towns Platform 6.400 Mediatraining 9.977 Onderzoek Cebeon 19.080 Zwemvangnet 20.000 Oranjedorp 150 jaar 5.924 Verkeers- en parkeeronderzoek Kl.veen 17.500 Integr. project Bewegen voor Ouderen 13.335 St. Harmonium Museum Nederland 10.000 Totaal 202.216

B. Kwalitatieve doelstellingen Gerealiseerd (bijdrage aan maatschappelijk effect) 1. Een juiste en volledige calculatie en De algemene inkomsten en uitgaven zijn juist en volledig verantwoording van algemene inkomsten en gecalculeerd en verantwoord. uitgaven. Vastgelegde investeringen c.a. en volumes Omschrijving

Nog beschikbaar programma's vervangingsinvesteringen Nieuw beleid (overloop) totaal programma 15 Inkomstenbronnen

Raming 2007

384.100 132.500 516.600

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 110.783 115.000 225.783

Vrijval 2007

272.317 17.500 290.817

Inzake het volume vervangingsinvesteringen is er nog geen sprake van een concreet investeringsprogramma. In de verbeteringsslag inzake de investeringsplanning zal dit worden meegenomen.

173

4. Wat heeft het gekost? (x € 1.000) Programma 15 Inkomstenbronnen Primitieve begroting Lasten

100 Concern 101 Onvoorzien en overig 102 Treasury 103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 403 Beheer openbaar gebied

Begroting 2007

Rekening 2007

Verschil Begr/Werk

10 15.243 398 531 1.814 -

10 3.253398 531 1.776 -

11 2.925 434 531 1.908 0

16.1783601330-

17.996

538-

5.810

6.348-

101.666 5.038 531 19.616 100

103.355 6812.930 531 19.411 236

104.346 788 16.731 531 20.797 138

9918973.80101.38599

Totaal baten

126.952

136.395

143.332

6.936-

Saldo programma bruto

108.956-

136.933-

137.521-

588

1.545-

10.061-

12.137-

2.076

2.393

14.317

17.784

3.467-

849

4.256

5.646

1.391-

Totaal lasten Baten

100 Concern 101 Onvoorzien en overig 102 Treasury 103 Geldleningen 202 Belastingaanslagen 403 Beheer openbaar gebied

Onttrekking/toevoeging Onttrekking reserves Storting Mutatie reserves Saldo programma netto

108.107-

132.678-

131.875-

802-

Verschillenanalyse

Verschillenanalyse

De verschillen tussen de begroting na wijziging en werkelijk zijn op hoofdlijnen als volgt te verklaren: Lasten 101 Onvoorzien en overige - Niet realiseren budgetbijstellingen tengevolge van uitname BTW compensatiefonds (BCF) - Correctieposten milieuregelgeving - Onderuitputting kapitaallasten. De onderuitputting is gerealiseerd op de diverse programma’s. - De uitwerking van de c.a.o. is op diverse programma’s verantwoord en dus een voordeel op programma 15 - De vrijval van de volumes ligt € 2.205.000 hoger dan geraamd - De regeling t.a.v. k.m. vergoeding dienstreizen is per 1 januari 2006 gewijzigd - Getroffen voorziening voor mogelijke oninbaarheid geldlening EBR (dit is eerder gemeld in het Nabericht Berap-II) - Correctiepost crediteuren (ten laste van 2007 brengen van diverse facturen) - Correctiepost vaste activa (afschrijving op juiste termijnen zetten) 202 Belastingaanslagen - Intensivering WOZ-taxaties t.b.v. bestandsoptimalisatie - Hogere toevoeging aan voorziening dubieuze belastingdebiteuren door toename aantal te innen posten en lagere invorderingskosten door meer incasso’s

174

N/V

Bedrag

N

1.750

N N

700 3.320

V

250

V N N

2.205 200 2.100

N N

339 186

N V

130 63

Baten 100 Algemene uitkering - nagekomen baten 2005 en 2006 - verrekening BCF over 2006 ten laste van de uitkering 2007 - incidentele middelen mantelzorg(WMO); deze gelden zijn pas in december 2007 beschikbaar gekomen en zijn over 2007 nog niet besteed; het niet bestede deel van de WMO is gereserveerd (de reservering over de totale WMO-gelden is verantwoord op programma 10) - aanpassing specifieke posten en taakmutatie ( met name als gevolg van Programmatisch Handhaven V 45 en Armoedebestrijding en Schuldhulpverlening V 255; deze twee onderdelen zijn ook betrokken bij de resultaatbestemmingsvoorstellen over 2007) - overige effecten: aanpassing basisgegevens ; hoeveelheidsverschillen etc - als gevolg van landelijke nacalculatie van het accres is in de maartcirculaire 2008 aangekondigd dat er geen uitkering behoedzaamheidsreserve over 2007 terwijl in de begroting uit is gegaan van een uitkeringspercentage van 50% - ten opzichte van de eerdere ramingen is in de maart-circulaire 2008 bekend geworden dat over 2007 een hogere uitkeringsfactor van 9 punten van toepassing is 101 Onvoorzien en volumes - verlaging voorziening dubieuze debiteuren wegens omvang en ouderdom vorderingen ten gunste van de exploitatie - correctiepost nog te betalen posten (vrijval) 102 Treasury - hogere bespaarde rente vanwege minder beroep op reserves - hoger dividend BNG en Essent 202 Belastingaanslagen - hogere opbrengst OZB wegens groei objecten en hogere waarden - hogere baten toeristenbelasting door meer overnachtingen en precario wegens meer m2 in gebruik 403 Beheer openbaar gebied - Er zijn in 2007 minder billboards geplaatst dan gepland Reserves Onttrekkingen BTW compensatiefonds In het meerjarenperspectief bij de begroting 2007 is er vanuit gegaan dat een jaarlijkse onttrekking aan de reserve BCF plaats vindt van € 1,195 miljoen. Als gevolg van wijziging in de regelgeving is deze onttrekking met € 0,500 miljoen bijgesteld naar € 0,695 miljoen. Storting van overschot WAR naar de VAR Toevoegingen Storting in amortisatiereserve, ter afdekking van activa Bespaarde rente De stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2007 was hoger dan geraamd bij de begroting 2007. Dit als gevolg van het niet afronden van activiteiten die bekostigd worden met gelden uit de reserves en voorzieningen in 2006. Een hogere stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari levert een hoger bedrag aan bespaarde rente op. Storting van overschot WAR naar de VAR

175

V N V

550 454 272

V

336

V N

325 622

V

584

V

546

V

242

V V

1.058 2.743

V V

1.360 69

N

99

N

500

V

2.492

N N

106 869

N

2.492

176

B2. Overzicht algemene dekkingsmiddelen

177

B.2. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Hier wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen bestaande uit: 1 lokale heffingen, waarvan de bestedingen niet gebonden zijn 2 algemene uitkering 3 dividend 4 bespaarde rente 5 saldo van de financieringsfunctie 6 BTW-compensatiefonds

Totaal overzicht algemene dekkingsmiddelen (bedragen x € 1.000) Omschrijving

Lokale heffingen Algemene uitkering Dividend Bespaarde rente Saldo van de financieringsfunctie

2.1.

Raming 2007 18.952 103.355 9.625 3.306 2.623 137.861

Werkelijk 2007 20.311 104.346 12.368 4.363 2.689 144.146

Lokale heffingen

Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen met name OZB, toeristenbelasting en precariorechten. Meer uitgebreide informatie over de lokale heffingen is opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen met een beeld onder andere van de beleidsuitgangspunten, tarieven, kwijtschelding, uitvoering Wet WOZ, landelijke ontwikkelingen OZB en WOZ-taxaties. De paragraaf lokale heffingen geeft ook informatie over o.a. afvalstoffenheffing, rioolrecht, diverse leges etc. Deze zijn geraamd en verantwoord onder de diverse programma’s.

2.2.

Algemene uitkering

De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is berekend op basis van de decembercirculaire 2007. Verder is rekening gehouden met de laatst bekende gegevens over de basisgegevens die van belang zijn bij de berekening van de algemene uitkering. Bij de bepaling van de hoogte van de uitkering is ook de behoedzaamheidreserve van belang. Recent (eind februari 2008) is bekend geworden dat voor 2007 er geen uitkering wordt gedaan uit de behoedzaamheidsreserve, als gevolg van een lager uitvallend landelijk accres. Dit geeft voor ons een nadeel ten opzichte van de begroting van € 622.000. Tevens is aangegeven dat de uitkeringsfactor positief wordt bijgesteld, hetgeen een voordelig effect geeft van € 585.000. In de jaarrekening is deze recente informatie verwerkt. In de algemene uitkering is de specifieke uitkering WMO inbegrepen. Conform de systematiek bij de begroting is het verschil tussen deze specifieke uitkering en de werkelijke kosten WMO gereserveerd. Voor informatie hierover verwijzen wij u naar de paragraaf WMO.

2.3.

Dividend

Het gaat hier om de inkomsten wegens dividend van: - de BNG (€ 628.000, bestaande uit dividend over 2006 van € 104.000 en een extra dividend ad € 524.000); - de NV Essent (€ 11.488.000, bestaande uit dividend over 2006 van € 3.414.000 extra dividenden ad € 2.688.000) en € 5.386.000; - AREA (€ 220.000 en dividendbelasting ad € 32.000); - NV Waterleidingmaatschappij Drenthe (€ 595). Alles bij elkaar gaat het om een bedrag van € 12.368.000 aan dividend.

178

Het extra dividend BNG (€ 524.000), het dividend 2006 van Essent (€ 8.800.000) en het dividend AREA (€ 220.000) zijn meegenomen in de kadernota 2007. De besluitvorming door de raad inzake de kadernota 2007 heeft tot de volgende verwerking in de jaarrekening 2007 geleid (bedrag van 5.740.000): - Het extra dividend BNG wordt voor een bedrag van € 520.000 ingezet ten behoeve van 2008. Storting heeft plaats gevonden in 2007 in de VAR. - Het dividend AREA wordt voor een bedrag van € 220.000 ingezet ten behoeve van 2008. Storting heeft plaats gevonden in 2007 in de VAR. - Het dividend Essent wordt voor een bedrag van € 1.000.000 ingezet ten behoeve van 2008. Storting heeft plaats gevonden in 2007 in de VAR. - Het dividend Essent wordt voor een bedrag van € 4.000.000 gestort in het SIOF. Deze storting is in de jaarrekening 2007 verwerkt. Wat overblijft is meegenomen in het resultaat van het jaar 2007.

2.4.

Bespaarde rente

Dit is de netto-opbrengst van de bespaarde rente over het eigen vermogen. Via het onderdeel reserveringen programma 15 wordt deze bespaarde rente toegevoegd aan de reserves.

2.5.

Saldo van de financieringsfunctie

Dit betreft het saldo van de kostenplaats kapitaallasten.

2.6.

BTW-Compensatiefonds

De extra korting op de algemene uitkering als gevolg van het BTW-compensatiefonds (BCF) bedraagt € 3.030.000. Dit bedrag bestaat uit een structureel ad € 1.748.000 en een incidenteel deel van € 1.282.000. Dit incidentele deel geldt voor de jaren 2007 t/m 2009. Bij de begroting 2007 is besloten om dit incidentele deel ten laste van de bestemmingsreserve BCF te brengen. In de jaarrekening 2007 is dit conform verwerkt. In 2007 is de 5% vereveningsbijdrage in de declaratie van de BTW over 2006 ineens ten laste van het resultaat 2007 gebracht. Het betreft een bedrag van € 704.000. Dit bedrag zou onttrokken worden aan de egalisatiereserve WMO, maar bij de prognose van het verloop van deze reserve hebben we hier geen rekening mee gehouden. In het meerjarenperspectief bij de begroting 2007 is er vanuit gegaan dat er een jaarlijkse onttrekking aan de reserve BCF plaats vindt van € 1.195.000. Als gevolg van wijziging in de regelgeving (vanaf 2007 geldt niet meer de 5%-verevening) is deze onttrekking met ingang van 2007 met € 500.000 bijgesteld naar € 695.000. De totaal geboekte onttrekking in 2007 aan de reserve BCF bedraagt daarmee € 1.977.000.

179

180

B3. Onvoorzien en diverse volumes

181

B.3 Onvoorzien en diverse volumes 3.1 Inleiding De post onvoorzien is als een totaal post in het programma 15 inkomstenbronnen geraamd. Voorts is het in onze gemeente gebruikelijk dat de diverse volumes voor onder andere nieuw beleid, onderwijshuisvesting, vervangingsinvesteringen, riolering etc. als stelposten op hoofdfunctie 9, in het programma inkomstenbronnen worden opgenomen. Vanaf het begrotingsjaar 2008 zijn de volumes ook daadwerkelijk als budgetten op de diverse programma’s opgenomen. Voor de goede orde wordt nog opgemerkt dat de diverse volumes zijn opgeschoond met de btwcomponent. We gaan achtereenvolgens nader in op de aanwending van de post onvoorziene uitgaven en volumes per programma.

3.2 Onvoorzien en volumes De post onvoorziene uitgaven en volumes 2007 is als volgt samengesteld: (bedragen in euro’s) Omschrijving

Raming

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007

Vrijval 2007

Onvoorzien

328.000

202.216

125.784

Programma 1 Burger en bestuur Programma 2 Economie en werkgelegenheid Programma 3 Veiligheid Programma 4 Onderwijs en jeugd Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Programma 8 Sport, recreatie en cultuur Programma 9 Openbaar gebied Programma 10 Zorg en welzijn Programma 12 De vitale stad Programma 13 Accommodaties Programma 14 Bedrijfsvoering Programma 15 Inkomstenbronnen Totaal programma’s 1 tot en met 15

1.132.412 140.200 491.700 531.486 672.763 121.573 10.675 848.982 452.799 60.765 210.867 516.600 5.190.822

750.314 0 129.346 345.102 454.489 121.573 5.018 431.159 0 5.946 42.000 225.783 2.510.730

382.098 140.200 362.354 186.384 218.274 0 5.657 417.823 452.799 54.819 168.867 290.817 2.680.092

Totaal generaal

5.518.822

2.712.946

2.805.876

Incidentele vrijval volumes 2007 (afgerond) Afgeraamde volumes bij de Berap-II Afgeraamde volumes bij het Nabericht 2007

182

Vrijval volumes ( zie hiervoor)

600.000 1.900.000 2.500.000 2.806.000

Per saldo verbetering t.o.v. uitkomsten Nabericht 2007

306.000

Toelichting De aanwending van de post onvoorzien ziet er als volgt uit: Onderwerp WKPB Op ‘t Stee Dorps- en wijkplannen Lidmaatschap European New Towns Platform Mediatraining Onderzoek Cebeon Zwemvangnet Oranjedorp 150 jaar Verkeers- en parkeeronderzoek Klazienaveen Integraal Project Bewegen voor Ouderen Stichting Harmonium Museum Nederland

Bedrag 60.000 20.000 20.000 6.400 9.977 19.080 20.000 5.924 17.500 13.335 10.000 202.216

De aanwending van de volumes per programma zien er als volgt uit: Omschrijving

Voorziening CRS Overlegpartners Arbovoorzieningen Arbo-beleid M.O.P. middelen Gemeentelijke huisvesting totaal programma 1 Burger en bestuur

183

Raming

Vrijval 2007

7.098 315.000 35.314 375.000 400.000 1.132.412

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 0 315.000 35.314 0 400.000 750.314

7.098 0 0 375.000 0 382.098

Revitalisering bedrijvenpark (t.b. Klazienaveen) Herstel bedr.terrein fase 2b II totaal programma 2 Economie en werkgelegenheid

90.200 50.000

0 0

90.200 50.000

140.200

0

140.200

Beleidsplan brandweer Veiligheid (oud beschikbaar gesteld volume) Veiligheid (nieuw beschikbaar gesteld volume) totaal programma 3 Veiligheid

46.700 70.000 375.000 491.700

46.700 62.016 20.630 129.346

0 7.984 354.370 362.354

Onderwijsinvesteringen (overloop) Onderwijsvolume Knelpunten onderwijshuisvesting Onderwijshuisvesting uit extra accres totaal programma 4 Onderwijs en jeugd

182.215 292.000 38.866 18.405 531.486

21.900 292.077 31.125 0 345.102

160.315 -77 7.741 18.405 186.384

Field Office STOW Loket bouwen en wonen Aanpassing kleine woonwagenkampen Rioleringsvolume totaal programma 5 Bouwen, wonen en milieu

11.274 3.000 220.000 438.489

0 16.000 0 438.489

11.274 -13.000 220.000 0

672.763

454.489

218.274

Bedrijfsverzamelgebouw totaal programma 6 Arbeidsparticipatie

121.573 121.573

121.573 121.573

0 0

Omschrijving

Raming

Diverse kleine investeringen KEC(OCSW) 492 Diverse kleine investeringen SPORT(OCSW) 20 jaar 10.183 totaal programma 8 Sport, recreatie en cultuur 10.675 Aanvullende voorzieningen N391 27.470 Reconstr. Klazienaveensestraat 22.548 Reconstr. Fietspad kanaal A Emmer-Compascuum 16.911 Openbare verlichting (armaturen) 17.500 Uitvoering herinrichting deelgebied Emmen 353.524 Beschikbaar volume diverse kleine invest. 20 jaar 41.954 Beschikbaar volume materieel O.B.W. 10 jaar 4.529 Herinrichting Schoonebeek 185.489 Vervanging openbaar groen 51.660 Diverse invest. openb. werken (20 jr.) (v.m. 6 tonspot) 77.397 Herstel Veenparkkanaal (uit volume verv. investeringen) 50.000 totaal programma 9 Openbaar gebied 848.982

Vrijval

492 5.165 5.657

27.470 22.548 16.911 17.500 125.996 1.000 2.337 140.000 0 77.397

0 0 0 0 227.528 40.954 2.192 45.489 51.660 0

0 431.159

50.000 417.823

452.799 452.799

0 0

452.799 452.799

Verenigingsgebouwen 25 jaar Welzijnsvoorzieningen 20 jaar Sportaccomodaties totaal programma 13 Accommodaties

16.587 4.178 40.000 60.765

5.946 5.946

10.641 4.178 40.000 54.819

Bedrijfsvoering Juridische control totaal programma 14 Bedrijfsvoering

110.867 100.000 210.867

25.000 17.000 42.000

85.867 83.000 168.867

Nog beschikbaar programma’s vervangingsinvesteringen Nieuw beleid (overloop) totaal programma 15 Inkomstenbronnen

384.100 132.500 516.600

110.783 115.000 225.783

273.317 17.500 290.817

5.190.822

2.510.730

2.680.092

Stedelijke vernieuwing totaal programma 12 De vitale stad

totaalgeneraal programma's

184

Toekenning/ aanwending in het dienstjaar 2007 0 5.018 5.018

C

185

Paragrafen

C1.

Paragraaf lokale heffingen

Inleiding In deze paragraaf gaan we nader in op de lokale belastingen en heffingen. De paragraaf begint met een overzicht van de beleidsuitgangspunten en ontwikkelingen ten aanzien van lokale belastingen en heffingen, een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid en de uitvoeringskosten Wet WOZ. Vervolgens wordt ingegaan op de tarieven en gerealiseerde opbrengsten in 2007 van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Deze paragraaf wordt afgesloten met een overzicht van de belastingdruk in 2007 in de gemeente Emmen en een vergelijking van de lastendruk met een aantal andere grote gemeenten.

Beleidsuitgangspunten

Algemeen Volgens de collegebrief “Uit de startblokken” waarin de uitgangspunten voor de bestuursperiode 2006 – 2010 zijn neergelegd gelden in deze periode de volgende uitgangspunten voor het financiële beleid en daarmee impliciet ook voor de lokale heffingen: “ In lijn met de bestuurlijke regievoering zal de financiële regievoering zich de komende jaren blijven richten op het bestendigen van de al enkele jaren geldende beleidslijnen. In de eerste plaats betekent dit koersen op een sluitende meerjarenbegroting en op een degelijk financieel beheer”. De bestendige beleidslijn waar hier naar wordt verwezen was onder meer expliciet opgenomen in het collegeprogramma 2002 – 2006, het is daarom nuttig deze uitgangspunten hier nog eens te herhalen: • de lasten van de burger zo laag mogelijk houden. Randvoorwaarde is een goede dienstverlening. • de gemeentelijke belastingen in principe niet meer dan trendmatig verhogen. Lasten naar draagkracht en de minst draagkrachtigen ontzien.

Ontwikkelingen in 2007

De belangrijkste ontwikkeling in 2007 op het gebied van de lokale belastingen was de laatste stap in het kader van de invoering van de jaarlijkse herwaardering in het kader van de Wet WOZ. Bij de aanpassing van de Wet WOZ d.d. 9 december 2004 is bepaald dat gemeenten uiteindelijk overgaan naar een jaarlijkse herwaardering. Het tijdvak 2005-2006 vormde een overgangsperiode. Met ingang van 2007 wordt er jaarlijks een nieuwe WOZ-waarde vastgesteld. Daarbij is ook van belang dat ook de waardepeildatum zeer dicht bij het belastingjaar komt te liggen. In het verleden kon deze datum bij de vierjaarlijkse herwaardering ver verwijderd liggen van het belastingjaar. Zo werd in het belastingjaar 2004 OZB geheven op basis van de waarde per 1 januari 1999. In 2007 werd geheven over de waarde per peildatum 1 januari 2005 en na 2007 zal worden geheven op basis van de waarde per 1 januari van het voorgaande jaar. De fluctuaties – meestal stijgingen – van de waarde zijn daarmee aanzienlijk kleiner geworden. Geconstateerd kan worden dat hiermee de waarden ook in de belevingswereld van de belastingplichtigen beter aansluiten bij de eigen inschattingen en dat daardoor het aantal bezwaren is afgenomen. Wel krijgt men hiermee ieder jaar de mogelijkheid om bezwaar te maken. In het voorjaar van 2007 is bij wijze van experiment de invoering van het zogenaamde “flitsbezwaar” doorgevoerd. In navolging van de zogenaamde flitsvergunning voor bouwwerken werden daarbij ook de bezwaren tegen de gemeentelijke belastingaanslagen 2007 en de WOZ-waarden “flitsend” afgedaan. De bedoeling daarbij was om bezwaren, waar mogelijk, af te doen volgens een “klaarterwijl-u-wacht” methode. De ervaring heeft geleerd dat dit zeker aan een behoefte voldoet en dat belastingplichtigen de methode op prijs stellen. In ongeveer 20 % van de gevallen is via deze methode een snelle uitspraak op bezwaar gedaan. Doordat de frequentie van de herwaardering wordt verhoogd naar éénmaal per jaar, kan de gemeente de werkzaamheden voor uitvoering van de Wet WOZ procesmatig oppakken. Voorheen werden deze activiteiten op projectbasis uitgevoerd en werd het merendeel van de werkzaamheden uitbesteed. In de nieuwe situatie is de gemeente in staat de werkzaamheden te integreren in de reguliere werkprocessen. Een voorstel om hiertoe over te gaan is door het college in het najaar van 2007 geaccordeerd en wordt in 2008 geïmplementeerd. Het voorstel behelsde een omzetting van de middelen die voor inhuur van derden werden begroot naar een structurele uitbreiding van de middelen voor de vaste formatie met globaal € 320.000. Dit was tevens het moment om een evaluatie te presenteren van het Organisatie Ontwikkelings Traject van de afdeling belastingen, zoals dat in

186

ongeveer 4 jaar sinds 2003 was doorgevoerd. De resultaten van deze evaluatie zijn in oktober 2007 aan de raad aangeboden. Tengevolge van deze ontwikkelingen, maar ook van externe factoren, is in het belastingjaar 2007 een meeropbrengst over het totaal aan lokale belastingen van ongeveer € 1,2 miljoen gerealiseerd. Met name de optimalisering van de bestanden door verbeterde informatievoorziening, maar ook het in de waardering betrekken van objecten, die in het verleden om welke reden dan ook niet werden gewaardeerd (sportvelden, begraafplaatsen etc.), leverde een flinke waardestijging van het geheel aan objecten op. Daarnaast was ook de areaaluitbreiding (saldo van nieuwbouw en sloop) groter dan begroot. Een belangrijke landelijke ontwikkeling was de afschaffing van de limitering per gemeente van de OZB opbrengst. In het kader van het bestuursakkoord tussen het nieuwe kabinet de VNG is deze limitering vervangen door een landelijke macrolimiet. De vormgeving van deze laatste limiet is echter op dit moment nog niet duidelijk. Anders betalen Om het de burgers gemakkelijker te maken én om te voorkomen dat er achterstanden ontstaan bij de betaling is besloten om het gebruik van automatische incasso te stimuleren. Het percentage belastingbetalers dat hiervan gebruik maakt lag in Emmen ver onder dat van vergelijkbare gemeenten en onder dat van andere Drentse gemeenten. Met ingang van 2006 mocht men de gemeentelijke belastingaanslag ineens, in vier gelijke termijnen of in negen gelijke termijnen betalen. Dit laatste gold echter alleen als men gebruik maakte van automatische incasso door de gemeente hiertoe te machtigen. Deze wijziging en een vervolgactie eind 2006 heeft er toe geleid dat het percentage belastingbetalers dat gebruik maakt van automatische incasso in 2007 is gestegen tot boven de 52 %.

Belastingen en heffingen Onroerende zaakbelasting (OZB) In geld gemeten is de onroerende zaakbelasting de belangrijkste belasting in Emmen. De opbrengst hiervan is vrij besteedbaar. Voor woningen betalen alleen de eigenaren OZB. Bij kantoren, schuren, winkels en andere gebouwde eigendommen moeten zowel de eigenaar als de gebruiker OZB betalen. Betalingsplichtig zijn: • de eigenaar (of erfpachter, opstalhouder, enz.); dit is degene die op 1 januari van het belastingjaar eigenaar is of het zakelijk recht heeft over een onroerende zaak. • de gebruiker; dit is degene die op 1 januari van het belastingjaar een onroerende zaak die niet in hoofdzaak tot woning dient in gebruik heeft of huurt. De aanslag wordt bepaald door de eigendom- of gebruikssituatie op 1 januari van het belastingjaar. Rioolrecht Al in 2004 heeft de gemeenteraad besloten het rioolrecht op termijn kostendekkend te maken. Ook in 2007 was dat nog niet het geval. De kostendekkendheid was in het jaar 2007 bijna 75 %. Naar verwachting zal de rioolretributie vanaf 2012 kostendekkend zijn. De maatstaf van de heffing is bepaald op de WOZ-waarde, waarbij 60 % van de kosten op de eigenaren worden verhaald en 40 % op de gebruikers. Verbreding rioolrecht De overheid streeft naar één financieringsstructuur voor de gehele waterketen. Dit betreft zowel het drinkwater, riolering, als ook de zuivering van afvalwater (Waterleidingbedrijf, Gemeente en Waterschap). Het streven is erop gericht na drie tot vijf jaar te komen tot één waterketentarief. Voor het grond- en hemelwater (het watersysteem) is in 2007 besloten tot een verbreding van het rioolrecht. Het voorstel tot wijziging van de Gemeentewet, de Wet op de waterhuishouding en de Wet Milieubeheer, in verband met de introductie van zorgplichten van gemeenten voor het afvloeiend hemelwater, is in 2007 door de wetgever vastgesteld. Het huidige rioolrecht wordt door de ‘Wet gemeentelijke watertaken’ vervangen door een bestemmingsheffing. De gemeenten krijgen met ingang van 2008 naast de verantwoordelijkheid voor het beheer van afval- en regenwater de verantwoordelijkheid voor het verwerken van overtollig grondwater. Door deze vergroting van de verantwoordelijkheden voor gemeentelijke watertaken wordt een nieuwe bestemmingsheffing in het leven geroepen. Net als het huidige rioolrecht zal ook de nieuwe heffing maximaal kostendekkend zijn. Met de invoering van de nieuwe bestemmingsheffing wordt geen wijziging beoogd in het heffingssysteem dat gemeenten al gebruiken voor rioolrecht. Gemeenten hebben op grond van het

187

overgangsrecht tot en met het jaar 2009 de tijd om hun heffingssysteem in overeenstemming met de deze nieuwe wet te brengen. Afvalstoffenheffing Als een ruimte is ingericht als zelfstandige woonruimte, moet de gebruiker afvalstoffenheffing betalen. De afvalstoffenheffing is een zogenaamde bestemmingsheffing; de opbrengst dient ter dekking van de kosten van de inzameling en verwerking. Sinds enige jaren worden de werkzaamheden uitgevoerd door de NV AREA op basis van een contract. De daarmee gepaard gaande kosten worden door de deelnemende gemeenten via de afvalstoffenheffing bij de burgers (en in sommige situaties bij bedrijven) in rekening gebracht. Het tarief is kostendekkend. De basis voor het tarief wordt gevormd door de kosten van de uitvoering, daarbij maakt het geen verschil wie dit doet. Verder wordt in het tarief rekening gehouden met de samenstelling van de gezinnen, de kwijtschelding en de perceptiekosten. Voor 2007 was het tarief met de indexering verhoogd. De doelstelling is om in de komende jaren de schaalvoordelen als gevolg van de oprichting van NV AREA te vertalen in de tariefstelling. Voor 2008 heeft dit geresulteerd in een ongewijzigd tarief. De hoogte van de afvalstoffenheffing hangt af van de gezinsgrootte op 1 januari van het belastingjaar. Wie alleen woont, betaalt dus minder afvalstoffenheffing dan een huishouden met meerdere personen. Als de gezinssituatie in het belastingjaar verandert, heeft dat geen gevolgen voor het te betalen tarief. Alleen bij een verhuizing is dat sinds enkele jaren anders geworden. Als men na 1 januari van het belastingjaar verhuist naar een andere woning in de gemeente Emmen wordt automatisch ontheffing vervelend van de resterende hele maanden op het oude adres verleend. Tegelijkertijd wordt een nieuwe aanslag voor de resterende hele maanden op het nieuwe adres opgelegd. Als de gezinssituatie na de verhuizing is veranderd geldt de nieuwe gezinssituatie als maatstaf. Wanneer men na 1 januari vertrekt uit de gemeente Emmen, of als men niet langer zelfstandige woont, dan wordt de ontheffing verleend voor de nog resterende hele maanden. In het verleden moesten betrokkenen voor het bovenstaande zelf een aanvraag doen. Bouwleges Ook hier is kostendekkendheid het uitgangspunt. Een raming van de opbrengst is altijd moeilijk te maken omdat deze samenhangt met het bouwvolume. Er kunnen dus flinke fluctuaties voorkomen. De opbrengst bouwleges is bijna € 1 miljoen hoger dan begroot, gelet op de hausse in de bouwnijverheid mag dat geen verassing zijn. De tarieven volgen in beginsel de inflatie, resulterend in het percentage zoals dat in de begrotingsrichtlijnen wordt aangegeven. Toeristenbelasting Het tarief wordt al sinds enkele jaren in overleg met de andere Drentse gemeenten afgestemd en geleidelijk verhoogd naar een vrijwel gelijk tarief voor de Drentse gemeenten. Het betreft geen bestemmingsheffing; de opbrengsten komen ten goede aan de algemene middelen. Bij campings wordt in beginsel uitgegaan van een forfaitaire heffing. In 2007 is het aantal (belaste) overnachtingen gestegen naar 405.000 dat betekent een groei met 25.000 overnachtingen. Precariobelasting Ook dit betreft geen bestemmingsheffing, de vaststelling van het tarief is in beginsel vrij voor de gemeente te bepalen. Bij de precariobelasting voor terrassen en winkeluitstallingen is in 2007 een volgende stap in de tariefdifferentiatie doorgevoerd, waarbij de gemeente Emmen in een drietal categorieën locaties is verdeeld. Achterliggende gedachte daarbij is enerzijds een meer marktconforme vergoeding voor het gebruik van de openbare ruimte en anderzijds het feit dat op de ene m2 aanzienlijk meer omzet gerealiseerd kan worden dan op de andere. Nadrukkelijk is gekozen voor een gelijkblijvende totale opbrengst, na een trendmatige verhoging met 2,5 %. Kwijtschelding Wanneer iemand een laag inkomen heeft kan soms kwijtschelding worden verkregen van gemeentelijke belastingen. Verzoeken om kwijtschelding moeten worden getoetst aan de landelijke normen die zijn vastgesteld in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990. Enige beleidsvrijheid bestaat er met betrekking tot de normering. De gemeente Emmen maakt hierbij gebruik van de meest ruime norm, namelijk 100% van het inkomen op bijstandsniveau.

188

In een aantal situaties wordt automatisch kwijtschelding verleend: • Als men een uitkering op grond van de Wwb (Wet werk en bijstand) heeft en men bezit geen eigen woning. • Ook als men alléén AOW ontvangt en deze informatie is bekend bij de gemeente omdat men eerder een verzoek om kwijtschelding heeft gedaan. • Als men in 2006 kwijtschelding had aangevraagd en als dit in 2006 ook was toegewezen kwam men in aanmerking voor automatische kwijtschelding. Voorwaarde daarbij was dat uit informatie van de gemeente bleek dat de situatie per 1 februari 2007 niet afweek van die in 2006. Voor het verlenen van kwijtschelding was in de primitieve begroting 2007 een bedrag geraamd van € 975.0000, -. Ondanks de verbeterde economische omstandigheden blijkt het aantal personen dat in aanmerking komt voor kwijtschelding flink toegenomen te zijn ten opzichte van 2006. In de voorgaande jaren was er wel een geringe afname van deze aantallen. Het daadwerkelijke bedrag aan kwijtschelding in 2007 is uitgekomen op € 1.087.000, -. Dit betekent een lastenuitzet van ongeveer € 112.000, -. Met name de bovengenoemde automatische kwijtschelding, de verbeterde samenwerking met de waterschappen bij de beoordeling van de aanvragen en licht versoepelde landelijke normen hebben tot deze toename geleid. Overigens maken de lasten voor kwijtschelding deels onderdeel uit van de tarieven voor de Afvalstoffenheffing en Rioolrecht. Uitvoeringskosten Wet WOZ In het Uitvoeringsbesluit kostenverrekening is geregeld dat de waarderingskosten die in het kader van de uitvoering van de Wet Waardering onroerende zaken (hierna: Wet WOZ) door de gemeenten worden gemaakt met ingang van 2003 worden gebonden aan een landelijk macro kostenforfait (voor 2007 € 137.734.308 ). Deze forfaitair bepaalde kosten worden door de drie afnemers, te weten het rijk (de rijksbelastingdienst), de gemeenten en de waterschappen, gezamenlijk gedragen. Het aandeel van het rijk is 40%, van de waterschappen 15% en van de gemeente het resterende bedrag. De waterschappen en rijksbelastingdienst betalen hiertoe een normbedrag per object. Het vergoedingsbedrag per object wordt vastgesteld door het ministerie van financiën. Het totaal door de gemeente Emmen ontvangen bedrag in 2007 bedroeg € 485.370,50- , ongeveer € 26.000 boven het begrote bedrag van € 459.000, -.

Opbrengst/tariefsaanpassingen 2007

De opbrengst of tariefsaanpassingen 2007 zagen er als volgt uit:

Omschrijving

OZB Rioolretributie Leges, rechten en tarieven Sporttarieven Toeristenbelasting Grafrechten Afvalstoffenheffing * *

189

2007

2,0%* ** 2,5% 2,0% € 0,05 2,5% Kostendekkend

Dit betreft een verhoging van de opbrengst, bij de vaststelling van het tarief wordt er eerst gecorrigeerd voor de waardeontwikkeling tussen de verschillende peildata. Het Rioolrecht wordt met ingang van 2006 geheven van de eigenaar en de gebruiker, met als maatstaf de WOZ-waarde. Het tarief bedroeg in 2007 € 0,91 per 2.500 WOZ-waarde voor eigenaren en € 0,61 per € 2.500 WOZ waarde voor gebruikers. Er is een maximum tarief ingevoerd bij een WOZ-waarde van € 2,5 miljoen. De opbrengst zal op termijn kostendekkend moeten worden, in 2007 was de kostendekkendheid 75 %.

Tarieven 2007 Soort

Grondslag

2007

2006

OZB -

woningen eigenaar

per € 2.500 waarde

4,03

4,11

per € 2.500 waarde per € 2.500 waarde

5,05 6,30

4,79 5,99

per € 2.500 waarde per € 2.500 waarde

0,91 0,61

0,83 0,58

240,72 274,68

239,32 273,28

47,45 31,26 40,00 228,00 5,15

39,40 31,26 36,00 222,25 5,00

16,65* 28,75* 1,92 0,70

16,10* 27,60* 1,87 0,65

OZB niet-woningen gebruiker niet-woningen eigenaar Rioolrecht - eigenaar - gebruiker Afvalstoffenheffing éénpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens Leges paspoort Europese identiteitskaart rijbewijs huwelijk/samenlevingsregister uittreksel uit bevolkingsregister bouwvergunning

Precariobelasting terras winkeluitstalling leidingen NAM Toeristenbelasting *·Tariefdifferentiatie: Uitstallingen: In tariefgebied A per vierkante meter per jaar In tariefgebied B per vierkante meter per jaar In tariefgebied C per vierkante meter per jaar Terrassen: In tariefgebied A per vierkante meter per seizoen In tariefgebied B per vierkante meter per seizoen In tariefgebied C per vierkante meter per seizoen

190

Minimaal Bepaald promillage van de bouwsom, met een minimum van € 54,65. per m2 per seizoen per m2 per jaar per m per jaar per overnachting

€ 28,75 € 27,85 € 26,50 € 16,65 € 15,95 € 15,50

Overzicht opbrengsten belastingen en heffingen in 2007

De daadwerkelijk gerealiseerde opbrengsten ten opzichte van de in de begroting (primitief en actueel) geraamde bedragen geven het beeld te zien zoals hierna is aangegeven: Omschrijving Onroerende zaakbelasting gebruikers (bruto opbrengsten) • niet-woningen Onroerende zaakbelasting eigenaren (bruto opbrengsten) • woningen • niet-woningen Rioolrecht eigenaren Rioolrecht gebruikers Toeristenbelasting Precario Gefiscaliseerde parkeerboetes Bouwleges c.a. Parkeergelden Afvalstoffenheffing Leges rij- en reisdocumenten (bruto) Leges bevolkingsadministratie (bruto) Leges naturalisatie (bruto) Leges burgerlijke stand (bruto) Reinigingsrechten Gebruiksverg + leges brw Grafrechten Sporttarieven c.a.

191

Primitieve begroting 2007

(bedragen × € 1000) Werkelijk Verschil 2007

Actuele begroting 2007

3.151

2.945

3.110

165

11.522 4.151 2.557 1.713 231 101 50 2.553 2.316 11.874 1.050

11.599 4.259 3.092 2.061 231 101 50 2.777 2.201 11.904 1.050

12.283 4.462 3.222 2.091 272 103 90 3.759 2.244 11.913 1.389

684 203 130 30 41 2 40 982 43 9 339

95

95

111

16

86 120 0 79 805 1.610

86 120 0 29 595 1.610

51 108 163 47 626 1.465

-35 -12 163 18 31 -145

Belastingdruk 2007 diverse groepen

In de onderstaande tabel is voor een aantal voorbeeld-huishoudens per belastingsoort en in totaal de belastingdruk in 2007 in vergelijking met 2006 weergegeven: Er kan worden geconstateerd dat de woonlasten over de volle breedte met ongeveer 2,3 % zijn gestegen ten opzichte van het vorige jaar. Voor de huurder van de gemiddelde woning bedraagt de stijging 1,6 %.

Vergelijking 2006 en 2007 WOZ-waarde 2006 Gemiddelde waarde huurwoning

2007

Eenheden 2006 2007

Tarief OZB

Afval

2006 2007 2006 2007

Tarief Riool (eigenaar & gebruiker) 2006 2007

110.000

114.000

44

45 180,84 181,35 273,28 274,68

516,16

524,43

Gemiddelde 161.000 woningwaarde Emmen

166.900

64

66 263,04 265,98 273,28 274,68

626,56

640,98

Individuele woning Individuele woning

205.000

217.000

82

86 337,02 346,58 273,28 274,68

726,01

751,98

295.000

312.500

118

125 484,98 503,75 273,28 274,68

924,64

968,43

Overzicht woonlasten meerpersoonshuishoudens 36 grote gemeenten

Jaarlijks publiceert de stichting COELO het ‘Belastingoverzicht grote gemeenten’. Het overzicht bevat een overzicht van de tarieven van OZB, rioolrechten, reinigingsheffingen (= in Emmen de afvalstoffenheffing) de parkeerbelastingen van inmiddels 36 grote gemeenten. Bovendien wordt aandacht besteed aan de plaats van de gemeentelijke belastingen in het geheel aan woonlasten voor huishoudens. In onderstaand figuur volgt een overzicht van de woonlasten meerpersoonshuishoudens over het jaar 2007 van de grootste gemeenten in Nederland, afkomstig uit de publicatie ‘Belastingoverzicht grote gemeenten 2008 van de stichting COELO. Het overzicht kunt u op de volgende bladzijde raadplegen.

192

193

C2 Paragraaf Weerstandsvermogen 2.1 Inleiding Een gemeente is verplicht om in de begroting en in de jaarstukken de risico’s te vermelden die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden. Bij het opstellen van de begroting en de jaarstukken dient zo goed als mogelijk met de voorzienbare en kwantificeerbare risico’s rekening te worden gehouden. Dit betekent echter niet dat daarnaast in de gemeentelijke huishouding geen financiële risico’s meer aanwezig zouden zijn. Evenals iedere organisatie heeft ook de gemeente bij de uitvoering van haar taken te maken met onzekerheden die het risico van financiële nadelen met zich meebrengen.

2.2 Nieuwe comptabiliteitsvoorschriften; besluit begroting en verantwoording gemeenten

In het besluit begroting en verantwoording 2004 gemeenten is aangegeven dat de risicoparagraaf dient te worden uitgebreid tot een weerstandsvermogenparagraaf. Het weerstandsvermogen bestaat uit: • de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente kan beschikken om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te dekken • in relatie tot alle risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of de financiële positie. In de paragraaf weerstandsvermogen dient tenminste te worden opgenomen: • het beleid betreffende de weerstandscapaciteit en de risico’s • een inventarisatie van de weerstandscapaciteit • een inventarisatie van de risico’s.

2.3 Beleid betreffende de weerstandscapaciteit en de risico’s Om de hierna te noemen risico’s te kunnen opvangen is het van belang dat hiervoor een buffer beschikbaar is. Hieronder wordt verstaan het vermogen van een gemeente om haar taken ook onder minder gunstige omstandigheden naar behoren te kunnen voortzetten. De risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet anderszins zijn ondervangen door een voorziening of verzekering. Deze risico’s kunnen worden samengevat als niet reguliere risico’s. Voorbeelden van deze risico’s zijn ondernemersrisico’s en hangen vooral samen met de grondexploitatie, gebiedsuitbreiding, sociale structuur (bij neergaande conjunctuur) en openeindregelingen. In de raadsvergadering van mei 2003 heeft de raad de notitie Onderzoek Weerstandsvermogen vastgesteld waarin het nieuwe beleidskader voor het beleid met betrekking tot het weerstandsvermogen is vastgelegd. Dit kader luidt als volgt: 1. de door de raad vastgestelde notitie weerstandsvermogen d.d. 22 mei 2003 wordt als basis gehanteerd voor de opstelling van de verplicht voorgeschreven paragraaf weerstandsvermogen 2. het vereiste weerstandsdeel van de algemene reserve (WAR) wordt voorshands gehandhaafd op € 7,5 miljoen 3. het weerstandsvermogen wordt jaarlijks getoetst aan de aanwezige risico’s 4. een actualisatie van het (benodigd) weerstandsvermogen in relatie tot het risicoprofiel is bij aanstelling van de (nieuwe) accountant vanaf het jaar 2003 in het reguliere jaarlijkse pakket van de accountant meegenomen 5. bij onttrekking van bedragen uit de WAR wordt er zorg voor gedragen dat de WAR binnen maximaal 4 jaar weer op het vereiste niveau wordt gebracht In de notitie Onderzoek weerstandsvermogen is zeer uitvoerig ingegaan op het wettelijke kader, een inventarisatie van de risico’s en de weerstandscapaciteit. De getrokken beleidsmatige conclusies zijn hierboven weergegeven. Mede op basis van de jaarrekening 2006, begroting 2008 en naar aanleiding van de door Deloitte Accountants opgestelde notitie weerstandsvermogen d.d. maart 2008 heeft een actualisatie plaatsgevonden van de weerstandscapaciteit, de risico’s en het weerstandsvermogen.

194

2.4 Inventarisatie weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwachts en substantieel zijn te dekken. Risico’s van structurele aard en op langere termijn kunnen nooit worden gedekt uit incidenteel beschikbare middelen zoals reserves. Zodra zich structurele risico’s voordoen zullen zij, na eventueel éénmalige dekking via reserves in het aanloopjaar, moeten worden vertaald naar de meerjarenbegroting. Het weerstandsvermogen wordt dan ook uitgedrukt in beschikbare incidentele middelen (vermogen), namelijk de omvang van de vrij besteedbare reserves. Vrij besteedbare reserves zijn reserves waaraan de gemeenteraad geen specifieke bestedingsdoelen heeft gekoppeld. Het weerstandsvermogen bestaat per 31-12-2007, na de vaststelling van de jaarstukken 2007, uit: Weerstandsdeel algemene reserve € 7,487 miljoen BAR (stand per 31-12-2007 € 15,204 miljoen minus claims € 8,995 miljoen Indien deze reserve wordt aangewend dient wel het verlies aan rentebaten structureel in de begroting geregeld te worden. VAR ( stand 31-12-2007 € 10,811 miljoen minus claims en reserveringen) Reserve grondexploitaties

€

1,345 miljoen

€

20,084 miljoen

€

37,911 miljoen ==============

De reserve grondexploitatie is ingesteld om de specifieke risico’s betreffende grondexploitaties af te dekken. Totaal beschikbaar

2.5 Benodigd weerstandsvermogen

Op basis van ervaringcijfers en benchmarkgegevens, van ondermeer Deloitte, is de volgende tabel als uitgangspunt voor de berekening van het benodigde weerstandsvermogen genomen. Deze berekeningen zijn niet wetenschappelijk onderbouwd maar heeft draagvlak in de branche en wordt ondersteund door de toezichthouder i.c. de provincie Drenthe. Risicoprofiel (bedrag per inwoner) Hoog risico Meer dan gemiddeld risico Gemiddeld risico Minder dan gemiddeld risico Laag risico

Bandbreedte minimum

Bandbreedte maximum

€ € € € €

€ € € € €

400 300 200 100 0

500 400 300 200 100

Bij een gemiddeld risico, zoals dit uit de analyse blijkt, waarbij ervan wordt uitgegaan dat niet alle risico’s zich gelijktijdig voordoen, is een weerstandsvermogen van minimaal € 21,8 miljoen en maximaal € 32,7 miljoen nodig. Aangezien het huidige- medio 2007- weerstandsvermogen (de algemene reserves minus claims c.a.) inclusief de reserve grondexploitaties afgerond € 37,911 miljoen bedraagt (zie hiervoor 2.2.4.) betekent dit dat het beschikbare weerstandsvermogen hoger is dan de berekende bandbreedte van het desbetreffende profiel.

2.6 Inventarisatie risico’s Vanuit de bij de notitie weerstandsvermogen gemaakte inventarisatie worden de belangrijkste (financiële) specifieke risico’s aangegeven.

195

Omschrijving Fiscale kwesties Toereikendheid onderhoudsvoorzieningen Afschrijvingstermijnen Verbonden partijen(Gemeenschappelijke regelingen) Stadionbedrijf Emmen BV EMCO-groep Energiebedrijf Rundedal BV Legionellabesmetting Kwaliteitsnormen technische installaties Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Werk en Bijstand; inkomensdeel Vergunningen en handhaving Aanscherpingen brandbeveiliging (gebruiksvergunningen) Verzekeringsrisico Planschadeclaims Grondexploitaties Actualiseren en digitaliseren bestemmingsplannen Dynamisering mo/vz middelen GSB-gelden (bodemsanering en woningbouw doelstellingen Marktrenteontwikkelingen Verstrekte leningen zonder zekerheidsstelling Garantstelling vaarverbinding Erica – Ter Apel Project Dierenparktheater Totaal aantal Totaal procentueel Cumulatief -/+/+ +/+

Indeling in risicoklasse -/+/+

0 0% 0%

1 4% 4%

9 39% 43%

5 22% 65%

+/+

8 35% 100%

= hoog risico = meer dan gemiddeld risico = gemiddeld risico = minder dan gemiddeld risico = laag risico

Het kwantificeren (op geld waarderen) van deze risico’s is op dit moment, beperkt mogelijk. De gehanteerde indeling van de risico’s in een risicoklasse geeft echter wel een indicatie van hoe het risicoprofiel is samengesteld. Op basis van een globale weging van de risico’s ligt het zwaartepunt bij een duiding van gemiddeld risico.

2.7 Toelichting risico’s 2.7.1 Fiscale kwesties Omzet- en loonbelasting Door de belastingdienst zijn boekenonderzoeken uitgevoerd die hebben geleid tot naheffingsaanslagen. Ook in de komende jaren kunnen dergelijke boekenonderzoeken worden verwacht. In dit verband kan worden gemeld dat de opgelegde aanslagen omzetbelasting 2000, 2001 en 2002 verhoogd met boetes betreffende afdeling Reiniging en de composteerinrichting naar aanleiding van een bezwaarprocedure zijn verlaagd. De omvang van de schuld –waarvoor al een voorziening is getroffen- is bekend. In navolging op de bezwaarprocedure zal de gemeente Emmen verbeterde aangiftes omzetbelasting indienen over de jaren 2003 en verder. De omvang van deze verplichting is thans onbekend. Eind 2007 is gebleken dat de wijze van uitvoering van het gemeentelijk gehandicaptenvervoer onvoldoende grondslag biedt om de BTW in de kosten als ondernemer te kunnen verrekenen. Desondanks heeft de belastingdienst –op basis van door de gemeente Emmen overlegde gegevensover de jaren 2003 tot en met 2005 een teruggaafverzoek gehonoreerd. In 2008 zal worden

196

afgewogen hoe wordt omgegaan met de BTW die in de jaren 2006 en 2007 ten onrechte op aangifte is verrekend. Voorts zal worden bezien of de afspraken met de vervoerder zodanig kunnen worden aangepast, dat wel recht op aftrek zal bestaan. Maatregelen Het doel is om de fiscale gevolgen van projecten van enige omvang zoveel mogelijk voor te leggen aan de belastingdienst. Op deze wijze worden de fiscale – en daarmee – financiële risico’s zoveel mogelijk beperkt, danwel inzichtelijk gemaakt. Door voortdurende wijzigingen in de fiscale regelgeving en de te ontwikkelen jurisprudentie zal het altijd kunnen voorkomen dat er verschil van inzicht is met de belastingdienst over de feitelijke toepassing van de regelgeving. 2.7.2 Toereikendheid onderhoudsvoorzieningen Op dit moment beschikken nog niet alle gebouwen over een actuele inventarisatie van de onderhoudstoestand. Uit de wel aanwezige inventarisatie blijkt dat in een aantal gevallen er sprake is van achterstallig onderhoud. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen is meer informatie hieromtrent opgenomen. Maatregelen In 2007 zijn alle gemeentelijke onderhoudsvoorzieningen samengevoegd tot één algemene onderhoudsreserve. Deze reserve wordt jaarlijks gevoed uit het rekeningsresultaat indien het resultaat dit toestaat. Middels resultaatbestemming jaarrekening 2006 is in 2007 € 300.000 gestort in het fonds onderhoud gebouwen. Voor het onderhoud van de sportaccommodaties zijn meerjarige onderhoudsplannen opgesteld. Voor de uitvoering van diverse jaarplannen worden naast de in de begroting opgenomen exploitatiebudgetten, ook investeringskredieten en het in 2007 ingesteld onderhoudsfonds. Het dagelijks onderhoud van onderwijsgebouwen wordt bekostigd vanuit de lumpsum vergoeding en wordt jaarlijks door het ministerie vastgesteld. Grootschalig onderhoud en uitbreidingen worden gefinancierd uit het jaarlijks beschikbaar onderwijsvolume, waarvan de besteding jaarlijks wordt verdeeld in overleg met de schoolbesturen. De onderlinge verdeling vindt op basis van en collegebesluit plaats. Voor het voortgezet onderwijs geldt dat zij geen bijdrage van de gemeente ontvangen voor grootschalig onderhoud. Aanvragen in het kader van uitbreiding, renovatie en vervangende nieuwbouw dienen wel door de gemeente worden gefinancierd. Inmiddels zijn plannen voor een accommodatieonderzoek in voorbereiding. Het budget voor onderhoud van de welzijnsgebouwen en overige gebouwen vertoont een structureel tekort. Er is te weinig budget voor regulier onderhoud beschikbaar. Voor achterstallig en groot onderhoud zijn beperkt middelen beschikbaar. 2.7.3 Afschrijvingstermijnen De afschrijvingstermijnen zijn op onderdelen (nog) niet in overeenstemming met de economische levensduur. Maatregelen Dit aspect zal op korte termijn integraal geïnventariseerd en gekwalificeerd worden. 2.7.4 Verbonden partijen (Gemeenschappelijke regelingen) In de paragraaf verbonden partijen wordt inzicht gegeven in de aard, de omvang en betekenis van de privaatrechtelijke en publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente Emmen een bestuurlijk en financieel belang heeft en daarmee dus ook risico’s loopt. Verbonden partijen zijn in elk geval alle gemeenschappelijke regelingen en BV’s en NV’s waarin de gemeente Emmen deelneemt. Maar ook stichtingen, PPS-constructies, etc. kunnen verbonden partijen zijn, als er sprake is van zowel een bestuurlijk, als een financieel belang vanuit de gemeente. Enkele van deze verbonden partijen hebben een hoger dan gemiddeld financieel risico voor de gemeente. Vanuit dit oogpunt worden deze verbonden partijen met een hoger dan gemiddeld financieel risico afzonderlijk vermeld in de risicoparagraaf.

197

2.7.5 Stadionbedrijf Emmen BV Met Stadionbedrijf Emmen BV is een sterke financiële en bestuurlijke betrokkenheid aangegaan. In mei 2004 heeft de raad besloten in te stemmen met de door het college gekozen oplossingsrichting voor de voormalige Betaald Voetbalorganisatie Emmen. De splitsing van Betaald Voetbalorganisatie Emmen BV en stadionbedrijf Emmen BV is onderdeel van dit besluit. Tevens is besloten de volgende leningen te verstrekken aan Stadionbedrijf Emmen BV: • € 2.350.000 in de vorm van een 25 jarige annuïtaire lening tegen een rente van 2,75% • € 1.024.000 in de vorm van een 25 jarige annuïteitenlening tegen een rente van 4,17 %. In de balans van de gemeente Emmen is de deelneming in Stadionbedrijf Emmen BV voor een waarde van € 1,8 miljoen opgenomen. Het totale bedrag waarover de gemeente Emmen risico loopt bedraagt derhalve ruim € 5 miljoen. Dat het risico met betrekking tot deze deelneming wordt ingeschat op hoger dan gemiddeld, heeft te maken met de hoogte van de financiële betrokkenheid van de gemeente Emmen in Stadionbedrijf Emmen BV. Dit in relatie tot het feit dat hier sprake is van een marginale business, het stadionbedrijf voor haar inkomsten volledig afhankelijk is van FC Emmen BV als enig huurder van het stadion en het feit dat het verkrijgen van additionele inkomsten voor het stadionbedrijf. Maatregelen De gemeente heeft een groot aantal maatregelen getroffen om het risico zo goed mogelijk te beheersen. Zo heeft de gemeente Emmen de bevoegdheid om 2 van de 3 bestuurders, waaronder de voorzitter, van de Stichting Administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen (fungerend als AvA van Stadionbedrijf Emmen BV) te benoemen. Tevens is er een RvC ingesteld, die namens de aandeelhouder toezicht houdt. Tenslotte heeft de gemeente ook het enige prioriteitsaandeel in Stadionbedrijf Emmen BV in haar bezit. Middels dit prioriteitsaandeel heeft de gemeente Emmen een groot aantal bevoegdheden, waaronder de bevoegdheid van voorafgaande goedkeuring van een groot aantal bestuursbesluiten. Op basis van een strakke informatieplicht wordt op proactieve wijze per kwartaal de (tussentijdse) informatieverstrekking beoordeeld en worden de resultaten tijdig aan de raad gerapporteerd. 2.7.6 EMCO-groep Als (groot)deelnemer in de gemeenschappelijke regeling EMCO-groep is het gemeentelijke aandeel afhankelijk van de bedrijfsresultaten. De gemeente Emmen is op basis van het aantal SE’s (Standaard Eenheden) voor ruim 80% verantwoordelijk voor eventuele tekorten van de EMCO-groep. De afgelopen jaren zijn de exploitatieresultaten zeer slecht geweest. De opgelegde taakstellingen zijn niet gehaald. Het meerjarenperspectief 2007-2011 van de EMCO-groep laat ondanks een aantal verbeteringsmaatregelen, nog aanzienlijke exploitatietekorten zien. Het verwachte tekort van de EMCO-groep, loopt op basis van het meerjarenperspectief 2007-2011 van de EMCO-groep, af van € 6,073 miljoen in 2007 naar € 3,913 miljoen in 2011. Gezien het feit dat met de bijdrage in de verwachte tekorten van de EMCO-groep, gebaseerd op het meerjarenperspectief 2007 – 2011 van de EMCO-groep, door de besluitvorming bij de kadernota 2007, in de begroting 2008 en verder al rekening is gehouden kan dit financiële risico nu gekwantificeerd worden als minder dan gemiddeld. Overigens dient hierbij wel vermeld te worden dat de aanvullende bijdrage van de gemeente Emmen aan de EMCO-groep, ten opzichte van de primitieve begroting 2007 van de gemeente Emmen, op basis van eerdere besluitvorming gedekt wordt door middel van een onttrekking aan de BAR. Een extra risico vormt de invoering van het wetsvoorstel Modernisering WSW. Met de eventuele consequenties van de invoering hiervan is in zowel het meerjarenperspectief van de EMCO-groep als in de begroting van de gemeente Emmen nog geen rekening gehouden. Maatregelen Op basis van het meerjarenperspectief 2008-2011 van de EMCO groep is in de Kadernota 2007 al met aanvullende gemeentelijke bijdragen in de exploitatietekorten voor de periode 2008-2011 rekening gehouden. Afhankelijk van de nog te houden discussie inzake de verandering van de soort rol

198

(regierol) van de gemeente naar aanleiding van de nieuwe WSW-wet is het mogelijk dat het meerjarig financieel perspectief nog zal veranderen. 2.7.7. Energiebedrijf Rundedal BV (EBR) De gemeente Emmen heeft een sterke bestuurlijke en financiële betrokkenheid bij Energiebedrijf Rundedal BV. Naast het 100%-belang in het geplaatste en volgestorte aandelenkapitaal van € 18.000, heeft de gemeente Emmen een achtergestelde lening van € 2.100.000 tegen een rente van 5,0% verstrekt aan EBR. De gemeente Emmen heeft zich in april 2005 tevens borg gesteld voor nakoming van aangegane verplichtingen door EBR io. terzake van gastransport services ter grootte van circa € 977.500. De uitbreiding van tuinbouwgebied het Rundedal verloopt niet zo voorspoedig dan gehoopt. Bovendien heeft EBR te maken met aanloopverliezen en met een negatief eigen vermogen. Tenslotte is recentelijk een intentieovereenkomst tussen EBR en haar enig afnemer afgesloten, waarin onder meer de overdracht van de WKK-installatie vanuit EBR is opgenomen. De intentieovereenkomst, waarin ook de overdracht van de WKK-installatie wordt geregeld, zal voor EBR een verlies opleveren. De consequentie is dat onzeker is of EBR de achtergestelde lening van de gemeente Emmen (op termijn) zal kunnen aflossen. Dat het risico met betrekking tot deze deelneming thans laag wordt ingeschat, heeft te maken met de in 2007 getroffen voorziening van € 2,1 miljoen, conform het raadsbesluit van december 2007, en de intrekking van de borgstelling door Gas Transport Services B.V. in maart 2008. Maatregelen Er is een RvC ingesteld, die namens de aandeelhouder toezicht houdt. Tevens heeft de gemeente ook nog het enige prioriteitsaandeel in EBR BV in haar bezit. Middels dit prioriteitsaandeel heeft de gemeente Emmen een groot aantal bevoegdheden, waaronder de bevoegdheid van voorafgaande goedkeuring van een aantal bestuursbesluiten. Tenslotte wordt de gemeente Emmen, als aandeelhouder, op de achtergrond ook actief betrokken bij belangrijke ontwikkelingen binnen EBR. 2.7.8. Legionellabesmetting Ondanks alle beschikbare en ingestelde procedures om legionellabesmetting te voorkomen kunnen de gevolgen bij een eventueel besmettingsincident groot zijn. Jaarlijks worden door een gespecialiseerd bedrijf inspecties uitgevoerd. Maatregelen Periodiek worden de installaties gecontroleerd door Waterlaboratorium Noord. De rapporten zijn beschikbaar. Slechts één keer is een besmetting vastgesteld. Hierop zijn meteen passende maatregelen genomen. 2.7.9. Kwaliteitsnormen technische installaties Begin 2007 zijn maatregelen getroffen om de technische installaties te kunnen laten voldoen aan de zogenaamde NEN-normen. Maatregelen De installaties in de overdekte zwembaden zijn betrokken in het onderzoek ter verkrijging van het certificaat Veilig en Schoon. Dit certificaat is inmiddels aan alle zwembaden uitgereikt. Hiermede voldoen de installaties aan de gestelde kwaliteitsnormen. De verwarmingsinstallaties in de sporthallen en –zalen worden jaarlijks geïnspecteerd en preventief onderhouden. 2.7.10. Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( waaronder de Wet Voorzieningen Gehandicapten) Invoering van deze wet per 1-1-2007 en ervaringen in 2007 geven aan dat er nog geen duidelijk zicht is op de gevolgen van de uitvoeringspraktijk en de toereikendheid van de beschikbare WMOmiddelen in de context van een open eindregeling. Maatregelen Binnen het financiële kader (budgettair neutrale opzet) is een egalisatievoorziening opgenomen. Eind 2007 is het beleidsplan WMO 2008-2011 opgesteld en door de raad vastgesteld.

199

In de paragraaf WMO wordt hieraan uitvoerig aandacht besteed. 2.7.11. Wet Werk en Bijstand; inkomensdeel In het kader van deze open eindregeling is door landelijke ontwikkelingen en cijfers onvoldoende zicht en invloed op de effectiviteit van de reïntegratieactiviteiten om daarmee de uitnutting van het inkomensdeel te kunnen beheersen. Maatregelen Inmiddels zijn op landelijke niveau afspraken gemaakt dat de komende 4 jaren, onder de voorwaarde dat gemeenten in de opdracht slagen om 75.000 uitkeringsgerechtigden te zullen laten uitstromen, het landelijke budget over de jaren 2008 t/m 2011 zal worden bevroren. Voor het jaar 2012 zal vervolgens het budget bijgesteld worden naar de dan actuele stand. Nu wordt gebruik gemaakt van de sturingsmogelijkheden als onderdeel van het vastgestelde reïntegratiebeleid. 2.7.12. Vergunningen en handhaving Uit inspecties van ministeries komen vooralsnog geen bijzonderheden naar voren. Opgemerkt wordt dat per 1 januari 2007 de tijdelijke stimuleringsregeling Handhaving vervalt. De gelden worden vanaf 1 januari 2007 aan de algemene uitkering toegevoegd. Van de subsidie werd 2 fte personeel betaald, die zich op het gebied van handhaving bezighielden. De aan de algemene uitkering toegevoegde gelden zijn bij de behandeling van de kadernota niet aan het cluster SoZa toegekend. Het wegvallen van 2 fte voor handhaving zal leiden tot minder opsporing van fraudegevallen en de beperking van de instroom van bijstandscliënten kan minder goed worden opgepakt. Dit kan leiden tot een groter tekort op het FWI-budget Inkomensdeel. Maatregelen De achterstanden in de verlening van milieuvergunning wordt door middel van een taskforce gestaag ingelopen. Naar verwachting is dit ingelopen in de loop van 2008. De doelstelling in 2007 van de bedrijven 60% te controleren op veiligheid is gehaald. Ook is de aktualisering van de bestemmingsplannen ter hand genomen waardoor de afhandeling van vergunningaanvragen wordt verkort en de handhaving slagvaardiger kan plaatsvinden. 2.7.13. Aanscherpingen brandbeveiliging (gebruiksvergunningen) In het kader van het verlenen van gebruiksvergunningen zijn o.a. voor scholen inspecties uitgevoerd. Geconstateerde gebreken dienen in het kader van deze vergunning te worden verholpen. De hiermee gepaard gaande kosten zijn niet in de begroting opgenomen. Maatregelen Voor de onderwijsgebouwen is een inventarisatie van knelpunten uitgevoerd. Middels een collegebesluit in 2007 is een plan van aanpak, voorzien van een financiële paragraaf, vastgesteld. Aanvullende maatregelen voor dorpshuizen en jongerencentra worden voorbereid. 2.7.14.Verzekeringsrisico • Bestuurdersrisico. De gemeente Emmen kan aansprakelijk worden gehouden voor schade geleden tijdens werktijd door bestuurders van motorrijtuigen. Hier is geen verzekering voor afgesloten. Het risico dat er iets zal gebeuren is gering, doch met één (letsel)claim kan een aanzienlijk bedrag zijn gemoeid. Maatregelen Met het aangaan van het verzekeringspakket is destijds, als onderdeel van (premie)kostenbesparingen, bewust gekozen voor een beperkt eigen risico-deel. • Aansprakelijkheidsstelling. De toenemende wettelijke normen en eisen die aan de brandweerzorg worden gesteld kunnen mogelijk leiden tot meer aansprakelijkheidsstelling.

200

Maatregelen Het risico kan o.a. door bestuurlijke besluitvorming, medio 2008, ten aanzien de Leidraad repressieve basis-brandweerzorg beperkt worden. 2.7.15. Planschadeclaims Het aantal ingediende planschadeverzoeken, en ook het totaal aan uitkeringen door de gemeente, kende de afgelopen jaren een stijgende lijn. Het betreft hier overigens een landelijke trend. Daartegenover was de verhaalsmogelijkheid (voor verhaal van de planschade door gemeenten op de initiatiefnemer) juist verdwenen als gevolg van een arrest van de Hoge Raad uit 2003. Door reparatiewetgeving is dergelijk verhaal sinds juni 2005 weer mogelijk. Voor oude gevallen (met betrekking tot planologische maatregelen van vòòr september 2005) kunnen nog tot september 2010 claims worden ingediend. Aangetekend wordt wel dat planschades voor oudere gevallen (planologische maatregelen van enkele tientallen jaren oud) relatief laag uitvallen omdat de planschade wordt berekend (peildatum) over de waarde op dat moment. Op dit moment zijn er de volgende belangwekkende risico’s te melden: M.b.t. het bedrijventerrein Klazienaveen zijn enkele claims in behandeling. Eén is inmiddels toegewezen (€ 25.000,--). Uit een interne inventarisatie blijkt dat met planschade van in totaal nog enkele tienduizenden Euro’s rekening moet worden gehouden. Ook m.b.t. het overige deel van dit bedrijventerrein is planschade mogelijk. Met maximaal 1 ton moet rekening gehouden worden. Deze schattingen zijn echter in hoge mate speculatief. De planschadeclaims m.b.t. de woonwijken Stroomdal en Klazienaveen Noordwest/Jagersweg, waarvoor geen voorziening voor planschade was opgenomen in de exploitatieopzet, zijn goeddeels afgehandeld. Gelet op de situatie worden hier niet veel nieuwe claims meer verwacht. Hetzelfde geldt m.b.t. project het Schip, waarbij met de projectontwikkelaar een bepaalde verdeling m.b.t. de planschade was afgesproken. M.b.t. de woonwijk Barger-Oosterveld lopen nog enkele procedures. Daarvoor is echter in de exploitatieopzet een voorziening opgenomen. M.b.t. enkele projecten van Wooncom (Havenstraat Erica, Lemzijde/Laan vd Bork) zijn nog procedures gaande en zouden ook nog nieuwe claims kunnen worden ingediend. Met Wooncom is afgesproken dat voor deze oude gevallen (planologische maatregel van voor augustus 2005) de planschade fifty fifty tussen Wooncom en gemeente wordt verdeeld. M.b.t. de Giraf wordt, n.a.v. de uitspraak van de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State, momentaal onderzoek uitgevoerd naar de kosten van akoestische voorzieningen die getroffen hadden moeten worden. Op basis daarvan zal de planschade uiteindelijk moeten worden vastgesteld. Een voorschot van ruim € 200.000,-- is betaald. Giraf claimt meer dan € 1.000.000,--. Thans zijn 40 planschadeprocedures gaande en er bestaan waarschijnlijk nog diverse andere situaties waarbij planschade kan worden geclaimd. Opstellen van een complete inventarisatie is echter redelijkerwijs niet mogelijk. Er zal tot 31 aug. 2010 gewacht moeten worden voor er een goed inzicht in de omvang van de oude gevallen. Maatregelen Het afsluiten van een verhaalsovereenkomst kan het risico van planschadeclaims beperken en het afsluiten van een dergelijke overeenkomst wordt nu dan ook steeds als voorwaarde aan initiatiefnemers gesteld voor gemeentelijke medewerking aan de planologische besluiten Voor nieuwe gevallen bestaat er nu, op grond van de nieuwe wetgeving, een termijn van 5 jaar, na de planologische wijziging. 2.7.16. Grondexploitaties Bij de ontwikkeling van de diverse grondcomplexen worden risico’s gelopen. De waardering van deze risico’s vind plaats als een percentage van de boekwaarde of in een tweetal gevallen (in exploitatie stads en dorpsvernieuwing) als percentage van het gemiddelde investeringsniveau van de afgelopen 3 jaar. De risico’s bestaan in de meeste gevallen uit stagnerende verkopen en/of niet doorgaan van projecten. Hiervoor is een specifiek weerstandsvermogen (reserve grondexploitaties) beschikbaar. Deze reserve bedroeg per ultimo 2007 € 19,9 miljoen. De reserve grondexploitaties per ultimo 2007 ten opzichte van de boekwaarde geeft een gemiddeld dekkingspercentage van 26.

201

Voor meer informatie wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid Maatregelen Ten einde de financiële risico’s van de grondexploitaties adequaat te monitoren worden minimaal 1 keer per jaar de grondexploitaties volledig herzien en zodat op basis van deze herziening indien nodig kan worden bijgestuurd. Door het jaarlijks aanbieden van het meerjarenplan vastgoed (MPV) wordt inzicht gegeven in de stand van zaken van de grondexploitaties en het ontwikkelingsperspectief. 2.7.17. Actualiseren en digitaliseren bestemmingsplannen Eind 2007/begin 2008 zal de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening van kracht worden. Deze bepaalt o.a. dat alleen leges geheven mogen worden over bouwaanvragen gelegen in gebieden met een actueel bestemmingsplan, dwz. niet ouder dan 10 jaar. Indien de actualisatie van de bestemmingsplannen niet voor een vast te stellen tijdstip (bijv. 1 januari 2010) wordt gehaald dreigt er een aanzienlijke inkomstenderving. Maatregelen Om o.a. dit risico danig te beperken is er in 2007 een Plan van aanpak actualiseren en digitaliseren bestemmingsplannen opgesteld op basis waarvan door de Raad extra middelen (€ 3,3 miljoen) beschikbaar zijn gesteld voor de uitvoering. Op basis van het plan van aanpak is een werkplanning opgesteld. De voortgang van het project zal nauwlettend worden gevolgd door het VROM agenda team. 2.7.18. Dynamisering mo/vz middelen Ten aanzien van maatschappelijke opvang/vrouwen speelt de dynamisering van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg (mo/vz) middelen. In dit licht staat de omvang van het budget in Emmen ter discussie. Mogelijk betekent dit proces een korting van € 2,6 miljoen op de Brede doeluitkering Sociaal, Integratie en veiligheid (BDU-SIV). Maatregelen Met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wordt onderhandeld over de uitkomsten. De consequenties zijn nog ongewis. Voor de financiering van de locatie Weiteveen (Leveste) lijkt in ieder geval een andere oplossing gezocht moeten worden. Hierbij kan worden gedacht aan de AWBZ. Dit deel van de dynamiseringsoperatie verloopt naar verwachting budgettair neutraal. De verdere consequenties van deze dynamisering zijn nog niet bekend. 2.7.19. GSB-gelden (woningbouwdoelstellingen en bodemsanering ) Woningbouw Als haalbaar wordt geacht een bouwvolume van (gemiddeld) 600 woningen per jaar voor de jaren 2008 en 2009; dus ca. 1200 woningen erbij + de gerealiseerde 1432 è totaal ca. 2632 (= 71%). Dit vergt nog steeds een stevige inspanning. De gemeente faciliteert, maar het zijn uiteindelijk de ontwikkelende partijen die moeten bouwen. Emmen heeft daarbij nadrukkelijk te maken met een ontspannen woningmarkt. Dat betekent ondermeer dat het opnamevermogen van markt een belangrijke rol speelt. Een groot deel van de productie is bovendien bedoeld voor instroom van buiten. Maatregelen Om deze instroom op gang te krijgen speelt de marketing voor het wonen in Emmen een cruciale rol. In 2008 staat het jaarplan Marketing & Promotie van Emmen in het teken van wonen. Externe factoren als conjunctuur, goede match vraag – aanbod, ontspannen woningmarkt etc. beïnvloeden dus in hoge mate het eindresultaat. Bodemsanering In het kader van de GSB-overeenkomst zijn verplichtingen met betrekking tot de aanpak van bodemsaneringsprojecten aangegaan. In prestatie-afspraak 35 zijn deze verplichtingen vastgelegd en is hiervoor € 4,235 miljoen aan middelen beschikbaar gesteld. Hier loopt de gemeente het risico dat de taakstelling niet wordt gehaald en in een worst-case scenario geld terug gaat, dat overigens dan ook niet is besteed.

202

Maatregelen Informatie afkomstig van VROM duiden op een verlenging van de oorspronkelijk gestelde termijnen. Daarover komt voor de zomer van 2008 meer duidelijkheid. In de bijlage SISA wordt per indicator aangegeven wat de exacte stand van zaken is, op het moment van 31-12-2007 feitelijk en aantoonbaar gerealiseerd. 2.7.20. Marktrenteontwikkelingen De rente-ontwikkelingen op de kapitaalmarkt zijn de afgelopen jaren stabiel. Daardoor zijn eventuele effecten voorzienbaar en kunnen deze vanuit de lopende exploitatiebegroting jaarlijks worden meegenomen. Maatregelen Door op basis van financieringsbehoeften, te verwachten rente-ontwikkelingen en rekening houdende met de mogelijkheden geboden door de wet FIDO, zijn lange termijn posities tegen vaste voorwaarden ingenomen. Een en ander conform het treasurystatuut. 2.7.21. Verstrekte leningen zonder zekerheidsstelling Volgens de staat van verstrekte geldleningen zijn er diverse geldleningen verstrekt aan instellingen en energiebedrijven zonder zekerheidsstelling. Maatregelen Door aanscherping van de treasuryfunctie in geval van nieuwe aanvragen en het daarnaast kritisch volgen van de al verstrekte leningen, wordt hieraan aandacht besteed. Een en ander conform het treasurystatuut. 2.7.22. Garantstelling vaarverbinding Erica – Ter Apel Voor het project “vaarverbinding Erica – ter Apel” is een gezamenlijke garantstelling van provincie Drenthe en gemeente Emmen voor een bedrag van € 7,560 miljoen afgegeven. De garantstelling van de gemeente Emmen bedraagt daardoor € 3,780 miljoen. Maatregelen Hieraan zijn de volgende voorwaarden verbonden: De provincie Drenthe zal als trekker voor de uitvoering van het vaarverbindingstraject fungeren. Het risico voor de aanleg van de vaarverbinding zal dan ook bij de provincie Drenthe liggen, inhoudende dat overschrijding van de begrote projectkosten van € 32 miljoen een provinciale aangelegenheid is. Eventuele aanbestedingsvoordelen worden in mindering gebracht op het financieringstekort en komen 50/50 ten goede aan provincie en gemeente. Gemeente en provincie zullen beiden hun uiterste best doen om gezamenlijk en individueel zoveel mogelijk subsidies e.d. binnen te halen, die eveneens in mindering zullen worden gebracht op het financieringstekort waarvoor provincie en gemeente zich gezamenlijk garant stellen. Ook dergelijke aanvullende externe financiering komt evenredig ten goede aan de provinciale en gemeentelijke garantstelling. De gemeente Emmen krijgt de volledige regie over het proces van de gebiedsontwikkeling met een in de economische haalbaarheidsanalyse aangegeven opbrengstmogelijkheden ; voor de definitieve financiering van de garantstelling zal de Provincie Drenthe dan ook geen beroep doen op eventuele gebiedsontwikkelings-opbrengsten. 2.7.23. Project Dierenparktheater. Eind 2007 is het besluit genomen om in samenwerking met dierenpark Emmen op de Noordbargeres een nieuw innovatief dierenparkconcept te ontwikkelen, met daarin ondermeer een theatervoorziening. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan een visie voor de toekomstige invulling van de vrijkomende locatie aan de Hoofdstraat. Het project bevat juridische, culturele, ruimtelijkeconomische en financiële componenten. Op dit moment wordt invulling gegeven aan de verdere uitwerking van plannen inzake: • De beoogde samenwerkingsvormen en partners • De juridische structuur en de rol van de gemeente daarin • De gewenste culturele basisprogrammering

203

• • •

De culturele uitvoeringsovereenkomst De voorbereiding van planologische procedures De hoogte en dekking gemeente financiële bijdrage

In de volgende fase zal de financiële strategie vorm krijgen. Verkennende gesprekken hebben inmiddels plaatsgevonden. De provincie Drenthe en de gemeente Emmen trekken in dit project gezamenlijk op. Zo wordt onder meer een strategie uitgezet om vanuit de eigen bijdrage een positie voor het project te verwerven bij de grote landelijke en Europese subsidieprogramma’s. Gemeentelijke bijdrage investering Bij grotere ontwikkelingen is gekozen voor het scheppen van voorwaarden, meer dan het zelf doen. Ook bij het onderhavige project is gekozen om met belanghebbenden samen te werken en daarin positie te kiezen. Vanuit deze gedachte wordt er van uitgegaan dat er een financiële bijdrage van gemeentelijke zijde geleverd wordt aan de investeringen, cq. dat eigen middelen worden aangewend ten behoeve van het genereren van cofinanciering. In de volgende fase zal met de deelnemende partijen de verdeelsleutel binnen de totale financieringsstrategie van het plan Sinds 2010 worden bepaald, waarna een uitgewerkt dekkingsvoorstel voor de gemeentelijke financiële bijdrage kan worden opgesteld.

2.8 Conclusie

De conclusie is dat de gemeente Emmen voor de risico’s per balansdatum voldoende reserves ter beschikking heeft om de geïnventariseerde risico’s op te kunnen vangen. In aansluiting op de nieuwe voorschriften zoals opgenomen in het BBV, waardoor de gemeente verplicht is jaarlijks een inventarisatie te maken van de risico’s en weerstandscapaciteit, worden de diverse risico’s en de ontwikkelingen van het weerstandsvermogen nauwlettend gevolgd. Indien dit noodzakelijk is kan tot een vroegtijdige bijsturing van het beleid worden besloten, wat uiteraard wel de nodige beleidsmatige effecten zal hebben. In 2007 zijn voorbereidingen getroffen om een actief risicomanagement in te voeren, waarbij er ook gestreefd wordt te komen met een kwantificering van de risico’s. Met de begroting 2008 is, door het aangeven van te treffen c.q. genomen maatregelen, een eerste aanzet gegeven

204

C3 Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Met de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen wordt via een dwarsdoorsnede van de rekening inzicht gegeven in de mate en lasten van onderhoud. Met onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid. Een helder en volledig overzicht is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie.

3.1

Inleiding

De gemeente Emmen is een gemeente met een groot grondoppervlak, veel groen en veel kernen. In de te onderhouden en te beheren openbare ruimte komt dit cijfermatig tot uitdrukking in deze paragraaf. Deze openbare ruimte bestaat uit een aantal kapitaalgoederen (wegen, riolering, water, groen) welke dienen te worden onderhouden teneinde de continuïteit te kunnen waarborgen. De tendens is dat er sprake is van een steeds hoger wordend verwachtingspatroon ten aanzien van de kwaliteit van de openbare ruimte. Onder onderhoud openbare ruimte verstaan we de volgende onderdelen: regulier onderhoud: dagelijks of periodiek onderhoud, zoals papierprikken, onkruidbestrijding, straatvegen; curatief onderhoud: naar aanleiding van meldingen. De drie O's (Onvoorzien, Onvermijdbaar, Onuitstelbaar) zijn hier van toepassing; technisch onderhoud: meerjaarlijks, zoals snoeien, beplantingen en bomen, herstraten, markeringen, asfaltreparaties. Het beheer van de openbare ruimte binnen de gemeente Emmen kent tot nog toe vooral een inputbenadering, de taakstellende budgetten voor het onderhoud zijn bepalend voor het kwaliteitsniveau. Hieronder wordt per kapitaalgoed inzicht gegeven in de realisatie in 2006, belangrijke ontwikkelingen dan wel vermeldenswaardige zaken met betrekking tot de uitvoering in 2007 en de consequenties.

3.2

Wegen

Basisgegevens / uitgangspunten De gemeente beschikt over een wegennet met een lengte van ca. 1.300 km met een totale oppervlakte van ruim 7.500.000 m2. Het aantal km’s fietspad bedraagt 75. Kerncijfers: Verhardingssoorten: gesloten verhardingen (beton, asfalt) open verhardingen (klinkers, tegels) Zandwegen Bermen Onderhoud sloten

3.900.000 m2 3.500.000 m2 35 km 150 ha 250 km

A Het beleidskader De onderhoudstoestand wordt volgens de globale visuele inspectiemethode van het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond- Water en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW) bepaald en de kwaliteit wordt bij de presentaties uitgedrukt in drie kwaliteitsniveaus: voldoende, matig en onvoldoende. Beoordeling vindt plaats aan de hand van gestandaardiseerde schadebeelden met de daarbij behorende omvangklassen. Het technisch onderhoud wordt uitgevoerd op basis van een meerjarenplanning. Jaarlijks in december stelt de dienst een werkplanning vast voor het daaropvolgende jaar. Sinds 2006 is dit een combinatie van wensen/klachten (vanuit de EOP’s ingebracht) en technische noodzaak. Deze werkplanning is integraal van opzet, dat wil zeggen werkzaamheden worden, waar mogelijk, gecombineerd met disciplines als riolering en openbaar groen. Door de jaren heen zijn de beschikbare financiële middelen onvoldoende gebleken om het structureel onderhoud uit te voeren. Dit omdat gemiddelde prijscompensaties niet zijn verdisconteerd in de reguliere budgetten en het investeringsprogramma (2000-2005) is stopgezet. De gevolgen van het tekort aan middelen zullen nader worden uitgewerkt in een notitie. Deze notitie volgt op de al verschenen notitie “Openbaar gebied, het visitekaartje van stad en dorpen”.

205

B Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties Het kwaliteitsniveau van de wegen is gezakt, er is veel achterstallig onderhoud en het risico van een groter tekort dreigt, omdat door uitstel van structureel onderhoud incidenteel duurdere onderhoudsmaatregelen moeten worden toegepast. Door de bezuinigingstaakstelling zakt het kwaliteitsniveau. De schadebeelden uit de tweejaarlijkse globale visuele inspectie (2005) bepalen het kwaliteitsniveau. Ruim 25% van de wegen van het gemeentelijke wegennet wordt gekwalificeerd als matig of onvoldoende. Bij gelijkblijvende middelen zal dit percentage de komende jaren blijven toenemen. In het najaar van 2007 heeft een inspectie plaatsgevonden. Belangrijkste conclusie voor de kwaliteitclassificatie van matig en onvoldoende, is dat deze nagenoeg gelijk is gebleven. Echter is het percentage onvoldoende toegenomen. Reden hiervoor is dat groot onderhoud moet worden uitgesteld ten gevolge van het prioriteren binnen het beschikbare budget. C De vertaling van de financiële consequenties in de begroting In 2007 is de notitie “Openbaar gebied, het visitekaartje van stad en dorpen” opgesteld. Er volgt een nadere uitwerking waarbij inzichtelijk wordt waar en wanneer sprake is van kapitaalsvernietiging bij gelijkblijvend beheerbudget.

3.3

Riolering

Basisgegevens / uitgangspunten De gemeente Emmen beschikt over: Vrijverval riolering Drukriolering Vacuümriolering Persleidingen Vacuümstations Drukunits Aantal rioolgemalen Aantal straatkolken Aantal huisaansluitingen

770 km 154 km 30 km 29 km 8 715 88 68.000 49.500

A Het beleidskader De Raad heeft in 2005 het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) vastgesteld voor de periode 2005 – 2009. Dit plan is het eerste gemeentelijke rioleringsplan van de nieuwe gemeente Emmen, die op 1-1-1998 is ontstaan door samenvoeging van de oude gemeenten Emmen en Schoonebeek en een gedeelte van de gemeente Sleen (Veenoord). De gemeente voldoet met dit plan aan de verplichting ex artikel 4.22 Wet Milieubeheer. De gemeente is wettelijk verplicht een GRP op te stellen. Als basis heeft gediend de Wet Milieubeheer (Wm art. 10.16a.). Het GRP is tot stand gekomen in overleg met: de provincie Drenthe het Zuiveringsschap Drenthe de Waterschappen Veld en Vecht en Hunze en Aa’s de inspecteur van de volksgezondheid Begin 2005 is het Gemeentelijk Riolerings Plan voor de periode 2005 – 2009 door de Raad vastgesteld. In het GRP is vermeld dat in de jaren 2007 en 2008 voorzieningen worden getroffen voor de nog niet op het riool aangesloten woningen. In overleg met de waterschappen Velt en Vecht en Hunze en Aa’s is in 2007 begonnen met het treffen van deze voorzieningen, ondanks de wettelijke plicht om vanaf 2005 een voorziening te treffen voor het tegengaan van ongezuiverde lozingen. Hiertoe is besloten in overleg/afstemming met Velt en Vecht en Hunze Aa’s. In 2008 wordt het voorgaande als project opgepakt en voortgezet. Met voortzetten wordt bedoeld het aanbesteden, voorbereiden en uitvoeren. B De huidige onderhoudstoestand van het rioolstelsel Het jaarlijks inspectie programma geeft een goed inzicht in de onderhoudstoestand van het rioolstelsel. Alle stelsels van 30 jaar en ouder zijn geïnspecteerd. Hieruit blijkt dat de riolering op een aantal plaatsen in slechte staat is. Er zal een vervangingsprogramma gemaakt worden om deze slechte riolen te vervangen. De jaarlijkse kosten van reiniging & inspectie, beheer &onderhoud en vervanging op het gebied van het rioolstelsel en de rioolgemalen zijn middelen in de begroting opgenomen. Wel wordt rekening gehouden met toenemende onderhouds- en vervangingskosten in de druk- en vacuümriolering.

206

Een en ander wordt uitgevoerd op basis van een meerjarenplanning. Jaarlijks in december stelt de dienst een werkplanning vast voor het daaropvolgende jaar. Sinds 2006 is dit een combinatie van wensen/klachten (vanuit de EOP’s ingebracht) en technische noodzaak. Deze werkplanning is integraal van opzet, dat wil zeggen werkzaamheden worden, waar mogelijk, gecombineerd met disciplines als wegen en openbaar groen. C De vertaling van de financiële consequenties in de begroting Voor de uitvoering van het GRP 2008 is een bedrag van 6 miljoen euro benodigd en ook beschikbaar. Dit onder voorbehoud van de te realiseren afkoppelinspanning (hetgeen € 300.000 aan subsidie oplevert).

3.4

Water en kunstwerken

Basisgegevens / uitgangspunten De gemeente bezit 184 water- en kunstwerken en zijn in de volgende hoofdgroepen onderverdeeld: Beton / staal vast : 69 Beton / staal beweegbaar: 15 Hout: 55 Divers (steigers , kades, etc.): 45 Daarnaast heeft de gemeente 839 hectare aan binnenwateren in eigendom en beheer. A Het beleidskader Het aanwezige beheerplan van het gemeentelijk kunstwerkenbezit is gebaseerd op inspectiegegevens over de onderhoudstoestand waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen jaarlijks- en correctief onderhoud. De te nemen maatregelen zijn in volgorde van urgentie weergegeven. De veiligheidsurgentie gaat daarbij boven de economische urgentie. Overigens, in 2007 is een nieuwe inspectieronde geweest hetgeen een bijgesteld beheerplan oplevert. Sinds 2002 heeft de Raad extra middelen ad € 50.000 voor regulier onderhoud structureel beschikbaar gesteld. Daarnaast zijn middelen voor renovatie en achterstallig onderhoud beschikbaar gesteld vanuit voorzieningen. Door de jaren heen zijn de beschikbare financiële middelen onvoldoende gebleken om het structureel onderhoud uit te voeren . Reden hiervoor is dat groot onderhoud moet worden uitgesteld ten gevolge van het prioriteren binnen het beschikbare budget. Dit mede als gevolg van een toename in het aantal (nieuwe) kunstwerken. B Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties Een groot aantal kunstwerken vertoont achterstallig onderhoud vertoont en is correctief onderhoud noodzakelijk. De beschikbare middelen zijn niet toereikend om op een veilige en economische wijze het huidige aantal kunstwerken preventief en op een gemiddeld onderhoudsniveau te beheren. C De vertaling van de financiële consequenties in de begroting In 2007 is de notitie “Openbaar gebied, het visitekaartje van stad en dorpen” opgesteld waarbij inzichtelijk wordt waar en wanneer sprake is van kapitaalsvernietiging bij gelijkblijvend beheerbudget. 3.5 Openbaar groen Basisgegevens / uitgangspunten Het totale te beheren areaal groen is 1495 ha, waarbij de volgende onderverdeling van toepassing is: - stedelijk groen 809 ha - landschappelijk groen 367 ha - hoogveengebied 132 ha - bermen en singels langs wegen 135 ha - begraafplaatsen 52 ha In het stedelijk groen zijn 1400 speeltoestellen, zand- en waterspeelplaatsen aanwezig.

207

A Het beleidskader In 2006 is besloten om op basis van beelden de kwaliteit van de openbare ruimte vast te leggen en te meten, als referentie voor beeldbestekken, kwaliteitsgestuurd beheren en bewonersschouwen. Als eerste zijn eind 2007 de definitieve beeldkwaliteitplannen voor het openbaar groen vastgesteld. Zowel de eigen dienst als de contractpartners zoals Emco en andere aannemers zullen het beheer volgens deze nieuwe insteek offreren en ter hand nemen. Een aan de CROW gerelateerde digitale schouwmethodiek is ontwikkeld en toegepast om periodiek de kwaliteit van de onderhoudstoestand te meten en te volgen Het technisch onderhoud wordt uitgevoerd op basis van een meerjarenplanning. Jaarlijks in december stelt de dienst een werkplanning vast voor het daaropvolgende jaar. Sinds 2006 is dit een combinatie van wensen/klachten (vanuit de EOP’s ingebracht) en technische noodzaak. Deze werkplanning is integraal van opzet, dat wil zeggen werkzaamheden worden, waar mogelijk, gecombineerd met disciplines als wegen en riolering. Door de jaren heen zijn de financiële middelen om het structureel onderhoud uit te voeren onvoldoende gebleken. Dit komt met name door een (grote) toename van de oppervlakte openbaar groen, terwijl de beschikbare financiële middelen gelijk zijn gebleven (begroting ongewijzigd). In 2007 zijn veel landschappelijke elementen en bermen gedigitaliseerd. Hieruit is naar voren gekomen dat de hoeveelheden te onderhouden landschappelijke elementen en bermen aanmerkelijk meer zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. Tot op heden is er +/- 1800 ha te beheren openbaar groen. In 2008 wordt het digitaliseren in zijn geheel afgerond en zullen alle gebieden, en dus de hoeveelheden te beheren openbaar groen, inzichtelijk zijn. Hierna zal een functionele indeling volgen. Dit houdt in dat de hoeveelheden gesplitst zullen worden naar: - stedelijk groen; - landschappelijk groen; - industriegroen; - wateren; - landschappelijke bermen; - ecologische bermen; - recreatiegebieden; - begraafplaatsen. Het bovenstaande zal ertoe leiden dat inzicht wordt verkregen in het oppervlakte, waardoor het op de juiste wijze in de begroting kan worden opgenomen. B Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties Door de jaren heen zijn de beschikbare financiële middelen onvoldoende gebleken om het structureel onderhoud uit te voeren. Dit omdat het investeringsprogramma (2000-2005) is stopgezet vanwege bezuinigingen van de afgelopen jaren waardoor het kwaliteitsniveau is gezakt met veel achterstallig onderhoud tot gevolg. Kwaliteit van de huidige onderhoudstoestand Eind 2007, na een reeks van metingen te hebben afgerond en geanalyseerd wordt inzichtelijk gemaakt wat de kwaliteit van het openbaar groen is (zowel de onderhoudstoestand als de aanwezige knelpunten). C De vertaling van de financiële consequenties in de begroting In 2007 is de notitie “Openbaar gebied, het visitekaartje van stad en dorpen” opgesteld. Er volgt een nadere uitwerking waarbij inzichtelijk wordt waar en wanneer sprake is van kapitaalsvernietiging bij gelijkblijvend beheerbudget.

3.6

Gebouwen

Basisgegevens Het gebouwenbestand van de Gemeente Emmen bestond in 2007 uit 35 scholen, 18 gymlokalen, 11 sporthallen, 3 overdekte zwembaden, 19 welzijnsaccommodaties, 15 woningen, 7 monumenten en circa 20 overige gebouwen (w.o. de kantoorlocaties). A. Het beleidskader De Gemeente Emmen gaat in 2008 haar beleid ten aanzien van vastgoed, accommodaties en verhuur van gemeentelijk vastgoed actualiseren. Dit betekent dat het team Vastgoedbeheer nieuwe kaders krijgt waarbinnen zij haar taak (technisch beheer en onderhoud van gebouwen) kan uitvoeren. In 2007 zou de dienst Beleid een aanvang maken met het ontwikkelen van zogenaamd accommodatiebeleid; dit is echter niet gebeurd. Wel is er in 2007 goed overleg

208

geweest tussen de dienst Beleid en de dienst Ondersteuning om uiteindelijk te komen tot een prioriteitsstelling voor het ontwikkelen van accommodatiebeleid in 2008. Nog in 2007 zijn de eerste verkenningen door de dienst Beleid uitgevoerd om te komen tot een gedegen keuze voor een extern adviesbureau. Deze verkenningen zijn overigens verricht in samenwerking met de dienst Ondersteuning. B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties De huidige meerjarenonderhoudsplannen zijn vrijwel uitsluitend gericht op het in stand houden van de gebouwen en de technische installaties. Op dit moment is het beschikbare budget ontoereikend met als gevolg achterstallig onderhoud en een lager kwaliteitsniveau dan gewenst en/of noodzakelijk. Als in 2008 nieuw accommodatiebeleid wordt vastgesteld ontstaat er wellicht een nieuwe situatie ten aanzien van de meerjarenonderhoudsplannen die mogelijk financiële consequenties kunnen hebben Uit het nieuwe accommodatiebeleid kan immers naar voren komen dat de toekomstige bestemmingen van panden verandert met alle consequenties van dien. Eerst dan zal door Vastgoedbeheer een eventueel actieplan kunnen worden opgesteld. Activiteiten en prestaties Voor het reguliere onderhoud zijn in 2007 de daarvoor in de begroting opgenomen middelen ingezet. Dit betreft zowel inkopen en aanbestedingen als de inzet van eigen onderhoudspersoneel. Naast deze inzet is er extra geïnvesteerd om het achterstallige onderhoud terug te dringen en om te voldoen aan de voorschriften op het gebied van arbo en brandveiligheid.

209

C4 Financieringsparagraaf 1.4.1 Inleiding Het treasurybeleid van de gemeente Emmen is vastgelegd in het Treasurystatuut gemeente Emmen. Het statuut is op 30 september 2004 door de raad vastgesteld. In 2006 is het statuut gewijzigd en op 30 november 2006 is dit gewijzigde statuut vastgesteld. 1.4.2 Algemene ontwikkelingen 1.4.2.1 Liquiditeitenplanning In 2007 zijn de eerste aanzetten gegeven voor de verbetering van de liquiditeitenplanning. In 2008 wordt verder gewerkt om dit zoveel mogelijk via de bestaande (financiële) systemen te laten verlopen. De mogelijkheden hiertoe zijn onlangs verruimd. 1.4.2.2 Renteverloop In 2007 is € 15 miljoen aangetrokken ter consolidatie van de vlottende schuld( € 10 miljoen, rente 4,41% en € 5 miljoen, rente 3,982%) . Voor het overige heeft financiering met kort geld plaatsgevonden . De rente voor kort geld (opgenomen geld) bewoog zich in de loop van het jaar tussen de 3,1 en 3,5 %. Voor kort geld(uitgeleend geld) was de bandbreedte tussen de 4,1 en 4.5. Het gemiddeld rentepercentage over 2007 voor de leningenportefeuille van € 230 miljoen bedroeg 4,83%. 1.4.3 Treasurybeheer 1.4.3.1 Renterisicobeheer In de Wet fido is een kasgeldlimiet en een renterisiconorm gegeven om de invloed van (externe) rentewijzigingen op de financiële resultaten van de gemeente te beperken. 1.4.3.2 Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is bedoeld om een grens te stellen aan de korte financiering (met een rentetypische looptijd tot één jaar). De kasgeldlimiet bedraagt 8,5 procent van het totaal van de jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar, in dit geval € 26 miljoen. De rentepercentages van korte financieringsmiddelen zijn doorgaans lager dan de rentepercentages van lange financiering. Rekening houdende met de renteontwikkeling, wordt deze ruimte optimaal benut. Met name wordt kortgeld aangetrokken voor de voorfinanciering van investeringen inclusief grondbedrijf alsmede het afdekken van liquiditeittekorten gedurende het lopende jaar op de exploitatie. Aan hulpmiddelen worden gebruikt de liquiditeitenplanning en de rentevisie. Uit onderstaand (volgens de regelgeving voorgeschreven) overzicht blijkt dat in 2007 de totale vlottende schuld in alle kwartalen binnen de kasgeldlimiet is gebleven.

210

Berekening kasgeldlimiet (bedragen x miljoen euro)

1. 2.

3.

4.

Toegestane kasgeldlimiet In procenten van de grondslag In bedrag Omvang vlottende schuld Opgenomen gelden < 1 jaar Schuld in rekening courant Gestorte gelden door derden < 1jaar Overige geldleningen niet zijn vaste schuld Vlottende middelen Contante gelden in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden < 1 jaar Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld (2 – 3) Toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte

1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Omvang begroting per 1 januari 2007 € 305,3 8,50% 26,0

8,50% 26,0

21,8 0,2

9,2

22,0 26,0 4,0

9,2 26,0 16,8

8,50% 26,0

8,50% 26,0

11,3

4,1

-11,3 26,0 37,3

-4,1 26,0 30,1

1.4.3.3 Renterisiconorm De risiconorm wordt berekend door een in de Uitvoeringsregeling fido vastgesteld rentepercentage van 20% te vermenigvuldigen met de totale vaste schuld per 1 januari van enig jaar. Onder totale vaste schuld verstaan we het saldo tussen enerzijds de vaste schuld o/g en anderzijds de vaste schuld u/g. Het doel van deze norm is het beheersen van de renterisico’s op de vaste schuld (schuld met een rentetypische looptijd van één jaar of langer) door onder andere het aanbrengen van spreiding in de looptijden in de leningenportefeuille. In de volgende tabel wordt het renterisico in relatie tot de norm aangegeven: Bedragen x miljoen euro Renterisiconorm en renterisico’s vaste schuld 2007 1.a Renteherziening op vaste schuld (o/g) 0 1.b Renteherziening op vaste schuld (u/g) 0 2. Netto renteherziening (1a - 1b) 0 3.a Nieuw aangetrokken vaste schuld 15,0 3.b Nieuwe verstrekte lange leningen 0,4 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b) 14,6 5. Betaalde aflossingen 21,3 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 14,6 7. Rente risico op vaste schuld (2 + 6) 14,6 Renterisiconorm: 8. Stand vaste schuld per 1.1 (netto) 122 9. Het normpercentage 20 10. Rente risiconorm (8*9/100) 24,4 Toets renterisiconorm 10. Renterisiconorm 24.4 7. Renterisico op vaste schuld 14,6 11. Ruimte (+) / Overschrijding (-); (10 - 7) 9,8 Uit bovenstaande tabel blijkt dat onze gemeente goed binnen de risiconorm blijft. In 2007 zijn twee langlopende geldleningen aangetrokken t.w. : • € 10 miljoen, looptijd 15 jaar, rente 4,41% • € 5 miljoen, looptijd 20 jaar, rente 3,982%

211

1.4.3.4 Kredietrisicobeheer De kredietrisico’s doen zich voor bij de verstrekte geldleningen. In onderstaande tabel is te zien welke risicogroepen er zijn en welke zekerheden zijn overeengekomen. Kredietrisico op verstrekte gelden Risicogroep 1. Energiebedrijven 2. Woningbouw 3. Openbare bibliotheek 4. Sportverenigingen 5. Centrum voor de Kunsten 6a BVO Emmen 6b BVO Emmen 7. Dierenpark Emmen 8. Lokale Omroep Emmen 9. Openluchtbad Nw. Weerdinge 10. Energiebedrijf Rundedal 11. Dorps- en wijkcentra 12. Zorginstellingen 13. Fietsplan 14. PC.-privé 15. Zakelijke regelingen 16. Gemeentelijke Kredietbank 17. Hypotheken ambtenaren Totaal

Met/zonder (hypothecaire) zekerheid zonder met(wsw) met zonder met met zonder met zonder zonder zonder met met zonder zonder zonder zonder met

Restantschuld op 1 januari 2007 1.551.248 71.987.211 3.608.046 186.804 510.384 999.969 2.283.401 12.500.000 9.436 1.984 2.100.000 1.378.217 9.022.794 1.193 39.017 90.760 585.891 102.932 106.959.287

Percentage van totaal 1,45 67,30 3,37 0,17 0,48 0,93 2,13 11,69 0,01 0,00 1,96 1,29 8,44 0,00 0,04 0,08 0,55 0,10 100,00

1.4.3.5 Gemeentefinanciering Financiering De financiering van gemeentelijke activiteiten is in principe gebaseerd op integrale financiering. De totale financieringsbehoefte van de gemeente is de graadmeter. De ruimte die de kasgeldlimiet biedt om kort geld aan te trekken voor onder andere voorfinanciering van investeringen wordt optimaal benut. De rente-ontwikkeling voor de korte en lange termijn alsmede de ruimte ten opzichte van de kasgeldlimiet zijn belangrijke factoren die meespelen bij het consolideren van kortgeld in langgeld ten behoeve van investeringen. De looptijd van de geldlening wordt afhankelijk gesteld van de aard van de investeringen almede door de resterende looptijd van de bestaande leningen en de te betalen rentepercentages bij de verschillende termijnen van de leningen. Bij het aantrekken van geldleningen wordt bij tenminste drie financiële instellingen een offerte gevraagd. Uitzetting De gemeente verstrekt in beginsel geen geldleningen aan derden. Aanvragen van derden, die geen leningen kunnen aantrekken van financiële instellingen zonder gemeentegarantie, worden afzonderlijk ter besluitvorming aan het college voorgelegd. Relatiebeheer Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) De BNG te Den Haag is de huisbank van de gemeente, hetgeen inhoudt dat het totale betalingsverkeer nagenoeg geheel via de huisbank wordt afgewikkeld.

212

Rabobank Alleen het storten en het wisselen van chartaal geld en de betaling van een klein deel van bijstand aan bijstandscliënten vindt plaats bij de plaatselijke Rabobank Emmen. Postbank De Postbankrekeningen worden aangehouden als service naar de burger. Van deze rekeningen wordt weinig gebruik gemaakt. 1.4.3.6 Kasbeheer Dagelijks worden de saldi van bankrekeningen geraadpleegd en indien nodig worden de saldi van de Rabobank en Postbank afgeroomd ten gunste van de huisbank BNG. Via het overeengekomen kortkrediet arrangement met de BNG wordt het totaal van alle rekeningen bij de BNG boven de € 227.000 omgezet in daggeld. Daggeld is goedkoper dan rekeningcourantkrediet. Als meer rendement kan worden gehaald met kasgeld (van 1 maand tot 1 jaar) dan wordt een gedeelte van het daggeld omgezet in kasgeld. 1.4.4 Administratieve organisatie Het geldverkeer vereist een goede administratieve organisatie. In het treasurystatuut is bij de toewijzing van bevoegdheden rekening gehouden met de vereiste functiescheiding tussen besluitvorming, uitvoering, administratie en controle. Uit de in 2007 uitgevoerde interne audits met betrekking tot treasury blijkt dat de interne en externe regelgeving wordt nageleefd. In 2007 was er nog geen sprake van gestructureerde liquiditeitenplanning; er is nog geen relatie gelegd met de investeringsplanning. In 2008 zullen verdere stappen worden gezet.

213

C5 Paragraaf Bedrijfsvoering 5.1

Inleiding

De bedrijfsvoering is erop gericht de klanten van de gemeente zo optimaal mogelijk te bedienen, interne en externe processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en zorgvuldige besluitvorming te garanderen. Vanwege de diversiteit aan klanten, het groot aantal verschillende producten en het groot aantal taken is in de organisatie sprake van talrijke organisatievormen, werkprocessen en functies. Voor het leveren van producten is interne ondersteuning en facilitering onontbeerlijk. Het succesvol uit kunnen voeren van de diverse programma’s is dan ook in belangrijke mate afhankelijk van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Begrippen als rechtmatigheid, betrouwbaarheid, doelmatigheid en doeltreffendheid spelen een belangrijke rol in de omschakeling van intern gericht werken naar extern gericht beleid. Onderstaand wordt aangegeven wat in het afgelopen jaar op de diverse onderdelen is gerealiseerd of in gang is gezet.

5.2

Organisatieontwikkeling

In het kader van de ontwikkeling van de organisatie wordt vanaf 2002 gebruik gemaakt van het INKmanagementmodel (zie voor nadere uitleg www.ink.nl). In 2002 is de ambtelijke organisatie voor het eerst met behulp van dit model doorgelicht. Mede op basis van de uitkomst van de 0-meting is toen het proces van organisatieontwikkeling ingezet. Dit heeft o.a. geleid tot de opbouw van een nieuwe organisatiestructuur, die per 1 juni 2005 operationeel is. Afgelopen jaar vond de INK 1-meting plaats, mede om te bepalen hoe de organisatie er qua bedrijfsvoering twee jaar na het operationeel zijn van de huidige structuur voor staat. De INK 1-meting heeft als beeld opgeleverd dat de ambtelijke organisatie van Emmen op een tal van bedrijfsvoeringsgebieden een belangrijke stap voorwaarts heeft gezet ten opzichte van de INK 0-meting in 2002. Wel is geconstateerd dat op een aantal terreinen een extra inspanning moet worden verricht om de doelstellingen van het organisatieontwikkelingsproces ook daadwerkelijk te kunnen realiseren in het jaar 2010. Het streven is er op gericht dat de gemeentelijke organisatie in dat jaar functioneert als een systeemgeoriënteerde organisatie (fase III van het INK-managementmodel). Dat is een organisatie waarin op alle niveaus wordt gewerkt aan de verbetering van de organisatie als geheel. De Plan-Do-Check-Act-cyclus wordt toegepast in primaire-, ondersteunende- en besturingsprocessen. De klantfocus is dominant voor het organisatie- en personeelsbeleid, dat er op gericht is problemen te voorkomen in plaats van te verhelpen. Uit de INK 1-meting kwam naar voren dat de ambtelijke organisatie in het kader van haar verdere ontwikkeling de komende jaren o.a. extra aandacht moet besteden aan procesmanagement, leiderschap, het optimaliseren van de informatievoorziening en het sturend vermogen van (dienst)plannen binnen de P&C-cyclus. Op basis van de uitkomsten van de INK-meting is door het directeurenoverleg een activiteitenprogramma ontwikkeld. Onderstaand staat een aantal concrete activiteiten die het komende jaar worden opgepakt in het kader van de optimalisering van de bedrijfsvoering in lijn met de uitkomsten van de INK 1-meting. -

5.3

optimaliseren procesgang vergunningverlening, toezicht en handhaving optimaliseren procesgang FRO-vergunningen optimaliseren afstemming frontoffice en backoffice dienst Gebied ontwikkeling van een management developmentprogramma aanpassen format dienstplannen ontwikkeling plan van aanpak terugdringing informatiesystemen. mogelijk andere opzet van het medewerkertevredenheidsonderzoek (mto)

Personeelsontwikkeling

In lijn met de strategische doelstellingen van de beleidsnota Organisatie en Personeelsbeleid zijn in het afgelopen jaar de onderstaande aanvullende beleidsinitiatieven in gang gezet om enerzijds te kunnen blijven beschikken over een actueel personeelsbeleid dat goed aansluit bij de huidige en toekomstige verwachtingen van zowel de werkgever als de werknemers. Daarnaast hebben de initiatieven ten doel om de gemeente Emmen in staat te stellen om een goede basispositie in te nemen binnen de arbeidsmarkt. De beleidsinitiatieven die in het afgelopen jaar zijn opgepakt om het Emmense personeelsbeleid een extra impuls te geven zijn: • De ontwikkeling van een personeelsnota binden en boeien In het verslagjaar is een personeelsnota binden en boeien ontwikkeld. Deze nota heeft primair ten doel om er voor zorg te dragen dat de aantrekkelijkheid van Emmen als werkgever wordt verbeterd waardoor medewerkers zich sterker verbonden voelen met de gemeente Emmen. Daarnaast heeft de personeelsnota ten doel om de positie van Emmen binnen de landelijke arbeidsmarkt te versterken. Een aantal activiteiten die op basis van de nota “Binden en Boeien” nader zullen worden onderzocht zijn:

214

-

aanhalen contacten met universiteiten en hogescholen; stages en uitwisselingsprogramma’s naar het buitenland; ontwikkeling van een gezamenlijk arbeidscontract met bedrijven in de regio; specifieke beloningsmogelijkheden; wij-gevoel stimuleren

• De ontwikkeling van een personeelsnota loopbaanontwikkeling In het verslagjaar is een conceptnota loopbaanontwikkeling ontwikkeld. Deze nota heeft ten doel om de loopbaanontwikkelingsmogelijkheden voor medewerkers te vergroten en daardoor meer mobiliteit te generen binnen het ambtelijke apparaat. De verwachting is dat de organisatie door meer mobiliteit frisser en alerter kan opereren en dat het integrale handelen van het collectief toeneemt. Daarnaast draagt een goed loopbaanontwikkelingsbeleid/mobiliteitsbeleid er ook toe bij dat de organisatie als systeem flexibeler kan inspelen op (toekomstige) veranderingen. Het streven is om de nota loopbaanontwikkeling in het jaar 2008 formeel vast te stellen. • De ontwikkeling van een leergang voor senior beleidsmedewerkers In navolging van het Emmense jongtalentenprogramma is in samenwerking met de Academie voor Management een academisch opleidingsprogramma ontwikkeld voor de seniorbeleidsmedewerkers van Emmen. Dit traject, waaraan in 2008 twintig medewerkers deelnemen, heeft ten doel om de senior beleidsmedewerkers kennis te laten maken met de nieuwste wetenschappelijke inzichten, methoden en technieken op het terrein van (gemeentelijke) beleidsontwikkeling en regievoering.

5.4.

Digitalisering van de dienstverlening

In het verslagjaar is in samenwerking met een aantal andere gemeenten (w.o. de gemeente Zwolle en de gemeente Enschede) veel geïnvesteerd om de digitale dienstverlening naar inwoners en bedrijven goed vorm en inhoud te geven. Het is de bedoeling dat aan het eind van het jaar 2008 minimaal 70 producten en diensten via het Internet kunnen worden afgenomen. In de periode na 2008 moet dit verder oplopen tot boven de 100 gemeentelijke producten en diensten die via het digitale kanaal kunnen worden afgenomen door inwoners en/of bedrijven. Op dit moment geven recente ontwikkelingen/studies aan dat gemeenten, als bestuurslaag, in het kader van de totale dienstverlening naar burgers steeds belangrijk worden en dat op middellange termijn de gemeentelijke organisaties, gelet op hun positie binnen het overheidsbestel (dicht op de samenleving), uitgroeien tot de frontoffice van de totale overheid. Om deze opdracht op termijn ook goed in te kunnen vullen zal de komende jaren binnen de gemeente Emmen met name veel extra inspanningen moeten worden verricht op het terrein van de informatie- en communicatietechnologie (ICT) en de toepassingen daarvan. De uitwerking daarvan vergt veel energie en middelen (geld, tijd, capaciteit) van alle primair betrokken afdelingen en ondersteunende/facilitaire afdelingen. De e-agenda raakt langzamerhand overvol. Verder moeten vele elektronische oplossingen zich nog in de praktijk bewijzen. Onderstaand staat een aantal projecten, die in dit verband landelijk spelen en waar de gemeente Emmen op enigerlei bij betrokken is ten behoeve van de vormgeving en invulling van haar rol als eerste overheid. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Basisregistratie WOZ Basisregistratie voor Adressen en Gebouwen (BAG) Bedrijven en Instellingen Nummer (BIN) Bekendmakingen Burgerservicenummer (BSN) Contact Centrum Overheid (CCO) Decentrale Regelgeving DigiD Digitaal Klantendossier (DKD) Digitale Uitwisseling in Ruimtelijke Processen (DURP)

5.5

Huisvesting gemeentepersoneel/flexwerkconcept

In het verslagjaar zijn diverse activiteiten uitgevoerd ten behoeve van de totstandkoming van de nieuwe huisvesting voor het gemeentepersoneel en de invoering van het flexwerkconcept. Een belangrijk aspect van het flexwerkconcept is dat met de ingebruikname van de gerenoveerde kantoorgebouwen en het nieuwe gebouw C de vaste koppeling tussen medewerker en werkplek verdwijnt. De medewerker zoekt binnen het flexwerkconcept een werkplek die het beste past bij de werkzaamheden die hij of zij op dat moment moet uitvoeren. Een belangrijk doel van het flexwerkconcept is dat het de interne samenwerking binnen de organisatie bevordert door het opheffen van de vaste huisvestingsstructuren en het laten verdwijnen van schotten tussen diensten, afdelingen en collega’s. Een ander voordeel van het flexwerkconcept is dat er efficiënter gebruik wordt gemaakt van de beschikbare kantoorruimte. In het voorjaar 2007 is na een serie discussiebijeenkomsten met leidinggevenden besloten om het flexwerkconcept ook toe te passen op de

215

afdelingshoofden en de teamleiders. Dit houdt o.a. in dat de afdelingshoofden en de teamleiders na de ingebruikname van het nieuwe gebouw ook niet meer de beschikking hebben over een eigen kamer. Vanaf eind maart 2008 heeft de gemeentelijke organisatie met de ingebruikname van gebouw D ook de beschikking over een nieuwe publiekshal die klantgeoriënteerd is ingericht. Door de opzet en de inrichting van de nieuwe publiekshal in combinatie met het gebruik van nieuwe informatiesystemen is de gemeentelijke organisatie in staat om in operationele zin nog klant- en vraaggerichter te functioneren naar haar inwoners en bedrijven. Het is de bedoeling dat vanaf september/oktober 2008, met de oplevering van het nieuwe gebouw C, de gehele herhuisvestingsoperatie is afgerond en dat in principe alle kantoorfuncties dan ook zijn gelegen rondom het Raadhuisplein en dat er niet langer sprake is van dislocaties met betrekking tot de huisvesting van medewerkers. Dit zal een positieve invloed hebben op de interactieve- en integrale ontwikkeling van beleid.

5.6

Communicatie

In het verslagjaar zijn op het terrein van communicatie verschillende activiteiten in gang gezet om de gemeente Emmen te promoten als een aantrekkelijk woon-, werk- en leefgebied. Naast bijvoorbeeld de netwerkbijeenkomsten rond de oplevering van de autosnelweg A-37 is een zeer opvallende activiteit in het kader van Emmen-promotie de ontwikkeling van een televisieserie die vanaf begin 2008 wordt uitgezonden op RTL4. In de televisieserie wordt de gemeente Emmen in tien afleveringen op verschillende wijzen belicht. In elke televisieaflevering staat een familie centraal die in de gemeente Emmen is komen wonen, werken en leven.

5.7

Doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken

In het verslagjaar 2007 is in het kader van de verordening “doelmatigheid en doeltreffendheid” ex. Artikel 213A GW een tweetal onderzoeken verricht, te weten bij de afdeling Openbaar Onderwijs (dienst Bedrijven) en Bedrijfsvoering en Organisatie (Concernstaf). De onderzoeken zijn in afrondende fase en zullen op korte termijn ter kennisname worden toegestuurd aan de Gemeenteraad. De onderzoeken zijn uitgevoerd door medewerkers vanuit de organisatie die interesse hadden om middels het doen van onderzoek eens in de keuken van een ander onderdeel van de organisatie te kijken. Het wordt als verrijkend ervaren om op deze wijze in “de keuken” te kijken en te zien waar collega’s mee bezig zijn. Bijkomend voordeel is dat ervaring opgedaan wordt met het gestructureerd uitvoeren van onderzoeken. Dit wordt als waardevol ervaren voor het eigen functioneren bij het voorbereiden en uitwerken van bijvoorbeeld complexe beleidsvraagstukken. Daarnaast worden in verband met het doelmatig en doeltreffend handelen van de gemeentelijke organisatie ook specifieke activiteiten uitgevoerd op het terrein van deregulering. In het kader van het reduceren van gemeentelijke administratieve lasten en regels zijn in de nieuwe Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) van de 18 vergunningstelsels er 6 vergunningen afgeschaft en zijn 10 vergunningen vereenvoudigd. Verder wordt als uitgangspunt gehanteerd dat een vergunning in principe voor onbepaalde tijd zal worden verleend. Het gaat om een eerste dereguleringsslag die in de navolgende jaren op een breed terrein verder beslag zal verkrijgen. Daarnaast wordt in dit verband bij het stroomlijnen van de processen in het kader van het digitaliseren van de gemeentelijke dienstverlening ook nadrukkelijk gekeken of de verschillende klantprocessen ten behoeve van de dienstverlening naar inwoners en bedrijven niet vereenvoudigd kunnen worden.

5.8

Planning- en controlinstrumentarium

In het verslagjaar is mede op basis van de uitkomsten van de INK 1-meting (zie ook pagina 1) een verdere stap gezet met betrekking tot het optimaliseren van de werking van de dienstplannen binnen de planning en controlcyclus. In vergelijking met het vorige format zijn de dienstplannen door middel van het gebruik van kritische succesfactoren en prestatie-indicatoren beter te gebruiken als sturingsinstrument in het kader van de planning en controlcyclus. Uit de INK 1-meting kwam namelijk naar voren dat de vorige dienstplannen te algemeen waren opgesteld en daardoor een te beperkte sturing hadden binnen de P&Ccyclus. Verder is bij de aanpassing van het format ook een betere relatie gelegd tussen de (bestuurlijke) doelstellingen en de activiteiten die door de diensten en de concernstaf worden uitgevoerd ten behoeve van het bereiken van deze doelstellingen. Verder is in het kader van de planning en control in het verslagjaar gewerkt aan het stroomlijnen van de financiële administraties. Dit project dat doorloopt tot het voorjaar van 2009 heeft enerzijds ten doel om het financieel-administratief proces zo effectief en efficiënt mogelijk in te richten. Anderzijds heeft het proces ten doel dat de informatievoorziening met betrekking tot de financiële administratie ten behoeve van het management wordt geoptimaliseerd.

216

C6 Paragraaf verbonden partijen Inleiding

Vanwege bestuurlijke, beleidsmatige- en/of financiële belangen en mogelijke risico’s is het gewenst dat in de begroting en jaarstukken aandacht wordt besteed aan derde rechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke- en financiële band heeft. De paragraaf verbonden partijen geeft inzicht in deze relaties van de gemeente. In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten 2004 (BBV) wordt hiervoor de term “verbonden partijen” gebruikt. In genoemd BBV is in artikel 9, lid 2 onder f bepaald dat in de begroting in een afzonderlijke paragraaf de beleidslijnen worden vastgelegd met betrekking tot verbonden partijen. Volgens artikel 15 van het BBV bevat de paragraaf tenminste: a. de visie op verbonden partijen in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting b. de beleidsvoornemens over verbonden partijen. In artikel 67 van het BBV is voorgeschreven dat in de toelichting op de productenrealisatie een lijst van verbonden partijen moet worden opgenomen, waarin op basis van artikel 69 van het BBV ten minste de volgende informatie met betrekking tot een verbonden partij wordt verstrekt: a. De naam en de vestigingsplaats; b. Het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt; c. De veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende het begrotingsjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft; d. Het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar e. Het resultaat van de verbonden partij. Met ingang van de jaarrekening 2006 wordt gewerkt met een nieuwe opzet van de paragraaf verbonden partijen, hierdoor voldaan wordt aan de voorgeschreven inhoud volgens het BBV. In deze paragraaf is er voor gekozen om alle informatie met betrekking tot verbonden partijen op één plaats te presenteren.

Definitie

Het BBV geeft als definitie van een “verbonden partijen”: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Verbonden partijen zijn in elk geval alle gemeenschappelijke regelingen, NV’s en BV’s, maar ook andere partijen en samenwerkingsverbanden kunnen eventueel als verbonden partij worden aangemerkt. Een bestuurlijk belang is het hebben van zeggenschap in een derde partij, hetzij omdat de gemeente een vertegenwoordiging in het bestuur heeft, hetzij omdat ze via aandelen stemrecht heeft. Een financieel belang heeft de gemeente in een derde partij als zij middelen die aan een partij ter beschikking zijn gesteld niet terugkrijgt bij faillissement van de partij of indien financiële problemen bij de derde partij kunnen worden verhaald op de gemeente. Als de financiële relatie uitsluitend bestaat uit inkomens- en/of vermogensoverdrachten (subsidies) is geen sprake van een financieel belang.

Doelstelling

Een verbonden partij is één van de drie vormen waarmee gemeenten hun taken kunnen (laten) uitvoeren; namelijk door een eigen dienst, door een commerciële partij, of door een verbonden partij. Een factor bij deze keuze met betrekking tot het uitvoeren van taken is de doelmatigheid. Hoeveel kost het de gemeente als zij het zelf uitvoert? Hoeveel kost het als de gemeente hiervoor een derde inschakelt? Hierbij is ook de invloed die de gemeente heeft op het volbrengen van de taken van belang evenals het risico dat ermee gemoeid is. Bij de keuze die onze gemeente maakt bij verbonden partijen gaat het om deze afwegingen. De gemeente behoudt met het aangaan van verbonden partijen haar doelstelling het “openbaar belang te behartigen”, ofwel de “publieke taak uit te oefenen”. Waarom zijn verbonden partijen relevant voor de raad? Twee redenen kunnen worden genoemd: 1. Verbonden partijen voeren vaak beleid uit dat de gemeente in principe ook zelf kan (blijven) doen. De gemeente blijft de eindverantwoordelijke voor het realiseren van de beoogde doelstellingen en toetst of de doelstellingen van de verbonden partij nog steeds overeenkomen met die van de gemeente en of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partij zijn gerealiseerd.

217

2.

De financiële risico’s die de gemeente met betrekking tot verbonden partijen loopt en de daaruit mogelijk voortvloeiende budgettaire gevolgen. Om voldoende grip te houden op de verbonden partijen en de daarmee verband houdende financiële risico’s is het noodzakelijk dat gegevens over verbonden partijen in de begroting en de jaarstukken worden opgenomen.

Ontwikkelingen in 2007 met betrekking tot verbonden partijen

In 2007 zijn van de Vereniging van Drentse Gemeenten uitgangspunten en aanbevelingen voor het opstellen van een (beleids)nota Verbonden partijen ontvangen. Deze uitgangspunten en aanbevelingen zijn betrokken bij het opstellen van de Nota Verbonden Partijen gemeente Emmen. In het voorjaar van 2008 zal deze nota aan de raad worden aangeboden. De Gemeenschappelijke regeling GGD Zuidoost-Drenthe is al per 1 januari 2004 formeel opgeheven. Vandaar dat deze regeling in de jaarstukken 2007 niet meer is opgenomen als verbonden partij. De gemeente Emmen heeft de taak tot afwikkeling van de wachtgeldverplichtingen op zich genomen vanaf 1 januari 2004. De gemeente Emmen betaalt de wachtgelden en berekend deze periodiek door aan de gemeenten Coevorden en Borger-Odoorn. Met ingang van de begroting 2007 is de Stichting Bodembeheer Schoonebeek als nieuwe verbonden partij in deze paragraaf opgenomen. Deze Stichting is formeel per 25 april 2007 middels notariële akte opgericht door de gemeente Emmen en de Provincie Drenthe. Het doel van deze stichting is het saneren van bodemverontreinigingen en het mogelijk maken van grondtransacties (uitruil) in het kader van de landinrichting Schoonebeek. Met ingang van de jaarstukken 2007 is de coöperatieve vereniging DIMPACT als nieuwe verbonden partij in deze paragraaf opgenomen. Op 15 mei 2007 is de samenwerkingsovereenkomst getekend tussen de coöperatieve vereniging en de gemeente Emmen. Het doel van de vereniging is het ontwikkelen en het leveren van oplossingen voor de gemeentelijke digitale dienstverlening van publiekrechtelijke instellingen. Met ingang van de jaarstukken 2007 is de Vereniging Internationaler Naturpark Bourtanger Moor – Bargerveen als nieuwe verbonden partij in deze paragraaf opgenomen. In 2006 is besloten om toe te treden tot de vereniging. Het doel van de vereniging is om de natuurbescherming van het veenlandschap te ontwikkelen en te ondersteunen en om het geheel in te bedden in de ontwikkeling van de regio als geheel. Met ingang van de jaarstukken 2007 zijn alsnog de gemeenschappelijke regeling Eems Dollard Regio (EDR) en de Stichting GFT-contractanten VAM (ESGEVA) als verbonden partij in deze paragraaf opgenomen. EDR. Het doel van de gemeenschappelijke regeling is in samenwerking met de aangesloten partijen te komen tot regionale samenwerking. ESGEVA. Dit betreft het overlegorgaan van de Gft contractanten onderling en met de N.V. Vuilafvoer Maatschappij VAM ten behoeve van: 1. de bewaking van doelmatige verwerking van Gft-afvalstoffen; 2. het behartigen van de belangen van de gezamenlijke Gft-contractanten. Hierna zal op elk van de aan de gemeente Emmen verbonden partijen nader worden ingegaan. De verbonden partijen zijn gerubriceerd naar de volgende categorieën: 1. Deelnemingen in vennootschappen (NV’s, BV’s, VOF’s en CV’s) 2. Gemeenschappelijke regelingen (GR’s) 3. Overige verbonden partijen (PPS-constructies, stichtingen en verenigingen) 4. Overige deelnemingen (niet zijnde verbonden partijen) 1. Deelnemingen in vennootschappen (NV’s, BV’s, VOF’s en CV’s) - AREA Reiniging NV - NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) - Essent NV - NV Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) - Energiebedrijf Rundedal BV (EBR) - FC Emmen BV - Stadionbedrijf Emmen BV

218

2. Gemeenschappelijke regelingen (GR’s) - EMCO Groep - Gemeentelijke Gezondheidsdienst Drenthe (GGD) - Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen in Drenthe (GHOR Drenthe) - Regionale Brandweer Drenthe (RBD) - Esdalcollege - Recreatieschap Drenthe - Eems Dollard regio (EDR) - Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Zuid-Oost Drenthe (ISV Zuid-Oost Drenthe) - Cevan i.l. - Bestuursacademie Noord Nederland (BANN) 3. Overige verbonden partijen - Stichting Bodembeheer Schoonebeek - PPS Stroomdal te Schoonebeek - Coöperatieve vereniging DIMPACT 4. Overige deelnemingen (niet zijnde verbonden partijen) - Vereniging VEGANN (overlegorgaan van aandeelhouders Essent NV) - Stichting tot instandhouding Noorder Dierenpark / Noorderdierenpark BV - Gietwater BV / Stichting Gietwaterproject Zuid-Oost Drenthe - Stichting FC Emmen ( AvA functie FC Emmen BV) - Stichting administratiekantoor Stadionbedrijf (AvA functie Stadionbedrijf Emmen BV) - Vamij CV / STIVAM I en STIVAM II - Stichting GFT-contractanten VAM (ESGEVA) - Vereniging Internationaler Naturpark Bourtanger Moor - Bargerveen In de overzichten per verbonden partij zijn onder vermogen/resultaat van de verbonden partij de gegevens opgenomen conform de jaarrekening 2006 van de betreffende verbonden partij.

219

Vennootschappen (NV’s, BV’s, VOF’s en CV’s) AREA Reiniging NV Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

AREA Reiniging NV Emmen NV Gemeenten Emmen, Coevorden en Hoogeveen Het inzamelen, verwerken en recyclen van afvalstoffen en het reinigen van straten en bestrijden van gladheid. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 05 Bouwen, Wonen en Milieu 09 Openbaar Gebied 15 Inkomstenbronnen (Algemene dekkingsmiddelen) Doelstelling / Openbaar belang 1) Uitvoering geven aan de in de Wet milieubeheer aan de gemeente opgedragen verplichting tot en inzamelen van huishoudelijk afval en andere reinigingsdiensten zoals vastgelegd in de door het college vastgestelde Raamovereenkomst d.d. 20 december 2005. 2) Inkomstenbron / Algemeen dekkingsmiddel Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als aandeelhouder in AvA (uitoefenen stemrecht op aandelen). Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

1.600.699 aandelen à € 1,- nominaal (volgestort) van de 2.913.503 geplaatste aandelen. Dit betreft een belang van 54,94% in het totale geplaatste aandelenkapitaal van AREA. De dividenduitkering 2006 van AREA, verantwoord in 2007 bedroeg € 219.763.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen

1 januari 2006* € 12.882.547 €0 * betreft openingsbalans € 539.085 Winst

31 december 2006 € 3.452.588 € 10.595.010

Resultaat 2006 Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De beleidsvoornemens / ontwikkelingen worden jaarlijks vastgelegd in een productovereenkomst.

220

NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen

NV Bank Nederlandse Gemeenten Den Haag NV Overheden als aandeelhouder (50% van de aandelen BNG zijn in handen van het Rijk, de andere 50% is in handen van gemeenten, provincies en een waterschap) Missie / doelstelling / activiteiten De BNG is de bank van en voor overheden. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 15 Inkomstenbronnen (Algemene dekkingsmiddelen) Doelstelling / Openbaar belang 1) Verkrijgen van toegang tot de kapitaalmarkt. Middels gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. 2) Inkomstenbron / Algemeen dekkingsmiddel Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als aandeelhouder in AvA (uitoefenen stemrecht op aandelen). Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

58.266 aandelen à € 2,50 nominaal (volgestort) van de 55.690.720 aandelen. Dit betreft een belang van 0,105% in het totale aandelenkapitaal van de BNG. In 2007 is de dividenduitkering over 2006 ad. € 103.713, = ontvangen.(€ 1,785 per aandeel)

Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 € 3.145.000.000 € 88.526.000.000 € 199.000.000 Winst

Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006 Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het aandelenbezit in de BNG heeft voor de gemeente Emmen een duurzaam karakter.

221

31 december 2006 € 2.576.000.000 € 87.520.000.000

Essent NV Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

Essent NV Arnhem NV Nederlandse gemeenten en provincies als aandeelhouder Het leveren van een betrouwbare energievoorziening met een hoog serviceniveau, een oplossingsgerichte behandeling en een redelijke prijs voor haar klanten. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 15 Inkomstenbronnen (Algemeen dekkingsmiddel) Doelstelling / Openbaar belang 1) Burgers gebruik laten maken van nutsvoorzieningen en aanpalende voorzieningen tegen acceptabele kosten. 2) Inkomstenbron / Algemeen dekkingsmiddel Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als aandeelhouder in AvA (uitoefenen stemrecht op aandelen). De gemeentelijke aandeelhouders van Essent binnen Noord Nederland hebben zich verenigd in de VEGANN. Financiële relatie / financieel belang 1.343.706 aandelen à € 1,- nominaal (volgestort) Dit betreft een belang van 0,90% in het totale aandelenkapitaal van Essent. Financiële effecten Financieel beslag 2007 In 2007 is de dividenduitkering over 2006 ontvangen van € 3.413.976, = . (€ 2,54 per aandeel) Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 Eigen vermogen € 3.396.100.000 Vreemd vermogen € 8.191.300.000 Resultaat 2006 € 760.600.000 Winst (ná belastingen) Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het aandelenbezit in Essent heeft voor de gemeente Emmen een duurzaam karakter.

31 december 2006 € 3.414.000.000 € 7.804.600.000

In 2007 heeft ESSENT een extra interim-dividend van € 900.000.000 uitgekeerd. Deze bijzondere dividenduitkering is een uitvloeisel van de verkoop van Essent Kabelcom. Voor de gemeente Emmen bedroeg deze extra interim-dividenduitkering € 8.073.649, =.

222

NV Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) Naam NV Waterleidingmaatschappij Drenthe Vestigingsplaats Assen Rechtsvorm NV Betrokkenen Provincie Drenthe en de Drentse gemeenten als aandeelhouder (50% van de aandelen WMD zijn in handen van de provincie Drenthe, de andere 50% is in handen van de Drentse gemeenten) Missie / doelstelling / activiteiten De WMD draagt zorg voor de instandhouding van de (drink)watervoorziening in haar verzorgingsgebied. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 15 Inkomstenbronnen (Algemeen dekkingsmiddel) Doelstelling / Openbaar belang In de wet Eigendom Waterleidingbedrijven is opgenomen dat de drinkwatervoorziening voor huishoudens een taak van de overheid is. Uitgangspunt van het beleid is dat de waterleidingmaatschappij zorgt voor de duurzame beschikbaarheid van schoon drinkwater tegen een maatschappelijk verantwoord en zo laag mogelijk, kostendekkend, tarief. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als aandeelhouder in AvA (uitoefenen stemrecht op aandelen). Tevens is de wethouder deelnemingen van de gemeente Emmen op voordracht van het cluster Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen door de AvA benoemd als lid van de Raad van Commissarissen van de NV WMD. Financiële relatie / financieel belang 219 aandelen à € 50,- nominaal, van de 1.814 geplaatste aandelen. Dit betreft een belang van 12,07% in het totale geplaatste aandelenkapitaal van de WMD. Financiële effecten Financieel beslag 2007 In 2007 is de dividenduitkering over 2006 van € 657, = ontvangen. (€ 3,- per aandeel) Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 Eigen vermogen € 31.512.000 Vreemd vermogen € 101.991.000 Resultaat 2006 € 2.462.000 Winst Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het aandelenbezit in de WMD heeft voor de gemeente Emmen een duurzaam karakter.

223

31 december 2006 € 33.814.000 € 104.772.000

Energiebedrijf Rundedal BV (EBR) Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

Energiebedrijf Rundedal BV Emmen BV Gemeente Emmen is momenteel enig aandeelhouder (100%) Het exploiteren van een energiebedrijf, waaronder begrepen het aanleggen van voorzieningen ten behoeve van gas, elektriciteit en/of warmte. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 2 Economie en werkgelegenheid Doelstelling / Openbaar belang Door het aanbieden van energie een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor tuinders creëren in het Rundedal. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang

Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als aandeelhouder in AvA (uitoefenen stemrecht op aandelen). 1) 1.799 gewone aandelen à € 10,- nominaal (volgestort) en 1 prioriteitsaandeel à € 10,- nominaal (volgestort). Dit betreft een belang van 100% in het totale geplaatste aandelenkapitaal van EBR. 2) Gedurende de aanlooptijd verzorgt de gemeente Emmen de financiering groot € 2.100.000 tegen een rente van 5,0%. Het betreft een achtergestelde geldlening. Het saldo van deze geldlening bedraagt per 31 december 2006 € 2.100.000. 3) De gemeente Emmen heeft zich in april 2005 borg gesteld voor nakoming van aangegane verplichtingen terzake van gastransport services ter grootte van circa € 977.500

Financiële effecten Financieel beslag 2007

Conform het raadsbesluit is in 2007 ten laste van het rekeningsresultaat 2007 een voorziening van € 2,1 miljoen getroffen. Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen - € 65.708 - € 507.021 Vreemd vermogen € 1.744.504 € 4.356.611 Resultaat 2006 € 441.313 Verlies Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Energiebedrijf Rundedal BV is per 12 mei 2005 opgericht. In 2007 is een intentieovereenkomst gesloten tussen EBR en haar op dit moment enig afnemer over de overdracht van de WKK-installatie. Deze overdracht past binnen de landelijk waarneembare trend dat tuinders meer en meer voorzien in hun eigen energiefaciliteiten. Ook de heroverweging van de gemeente Emmen ten aanzien van voorzieningen als het EBR in het kader van het masterplan Tuinbouw speelt in dit kader een rol. Na de overdracht van de WKK-installatie aan Rozenkwekerij de Trompet blijft EBR eigenaar van de lokale gasinfrastructuur in het Rundedal en het gasontvangststation. EBR treedt voortaan op als lokaal transporteur van gas. Hiermee biedt EBR aan nieuw te vestigen tuinders de faciliteiten om een snelle aansluiting op het gasnet mogelijk te maken.

224

FC Emmen BV Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen

FC Emmen BV Emmen BV Gemeente Emmen als prioriteitsaandeelhouder en Stichting FC Emmen als houder van 100% van de gewone aandelen Missie / doelstelling / activiteiten Het bevorderen van de voetbalsport in het algemeen en van het betaalde voetbal in de regio Zuid-Oost Drenthe in het bijzonder. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 2 Economie en Werkgelegenheid Doelstelling / Openbaar belang Sociaal, maatschappelijk en economisch is het betaald voetbal van belang voor Emmen en voor de gehele regio. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang

Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als prioriteitsaandeelhouder in Algemene vergadering van prioriteitsaandeelhouders. (uitoefenen stemrecht op prioriteitsaandeel). Gemeente Emmen is houder van één prioriteitsaandeel van nominaal € 1,- (100% van de geplaatste prioriteitsaandelen). n.v.t.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij 30 juni 2006 Eigen vermogen € 96.214 Vreemd vermogen €1.245.836 Resultaat 2006 -2007 €0 Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De gemeente Emmen heeft geen inhoudelijke bemoeienis met FC Emmen BV.

225

30 juni 2007 € 196.214 € 455.949

Stadionbedrijf Emmen BV Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen

Stadionbedrijf Emmen BV Emmen BV Gemeente Emmen als prioriteitsaandeelhouder en Stichting Administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen als houder van 100% van de gewone aandelen; deze gewone aandelen zijn gecertificeerd. Missie / doelstelling / activiteiten Het verkrijgen, vervreemden, exploiteren en beheren van vermogenswaarden. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 2 Economie en Werkgelegenheid Doelstelling / Openbaar belang Instandhouding van een multifunctionele accommodatie en de infrastructurele voorzieningen voor betaald voetbal binnen de gemeente Emmen. Sociaal, maatschappelijk en economisch is het betaald voetbal namelijk van belang voor Emmen en voor de gehele regio. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Vertegenwoordiging door wethouder deelnemingen, als prioriteitsaandeelhouder in Algemene vergadering van prioriteitsaandeelhouders. (uitoefenen stemrecht op prioriteitsaandeel). Financiële relatie / financieel belang 1) Gemeente Emmen is houder van één prioriteitsaandeel van nominaal € 1,- (100% van de geplaatste prioriteitsaandelen) De gemeente Emmen is tevens houder van 55.132 certificaten à € 1,- nominaal (46,3%) van Stadionbedrijf Emmen BV via Stichting administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen. De deelneming in Stadionbedrijf Emmen BV is voor een waarde van € 1.800.000 opgenomen in de balans van de gemeente. 2) De gemeente Emmen heeft tevens 2 leningen verstrekt aan Stadionbedrijf Emmen BV voor een totaalbedrag van € 3.374.000 (€ 2.350.000 tegen 2,75% rente en € 1.024.000 tegen 4,17% rente). Het saldo van de beide leningen samen bedraagt per 31 december 2006 € 3.283.371. Financiële effecten Financieel beslag 2007 n.v.t. Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen € 552.789 € 552.145 Vreemd vermogen € 4.524.563 € 4.454.742 Resultaat 2006 € 50.644 Verlies Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het organiseren van grootschalige evenementen in het stadion is op dit moment nog niet mogelijk als gevolg van een blokkade door de Raad van State. Momenteel wordt er aan gewerkt om de vergunningen voor het houden van dergelijke evenementen in het stadion alsnog geregeld te krijgen. Daarnaast zijn de voorbereidingen voor de ontwikkeling van Businesspark Meerdijk (stadion en stadiongebied) in nauw overleg tussen het Stadionbedrijf Emmen BV, de gemeente Emmen en particuliere ontwikkelaars in volle gang.

226

Gemeenschappelijke regelingen (GR) EMCO groep Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

EMCO groep Emmen Gemeenschappelijke regeling (GR) Gemeente Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn De EMCO-groep plaatst burgers van de deelnemende gemeenten, die op indicatie van het CWI, zijn aangewezen op werk onder aangepaste omstandigheden. Hierbij wordt gestreefd naar passende arbeid zo dicht mogelijk bij de reguliere arbeidsmarkt. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 6 Arbeidsparticipatie Doelstelling / Openbaar belang Gemeenschappelijke belangen van de gemeenten op het gebied van de sociale werkvoorziening behartigen. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang

Financiële relatie / financieel belang

De gemeente neemt deel in de gemeenschappelijke regeling. Een collegelid is voorzitter van het dagelijks bestuur en in het algemeen bestuur hebben 1 collegelid en 3 gemeenteraadsleden van de gemeente Emmen zitting. De deelnemende gemeenten zijn naar rato van het aantal SE’s uit de betreffende gemeenten verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. De gemeente Emmen is voor ruim 80% verantwoordelijk voor het tekort van de EMCO-groep.

Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 61006)

De gemeentelijke bijdrage in het tekort van de EMCO-groep over 2007 was € 4.864.473, = . Hierbij is rekening gehouden met een onttrekking aan de BAR van € 2.077.000, =. Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen €0 €0 Vreemd vermogen € 26.631.000 € 24.160.000 Resultaat 2006 € 6.353.000 Verlies (vóór verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan de EMCO-groep over 2006 bedraagt € 6.353.000. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de EMCO-groep over 2006 bedraagt circa € 5.121.000. Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De EMCO-groep heeft in mei 2007 het meerjarenperspectief 2007-2011 gepresenteerd. Op basis van het financiële meerjarenperspectief van de EMCO-groep loopt het exploitatietekort terug van € 6,073 miljoen in 2007 tot € 3,913 miljoen in 2011. In het meerjarenperspectief van de EMCO-groep is geen rekening gehouden met eventuele consequenties als gevolg van de invoering van het wetsvoorstel Modernisering WSW. De EMCO-groep krijgt met ingang van 2008 te maken met de gevolgen van de invoering van de modernisering van de wetgeving met betrekking tot de WSW. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe invulling zal worden gegeven aan de invoering van de wijziging van de wet.

227

Gemeentelijke Gezondheidsdienst Drenthe (GGD) Naam Gemeentelijke Gezondheidsdienst Drenthe (GGD) Vestigingsplaats Assen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen De 12 gemeenten in Drenthe Missie / doelstelling / activiteiten Het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de inwoners van de twaalf Drentse gemeenten in het algemeen en van de risicogroepen in het bijzonder. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 10 Zorg en Welzijn Doelstelling / Openbaar belang Het laten uitvoeren van wettelijke taken in het kader van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV). Deze wet stelt o.a. dat gemeenten verplicht zijn een GGD in te richten. Verder moeten gemeenten de GGD in de wet genoemde taken laten uitvoeren op het terrein van de openbare gezondheidszorg en jeugdgezondheidszorg. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Een collegelid is vice-voorzitter van het dagelijks bestuur en lid van het algemeen bestuur. Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 60882)

Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de GGD voor 2007 heeft € 1.538.987, = bedragen.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006

1 januari 2006 31 december 2006 € 207.487 € 524.123 € 1.845.004 € 1.549.479 € 316.636 Winst (ná verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan de GGD over 2006 bedraagt € 6.214.024. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de GGD over 2006 bedraagt € 1.406.692 (22,64% van de bijdragen).

Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen In 2007 is de GGD Drenthe gestart met het afstoten van, niet kostendekkende, markttaken. Verder wordt de organisatie anders ingericht, namelijk in 2 sectoren: Algemene gezondheidszorg en Jeugdgezondheidszorg. Eén en ander n.a.v. de slechte financiële resultaten van de afgelopen jaren en n.a.v. inspectierapporten. De GGD Drenthe was tot voor kort beoogd deelnemer aan de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Drenthe. Aangezien 6 van de 12 Drentse gemeenten eind juni 2007 tegen de te vormen Veiligheidsregio van RBD, GHOR en GGD hebben gestemd is, in verband met onvoldoende draagvlak, de vorming van een Veiligheidsregio Drenthe bestaande uit RBD, GHOR en GGD stopgezet. Er is besloten om nu te streven naar een Veiligheidsregio waarvan de uitvoeringsorganisatie zal bestaan uit RBD en GHOR. Er wordt gestreefd naar een realisatie van deze GR Veiligheidsregio Drenthe, bestaande uit RBD en GHOR, uiterlijk met ingang van 1 juli 2008.

228

GR Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Drenthe (GHOR Drenthe) Naam GR Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Drenthe (GHOR Drenthe) Vestigingsplaats Assen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen De 12 gemeenten in Drenthe Missie / doelstelling / activiteiten Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 3 Veiligheid Doelstelling / Openbaar belang De GHOR draagt zorg voor een optimale organisatie van de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Wanneer er ergens in de provincie een ramp of groot ongeval gebeurt, moeten de slachtoffers zo goed en zo snel mogelijk geholpen worden. De GHOR coördineert op dat moment de inzet van de geneeskundige diensten. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang De burgemeester is lid van het Algemeen Bestuur. Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 60606)

Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. In 2007 bedroeg de gemeentelijke bijdrage € 59.544,48.Dit betreft een bijdrage van € 0,55 per inwoner.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006

1 januari 2006 31 december 2006 € 395.730 € 411.527 € 145.286 € 125.436 € 40.597 Winst (ná verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan de GHOR Drenthe over 2006 bedraagt € 155.020. De bijdrage van de gemeente Emmen over 2006 bedraagt € 34.764.

Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De GHOR Drenthe was beoogd deelnemer aan de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Drenthe. Aangezien 6 van de 12 Drentse gemeenten eind juni 2007 tegen de te vormen Veiligheidsregio van RBD, GHOR en GGD hebben gestemd is, in verband met onvoldoende draagvlak, de vorming van een Veiligheidsregio Drenthe bestaande uit RBD, GHOR en GGD stopgezet. Er is besloten om nu te streven naar een Veiligheidsregio waarvan de uitvoeringsorganisatie zal bestaan uit RBD en GHOR. Er wordt gestreefd naar een realisatie van deze GR Veiligheidsregio Drenthe, bestaande uit RBD en GHOR, uiterlijk met ingang van 1 juli 2008.

229

Regionale Brandweer Drenthe (RBD) Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

Regionale Brandweer Drenthe (RBD) Assen Gemeenschappelijke Regeling (GR) De 12 gemeenten in Drenthe Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van de brandweerzorg en rampenbestrijding. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 3 Veiligheid Doelstelling / Openbaar belang Uitvoeren van de taken zoals beschreven in de brandweerwet en de wet rampen en zware ongevallen. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 60523)

De burgemeester is lid van het algemeen bestuur. Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. De bijdrage van de gemeente Emmen in 2007 was € 510.963, =. Dit betreft een bijdrage van circa € 4,70 per inwoner.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006

1 januari 2006 31 december 2006 €0 € 143.404 € 3.343.852 € 3.521.981 € 143.403 (ná verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan de RBD over 2006 bedraagt € 2.095.340. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de RBD over 2006 bedraagt € 470.270 (22,44% van de bijdragen).

Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De RBD was beoogd deelnemer aan de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Drenthe. Aangezien 6 van de 12 Drentse gemeenten eind juni 2007 tegen de te vormen Veiligheidsregio van RBD, GHOR en GGD hebben gestemd is, in verband met onvoldoende draagvlak, de vorming van een Veiligheidsregio Drenthe bestaande uit RBD, GHOR en GGD stopgezet. Er is besloten om nu te streven naar een Veiligheidsregio waarvan de uitvoeringsorganisatie zal bestaan uit RBD en GHOR. Er wordt gestreefd naar een realisatie van deze GR Veiligheidsregio Drenthe, bestaande uit RBD en GHOR, uiterlijk met ingang van 1 juli 2008. Fusie van de meldkamers Drenthe, Groningen en Friesland tot een gemeenschappelijke noordelijke meldkamer.

230

Esdalcollege Naam

Scholengemeenschap Voortgezet Onderwijs Emmen en Omgeving (Esdalcollege) Vestigingsplaats Emmen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen Gemeente Emmen, Borger-Odoorn en de verenigingen voormalige scholengemeenschappen Missie / doelstelling / activiteiten Het bevorderen en verzorgen van voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, algemeen voortgezet onderwijs en voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs in de zin van de wet op het Voortgezet Onderwijs in Emmen en omgeving. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 4 Onderwijs en jeugd Doelstelling / Openbaar belang Zorgdragen voor openbaar voortgezet onderwijs in Emmen. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

Een collegelid is lid van het dagelijks bestuur en twee raadsleden zijn vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. De deelnemende gemeenten zijn naar rato verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. n.v.t. De gemeente betaalt géén jaarlijkse bijdrage

Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen € 11.579.809 € 9.886.556 Vreemd vermogen € 7.545.274 € 8.991.255 Resultaat 2006 € 1.677.155 Verlies Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het bestuur van het Esdalcollege is voornemens om in 2008 de bestuursstructuur te gaan wijzigen. Hiertoe is inmiddels een stappenplan ontwikkeld.

231

Recreatieschap Drenthe Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

GR Recreatieschap Drenthe Diever Gemeenschappelijke Regeling (GR) De 12 gemeenten in Drenthe en de gemeente Ooststellingwerf Het Recreatieschap Drenthe heeft een stimulerende, initiërende en voorwaardenscheppende rol ten aanzien van recreatie en toerisme in de provincie Drenthe. Het recreatieschap coördineert de nauwe samenwerking tussen gemeenten op het gebied van recreatie en toerisme en bundelt de krachten van de gemeenten op dit gebied. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 8 Sport, recreatie en cultuur Doelstelling / Openbaar belang Het in samenwerking met de aangesloten gemeenten komen tot versterking van het recreatief-toeristisch beleid in de provincie. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang

De gemeente is bestuurlijk vertegenwoordigd door de burgemeester. Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling.

Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 60168)

In 2007 heeft de gemeente Emmen aan de GR Recreatieschap Drenthe voor € 78.291, = bijgedragen in de exploitatie en € 12.536, = in het fonds Recreatie en Toerisme). Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen € 361.780 € 268.999 Vreemd vermogen € 1.463.040 € 505.343 Resultaat 2006 € 92.781 Verlies (vóór resultaatbestemming; na verwerking bijdragen gemeenten) € 33.581 Winst (ná resultaatbestemming; na verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan Recreatieschap Drenthe over 2006 bedraagt € 774.725 (€ 542.570 bijdragen in exploitatie en € 232.155 bijdragen Fonds Recreatie en Toerisme). De bijdrage van de gemeente Emmen aan Recreatieschap Drenthe over 2006 bedraagt € 105.314 (€ 91.791bijdrage in exploitatie en € 13.523 bijdrage in Fonds Recreatie en Toerisme). De compensabele BTW 2006 voor de gemeente Emmen ten aanzien van het Recreatieschap Drenthe bedraagt € 29.963 (€6.206 over exploitatie en € 23.757 over projecten). Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Het ontwikkelen van een samenhangend beleid op het gebied van recreatie en toerisme en versterking van de kwaliteit van het toeristisch-recreatieve product.

232

Eems Dollard Regio (EDR) Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen

GR Eems Dollard Regio Leer (Duitsland) Gemeenschappelijke Regeling (GR) Deelnemers zijn Duitse en Nederlandse gemeenten, regionale overheden en overige publiekrechtelijke lichamen. Missie / doelstelling / activiteiten Het bevorderen, ondersteunen en coördineren van de regionale samenwerking van de deelnemers op diverse gebieden, zoals sociaal-economische ontwikkelingen, verkeer en transport en infrastructuur. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 1 Burger en Bestuur Doelstelling / Openbaar belang Het in samenwerking met de aangesloten partijen te komen tot regionale samenwerking. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 60168)

De gemeente is in dagelijks bestuur vertegenwoordigd door een collegelid. Een raadslid van de gemeente Emmen heeft zitting in de ledenraad. Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de GR EDR was in 2007 € 7.562,55.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006 Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen

1 januari 2006 -

31 december 2006 -

-

Met het begin van de nieuwe subsidieperiode van de Europese Unie (2007 tot 2013) is het Communautair Initiatief INTERREG afgelopen en in één van de drie ontwikkelingsdoelstellingen van de Europese Unie overgegaan, de “Europese Territoriale Samenwerking (ETS)”. De Europese Commissie heeft het INTERREG IV A-programma “Nederland - Duitsland 2007-2013” goedgekeurd (mededeling 4 december 2007). Aan deze goedkeuring is onder andere de toezegging verbonden van meer dan 138 miljoen euro aan subsidiegelden die de Europese Unie beschikbaar stelt uit het “Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling” (EFRO). Voor het subsidiegebied van de Eems Dollard Regio staat nu voor de komende jaren ongeveer 40 miljoen euro ter beschikking uit de subsidiemiddelen van de EU. “Economie, technologie en innovatie”, “Duurzame regionale ontwikkeling” en “Integratie en maatschappij” zijn vastgelegd als prioriteiten.

233

Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Zuid-Oost Drenthe (ISV Zuid-Oost Drenthe) Naam GR Opheffingsbestuur ISV Zuid-Oost Drenthe Vestigingsplaats Emmen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen Gemeente Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn Missie / doelstelling / activiteiten GR in liquidatie. De gemeenschappelijke regeling wordt nog in stand gehouden ten behoeve van de afwikkeling van de uitvoering van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Doelstelling / Openbaar belang Uitvoering / afwikkeling van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

Een collegelid is vertegenwoordigd in het bestuur Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. n.v.t. Geen bijdrage van de gemeente Emmen voor 2007

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat 2006

1 januari 2006 € 458.093 € 863.710 € 22.716 Winst (vóór resultaatbestemming)

31 december 2006 € 480.810 € 725.159

Er zijn geen bijdragen van gemeenten geweest in 2006. Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De huidige activiteiten kennen een afbouwscenario. Er worden geen nieuwe activiteiten meer ontplooid door ISV Zuid-Oost Drenthe. In 2004 is ISV Zuid-Oost Drenthe haar laatste BWS-verplichtingen aangegaan, waarna de rijksmiddelen zijn uitgeput. Naar verwachting zal in het geval van ongewijzigde omstandigheden nog minimaal tot en met het verantwoordingsjaar 2013 sprake zijn van in- en uitgaande geldstromen.

234

Centrum voor Automatisering Noord-Nederland (CEVAN i.l.) Naam CEVAN in liquidatie Vestigingsplaats Groningen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen Een groot aantal gemeenten in Noord Nederland (70 gemeenten) Missie / doelstelling / activiteiten Gemeenschappelijke regeling in liquidatie. De gemeenschappelijke regeling wordt nog in stand gehouden in verband met wachtgeldaanspraken van “oud medewerkers”. De afwikkeling wordt uitgevoerd door een College van Vereffenaars (CvV) Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 14 Bedrijfsvoering Doelstelling / Openbaar belang Het nakomen van afspraken met betrekking tot het personeel na de privatisering. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang

De burgemeester is lid van het College van Vereffenaars (CvV) Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling.

Financiële effecten Financieel beslag 2007 (FCL 50006)

De bijdrage van de gemeente Emmen aan Cevan i.l. in 2007 was € 24.296,75 .Dit betreft een bijdrage van circa € 0,25 per inwoner (op basis van 97.187 inwoners). Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen € 291.000 € 342.000 Vreemd vermogen € 36.000 € 25.000 Resultaat 2005 € 51.000 Winst (ná verwerking bijdragen gemeenten) De totale bijdrage van gemeenten aan de CEVAN over 2006 bedraagt € 494.000. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de CEVAN over 2006 bedraagt € 33.044 (6,7% van de bijdragen). Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Afwikkelen van met name de wachtgeldverplichtingen ten aanzien van “oud” medewerkers.

235

Bestuursacademie Noord Nederland (BANN) Naam Bestuursacademie Noord Nederland (BANN) Vestigingsplaats Groningen Rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (GR) Betrokkenen Gemeenten, provincies en waterschappen in Noord-Nederland (Groningen, Drenthe en Friesland) Missie / doelstelling / activiteiten De Bestuursacademie is in 2002 geprivatiseerd. De gemeenschappelijke regeling wordt nog in stand gehouden in verband met wachtgeldaanspraken van “oud-medewerkers” (garantievoorziening voor verplichtingen). Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 14 Bedrijfsvoering Doelstelling / Openbaar belang Het nakomen van afspraken met betrekking tot het personeel na de privatisering. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang Financiële relatie / financieel belang

Een collegelid is lid van het algemeen bestuur van de GR. Aangezien het hier een gemeenschappelijke regeling (GR) betreft zijn de deelnemende partijen verantwoordelijk voor de eventuele tekorten van de gemeenschappelijke regeling. De deelnemers dragen op basis van een in de Gemeenschappelijke Regeling opgenomen verdeelsleutel bij in het tekort van de GR.

Financiële effecten Financieel beslag 2007 In 2007 was de bijdrage van de gemeente Emmen aan de GR BANN € 1.547,31. (€ 0,014277 per inwoner:108.380) (FCL 60605) Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen €0 € 929.171 Vreemd vermogen € 1.255.612 € 381.542 Resultaat 2006 € 4.439, = verlies (ná verwerking van de bijdrage van deelnemers) De totale bijdrage van gemeenten, provincies en waterschappen aan de BANN over 2006 bedraagt € 87.600, =. De bijdrage van de gemeente Emmen aan de BANN over 2006 bedraagt €3.854, = (5,44% van de bijdragen). Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen In 2002 is de Bestuursacademie Noord Nederland (BANN) volledig geprivatiseerd. De aangepaste gemeenschappelijke regeling wordt nog in stand gehouden in verband met wachtgeldaanspraken en IZAbijdragen van “oud-medewerkers”.

236

Overige verbonden partijen Stichting Bodembeheer Schoonebeek Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen

Stichting Bodembeheer Schoonebeek Emmen Stichting Gemeente Emmen en provincie Drenthe als oprichters van de stichting en diverse andere betrokken partijen, die samen de overeenkomst bodemverontreiniging Schoonebeek overeen zijn gekomen (Gemeente Coevorden, Waterschap Velt & Vecht, Dienst Landelijk Gebied, Landinrichtingscommissie Schoonebeek, NAM, Staatsbosbeheer, Bureau Beheer Landbouwgronden en diverse eigenaren van de landbouwgronden). Missie / doelstelling / activiteiten De stichting stelt zich – met behulp van een daartoe bestemd vermogen – ten doel: - het versterken van de milieuhygiënische kwaliteit in het gebied in relatie met de landinrichting, door het uitvoeren van het beheer van dempingen zoals bepaald in de Overeenkomst, het Bodembeheerplan en de Saneringsplannen; - het beheer van de fondsen die zijn gevormd voor het beheer van dempingen in de gebieden tijdens en na de looptijd van de overeenkomst. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Doelstelling / Openbaar belang Het saneren van bodemverontreinigingen en het mogelijk maken van grondtransacties (uitruil) in het kader van de landinrichting Schoonebeek. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang De gemeente is bestuurlijk vertegenwoordigd door de wethouder van milieu in de Raad van Toezicht van de stichting. Financiële relatie / financieel belang

Financiële effecten Financieel beslag 2007

De gemeente Emmen draagt financieel bij aan het fonds dat door de stichting wordt beheerd. De gemeente Emmen betaalt zowel mee aan het bodembeheersplan, als aan de diverse individuele saneringsplannen. Een deel hiervan wordt gedekt uit de eigen middelen en het overige wordt gefinancierd door de rijksmiddelen die door het ministerie van VROM ter beschikking zijn gesteld. n.v.t. De totale bijdrage vanuit de gemeente Emmen bestaat voor een deel uit eigen middelen en een deel uit rijksbudget dat door het ministerie van VROM aan de gemeente is toegezegd op basis van het meerjarenprogramma bodemsanering landelijk gebied 20052009 (Wbb-budget). Het bedrag dat de gemeente Emmen uit eigen middelen bijdraagt is € 337.800. Dit bedrag is gereserveerd en wordt gedekt uit het bodemsaneringsfonds.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen N.V.T. (Stichting is per 25 april 2007 formeel opgericht) Vreemd vermogen N.V.T. (Stichting is per 25 april 2007 formeel opgericht) Resultaat 2006 N.V.T. (Stichting is per 25 april 2007 formeel opgericht) Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De stichting is formeel middels notariële akte opgericht per 25 april 2007. De Stichting heeft op dit moment echter nog geen daadwerkelijke activiteiten ontplooid. Ook de financiële middelen op basis van de Overeenkomst moeten nog aan de stichting ter beschikking worden gesteld.

237

PPS bestemmingsplan Stroomdal te Schoonebeek Naam PPS bestemmingsplan Stroomdal te Schoonebeek Vestigingsplaats Rechtsvorm PPS Betrokkenen Gemeente Emmen, Koninklijke Wegenbouw Stevin BV en Arcadis / Heidemij Realisatie BV (elk voor 33,33%) Missie / doelstelling / activiteiten Gezamenlijk duurzaam ontwikkelen van het bestemmingsplan Stroomdal te Schoonebeek. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Doelstelling / Openbaar belang Realiseren bestemmingsplan Stroomdal te Schoonebeek Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang

Financiële relatie / financieel belang

Financiële effecten Financieel beslag 2007

Partijen werken samen in de vorm van een projectorganisatie, waarin alle partijen zijn vertegenwoordigd. Alle partijen hebben een gelijke stem. Besluitvorming kan alleen plaatsvinden als alle partijen aanwezig zijn en met unanimiteit van stemmen. Opbrengsten en kosten van de PPS zullen gezamenlijk evenredig worden verdeeld over de deelnemende partijen. Ook risico’s worden door de deelnemende partijen naar evenredigheid gedragen. In 2007 zijn géén tussentijdse winstnemingen verwerkt.

Vermogen / resultaat van de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat

1 januari 2006 31 december 2006 n.v.t. (betreft een grondexploitatieproject) n.v.t. (betreft een grondexploitatieproject) De boekwaarde van de grondexploitatie Stroomdal bedraagt per: 01-01-2006 € 442.228 Voordelig 31-12-2006 € 471.796 Nadelig

Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen Op 25 april 2007 is de stichting onder meer door de provincie en de gemeente Emmen opgericht. De stichting is verantwoordelijk voor het bodembeheer in het landinrichtingsgebied Schoonebeek en de bodemsanering van veertien vervuilde wijken binnen dit gebied.

238

Coöperatieve verenging DIMPACT Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Betrokkenen Missie / doelstelling / activiteiten

Coöperatieve vereniging DIMPACT Enschede Coöperatieve Vereniging Leden van de vereniging DIMPACT houdt zich bezig met het ontwikkelen en doen ontwikkelen en leveren en doen leveren van oplossingen voor gemeentelijke digitale dienstverlening van publiekrechtelijke instellingen, niet zijnde van industriële of commerciële aard, van haar leden. Doelstelling deelname / Openbaar belang Programma 14 Bedrijfsvoering Doelstelling / Openbaar belang Beschikken over en aanbieden van gemeentelijke digitale dienstverlening. Bestuurlijk en financieel belang Bestuurlijke relatie / bestuurlijk belang

Financiële relatie / financieel belang Financiële effecten Financieel beslag 2007

Partijen werken samen in een coöperatieve vereniging. Alle partijen treden toe als lid van DIMPACT en hebben een gelijke stem. Besluitvorming vindt plaats met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen van de ter vergadering aanwezige of vertegenwoordigde leden. De wethouder deelnemingen vertegenwoordigt de gemeente Emmen in de vereniging en de gemeentesecretaris heeft zitting in de raad van commissarissen. De leden van de vereniging zijn voor het lidmaatschap een bijdrage verschuldigd per inwoner per jaar.

In 2007 is voldaan aan de DIMPACT instapkosten van € 108.207, = en € 119.027,70 ( € 1,20 per inwoner per 1-2-2007) verantwoord aan Dimpactkosten. Vermogen / resultaat van de verbonden partij 1 januari 2006 31 december 2006 Eigen vermogen Vreemd vermogen Beleidsvoornemens / Ontwikkelingen De doelstelling van Dimpact is het leveren van een volledige oplossing voor gemeentelijke digitale dienstverlening. Dit betreft zowel de noodzakelijke programmatuur (frontoffice, midoffice), de implementatie van transactiemodules, als de dienstverlening hieromheen, die nodig is om deze diensten operationeel te krijgen en te houden.

239

Overige deelnemingen

De presentatie van deze overige deelnemingen vindt op een andere wijze plaats dat hiervoor. Dit heeft te maken met het feit dat deze ‘overige deelnemingen’ in de strikte zin geen verbonden partijen zijn. Om een totaalbeeld te schetsen van de betrokkenheid van de gemeente bij externe partijen is hier wel aandacht aan geschonken. §

Vereniging VEGANN De Vereniging van Gemeenten Aandeelhouders (ESSENT) binnen Noord-Nederland (VEGANN) heeft ten doel om voor de Noord-Nederlandse aandeelhouders van ESSENT NV voorafgaand aan de algemene vergaderingen van aandeelhouders van ESSENT NV “afstemmingsoverleggen” te organiseren. De wethouder deelnemingen vertegenwoordigt de gemeente Emmen.

§

Stichting tot instandhouding Noorder Dierenpark / Noorderdierenpark BV Alle aandelen van het Noorderdierenpark zijn ondergebracht in een stichting. Het college van de gemeente Emmen benoemt 4 van de 6 leden in het stichtingsbestuur. De gemeente Emmen heeft verder in 2005 rechtstreeks aan het Noorderdierenpark BV een lening verstrekt van € 12,5 miljoen tegen een rente van 3,285%. Het saldo van deze lening per 31 december 2006 bedraagt € 12,5 miljoen. Voor de komende jaren staan er een aantal belangrijke ontwikkelingen op de rol ten aanzien van het Dierenpark Emmen. Deze ontwikkelingen betreffen het voornemen van de verplaatsing van het dierenpark Emmen naar de locatie op de Es en het voornemen om een nieuwe theatervoorziening mogelijk te combineren met het dierenpark op de Es. Mede in het kader hiervan wordt ook de governancestructuur en de invulling van de RvC en het stichtingsbestuur op dit moment nader onderzocht

§

Gietwater BV / Stichting Gietwaterproject Zuid-Oost Drenthe De gemeente Emmen is bestuurlijk vertegenwoordigd in de stichting Gietwaterproject Zuid-Oost Drenthe. De gemeente Emmen vormt samen met de georganiseerde tuinbouw (Sectie Glastuinbouw Groningen en Drenthe van LTO-Noord Glaskracht) het bestuur van de stichting Gietwaterproject ZuidOost Drenthe. Deze stichting bezit 1% van het aandelenkapitaal van Gietwater BV. Het restant van de aandelen in Gietwater BV is in handen van de WMD NV.

§

Stichting FC Emmen De stichting heeft ten doel het verwerven van eigendom, het beheer en het uitoefenen van stemrecht op de aandelen in FC Emmen BV. In het bestuur van de stichting heeft de gemeente geen zitting. De stichting FC Emmen fungeert als het ware als AvA voor FC Emmen BV. De gemeente Emmen heeft op basis van de statuten de bevoegdheid het aantal bestuursleden van de stichting te bepalen en de leden van het bestuur van de stichting te benoemen. Gemeente Emmen is verder houder van het enige prioriteitsaandeel in FC Emmen BV. Stichting Administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen De door de gemeente Emmen geleende middelen zijn omgezet in aandelen. Deze aandelen in Stadionbedrijf Emmen BV worden beheerd door de Stichting Administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen. In het bestuur van de stichting dat derhalve het stemrecht bezit in de aandeelhoudersvergadering, heeft de gemeente geen zitting De stichting administratiekantoor Stadionbedrijf Emmen fungeert als het ware als AvA voor Stadionbedrijf Emmen BV. De gemeente Emmen heeft op basis van de statuten van 30 juni 2005 de bevoegdheid om twee van de drie bestuurders, waaronder de voorzitter, van de stichting te benoemen. Gemeente Emmen is verder houder van het enige prioriteitsaandeel in Stadionbedrijf Emmen BV.

§

Vamij CV / Stivam I en Stivam II De gemeente Emmen heeft begin jaren negentig, evenals de andere overheidspartners die een soortgelijk afvalverwerkingscontract met de VAM zijn aangegaan, een bijdrage geleverd in het commanditair kapitaal van de VAM (VAMIJ CV). Voor de gemeente Emmen gaat het om een bedrag van € 2.147.281. Onder meer met het oog op de rol van medefinancier is de stichting contractpartners VAM (STIVAM) opgericht. In deze stichting zitten naast de gemeente Emmen alle andere overheden die begin jaren negentig een zelfde contract met de VAM hebben gesloten. De gemeente Emmen heeft een zetel in het Dagelijks Bestuur van STIVAM. De STIVAM is stille vennoot in VAMIJ CV. In het kader van de onderhandelingen over de nieuwe afvalverwerkingsovereenkomst is door STIVAM de mogelijkheid opgebracht om het door de STIVAM-partners begin jaren negentig ingebrachte commanditair kapitaal (voor de gemeente Emmen: € 2.147. 281) thans contant te maken en uit te keren. STIVAM zal dan geen stille vennoot meer zijn in VAMIJ CV.

240

In het kader van deze afspraak zal Essent dan de volledige zeggenschap over STIVAM krijgen. In ruil hiervoor neemt Essent NV de verplichting tot uitbetaling aan de STIVAM-partners in het kader van het commanditair kapitaal in VAMIJ CV over. Om invulling te geven aan de rol van coördinatie en afstemming tussen de STIVAM-partners richting VAM hebben de STIVAM-partners recentelijk een nieuwe stichting STIVAM II opgericht. §

Stichting GFT-contractanten VAM (ESGEVA) Dit betreft het overlegorgaan van de Gft contractanten onderling en met de N.V. Vuilafvoer Maatschappij VAM ten behoeve van: 1. de bewaking van doelmatige verwerking van Gft-afvalstoffen; 2. het behartigen van de belangen van de gezamenlijke Gft-contractanten. De stichting is op 8 april 1993 opgericht met het doel “het doen transporteren, laten overslaan en het doen verwerken van Gft-afval, door bemiddeling van de N.V. Vuilafvoer Maatschappij VAM, tot voor verkoop geschikt gemaakte producten en alles wat daarmee samenhangt in de ruimste des woords”. De gemeente Emmen heeft een zetel in het Dagelijks Bestuur van ESGEVA.

§

241

Vereniging Internationaler Naturpark Bourtanger Moor Bargerveen Om de natuurbescherming van het veenlandschap te ontwikkelen en te ondersteunen en om het geheel in te bedden in de ontwikkeling van de regio als geheel, is het Naturpark opgericht. De gemeentes Twist en Geeste en ook de steden Haren en Meppen uit het Emsland hebben de mogelijkheden van dit gebied onderkend. Dat geldt ook voor de gemeentes Wietmarschen uit de Grafschaft Bentheim. De gemeente Emmen is in 2006 voor een periode van 3 jaar een lidmaatschap aangegaan. De gemeente Emmen is bestuurlijk vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur en in de ledenvergadering van de vereniging “Internationaler Naturpark Moor”.

C7 Paragraaf grondbeleid 7.1 Beleidskader Algemeen Het gemeentelijk grondbeleid is één van de belangrijkste instrumenten om ruimtelijke beleidsopgaven en ambities in de praktijk te realiseren. De raad heeft in zijn vergadering van 28 april 2005 de kadernota grondbeleid “Grond voor een complete stad” vastgesteld. Deze schept de kaders voor een transparant gemeentelijk grondbeleid en definieert en benadrukt de sturende rol van de gemeente. De kadernota vormt derhalve het raamwerk voor het grondbeleid in de gemeente Emmen. Grondexploitatiewet Medio 2008 zal de introductie plaatsvinden van de nieuwe grondexploitatiewet, hierdoor krijgt de gemeente Emmen betere mogelijkheden om de kosten van projecten te verhalen als derden bij projecten betrokken zijn. Om de introductie van de grondexploitatiewet soepel te laten verlopen is in 2007 een aanvang gemaakt om met verschillende disciplines (juridisch, planeconomische en RO) te onderzoeken welke invloed de nieuwe wet Ruimtelijke ordening met daarin opgenomen de Grexwet zal hebben op de huidige werkwijze en organisatie. Benodigde aanpassingen in de huidige werkwijze kunnen daardoor tijdig worden geïmplementeerd. Meerjarenperspectief vastgoed (MPV) Ter verbetering van de transparantie omtrent het grondbeleid wordt het Meerjarenperspectief Vastgoed geïntroduceerd; een beleids- en beheersinstrument voor de financiële bewaking van de ruimtelijke ontwikkelingen en ambities. Het geeft inzicht in de financiële resultaten van het gevoerde grondbeleid en een prognose van de te verwachten resultaten van lopende en nieuwe fysiek-ruimtelijke projecten en grondcomplexen. Dit meerjarenperspectief is voor het eerst voor het jaar 2007 opgesteld met daarin een verantwoording over 2006 en een doorkijk naar de toekomst. Financieel De jaarlijkse resultaten uit grondexploitaties worden met ingang van 2005 toegevoegd dan wel onttrokken aan de reserve grondexploitatie. Wel is de jaarlijkse bijdrage uit grondexploitaties aan de concernexploitatie vastgesteld op € 450.000.

7.2 Financiële positie De financiële positie van de grondexploitaties wordt weergegeven in de boekwaarde van de (bewerkte) gronden binnen de grondexploitatie, de calculaties welke per complex worden opgesteld met daarin opgenomen het verwachte eindresultaat, de ontwikkeling van de reserve grondexploitatie en het gewenste weerstandsvermogen op basis van de grondexploitatie. In de begroting, de marap’s en de rekening wordt aan deze aspecten aandacht besteed. a. Waarderingsgrondslagen De gronden en de kosten welke met grondexploitatie zijn gemoeid worden ingebracht in complexen.Deze complexen zijn nader onderverdeeld in • niet in exploitatie, • in exploitatie en • overige gronden Tevens vindt indeling plaats op basis van de bestemming te weten • stads- dorpsvernieuwing (herstructurering ca) • stads- en dorpsuitbreiding (woningbouw) • industrie- en bedrijventerreinen en • tuinbouw 1. Gronden van complexen in exploitatie. De gronden worden in de administratie opgenomen rekening houdend met alle kosten daaraan verbonden, inclusief rentebijschrijving. De opbrengsten wegens verkopen en overige inkomsten worden op de boekwaarde in mindering gebracht. Tussentijdse winstnemingen worden op de boekwaarde in meerdering gebracht.

242

2. Gronden van complexen nog niet in exploitatie. De gronden worden in de administratie opgenomen rekening houdend met alle kosten daaraan verbonden inclusief rentebijschrijving. 3. Strategische- en compensatiegronden. De gronden worden in de administratie opgenomen rekening houdend met alle kosten daaraan verbonden inclusief rentebijschrijving. De inbreng in de complexen gaat tegen de werkelijke kosten terwijl ruiling van gronden ten gunste van andere complexen eveneens tegen de werkelijke waarde plaatsvindt inclusief rentebijschrijving en andere kosten. b. Resultaatbepaling Het resultaat van de grondexploitatie is het totaal van de geraamde eindresultaten van alle in exploitatie genomen complexen. Rekening wordt gehouden met de stand van zaken van het moment van berekening waarbij de nog te verwachten kosten en opbrengsten zijn becijferd. De waarde van strategische- en compensatiegronden wordt bepaald aan de hand van de (her)waardering welke jaarlijks plaatsvindt. c. Verlies- en winstneming. De volgens de opgestelde exploitatieopzetten verwachte verliezen worden bij de start van het complex direct ten laste van de reserve grondexploitatie gebracht. Eventuele verliezen als gevolg van onvoorziene omstandigheden bij de ontwikkeling en de realisatie van een grondcomplex worden genomen op het moment dat ze zich voordoen en onontkoombaar zijn. Winstneming vindt plaats bij de afsluiting van het complex. Indien een complex grotendeels is gerealiseerd en de winstverwachting duidelijk is kan tussentijdse winstneming plaatsvinden. Stelregel hierbij is dat 75% van de verkopen is gerealiseerd en de nog te maken kosten goed in beeld zijn gebracht. Verlies- en (tussentijdse)winstneming vindt plaats op grond van de beleidsnota welke door de raad is vastgesteld in 1997 en geëvalueerd in 2003.

7.3 Financiële positie van grondexploitatie a. Stand van zaken De boekwaarde van alle gronden per ultimo 2007 bedraagt € 76,5 miljoen. Per 1 januari 2007 bedroeg de boekwaarde € 74,5 miljoen. b. Risicoreserve van de grondexploitatie De risicoreserve grondexploitatie bedraagt per ultimo 2007 € 20,1 miljoen. Per 1 januari 2007 bedroeg het weerstandsvermogen € 16,6 miljoen. De risicoreserve per ultimo 2007 t.o.v. de boekwaarde geeft een gemiddeld dekkingspercentage van 26. Op basis van het door de raad vastgestelde beleid en de gehanteerde risicoprofielen is de reserve ruim op peil. De benodigde risicoreserve bedraagt € 14,5 miljoen. c. Resultaat 2007 van de grondexploitatie. Het boekjaar 2007 is voor de grondexploitatie qua resultaat op lopende complexen een goed jaar geweest. Per saldo is een positief resultaat op de grondexploitatie behaald van € 3.888.000 (2006 € 7.287.000 positief, 2005 € 739.000 positief) Het resultaat is als volgt samengesteld: § Tussentijdse winstnemingen § Resultaten op afgesloten complexen Resultaat op grondexploitaties 2007

€ 3.689.000 € 199.000 €3.888.000

Op grond van de door de raad in 2005 vastgestelde kadernota “Grondbeleid voor de complete stad” is het resultaat als volgt bestemd: € 450.000 vanuit de grondexploitaties afgedragen aan de concernexploitatie; het restant positieve saldo ad € 3.886.086 is toegevoegd aan de reserve grondexploitatie. d. Toekomstig resultaat van de grondexploitatie. Op basis van de boekwaarden per ultimo 2007 en de verwachte kosten en opbrengsten voor alle complexen bestaat er voor de huidige complexen een verwacht positief saldo van € 18,6 miljoen. Omdat een positief saldo van een complex pas volledig beschikbaar komt bij afsluiting of tussentijdse winstnemingen zal dit saldo gespreid over meerdere jaren (periode tot 2020) beschikbaar komen. De jaarlijkse afdracht aan de concernexploitatie tot en met 2020 (in totaal € 5,8 miljoen) dient hier nog op in mindering te worden gebracht. Het Meerjarenperspectief grondexploitaties geeft meer inzicht in de verwachte resultaten van de grondexploitaties en de jaarlijkse afdracht aan de concernexploitatie.

243

e. Interne apparaatskosten De interne apparaatskosten worden zoveel mogelijk via de methodiek van tijdschrijven rechtstreeks toegerekend aan de grondcomplexen. Voor 2007 gaat het hierbij om € 3,2 miljoen. De niet rechtstreeks toe te rekenen kosten worden via een verdeelsleutel (jaaromzet) doorbelast (€ 0,4 miljoen). f. Risico’s De risico’s van grondexploitaties worden behandeld in de paragraaf weerstandsvermogen.

244

C8 Paragraaf Rechtmatigheid Inleiding en aanpak: In 2007 is doorgegaan op de eerder in gang gezette lijn om de financiële rechtmatigheid te borgen in de kritische processen. De accountant heeft voor het eerst over het jaar 2006 onderzoek gedaan naar rechtmatigheid en heeft over 2006 een positief oordeel uitgesproken. In 2006 zijn de kritische processen beschreven en is een systeem van audits ingevoerd om aan de hand van checklists als organisatie een oordeel te kunnen vormen over de wijze waarop in kwalitatieve zin de borging heeft plaats gevonden. Dit systeem is in 2007 gecontinueerd waarbij voor de doorontwikkeling gebruik is gemaakt van de door de accountant geformuleerde aanbevelingen in het rapport van bevindingen bij de jaarstukken 2006. Evenals in 2006 heeft in december 2007 een tussentijdse controle plaatsgevonden door de accountant. De accountant heeft hierbij gebruik gemaakt van de uitkomsten en rapportages van de eerste en tweede audit die door de eigen organisatie is uitgevoerd. Resultaat In de Managementletter 2007 constateert de accountant het volgende: “Gerealiseerde verbeteringen ten opzichte van 2006 zijn: uniforme aanpak, goede vastlegging van de uitgevoerde controles, eenduidige checklisten en zichtbaar a-selecte getrokken steekproeven. Wij zijn van mening dat Emmen de rechtmatigheidcontrole ook voor 2007 gestructureerd en voortvarend aanpakt.” Daarnaast wordt één aandachtspunt naar voren gebracht. In de Managementletter 2007 is dit als volgt geformuleerd: “Het rechtmatig handelen wordt door de gemeente Emmen achteraf vastgesteld door middel van audits. Het altijd aanwezige risico is dat onrechtmatigheden hebben plaatsgevonden die achteraf niet meer te herstellen zijn. Daarom is het de uitdaging om dusdanige waarborgen in de processen in te bouwen dat rechtmatig handelen gegarandeerd is. Een sprekend voorbeeld van een goede waarborg die de gemeente Emmen heeft geïmplementeerd is dat de checklist ‘inkoop- en aanbesteding’, die intern wordt gehanteerd voor de toetsing achteraf, nu ook vóóraf (vóór het sluiten van het contract) in de dossiers aanwezig moet zijn. De audits die de gemeente Emmen achteraf uitvoert, kunnen dan ook met een lagere intensiteit, en dus efficiënter, plaatsvinden.” In de paragraaf Rechtmatigheid in het Jaarverslag 2006 is nader ingegaan op drie onderwerpen die in hoofdlijnen het beeld van de rechtmatigheidtoetsing bepaalden. Op één van deze onderwerpen wordt in deze paragraaf teruggekomen. Inkoop en aanbesteding: Een proces dat uit de in 2006 uitgevoerde audits nadrukkelijk naar voren kwam was het proces inkoop en aanbesteding. De uitkomsten van de in 2006 uitgevoerde audits zijn mede input geweest voor een gemeentebrede aanpak om in 2007 de borging van het proces inkoop en aanbesteding binnen de gehele organisatie goed te regelen. Uit de eigen bevindingen en de bevindingen naar aanleiding van de tussentijdse toetsing van de accountant in december 2007 komt naar voren dat in 2007 belangrijke stappen zijn gezet en de eerste resultaten daarvan in positieve zin zichtbaar zijn. Begin 2008 heeft in aanvulling op de interne audits een quick-scan plaatsgevonden op het onderwerp “europees aanbesteden”. Uit deze scan zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen die vragen om een vervolgactie. Begrotingsrechtmatigheid: Op geconsolideerd niveau is er geen sprake van begrotingsonrechtmatigheid. De geconsolideerde lasten liggen in de rekening aanzienlijk lager dan in de begroting 2007 na wijziging (€ 17,1 miljoen lager, exclusief mutaties reserves). Op programmaonderdelen is echter wel sprake van begrotingsoverschrijding. In onderstaande tabel zijn de programma’s waarop de overschrijding heeft plaatsgevonden met een ondergrens van € 300.000 terug te vinden. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de onderschrijdingen in deze tabel niet zijn meegenomen.

245

Omschrijving 6 Arbeidsparticipatie 9 Openbaar gebied 13 Accomodaties 14 Bedrijfsvoering 15 Inkomstenbronnen

Lasten na Begrotingswijziging 70.245 25.182 5.737 9.941 -608

Lasten volgens rekening 77.495 26.783 7.124 10.787 5.649

Overschrijding -7.250 -1.601 -1.387 -846 -6.257

Alvorens de rekening vastgesteld wordt worden de begrotingsoverschrijdingen ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd. Dit gebeurt aan de hand van een totaaloverzicht waarin alle verschillen tussen gerealiseerd en begroot worden toegelicht. Voor een verdere toelichting op de baten en lasten per programma wordt verwezen naar de programmaverantwoording. In het kader van de Begrotingsrechtmatigheid wordt ten slotte nog gewezen op de voorgestelde besluitvorming voor de gemeenteraad van 24 april 2008 inzake het vaststellen van de investeringskredieten 2007. Bij het verder verbeteren van de planning & control-cyclus is eind 2007 een notitie Begrotingswijziging opgesteld. Deze notitie neemt een aantal onduidelijkheden weg op het gebied van begrotingsrechtmatigheid en de rol van de raad in het kader van het budgetrecht. Bij het ontwikkelen van dit kaderstellende document is gebleken dat sinds medio 2006 de door het college beschikbare investeringskredieten niet meer expliciet aan de gemeenteraad ter accordering zijn aangeboden. Op het moment van schrijven is het de opzet dat de raad in zijn vergadering van 24 april alsnog in formele zin in stemt met het beschikbaar stellen van genoemde kredieten en de daarmee samenhangende lasten in de begrotingen 2007 en 2008 (voor zover nog niet verwerkt). Vooruitblik: Zoals aangegeven geeft de accountant aan dat de uitgevoerde audits voldoende basis bieden om tot een oordeelsvorming te komen. De eigen bevindingen en die van de accountant geven ons ook een aantal aandachtspunten om in 2008 mee verder te gaan. Gedacht wordt daarbij bijvoorbeeld aan een dynamisering van de interne audits. Dat wil zeggen dat op basis van de begroting steeds een herijking plaatsvindt van de te auditen kritische processen. Ook het aandachtspunt van de accountant uit de Managementletter 2007 (inbouwen van waarborgen in het proces) zal worden meegenomen. Voor wat betreft het proces inkoop en aanbesteding zal ook in 2008 worden doorgegaan met verdere stappen ter verbetering van het proces. Zo zal in 2008 een begin worden gemaakt met een concernbreed contractenregister.

246

C9 Paragraaf GSB 1. Inleiding

Emmen is zoals bekend één van de 31 steden die meedoet aan het Grotestedenbeleid (verder GSB genoemd) van het rijk. Naast de 4 grote steden van Nederland, de zogenaamde G4 is er een G27 verband van middelgrote steden. Deelname is gebaseerd op het aanwezig zijn van typische (en vaak hardnekkige) problemen en achterstanden, waar steden het rijk bij nodig hebben om tot oplossingen en doorbraken te komen. Emmen draait (ambtelijk en bestuurlijk) mee in dit verband van 27 steden – de G27 – waarin allerlei thema’s in gezamenlijkheid worden voorbereid ten behoeve van lobbytrajecten, standpuntbepaling en kennisuitwisseling. Momenteel loopt de derde GSB periode. Deze periode loopt van 1-1-2005 (feitelijk van mei 2005) tot aan 11-2010. Emmen is in de periode daarvoor (de tweede GSB periode) eerst begonnen als gedeeltelijk (partieel) GSB-stad, alvorens volwaardig mee te mogen doen. GSB III is opgedeeld in drie pijlers, waaraan drie brede doeluitkeringen (BDU’s) hangen. Dit zijn: de pijlers Sociaal, integratie en veiligheid (SIV), de pijler Fysiek (ISV2) en de pijler Economie. Tussen het rijk en de betrokken steden, zo ook Emmen, is een Prestatieconvenant opgesteld met daarin opgenomen de prestatieafspraken per doelstelling. In het convenant is sprake van 52 onderwerpen, over 9 van de 52 zijn géén GSB afspraken gemaakt. Dat brengt het aantal werkelijke afspraken op dit moment op 43.

2. Waar staan we per 31-12-2007

Onderstaand wordt per pijler / BDU aangegeven hoever we als gemeente Emmen gevorderd zijn in het realiseren van onze prestaties (referentie is het Prestatieconvenant GSB). Onderstaande informatie is opgemaakt per 31-12-2007. Pijler Sociaal, Integratie en Veiligheid (Prestaties 1 – 24, waarvan no. 16 zonder GSB ambitie) In het kader van het onderdeel ‘gedeeld burgerschap’ zijn er met ingang van 2007 nieuwe afspraken met het Rijk gemaakt. Dat was noodzakelijk door de komst van de nieuwe Wet Inburgering. Ook de nieuwe Wet op de Onderwijsachterstanden heeft geleid tot nieuwe afspraken met het Rijk, het betreft hier het onderdeel ‘Geen leerling zonder diploma van school’, waaronder de voor- en vroegschoolse opvang, schakelklassen en volwassen educatie vallen. Beide afspraken liggen op schema. Onder het thema ‘Van de straat en veilig’ (Groep prestaties 10 t/m 14) valt de Maatschappelijke Opvang / Verslavingszorg. Hierboven hangt nog steeds de aangekondigde, tussentijdse dynamisering van de financiële verdeelsleutel door het ministerie van VWS. Momenteel wordt hard gewerkt aan de ontvlechting van verschillende budgetten en kunnen vervolgens de financiële consequenties op een rij worden gezet. Pas dan is te constateren of het halen van de prestatie gevaar loopt of niet. Met de St. Veiligheidszorg zijn afspraken gemaakt over de inzet m.b.t. veiligheid rondom scholen (prestatie 14) Eind 2007 is er met de scholen ook een eerste overleg geweest over het afsluiten van een convenant veilige school en de preventieve bijdrage van het bureau Halt daarbij. In het kader van het thema ‘Naar een veiliger samenleving’ (Groep prestaties 17 t/m 24) is een stijging van het aantal veelplegers zichtbaar geworden t.o.v. de nulsituatie in 2005 (prestatieafspraken 17 en 18). Dit is een landelijk beeld. Het Rijk heeft besloten dat de financiële afrekenbaarheid (op aantallen) van deze afspraken komt te vervallen. Wel dient de gemeente zich richting het rijk te verantwoorden op het resultaten van de afgesproken prestaties (rapportageplicht m.b.t. beleidsinformatie). Ook voor de afspraak rondom de aanpak van huiselijk geweld (prestatieafspraak 22) is afgesproken dat de afrekenbaarheid komt te vervallen. Ook hier geldt wel een rapportageplicht. Door de wijkteams in Emmerhout, Angelslo en Bargeres is een Uitvoeringsprogramma 2007-2008 gemaakt. Daarin zijn de diverse projecten benoemd en van kartrekkers en budgetten voorzien. Per wijk gaat het om 25 tot 35 projecten/activiteiten verdeeld over 7 doelstellingen. De inspanningen dragen bij aan het verbeteren van de leefomgeving teneinde de doelstelling van 25% minder ervaren criminaliteit te realiseren (prestatie 23). De parameters bewegen in de goede richting; behalve die van vermindering fietsendiefstallen. In het kader van de doelstelling ’vergroten van de fysieke en externe veiligheid’ (prestatie 24) heeft het college in 2007 ingestemd met het plan van aanpak repressieve brandweerzorg. In dit plan wordt aangegeven op welke wijze beleidsintenties m.b.t. brandweerzorg worden uitgewerkt en de basis vormen voor het beleidskader pro-actie en preventie. De inhaalslag milieuvergunningen verloopt volgens planning. Alle inzet is erop gericht om de achterstand eind 2009 te hebben ingelopen.

247

Pijler Fysiek (Prestaties 25 – 39, waarvan 2 zonder ambitie: 30 en 37) Binnen deze BDU is een belangrijke categorie de woningbouw doelstellingen (Groep Prestaties 25 – 31). Er komt een woningbouwregisseur die bevordert dat de gemeentelijke doelen m.b.t. woningbouw worden gerealiseerd. Woningbouw wordt immers gezien als een productiefactor met betrekking tot de ambities van groei van het inwoneraantal en de werkgelegenheid. Met het Rijk is in het kader van het GSB III afgesproken dat er in de periode 2005 tot aan 2010 het aantal van 3700 woningen worden gebouwd. Deze afspraak is sinds medio 2007 (MidTermReview) op dit aantal bijgesteld. Na 3 jaar, 60% van de beschikbare tijd, is nu 39 % van het afgesproken aantal woningen gerealiseerd. Nu is het zo dat de Gemeente Emmen in het kader van het Convenant Woningbouwafsraken 2005-2010 voor 1700 van de afgesproken 3700 een BLS subsidie krijgt. Het aantal van 1700 komt gegeven onderstaande prognose niet in gevaar. Dus budgettair loopt Emmen geen direct risico, wel speelt enigszins het probleem van imago (halen van doelen) en onze eigen doelstelling op woningbouwgebied. Nieuwbouw uitbreiding, inbreiding en vervanging totaal

Per 01 – 01 – 2008

Per 01 – 01 - 2010

1432 (= 39%)

3700 woningen

Wel is het zo dat er een forse achterstand blijft op het streefaantal van 3700 woningen in 5 jaren. Het woningbouwprogramma 2008 van de Gemeente Emmen bevat concrete plannen met voldoende produktiecapaciteit voor de jaren 2007 t/m 2009. Per 31-12-2007 is voor ruim 1.343 woningen reeds bouwvergunning verleend, waarvan momenteel 725 woningen ook daadwerkelijk in aanbouw zijn. Voor 618 woningen is vergunning verleend, maar is de bouw nog niet gestart. Er wordt nog steeds ingezet op een bouwvolume van gemiddeld 900 woningen per jaar (ambitie). In elk geval haalbaar is een bouwvolume van (gemiddeld) 600 woningen per jaar. Ingeschat wordt dat voor de jaren 2008 en 2009 er dus nog minimaal 1200 woningen bijkomen + gerealiseerde 1432 = totaal ca. 2632 (= 71%). Dit vergt nog steeds een stevige inspanning. De gemeente faciliteert, maar het zijn uiteindelijk de ontwikkelende partijen die moeten bouwen. Emmen heeft daarbij nadrukkelijk te maken met een ontspannen woningmarkt. Dat betekent ondermeer dat het opnamevermogen van markt een belangrijke rol speelt. Een groot deel van de productie is bovendien bedoeld voor instroom van buiten. Om deze instroom op gang te krijgen speelt de marketing voor het wonen in Emmen een cruciale rol. In 2008 staat het jaarplan Marketing & Promotie van Emmen in het teken van wonen. Externe factoren als conjunctuur, goede match vraag – aanbod, ontspannen woningmarkt etc. beïnvloeden dus in hoge mate het eindresultaat. De tweede Groep Prestaties 32 – 39 ‘Omgevingskwaliteit’ geeft een gedifferentieerd beeld: Het realiseren van grootschalige groenstructuren vordert: het project Bargeres en de zone langs het Oranjekanaal (herontwikkelen 20 ha) zijn qua planvorming gereed, de aanbesteding start voor de zomervakantie 2008 waarna realisatie volgt. In 2008 wordt begonnen met grootschalig groen in de Delftlanden (10 ha): de voorlopige inrichting van een deel van het landschapsvenster (circa 3 ha). In 2009 volgt dan waarschijnlijk het aansluitende deel (nog eens 3 ha). De rest, de waterpartij ten zuiden van het centrumgebied en het landschapsvenster ten westen daarvan (samen ongeveer 12 ha) komen de jaren daarna (2010-2012). Prestatie 35: Het totale pakket bodem- en grondwatersanering ligt volgens de huidige cijfers achter op schema, vooral de prestaties voor grondwatersanering zijn laag. Een oorzaak is dat er weinig tot geen dynamiek is in te saneren locaties (Emmen heeft veel keuze in nieuwe schone locaties) waardoor inzetten van GSB-geld (= ISV2 deel, zijnde Fysiek geld) niet mogelijk is en het investeringsklimaat was de afgelopen jaren laag. Stand van zaken: Het eerste onderdeel het doen van 1784 historische onderzoeken is gereed. Er bleken uiteindelijk niet meer dan 1476 locaties te zijn waarvoor een onderzoek nodig was, die zijn allemaal gedaan. Bij de saneringsafspraken hebben we te maken met het nog moeten realiseren van oude ISV1 opgaven, dus opgaven uit de periode 2000 – 2004. Deze lopen in de tijd gezien fors uit: in het Verantwoordingsverslag Ontwikkelingsprogramma Stedelijke Vernieuwing (ISV) 2000 – 2004 is gemeld dat de opgave over die periode nog niet volledig was gerealiseerd. Van de GSB III (ISV2) opgave 2005-2009 kon tot nu toe onvoldoende in uitvoering worden genomen. Hier zijn meerdere redenen voor aan te wijzen. De totale prestatie ISV 1 + 2 voor Bodemsanering ziet er als volgt uit (aantallen in bodemsaneringsprestatie-eenheden (bpe’s )) : Jaar Sanering in eigen beheer

248

Taakstelling per 01 - 01 – 2010 670.806

Gerealiseerd per 31 – 12 – 2007 38.809

Nog haalbaar maximaal 371.165

Sanering dynamische locaties (met inzet van ISV budget) Totaal

511.089

72.373

234.640

1.181.895

111.182

605.805 (+/- 100.000)

Naar verwachting is het niet reëel ervan uit te gaan dat de taakstelling, zijnde de eindterm 2010, zal worden gehaald. Echter ook het getal wat maximaal haalbaar wordt geacht is aan diverse onzekerheden onderhevig. Dat geldt vooral daar waar de ondernemers (bedrijven) aan zet zijn om “vrijwillig” te gaan saneren. Ook is er onvoldoende noodzaak om saneringsgebieden te dynamiseren, d.w.z. op te nemen in een projectontwikkelingsgebied. Aan deze prestaties is relatief veel geld verbonden: nl. totaal ca. € 8 miljoen aan ISV1 + ISV2 geld, waarvan nog € 5,6 miljoen besteed kan worden tot 1-1-2010. Dit heeft er toe geleid dat de organisatie zich nader heeft beraad over het gevoerde bodemsaneringsbeleid tot nu toe en komt met nieuwe impulsen om toch zoveel mogelijk van deze doelstelling te realiseren. Aan het Rijk is het signaal afgegeven bij de Mid Term Review dat de opgave vooralsnog niet gehaald wordt binnen de planperiode. Vanuit het ministerie van Vrom is ondersteuning (in de vorm van meedenken) toegezegd. Geluidsanering is geen aandachtspunt meer nu de scan die in 2007 is uitgevoerd uitwijst dat de opgave eenvoudig is te realiseren. Veel woningen blijken administratief te kunnen worden gesaneerd, conform daarvoor geldende criteria. Voor het overige binnen deze groep geldt dat de prestaties goede voortgang boeken. Pijler Economie (Prestaties 40 – 52; waarvan 6 zonder GSB ambitie: 41 t/m 44 en 46, 49) Met betrekking tot de afspraak ‘4 ha geherstructureerde bedrijventerrein’ (prestatieafspraak 40) voor Bahco gaat Emmen de prestatie zeker halen; hiermee is een bedrag gemoeid van € 1.068.000, In het kader van ‘Breedband’ (prestatieafspraak 45) is de prestatie afgerond. Het thema ‘Dienstverlening’ (prestaties 47 en 48) ligt zeer goed op schema. De aansluiting bij het nationale elektronische bedrijvenloket is gerealiseerd en het rapportcijfer gemeentelijke dienstverlening ligt momenteel boven het eindniveau. De bij het ‘Verbeteren economische bereikbaarheid’ opgenomen Tracéstudie ringwegenstelsel (prestatie 50) is vervangen door het onderzoek t.b.v. het tracé N34 Emmen – Coevorden – Hardenberg, conform de afspraken hierover met provincie en RWS hieraan prioriteit toe te kennen. Er blijft permanent gewerkt worden aan de ambitie de ‘mismatch arbeidsmarkt’ te verminderen (prestatieafspraak 51). Hiertoe speelt ook het programma “Arbeidsparticipatie” een belangrijke rol. Het bijstandsvolume bedraagt momenteel 2.200 en de doelstelling ligt op 2.800. In die zin liggen de activiteiten ver voor op schema. Met betrekking tot ‘Stimulering kansrijke sectoren’ stellen we vast dat de acquisitie voor het Emmtecterrein de aandacht van de gemeente heeft en houdt. Er zijn in dat kader 10 bijeenkomsten georganiseerd. Ook is een tweetal bijeenkomsten georganiseerd m.b.t. het Platform call- en servicecenters. Door promotie en acquisitieactiviteiten en door het realiseren van een betere aanbodkant (overnachtingaccommodaties als Hotel Emmen, De Giraf, Parc Sandur etc.) is er een forse toename in overnachtingen gerealiseerd (per 1-1-2008 is een toename van 60.000 van de 75.000 (eindterm per 1-1-2010) bezoekers gerealiseerd). 3. Samenvatting Welke risico’s loopt de Gemeente Emmen nu concreet: a. dossier Veiligheid De landelijke norm om de criminaliteit met 25% te doen laten afnemen en daarmee ook de gevoelens van onveiligheid te verbeteren zijn voor de gemeente Emmen, waar het relatief gezien veilig is, niet eenvoudig te realiseren. De mate van gevoel van onveiligheid is sterk afhankelijk van verschillende soms fluctuerende (en subjectieve) factoren. Het betreft hier o.a. de moeilijke beïnvloedbaarheid van onveiligheidcijfers op wijkniveau. In elk geval zal voor het onderdeel fietsendiefstallen Emmen extra inzet moeten leveren wil het streefgetal gehaald kunnen worden. b. dossier Maatschappelijke opvang / Vrouwenopvang Als gevolg van de mogelijke dynamisering Maatschappelijke Opvang / VerslavingsZorg-gelden door het ministerie van VWS komen de afspraken MO/VZ onder druk te staan met als eventueel gevolg, dat bij-

249

stelling van de prestatieafspraken noodzakelijk is. Echter nu de discussie binnen de G27 en met het Rijk zover is uitgelopen in de tijd is het vraag of het nog enig effect heeft op deze GSB periode. Het primaire knelpunt is of de welzijnsinstelling Leveste tijdig het onderdeel ‘Veltmanstichting – locatie Weiteveen’ AWBZ gefinancierd krijgt. De Gemeente Emmen heeft vanuit een jarenlange subsidierelatie een nadrukkelijke betrokkenheid en mede belang bij het goed afronden van deze kwestie. c. dossier Bodemsanering Hier loopt de gemeente het risico dat de taakstelling niet wordt gehaald en in een worst-case scenario geld terug gaat, dat overigens dan ook niet is besteed. Echter zijn de eerste voorlopige geluiden van Vrom dat er eerder sprake is van verlenging van termijnen dan geld terug. Daarover komt voor de zomer van 2008 meer duidelijkheid. In de bijlage SISA wordt per indicator aangegeven wat de exacte stand van zaken is, op het moment van 31-12-2007 feitelijk en aantoonbaar gerealiseerd.

250

GSB financiën voor 2008 en verder 2005 rijksbudget/

werkelijk/

rijksbudget/

werkelijk/

ontvangsten

bestedingen

ontvangsten

bestedingen

ontvangsten

bestedingen

6.803.044

Pijler Fysiek

1.349.307 273.780

Totaal

2007

werkelijk/

Totaal pijler SIV

Pijler Economie

2006

rijksbudget/

5.550.652

8.426.131

7.564.062

5.931.166

10.129.871

6.979.440

-

1.409.432

6.850

1.428.084

13.733

-

273.567

5.550.652

-

9.247.061

5.938.016

273.780

-

11.831.735

6.993.173

saldo nog te besteden

2.875.479

3.309.045

4.838.562

cumulatief saldo nog te besteden

2.875.479

6.184.524

11.023.086

2008

2009

2010

rijksbudget/

ramingen

rijksbudget/

ramingen

rijksbudget/

ramingen

ontvangsten

bestedingen

ontvangsten

bestedingen

ontvangsten

bestedingen

Totaal pijler SIV

9.625.308

11.554.874

9.813.062

11.598.487

Pijler Fysiek

1.617.985

3.763.014

1.833.966

2.915.414

273.567

580.412

273.567

480.412

11.516.860

15.898.300

11.920.595

14.994.313

Pijler Economie Totaal saldo nog te besteden

4.381.440-

3.073.718-

cumulatief saldo nog te besteden

6.641.646

3.567.928

399.104

399.104

cumulatief rijksbudget/

bestedingen

ontvangsten Totaal pijler SIV

43.935.347

41.614.620

Pijler Fysiek

8.037.878

6.699.011

Pijler Economie

1.368.261

1.060.823

53.341.486

49.374.454

Totaal saldo nog te besteden

3.967.032

cumulatief saldo nog te besteden

3.967.032

In de drie jaren van de GSB periode is niet het volledige rijksbudget, dat de Gemeente Emmen had ontvangen, uitgegeven. Het overschot over die jaren van ca. 11 miljoen euro zal nog in de jaren 2008 t/m 2009,

251

399.104 3.967.032

met een overloop naar 2010 moeten worden besteed (zie bijlage 1 voor een nadere uitleg over de hoogte van dit bedrag). In bovenstaande opstelling zijn de ramingen van de bestedingen voor de jaren 2008 en 2009 gelijk gehouden aan de in de begroting 2008 genoemde ramingen. Het nog te besteden saldo van € 3.967.032 betreft het “overschot” van 2007, dat is ontstaan doordat de uitgaven in 2007 lager waren dan de uitgaven in dat jaar. De besteding van dit bedrag zal in 2008 en 2009 moeten worden geraliseerd. Daarnaast zijn er nog te leveren prestaties zoals die bij het MOP zijn benoemd en vastgesteld, die we als gemeente zelf willen leveren; deze zijn dus niet opgenomen in het Prestatieconvenant met het rijk. Deze prestaties moeten worden bekostigd uit het gemeentelijke aandeel, dat oploopt tot € 875.000. Deze prestaties bestaan enerzijds uit activiteiten, zoals die ondermeer voor het project Veiligheid zijn benoemd, maar ook uit investeringsprojecten in het fysieke en economische domein, die moeten worden geactiveerd. Voorbeelden daarvan zijn ‘Sociaal-culturele voorzieningen’, ‘Voorstadhalte zuid verplaatsen’, Bahco fase 3 etc. Voorop staat dat de prestaties moeten worden gerealiseerd, zoals die met het rijk resp. de gemeenteraad zijn overeengekomen. De inzet van de middelen wordt navenant bijgesteld naar boven of beneden.

4. Landelijke ontwikkelingen

Het Rijk heeft in haar Coalitieakkoord aangegeven door te willen gaan met een vorm van grote steden beleid. Verdere invulling en uitwerking volgt in de komende jaren. De G27 heeft richting het rijk aangeven hoe zij tegen die toekomst aankijkt (het zgn. G27 Manifest) en voortzetting van evident belang vindt. Op 4 juni jl. heeft de VNG met het Rijk een bestuursakkoord gesloten: Samen aan de slag. Dominante thema’s hierin zijn: Veiligheid, Jeugd en Gezin, Wonen, Wijken en Integratie, Participatie en Armoede, Maatschappelijke ondersteuning en Onderwijs. Gemeenten komen in een zwaardere rol voor wat betreft het behalen van resultaten op deze thema’s, ook gezien het adviesrapport van de commissie van Aartsen dat stelt dat de gemeente ‘hét overheidsloket is voor de burger’. Het kabinet heeft op 14 juni 2007 haar beleidsprogramma gepresenteerd voor de komende 4 jaar: Samen werken, Samen leven. De G27 heeft daarop gereageerd als ‘het loket voor grote steden’ met een aanbod tot samenwerking met het Rijk (het zgn. G27 Aanbod). In lijn met een recent SER-advies biedt de G27 aan om het bestuurlijk zwaartepunt op de dossiers ‘vitale burgers’ en ‘vitale steden’ bij de G27 steden te leggen.

Activiteiten binnen de G27

Binnen de G27 is een gecombineerde werkgroep gestart, vanuit de pijlers Sociaal en Fysiek. De eerste opdracht ‘het organiseren van een workshop sociaalfysiek’ is gerealiseerd en heeft er toe geleidt dat er een verdere verdieping komt in de gezamenlijke thema’s, in de ontstane contacten etc. Door het leggen van verbanden en contacten tussen spelers binnen het sociale en fysieke domein ontstaat meer begrip en inzicht in elkaars belangen en “agenda”. De Gemeente Emmen (wethouder. sociale pijler) is deelnemer in de kerngroep die hiervoor is opgericht. De bestuurlijke kern wil richting het Rijk (ministerie van VROM) duidelijk maken dat de G27 staat voor een integrale wijkvernieuwing, waarbij veel meer dan in het verleden het geval was, de sociale invalshoek leidend zal gaan worden. Overigens heeft Emmen specifiek aan de minister van Wijken, Wonen en Integratie (mevrouw E. Vogelaar) een aanbod gedaan met haar Emmen-revisited wijkenaanpak. Deze aanpak, met een hoge graad van burgerparticipatie, wordt ondertussen als een landelijke best-practice gezien en heeft nog meer potenties. Daarbij hebben de gezamenlijke partners de bedoeling om dit concept verder uit te rollen binnen de gemeente. Binnen de G27 wordt tevens gedacht een bestuurlijke combiwerkgroep economisch-fysiek op te richten. Duurzame bedrijventerreinen is hierbij in ieder geval een gemeenschappelijk thema, en wordt nu dus ook vanuit de 2 ministers van EZ en VROM zo ingestoken. Bestuurlijke schakeling daarop door wethouders uit de fysieke en de economische pijler lijkt daarvoor een goed middel. De gemeente Emmen is benaderd hiertoe een wethouder te leveren, samen met de steden Zaanstad (trekker voor de Noordvleugel) en Heerlen. Omdat Emmen het EZ - Topper-project Bahco in huis heeft, is deelname van de wethouder Economie in deze combiwerkgroep economie-fysiek het meest opportuun.

252

BIJLAGE 1: Toelichting op nog te besteden bedrag van 11 miljoen (cumulatief saldo v/d afgelopen jaren)

GSB Financiën

Economie

Rijksbudget Bestedingen GSB boekhouontvangsten ding

Cumulatief Saldo

822.000

0

Fysiek

4.200.000

21.000

SIV Inburgering

2.500.000

VVE / schakelklassen Voortijd.schoolverlaten Volw.educatie OGGZ MO / VO Overig SIV

253

1.100.000 1.000.000 1.450.000 415.000 14.400.000 3.700.000

822.000 Bahco afrekening volgt in 2008 4.179.000 Bodemsanering loopt nu pas; doorloop verwacht Na 2009: budget zal voor ca. 50% benut worden

1.300.000 1.200.00 825.000 400.000 1.400.000 270.000 13.750.000 600.000

Toelichting

275.000 600.000 50.000 145.000 650.000 3.100.000

t/m 2006 - WIN; gering bedrag doch valt vrij; 2007 – Wet Inburg./Pavem; is pas eind 2007 gestart loopt iets achter op planning loopt achter; maar komt nu goed op gang nihil Ingaande 2007; vertraagd gestart prijscompensatie moet nog met terugwerkende kracht toegekend worden Toelichting: Voor diverse prestatie-afspraken is nog geen of weinig geld uitgegeven: > bedrag prijscompensatie kan hoger uitpakken dan 6,5 ton > OGGZ -> hoger uitgaven niveau gepland > inloopvoorziening van 6 ton is nog niet gerealiseerd > extra woonbegeleiding van 3 ton idem > huiselijk geweld voor 2 ton idem > vergroten fys. Veiligheid van 8,5 ton idem

C10 Paragraaf Wet maatschappelijke ondersteuning 1. Inleiding

Op 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in werking getreden. De oude Welzijnswet en de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) zijn verdwenen en zijn onderdeel geworden van de Wmo. Tevens is het onderdeel hulp bij het huishouden uit de Awbz opgegaan in de Wmo. De Wmo gaat zoals bekend niet alleen over individuele voorzieningen, maar ook over leefbaarheid van dorpen en wijken, jeugdbeleid, welzijnswerk, maatschappelijke opvang en verslavingszorg. De onderstaande vier prestatievelden van de Wmo zijn (gedeeltelijk) nieuw: • het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning; • het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers; • het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer; • de openbare geeestelijke gezondheidszorg (OGGZ). De wet geeft opdracht aan de gemeenten om op de negen te onderscheiden prestatievelden samenhangend beleid te ontwikkelen en activiteiten en voorzieningen te realiseren. Hiertoe heeft de raad in december 2007 het beleidsplan 2008-2012 Wmo vastgesteld. In deze paragraaf wordt beschreven wat in 2007 op de prestatievelden 4,5 en 6 van de Wmo is bereikt en wat de financiële gevolgen daarvan waren. Deze informatie is gebaseerd op de stand van zaken per 1 januari 2008. De opbouw van deze paragraaf is als volgt: • onder 2 wordt ingegaan op het gemeentelijke Wmo-beleidskader algemeen en de ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden in 2007; • onder 3 wordt ingegegaan op het gemeentelijke Wmo-beleidskader financieel en de ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden in 2007; • onder 4 wordt ingegaan op de financiele resultaten; • onder 5 wordt ingegaan op de operatie herindicatie.

2. Gemeentelijke Wmo-beleidskader algemeen

Het beleidskader voor de Wmo is bepaald in de volgende door de raad op 28 september 2006 vastgestelde beleidsdocumenten: • de Kadernota Wmo gemeente Emmen • de Deelnotitie individuele verstrekkingen • de Deelnotitie informatie, advies en cliëntenondersteuning; • de Deelnotitie ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers Daarnaast zijn Wmo (gerelateerd) beleid en prestatieafspraken met het rijk over thans onder de Wmo vallende onderwerpen te vinden in de volgende documenten: • de collegebrief 2006 - 2010 ‘Uit de startblokken’ • het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma GSB III 2005 – 2009 • het beleidsplan 2008-2012 Wet maatschappelijke ondersteuning Het jaar 2007 heeft voor een belangrijk deel in het teken gestaan van de implementatie van de Wmo. Het beleidskader is verder verfijnd. In 2007 zijn de volgende beleidsdocumenten voorbereid en vastgesteld: • het beleidsplan 2008-2012; • plan van aanpak operatie herindicatie van klanten met een voorziening hulp bij het huishouden; • het Besluit maatschappelijke ondersteuning Emmen 2007; • het verstrekkingenboek Wmo; Verder is gewerkt aan de volgende onderwerpen: • herijking van de verordening en beleidsregels op basis van de opgedane ervaringen van burgers, consulenten en zorgaanbieders, nieuwe beleidsinzichten, jurisprudentie over compensatieplicht en schaarste in de financiële middelen. • de ontwikkeling van een Benchmark; • het uitvoeren klanttevredenheidsonderzoek;

3 Gemeentelijk Wmo-beleidskader financieel

Algemeen Wij hebben in 2007 afgesproken dat in de jaarlijkse Programmabegroting en Jaarrekeningen een aparte Wmo-paragraaf wordt opgenomen, zoals we dat bijvoorbeeld ook kennen voor het Grotestedenbeleid (hierna: Gsb). Gelijktijdig zullen de politieke doelstellingen met betrekking tot de maatschappelijke ondersteuning jaarlijks worden opgenomen in de verschillende programma’s van de Programmabegroting en dan met

254

name in de programma’s Burger en Bestuur, Onderwijs en jeugd, Arbeidsparticipatie, Zorg en Welzijn en Gebiedsontwikkeling. In 2007 beschikten we over de reguliere middelen voor de uitvoering van beleid dat nu valt onder de Wmo alsmede de nieuwe middelen Wmo. Voor een belangrijk deel gaat het hier om regulier beleid dat voorheen viel onder de: - Welzijnswet (prestatieveld 2) - de Wet voorzieningen gehandicapten (prestatievelden 4, 5 en 6) - de AWBZ (prestatievelden 4,5 en 6) - Grotestedenbeleid, Pijler sociaal, integratie en veiligheid (prestatievelden 7, 8 en 9)). De nieuwe middelen voor de Wmo zijn afkomstig uit de Wmo-integratieuitkering van het Gemeentefonds en uit de eigen bijdrage van inwoners voor verstrekkingen huishoudelijke hulp. Verder beschikken we over Wmo-gerelateerde budgetten voor Wonen, Inburgering, Wet Werk en Bijstand, Sport, Accommodaties en de uitrol van de methode EmmenRevisited/gebieds-gerichte benadering. Deze zijn hier niet meegenomen. Zodra de reikwijdte van de WMO verder bepaald is (zie beleidsnota), moet dit ook financieel worden ‘vertaald’. Financiële uitgangspunten in de Kadernota Voor het te voeren financiële beleid zijn in de Kadernota Wmo (2006) door de gemeenteraad de uitgangspunten bepaald. De belangrijkste uitgangspunten (zie ook: beleidsplan 2008-2012) zijn: • de uitvoering van de Wmo dient budgettair neutraal plaats te vinden. De betekenis van dit uitgangspunt is dat eventuele tekorten op de uitvoering van de Wmo in principe mét en binnen de beschikbare Wmo-middelen van alle 9 prestatievelden moeten worden opgevangen; • gegeven het integrale karakter van de Wmo is het in principe mogelijk om over te gaan tot substitutie van middelen binnen en tussen de verschillende prestatievelden, een en ander afhankelijk van de mogelijkheden op korte of langere termijn; • bestaand beleid wordt voorshands zo veel mogelijk ongemoeid gelaten. Eventuele tekorten op het budget voor het nieuwe beleidsonderdeel huishoudelijke verzorging (en wat daarmee annex is) dienen daarom voorshands binnen dit onderdeel te worden opgevangen; • om de invoering van het objectieve Wmo-verdeelmodel te accommoderen wordt een egalisatiereserve gevormd, waarvan de voeding in principe bestaat uit de middelen die voor de nieuwe beleidsonderdelen van de Wmo beschikbaar komen (= de Wmo-integratieuitkering in het gemeentefonds.) Financiële uitgangspunten in het Beleidsplan 2008-2012 In het beleidsplan 2008-2012 is bepaald om deze uitgangspunten als volgt te interpreteren en toe te passen: • in de beleidsnota zijn vele doelstellingen, ambities en aanbevelingen benoemd die Emmen de komende vier jaar wil bereiken. Het is duidelijk dat al deze beleidsvoornemens niet op korte termijn gerealiseerd kunnen worden. Dit betekent dat het beleidsplan het startpunt is van een gefaseerde ontwikkeling, waarin in de loop van een aantal jaren toe gegroeid moet worden naar de gewenste situatie op de diverse Wmo-prestatievelden. Het gaat hierbij niet alleen om nieuw beleid, om beleidsintensiveringen of om beleidswijzigingen, maar ook om heroverwegingen en ombuigingen; • de structurele financiële consequenties van dit ontwikkelingsbeleid’ kunnen in deze fase van de beleidsontwikkeling daarom nog niet in beeld worden gebracht. Voor de dekking van eventuele beleidsintensiveringen die voortkomen uit het beleidsplan geldt feitelijk hetzelfde: er is eind 2007 nog geen of onvoldoende beeld van de kosten en er kan dus ook nog niet worden voorzien in een dekkingsstructuur; • verder moet rekening worden gehouden met reële financiële risico’s waarvoor mogelijk financiële ruimte nodig is. Te denken valt bijvoorbeeld aan -meer algemeen- een gestaag toenemende vraag naar individuele zorg als gevolg van de demografische ontwikkelingen of -meer specifiek- de gevolgen van de herindiceringsoperatie HH; • niet in de laatste plaats moet ook rekening worden gehouden met de negatieve financiële gevolgen van het objectief verdeelmodel dat met ingang van 2008 wordt ingevoerd. De rijksuitkering loopt terug van € 17,4 miljoen in 2007 naar circa € 12 miljoen in 2008. Weliswaar is er voor de jaren 2008 en 2009 een vorm van afbouwregeling (suppletieuitkering) om het negatieve herverdeeleffect te compenseren, maar vanaf het jaar 2010 zal het herverdeeleffect in volle omvang merkbaar zijn. In het licht van de uitgangspunten ‘budgettair neutraal’ en ‘substitutie’ betekent dit, dat er in het kader van deze beleidsnota vooralsnog geen integrale beleidskeuzes (nieuw beleid/heroverwegingen) zijn gemaakt. Het uitgangspunt is dat dit in de komende jaren stap voor stap zijn beslag zal krijgen als het beleidsplan wordt omgezet in concrete jaarplannen.

255

Dit alles heeft ertoe geleid dat de raad de volgende financiële uitgangspunten heeft vastgesteld: • er vindt vooralsnog geen substitutie plaats van middelen tussen of binnen de verschillende prestatievelden; • de reeds bestaande beleidstaken (o.a. welzijnsvoorzieningen en Wvg-verstrekkingen) worden met de daarvoor vastgestelde budgetten uitgevoerd; • de nieuwe taak HH (en wat daarmee annex is) wordt taakstellend (budgettair neutraal) uitgevoerd met de middelen die via de integratie-uitkering Wmo beschikbaar zijn. Dit betekent dat er in meerjarenperspectief geanticipeerd moet worden op een op termijn vanaf 2010 structureel (fors) lager budget. Naar een budgettair neutrale uitvoering van Wmo-HH kan worden toegewerkt met inzet van de middelen uit de egalisatiereserve Wmo en de suppletieuitkeringen die als gevolg van de negatieve herverdelingseffecten Wmo aan het gemeentefonds worden toegevoegd over de jaren 2008 en 2009; • structurele financiële consequenties van nieuw Wmo-beleid, van beleidsintensiveringen of van gewijzigd beleid zullen via de gebruikelijke procedures, bijvoorbeeld in de jaarlijkse kadernota en/of in de betreffende programma’s in de beleidsbegroting, ter besluitvorming worden voorgelegd.

4. Financiële resultaten

Omdat in 2007 de Wmo-activiteiten vooral betrekking hadden op de prestatievelden 4,5 en 6 (kwetsbare burger) is de financiele resultaatverantwoording daarop gericht. Met betrekking tot hulp bij het huishouden, hulpmiddelen, mantelzorg en ( zorg-) vrijwilligers waren de financiele resultaten in 2007 als volgt:

Baten Hulp bij huishouden (bijdrage) Hulpmiddelen Gemeentelijk budget Hulpmiddelen* Rijksbijdrage Wmo Totaal baten Lasten Hulp bij huishouden Hulpmiddelen (bestaand budget) Hulpmiddelen (nieuw budget) Bijzondere bijstand Apparaatskosten Wmo/HH** Overig/beleid Totaal lasten *Dit is het reguliere budget voor de oud-WVG regeling ** Inclusief Zorgloket ad € 254.543

Begroting

Realisatie

Verschil

1.454.407 741.352 9.160.856 15.684.000 27.040.615

1.581.693 1.068.947 9.160.856 17.698.288 € 29.509.784

- 127.286 327.595 0 2.014.288 2.469.169

12.579.528 9.725.116 521.474 122.398 891.512 895.126 24.735.154

13.975.972 8.484.771 506.902 0 979.301 85.557 24.032.503

- 1.396.444 1.240.345 14.572 122.398 - 87.789 809.569 688.079

Toelichting baten De baten laten een voordelig saldo zien van € 2,4 mln.; vooral veroorzaakt door de hogere uitkering Gemeentefonds. Deze aanvullende uitkeringen voor de integratie van de nieuwe Wmo-activiteiten zijn de gemeente toegekend in de juni- en septembercirculaires 2007 van het ministerie van BZK. De invoering van de compensatieplicht (oud-Wvg) heeft, zoals de cijfers er nu uitzien, geen waarneembaar effect gehad op het aantal aanvragen, de omvang van het voorzieningenpakket en de kosten daarvan. Evenmin heeft de problematiek met de leverancier van hulpmiddelen geleid tot een ontbinding van het contract. De problematiek heeft wel geleid tot het opleggen van een boete van € 300.000. Deze is verrekend in de lasten. De invoering van een eigen bijdrage voor hulp bij het huishouden leverde in 2007 totaal € 1,6 miljoen aan ontvangen bijdragen op. Dit is inclusief een schatting van op balansdatum nog te ontvangen gelden (€ 480.000).

256

Toelichting lasten De lasten laten een voordelig saldo zien van € 0,7 mln. Dit is het saldo van mee- en tegenvallers. Het budget hulp bij huishouden is overschreden met € 1,4 mln. Deze toename is een combinatie van een verschuiving van categorie 2 naar categorie 1 Hulp bij huishouden - de categorieverhouding 80/20 is omgeslagen naar ongeveer 20/80 - en een hogere vraag naar huishoudelijke hulp. Het budget hulpmiddelen is onderschreden met € 1,3 mln. Dit bedrag bestaat voor € 1,0 mln. uit lagere uitgaven voor bwoonvoorzieningen en € 0,3 mln. lagere kosten voor vervoersvoorzieningen. Door de operatie herindicatie zijn de apparaatskosten in 2007 toegenomen met ca. € 88.000. Op de beleidsactiviteiten coordinatie Vrijwillige Thuiszorg en Mantelzorg en Collectieve presventie GGZ zijn de budgetten nagenoeg niet besteed. Egalisatiereserve De verschillen tussen totaal lasten en baten op de nieuwe onderdelen Wmo worden jaarlijks verrekend met de door de raad ingestelde reserve WMO. Voor 2007 zijn dit de volgende bedragen (zie ook realisatie vorige tabel): Realisatie nieuwe beleidsonderdelen Wmo Eigen bijdrage HH Baten Uitkering gemeentefonds Totaal Lasten

Hulp bij huishouden Hulpmiddelen nieuw Apparaatskosten Overig/beleid

Saldo

Baten – lasten

Totaal

1.581.693 17.698.288 19.279.981 13.975.972 506.902 979.301 85.557 15.547.732 3.732.249

Op basis van de financiele resultaten 2007 wordt € 3.252.250 toegevoegd aan de egalisatiereserve Wmo. Deze toevoeging is € 0,9 mln. lager dan in de begroting 2008 voor ultimo 2007 werd voorzien. Reserve Wmo Stand ultimo 2006 Dotatie op basis van rekening 2007 Stand ultimo 2007

1.185.000 3.732.250 4.917.250

Met deze reserve is het budgettair neutrale uitgangspunt voor het onderdeel hulp bij het huishouden tot en met 2010 voorlopig gewaarborgd.

5. Indicatie Hulp bij het huishouden

Er is in 2007 speciale aandacht uitgegaan naar de implementatie van de taak hulp bij het huishouden. Er is in het begin van 2007 intensief gewerkt aan het maken van afspraken met het zorgkantoor om de overheveling soepel te laten verlopen. Een groot deel van de klanten kwam vóór 1 januari 2007 ook al voor deze voorziening in aanmerking. De soort, vorm en omvang van de hulp bij het huishouden was gebaseerd op de door het zorgkantoor in het verleden genomen indicatiebesluiten. Deze groep met een omvang van ongeveer 3.800 personen moet volgens de wet opnieuw voor hulp bij het huishouden worden geïndiceerd, maar nu op grond van de gemeentelijke beleidsregels. Er is in 2007 dan ook een plan van aanpak gemaakt en door het college vastgesteld. In oktober 2007 is begonnen met de operatie herindicatie. In de periode van oktober tot en met december zijn ongeveer 700 klanten met een PGB geherindiceerd. Bij alle klanten heeft uit zorgvuldigheidsoverweging een huisbezoek plaatsgevonden. De operatie herindicatie zal heel 2008 nog in beslag nemen. De nieuwe klanten (periode vanaf 1 januari 2007) worden al geïndiceerd op grond van de gemeentelijke beleidsregels. Begin 2009 zullen de effecten van de operatie herindicatie zichtbaar zijn.

257

258