Inhoudsopgave. Voorwoord 3 Een school is geen koekjesfabriek. 1) Raad van Toezicht 5 Stevig accent op huishoudboekje

Jaarverslag

2011

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Een school is geen koekjesfabriek

1) Raad van Toezicht 5 Stevig accent op huishoudboekje

2) C ollege van Bestuur 9 Met minder middelen, minder mensen meer onderwijskwaliteit

3) GMR PO 18 Veel aandacht voor stijgende werkdruk

4) B  BMR 20 Focus op herprofilering

5) Personeel & organisatie 22 Personeel en organisatie zet koers gestaag door

6) P  lanning & Control 27 Stevig jaar voor Planning & Control

7) Financiën 38 Financiën houdt grip op de kosten

Een school is geen koekjesfabriek Meer onderwijskwaliteit met minder mensen en minder middelen. Dat is in 60 tekens wat wij hebben bereikt in 2011. Als College van Bestuur zijn we daar trots op. We vinden het vooral ook een prestatie van formaat van al onze medewerkers. We hebben laten zien dat we ook met een economisch gure tegenwind leerlingen beter onderwijs kunnen bieden. Dat we ook in tijden van ongenuanceerde oneliners en heftige, soms verborgen bezui­ nigingen onze rug recht houden. Op eigen kracht. Met als doel Almeerse leerlingen, groot en klein, het juiste onderwijs te bieden. Onderwijs dat kinderen en jongeren helpt om een goede plek te vinden in de maatschappij, nationaal en internationaal.

Ook in het voortgezet onderwijs hebben we in 2011 opnieuw de nadruk gelegd op de onderwijskwaliteit. Deze scholen hebben een veel sterker profiel gekregen. Meer aandacht voor de kwaliteit van de opleidingen in plaats van alle opleidingen te willen bieden. Met als resultaat dat ook in 2011 meer leerlingen hebben gekozen voor één van onze scholen in het voortgezet onderwijs. Anderzijds hebben we in 2011 ook een grens bereikt. Meer kwaliteit met minder mensen en minder middelen. Dat vraagt veel meer van het bestaande docentenkorps; van de juffen en de meesters; van de ouders, van de onderwijsassistenten; van de conciërges; van de intern begeleiders; van iedereen die hart heeft voor goed onderwijs. 2011 is ook het jaar van het uitgerekte elastiekje. En dat zien we. Evenals andere onderwijsinstellingen hebben we helaas te maken met een oplo­ pend ziekteverzuim. En kunnen we er niet omheen op sommige scholen het aantal kinderen in klassen te verhogen.

Het heeft alles te maken met de scherpe keuzes die we de afgelopen jaren hebben gemaakt. In het primair onderwijs door nog scherper te sturen op de onderwijskwaliteit. Met als resultaat meer scholen in het basis­ arrangement. Ook hebben we in het primair onderwijs de lat hoger gelegd. “We hebben de profielen van de scholen aangescherpt. We bieden onderwijs voor meer- en hoog­ begaafden, verlengde schooldagen en zomer­ school. Zo hebben ouders en kinderen een beter beeld van de school. En door in de Kruidenwijk scholen samen te voegen, heb­ ben we gezorgd dat ook in die wijk er een sterk en kindnabij onderwijsaanbod blijft gegarandeerd.

De verwachting is dat we in de komende jaren nog behoorlijke tegenwind zullen hebben. En dan is het jammer dat in onze ogen een deel van de politiek zich steeds meer tegen het onderwijsveld keert. Door vooral kritiek te hebben op de professional voor de klas, terwijl hij en zij het met steeds minder middelen moeten doen. Door verbor­ gen bezuinigingen, bijvoorbeeld het niet 3

compenseren van de forse stijging van de pensioenpremies, te blijven ontkennen. Door te doen alsof een school een koekjesfabriek is waar je met een aantal simpele ingrepen kunt bezuinigen. Dat kan uitdrukkelijk niet. De kwaliteit van een school, begint met de man of vrouw voor de klas. Dat zijn geen machi­ nes, maar mensen die kinderen en jongeren begeleiden en steunen in (de volle breedte) van hun leerproces. We gaan ervan uit dat ook in 2012 we te maken zullen krijgen met tegenwind. Aan ons de taak ook dan elke keer scherpe keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Natuurlijk op basis van de waarden die we hebben geformuleerd en die de leidraad vormen voor ons handelen. Zelfs in een lastig jaar als 2011, is gebleken dat vertrouwen op eigen kracht beter onderwijs oplevert dan je te laten leiden door de waan van de dag. John van der Vegt Voorzitter College van Bestuur Almeerse Scholen Groep

4

1) R  aad van Toezicht Stevig accent op huishoudboekje

Ook in het afgelopen jaar hield de Raad van Toezicht op afstand de vinger aan de pols. Met een nadrukkelijk accent op de financiën en de kwaliteit van het onderwijs.

vertrouwen. We zitten er bovenop en het College ziet de urgentie ook. We vertrouwen erop dat het goedkomt.”

Wegblijven uit de gevarenzone

Ondanks de zorgen over de financiën, was de Raad ook aangenaam verrast over de ontwikkelingen binnen de Almeerse Scholen Groep. Er is het afgelo­ pen jaar keihard gewerkt om het in de scholen, op de werkvloer op orde te krijgen. “En dat geldt voor iedereen in de organisatie”, stelt Schilte nadruk­ kelijk. “Er is een aantal slagen gemaakt. De scholen opereren meer kostenbewust. Daar zijn afspraken over gemaakt waar iedereen zich aan houdt. Het aantal zwakke scholen is in 2011 afgenomen en men zorgt ook voor de verdere ontwikkeling van goed presterende scholen. Het afgelopen jaar heeft men veel werk gemaakt van een kwaliteitssysteem voor het onderwijs. Ik vind het knap hoe dit College de organisatie door moeilijke tijden laveert, de focus houdt op de kernwaarden en de spirit hoog houdt. Ook dat is belangrijk. Zo zorg je dat mensen plezier in hun werk houden en voorkom je dat goede mensen weglopen.”

Aangenaam verrast

De bezuinigingen over 2011 en het onverwachte verlies in 2010 waren voor de Raad aanleiding de focus stevig op de financiën te zetten. Geregeld spraken het College van Bestuur en de Raad van Toezicht met elkaar hoe om te gaan met de bezui­ nigingen en hoe structureel de begroting op orde te krijgen. “Het zijn spannende tijden voor de Almeerse Scholen Groep”, aldus voorzitter Karina Schilte. “De bezuinigingen komen hard aan en het eigen vermogen van de organisatie is natuurlijk niet ongelimiteerd. Elk kwartaal bespreekt de financiële auditcommissie de kwartaalcijfers met het College en de controller. Het op orde krijgen en houden van het huishoudboekje is een ongelooflijk belangrijke voorwaarde om het voortbestaan van de Almeerse Scholen Groep te garanderen. Als we daar te laks in zijn, dan zijn we snel klaar. Dat is een conditio sine qua non. Je moet jezelf niet in de gevarenzone willen brengen. Dat is ook de mening van het College van Bestuur.”

Heldere controlcyclus Tijdens de vergaderingen van de Raad komt alles op tafel. Uiteenlopend van facilitaire zaken en het ziekteverzuim tot en met de prestaties van de scholen en voornemens tot een beleidswijziging. Waar nodig vraagt de Raad om aanvullende informatie. Al met al kan de Raad putten uit gedetailleerde informatiebronnen met een heldere controlcyclus. Het College van Bestuur schrijft elk kwartaal een uitgebreide rapportage voor de Raad. In 2011 kwam de financiële auditcommissie elk kwartaal bijeen, de volledige Raad vier keer.

Bron van zorg Bron van zorg het afgelopen jaar, was de introductie van een nieuw salaris- en administratiesysteem. Al snel bleek dat dit systeem niet goed functioneer­ de. Bij veel medewerkers pakte daardoor onder andere de salderingsregeling aan het einde van het jaar verkeerd uit. Ook bleek dat de management­ informatie die het systeem genereerde, niet valide was. “Daarover hebben we onze bezorgdheid geuit en daar zijn we nog steeds zeer waakzaam op”, aldus Schilte. “Je moet die informatie kunnen 5

Informeel bijpraten

verantwoordelijkheid. Maar ook de rollen als maatschappelijke partner en grote werkgever die de Almeerse Scholen Groep invult. Alles nemen we heel serieus. Per slot van rekening bezoeken zeven van de tien leerlingen in Almere dagelijks een school van de Almeerse Scholen Groep. Dat is een flinke verantwoordelijkheid.”

Daarnaast houdt de Raad zich ook op een andere manier op de hoogte van het reilen en zeilen van de Almeerse Scholen Groep. De vergaderingen van de volledige Raad vinden altijd plaats op één van de scholen. Dan krijgen de leden een rondleiding van de directeur of rector en wordt de Raad bijgepraat over de specifieke punten van de school. Natuurlijk lezen de leden van de Raad het personeelsblad ‘Van AtotZ’ en vier van de zeven leden wonen en werken in Almere, zijn geworteld in de stad. En de voorzit­ ter is minimaal zeven tot acht keer jaar op bezoek in Almere. Niet alleen voor gesprekken met het College, maar vooral ook om bij te praten met verschillende medewerkers. Deze wat minder formele informatiebronnen bieden de leden context om de harde informatie te duiden.

Meebewegen met het tijdsgewricht In 2012 blijft de aandacht van de Raad gericht op het op orde brengen en houden van de begroting en het verder verhogen van de onderwijskwaliteit. Maar ze kijkt ook verder vooruit, verder dan het huidige boekjaar. Zo heeft de Raad begin 2012 als sluitstuk van de raadsbrede aandacht op de thema’s nu ook de commissie kwaliteit en governance opgezet. Enerzijds om het eigen functioneren van de Raad te monitoren en te verbeteren. Anderzijds richt deze commissie zich ook op de kwaliteit van het onderwijs. “Het is meebewegen met het tijds­ gewricht, en meebewegen met de organisatie”, aldus Karina Schilte. “We zijn proactief en willen zo integer mogelijk het toezicht uitvoeren.”

Open lijn met het bestuur “We hebben niet het idee dat we iets missen”, vertelt Schilte. “We hebben een open lijn met het College van Bestuur. Wat nodig is wordt gerap­ porteerd. We hebben het volste vertrouwen in het College, maar zijn wel kritisch in onze toezichthou­ dende taak. Het College moet scherp aan de wind varen en wij houden het College scherp opdat ze die koers ook houdt. Dat is ook onze rol. We zijn tevens klankbord en adviseur voor het College. Daar zit ook een zeker spanningsveld. Je houdt op afstand toezicht, maar zijn ook heel nabij, zonder dat we op de stoel van het College gaan zitten.”

Een overzicht van de vergaderingen in 2011 van de Raad van Toezicht en de bezoldiging is hier te vinden.

Eigen functioneren onder de loep Ook het eigen functioneren van de Raad stond het afgelopen jaar op de agenda. De leden houden geregeld een zelfevaluatie. Daarbij is de Code Goed Bestuur het uitgangspunt om het eigen handelen te bespreken. Zijn de conclusies van de Raad nog voldoende evenwichtig? Krijgt elk lid voldoende ruimte om zijn standpunt kenbaar te maken? Scholen de leden zichzelf voldoende bij? Is er voldoende aandacht voor risicobeheersing? Het zijn maar een paar van de vele vragen die de Raad zichzelf geregeld stelt. “We zitten heel strak op ons eigen functioneren”, aldus Schilte. “Je kunt dit er niet een beetje bij doen. Dat de Almeerse Scholen Groep goed functioneert, dat de onderwijs­ kwaliteit continu verbetert, is natuurlijk onze

6



Raad van Toezicht in vogelvlucht De Raad van Toezicht van de Almeerse Scholen Groep bestaat uit zeven onafhankelijke leden die zonder last of ruggespraak functioneren. De Raad houdt integraal toezicht en houdt rekening met de grote maatschappelijke verantwoordelijk­ heid van de ASG. De Raad fungeert als klankbord voor het College van Bestuur en staat het College met raad en daad terzijde. De leden van de Raad van Toezicht hebben een van tevoren vastgestelde zittingstermijn van maximaal 8 jaar. De Raad kwam in het verslagjaar vier maal bijeen, elke keer op een school van de Almeerse Scholen Groep. •D  e auditcommissie financiën kwam daarnaast nog eens vier keer bijeen. •D  e remuneratiecommissie kwam tweemaal bijeen. •D  e leden ontvangen in 2011 een vergoeding van 4.000,- euro voor hun werkzaamheden. De voorzitter ontvangt een vergoeding van 7.000,euro. Zij ontvingen geen leningen of garanties.

aan Het Kompas. In dit document verwoordt het College hoe zij haar ambities wil verwezenlijken, op welke termijn en tegen welke basisvoorwaarden. Zo is een belangrijke basisvoorwaarde dat de organisatie gezond is en blijft. Dat de conti­nuïteit van de organisatie is gewaarborgd waarbij de uit­ gangspunten van de Commissie Don leidend zijn. Een andere belangrijke basisvoorwaarde is dat de organisatie optimaal gebruikmaakt van haar schaal­ grootte en het feit dat ze zowel primair als voort­ gezet onderwijs aanbiedt. Het College heeft onder meer met de Raad afge­ sproken dat eind 2013 alle scholen minimaal een basisarrangement hebben. En in augustus 2012 moeten er binnen de ASG door­lopende leerlijnen taal en rekenen zijn gerea­liseerd, gebaseerd op de landelijke referentie­niveaus. Een deel van de afspraken in Het Kompas worden ook verwerkt in de management­contracten van de leden van het College van Bestuur.

Een overzicht van de leden van de Raad van Toezicht en hun nevenfuncties, vindt u hier.

Het College van Bestuur heeft in elke vergadering van de RvT via kwartaalrapportages over de voort­ gang van de realisatie van de afspraken gerap­ porteerd. Op basis van de rapportages kon de Raad eventueel bijsturen.

Verslagjaar 2011 In 2011 heeft de Raad van Toezicht besloten een commissie ‘Kwaliteit en governance’ te vormen om meer handen en voeten te geven aan good governance binnen de Almeerse Scholen Groep. Begin 2012 was deze commissie een feit. De Raad heeft nu drie commissies; de remuneratie­ commissie, de auditcommissie financiën en de commissie kwaliteit en governance.

De Raad van Toezicht heeft in 2011 de jaarstukken over 2010 goedgekeurd. Ook heeft de Raad haar goedkeuring verleend aan de begroting voor 2012 en de meerjarenbegroting 2012-2016.

Veel aandacht ging in 2011 uit naar het meer con­ creet maken van de ambities van het College van Bestuur. In 2011 heeft de Raad goedkeuring gegeven

7



Overzicht belangrijkste besluiten van de RvT in 2011 De RvT verleent goedkeuring aan het in samen­ spraak met de externe accountant opstellen van een risicoanalyse en terugvalopties in de begroting.

––––––––––––––– De RvT verleent goedkeuring aan een wijziging in het reserve­beleid ten aanzien van de algemene reservepositie van het concern de Almeerse Scholen Groep.

––––––––––––––– Het Kompas – de basis De RvT verleent goedkeuring aan de elf basisvoor­ waarden die nodig zijn voor het realiseren van de ambities uit Het Kompas. In Het Kompas verwoordt het CvB haar ambities voor de komende jaren.

––––––––––––––– De RvT besluit de Code Goed Bestuur VO van de VO-Raad voor de Almeerse Scholen Groep over te nemen. De Code gaat in op 1 augustus 2011 en vormt één geheel met de governance-overeenkomst met de gemeente Almere. De RvT verleent goedkeuring aan de samenwer­ kings-overeenkomst met de Stichting Prisma inzake de ontwikkeling van twee Sterren-scholen in Almere Poort en Almere Hout.

––––––––––––––– Het Kompas – de nadere uitwerking De RvT verleent goedkeuring aan de nadere uitwer­ king van de doelen en resultaten welke door het CvB als collectief gerealiseerd dienen te worden. Deze doelen en resultaten worden tevens opgeno­ men in de managementcontracten van het CvB.

–––––––––––––––

–––––––––––––––

De RvT stelt vast de taken en samenstelling van de audit­commissie inzake het toezicht op het CvB ten aanzien van de financiële informatieverschaf­ fing in brede zin.

De RvT legt in een besluit vast hoe een besluit tot goedkeuring van een statutenwijziging tot stand komt en welke bevoegdheden hiervoor bij respec­ tievelijk het CvB, de RvT en de gemeente Almere berusten.

––––––––––––––– De RvT stelt vast de taken en samenstelling van de remuneratiecommissie inzake de ondersteuning van de RvT voor wat betreft het bezoldigingsbeleid en (her) benoemingen van het CvB.

De RvT verleent goedkeuring aan de Jaarrekening 2010 van de Stichting Entrada. –––––––––––––––

––––––––––––––– De RvT verleent goedkeuring aan de Jaarrekening 2010 van de Stichting ABVO Flevoland.

De RvT verleent goedkeuring aan de Begroting 2012 en de Meerjarenbegroting 2012-2016.

––––––––––––––– ––––––––––––––– De RvT stelt vast de geconsolideerde Jaarrekening 2010 van de Stichting ASG en de Stichting Nieuwe Wijken.

RvT besluit een commissie kwaliteit en governance te vormen. 8

2) C ollege van Bestuur Met minder middelen, minder mensen meer onderwijskwaliteit

2011 was een stevig jaar voor de Almeerse Scholen Groep. Door de bezuinigingen moest de organisatie alle zeilen bijzetten om de kwaliteit van het onder­ wijs te handhaven en te verbeteren. Dat is gelukt, mede door de inzet van alle medewerkers. Maar de grenzen komen nu wel in zicht, stellen de leden van het College van Bestuur. De bezuinigingen en hervormingen raken wel degelijk het primaire onderwijs­proces.

stevige druk het afgelopen jaar hebben gewerkt. “We hebben met minder middelen en minder mensen meer onderwijskwaliteit kunnen leveren. Dat vind ik heel knap. Onze collega’s hebben het afgelopen jaar veel druk ervaren in de klas. Dat beseffen we ons terdege, maar toch hebben we goede resultaten bereikt. Dat komt ook doordat we stevig vasthouden aan ons Manifest, het Gouden Boekje met de acht waarden die de basis vormen voor al ons handelen. Dat versterkt de interne eenheid van de groep. Als onderwijsorganisatie moeten wij ons bewijzen op de inhoud van het onderwijs. Dat we daar meerwaarde bieden, bijvoorbeeld door door­ lopende leerlijnen van het primair naar het voortgezet onderwijs.”

Aan tafel bestuursvoorzitter John van der Vegt en de leden Ingrid Verheggen en Peter van Gelder. Natuur­ lijk komen de bezuinigingen en de forse impact die dat heeft gehad in 2011 ter tafel. Maar laten we eens beginnen met de highlights van 2011. Met de bereik­ te doelen en ambities die de Almeerse Scholen Groep op eigen kracht heeft bereikt in 2011. Want ondanks de aangekondigde en ‘verborgen’ bezuinigingen, is er ook het afgelopen jaar veel bereikt. 2011 stond in het teken van de onderwijskwaliteit en er zijn meer onderwijsinhoudelijke lijnen uitgezet. Uiteenlopend van de investeringen in het onderwijs voor meeren hoogbegaafden en de inzet van auditteams in het primair onderwijs, tot het versterken van doorlo­ pende leerlijnen en afstemming over de school­ profielen in het voortgezet onderwijs. Het is te veel om hier te noemen. Een overzicht van de meest relevante projecten van 2011 en de resultaten is hier te vinden.

Ook op het personele vlak is in 2011 veel meer de nadruk komen te liggen op de deskundigheid en professionaliteit van de leerkrachten en docenten. Zij werden soms hard geconfronteerd met de eigen kwaliteit en ook werd er afscheid genomen van docenten. “Er is binnen de Almeerse Scholen Groep in het afgelopen jaar veel gebeurd om de onderwijs­ kwaliteit te verhogen en in een zeer hoog tempo”, aldus John. “We zijn niet in het defensief gegaan tegen de Onderwijsinspectie, maar gaan door op het pad dat wij zelf hebben uitgestippeld.”

Focus betaalt zich uit in primair onderwijs De focus op onderwijskwaliteit heeft zich uit­ betaald. Het aantal ‘zwakke’ basisscholen is afgeno­ men van achttien in 2010 tot tien in augustus 2011. En anno april 2012 is dat aantal alweer gezakt tot

Ongekende prestatie van alle medewerkers John van der Vegt, noemt het een ´ongekende prestatie´ van de 2500 medewerkers die onder 9

acht. “En de basisscholen met een basisarrangement krijgen steeds meer positieve feedback van de Onderwijsinspectie”, stelt Ingrid Verheggen. “Daarnaast zien we dat steeds meer leerlingen kiezen voor één van onze basisscholen, ons markt­ aandeel in het primair onderwijs stijgt. Die leer­ lingen komen niet bij ons omdat bijvoorbeeld een ander schoolbestuur zwakke scholen heeft. Nee, die ouders en kin­deren kiezen voor ons omdat we goed basis­onderwijs bieden. Dat hebben we zelf gedaan door stap voor stap onze eigen kwaliteits­ doelen gestaag uit te voeren en ons niet te laten ontmoedigen door een ongunstige context, door de vaak onterechte en ongenuanceerde kritiek op het onderwijs.”

bureau Entrada. Het is een stil proces waarvan de resultaten niet altijd zo concreet zichtbaar worden. Aan de andere kant, zijn er wel stevige stappen gezet in het voortgezet onderwijs. Zo hebben de scholen in het voortgezet onderwijs zich in 2011 een stuk scherper geprofileerd via het project ‘Perspectief voor de Toekomst’. Daarnaast kregen in 2011 nog eens vier scholen het predikaat ‘acade­ mische opleidingsschool’. “De herprofilering van de scholen is een orga­ nisatievraagstuk”, licht Peter toe. “Eén van onze waarden is dat we als Almeerse Scholen Groep een divers en aansluitend onderwijsaanbod bieden. Daar houden we aan vast, maar de vraag is wel hoe je dat doet. Een gymnasium met bijvoorbeeld vier leerlingen is voor een school financieel ondoenlijk. In overleg met de VO-scholen hebben we het afgelo­ pen jaar gekeken welke afdelingen onder druk staan of komen te staan. Je ziet bijvoorbeeld een daling van het aantal leerlingen dat vmbo gaat volgen. Door afdelingen samen te voegen en bijvoorbeeld op één school aan te bieden, hebben we de diversiteit van het onderwijsaanbod gewaarborgd en bieden we docenten werk. En ook hebben we zo de bestaande huisvesting beter kunnen benutten.”

Onze waarden Ook hier bieden de waarden uit het Gouden Boekje kaders om de juiste keuzes te maken. “Het is een terugkerende cyclus”, aldus Ingrid. “We hebben de waarden op basis waarvan de directeuren een schoolplan maken. We kijken hoe dat plan in het primaire onderwijsproces uitwerkt en of die resul­ taten in lijn zijn met onze waarden. De directeuren vinden dat heel prettig. Ze hebben een kader, je kunt altijd terug naar de waarden. Je bent zo minder gevoelig voor hypes. Scholen durven ook vaker nee te zeggen tegen projecten en daar ben ik trots op.”

Pilot collegiale toetsing Het voortgezet onderwijs van de Almeerse Scholen Groep kent geen zwakke scholen, slechts één afde­ ling die door de Inspectie als ‘zwak’ is gekenschetst. En het mag gerust een compliment genoemd worden dat in 2011 het nieuw gestichte Arte College, al direct in het basisarrangement is terechtgekomen. “Die ene zwakke afdeling is oplosbaar en daar zijn we al mee bezig”, stelt Peter. “In 2012 hebben wij geen zwakke afdelingen meer in het voortgezet onderwijs, maar dat betekent niet dat we nu achter­ over leunen. We houden de vinger aan de pols. Niet alle scholen hebben een even sterk basisarran­ gement. Je moet voorkomen dat afdelingen terug­ vallen. In 2011 zijn we begonnen met een proef hoe je collegiale toetsing ook kunt uitvoeren in het voortgezet onderwijs. We kijken dan niet per school, maar per vaksectie. Als de pilot slaagt, gaan we alle scholen ‘auditten’. In de toekomst zou het goed zijn dat in een auditcommissie mensen zitten uit het primair en voortgezet onderwijs. Zo leg je ook weer de verbinding tussen basis en voortgezet onderwijs.”

Waardering voor de auditteams Een tweede highlight voor Ingrid is hoe de basis­ scholen nu de inzet van de auditteams waarderen. Was er in 2010 nog behoorlijk wat weerstand tegen de collegiale toetsing, in 2011 zien de scholen de komst van deze kritische collega’s als een ‘cadeau­ tje’. “De kwaliteit van het nagesprek, van de evalu­ atie is enorm gestegen”, vertelt ze. “En een audit is een hele goede voorbereiding op een bezoek van de Inspectie. Je kunt samen de puntjes op de i zetten. De volgende stap is dat we de opgedane kennis algemeen toepasbaar gaan maken, wat werkt wel en wat werkt niet op een basisschool.”

Verbindingen in het voortgezet onderwijs Voor Peter van Gelder was de term ‘verbindingen’ het sleutelwoord voor 2011. Verbindingen leggen en versterken tussen het primair en voortgezet onder­ wijs, tussen de scholen in het voortgezet onderwijs onderling en tussen de VO-scholen en het bedrijfs­ 10

Pijnpunten

“Het accent op de opbrengsten en de prestaties is op zich niet slecht”, vult John aan. “Maar maak de normen dan wel transparant, inzich­telijk en tijdig bekend. En geef het ook de tijd. De hijgerigheid om steeds weer prestatieafspraken te willen maken, staat ons tegen. “We zijn geen auto’s aan het uit­ deuken. Het gaat om leerlingen die recht hebben op goed onderwijs.”

Hoewel er ook het afgelopen jaar hard is gewerkt, zijn niet alle ambities gerealiseerd. Een serieus pijnpunt was de invoering van een nieuw salarisen administratiesysteem wat niet goed is gelukt. De problemen daarmee sukkelden nog voort tot in april 2012. “Ik was zeer teleurgesteld dat dat niet goed is gegaan”, vertelt John. “Iedereen heeft wel zijn salaris gehad, maar daar zijn veel fouten in ge­ maakt. Dat staat haaks op onze kernwaarde ‘Goed werkgeverschap’. Het heeft de afdeling per­soneel en organisatie ontzettend veel tijd en energie gekost. Daardoor was men ook niet goed bereikbaar en zijn er andere zaken blijven liggen.”

Verborgen bezuinigingen komen hard aan De bezuinigingen op het onderwijs, komen hard aan. In het afgelopen jaar kregen alle VO-scholen een taakstellende bezuiniging van 10 procent. Dat is gehaald, maar het betekende wel een verhoging van het aantal leerlingen in klassen en een verho­ ging van het ziekteverzuim. Daarnaast werd de functiemix stilgezet tot september 2011 omdat er onvoldoende budget was. Ook in het primair onder­ wijs ging de groepsgrootte omhoog en steeg het aantal ziekmeldingen.

Verbinding vo en mbo De ambitie van Peter om een hechtere verbinding te leggen tussen het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs, blijft een moeizame gang van zaken. “Alsof je zwemt in een vijftigmeter­ bad, elke keer ietsje naar voren zwemt en dan weer teruggaat. Terwijl je eigenlijk in één keer wil doorhalen naar de overkant. Hoe zorg je bijvoor­ beeld dat jongeren in vier jaar niveau 2 in het mbo halen? Hoe verbeteren we de doorlopende leerlij­ nen? Het lukt ons elke keer zo´n traject op de rails te krijgen, maar het einde halen we niet. Wellicht dat we meer druk op die samenwerking moeten zetten en ook intern goed moeten aangeven wat we nu eigenlijk zelf willen met de verbinding tussen het voortgezet onderwijs en het mbo.”

Het steekt alle drie de bestuurders dat de politiek continu de slogan hanteert dat men het onderwijs ontziet bij de bezuinigingen en hervormingen. En dat is absoluut niet het geval. De bezuinigingen zijn niet alleen meer aan de materiële kant te realiseren. Ook het primaire onderwijsproces wordt er door geraakt. ‘Een belediging voor het onderwijs’ en een ‘cynische ontkenning van de werkomstandig­ heden’, vinden ze alle drie. “Geef eerlijk toe dat het een slechte tijd is en dat ook het onderwijs moet bezuinigen”, zegt Ingrid fel. “Daar kun je het wel of niet mee eens zijn, maar dat is een keuze waar je mee moet leven. Ik ben dan een dag kwaad en het dan kwijt, maar de leerkracht staat het hele jaar voor de klas.”

Actief burgerschap Ingrid had graag gezien dat de waarde ‘wij leiden onze kinderen op tot actieve burgers’, meer tot uitdrukking was gekomen in het primair onderwijs. Maar het op orde brengen van de basisarrangemen­ ten neemt alle beschikbare tijd en energie in beslag. “Je bent daar als bestuurder toch heel erg mee bezig”, zegt ze. “Met een basisarrangement koop je vrijheid om extra dingen te doen. Daar komen we te weinig aan toe. Ik ben het er mee eens dat meer de nadruk wordt gelegd op taal en rekenen, maar ik vind dat wel een reductionistische visie. Voor de ene school is het al een hele prestatie om in het basisarrangement te komen, terwijl een andere school dat met gemak haalt en dus veel meer zou moeten kunnen. Aan die differentiatie zijn we nog niet toegekomen.”

Het zijn niet alleen de aangekondigde bezui­ nigingen, maar ook de verborgen bezuinigingen die kwaad bloed zetten. De stijgende kosten voor bijvoorbeeld onderhoud en schoonmaak worden niet gecompenseerd door de overheid. En dat geldt ook voor de fors gestegen pensioen­premies. Dat mag de Almeerse Scholen Groep nu allemaal zelf gaan betalen en dat betekent een behoorlijke aanslag op de toch al beperkte middelen.

11

Stijgende bureaucratie door meetlust

opbrengsten zou moeten meten. Ze zeggen dat ze niet aan de professio­naliteit van de docent willen komen, maar de Onderwijsinspectie vraagt alleen maar om meer rapporten, meer onderzoeken, meer metingen en meer plannen en meer veiligheids­ protocollen, meer opvolgingstrajecten en noem maar op. We belanden zo gezamenlijk in een kramp waar je niet meer uit komt. Dat moet je niet willen. Dat schaadt juist het onderwijs.”

Een ander punt van wrevel is de toegenomen meetlust om de opbrengsten en prestaties in kaart te brengen. Nu is er in onderwijsland al behoorlijk wat discussie of de huidige meetmethode nu wel werkelijk in kaart brengt of een school goed of minder goed presteert. De nadruk op rekenen en taal, zegt eigenlijk niets over de waarde die een school toevoegt. Hoe zit het met de sociale ontwik­ keling van een kind en hoe kun je scholen met elkaar verge­lijken als zij in volstrekt verschillende wijken zitten met een verschillende leerlingpopu­ latie? “ Als ik bij wijze van spreken met een school scoor van nul naar tien, dan doen we het hartstikke goed”, legt Ingrid uit. “Dan voeg ik tien toe. Van 80 naar 90 op een school voeg ik ook tien toe, maar is dat wezenlijk te vergelijken met de eerste school? Nee, zelfs wetenschappers zijn er niet uit hoe je objectief een school kunt beoordelen op haar pres­ taties. Sommige kinderen leren veel thuis, andere kinderen ‘ontleren’als ze thuis zijn, ze leren juist minder. Voor dergelijke nuances is in de huidige politieke discussie geen plek.”

Samen met maatschappelijke partners De bestuursleden zien nog een mogelijke kramp op zich afkomen door de bezuinigingen. De Almeerse Scholen Groep werkt nauw samen met veel maat­ schappelijke instellingen in Almere. Uiteenlopend van peuterspeelzalen en woningcorporaties tot en met bureau Jeugdzorg en natuurlijk de gemeente. Iedereen weet de Almeerse Scholen Groep wel te vinden. Maar ook bij die instanties slaan de bezuini­ gingen hard toe. “Daar kunnen we natuurlijk niets aan doen, maar het is wel van belang dat we elkaar blijven informeren over de gevolgen van de bezui­ nigingen”, aldus John. “Dat gebeurt gelukkig ook. We hebben in de afgelopen jaren veel energie gestoken in het opbouwen en onderhouden van relaties in Almere. Daar plukken we nu de vruchten van.”

Mallemolen aan vragenlijsten Ook Peter ziet met enig afgrijzen hoe de scholen door een mallemolen aan onderzoeken en vragen­ lijsten worden gehaald. Licht eufemistisch zegt hij: “Ik houd er persoonlijk niet zo van. Bij de introduc­ tie van het meetsysteem, schoten alle Montessorien Daltonscholen in de min. Dat werd een enorme hype. Nu scoren ze allemaal goed. Maar ouders en leerlingen kiezen heel bewust voor dergelijke onderwijsvormen waarbij niet alleen het cognitieve leerproces belangrijk is. Het gaat hen om de totale ontwikkeling van het kind. We zijn nu allemaal gebonden aan getalsmatige onderdelen. De totaal­ score van het schoolexamen mag niet meer dan 0,5 afwijken van het landelijke Centraal eindexamen. Kom je als school uit op bijvoorbeeld 0,51 dan heb je al een probleem. Dat is te rigide.”

Grote stappen in good governance Ondanks alle financiële perikelen, houdt de Almeerse Scholen Groep stevig vast aan haar koers en kernwaarden. Zo is in 2011 het besluit genomen om een website te maken waarop ouders alle basis­ scholen van Almere met elkaar kunnen vergelijken. En soort ‘Vensters voor verantwoording’ maar dan specifiek voor het primair onderwijs in Almere. Dat heeft de Almeerse Scholen Groep zelf ter hand genomen. Het maakt het primair onderwijs voor ouders een stuk transparanter. En bijna alle basis­ scholen zitten in een traject om het didac­tisch part­ nerschap tussen ouders en de school te verbeteren. Tot slot heeft de Raad van Toezicht haar rol verste­ vigd en verdiept. De toezichthouder heeft nu drie commissies; een financiële auditcommissie, een remuneratiecommissie en een commissie governan­ ce en kwaliteit.

Angst voor gezamenlijke kramp Er gaan nu geluiden op om ook de sociale opbreng­ sten van een school te gaan meten, hoewel het nog onbekend is hoe je dat dan zou moeten meten. En ook hier geldt dat het ondoenlijk is om scholen op een objectieve wijze te meten. “Je ziet het al gebeuren”, stelt John. “Niemand weet hoe je sociale 12

Blik op 2012 Zoals eerder gezegd zijn de grenzen bereikt, is het elastiek tot aan het uiterste uitgerekt. De verwach­ ting is dat de komende jaren er niet beter op gaan worden wat betreft de financiering. Eerder slechter als er bijvoorbeeld geen compensatie wordt gevon­ den voor de oplopende verborgen bezuinigingen. Ondanks die financiële zorgen, is het de Almeerse Scholen Groep er alles aan gelegen om ook in 2012 verder werk te maken van de onderwijskwaliteit en het verder versterken van de onderliggende verbindingen. Voor Ingrid ligt de focus heel duidelijk op het verder wegwerken van het aantal zwakke basisscholen én natuurlijk voorkomen dat scholen terugvallen. Het verder wegwerken van zwakke basisscholen is een ‘wicked problem’ aldus Ingrid. “De scholen die nu nog zwak zijn, hebben te kampen met een mix van factoren waardoor ze minder goed presteren. Het is lastig om daar de vinger op de zere plek te leggen. En scholen die nu nog in een basisarrangement zitten, kunnen terugvallen. Ook daar blijven we op letten. We zijn al begonnen met het opzetten van een kwaliteitssysteem om continu de onderwijs­ kwaliteit te monitoren. Dat moet dit jaar zijn beslag krijgen.” Blijven balanceren op het evenwichtskoord ziet John als een belangrijke uitdaging voor 2012. Het gaat wat hem betreft om de balans te houden tussen personeel, financiën en onderwijs. “Daar moeten we het evenwicht in zien te houden”, stelt John. “We moeten bijvoorbeeld voorkomen dat goede leraren ziek worden of vertrekken. Dat heeft direct invloed op het onderwijs. Maar met minder geld om te inves­teren blijft dat een lastige zaak. Het punt is dat we de komende jaren moeten balanceren op een koord dat steeds dunner wordt.”

13



De Almeerse Scholen Groep in vogelvlucht

Missie en visie

Juridische structuur

De Almeerse Scholen Groep is een onderwijs­ instelling in en voor Almere. Wij richten ons uitsluitend op het aanbieden van primair en voort­ gezet onderwijs voor leerlingen in Almere. Bij ons is elke leerling welkom. In onze onderwijsorganisatie staan de scholen en hun ‘eigen gezicht’ en de onderwijskwaliteit centraal.

De Almeerse Scholen Groep is de koepel­organisatie waarin vier stichtingen verregaand met elkaar samenwerken. Stichting ASG, Stichting ABVO Flevoland en Stichting Nieuwe Wijken verzorgen onderwijs. Stichting Entrada levert ondersteunende diensten en draagt bij aan de bestuurlijke afstem­ ming. Alle vier de stichtingen hebben een gelijk samengestelde Raad van Toezicht en College van Bestuur.

Wij werken en handelen volgens onze acht kernwaarden welke zijn vastgelegd in Het Gouden Boekje. Dat kunt u hier lezen.

Het onderwijzend personeel is allemaal in dienst bij de onderwijsstichtingen. Het ondersteunend personeel op centraal niveau en het College van Bestuur is in dienst bij de Stichting Entrada. Het College van Bestuur is onbezoldigd bestuurder van de andere stichtingen.

In 2011 hebben wij de acht kernwaarden verder uitgewerkt in concrete ambities. Deze ambities hebben wij vastgelegd in Het Kompas. In dit docu­ ment staan de concrete afspraken tussen het College van Bestuur en de Raad van Toezicht om de ambities te realiseren.

Organisatiestructuur De Almeerse Scholen Groep kent een platte organi­ satiestructuur. Het organogram van de organisatie kunt u hier bekijken.

Good Governance Het College van Bestuur en de Raad van Toezicht werken volgens de Code Goed Onderwijsbestuur VO. Daarnaast is er een aparte Goverance overeenkomst gesloten tussen de Raad van Toezicht van de ASG en de gemeente Almere. De Goverance overeenkomst vindt u hier.

Samenwerking maatschappelijke instellingen Wij werken nauw samen met een keur aan maat­ schappelijke instellingen bijvoorbeeld op het gebied van de voor- en naschoolse opvang. Ook hebben wij ons gecommitteerd aan het ‘Convenant Onderwijs­ impuls 2011 - 2014’. Het convenant bevat afspraken om de onderwijskwaliteit in Almere verder te verbeteren. Meer informatie over dat convenant en de Lokaal Educatieve Agenda van Almere vindt u hier.

De Almeerse Scholen Groep maakt een onderscheid tussen de functies ‘besturen’ en het ‘toezicht houden daar op’. De bestuurs­functie en de toezicht­ houdende functie zijn daarom in afzonderlijke organen ondergebracht. Meer informatie hierover vindt u hier.

14

Klachtenregeling De Almeerse Scholen Groep heeft een eigen klachtenregeling. Deze vindt u hier.

Toelatingsbeleid De Almeerse Scholen Groep heeft in 2011 toelatingsbeleid opgesteld en kenbaar gemaakt via de Almeerse Gids en via de websites van de VO-scholen. Ook hebben wij de leerkrachten groep-8 van PO-scholen hierover per brief geïnformeerd.

Aanvullende informatie toelatingsbeleid: Arte College Montessori Lyceum Flevoland Baken Poort Beleid ten aanzien van CITO Algemeen inschrijvingsbeleid

15

16 Huisvesting en onderhoud

Inkoop

Financiële administratie

Kernteam Financiën VO ICT

Facilitaire zaken

Ondersteunende diensten

Shared Service Center

Planning & Control

Financiën

PO scholen

Concerncontroller

College van Bestuur

Raad van Toezicht

P&O

ASG Flex

ASG Academie

ASG Mobiliteit

Advies en Beleid

Personele/ Salarisadministratie

VO scholen

Almeerse Scholen Groep

Organogram

Beleidsondersteuning - Financiën - P&O - Onderst. diensten

Juridische ondersteuning

Informatie

Communicatie

Bestuurssecretariaat

Stafdienst

17

Maatschappelijk betrokken partner in- en voor Almere

Actacom

Zorg voor goede werkomgeving leerling en leerkracht

Toetsing kwaliteit diensten bedrijfsbureau Verbetering structuur ondersteunende diensten aan bestuur en scholen

Professionele werkomgeving

Goed werkgeverschap

Sterke organisatie, optimaal gebruik maken van de schaalvoordelen

Continu investeren in de onderwijsketen Samenwerking voor start kindcentra en geïntegreerde kinderopvang

Divers en op elkaar aansluitend aanbod

Betrokken maatschappelijke partner

Actief ouderschap in PO Ouderbetrokkenheid in VO

Ondernemend en vooruitstrevend

Herziening profilering ASG-VO scholen Herindeling PO scholen in Kruidenwijk

Aanbieden meer- en hoogbegaafden onderwijs Twee auditpilots in VO Zomerschool

Kindgericht

Algemeen toegankelijk onderwijs dicht bij huis

Plan

Waarde

Voldoende tot goede beoordeling Start invoering Shared Service Center

Renovatie Meergronden en nieuwbouw Montessori Lyceum Flevoland

Aanschaf ICT-middelen voor gebruik in de lessen

Partner in de LEA, partner in alle onderwijs­ samenwerkingsverbanden en gerelateerde maatschappelijke sectoren

Kostenefficiency met behoud volwaardig onderwijsaanbod Handhaving kwalitatief en doelgroepgericht PO onderwijs

Samenwerking taal- en rekentrajecten PO-VO-MBO Ondertekening intentieverklaring door ASG-De Schoor en Partou

Meer ouders betrokken bij onderwijsinhoud op PO scholen Meer ouders betrokken bij onderwijsinhoud op PO scholen

Leonardoonderwijs op vier scholen verspreid over de stad Basis gelegd voor permanente audits op ASG- VO scholen Extra zomeronderwijs in twee stadsdelen

Resultaat

Professionalisering bedrijfsvoering Professionalisering bedrijfsvoering

Bijdrage leveren aan een goede en gezonde werkomgeving

Bijdrage leveren aan een goede en gezonde werkomgeving

Invulling geven aan maatschappelijke verantwoordelijkheid

Permanente verbetering onderwijskwaliteit Permanente verbetering onderwijskwaliteit

Permanente verbetering onderwijskwaliteit Permanente verbetering onderwijskwaliteit

Permanente verbetering onderwijskwaliteit Permanente verbetering onderwijskwaliteit

Doelgroepgericht onderwijsaanbod Permanente verbetering onderwijskwaliteit Permanente verbetering onderwijskwaliteit

Doel

Relevante projecten 2011 College van Bestuur

3) G  MR PO Veel aandacht voor stijgende werkdruk

Hoog tempo verbetertrajecten

Twee forse dossiers had de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad voor het primair onderwijs het afgelopen jaar op haar bord. De impact van de bezuinigingen en een andere manier om personeel te laten afvloeien. Ook het aantrekken van nieuwe leden was in 2011 een aandachtspunt.

Binnen het primair onderwijs van de Almeerse Scholen Groep loopt een stevig traject om de onder­ wijskwaliteit te verbeteren. Op zich is Ine het daar harte mee eens, maar ze waarschuwt wel voor het hoge tempo waarin de Almeerse Scholen Groep de verbeteringen doorvoert. “Dat geeft heel veel druk op de scholen. Als GMR kunnen wij de individuele scholen niet ondersteunen, maar we hebben wel duidelijk aangegeven bij het College van Bestuur dat het personeel erg onder druk komt te staan. Vergis je niet, het basisonderwijs is alleen maar complexer geworden en dat zie je ook terug in de oplopende verzuimcijfers. Het College ziet dat gelukkig ook en heeft daar ook aandacht voor. Dat is prettig.”

Dat er bezuinigingen aan zaten te komen, was natuurlijk bekend bij de GMR-PO. Maar dat de gevolgen zo fors zouden zijn op de basisscholen, was toch een behoorlijke tegenvaller. “We ontvingen in september een Kaderbrief waarin het College een toelichting gaf op de bezuinigingen”, vertelt GMRvoorzitter Ine Timmermans. “Iedereen had gelijk zoiets van ‘hoe moeten we dit rondbreien’. Er wordt van ons verlangd dat we de onderwijskwaliteit verhogen, maar hoe doe je dat met 35 kinderen in een klas? Het basisonderwijs is behoorlijk complex, veel meer dan vroeger. Ik ben bang dat ze dat in Den Haag niet altijd even goed begrijpen.”

Van LIFO naar afspiegelen Hot item in 2011 was zeer zeker ook de overstap naar een andere manier om personeel af te laten vloeien. De basisscholen zouden in 2011 moeten overstappen van het LIFO-beginsel, het last in first out principe, naar het afspiegelingsbeginsel. Door het afspiege­ lingsbeginsel voorkom je dat bij afvloeiing vooral jonge leerkrachten weg moeten. “Daar zijn wij geen voorstander van”, vertelt Ine. “Als GMR spraken we al vanaf februari 2011 met het bestuur over dit onderwerp. We waren als het ware al meegenomen in het denken. Toen het bestuur in april met het eindvoorstel kwam, hadden wij het idee dat alle scholen gelijk zouden instemmen. Dat bleek niet het geval. Het was de bedoeling dat de GMR eind april 2011, voor de formatierondes, hiermee zou instemmen maar die datum werd

Kracht van het basisonderwijs Ine werkt zelf als intern begeleider in het speciaal basisonderwijs. Ook op haar school loopt een verbeterprogramma. “Ik vind het prima dat we de kwaliteit van het onderwijs toetsen, maar ik ben bang dat het gaat doorslaan. De nadruk op rekenen en taal gaat ten koste van creativiteit, muziek en de sociale vaardigheden. De kracht van het basis­ onderwijs is juist dat wij kinderen als volwaardige mensen naar het voortgezet onderwijs kunnen sturen waar ze zichzelf verder kunnen ontwikkelen. Die kracht haal je onderuit als je alleen maar de aandacht richt op cognitieve vaardigheden.”

18

niet gehaald. Zowel de GMR als het bestuur hadden hier een inschattingsfout gemaakt. De medezeggen­ schapsraden van de scholen hadden tijd nodig om hun achterban te raadplegen; we kregen veel opmerkingen toen we de plannen presenteerden. De inschatting dat men in april zou instemmen moesten we (GMR en bestuur) bekopen met een teleurstelling. De inspraak/instemming op het nieuwe beleid werd over de zomervakantie getild waardoor het LIFO beleid nog bleef gehandhaafd in 2011.”

Op zoek naar nieuwe leden De zoektocht naar nieuwe leden voor de GMR-PO ging ook het afgelopen jaar gewoon door. Het af­ gelopen jaar zijn vier leden gestopt, waarvan drie ouders. Mensen met een goede en heldere kijk op de beleidsstukken. “We hebben inmiddels twee nieu­ we leden en wellicht een derde lid, maar het blijft leuren en lobbyen om mensen te krijgen”, zegt Ine. “ Ik snap het wel. Ouders en leerkrachten zijn vooral betrokken bij de eigen school. De boven­ schoolse aangelegenheden zijn vaak een vervan-mijn-bedshow. Ik vind dat je als medewerker juist goed op de hoogte moet zijn van het boven­ schoolse beleid, van de keuzes die het bestuur maakt. Uiteindelijk raken die keuzes de scholen, de collega’s en het onderwijs.”

Stevig geworteld in het clusteroverleg De GMR-PO heeft inmiddels een stevige voet aan de grond in het clusteroverleg. Hoewel dat overleg geen officiële status heeft, is het voor de GMR de plek bij uitstek om te horen hoe de scholen aan­ kijken tegen het beleid van de organisatie en de medezeggenschap. “Het is nu voor iedereen helder waarom het clusteroverleg er is en wat het belang is”, aldus Ine. “We zetten bovenschoolse onderwer­ pen op de agenda, stimuleren de discussie en bevor­ deren het delen van kennis. Op dit niveau krijgt medezeggenschap steeds meer inhoud en doet het ertoe: de GMR kan de boodschap uit het veld steeds beter vertalen en in gesprek gaan met het bestuur.”

19

4) B  BMR Focus op herprofilering

In 2011 is een belangrijke slag gemaakt om de vo-scholen een scherper profiel te geven. De boven­ bestuurlijke medezeggenschapsraad voor het voort­ gezet onderwijs, BBMR, zat er met de loep bovenop om te kijken wat de gevolgen waren voor het personeel. En ook de taakstellende bezuiniging van 10 procent kon rekenen op de warme aandacht van de BBMR.

zorg. Het welzijnsdeel is ondergebracht op het Buitenhout College. “Het Oostvaarders College heeft geen onderbouw voor het vmbo”, licht Ingrid toe. “Dan is het begrijpelijk dat mensen zich zorgen maken over hoe je dan toch leerlingen binnenkrijgt. En wat is er bijvoorbeeld nodig om een goede afde­ ling Zorg op te zetten? Maar dan zie je ook de kracht van de Almeerse Scholen Groep. Een afdelingsleider van De Meergronden heeft het Oostvaarders College een periode advies gegeven over het opzetten van de afdeling.”

Perspectief voor de Toekomst, zoals de herpro­ filering van de vo-scholen is gedoopt, moet de acht afzonderlijke scholen beter op de Almeerse onder­ wijskaart zetten. Het hield in 2011 onder meer in dat de afdeling Bouw van De Meergronden werd overgeheveld naar Echnaton. De afdeling Zorg en Welzijn van het Oostvaarders College werd omge­ vormd naar de afdeling Zorg. Het onderdeel Welzijn werd ondergebracht bij het Buitenhout College.

Bezuinigingen raken het onderwijs Ook de uitwerking van de taakstellende bezui­niging van tien procent in de scholen werd door het BBMR nauwkeurig gevolgd. De bezui­nigingen leidden onder meer tot grotere klassen, minder onderwijs­ ondersteunend personeel en minder afdelingsleiders. “Je kunt je afvragen wat nog reëel is”, stelt Ingrid. “De bezuinigingen hebben veel consequenties voor het onderwijs. En het klopt ook gewoon niet. Neem de afdeling ICT, die onder meer absentencontrole voor hun rekening nemen. Er is veel werk, daar is extra mankracht voor nodig, maar die krijg je niet betaald. Een van de punten is dat het quotum voor onderwijsondersteunend personeel de afgelopen jaren niet veranderd is.De eisen voor en aan het onderwijs zijn wel veranderd. Er komt mede door de bezuinigingen minder onderwijsondersteunend personeel om de docenten te ontlasten. Dat raakt het onderwijs.”

Herprofilering meerdere malen op de agenda “Dit traject heeft meerdere malen op de agenda gestaan. En we hebben het bestuur ook diverse adviezen gegeven en uiteindelijk ingestemd met het traject.” vertelt BBMR-voorzitter Ingrid Bout. “Het belangrijkste voor ons was natuurlijk dat er zorgvuldig zou worden omgegaan met het personeel en dat het onderwijsaanbod intact zou blijven. We hebben er bovenop gezeten. Vooral het vertrek van de bouwafdeling naar Echnaton leidde op De Meer­ gronden tot heftige emoties omdat ook een deel van het personeel zou overgaan naar die school. De collega´s hebben gelukkig een grote stem gehad in waar ze naar toe wilden. Ik heb begrepen dat ze tevreden zijn over de plek waar ze gaan werken.” Er was ook aandacht voor de hervormingen van de afdeling Zorg en Welzijn van het Oostvaarders College. Dat is nu een afdeling specifiek gericht op

Van GMR naar BBMR In 2011 vormde de oude GMR-VO zich om naar de BBMR, de bovenbestuurlijke medezeggenschaps­ raad. Het grootste voordeel is dat de BBMR nu met één reglement werkt en de BBMR met één stemming over bepaalde onderwerpen kan besluiten. “In de 20

oude situatie moesten de leden van de Abvo-scholen en de leden van de ASG-scholen soms apart stem­ men”, verduidelijkt Ingrid. “De GMR-VO was toch min of meer een samenvoeging van de medezeggen­ schapsraden van de oude onderwijsstichtingen. “Het is nu veel duidelijker dat wij een bovenschoolse medezeggenschapsraad zijn voor de hele onderwijs­ groep. En we hebben nu een eensluidend reglement. Dat werkt veel gemakkelijker. Het punt is wel dat we goed moeten kijken welke stap we zetten als we echt een geschil hebben met de bestuurder. Als GMR-VO stap je in zo’n geval naar de geschillen­ commissie, maar daar kunnen wij als BBMR niet terecht.” In de reglementen is een speciale clausule opge­nomen die voorkomt dat de ene stichting de andere stichting kan overtroeven. “Dat er soms een verschil van inzicht bestaat tussen twee scholen, is normaal”, stelt Ingrid. “Maar als de twee onderwijs­ stichtingen tegenover elkaar komen te staan, heb je een serieus probleem. De clausule bepaalt dat wanneer door een besluit van de bestuurder, beide stichtingen tegenover elkaar komen te staan, de bestuurder dat besluit kan terugtrekken.”

Aan de slag met mobiliteit Voor 2012 staat er een trits onderwerpen op de agenda van de BBMR. Uiteenlopend van de begro­ ting en de jaarrekening tot en met de instelling van gespecialiseerde werkgroepen. De BBMR heeft al een auditcommissie voor de begrotingsstukken. De BBMR ziet graag dat er ook speciale werkgroepen komen voor bijvoorbeeld het arbeidsvoorwaarden­ beleid en het personeelsbeleid. “Dat zijn ook zeer complexe onderwerpen”, benadrukt Ingrid. “Dit jaar gaan we verder aan de slag met de mobiliteit in het voortgezet onderwijs. Een belangrijk onderwerp dat binnen het voortgezet onderwijs van de Almeer­ se Scholen Groep nog in de kinder­schoenen staat. Op dit moment hanteren de Abvo-scholen een andere regeling bij de afvloeiing van mensen dan de ASG-scholen. Het is de bedoeling dat dat één rege­ ling wordt. Daar moet je je heel goed in verdiepen.” Ook de wijzigingen in de seniorenregeling, de urennorm en de eigen begroting van de BBMR zullen in 2012 ongetwijfeld ter sprake komen. “We groeien steeds meer in onze rol”, stelt Ingrid tevreden vast. “Dat vind ik zeer plezierig om te constateren.” 21

5) P  ersoneel en organisatie P& O zet koers gestaag door

2011 was het eerste volledige jaar dat de afdeling P&O in de nieuwe structuur werkte. Er waren successen, maar ook pijnpunten. Het is voor de leidinggevenden en medewerkers veel duidelijker waar ze terechtkunnen met hun vragen en basisscholen voelen zich goed gesteund bij een vervangingsvraag. Pijnpunt vormde het nieuwe salaris- en administratiesysteem.

directies is dat soms lastig. Met onze expertise kunnen we hen goed ondersteunen en objectief adviseren. En mocht een leerkracht onvoldoende functioneren, dan kunnen we hem of haar direct een traject aanbieden, een kans geven om zichzelf te ontwikkelen tot het juiste niveau.”

ASG Mobiliteit ASG Mobiliteit, voorheen het mobiliteitsadvies­ bureau, zorgt ervoor dat boventallige docenten uit het primair en voortgezet onderwijs een andere werkplek krijgen. In 2011 raakte een behoorlijk aantal medewerkers boventallig. Vooral in het primair onderwijs als gevolg van stagnerende leerlingenaantallen en de bezuinigingen. Het merendeel van deze collega’s kon, waar nodig via aanvullende cursussen, al snel weer aan de slag op een andere school. Sommige collega’s werden ondersteund bij het vinden van een passende baan buiten de Almeerse Scholen Groep. Daarnaast heeft ASG Mobiliteit de werving gepro­ fessionaliseerd. Sollicitanten kunnen via de website digitaal solliciteren en reacties worden direct doorgestuurd naar de scholen. Werving- en selectieprocedures verlopen hierdoor sneller en efficiënter. ASG Mobiliteit biedt medewerkers van de Almeerse Scholen Groep ook ondersteuning bij loopbaanontwikkeling. Dit kan onder meer via capaciteiten- en belangstellingsonderzoeken en het volgen van sollicitatietrainingen.

Aan tafel vier collega’s van de afdeling P&O. Concernmanager Issjah Elbers, P&O adviseur Marjolein Brussaard, teamleider administratie en beheer René van Dijk en Inge de Haan, manager ASG Mobiliteit (waaronder de vervangingspool ASG Flex). Op het moment van gesprek is de manager ASG Academie, Rolinka Meijer nog met verlof. De al in 2010 in gang gezette professionaliseringslag heeft het afgelopen jaar zijn vruchten afgeworpen, vinden ze allemaal. De structuur van de afdeling staat als een huis en de scholen weten steeds vaker de weg te vinden naar de afdeling voor ondersteu­ ning bij hun personeelsbeleid of de vervanging van een zieke leerkracht. Neem bijvoorbeeld de afdeling Beleid en Advies. P&O adviseur Marjolein en haar collega Petra Ruijterlinde bezoeken dagelijks de basisscholen om de directies gevraagd en ongevraagd te adviseren over hun personeelsbeleid. “We hebben het afgelopen jaar goede relaties opgebouwd met de basisscholen”, vertelt Marjolein. “We worden nu bijtijds gevraagd om advies te geven, dat loopt goed. We worden bijvoorbeeld veel meer betrokken bij de beoordelingstrajecten van leerkrachten. Ook voor

Vervangingspool loopt gesmeerd ASG Flex, onderdeel van ASG Mobiliteit, is de vervangingspool van de Almeerse Scholen Groep. 22

Handen uit de mouwen bij de personeel- en salarisadministratie

Hebben basisscholen een vervangingsvraag, dan zorgt ASG Flex voor een passende vervanging. In april 2011 begon ASG Flex met het matchen van mensen voor de scholen en na een zekere gewen­ ning loopt dat nu goed. “Als basisscholen een vacature hebben, moeten ze die eerst aanmelden bij ons”, vertelt Inge. “Wij matchen en dragen een aantal geschikte kandidaten voor waar scholen uit kunnen kiezen. Dat gaat allemaal digitaal en snel. Voor een zieke leerkracht hebben we bij wijze van spreken binnen een uur een goede kandidaat. Daar zitten we bovenop.”

René van Dijk begon in februari 2012 als teamleider van de personeel- en salarisadministratie (PSA) en kon gelijk zijn handen uit de mouwen steken. En dat had alles te maken met de ‘hobbelige’ introduc­ tie van het nieuwe salaris- en administratiesysteem. “De achterstanden in de mutaties die we vorig jaar hebben opgelopen, zijn zo goed als weggewerkt. En we zijn nu ook weer beter bereikbaar voor collega´s die vragen hebben. Dat blijven we de komende periode natuurlijk zeer scherp in de gaten houden. Wie een vraag heeft over zijn salaris, moet daar natuurlijk direct een antwoord op krijgen.”

Academie prominent in beeld De in 2010 al opgerichte ASG Academie, mocht zich het afgelopen jaar verheugen in een grote belang­ stelling. Er werden talloze opleidingen en trainin­ gen aangeboden waar veel collega’s aan deelnamen. De academie heeft een prominente plaats binnen de Almeerse Scholen Groep en staat er garant voor dat alle medewerkers zich blijvend kunnen ontwikke­ len. Ook het paradepaardje van de academie, de kweekvijvertrajecten, vonden in 2011 weer plaats. De kweekvijvertrajecten zijn bedoeld voor talent­ volle mensen die een leidinggevende positie in het onderwijs ambiëren. Inmiddels heeft de eerste collega die in 2011 de kweekvijver volgde, een leidinggevende positie op een school.

René blikt alvast een beetje vooruit. Dit jaar staat een verdere uitrol van selfservice portal op stapel, tenminste als de tests bij het bedrijfsbureau goed uitpakken. “Via het selfservice portal kunnen medewerkers bijvoorbeeld hun digitale loonstrookje of jaaropgave bekijken of hun adresgegevens wijzigen”, legt René uit. “Dat is voor iedereen een stuk makkelijker.” Ook is het de bedoeling dat de vo-scholen in 2012 de ziek- en herstelmeldingen direct digitaal gaan invoeren in het personeelssys­ teem. Dat gebeurt nu nog handmatig.”De afdeling PSA voert erg veel gegevens zelf in, we zijn een inputafdeling. Waar ik graag naar toe wil is dat collega’s en directies zelf de mutaties invoeren en wij die vervolgens controleren.”

Dat ene pijnpunt Dan dat ene pijnpunt, de introductie van het nieuwe salaris- en administratiesysteem. “Het is wat dat betreft een hectisch jaar geweest”, vertelt Issjah. “De komst van het nieuwe systeem kun je vergelijken met de overgang van een typemachine naar een computer. Dat bleek niet eenvoudig. Als je bijvoorbeeld betrouwbare gegevens uit het systeem wil halen, dan moet je er wel op de juiste manier de data ook invoeren. Dat is in het begin niet goed gegaan. We hebben ontzettend veel telefoontjes gehad van collega´s waarvan de salarisstrook niet klopte of waarvan de salderingsregeling niet goed was uitgevoerd. Personeelsleden hebben hier echt last van gehad. Het heeft ons ontzettend veel tijd en energie gekost om dat allemaal recht te trekken. Om die reden zijn we ook een tijdje minder goed bereikbaar geweest voor collega´s met vragen. Dat was erg vervelend en ik ben dan ook heel blij dat we het nu voor het grootste deel hebben opgelost.”

Strategisch personeelsbeleid Vanaf een wat hoger perspectief ligt de focus in 2012 voor een belangrijk deel op het verder ontwikkelen van strategisch personeelsbeleid. “De scholen in het voortgezet onderwijs hebben een formatieplan dat zich uitstrekt over vier jaar”, verduidelijkt Issjah. “Het is de bedoeling dat de basisscholen dat in 2012 nog gaan doen. Almere groeit niet meer en dat houdt in dat er vooralsnog minder scholen en minder docenten nodig zijn. Daar moet je heel goed over nadenken want je wilt een overschot aan docenten voorkomen. Directies zullen de komende jaren echt heel goed moeten kijken naar het aantal fte´s dat ze denken nodig te hebben. En daarbij is het ook belangrijk na te denken over welk functie­ niveau een docent dan nodig heeft of hoeveel onderwijsassistenten je nodig hebt. Die slag gaan we in 2012 maken.” 23

24

In- en uitstroomcijfers 2010 In aantallen medewerkers Uit dienst In dienst

ABVO Flevoland VO Oostvaarders College VO Buitenhout College VO Montessori Lyceum Flevoland Totaal

OOP 13 13

84

19

VO DIR 2 2

18 43 19 4

OOP

OOP 51 73

76 20 9 105 35 54 58 11 33 191 296

105 275 63 443

OOP

10 7 2

Directie

PO DIR 9

In- en uitstroomcijfers 2010 In aantallen medewerkers Uit dienst In dienst

Stichting ABVO Flevoland (peildatum 31-12-2011)

60 6 5 71 5 7 9 2 7 30 101

71 49 11 131

Directie

ASG PO SBO Nieuwe Wijken Basisonderwijs totaal VO Echnaton VO Helen Parkhurst VO De Meergronden VO Arte College VO Praktijkonderwijs Almere Voortgezet Onderwijs totaal Totaal

Stichting ASG (peildatum 31-12-2011)

Basisonderwijs totaal Voortgezet Onderwijs totaal Entrada Totaal

ASG + ABVO + Entrada (peildatum 31-12-2011)

Medewerkers

OP 28 47

277

161 89 27

OP

OP 143 124

876 90 84 1050 107 164 135 39 65 510 1560

1837

1050 787

OP

380

18 214 115 33

Totaal

VO DIR 4 4

1012 116 98 1226 147 225 202 52 105 731 1957

1226 1111 74 2411

Totaal

OOP 67 27

Exclusief SBO Bombardon & Watertuin

OP 116 62

VO DIR 1

15

7 6 2

Directie

OOP 18 17

94

23 44 22 5

OOP

OOP 45 20

477

101 PO DIR 5 5

228 54 67 62 7 59

228 332 49 609

OOP

77 5 8 8 1 2

77 38 15 130

Directie

Kengetallen personeel

2011

OP 31 42

259

1 152 81 25

OP

OP 101 76

1467

943 117 167 145 22 73

1719

943 776

OP

2010

368

24 203 109 32

Totaal

VO DIR 3

2045

1248 176 242 215 30 134

1248 1146 64 2458

Totaal

OOP 65 41

OP 71 52

Verzuim 2010 ASG

VP*

MF*

GVD*

6,21 % 8,39 %

1,19 1,91

10,02 9,53

5,04 %

1,65

8,55

5,93 % 3,99 % 3,40 %

1,41 1,91 1,29

9,38 6,63 6,29

Verzuim 2011 ASG

VP

MF

GVD

PO ASG PO ASG SBO PO Nieuwe Wijken VO ASG

7,15 % 10,71 % 3,34 % 5,57 %

1,32 1,89 0,96 1,76

18,57 16,76 6,87 11,5

ASG totaal ABVO Flevoland Entrada

6,72 % 5,04 % 3,74 %

1,53 1,9 1,12

15,18 10,90 13,07

PO SBO PO Nieuwe Wijken VO ASG totaal ABVO Flevoland Entrada

Toelichting op de cijfers

Ten aanzien van in- door- en uitstroom is het aantal personeelsleden ten opzichte van 2010 licht gedaald. De terugloop van personeelsleden is gerealiseerd met natuurlijk verloop. Ook in 2011 heeft de Almeer­ se Scholen Groep kunnen voldoen aan haar ver­ plichtingen in het kader van werkgelegenheidsbe­ leid. Met de terugloop van formatie is er een structurele toename te zien van de interne mobili­ teit.

Ten opzichte van 2010 is in 2011 sprake van een stijging van het ziekteverzuim. Dit is binnen het onderwijs een landelijk beeld. Binnen de Almeerse Scholen Groep wordt de stijging van het verzuim­ percentage vooral veroorzaakt door een langere verzuimduur. De belangrijkste oorzaak van het verzuim is gelegen in psy­chische klachten. Voor het schooljaar 2012-2013 wordt er aanvullend beleid ingezet om medewerkers die uitvallen of dreigen uit te vallen ten gevolge van psychische klachten intensiever te begeleiden op de werkplek.

25

26

1943 1667

Helen Parkhurst

De Meergronden

567 8467

557 8412

Praktijkonderwijs Almere

Totaal Generaal

totaal

21457

1780

1771

Oostvaarders College

21483

122

68

Montessori Lyceum Flevoland

Buitenhout College

1018

1664

2054

1262

12990

649

12341

2008

1050

Arte College

1356

13071

Echnaton

Voortgezet onderwijs

totaal PO

668

12403

basisonderwijs

speciaal basisonderwijs

2007

Primair onderwijs

Leerlingaantallen

21550

8735

583

1931

205

955

147

1643

2015

1256

12815

560

12255

2009

21781

9113

564

1975

284

1010

310

1632

2059

1279

12668

548

12120

2010

21997

9481

553

2075

361

1047

497

1629

2076

1243

12516

505

12011

2011

6) P  lanning & Control Stevig jaar voor Planning & Control Het is niet zo dat controller en registeraccountant Sietse Hilwerda, het afgelopen jaar met de handen in het haar heeft gezeten hoe de begroting rond te breien. Maar pittig was het wel. Om de begroting rond te krijgen, moest de organisatie een beroep doen op de reserves. En soms waren er stevige gesprekken nodig om te zorgen dat de scholen hun financiële boekje niet te buiten gingen.

beeld groter en het ziekte­verzuim neemt toe. Dat vind ik triest. “

Forse hap uit reserves Over 2011 werd volgens planning en met goedkeu­ ring van de Raad van Toezicht 4,3 miljoen euro uit de reserves gehaald om de begroting rond te krijgen. “Dat zijn forse happen uit de reserves en dat kun je niet elk jaar doen”, stelt Sietse. “Aan de andere kant hebben we nog voldoende reserves en we willen niet op het geld blijven zitten. Wil je goed onderwijs bieden, dan moet daar ook geld naar toe. De uit­ daging is het evenwicht te vinden tussen een financieel gezonde organisatie en goed onderwijs. We streven naar continuïteit. Ik wil dat bij wijze van spreken over duizend jaar de Almeerse Scholen Groep nog bestaat. We zijn en blijven financieel gezond. In ieder geval tot en met 2016 voldoen we ruimschoots aan de normen en kengetallen zoals opgesteld door de Commissie Don.”

Al elf jaar is Sietse de controller, het financiële geweten van de Almeers Scholen Groep en haar voorgangers. Een boeiende, maar soms ook lastige positie zegt hij zelf. “Je probeert zo veel mogelijk de scholen te helpen, maar we hebben ook richtlijnen waar je niet aan mag tornen. Ik heb niet de bevoegd­ heid om dwingende richtlijnen uit te schrijven, maar ik zie van elke school exact wat de stand van zaken is. Die cijfers leg ik op tafel tijdens de gesprekken met schoolleiders en rectoren.”

Toegenomen strengheid

Scherp houden

De toegenomen strengheid vloeit voort uit het ‘slechte jaar 2010‘ zoals Sietse het omschrijft. In de herfst van dat jaar werd de organisatie gecon­ fronteerd met een onverwacht tekort van ruim 2 miljoen euro op de begroting. De bezuinigingen sloegen hard toe en de plussen uit projecten en subsidies vielen snel weg. “We hebben toen direct gezegd ‘dat is eens, maar nooit weer’,” aldus Sietse. “We hebben heel goed uitgezocht waar die over­ schrijding vandaan kwam en dat hebben we opge­ lost. Ook hebben we harde afspraken gemaakt met de scholen. Overschrijdingen in het schoolbudget accepteren we gewoon niet meer. Je ziet dat dat voor scholen heel lastig kan zijn. Er gaan minder middelen naar de scholen en daar begint het te kreunen en te piepen. De klassen worden bijvoor­

Als controller zit Sietse geregeld met het College van Bestuur en de Raad van Toezicht rond de tafel om de cijfers te bespreken. “We hebben een stevige en ervaren Raad van Toezicht en dat geldt ook voor het College van Bestuur” stelt Sietse. De financiële auditcommissie houdt ons scherp en dat vind ik prettig. Het zijn soms stevige gesprekken en discus­ sies, maar dat is juist goed. Zo houden we met zijn allen de aandacht op de financiën. Ze vragen bij­ voorbeeld niet alleen naar de huidige stand van zaken, maar vragen ook om terugvalopties, om noodscenario´s. En één van de leden heeft als lid van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht bedrijfsvoering in zijn portefeuille. Soms ziet hij eerder dan ik waar we tegenaan gaan lopen, 27

waar de volgende bezuinigingen vandaan komen. Dat is natuurlijk bijzonder prettig.”

“Op een gegeven moment stopt het”, stelt Sietse nadrukkelijk. “We doen nu dingen die extra geld kosten. Het Neo-onderwijs, het onderwijs aan meer- en hoogbegaafden betalen we zelf. Misschien moeten we daarmee wel stoppen of ouders om een bijdrage vragen. Dat zou toch heel erg zijn. Wij willen elke leerling in Almere het juiste onderwijs bieden. En goed onderwijs kost nu eenmaal geld. Zo simpel is dat.”

Unieke situatie De Almeerse Scholen Groep geeft in het basis­ onderwijs de rijksvergoeding niet één-op-één door aan de scholen. Voor de basisscholen geldt dat uit oogpunt van efficiency een aantal zaken boven­ schools wordt verzorgd zoals de inkoop van meubi­ lair, schoonmaak en de boekhouding en salarisadmi­ nistratie. Zo kan de organisatie de schaalgrootte maximaal benutten. “Het heeft plussen en min­ nen”, vertelt Sietse. “De scholen hebben minder budgetvrijheid op dit gebied, maar ze krijgen wel de juiste kwaliteit voor de laagste prijs. De rest van het geld gaat naar de scholen en zij kunnen zelf bepalen hoe ze daar mee omgaan. Dat is ook één van onze kernwaarden. Zorgen voor een sterke organisatie, waarbinnen de school centraal staat.” Voor de scholen in het voortgezet onderwijs geldt een andere systematiek. Die doen vooralsnog veel meer zaken zelf, bijvoorbeeld de inkoop van ict. Maar ook daar vindt langzaamaan een kentering plaats. “In 2011 zijn meer vo-scholen mee gaan doen met centrale inkoop van bijvoorbeeld schoonmaak en meubilair. “De volgende stap is een verdergaande gezamenlijke inkoop van de ict-systemen”, vertelt Sietse. “Dat is een forse stap. Je moet de diverse ict-systemen aan elkaar koppelen. Dat werkt voor ons een stuk sneller. In onze boekhouding is elke school een aparte entiteit en dat houden we zo. Maar door de koppeling zijn we actueler en hebben we sneller zicht op de stand van zaken van elke school.”

Grens aan bezuinigingen Hoewel de Almeerse Scholen Groep nog voldoende reserves heeft, komt de grens wel in zicht. Het grootste knelpunt voor 2012 zijn volgens Sietse de verborgen bezuinigingen die oplopen. De loonkosten gaan omhoog, de pensioenpremies gaan omhoog en de kosten voor het parti­cipatiefonds stijgen. En deze kostenstijgingen worden niet meer volledig gecom­ penseerd door de rijksvergoeding. Omgerekend zal in 2012 de Almeerse Scholen Groep circa 3 miljoen euro zelf moeten bijpassen om deze kosten te dekken. 28

29

Vorderingen

Liquide middelen

1.6

1.7

21.770.748

41.055.077

20.748.411

35.369.302

Langlopende schuld

Kortlopende schuld

Totaal passiva

2.4

93.720

79.410

4.278.230

2.3

3.540.930

14.926.689

41.055.077

28.209.161

12.845.916

EUR

Voorzieningen

17.007.884

10.949.797

251.480

12.845.916

EUR

2.2

10.986.241

35.369.302

20.272.507

15.096.795

EUR

Eigen vermogen

8.822.169

11.262.213

188.125

15.096.795

EUR

2010

2.1

Totale activa

Voorraden

Vlottende activa

Materiële vaste activa

1.5

1.2

Vaste activa

2011

ASG (inclusief Nieuwe Wijken) : balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming)

30

Overige overheids­ bijdragen en -subsidies

Overige baten

3.2

3.5

5

-3.940.448

260.786

Financiële baten en lasten

Resultaat

-4.201.234

16.278.800

17.860.514

Overige lasten

4.4

Saldo baten en lasten

7.194.700

7.007.520

Huisvestingslasten

4.3

120.617.586

2.719.700

2.597.678

Afschrijvingen

4.2

Totaal lasten

89.293.900

93.151.874

Personeelslasten

9.294.700

9.212.060

116.416.352

730.800

1.563.600

EUR 101.192.600

EUR

105.640.692

EUR

Begroting 2011

4.1

Lasten

Totaal baten

Rijksbijdragen

3.1

Baten

2011

-3.864.000

405.000

-4.269.000

115.487.100

111.218.100

EUR

ASG: staat van baten en lasten over 2011

17.264.578

7.272.718

2.431.650

92.959.974

8.931.577

1.404.630

103.845.387

EUR

2010

-5.310.490

436.836

-5.747.326

119.928.920

114.181.594

EUR

31

Effecten

Liquide middelen

1.6

1.7

3.263.972

11.221.185

Kortlopende schuld

Totaal passiva

2.4

2.515.864

Voorzieningen

2.2

5.441.349

11.221.185

6.777.617

4.443.568

EUR

Eigen vermogen

3.237.295

0

3.540.322

4.443.568

EUR

2.1

Totale activa

Vorderingen

Vlottende activa

Materiële vaste activa

1.5

1.2

Vaste activa

2011

5.458.865

35.000

1.676.665

4.086.812

EUR

2010

ABVO Flevoland: balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming)

11.257.342

3.082.028

2.296.214

5.879.100

11.257.342

7.170.530

4.086.812

EUR

32

Overige overheids­ bijdragen en -subsidies

Overige baten

3.2

3.5

3.459.000

3.600.796

Overige lasten

156.789

Financiële baten en lasten

Resultaat deelnemingen

5

7

-437.751

-594.540

Saldo baten en lasten

Resultaat

25.156.828

Totaal lasten

4.4

1.736.000

1.710.460

Huisvestingslasten

4.3

691.000

Afschrijvingen

4.2

664.477

Personeelslasten

4.1

19.123.000

973.000

1.142.936

24.562.288

28.000

37.518

EUR 23.494.000

EUR

23.381.834

EUR EUR

-404.000

110.000

-514.000

25.009.000

24.495.000

Begroting 2011

19.181.095

Lasten

Totaal baten

Rijksbijdragen

3.1

Baten

2011 EUR

2010

3.358.286

1.605.393

595.835

17.773.844

934.179

46.568

22.274.658

ABVO Flevoland: staat van baten en lasten over 2011

71.767

149.720

-77.953

23.333.358

23.255.405

EUR

33

Liquide middelen

1.7

565.620

834.725

Kortlopende schuld

Totaal passiva

2.4

35.607

Voorzieningen

2.2

233.498

834.725

540.150

294.575

EUR

Eigen vermogen

38.284-

578.434

294.575

EUR

2.1

Totale activa

Vorderingen

Vlottende activa

Materiële vaste activa

1.5

1.2

Vaste activa

2011

140.621

409.203

291.173

EUR

2010

Entrada: balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming)

840.997

531.419

30.915

278.663

840.997

549.824

291.173

EUR

34

Overige overheids­ bijdragen en -subsidies

Overige baten

3.2

3.5

444.800

1.166.143

Overige lasten

131

Financiële baten en lasten

Resultaat deelnemingen

5

7

-45.165

-45.296

Saldo baten en lasten

Resultaat

6.326.943

Totaal lasten

4.4

430.000

454.032

Huisvestingslasten

4.3

92.000

Afschrijvingen

4.2

91.804

Personeelslasten

4.1

4.584.600

5.500.600

6.281.647

6.281.647

0

0

EUR 0

EUR

o

EUR

Begroting 2011

4.614.964

Lasten

Totaal baten

Rijksbijdragen

3.1

Baten

2011

-50.800

0

-50.800

5.551.400

5.500.600

EUR

Entrada: staat van baten en lasten over 2011

701.563

427.531

68.333

4.175.239

5.473.063

0

0

EUR

2010

101.320

923

100.397

5.372.666

5.473.063

EUR



Jaarrekening resultaten

De resultaten per stichting zijn als volgt. Begroting

Werkelijk

Saldo

Stichting ASG (incl. St. Nieuwe Wijken)

-3.864.000

-3.940.448

-76.448

Stichting ABVO Flevoland

-404.000

-437.751

-33.751

-50.800

-45.165

5.635

-4.318.800

-4.423.364

-104.564

Stichting Entrada Totaal Almeerse Scholen Groep

Risico’s en risicobeheersingssysteem

Het jaar 2011 is afgesloten met een beperkte begro­ tingsoverschrijding van 104.564 euro. Het resultaat 2011 is in negatieve zin beïnvloed door de gevolgen van de zogenaamde stille bezuinigingen. Hogere loonkosten als gevolg van gestegen werkgeverslasten werden maar beperkt gecompenseerd in de per­ sonele rijksvergoeding. Een correctie met terug­ werkende kracht wegens teveel afgedragen ZWuitkeringen kon deze nadelen echter voor ruim 0,5 euro miljoen compenseren. Voor de materiële lasten geldt dat de over­schrijding op een aantal componen­ ten (o.a. onderhoud) werd gecompenseerd door onderschrijdingen op andere componenten (o.a. ASG i-net.)

Sinds de economische crisis staat risico­management volop in de belangstelling. Goed risico­management biedt een organisatie de mogelijkheid inzicht te krij­ gen in waar welke risico’s zich voor (kunnen) doen, hoe deze het best aangepakt kunnen worden en waar prioriteiten dienen te worden gesteld. De Almeerse Scholen Groep onderkent het belang van risicomanagement en heeft daarom de ambitie uitgesproken om risicomanagement structureel in te bedden in de organisatie. De eerste stappen hiertoe zijn gezet in 2011. In samenwerking met het Nederlands Advies­bureau voor Risico-management is een risico-inventarisatie uitgevoerd waarbij het totaal van de financiële risico’s is afgezet tegen de beschikbare reserves. De risico’s betroffen o.a. rijksbezuinigingen, mutaties leerlingaantallen, groot onderhoud en aanspraken bapo. De uitkomst was dat de reservepositie per ultimo 2015 toereikend was om het totaal van de gesig­naleerde risico’s af te dekken. Hoewel geruststellend was dit pas de eerste stap op het gebied van risicomanagement. Het afdekken van risico’s door het aan­houden van eigen vermogen kwalificeert als een passieve vorm van risico­management. Doel van de Almeerse Scholen Groep is te komen tot actief risicomanagement 35

waarbij de risico’s zoveel als mogelijk preventief door adequate beheersings-maat­regelen worden ondervangen. In 2012 zijn de eerste stappen hiertoe gezet.

Treasury Bij haar activiteiten op het gebied van treasury is de Almeerse Scholen Groep gehouden aan zowel wettelijke bepalingen als interne richt­lijnen. De wettelijke bepalingen worden gevormd door de “Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010”. De interne richtlijnen zijn opgenomen in het treasurystatuut van de Almeerse Scholen Groep en behelsen onder­ meer een verdere aanscherping van de wettelijke bepalingen. Met inachtneming van de wettelijke bepalingen en de interne richtlijnen heeft de Almeerse Scholen Groep haar tijdelijk overtollige mid­delen uit­gezet op deposito- en spaarrekeningen bij een drietal financiële instellingen (ING, ABN/ AMRO en Rabo). De gehele groep heeft over 2011 een bedrag van ruim 394.000 euro aan rente-baten gerealiseerd wat neerkomt op een rentepercentage van afgerond 2,2. Per ultimo 2011 was een bedrag van 3 miljoen euro vast­gelegd in kortlopende deposito’s, de overige bancaire tegoeden zijn vrij opneembaar.

36

Overige overheidsbijdragen

Baten werk i.o.v. derden

Overige baten

Financiële baten

3.2

3.4

3.5

5.1

Exploitatieresultaat

-724.200

Financiële lasten

5.2

-2.068.100

5.171.100

5.094.100

Leermiddelen

4.5

145.557.800

16.719.200

17.193.900

Overige instellingslasten

4.4

146.892.900

9.112.000

9.036.800

Huisvestingslasten

4.3

Totaal lasten

3.038.700

3.095.900

144.833.600

144.824.800

Afschrijvingen

305.500

375.000

4.2

17.229.900

17.819.800

111.516.800

0

0

112.472.200

839.500

678.300

Personele lasten

126.458.700

125.951.700

4.1

Lasten

Totaal baten

Rijksbijdragen

Baten

Begroting 2013

Begroting 2012

Voor de gehele groep is het volgende overzicht opgesteld.

3.1

37 -507.100

145.208.200

5.165.100

16.600.800

9.079.700

2.884.900

111.477.700

144.701.100

307.700

17.211.500

0

870.500

126.458.700

Begroting 2014

766.700 214.700

5.170.000

5.182.000

143.414.300

16.617.300

16.403.100

144.338.200

9.037.000

144.181.000

144.552.900

9.031.800

340.500

327.000

2.429.400

17.252.500

17.243.800

2.775.200

0

0

110.160.600

875.900

883.300

110.946.100

Solvabiliteit (ondergrens)

125.712.100

126.098.800

0 - 5%

0,5 - 1,5

35%

20%

Commissie Don

0,53% -3,15%

32,1% 32,9%

1,03

45,3% 49,3%

1,12

Concern ASG 2016 Concern ASG 2011

Uit dit meerjarenoverzicht blijkt dat de Almeerse Scholen Groep tot en met 2014 (afnemende) exploitatie-tekorten kent welke vanaf 2015 omslaan naar positieve resultaten. Verantwoordelijk voor deze omslag is met name de afbouw/afloop van de bestuursbijdragen in de startbekostiging van de VO-scholen Arte College en Montessori Lyceum Flevoland. Daarnaast worden door deelname aan het project “Eigen risicodragerschap Vervangingsfonds” en door de instelling van het bureau ASG Flex forse besparingen gerealiseerd op de vervangingskosten van personeel in het Primair Onderwijs. In combinatie met de balanspositie per ultimo 2011 en de geprognosticeerde balanspositie per ultimo 2016 leiden bovenstaande resultaten tot de volgende door de commissie Don benoemde kengetallen/signalerings-grenzen.

Rentabiliteit

Liquiditeit

Budgetbeheer:

Kapitalisatiefactor (bovengrens)

Vermogensbeheer:

Begroting 2016

Begroting 2015

Begroting 2012 en meerjarenperspectief 2012 - 2016

7) F inanciën Financiën houdt grip op de kosten Voor het derde opeenvolgende jaar groeit het leerlingenaantal (4-12 jaar) in Almere niet meer en dus stagneren de leerlingenaantallen in het basisonderwijs. De afdeling financiën ziet dat direct terug in de boeken en de dagelijkse kasstromen. Grip houden op de kosten was in 2011 dan ook uitdrukkelijk het parool.

raken. Bijvoorbeeld door vermindering van het aantal conciërges, wat minder mensen op het secretariaat en het schuiven met taken. Maar we raken nu de grens. Als men ons nu zou vragen om nog meer te bezuinigen, zouden we bijvoorbeeld moeten stoppen met projecten als meer- en hoog­ begaafd, het aanbieden van remedial teaching of bepaalde vakken. Dan ga je het onderwijs uithollen en dat is niet de bedoeling. “

Hans de Graaf, concernmanager Financiën vond 2011 maar een lastig jaar. Zo’n jaar waarvan je denkt dat Murphy’s Law wel erg vaak van toepassing was. Om maar wat te noemen: teruglopende leerlingen­ aantallen in het primair onderwijs, stevige bezui­ nigingen, verzwaring van de werkgeverslasten en de ingebruikname van een nieuw salaris- en administratiesysteem wat op zijn zachtst gezegd niet direct de beste resultaten gaf.

Externe omstandigheden Dankzij de stofkam van Hans en zijn team, heeft de Almeerse Scholen Groep de kosten behoorlijk in de hand kunnen houden. Er zijn echter ook externe omstandigheden waardoor uitgaven oplopen en waar de organisatie weinig of geen grip op heeft. Voor het derde jaar stagneert de groei van Almere en daarmee ook de leerlingenaantallen in het primair onderwijs. Daarnaast vinden er ver­ schuivingen plaats in de demografie van wijken. Dat betekent voor de onderwijsorganisatie dat ze bijvoorbeeld in een wijk scholen moet sluiten of samenvoegen en in de andere wijken scholen moet openen. Samenvoegen van scholen leidt op termijn uiteraard tot kostenvermindering. Aan de andere kant moet de Almeerse Scholen Groep ook eerst zelf investeren om de scholen samen te voegen. Opnieuw noodzakelijke uitgaven waar geen compensatie tegenover staat.

“We hebben wel eens betere jaren gehad”, reageert Hans met gevoel voor understatement. “Begin van dit jaar wisten we bijvoorbeeld niet hoe hoog de salariskosten per school waren, terwijl dat toch tachtig procent van je kosten is”, verduidelijkt Hans de problemen. “Iedereen kreeg wel netjes zijn salaris, maar wij konden niets zeggen over bijvoor­ beeld de werkgeverslasten. We kregen het niet uit het systeem. Dat is natuurlijk een heel slecht begin van het jaar dat behoorlijke impact heeft gehad.”

Stofkam door de organisatie En daar bovenop ook nog eens de bezuinigingen en de stijgende kosten die de overheid niet of onvoldoende compenseert. In het afgelopen jaar zijn Hans en zijn team al met een stofkam door de organisatie gegaan om te achterhalen waar men kosten zou kunnen besparen. “Alle makkelijke dingen hebben we het afgelopen jaar weggestreept”, vertelt Hans. “We hebben heel goed gekeken waar we konden snijden zonder het onderwijsproces te

Voorfinancieren van groei In het voortgezet onderwijs doet zich het omge­ keerde voor. Daar stijgen juist de leerlingenaantal­ len, maar de Almeerse Scholen Groep moet die groei de eerste vijf maanden voorfinancieren. “Pas na vijf maanden nadat een leerling zich heeft ingeschreven, ontvangen wij een vergoeding voor die leerling”, vertelt Hans. “Maar wij moeten wel al op de eerste 38

dag zorgen dat er een leraar voor de klas staat, dat alle onderwijsmiddelen op orde zijn enzovoort. Dat allemaal bij elkaar geeft druk op de financiën. We krijgen meer leerlingen maar kunnen niet meer formatie betalen. Dan ben je dus gedwongen de klassen groter te maken.” “En kijk bijvoorbeeld naar Actieplan Leerkracht”, vervolgt Hans. “ Daar zijn kosten aan verbonden die niet volledig worden vergoed. En de feitelijke verhoging van het salaris van de leraar zelf wordt ook niet vergoed. Dat moeten we zelf bijpassen. Over de hele linie, van pensioenpremies tot en met de schoonmaak, zijn de kosten omhoog gegaan maar daar staat geen vergoeding tegenover. Het gat tussen de rijksvergoeding en de begroting wordt zo steeds groter.”

Pure winst Natuurlijk is er ook goed nieuws te melden. Het afgelopen jaar ging de Almeerse Scholen Groep gewoon door met het verbeteren en versterken van de organisatie. De problemen met het salarissysteem zijn op een haar na opgelost. De financiële rappor­ tages levert de afdeling nu in drie weken in plaats van anderhalve maand en het zijn er vier geworden in plaats van drie. “In het afgelopen jaar hebben we forse stappen gezet in het voortgezet onderwijs om de diverse begrotingen meer op één leest te schoeien”, vertelt Hans. “We kunnen nu sneller de analyses uitvoeren, sneller bijsturen en veel beter de scholen met elkaar vergelijken. Dat is pure winst. De scholen kunnen nu veel makkelijker een begroting maken die ook veel meer de werkelijkheid benadert. Over de hele linie hebben we de managementrapportages verbe­ terd. Voor 2012 willen we dergelijke stappen ook zetten in het primair onderwijs. Waar ik heel erg blij mee ben is dat de scholen hun verantwoordelijk­ heid voor de financiën zo goed hebben opgepakt. Wij kunnen alleen maar adviseren en projecten initiëren. De scholen zijn uiteindelijk zelf verant­ woordelijk hoe zij hun middelen besteden. Het is fijn te zien dat ze die taak uiterst serieus nemen.”

39