Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Verslag Raad van Toezicht 9

Jaarverslag 2012

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Verslag Raad van Toezicht

9

1. 1.1 1.2 1.3

Profiel NHL Hogeschool Kernwaarden en activiteiten Duidelijk op koers De organisatie

14 15 16 18

2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Het onderwijs en onderzoek van de NHL Onderwijsaanbod Kwaliteit: voortdurende uitdaging Instroom en inschrijvingen en rendement Vernieuwing van de beroepspraktijk/kennisvalorisatie Persoonlijke begeleiding en studiesucces Internationalisering

24 25 26 26 31 33 35

3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

NHL Hogeschool in bedrijf Professionalisering & Development Recruitment & Imago Vitaliteit Ontwikkelingen in kaart Informatisering

38 39 41 41 42 46

4. 4.1 4.2 4.3 4.4

Governance Interne beheersing en control Horizontale dialoog Medezeggenschap Rechtsbescherming

48 49 51 51 53

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Financieel Jaarverslag Financiële ontwikkelingen Financieel resultaat Financiële positie Beloning bestuurders en toezichthouders Helderheid De begroting

54 55 56 58 62 62 64

Bijlagen 1. Samenstelling Raad van Toezicht 2. Portefeuilleverdeling College van Bestuur 3. Overzicht opleidingen NHL Hogeschool 4. Wijzigingen onderwijsaanbod 5. Overzicht van lectoraten en lectoren 6. Overzicht van kenniscentra, aandachtsterreinen en activiteiten 7. Jaarrekening 2012 8. Controleverklaring

66 67 69 70 72 73 78 83 114

NHL Hogeschool 3

Voorwoord In 2012 was het 25 jaar geleden dat NHL tot stand kwam. Uiteraard kent de hogeschool voorlopers die van ver voor 1987 dateren, maar de institutionele vorm van de multisectorale hogeschool werd destijds gevestigd. De feestelijkheden vonden plaats in september met een inhoudelijk programma waarin de digitale revolutie in het onderwijs centraal stond en met een schitterend optreden van het eveneens jubilerende Noord Nederlands Orkest in november voor een 750 personen tellend publiek. Tegen de landelijke trend in groeide de instroom van eerstejaarsstudenten van NHL Hogeschool in 2012. Met een percentage van ruim 9%. Die groei is uiteraard niet gelijk verdeeld over alle opleidingen. Het domein Economie en Management groeide het sterkst, nu al weer enkele jaren achtereen. Het instituut EcMa is op grond daarvan toegestaan de begroting licht te overschrijden. De reguliere exploitatie in de instituten is overigens sluitend. Mede daardoor kon het jaar met een positief resultaat worden afgesloten. NHL Hogeschool is er opnieuw in geslaagd een groot aandeel in de landelijke RAAK-gelden voor valorisatie te acquireren. Zo versterken we de relatie met onze partners in de regio en soms ook daarbuiten. Alle accreditaties die we in 2012 hebben doorlopen zijn gehaald, waaronder alle vakmasters van de lerarenopleidingen. De validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek stelde vast dat de NHL de kwaliteitszorg voor haar onderzoek goed op orde heeft. De landelijke beleidsontwikkelingen waren het afgelopen jaar grillig. Zo werd bijvoorbeeld eerst een langstudeerdersboete ingevoerd en binnen een jaar weer afgeschaft. Dat heeft onnodig beslag op middelen gelegd. Wel kan geconstateerd worden dat de maatregel ­ bij een flink aantal studenten tot versneld afstuderen heeft geleid. Soms werken prikkels positief, maar dan moeten ze wel te beantwoorden zijn. De vraag is of daarvan voldoende sprake is bij de plannen die nu in de maak zijn voor een sociaal leenstelsel. In ieder geval dient de toegankelijkheid van het hoger onderwijs gewaarborgd te zijn. De beoogde versobering van de ov-jaarkaart kan eveneens nadelige effecten hebben voor met name de deelname aan het hbo, waar relatief veel studenten afhankelijk zijn van frequent gebruik van openbaar vervoer. Het is verder de vraag of en wanneer de bezuinigingen die met deze maatregelen worden beoogd, nieuwe ruimte voor investeringen in de kwaliteit van het hoger onderwijs mogelijk maken. Investeringen die gewenst zijn om de eisen, die aan ons gesteld worden door studenten en maatschappij, te kunnen beantwoorden. In 2012 werden door de instellingen voor hoger onderwijs prestatieafspraken gemaakt met de staatssecretaris. Deze afspraken over kwaliteit van onderwijs en personeel, profilering en differentiatie en efficiëntie, moeten in 2016 waargemaakt zijn. De afspraken sluiten in ons geval aan bij het Strategisch Plan 2012-2016. Uit de beoordeling van de conceptafspraken door de reviewcommissie die hiervoor is ingesteld, is een opgave te destilleren voor onze hogeschool om tot een scherper profiel te komen. Omdat wij verhoudingsgewijs een zeer brede hogeschool met een relatief geringe schaal zijn, is profilering minder eenvoudig dan bij smallere instellingen of grote instellingen. Met onder meer de verdere ontwikkeling van onze expertisegebieden zijn we daarmee ­constructief aan de slag. Daarbij blijven we ons oriënteren op verdergaande samenwerking in het Noordelijk hoger onderwijs, op basis van het sectorplan dat hiervoor een paar jaar geleden is geformuleerd. Dit sectorplan was afgelopen jaar aanleiding om met Stenden Hogeschool en de Hanzehogeschool samen een expertisecentrum educatie te ontwikkelen.

NHL Hogeschool 5

Daarnaast is een convenant gesloten tussen de Noordelijke mbo-instellingen en het Noordelijk hbo om maatregelen te kunnen nemen voor een betere doorstroming vanuit het mbo naar het hbo. Met de Hanzehogeschool zijn afspraken gemaakt over verdere samenwerking in het technische domein. Dergelijke domein gerelateerde afspraken voorzien we ook voor andere domeinen de komende tijd. De samenwerking met hogeschool Van Hall Larenstein in de life sciences kende de afgelopen jaren een slepende kwestie: de verrekening van bijdragen aan overhead voor deze opleidingen. Eind 2012 is aan deze kwestie een gunstige afwikkeling gegeven. Het ontwikkelingsbedrijf voor de Kenniscampus Leeuwarden kende in 2012 zijn laatste jaar van bestaan. De exploitatie van de gebiedsontwikkeling is goeddeels afgerond en sluit met een positief resultaat. Dit saldo zullen wij trachten te herbestemmen voor versterking van hoger onderwijs en valorisatie in Leeuwarden. In het afgelopen jaar werden de eerste activiteiten zichtbaar van de University Campus Fryslân (UCF). Zo start een aantal jonge promovendi bij de NHL hun onderzoek op een aantal speerpunten in de regionale ontwikkeling. Om de effectiviteit van de beleidsvoering en de efficiëntie van de werkprocessen van de hogeschool te vergroten, zijn we het afgelopen jaar gestart met een beperkte reorganisatie. Deze reorganisatie leidt niet tot gedwongen ontslagen. Consequenties zijn er vooral voor ‘de top’ van onze organisatie en voor het Service Centre Kwaliteit en Organisatie (SCKO). In dit laatste organisatie­onderdeel wordt nu een veelheid aan taken vervuld. De beleids­ voorbereidende taken worden er uitgehaald en deze worden rechtstreeks gekoppeld aan een nieuw Platform voor Beleid en Innovatie (PBI) waar verder instituutsdirecties en het College van Bestuur aan deelnemen. Mede hierdoor is betere interactie mogelijk tussen beleid en ­uitvoering in de primaire processen. Uit het voormalige SCKO ontstaat vervolgens een Serviceorganisatie die optimaal vorm kan geven aan integrale dienstverlening aan de primaire processen. Een ander onderdeel van de herordening van taken betreft de controlfunctie. Een professionele control op kwaliteit en financiën is van groot belang voor de beheersing van risico’s en de voor de verantwoording aan de samenleving. Al met al kunnen we constateren dat zowel organisatorisch, als inhoudelijk het afgelopen jaar belangrijke stappen zijn gezet om de komende jaren meer geprofileerd en efficiënter te kunnen werken.

College van Bestuur, NHL hogeschool

NHL Hogeschool 7

Verslag Raad van Toezicht De Raad van Toezicht volgt alle belangrijke ontwikkelingen binnen NHL Hogeschool. Naast toezichthouder is de raad ook een klankbord voor het College van Bestuur (CvB). De Raad van Toezicht richt zich in beide rollen op thema’s als strategie, governance, bedrijfsvoering, financiën, kwaliteitszorg en risicomanagement.

Verslag toezichtstaken Raad van Toezicht Strategie en realisatie organisatiedoelstellingen

De Raad van Toezicht heeft medio 2011 het Strategisch Plan 2012-2015 goedgekeurd. Daarin zijn drie strategische ambities en twee randvoorwaarden opgenomen: verhogen van de kwaliteit van onderwijs en onderzoek, verhogen van het studiesucces, versterken van de marktpositie, waarborgen continuïteit en creëren van een inspirerender werkklimaat. Deze strategie is in 2012 vertaald in een groot aantal hogeschoolbrede beleidsprojecten, waarvoor in de begroting substantieel middelen zijn vrijgemaakt. De realisatie van de strategie wordt ondersteund door een in het verslagjaar ontwikkelde besturingsfilosofie en daarmee verband houdend proces van organisatieontwikkeling. De door de Raad van Toezicht onderschreven besturingsfilosofie en organisatieontwikkeling zijn onder meer gericht op het lager en horizontaler beleggen van het proces van beleids­ vorming en het verbeteren van de kwaliteit van de ondersteunende dienstverlening. De strategie van de NHL is in het verslagjaar aangescherpt op basis van de prestatie­ afspraken die met het ministerie van OCW zijn gemaakt, gericht op focus en profilering. Mede vanwege de unieke configuratie van de NHL is hierover intensief van gedachten gewisseld tussen bestuur en Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft zich mede als gevolg van de druk die op het proces stond direct met de eindformulering van het voorstel voor de prestatieafspraken bemoeid. Het proces rond de prestatieafspraken is aan het eind van het verslagjaar geëvalueerd. De Raad van Toezicht is van mening dat met de vastgestelde en aangescherpte strategie en het beleid ten aanzien van besturing en organisatieontwikkeling een goede basis is gelegd voor een toekomstbestendige ontwikkeling van de NHL. Dit wordt bevestigd door de gerealiseerde studentenaantallen, de financiële positie en bijvoorbeeld de externe validatie van de kwaliteit van het onderzoek. In het voorjaar van 2013 wordt de strategiediscussie vervolgd met een debat over de interne onderwijseconomie, risicomanagement, het beleid ten aanzien van het opleidingenportfolio en de expertisegebieden waarmee de NHL zich wil onderscheiden. Dit debat wordt gevoerd tijdens een sessie waaraan de Raad van Toezicht, het CvB en het topmanagement van de NHL deelneemt.

NHL Hogeschool 9

Risicobeheersing en financiën

Risicomanagement is een thema dat tegenwoordig ook in het hbo in de belangstelling staat. Binnen de NHL is in 2012 meer aandacht besteed aan risicobeheersing door risicoparagrafen in beleids- en projectvoorstellen op te nemen en risicokaarten te maken. Een systematische en integrale aanpak ontbreekt echter nog. De Raad van Toezicht en zijn Auditcommissie hebben aangedrongen op het introduceren van een systeem van risicomanagement binnen de NHL. De externe accountant is hierbij betrokken. Het beleid dienaangaande is inmiddels door het bestuur geformuleerd en zal begin 2013 in de Raad van Toezicht worden besproken. In het kader van risicobeheersing en good governance heeft de Raad van Toezicht twee afspraken met het CvB gemaakt: majeure incidentele investeringen die niet in de begroting zijn opgenomen worden vooraf aan de Raad van Toezicht gemeld en de agenda van de Raad van Toezicht bevat standaard het punt ‘signalen vanuit het bestuur’. Het jaar 2012 sluit met een licht positief exploitatieresultaat. In dit resultaat zijn enkele substantiële incidentele mee- en tegenvallers verwerkt. Deze zijn uitvoerig besproken in de Auditcommissie. De Raad van Toezicht stelt met genoegen vast dat ook het resultaat uit de gewone bedrijfsvoering licht positief is.

Verslag commissies De Raad van Toezicht kent drie commissies: • Benoemings- en remuneratiecommissie • Auditcommissie • Commissie onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten De commissies worden samengesteld op basis van specifieke competenties en achtergronden van de leden van de Raad van Toezicht. De commissies komen drie à vier keer per jaar bijeen en worden ambtelijk ondersteund door de secretaris van de Raad van Toezicht. De commissiestructuur is meegenomen in de jaarlijkse evaluatie van het eigen functioneren van de Raad van Toezicht. Daaruit is naar voren gekomen dat de structuur voldoet en dat de commissies een inhoudelijke verdieping geven aan het functioneren van de Raad van Toezicht en een belangrijke klankbordfunctie hebben voor het CvB. Ook kan door de commissiestructuur zelf de raad zich richten op de hoofdlijnen van beleid. Benoemings- en remuneratiecommissie

De reguliere exploitatie en daarmee de continuïteit van de NHL blijven de komende jaren de nodige aandacht vragen. Rekening moet worden gehouden met mogelijke toekomstige bevolkingskrimp in het Noorden, bezuinigingsmaatregelen van de overheid, de gedeeltelijk voorwaardelijke bekostiging van de prestatieafspraken en, last but not least, het specifiek voor de NHL geldende onderwijseconomische vraagstuk van het relatief grote aandeel kleine opleidingen. Naleving wet- en regelgeving en branchecode

De Raad van Toezicht constateert op basis van de rapportages van de accountant dat op het vlak van (Europees) aanbesteden de zaken goed op orde zijn. Professionalisering en centralisering van het inkooptraject door de instelling van een afdeling Inkoop heeft een belangrijke rol gespeeld. Ook overigens wordt voldaan aan wet- en regelgeving. Wat betreft de onderwijsorganisatie wordt hieraan door het CvB extra aandacht gegeven, mede in het licht van de aangescherpte kaders voor (instellings)accreditaties. Zo loopt er bijvoorbeeld een speciaal professionaliserings­ traject voor de examencommissies. Dergelijke ontwikkelingen worden besproken in de Commissie onderwijs onderzoek en contractactiviteiten (OOC) van de Raad van Toezicht. De NHL behoort tot de hogescholen die volledig voldoen aan de Branchecode Governance HBO. Systeem van kwaliteitszorg

Toezicht houden op het systeem van kwaliteitszorg binnen de instelling is sinds enkele jaren een wettelijke taak van de raden van toezicht. De Raad van Toezicht geeft hier invulling aan door de kwaliteitszorgsystemen voor onderwijs en onderzoek plenair te bespreken. Dat gebeurt op hoofdlijnen. In de Commissie OOC van de raad worden de te hanteren kwaliteitszorg­ systemen meer in detail besproken. De commissie vervult in dezen een belangrijke klankbordfunctie voor het bestuur. In de Commissie OOC worden naast de systemen voor kwaliteitszorg, ook visitatie/accreditatie rapporten van opleidingen en evaluatie/validatie rapporten van onderzoek/lectoraten behandeld.

10 Jaarverslag 2012

De Benoemings- en remuneratiecommissie bestaat uit de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter van de Raad van Toezicht. De laatste is voorzitter van de commissie. De Benoemings- en remuneratiecommissie richt zich op het werkgeverschap van de leden van het CvB. De commissie bereidt de jaarlijkse resultaatsafspraken voor van de Raad van Toezicht met het CvB en voert namens de raad de functioneringsgesprekken met de leden van het college op basis van de resultaatsafspraken over het afgelopen jaar. Daarnaast is de commissie belast met opvolgingsprocedures binnen het CvB en de Raad van Toezicht. De commissie bewaakt dat de beloning van bestuur en raad zich binnen de landelijke kaders bevindt. In de verslagperiode is een declaratiereglement voor het bestuur vastgesteld. In de verslagperiode heeft de commissie de herbenoeming van de heer Smink, voorzitter van het College van Bestuur, per 1 april voor een tweede periode van vier jaar voorbereid. De Medezeggenschapsraad heeft de herbenoeming ondersteund met een positief advies. Ook heeft de commissie de wervingsprocedure voor een nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht en een nieuw lid van de Raad van Toezicht verzorgd. Voor alle procedures zijn eerst profielschetsen opgesteld. De werving van de voorzitter en het lid van de Raad van Toezicht heeft plaatsgevonden door middel van een advertentie. De werving van de voorzitter heeft geleid tot de benoeming van de heer Apotheker per 1 augustus 2012. De heer Apotheker is burgemeester van de gemeente Súdwest-Fryslân. De voordracht van een lid van de Raad van Toezicht is conform de op dit punt nieuwe wetgeving voor het eerst via de Medezeggenschapsraad verlopen. Dat heeft tot een succesvolle benoeming per 1 januari 2013 geleid van mevrouw De Vries, zelfstandig adviseur, interim-manager en coach. Mevrouw De Vries was daarvoor directeur bedrijfsvoering bij de Universiteit Utrecht. Gelet op het gebrek aan genderdiversiteit binnen de Raad van Toezicht was bewust gezocht naar vrouwelijke kandidaten. Ten slotte heeft de commissie de herbenoeming van de leden Van Dijk en Visschedijk per 1 januari 2013 voorbereid. Op voorstel van de commissie heeft de Raad van Toezicht als beleid vastgesteld dat leden van het CvB en de Raad van Toezicht in beginsel voor maximaal twee zittingsperioden van vier jaar worden benoemd.

NHL Hogeschool 11

Auditcommissie

De Auditcommissie houdt onder meer toezicht op de financiën, (externe) verslaglegging, riskmanagement en treasury. Tweemaal per jaar vergadert de commissie in aanwezigheid van de externe accountant: over de jaarrekening en de begroting. De commissie bestaat uit drie leden van de Raad van Toezicht, waaronder de financieel specialist die de commissie voorzit. Naast de voorzitter van het CvB worden de vergaderingen van de Auditcommissie bijgewoond door de concerncontroller. De Auditcommissie heeft het bestuur geadviseerd om de planning- en controlcyclus te herijken. De commissie heeft daarbij met name aangedrongen op het in de tijd naar voren halen van het proces van maandafsluitingen, perioderapportages en jaarafsluiting. In 2013 wordt dit gerealiseerd. Ook heeft de commissie gevraagd om na te gaan of het begrotingsproces kan worden vervroegd. Een en ander is een kwestie van enerzijds organiseren en anderzijds cultuurverandering. De Auditcommissie heeft verder aangegeven behoefte te hebben aan een voortschrijdend financieel meerjarenkader met bijbehorende risicoanalyse.

In het verslagjaar heeft slechts één keer een lid bij een vergadering van de Raad van Toezicht verstek moeten laten gaan. Kwaliteitsborging: zelfevaluatie

Conform het bepaalde Branchecode Governance HBO heeft de Raad van Toezicht eind 2012 zijn eigen functioneren geëvalueerd. Daartoe is een vragenlijst rondgestuurd onder de leden, de leden van het CvB en de secretaris. Gelet op de beide wisselingen in de raad is gekozen voor een beperkte evaluatie in eigen huis. In 2013 zal een intensievere zelfevaluatie plaatsvinden onder externe begeleiding. De antwoorden op de vragenlijsten zijn besproken buiten aanwezigheid van het CvB. De conclusies zijn schriftelijk vastgelegd en met het CvB besproken. Ook daarvan is een verslag gemaakt. De belangrijkste uitkomsten van de zelf­ evaluatie zijn afspraken omtrent:

De Auditcommissie heeft verder gedurende de verslagperiode met het college gesproken over onder meer de invoering van riskmanagement, de herfinanciering van een aantal leningen, de financiële verrekening met de WUR/Van Hall Larenstein van het samenwerkingsverband Life Sciences & Technology, de doorstart van Gameship en de ontwikkeling van de controlfunctie van financial control naar businesscontrol. De Auditcommissie hecht veel waarde aan het verstevigen van de controlfunctie. Over de vormgeving van de controlfunctie zal aan de hand van een advies van KPMG begin 2013 een besluit worden genomen.

• h  et voorzien van agendapunten van een heldere bestuurlijke duiding door middel van een oplegger; • het beter sturen van de beleids- en besluitvormingsprocessen door de jaaragenda van de Raad van Toezicht voor te structureren; • het informeren van de Raad van Toezicht over het MD-beleid en de successieplanning ten aanzien van de managementlaag onder het CvB; • het eenmaal per jaar organiseren van een aparte strategiebijeenkomst, in aanwezigheid van het management; • het voeling houden met de organisatie door middel van regelmatige werkbezoeken aan instituten en het laten verzorgen van presentaties door directeuren, lectoren of staf­ medewerkers in de Raad van Toezicht.

Commissie onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten

Contact met de organisatie

Deze commissie richt zich op de wettelijke taak van de Raad van Toezicht om toe te zien op het systeem van kwaliteitszorg. Deze commissie, die zich nadrukkelijk richt op het systeem van kwaliteitszorg met betrekking tot de primaire processen, begint inmiddels navolging te krijgen in hogeschoolland. De commissie bestaat uit drie leden. Thema’s die in de commissie zijn besproken zijn de resultaten van opleidingsvisitaties, de voorbereiding van de instellingsaccreditatie in 2013, de kwaliteitszorg en validatie van onderzoek, het beleid ten aanzien van lectoraten, de voortgang van de uitvoering van het strategisch plan, de prestatieafspraken, de borging van het eindniveau en de uitkomsten en verbeterplannen van de jaarlijkse studenten­ enquête en het tweejaarlijkse medewerkerstevredenheidsonderzoek. De commissie constateert dat belangrijke stappen zijn gezet met betrekking tot de vormgeving van het systeem van kwaliteitszorg binnen de NHL en dat de opleidingen er over het algemeen kwalitatief goed voor staan. De commissie heeft met genoegen kennis genomen van het positieve rapport van de Validatiecommissie Kwaliteitszorg Onderzoek (VKO).

Naast werkbezoeken en presentaties zijn er diverse formele en informele momenten waarop leden van de Raad van Toezicht in contact staan met de organisatie: de jaarlijkse strategie dag met het CvB, directeuren en stafspecialisten, het bijwonen van inauguraties van lectoren, het voorzitterschap van de VSB-fonds beurscommissie, het bijwonen van de officiële opening van het studiejaar en diverse andere evenementen binnen de hogeschool. Door de Wet versterking besturing is de relatie met de Medezeggenschapsraad sedert 2011 geïntensiveerd met twee contactmomenten per jaar. Met de Medezeggenschapsraad is afgesproken dat eenmaal per jaar een delegatie van de Raad van Toezicht een reguliere vergadering van de Medezeggenschapsraad als toehoorder bijwoont. Daarnaast vindt eenmaal per jaar een formeel overleg met de Medezeggenschapsraad plaats met een eigen agenda. De delegatie van de Raad van Toezicht bestaat in beide gevallen uit de voorzitter als vaste vertegenwoordiger en een wisselend lid. Op die manier komen alle leden van de Raad van Toezicht in contact met de Medezeggenschapsraad. Deze werkwijze wordt door beide partijen gewaardeerd.

De interne organisatie De Raad van Toezicht bedankt studenten en medewerkers voor hun betrokkenheid bij de NHL. Samenstelling: diversiteit, competenties en profielschets

De personele samenstelling van de Raad van Toezicht is opgenomen in bijlage 1, met vermelding van hoofd- en relevante nevenfuncties. Het rooster van aftreden van de raad wordt gepubliceerd op de website. Bij het vervullen van toekomstige vacatures wordt gestreefd naar een evenwichtigere man-vrouw verhouding binnen de Raad van Toezicht.

Hayo Apotheker, Ruud Nijhof, Voorzitter Raad van Toezicht Vice voorzitter Raad van Toezicht Leeuwarden, maart 2013

Voor de leden van de Raad van Toezicht bestaat een competentieprofiel. Voor de functie van voorzitter is dit aangevuld met een aantal specifieke competenties. Met gebruikmaking van het competentieprofiel is in het verslagjaar een algemene profielschets opgesteld die bij werving wordt gebruikt. Per vacature worden er specifieke achtergrond- en competentieeisen aan toegevoegd. De profielschetsen worden voor advies voorgelegd aan de Medezeggenschapsraad.

12 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 13

1. 1.1

Profiel NHL Hogeschool

Kernwaarden en activiteiten NHL Hogeschool is een ambitieuze hogeschool. De NHL wil de professional die zichzelf weet te vernieuwen door een leven lang te leren klaarstomen voor de kenniseconomie die om dit type afgestudeerde vraagt. Deze professionals zullen in de toekomst hun kennis inzetten voor continuïteit, groei en innovatie in de regio.

Innovatieve professional

Grote maatschappelijke en economische opgaven die nu en in de toekomst spelen, vragen om innovatie en pro-activiteit. Om die reden kiest de NHL voor een multisectorale benadering. Over de grenzen van je eigen vak heen kunnen kijken en kunnen samenwerken zijn essentiële skills voor een innovatieve professional. De NHL voert dan ook als pay-off: NHL Hogeschool. Vergroot je perspectief. Nergens staat de ontwikkeling van persoonlijke kwaliteiten en mogelijkheden zo centraal als bij de NHL. Een persoonlijke en constructieve benadering tussen de hogeschool en de studenten, de interdisciplinaire aanpak en de aandacht voor ondernemerschap en praktijk­ gerichte innovatie zijn belangrijke speerpunten van de NHL. Door bij de NHL te studeren haal je als student het meeste uit jezelf en kom je het verst. Kernwaarden als talent, betrokken, open, initiatief, ondernemend, onderzoekend, vertrouwd, ambitie, stoer en trots voeren de boventoon. Talentontwikkeling

Om studenten een nieuwe, meer onderzoekende en experimenterende leerstijl te laten ontwikkelen, kiest de NHL voor het concept competentiegericht onderwijs. Een student formuleert zelf zijn onderwijsvraag, binnen de kaders van de beroepscompetenties. De NHL zet daar flexibel onderwijs en leerroutes tegenover. De NHL wil de komende jaren het onderwijs, zowel voltijd als deeltijd, verder flexibiliseren en een excellente vraaggestuurde didactiek ontwikkelen. De NHL vergroot daarom het maatwerk.

Werkplekleren en ICT

Het lectoraat ‘Werkplekleren en ICT’ van NHL Hogeschool startte in september met het project ‘Scenario’s voor effectief leren op de werkplek’. Met dit project wil de NHL een bijdrage leveren aan de verbetering van het beroepsonderwijs door de inzet van ICT. In het project wordt samengewerkt met de Open Universiteit, opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen, ROC Noorderpoort, ROC Friese Poort en verschillende leerwerkbedrijven in de noordelijke regio.

NHL Hogeschool 15

Om excellente studenten maximaal te ondersteunen bij het ontwikkelen van hun talenten en hun persoonlijke ambities waar te maken, is er het Excellentieprogramma. In het Excellentie­ programma werken studenten samen met ondernemers en mensen uit maatschappelijke organisaties of met kennisdiensten van de NHL. Betekenis in de regio

NHL Hogeschool vervult een belangrijke positie in de regio. Als onderwijsinstituut en als kennisinstituut. Onderwijsinstituut Als onderwijsinstituut biedt de NHL een breed aanbod aan opleidingen in velerlei vakgebieden, zowel voltijd als deeltijd. Mede door het niveau van de docenten biedt de NHL kwalitatief, gedegen onderwijs. Aan de NHL kunnen ruim zeventig opleidingen worden gevolgd. Dat zijn voltijd Associate degree- en bacholerstudies. Daarnaast zijn veel opleidingen (ook master) in deeltijd te volgen. Naast het bekostigd onderwijs kent de NHL ook een aanbod van cursorisch- en post-hbo onderwijs. Kennisinstituut Er is een duidelijke koppeling met de praktijk door de kenniscentra en lectoraten van de NHL. De meest zichtbare wordt vormgegeven vanuit kenniscentra, lectoraten en tailormade opleidingen. De NHL verzorgt onderzoek ten behoeve van bedrijven in de Noordelijke regio. Het onderzoek is praktijkgericht, ontwikkelingsgericht, gericht op het maatschappelijk belang, innovatief en hoogwaardig. De lectoraten sluiten aan op de topsectoren en speerpunten in de regio. NHL 25 jaar

In 2012 bestond de NHL 25 jaar. Vanaf de zomer 1987 gingen twaalf instellingen voor hoger beroepsonderwijs samen verder onder de naam Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, nu NHL Hogeschool. Om dat te vieren werd een uitgebreid programma georganiseerd: een mix van events voor en door (oud-) NHL’ers en haar relaties, met als rode draad het getal 25. Het programma van Opening Studiejaar met als thema Generatie NHL bood een scala van sprekers en workshops, geheel in stijl met de breedte van het kennisaanbod. Ook was er een optreden van het Noord Nederlands Orkest.

1.2

Duidelijk op koers Twee ontwikkelingen waren van groot belang voor de koers van de NHL in de toekomst: 1. De start van de uitvoering van het Strategisch Plan 2012-2015 ‘Verbindend perspectief’; 2. De prestatieafspraken met het ministerie van OCW. Door beide ontwikkelingen zijn de opgaven die de NHL moet vervullen sterker aangezet. De NHL weet inmiddels goed wát de hogeschool moet doen.

Netwerk Nieuw Bouwen

Op donderdag 2 februari organiseerde NHL Hogeschool een vervolgseminar van het project Netwerk Nieuw Bouwen met als thema duurzaam renoveren. NHL-studenten presenteerden de resultaten van hun onderzoek naar de duurzame renovatie van een wijk met portiekflats. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat duurzaam renoveren goedkoper is dan nieuwbouw. Daarnaast gaven mensen uit het werkveld hun visie op het thema van het seminar. Zo gaf Martin Liebregts, directeur van advies- en architectenbureau BouwhulpGroep, een lezing over renoveren op een duurzame manier. Het seminar was een vervolg op het seminar over duurzaam renoveren dat plaatsvond in juni 2011.

16 Jaarverslag 2012

Ad 1 Strategisch plan

Het Strategisch Plan 2012-2015 is in het verslagjaar in uitvoering genomen. Het plan borduurt voort op het daarvoor geldende strategisch plan. De missie is in dat verband ongewijzigd gebleven: het op een inspirerende en motiverende wijze een bijdrage leveren aan de transitie van de Noordelijke samenleving naar een kennisintensieve samenleving. Daartoe leidt de NHL innovatieve professionals op die in staat zijn over de grenzen van de eigen discipline heen samen te werken om oplossingen te vinden voor vraagstukken uit de beroepspraktijk. De NHL voert, onder andere door middel van lectoraten, praktijkgericht onderzoek uit naar vraagstukken uit die beroepspraktijk. Het eerste jaar van uitvoering stond vooral in het teken van een uitwerking en concretisering van de hoofdthema´s van het plan. De NHL heeft een stevig aantal projecten uitgevoerd op het vlak van deze ambities. Het strategisch plan kent drie ambities: 1. De kwaliteit van onderwijs en onderzoek verhogen: De NHL weet met welke expertisegebieden de hogeschool de komende jaren het profiel wil versterken. Het betreft: Veiligheid, Healthy Ageing, Duurzame ontwikkeling, Educatie & Jeugd, Concurrentiekracht MKB, Water & Maritiem en Innovatiekracht. De schakel tussen deze gebieden wordt gevormd door Enabling Technologies, het terrein waar de NHL excelleert door middel van multimedia, serious gaming, informatietechnologie en computer vision. De verbanden tussen technologische mogelijkheden en sociale aspecten vormt de rode draad tussen de expertisegebieden. Bijvoorbeeld: de techniek van veiligheid wordt gekoppeld aan het sociale fenomeen van internetgebruik. De techniek van games wordt toegepast in gezondheidszorg of onderwijs. De NHL verbindt disciplines met elkaar en werkt over de grenzen van vakgebieden heen. De NHL heeft in 2012 een visie, missie en doelen voor deze expertisegebieden ontwikkeld. Ook is een project ter voorbereiding van de instellingsaccreditatie in 2013 gestart. 2. Het studiesucces verhogen: De NHL weet welke doelstellingen de hogeschool moet bereiken. Ze hebben met name betrekking op de verhoging van het bachelorrendement. In 2012 heeft de NHL een project uitgevoerd om verder handen en voeten te geven aan de wijze waarop de hogeschool deze doelstelling wil realiseren. 3. De marktpositie versterken: De NHL wil haar positie op de markt van met name het cursorisch beroepsonderwijs versterken en heeft in 2012 de marketingfunctie versterkt. Dit heeft geresulteerd in een gegevens­ verzameling en een analyse op hoofdlijnen van de huidige situatie. Voor het realiseren van de drie hoofddoelstellingen van het strategisch plan heeft de NHL de volgende randvoorwaarden geformuleerd: 1. De continuïteit: De NHL wil de efficiency en effectiviteit van haar processen versterken. In 2012 heeft de NHL een traject met betrekking tot de ‘onderwijseconomie’ in gang gezet. Dit heeft onder andere geresulteerd in een uitvoerige gegevensverzameling die de basis vormt voor een verdere discussie over de wijze waarop de NHL het onderwijs zo efficiënt en zo effectief mogelijk kan aanbieden. 2. Een inspirerend werkklimaat: Op het terrein van een inspirerend werkklimaat zijn tal van initiatieven genomen om de kwaliteit van teamwerk te bevorderen. Mede in dit kader heeft de NHL een HRM-beleidsplan vastgesteld waarmee volgens een aantal stappen aanwezige en gewenste competenties binnen teams in beeld worden gebracht.

NHL Hogeschool 17

Eerste plaats Keuzegids Masters 2012

Professionaliseringsacademie

De NHL wil blijvend investeren in de ontwikkeling van medewerkers en daarom is in het voorjaar van 2010 de Professionaliseringsacademie opgestart met de bedoeling medewerkers te helpen zich te blijven ontwikkelen. Kortom: een leven lang leren binnen de NHL. De NHL wil met de Professionaliseringsacademie de relatie tussen onderwijsbeleid, HRM-beleid en professionaliseringsactiviteiten borgen. Eén van de doelen is om een actieve kennisuitwisseling tussen docenten en medewerkers van verschillende opleidingen te bevorderen.

De master eerstegraads lerarenopleiding Exacte Vakken van NHL Hogeschool, locatie Groningen, eindigde op de eerste plaats in de Keuzegids Masters 2012. De keuzegids wordt uitgegeven door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI). De master eerstegraads lerarenopleiding Exacte Vakken omvat de masters Leraar Natuurkunde en Leraar Wiskunde en is een samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. Naast docenten uit de bacheloropleidingen zijn universitaire docenten betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs.

Ad 2 Prestatieafspraken De tweede bepalende ontwikkeling is de formulering en vaststelling van de prestatieafspraken met de overheid geweest. Deze prestatieafspraken sluiten grotendeels aan bij de hierboven beschreven hoofdlijnen van het strategisch plan. De prestatieafspraken hebben betrekking op onder andere het bachelorrendement en de kwaliteit van docenten.

Om studiesucces te verhogen, zet de NHL met name in op het versterken van de studieloopbaanbegeleiding (SLB) met focus op strength based en resultaat gericht studeren. Daar zijn bij alle opleidingen projecten voor gestart. Tevens is het informatiesysteem verbeterd ter ondersteuning van het inzicht in de voortgang van de studie. Alle indicatoren zijn vertaald in een meerjarenreeks en toe­gevoegd aan de KPI’s die er al waren vanuit het strategisch plan.

De NHL heeft afspraken gemaakt op een aantal prestatie-indicatoren, zoals studiesucces (uitval, switch, bachelorrendement), docentkwaliteit (aantal docenten op masterniveau), onderwijsintensiteit (contacturen) en studentoordeel over de kwaliteit van het onderwijs. Dit sluit aan op het strategisch plan.

Voor de differentiatie is ingezet op meer participatie van alle opleidingen aan het Excellentieprogramma via minors. Daarnaast kent de NHL cum laude afstuderen. Beide wegen geven ruimte voor de excellente student. Ten behoeve van de studenten die meer moeite hebben met het hbo-niveau wordt ingezet op uitbreiding van Associete degreeopleidingen. In 2012 is een start gemaakt met het op grote schaal digitaal toetsen bij de start van de opleiding en aansluitend aanbieden van cursussen op maat om deficiënties weg te werken.

Onderstaand zijn de prestatieafspraken uiteengezet, met daarbij de tussentijdse uitkomsten. Op basis van de tussenevaluatie op het strategisch plan zal in de op te stellen kaderbrief acties worden opgenomen om de streefwaarde te kunnen realiseren. De prestatieindicatoren zijn integraal doorvertaald in de organisatie en komen in de RGM-afspraken in bespreking van de verantwoordingsmomenten aan de orde. Prestatie-indicatoren

Voor de verdere ontwikkeling van de focus op de speerpunten van de NHL is een stevig programma gestart. Hierin wordt het hoofdthema van de NHL, Enabling Technologies, en de uitwerking daarvan op de zes expertisegebieden verder uitgewerkt.

Resultaten en ambities Waarde 2011-2012

Waarde 2012-2013

Streefwaarde Eind 2015

Studiesucces: uitval

22,9%

24,2%

Max 25%

Studiesucces: switch

9,5%

10,1%

9,5%

Studiesucces: bachelorrendement

61,8%

58,9%

65%

Kwaliteit: Studentenoordeel

3,6

3,6

3,7

NHL Hogeschool is een dynamische organisatie waar ruim 1.000 gedreven mensen werken,

Docentkwaliteit: docenten / lectoren met master / PhD

62%

60%

75%

met hun eigen specifieke expertise. De NHL staat bekend als nuchter maar gedreven, open

Onderwijsintensiteit: aandeel opleidingen met minder dan 12 geprogrammeerde contacturen per week

0%

0%

0%

Indirecte kosten: verhouding OP / OOP

55,6% OP 44,4% OOP

57,6% OP 42,4% OOP

55,6% OP 44,4% OOP

1.3

De organisatie

en sociaal. Zo’n 11.000 studenten volgen onderwijs aan de NHL. Dit kan in Leeuwarden op de hoofdlocatie zijn, maar ook op Terschelling, in Groningen of Zwolle.

Opleidingen en instituten

Van de 1.662 studenten die zich in 2007 hebben inschreven, hebben 1.183 zich in 2008 heringeschreven. Daarvan heeft 58.9% binnen 5 jaar (dus uiterlijk in studiejaar 2011-2012) een diploma behaald. Dat is een verslechtering ten opzichte van het jaar daarvoor. Van de studenten die zich in 2006 inschreven hadden, had 61.8% binnen 5 jaar een diploma behaald. De uitval bedraagt 24,2% en zit binnen de streefwaarde. Het aantal switchers is op dit moment met 10,1% te hoog. Het algemeen oordeel van de studenten betreffende de kwaliteit, gemeten in de Nationale Studenten Enquête, bedraagt 3.6. Dit is conform de waarde 2011-2012 en behoeft nog enige verbetering. Ondanks dat er fors geïnvesteerd wordt in het opleiden en aantrekken van master-geschoolde docenten daalt het percentage door met name de uitstroom van pensioengerechtigden met een master-opleiding (1e graads docenten). De onderwijsintensiteit kan momenteel niet kwantitatief gemeten worden, maar op basis van ons kwalitatieve oordeel kunnen we stellen dat de norm van 12 geprogrammeerde contacturen wordt behaald. De verhouding van de indirecte kosten gemeten in de verhouding van OP/OOP is verbeterd ten opzichte van het jaar daarvoor en is daarmee positief ten opzichte van de streefwaarde. 18 Jaarverslag 2012

De NHL is uniek in de regio. De hogeschool heeft 76 opleidingen: een breed aanbod van bachelors, hoogwaardige masters en Associate degrees. Deze diversiteit is de kracht van de NHL. Wie wil studeren, kan op de NHL kiezen uit vele opleidingen: van Informatica tot Verpleegkunde en van Commerciële Economie tot Leraar Maatschappijleer. Het onderwijsaanbod van de NHL is ondergebracht in vier instituten: • Economie & Management • Educatie & Communicatie • Techniek • Zorg & Welzijn Elk instituut wordt geleid door een instituutsdirecteur. Deze is verantwoordelijk voor onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten. De instituutsdirecteur werkt volgens de kaders van het strategisch plan. Een instituut is onderverdeeld in onderwijsafdelingen. Deze worden geleid door afdelingshoofden.

NHL Hogeschool 19

Learning Centre

Behalve de instituten heeft de NHL het Learning Centre. Dit onderdeel ondersteunt NHL-breed het competentiegericht leren. Studenten en medewerkers kunnen via het Learning Centre allerlei cursussen, workshops of trainingen volgen en zo hun kennis uitbreiden. Een deel van de cursussen is gericht op het ontwikkelen van vaardigheden, zoals Excel Plus, Nederlands formuleren en structureren en Conflicthantering. Andere trainingen richten zich meer op de ontwikkeling van het individu. Voorbeelden hiervan zijn Heroriëntatie studie­ loopbaan, Positieve psychologie en deficiëntieprogramma’s op het terrein van Nederlands, Engels en wiskunde. In samenwerking met de afdeling HRM is speciaal voor medewerkers een Professionaliseringsacademie opgericht, waarbinnen een gericht scholingsaanbod wordt verzorgd. De uitvoering hiervan is ondergebracht bij het Learning Centre. Service Centre voor Kwaliteit en Organisatie

De ondersteunende stafdiensten van de NHL werken samen in het Service Centre voor Kwaliteit en Organisatie (SCKO). Dit centrum heeft een brede taakstelling, waaronder ontwikkeling, advies en uitvoering van beleid. Het SCKO werkt voor de instituten en het CvB en bestaat uit de volgende afdelingen: • Facilitaire Zaken • Informatisering • Marketing & Communicatie • Onderwijs & Kwaliteit • Human Resources Management • Onderwijs Servicebureau • Inkoop Het SCKO wordt geleid door een directeur. De zeven afdelingen worden aangestuurd door afdelingshoofden. Directie Finance & Control

Naast het SCKO kent de staforganisatie een directie Finance & Control. Aan het hoofd staat een directeur. De directie Finance & Control bestaat verder uit de concerncontroller en de afdeling Financiële Administratie, geleid door een hoofd. De directie heeft een functionele relatie met de businesscontrollers van de instituten en het SCKO. Bestuur en ondersteuning

Het CvB bestaat uit twee leden: Willem Smink, voorzitter en Diane Keizer-Mastenbroek. Samen hebben zij de dagelijkse leiding over de NHL. Het college is verantwoordelijk voor de realisatie van de visie, de missie en de doelstellingen van de NHL. De collegeleden hebben elk hun eigen portefeuille en zijn verantwoordelijk voor verschillende beleidsterreinen en organisatieonderdelen (bijlage 2). Het CvB vergadert wekelijks in aanwezigheid van de bestuurssecretaris en, op uitnodiging, inhoudsdeskundigen. Elke twee weken overlegt het college met de vier instituutsdirecteuren en de twee stafdirecteuren in het Platform voor Beleid en Innovatie (PBI, zie ook hierna). Het PBI bespreekt alle belangrijke ontwikkelingen binnen en buiten de NHL, bijvoorbeeld op het gebied van strategie, onderwijsconcept, lectoraten, contractactiviteiten, informatisering, intern bekostigingsmodel en Noordelijke samenwerking.

Eervolle erkenning internationaal project

Van 7 tot 16 mei bezochten veertig Chinese studenten uit Guangzhou (China) NHL Hogeschool. De studenten uit China werkten in zeven lesdagen intensief samen met NHL-studenten bij het maken van verbetervoorstellen voor bedrijven in de regio. In gemengde teams analyseerden de studenten de service van een bedrijf. Iedere groep presenteerde zijn verbetervoorstel aan de jury, die onder meer bestond uit een raadslid van de Chinese ambassade en de directeur van Guangzhou College. Het project kreeg een eervolle erkenning als good-practice op de site van de NVAO.

20 Jaarverslag 2012

Bureau Bestuursondersteuning staat het CvB bij op het gebied van juridische, algemeen bestuurlijke en secretariële zaken. Het bureau wordt rechtstreeks aangestuurd door het CvB. Medezeggenschap

De NHL koos in 2010 voor handhaving van een ongedeelde medezeggenschapsstructuur. Dat betekent dat de Wet op de ondernemingsraden niet van toepassing is. De NHL heeft een Medezeggenschapsraad die het CvB gevraagd en ongevraagd adviseert en op bepaalde onderwerpen instemmingsrecht heeft. De Medezeggenschapsraad wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris, die deel uitmaakt van Bureau Bestuursondersteuning. Naast de Medezeggenschapsraad op hogeschoolniveau zijn er per instituut en het SCKO deelraden. De deelraden overleggen met hun directeur over voorstellen die het eigen organisatie­ onderdeel aangaan. De omvang van de deelraden is afhankelijk van de grootte van het organisatieonderdeel. De medezeggenschapsraden zijn, met uitzondering van de Deelraad, SCKO paritair samengesteld. De leden worden gekozen door en uit de personeelsleden en studenten van de NHL. De zittingstermijn van de studentleden en de personeelsleden van de medezeggenschapsraden is gelijk en bedraagt twee jaar. De verkiezingen voor de raden worden georganiseerd door het Stembureau. Besturingsfilosofie en reorganisatie

In het verslagjaar is een proces in gang gezet om te komen tot een betere sturing. Dit heeft zich onder andere vertaald in een nieuwe besturingsfilosofie en de start van een reorganisatie­ proces van het SCKO. Besturingsfilosofie

Hogescholen in Nederland moeten aan hoger gestelde eisen van kwaliteit en risico­ management voldoen. De hogere eisen die aan de hogeschool worden gesteld vragen om gerichte aandacht voor kwaliteit en budget. Binnen de inhoudelijke en financiële kaders van de NHL, vastgelegd in een strategisch plan en in begrotingen en jaarplannen, heeft het afdelingsmanagement hierbij de taak risico’s te pareren en kwaliteit uit te bouwen door onderwijskundig leiderschap. De hogeschoolbrede thema’s krijgen verder accent door vaker programmasturing toe te passen. In combinatie met resultaatgericht management ontstaat zo een matrix van lijn­ verantwoordelijkheden en thematische sturing. Gezamenlijke keuzes die binnen de NHL worden gemaakt voor zwaartepuntvorming, profilering en onderwijsvernieuwing krijgen zo de aandacht die ervoor nodig is. Om die keuzes weloverwogen en met oog voor de uitvoerbaarheid te kunnen maken, is een betere interactie tussen uitvoerende en strategische niveaus binnen de NHL nodig. Instituutsdirecties vormen daarbij het intermediaire niveau. Deze sturing in de lijn en vanuit programma’s komt bij elkaar in het PBI. Aan dit platform nemen het CvB, de instituutsdirecteuren en stafspecialisten deel. Het PBI is verantwoordelijk voor een collegiale besluitvorming van hoge kwaliteit in termen van scherpte, diepgang, strategische oriëntatie en uitvoerbaarheid. Het PBI bewaakt de slagkracht van de matrixsturing door een primaire focus op het belang van de NHL als geheel en op de daadwerkelijke veranderingen die in gang moeten worden gezet. Reorganisatie

De directeur van de Service Organisatie en de instituutsdirecties zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de effectiviteit en de efficiency van de ondersteunende diensten en processen van de NHL. Deze gezamenlijke verantwoordelijkheid moet bewerkstelligen dat over de grenzen van organisatieonderdelen heen optimalisatie kan plaatsvinden. Voor de verdere verbetering van de ondersteunende processen richten we een Service Centre in dat werkt aan de verdere standaardisering en verbetering voor student en medewerker. Tevens willen we de verantwoordelijkheden waar mogelijk lager in de organisatie beleggen. Daarbij hoort dan een goed ingerichte controlfunctie.

NHL Hogeschool 21

Organogram

Raad van Toezicht Hayo Apotheker (vz.)

College van Bestuur

Willem Smink (vz.) en Diane Keizer-Mastenbroek (lid)

Bureau Bestuursondersteuning

Directie Finance & Control Johan Wobma

Service Centre voor Kwaliteit en Organisatie André Abrahamse

Afdeling Facilitaire zaken en Huisvesting Mathijs Rutten

Afdeling Informatisering André Abrahamse

Afdeling Marketing & Communicatie

Sarolta van Beek (a.i.)

Afdeling Onderwijs & Kwaliteit

Simone Schoonhoven

Afdeling Human Resource Management Gerard Angenent

Afdeling Onderwijs Servicebureau

Afdeling Inkoop

Sijke van der Heide

Duco Boonstra

Afdeling Financiële Administratie Hans Paul van der Snee

Learning Centre Rob Reichardt

Instituut Economie & Management Egon van der Veer

Instituut Educatie & Communicatie Geiske Tol

Instituut Zorg & Welzijn

Willie van der Galiën-Roodhardt

Instituut Techniek Hans Drijfhout

Afdeling Business Administration

Afdeling Communicatie

Afdeling Gezondheidszorg & Theologie

Afdeling Built Environment

Afdeling Economics

Afdeling Exacte Vakken

Afdeling Welzijnsopleidingen

Afdeling Communication & Multimedia Design Gert Flikkema (a.i.)

Afdeling Information & Organisation

Afdeling Kunst & Educatie

Afdeling Engineering

Afdeling Marketing Management

Afdeling Lerarenopleiding Basisonderwijs Klaske Jellema-van der Meulen (a.i.)

Afdeling Maritiem Instituut ‘Willem Barentsz’ Gerrit van Leunen

Afdeling Thorbecke Academie

Afdeling Sociale Vakken

Afdeling Life Sciences & Technology *

Gerrit Baan

Jaap Bakker (a.i.)

Reinskje Suierveld

Harjan Jalvingh

Danny Buma

Rob Koning

Jooske Haije

André Oosterhof

Harrie Dijkstra

Soon Hee Santema-Terwee

Angela Schat

Anna Gerritsma

Wendy Zuidema-Haans

Sjouke Wouda

Afdeling Talen

Alex van der Stouwe

Afdeling Educatief Centrum Noord Oost Trijnie Vos

Interafdeling Educatieve Masteropleidingen Feico Smeding (a.i.)

22 Jaarverslag 2012

* Betreft samenwerking op grond van een gemeenschappelijke regeling in de zin van art. 8.1 WHW met de Stichting Van Hall Larenstein.

NHL Hogeschool 23

2. NHL Hogeschool is als kennisinstelling sterk geworteld in de Noordelijke regio. Met een

Het onderwijs en onderzoek van de NHL

breed aanbod aan opleidingen is de hogeschool bovendien verbonden aan vrijwel alle sectoren in de maatschappij. Opleidingen van de NHL zijn steeds vaker gekoppeld aan één of meer lectoraten. Binnen deze lectoraten wordt over de grenzen van opleidingen heen samengewerkt met het regionale mkb, industrie, overheden en instellingen van publieke dienstverlening. Docenten en studenten dragen zo bij aan praktijkgericht onderzoek, gericht op verbeteringen en innovatie van de beroepspraktijk.

2.1

Onderwijsaanbod De NHL bood in 2012 76 opleidingen aan in 113 varianten (vt/dt en duaal), in 4 Associate degree, 11 master- en 61 bacheloropleidingen. Daarnaast heeft de NHL een omvangrijk aanbod aan contractonderwijs. Aanbod

De belangrijkste doelgroep van de NHL is scholieren. Daarnaast is er een groeiend aantal professionals dat gebruik maakt van het onderwijsaanbod van de NHL. De masters richten zich met name op de doelgroep professionals en worden alleen in deeltijd aangeboden. In bijlage 3 is een overzicht te vinden van alle in het CROHO geregistreerde opleidingen. Mutaties opleidingen 2012

Wijziging In 2012 is landelijk de naam van alle opleidingen Management, Economie en Recht gewijzigd in Bedrijfskunde-MER. Ook de bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica en de bachelor en Associate degree opleiding Personeel en Arbeid zijn van naam veranderd in bachelor Business IT & Management en bachelor en Ad Human Resource Management. Beëindiging De duale variant van de bacheloropleiding tot Verpleegkundige is beëindigd.

Geld inzamelen voor goed doel

Begin 2012 keerden vijf NHL-studenten van de opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) terug van een roadtrip door Europa met een camper. De rondreis van vijftig dagen was geen vakantie, maar een studentenproject. Hiermee werkten de studenten niet alleen voor studiepunten, ze haalden ook nog eens vijfduizend euro op voor stichting ‘Doe een Wens’.

NHL Hogeschool 25

2.2

Kwaliteit: voortdurende uitdaging

Instroom NHL Hogeschool naar opleidingsvorm en aantal (Bron: HBO-raad)

De NHL wil de kwaliteit van haar diensten en producten structureel, systematisch en samen-

NHL Voltijd

NHL Deeltijd

NHL Duaal

NHL Totaal

hangend verbeteren en wel op zo’n manier dat medewerkers én studenten kwaliteit niet als

2006

2.419

348

22

2.789

vanzelfsprekend beschouwen, maar als een permanente uitdaging. Dat geldt voor onderwijs,

2007

2.526

380

11

2.917

maar ook voor onderzoek en contractactiviteiten. Deze drie elementen zijn onlosmakelijk

2008

2.321

524

33

2.878

met elkaar verbonden. Ook de kwaliteit van de ondersteunende producten en diensten is

2009

2.540

643

40

3.223

voor alle belanghebbenden belangrijk. Kwaliteit vraagt daarom om permanente aandacht

2010

2.382

708

52

3.142

en inspanning.

2011

2.594

602

46

3.242

2012

2.769

618

57

3.444

De NHL heeft in 2012 een project instellingsaccreditatie gedefinieerd met als doel de NHL verder voor te bereiden op de instellingsaccreditatie, zodat deze in 2013 met succes doorlopen kan worden. De volgende opleidingen zijn in 2012 gevisiteerd: Scheepsbouwkunde en Associate degree Maritieme Techniek, opleiding tot Verpleegkundige, Culturele en Maatschappelijke Vorming en Leraar Theologie. De NVAO, de accrediterende instantie, heeft voor een deel van de visitaties al een positief besluit afgegeven. In de loop van 2013 zal de NVAO de resterende beoordelingen uitvoeren.

Vooropleiding instroom

Het grootste deel van de instroom (44,3%) bestaat uit studenten met een havo-vooropleiding. Het aandeel havisten is vrijwel gelijk aan het landelijke beeld. Instroom NHL Hogeschool naar vooropleiding in % (Bron: HBO-raad)

In 2012 nam de NHL deel aan de Nationale Studenten Enquête (NSE). Uit de analyse blijkt dat de NHL-student gemiddeld ongeveer even tevreden is als alle studenten in Nederland. NHL-studenten zijn net als in 2011 tevredener dan landelijk gemiddeld over de mogelijkheid die hun opleiding biedt om zelf de inhoud te bepalen. Ook tevredener dan landelijk gemiddeld zijn de NHL-studenten over de studiebegeleiding. De validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek stelde vast dat de NHL de kwaliteitszorg voor haar onderzoek goed op orde heeft.

2.3

HAVO

VWO

MBO

HO

Overig

2006

34,9

5,0

32,7

13,7

13,7

2007

33,6

4,9

32,9

15,0

13,6

2008

37,7

5,2

29,1

16,7

11,3

2009

35,3

5,5

29,4

19,9

9,9

Oordeel Keuzegids

2010

35,7

6,0

31,2

19,5

7,6

Half oktober 2012 verscheen de Keuzegids HBO Voltijd 2013, uitgegeven door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI). De ranglijst geeft een oordeel over de kwaliteit van opleidingen. De samenstelling is gebaseerd op een combinatie van studentenoordelen, het oordeel van experts en cijfermatige informatie als slagingspercentages. Hierin worden hogescholen en opleidingen beoordeeld op een aantal criteria. De NHL stond met zes opleidingen op een eerste plaats in de Keuzegids HBO Voltijd 2013. Het gaat om de opleidingen Docent Theater, Ocean Technology, Maritiem Officier, Scheepsbouwkunde/ Maritieme Techniek, Docent Beeldende Kunst & Vormgeving en European Studies.

2011

46,1

6,3

31,1

10,7

5,8

2012

44,3

6,0

29,9

15,9

3,9

Instroom en inschrijvingen en rendement Instroom

In 2012 stroomden 3.444 studenten in bij de NHL. Dit is een stijging van 200 studenten ten opzichte van 2011 (7,5%). Landelijk daalde de instroom in het hoger beroepsonderwijs met 2%. De landelijke trend voor voltijd daalt inmiddels, terwijl de instroom voltijd bij de NHL met 8% stijgt. De instroom deeltijd bij de NHL is nagenoeg gelijk aan 2011, landelijk is er een daling met ruim 14%.

Instroom per sector

De grootste instroom in 2012 vond plaats bij de sector hoger economisch onderwijs (HEO), evenals in 2010 en 2011. De sectoren hoger pedagogisch onderwijs en hoger sociaal agogisch onderwijs dalen beide in 2012, dat is ook landelijk het geval. Instroom NHL Hogeschool naar hbo-sector in % (Bron: HBO-raad)

HEO

HGZO

KUO

HPO

HSAO

HTNO

2006

31

5

2

22

15

25

2007

30

3

2

23

18

24

2008

28

4

2

25

17

24

2009

24

4

1

30

14

28

2010

30

4

1

28

13

24

2011

30

6

1

24

15

25

2012

32

6

2

22

13

25

Studie- en werkconferentie sociaal werk

Sociaal werk wordt, evenals andere beroepen, beïnvloed door het voortschrijdende proces van globalisering. Wat betekent dit voor het werk en de opleidingen? Om hier antwoord op te vinden, organiseerde NHL Hogeschool op donderdag 22 maart van 09.30 tot 16.30 uur een studie- en werkconferentie met als thema: ‘Internationaliseren in sociaal werk-opleidingen: wat, hoe en waarom?’.

26 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 27

Healthy Ageing through Serious Gaming

Regionale herkomst instroom 2012



Leeuwarden

526

669

Drachten Groningen



Grouw, Berlikum 362

122 127 151

Sneek Franeker 303

180

Gorredijk, Heerenveen

Op donderdag 23 februari organiseerde NHL Hogeschool een eindcongres van het internationale onderzoeksproject ‘Healthy Ageing through Serious Gaming’ (HASeGa). Dit SIA-RAAK gefinancierde onderzoek gaat in op de vraag: hoe kunnen ouderen langer zelfredzaam blijven met behulp van serious games? Het project geeft interessante en nuttige resultaten. Daarnaast heeft het een nieuw dansspel opgeleverd dat mogelijk de kans op vallen bij ouderen vermindert en heeft het onderzoek geleid tot internationale kennisdeling rondom dit thema.

189



Dokkum Bolsward

278

Verdeling ingeschreven studenten NHL 2012 naar hbo-sector in % (Bron: HBO-raad)

Joure

235

Overig

HBO inschrijving 2012

Ruim 20% (669 overig) is niet herleidbaar naar een specifieke regio.



Marktaandeel instroom

In 2011 bedroeg het marktaandeel instroom 2,56%, in 2012 is een marktaandeel instroom van 2,77% gerealiseerd, opnieuw een lichte stijging ten opzichte van het voorgaande jaar.

HEO

204 (2%)

2.717 (25%)

HGZO 3.194 (30%)



Er studeren meer mannen (53%) aan de NHL dan vrouwen (47%). De instroom van vrouwen is ten opzichte van 2011 wel weer iets toegenomen. Het percentage is nu 49% (was 47%). Het aantal ingeschreven studenten is in 2012 met 198 toegenomen ten opzichte van 2011.

HSAO HTNO



Samenstelling

HPO

KUO 409 (4%)

1.317 (12%)

2.949 (27%)

Man-vrouw verdeling ingeschreven (collegegeldbetalende en niet-collegegeldbetalende) studenten NHL 2006-2012 (Bron: HBO-raad)

Ingeschreven

Man

Vrouw

2006

9.944

5.323

4.621

2007

10.090

5.312

4.778

2008

10.121

5.255

4.866

2009

10.441

5.575

4.866

2010

10.790

5.667

5.123

2011

11.177

5.924

5.253

2012

11.376

6.029

5.347

Verdeling ingeschreven studenten NHL 2012 naar opleidingsvorm in % (Bron: HBO-raad)

Verdeling opleidingsvorm 2012

147 (1%)

2.127 (20%)

Voltijd Deeltijd Duaal

8.516 (79%)

Het totale marktaandeel (inschrijvingen) is in 2012 2,66%.

Verdeling ingeschreven studenten NHL 2012 naar leeftijd in %



< 20

369

802

275

25-29 30-39



Het gemiddelde afstudeerrendement (na vijf jaar studie) van alle NHL-opleidingen samen ligt voor het instroomcohort 2006 iets lager dan het gemiddelde van alle opleidingen in Nederland. De sector HEO doet het al jaren structureel beter dan landelijk (voor het cohort 2006 52,7% t.o.v. 47,8%). Ditzelfde geldt voor de sector HTNO (voor het cohort 2006 58,0% t.o.v. 52,4%). De sector HPO scoort nog onder het landelijk gemiddelde.

40+

Het afstudeerrendement van de vrouwelijke studenten van de NHL is structureel hoger dan dat van de mannelijke studenten van de NHL. Van het cohort 2006 is bijna 60% van de vrouwen na vijf jaar afgestuurd, tegen bijna 48% van de mannen.

345

1351

28 Jaarverslag 2012

20-24

Studierendementen

Ten aanzien van vooropleiding en studierendement blijven studenten met een vwo- of ho-vooropleiding (respectievelijk een rendement van 67,1 en 76,7%) het beter doen dan studenten met een mbo- of havo-opleiding (respectievelijk 51,4 en 45,5%). Opmerkelijk was ook het studierendement bij mensen met vooropleiding ‘onbekend’: het instroomcohort 2003 had een rendement van 100%, het cohort 2004 40% en het instroomcohort 2005 een rendement van 33,3%. Het instroomcohort 2006 bevatte geen studenten met vooropleiding ‘onbekend’. NHL Hogeschool 29

2.4

Afstudeerrendement na vijf jaar studie per instroomcohort in % (Bron: HBO-raad)

NHL

Landelijk

2000

55,5

56,8

2001

58,0

57,0

2002

58,5

58,6

2003

59,3

58,6

2004

55,9

57,3

2005

56,7

56,3

2006

53,6

54,0

Vernieuwing van de beroepspraktijk/kennisvalorisatie Onderzoek

Naast onderwijs heeft praktijkgericht onderzoek een vaste plaats verworven binnen hogescholen. Binnen de NHL is onderzoek nadrukkelijk onderdeel van het primair proces, samen met en in interactie met het onderwijs.

Uitval

Sinds 2006 was er sprake van een sterke daling van de uitval van eerstejaarsstudenten. De NHL loopt hier zelfs iets voor op de landelijke trend. In het studiejaar 2010-2011 is het uitval­ percentage weer licht gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Het uitvalpercentage na drie jaar ligt nog steeds onder het landelijk gemiddelde. De NHL streeft ernaar de uitval na het eerste jaar zoveel mogelijk te beperken. Uitval na één jaar studie en na drie jaar studie in % (Bron: HBO-raad)

NHL na 1 jaar

Landelijk na 1 jaar

NHL 3 jaar

Landelijk 3 jaar

2002

12,8

15,7

18,0

21,6

2003

13,3

15,3

19,0

21,3

2004

14,6

15,3

20,8

21,7

2005

13,1

15,6

20,2

22,2

2006

16,8

17,3

22,7

23,1

2007

15,4

17,6

20,4

22,4

2008

13,0

15,5

20,0

21,5

2009

13,5

15,8

nb

nb

2010

12,9

16,2

nb

nb

De nadruk ligt op het samen of in afstemming met de beroepspraktijk ontwerpen en ontwikkelen van producten, processen of diensten. Hierbij wordt aangesloten bij onderzoek volgens het brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (2007). Dit onderzoek heeft de volgende kenmerken: • geworteld in de beroepspraktijk; • multidisciplinair (veelheid van methodologische benaderingen); • methodologisch verantwoord; • geïntegreerd met de cultuur van de instelling (verbinding met het onderwijs); • geplaatst in een duurzaam netwerk met externe partijen; • gevarieerd en afgestemd op verschillende beroepspraktijken. Door middel van uitvoeren van praktijkgericht onderzoek fungeert de NHL als aanjager van innovatie, een noodzakelijke schakel in de kennisvalorisatie en als motor voor de werk­ gelegenheid. Zo is de NHL in de (Noordelijke) regio een centrale kennispartij die samenwerking met andere partijen bevordert, inhoudelijke kennis over verschillende thema’s inbrengt en innovatieprojecten- en experimenten in samenwerking met bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties tot stand brengt. De NHL heeft op (bijna) alle genoemde kennisvelden inhoudelijke kennis én de proceskennis om dit in samenwerkingsverbanden te organiseren. De NHL is gegroeid tot een Regional University of Applied Sciences, maar wil zich blijven ontwikkelen. De NHL streeft naar een toename van het aantal lectoraten. In 2012 kwamen er drie bij: Windenergie, Maritieme Innovatieve Technieken en Persoonlijk Leiderschap en Innovatiekracht. Ook zijn er nieuwe masters ontwikkeld en RAAK-projecten aangevraagd en uit­gevoerd. Het project I-lift is daar een mooi voorbeeld van. Op basis van ervaring met serious games worden de mogelijkheden verkend om verpleegkundigen en verzorgenden op een betere en doeltreffender manier til- en verplaatsingsvaardigheden te laten oefenen. Binnen de NHL krijgt het praktijkgericht onderzoek vorm en inhoud binnen lectoraten. Overzicht

Diplomarendement

Zowel bij de NHL als op landelijk niveau is het aantal uitgegeven diploma’s gestegen. De dreiging van de langstudeerboete heeft hierbij zeker een rol gespeeld. Diplomarendement (uitgegeven diploma’s)

NHL

Landelijk

2005

1.742

64.302

2006

1.774

65.231

2007

1.749

65.739

2008

1.759

66.953

2009

1.733

67.562

2010

1.760

67.729

2011

1.849

71.045

30 Jaarverslag 2012

Eind 2012 telde de NHL de volgende lectoraten: • Cybersafety • Duurzame Schoolontwikkeling • Fries en meertaligheid • iHuman - Welzijn Zorg Digitaal • i-Thorbecke • Langdurig Problematische Gezinnen: maatschappelijke participatie door mensen met een licht verstandelijke beperking • Maritiem, Marien, Milieu & Veiligheidsmanagement • Maritieme Innovatieve Technieken • Ondernemerschap & Risicofinanciering • Open Innovatie • Persoonlijk Leiderschap & Innovatiekracht • Serious Gaming • Social Media en Reputatiemanagement • Taalgebruik & Leren • Werkplekleren en ICT • Windenergie • Wonen-, welzijn- en zorg op hoge leeftijd: Talmalectoraat • Zonnestroom & Vervoer NHL Hogeschool 31

Een aansprekend voorbeeld is het RAAK-project legolisering van vernieuwbouw. Het doel is het betaalbaar houden van huurwoningen op de lange termijn door energieneutraal te vernieuwbouwen. De markt vraagt steeds meer om een vernieuwde samenwerking gebaseerd op commitment, wederzijds vertrouwen en kennisdeling om een betere kwaliteit te waarborgen. Marktpartijen zijn zich bewust van dit veranderingsproces, maar worstelen nog met vragen om de huidige denkwijze en werkwijze te veranderen en te doorbreken. ‘Legolisering van de Bouw’ laat zien dat het anders kan en moet op een moment dat de wereld zich bevindt in crisis. Bouwwerken moeten net zoals auto’s, computers, televisies en vliegtuigen evolutionair worden ontwikkeld, zowel nieuwbouw als renovatie. Design & Construct maakt plaats voor Research & Development. Dit project streeft dus naar een compleet andere werkwijze en ketensamenwerking met als resultaat drastische energiebezuiniging.

Inauguraties

In het verslagjaar werden de volgende lectoren op de volgende data geïnaugureerd: • Jan Berenst, lector Taalgebruik & Leren: 17 januari • Hylke van Dijk, lector Serious Gaming: 22 maart • Bert Plomp, lector Zonnestroom & Vervoer: 20 september Kenniscentra en contractactiviteiten

De contractactiviteiten zijn ondergebracht in de kenniscentra van de NHL. Deze verbinden het onderwijs met de praktijk en houden zich bezig met onderzoek, advies en uitvoering van projecten. Daarnaast verzorgen de kenniscentra opleidingen en cursussen voor bedrijven en instellingen. De NHL ambieert een sterke groei op het gebied van onderzoek en contract­ activiteiten. Het aantal lectoraten en de omzet uit contractactiviteiten moeten toenemen.

Naast de RAAK-projecten is sinds 2011 de oprichting van Centres of Expertise een belangrijke ontwikkeling. Deze centres vormen een unieke samenwerking tussen onderwijs, onderzoek, overheid en ondernemingen. Ze brengen nieuwe technologieën, studenten, docenten en bedrijfsleven samen en zijn daarmee hét centrum voor kennisvalorisatie en innovatie op diverse terreinen. Naast het al toegekende Centre of Expertise Water participeert de NHL in 2012 in twee andere centres: het Centre of Expertise Healthy Ageing en het Centre of Expertise Energie. Deze centres zijn ook een vehikel om als living lab te opereren: een living lab is een omgeving waarin innovaties niet alleen worden bedacht en ontwikkeld, maar ook worden toegepast en getest in een reële omgeving met gebruikers. Op deze wijze is NHL mede producent van innovatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.

Bedrijven en instellingen weten steeds beter de weg naar de NHL te vinden. Vaak kloppen ze aan bij één van de kenniscentra voor advies, in-company opleidingen of de uitvoering van een (onderzoeks)project. In 2012 waren binnen de NHL veertien kenniscentra actief: • Computer Vision • Communicatie • Economie & Management • Educatief Centrum Noord en Oost (ECNO) • Engineering • Hotspot Duurzame Energie • Internet Academie • Jachtbouw • Life Sciences R&D • Maritiem Instituut Willem Barentsz • Multimedia • Ruimtebouwers • Shared Space • Zorg & Welzijn In bijlage 6 staan de kenniscentra met hun aandachtsterreinen en activiteiten vermeld. De kenniscentra en lectoraten leveren een substantiële omzet. De externe inkomsten bedroegen in totaal 11,2 miljoen euro. Dit komt overeen met 12,4 procent van de totale baten. Samen met de lectoraten zorgen de kenniscentra ook voor kennisontwikkeling; het onderwijs en de innovatie in de regio worden er door gestimuleerd. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de zogenaamde RAAK-projecten. Samen met het mkb en professionals in de publieke sector werkt de NHL direct aan kenniscirculatie en kennisontwikkeling. Hiermee draagt de NHL niet alleen bij aan de innovatiekracht van de regio, maar kan zij met de nieuwste inzichten ook toekomstige innovatieprofessionals opleiden. Ook in 2012 heeft de NHL weer een substantieel aantal RAAK-projecten in uitvoering mogen nemen, namelijk vijf, op diverse terreinen, van onderwijs tot maritieme projecten.

Thorbecke scriptieprijs

Woensdag 11 juli overhandigde de Thorbecke Academie aan vierenveertig studenten van de opleidingen Bestuurskunde, Integrale Veiligheid en European Studies het felbegeerde Bachelor-diploma. Twee studenten van de opleiding Bestuurskunde kregen de vermelding ‘cum laude’ op hun diploma. Onderdeel van de ceremonie was de uitreiking van de Thorbecke scriptieprijs. Jelmer Staal, student Bestuurskunde ontving de eerste Thorbecke scriptieprijs.

32 Jaarverslag 2012

2.5

Persoonlijke begeleiding en studiesucces NHL Hogeschool vindt persoonlijke begeleiding van studenten belangrijk en studenten waarderen de betrokkenheid en toegankelijkheid van docenten. In het Strategisch Plan 2012-2015 zet de NHL zwaar in op een verbetering van het studiesucces van studenten. In de studieloopbaanbegeleiding wordt dit de komende jaren verder vormgegeven volgens de methodiek van ‘Strenghts-Based Development’ en effectieve feedback. ‘Strengths-Based Development’ richt zich vooral op het ontwikkelen van de sterke kanten van studenten en in mindere mate op het verminderen van zwakke kanten. Effectieve feedback draagt bij aan een meer resultaatgerichte begeleiding. De inzet op dit thema sloot prima aan op de prestatieafspraken die gemaakt zijn met de minister. Voorlichting en begeleiding aankomende studenten

De NHL biedt voorlichting gesegmenteerd aan. Internet blijft een belangrijke informatiebron voor scholieren en mbo’ers. Scholieren in de regio worden daarnaast jaarlijks uitgenodigd voor een bijeenkomst die past bij de fase van hun vooropleiding. Dit proces volgt de route van brede oriëntatie (havo 3) tot bevestiging van de definitieve keuze. Een van de activiteiten die de NHL aanbiedt is het zogenaamde Proefstuderen. Scholieren krijgen dan de gelegenheid om aan te schuiven bij het reguliere onderwijs om zo te ervaren hoe de sfeer bij een opleiding is en of het onderwijs ook goed bij hen past. Proefstuderen beidt de scholier ook de mogelijkheid om in gesprek te gaan met de studenten van een opleiding. Zo wordt een realistisch beeld gegeven van de inhoud en sfeer van een opleiding. Daarnaast organiseert de NHL diverse voorlichtingsdagen zoals open dagen. Naast scholieren worden deze open dagen ook bezocht door doorstromers vanuit het mbo. Tijdens de open dagen kunnen studenten een interessetest doen en vervolgens een gesprek voeren met een studiekeuze­-adviseur. Teams van NHL-studenten geven veelvuldig voorlichting en workshops op het voortgezet onderwijs. Scholieren geven aan de individuele voorlichting te waarderen, vooral van studenten die uit eigen ervaring spreken.

NHL Hogeschool 33

Deeltijdstudenten

De focus ligt bij de NHL steeds meer op het aanbod van deeltijd- en cursorisch onderwijs. Door de gewijzigde financiering van deeltijdstudies wordt de aandacht voor studievoorlichting steeds belangrijker. De NHL speelt hier op in door persoonlijke intakes en proefcolleges met als doel de studiekeuze te verbeteren en het studiesucces te verhogen. Toekomstige studenten krijgen via een oriëntatiegesprek de mogelijkheid om te bekijken of de studie aansluit bij de vooropleiding en werkervaring. De studie kan hierdoor meer op maat worden ingericht. De oriëntatiegesprekken blijven de belangrijkste informatiebron bij de voorbereiding op de studiekeuze. Daarnaast heeft de NHL het aanbod van cursorische- en deeltijdopleidingen en masters uitgebreid, met name het cursusaanbod is in ontwikkeling.

2.6

Internationalisering In 2012 is een beleidsplan ‘Internationaal als kwaliteit’ opgeleverd en breed besproken. Uitgangspunt bij alle internationaliseringactiviteiten van de NHL moet volgens het plan de bijdrage aan het primair proces zijn: ‘Internationalisering heeft als doel een versterking en verrijking van het primair proces’. De ambitie van de NHL is toe te werken naar een situatie waarin elke student gedurende zijn of haar opleiding in elk geval met een vorm van internationalisering in aanraking komt. Om te inventariseren wat de stand van zaken is met betrekking tot het behalen van deze doelen zijn er in 2012 interviews afgenomen met alle afdelingshoofden.

Mbo’ers

Het aandeel van de mbo’ers in de totale instroom stabiliseert zich op 30%. Daar vallen alle studenten onder die voor het eerst aan de NHL komen studeren, ongeacht hun bekostiging. De NHL scoort qua mbo-instroom hoger dan de rest van Nederland. De mbo’ers komen met name van de beide Friese ROC’s, te weten het Friesland College en de Friese Poort. De NHL heeft met deze ROC’s samenwerkingsovereenkomsten. In het laatste jaar van het mbo maken de leerlingen van deze ROC’s kennis met de NHL en dat bewerkstelligt een soepele overgang. Voorbeelden hiervan zijn te vinden bij de opleidingen Bouwkunde, Verpleegkunde, Communication & Multimedia Design en enkele economische opleidingen. In 2013 gaat een nieuwe wetgeving met betrekking tot de toelating van mbo’ers van kracht. Binnen het Noordelijk samenwerkingsverband is afgesproken samen te werken met betrekking tot de aansluiting van mbo’ers. Hiertoe is in december een convenant getekend tussen alle hbo- en ROC-instellingen in het Noorden. Studieloopbaanbegeleiding

Alle opleidingen van de NHL kennen een studieloopbaanlijn (SLB). De invulling van deze lijn kent de nodige diversiteit en is sterk afhankelijk van het beroep waartoe wordt opgeleid en de daarmee samenhangende behoeften van studenten. In 2011 is op diverse plaatsen bij de NHL begonnen met het invoeren van strenghts-based SLB. Alle opleidingen van het instituut Techniek werken volgens deze methode. Er is een project geformuleerd en deze werkwijze wordt de komende jaren ook bij andere opleidingen geïmplementeerd. De ontwikkeling van een hogeschoolbreed scholingsprogramma voor studieloopbaanbegeleiders is afgerond. Ook is een hogeschoolbrede toolkit ontwikkeld waarin alle ondersteunende programma’s en methoden die de opleidingen gebruiken, worden gebundeld. Op deze manier wordt kennis gedeeld en uitwisseling tussen SLB’ers gestimuleerd.

Inkomende en uitgaande mobiliteit in aantallen studenten

Techniek

EcMa

Z&W

E&C

Totaal

2006

18

63

9

58

148

2007

22

56

6

41

125

2008

22

57

2

55

136

2009

13

74

2

58

147

2010

15

60

1

49

125

2011

17

72

3

52

144

2012

24

56

1

34

115

2006

3

59

1

37

100

2007

14

41

3

44

102

2008

24

50

0

35

109

2009

7

47

7

48

110

2010

15

60

3

31

109

2011

13

74

1

46

134

2012

14

63

4

51

132

Inkomend

Uitgaand

Studentendecanen

Op instellingsniveau functioneert het decanaat. De decanen begeleiden studenten bij problemen die kunnen leiden tot een studieswitch en bij problemen in de sfeer van studievoorzieningen (financiën, hulpmiddelen, hulpbronnen). Een student wordt soms door een SLB’er naar de decaan doorverwezen, maar vindt ook vaak zelf zijn weg naar de decaan. De decanen verwijzen hierbij ook door naar de GGZ. Het aantal studenten dat gebruik maakt van de decanen is de afgelopen jaren gegroeid. In 2011 vonden bijna 4.000 gesprekken plaats met de decanen, wat 10 % meer is dan in 2010. Daarnaast hebben zij trainingen verzorgd op het gebied van studievaardigheden en faalangst. Studeren met een functiebeperking

De geplande verbetering van de informatievoorziening aan studenten is iets vertraagd en wordt in 2013 afgerond. Deze heeft betrekking op folders en de website. In 2012 is wel gestart met een serie lunchlezingen gericht op studieloopbaanbegeleiders. Experts uit onderzoeksinstituten, psychiatrie of verslavingszorg geven achtergrondinformatie over bijvoorbeeld dyslexie, autisme of verslaving en gaan met de studieloopbaanbegeleiders en decanen in gesprek over hoe bepaalde signalen te herkennen zijn en wat zij vanuit hun functie kunnen betekenen. Ook is gestart met een handreiking van examencommissies.

34 Jaarverslag 2012

Toelichting cijfers

In de tabel is te zien dat de uitgaande mobiliteit in 2012 stabiliseert. Hierbij gaat het om studenten die een semester in het buitenland zijn geweest en bij een partnerinstelling studiepunten hebben behaald. De inkomende mobiliteit is afgenomen. Mogelijk spelen economische factoren hier een rol. Bij het instituut Educatie en Communicatie zijn in 2012 voor inkomende studenten verplichte pakketten ingevoerd. Mogelijk is de terugval daaruit te verklaren. Dit overzicht doet echter geen recht aan alle resultaten op het gebied van internationalisering. Niet alle opleidingen lenen zich in dezelfde mate voor dergelijke uitwisselingen. Er zijn binnen de NHL veel kortdurende uitwisselingen, projecten en excursies. Zo lijkt het instituut Zorg & Welzijn op basis van deze cijfers bijvoorbeeld weinig internationaal actief te zijn, terwijl er in de praktijk een veelheid aan internationale activiteiten ontplooid wordt. In deze statistieken met stuurgetallen is deze nuancering niet terug te zien. De NHL heeft de laatste jaren ingezet op stimulering van kortdurende mobiliteit om de drempel naar internationalisering te verlagen.

NHL Hogeschool 35

Lectoraat i-Thorbecke

NHL Hogeschool ging in 2012 van start met het lectoraat i-Thorbecke. Lector is dr. ir. Hugo Verheul. Het lectoraat richt zich op vraagstukken rond digitalisering van het openbaar bestuur, zoals digitalisering en publieke besluitvorming en digitalisering van werkprocessen.

Voorbeeld kortdurende mobiliteit

Een sterk voorbeeld van een andere vorm van internationalisering is het hogeschoolbrede project Dutch Lions, Chinese Dragons. Na een pilot in 2011 is de tweeweekse studiereis naar China in oktober en een tegenbezoek door Chinese studenten in mei nu voor de komende drie jaar een vast project. De essentie is dat studenten uit Guangzhou twee weken intensief samenwerken met NHL-studenten en andersom. In november 2012 is het project opgenomen op de website van de NVAO als ‘Good Practice in International Projects’. Intensive Projects In 2012 heeft de NHL succesvol deelgenomen aan Intensive Projects (IP), een onderdeel van het Erasmus Programma. - Het project Materials Energy & Sustainable Growth vond plaats bij de NHL. Gedurende twee weken hebben zeventig studenten uit zeven Europese landen (België, Roemenië, Portugal, Litouwen, Estland, Spanje en Nederland) vijf verschillende boten ontworpen. - The Flat Earth Experience was de naam van een IP waarin studenten van de lerarenopleiding Sociale Vakken samen met studenten uit Belfast en Macedonië hebben gewerkt aan een project van twee weken. In totaal waren 27 studenten en tien docenten betrokken bij dit project. - In 2012 heeft de NHL ook een succesvolle aanvraag gedaan voor een nieuw IP: ISTIAS (integrating sustainable techniques into applied sciences). Binnen dit IP gaan in 2013 42 studenten uit zeven landen (Frankrijk, Litouwen, België, Roemenië, Portugal, Spanje en Nederland) gedurende twee weken een ‘authartic house’ ontwerpen. Dit project zal plaatsvinden in Valladolid.

International Office

Het International Office heeft in 2012 studenten geadviseerd en geholpen met beursaanvragen en andere formaliteiten. De nadruk lag daarbij op het Erasmus Programma. Daarnaast heeft het International Office de inkomende en uitgaande mobiliteit ondersteund en geregistreerd. Voor inkomende studenten van buiten de EU verzorgt het International Office de visumaanvraag bij de IND. Naast studenten maakten ook docenten gebruik van de dienstverlening voor ondersteuning bij gastdocentschappen. Het International Office beheerde in 2012 ook het partnernetwerk. Het afsluiten, verlengen, aanpassen of opzeggen van de overeenkomsten vraagt een zorgvuldige registratie. In 2011 is die deels in Decos uitgevoerd en deels in een bestaande database. In verband met de invoering van verdergaande automatisering van de processen zijn in 2012 alle processen van het International Office daarom in kaart gebracht en beschreven. Bij de aanvraag en uitvoering van projecten, zoals bijvoorbeeld de IP’s en de International Week, heeft het International Office zowel een coördinerende als faciliterende rol gehad. De dienstverlening van het International Office wordt verzorgd vanuit een toegankelijke, centrale locatie in de hal van de NHL. Door deze plek in het hart van de organisatie is internationalisering voor iedereen zichtbaar en toegankelijk als onderdeel van de NHL.

Verankering van internationalisering in regulier onderwijs

Een aansprekend voorbeeld van verankering van internationalisering in het reguliere onderwijs is het project International Communication in het derde jaar van de opleiding Communicatie. Het project, verplicht voor alle studenten, is volledig Engelstalig. Er participeren buitenlandse studenten in het project en een excursie naar het land dat op dat moment voorzitter is van de EU maakt deel uit van het programma. In 2012 is er daarom een excursie naar Zweden geweest. Buitenlandse gastsprekers treden op en tijdens de excursie moeten de studenten op locatie presentaties houden bij bedrijven. Dit project duurt vier weken en levert in deze korte tijd een krachtig resultaat op. Studenten evalueren het project positief en externe partijen reageren enthousiast op de bereikte resultaten. Versteviging partnernetwerk

De hogeschoolbrede International Week bleek ook in 2012 een uitstekend middel te zijn om de relatie met partners te versterken. Er blijkt veel belangstelling bij partners te zijn om naar een dergelijke week te komen. De concentratie van veel gasten in één week levert organisatorisch en inhoudelijk veel voordelen op en blijkt aantrekkelijk voor gasten. Nieuw onderdeel van de week was een symposium over het gebruik van social media in het onderwijs. De inhoudelijke kant van internationale samenwerking heeft daardoor meer aandacht gekregen. Ontwikkelingssamenwerking

In 2012 is de NHL succesvol geweest in de voortzetting van twee NICHE-projecten (Netherlands Initiative for Capacity development in Higher Education institutions) in Mozambique en Zuid-Afrika. De NHL werkt in deze projecten op het gebied van water­ management samen met onder andere de TU Delft. Ook in Egypte is de NHL actief in een NICHE-project op het gebied van watermanagement. In samenwerking met het Friesland College, Edukans en een aantal andere partijen is in 2012 gestart met de voorbereidingen van een duurzaamheidsproject in Ethiopië. 36 Jaarverslag 2012

Handreiking criminaliteit in de digitale wereld

Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie nam 12 april aan bureau Laak in Den Haag een exemplaar van de handreiking ‘Alledaags politiewerk in een gedigitaliseerde wereld – Handreiking voor delicten met een digitale component’ in ontvangst. De handreiking werd hem overhandigd door de portefeuillehouder cybercrime van de Raad van Korpschefs de heer Frans Bakker. De handreiking is ontwikkeld door het gezamenlijk lectoraat Cybersafety van NHL Hogeschool en Politieacademie en het Programma Aanpak Cybercrime van de politie. In de handreiking staat beschreven hoe agenten om moeten gaan met criminaliteit in de digitale wereld. De handreiking is inmiddels gepubliceerd op PolitieKennisNet (PKN), het portaal van en voor de Nederlandse politie om kennis te delen.

NHL Hogeschool 37

3. NHL Hogeschool in bedrijf

De NHL heeft het afgelopen jaar gewerkt aan de verdere ontwikkeling en inrichting van de hogeschool als aantrekkelijke kennisinstelling. Richtinggevend voor de activiteiten zijn de doelen die geformuleerd staan in het Strategisch Plan 2012-2015. HRM heeft aan de hand van de strategische keuzes van de NHL doelstellingen geformuleerd en vastgelegd in het Meerjarig HRM-beleidsplan 2012-2015. Onder de noemer ‘Professionalisering & Development, ‘Recruitment & Imago’ en ‘Vitaliteit’ zijn tal van activiteiten gestart en gerealiseerd.

3.1

Professionalisering & Development In het begin van het verslagjaar is er een wijziging doorgevoerd op de te behalen doelstellingen voor het onderwerp ‘Professionalisering & Development’. Deze wijziging heeft te maken met het instellen van het hogeschoolproject ‘Inspirerend Werkklimaat’. Inspirerend werkklimaat, dat wordt gezien als een randvoorwaarde om de ambities van de hogeschool te realiseren, gaat over de thema’s leiderschapsontwikkeling, teamontwikkeling en talentontwikkeling. Omdat deze onderwerpen ook deel uitmaakten van de doelstellingen van (Professionalisering & Development) is er voor gekozen om deze thema’s op te nemen in het project ‘Inspirerend Werkklimaat’. Vanuit ‘Professionalisering & Development’ is er gewerkt aan onderstaande doelstellingen: Professionalisering van docenten

In 2012 is een start gemaakt met het beschrijven van competentieprofielen voor de verschillende onderwijsrollen van de docent. Aan de hand van deze profielen heeft de Professionaliseringsacademie een onderwijsaanbod gerealiseerd. Een greep uit de trainingen: studieloopbaanbegeleiding, assessment en pedagogische didactische bekwaamheid. Volgend op de nieuwe cao wordt in 2013 het Professionaliseringsplan NHL verder uitgewerkt. Hierin zal de professionalisering van docenten in het kader van de ‘Basiskwalificatie didactische bekwaamheid’ in samenwerking met HBO-raad (Zestor) verder worden uitgewerkt.

Games in de prijzen

Op 15 april, tijdens de vijfde PlayExpo in New York, zijn twee games van de minor Game Design van NHL Hogeschool in de prijzen gevallen. De game ‘Planetary’ won in de category Game Design Document en de de game ‘Horus’ ging er met de prijs Game For Programming vandoor. NHL-docent Francesco Coan nam de prijzen namens de studenten in ontvangst.

NHL Hogeschool 39

‘Professionele ruimte voor docenten’

3.2

Vanuit de vier onderwijsinstituten is docenten gevraagd deel te nemen aan het HRM docenten forum. Deze groep docenten komt eens in de vier weken bij elkaar om mee te denken over thema’s die de professionele ruimte voor docenten aangaat. Hieronder een aantal van de onderwerpen die aan de orde is geweest: • ‘Wat betekent ‘professionele ruimte’ voor docenten?’, ‘Hoe zien docenten hun passie, de toekomst en de professionele ontwikkeling die daarin nodig is?’ en ‘Heeft investeren in teamontwikkeling het beoogde voordeel?’ • In het kader van teamonderzoek: ‘Welke teams zijn er?’ en ‘Wat is er in deze teams belegd (nulmeting)?’ • Ervaring met de huidige CBB cyclus: ‘Wat gaat goed en wat moet anders?’, ‘Wat moeten we ontwikkelen en waar moeten we vooral mee stoppen?’ • Bereikbaarheid van docenten: ‘Wat betekent de beschikking van een smartphone voor jullie werk?’ en ‘Welke afspraken willen jullie maken met leidinggevenden over het gebruik van een mobiel?’

In het najaar van 2011 is voor de derde keer een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Na een presentatie in november aan het CvB is de rapportage MTO besproken met de instituutsdirecteuren en de Medezeggenschapsraad. Door middel van het Collegebericht via intranet zijn medewerkers geïnformeerd over de highlights van het MTO en is er aangegeven op welke wijze de communicatie zal worden voortgezet. Vanaf januari 2012 is door de directeuren in samenwerking met de projectleider MTO een presentatie gegeven in de managementteams van de instituten. Vervolgens hebben afdelings­hoofden en HRM-adviseurs per afdeling presentaties gegeven van het MTO aan alle medewerkers. Na de presentaties over de resultaten is er per instituut een verbeterplan geformuleerd met daarbij per afdeling de specifieke aandachtspunten. Aandachtspunten op NHL-niveau die als verbeterpunt zijn meegenomen in hogeschoolbrede projecten zijn: 1. kwaliteitsverbetering van het onderwijs; 2. de studentgerichtheid van de hogeschool en; 3. de beschikbare middelen.

Ook is er vanuit het thema ‘Professionele ruimte’ in overleg met het HRM docenten forum een bijeenkomst georganiseerd met als thema ‘Talentgericht coachen … en nu de praktijk’ (een verdieping op het thema studieloopbaanbegeleiding). Om dit thema kracht bij te zetten is Luk Dewulf uitgenodigd. Luk Dewulf is een specialist op dit terrein en auteur van onder andere ‘Ik kies voor mijn talent’.

In december 2012 is hogeschoolbreed een tussentijdse evaluatie van de verbeterplannen gestart. In de eerste helft van februari 2013 is de voortgang gerapporteerd aan het PBI. De tussentijdse evaluatie van de verbeterplannen MTO 2011 wordt gecommuniceerd naar medewerkers en betrokken bij de voorbereiding van het MTO 2013. Planning van het MTO 2013 start in mei 2013 en de uitvoering per oktober 2013.

Project ‘Inspirerend Werkklimaat’

De doelstelling van het project ‘Inspirerend Werkklimaat’ is ‘het stimuleren van een inspirerend werkklimaat zodanig dat dit het realiseren van de NHL-ambities mogelijk maakt’. In het kader van ‘Leiderschapsontwikkeling’ is er in 2012 door het CvB en de instituutsdirecteuren een andere besturingsfilosofie afgesproken met een daarbij behorend platform voor besluit­vorming. De deelnemers aan het nieuwe PBI (CvB, directeuren en stafspecialisten) hebben aan de hand van een competentieprofiel een assessment gedaan. Dit ontwikkel­assessment wordt gevolgd door individuele ontwikkeltrajecten en een traject voor teamontwikkeling. In 2013 wordt door de afdelingshoofden en de teams van de instituten eenzelfde traject gevolgd. HRM heeft van het PBI de opdracht gekregen om in 2013 een onderzoek te doen binnen onderwijsteams. Dit teamonderzoek, een nulmeting, is gericht op de vraag waar wat belegd is. Naar aanleiding van het thema talentontwikkeling is er in 2012 een tool ontwikkeld voor het in kaart brengen van talenten van onderwijsgevenden. In 2013 wordt er een start gemaakt met de validatie van deze tool.

Recruitment & Imago

3.3

Vitaliteit Het plan ‘Vitaal’ is geformuleerd (en geaccordeerd) met daarin uitgangspunten voor het ontwikkelen en implementeren van nieuwe maatregelen. De genoemde uitgangspunten zijn: • H  et stimuleren van de dialoog, gericht op de wederzijdse verantwoordelijkheid (medewerker en leidinggevende) om duurzaam inzetbaar te blijven; • Zicht bieden op de huidige preventieve en curatieve maatregelen om aandacht voor gezondheid en duurzame inzetbaarheid te bevorderen; • Informatie geven over de analyse-instrumenten om duurzame inzetbaarheid te meten. Het ‘eigen regiemodel’ is geïntroduceerd. Een primair doel in het ‘eigen regiemodel’ is het stimuleren van de dialoog tussen partijen. Partijen zijn in de eerste plaats de medewerker en zijn leidinggevende, al dan niet ondersteund door de HRM-adviseur of de bedrijfsarts. Verder is met het formuleren van het plan ‘Vitaal’ een start gemaakt met het beter kunnen inzetten van preventieve en curatieve maatregelen. De communicatie hierover verloopt via de HRMadviseurs naar leidinggevenden en individuele medewerkers, maar ook via mijnnhl.nl en de Professionaliseringsacademie.

Multimediamiddelen voor goede doelen

Studenten van de NHL-opleiding Communication & Multimedia Design vertrokken in mei naar Hongarije. Tijdens deze zevendaagse trip gingen zij aan de slag voor twee Hongaarse goede doelen: SOS Kinderdorpen en REX Foundation. De CMD-studenten ontwikkelden diverse multimedia­ middelen voor deze organisaties, waaronder een promotievideo, game en videoclip. Het aanbieden van deze multimediamiddelen was een eigen initiatief van de studenten, die tijdens hun bezoek aan Boedapest graag een steentje bij willen dragen aan de lokale goede doelen.

40 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 41

Tijdens het verslagjaar is een aantal analyse-instrumenten ingezet om o.a. de inzetbaarheid en de tevredenheid van medewerkers te meten. Denk hierbij aan het MTO, maar ook aan de Risico Inventarisatie & Evaluatie, de Health Scan en de Meerjaren personeelsplannen per afdeling. Deze analyse-instrumenten hebben geleid tot de notitie ‘Terugkoppeling analyseinstrumenten Vitaal’ met de volgende verbeterpunten: • Periodieke management verzuimrapportage door verbeteren registratie; • Het helder en inzichtelijk maken én communiceren van het palet aan preventieve en curatieve maatregelen (LIVVIT pakket); • Het consequent voeren van inhoudelijk overleg over verzuim, hierbij gebruik maken van de verbeterplannen (MTO, RI&E en MPP).

3.4

Verhouding OP – OOP, % aantal medewerkers

Functie

Onderwijsgevend

Ondersteunend

2008

54,1%

45,9%

2009

54,6%

45,4%

2010

55,8%

44,2%

2011

55,7%

44,3%

2012

57,6%

42,4%

Functieschalen

Ontwikkelingen in kaart

Vanaf 2008 zijn er landelijke afspraken om de functie van docent aantrekkelijker te maken (Convenant Leerkracht). Met de lokale vakbonden heeft het CvB afspraken gemaakt over de wijze waarop de NHL de extra middelen (Plasterkgelden) tot en met 2012 zal inzetten. Onderstaande tabellen geven inzage in de schaalbewegingen onderwijsgevenden in het kader van de Plasterkgelden en de schaalverhoudingen NHL totaal.

Naast de ontwikkelingen die het afgelopen jaar volgens afspraak zijn ingezet, wordt in dit verslag inzicht gegeven in een aantal harde cijfers over de ontwikkeling van het personeelsbestand.

Realisatie schaalbewegingen over de periode 2010 – 2012 in het kader van de Plasterkgelden

Tijdelijke aanstelling

2008

76,9%

23,1%

2009

80,9%

19,1%

2010

82,6%

17,4%

2011

79,0%

21,0%

2012

76,2%

23,8%

H

G

H

mogelijk te realiseren ná 2012

afgesproken met vak­bonden te realiseren

I

J

3,78

7,40

1,00

0,00

8,40

0,00

8,40

4,62

10 n 11

14,86

1,20

5,10

3,60

9,90

2,60

8,90

-5,96

minder

11 n 12

18,63

24,45

5,60

1,80

31,85

1,80

31,85

13,22

meer

12 n 13

13,40

2,90

1,80

2,00

12,70

1,35

6,05

-7,35

minder

13 n 14

5,10

0,80

0,00

2,00

2,80

0,40

1,20

-3,90

minder

14 n 15

4,30

2,70

0,00

0,00

2,70

2,55

5,25

0,95

meer

60,07

39,45

13,50

9,40

8,70

61,65

1,58

meer

6,00

verschil met afspraak vakbonden in 2009

9 n 10

nog te realiseren ná 2012 (F9-H12)

F

totaal gerealiseerd van 2010 t/m 2012

Vaste aanstelling

E

werkelijk gerealiseerd in 2012

Verhouding vast – tijdelijk, % aantal medewerkers

D

opgave te realiseren in 2012

In 2010 (reorganisatie) was er sprake van een daling van de verhouding vast – tijdelijk in verband met het niet verlengen van de tijdelijke dienstverbanden. Vanaf 2011 is er een stijgende lijn van de flexibele formatie met in 2012 een percentage van 23,8%. De spreiding van de tijdelijke dienstverbanden is gelijkelijk bij zowel onderwijsgevend als bij het nietonderwijsgevend personeel.

C

gerealiseerd in 2011

Tijdelijk personeel maakt een organisatie flexibeler. Het is van belang om hier een goed evenwicht in te vinden. Flexibiliteit maakt een organisatie immers wendbaarder, maar kan ook van invloed zijn op de mate van betrokkenheid van medewerkers bij de organisatie­belangen.

B

gerealiseerd in 2010

Verhouding vast en tijdelijk

A

fte afspraak

Schaalbewegingen Plasterk NHL Hogeschool (peildatum 18-12-2012)

De gemiddelde omvang van de personeelsformatie in 2012 was 841 fte. Dit is een stijging ten opzichte van 2011 (815 fte).

schaalbeweging

Formatie

meer

4,42

Onderwijzend en ondersteunend personeel

De verhouding tussen onderwijsgevend (OP) en onderwijsondersteunend (OOP) personeel is de afgelopen jaren altijd stabiel gebleven. In 2010 is deze verhouding veranderd omdat de omvang van het ondersteunend personeel door de reorganisatie is afgenomen. De NHL is in het Hoofdlijnenakkoord OCW een verhouding OP – OOP van resp. 55,6%/ 44,4% overeengekomen. Hierbij is aangegeven dat onderzocht zal worden in hoeverre de verhouding kan worden beïnvloed naar een groter aandeel OP.

42 Jaarverslag 2012

Carrièredag Techniek

Op vrijdag 16 november was NHL Hogeschool de ontmoetingsplek voor studenten en bedrijven in de technieksector. Met de Carrièredag Techniek hoopt de NHL samen met bedrijven en studenten te bouwen aan de toekomst van de technische branche. Studenten konden zich alvast oriënteren op de arbeidsmarkt of doelgericht op zoek gaan naar een stageplek of afstudeerplek. Daarnaast hadden bedrijven de mogelijkheid om kennis te maken met de ingenieurs van de toekomst.

NHL Hogeschool 43

Students in Microfinance

Op woensdag 16 mei vond op NHL Hogeschool de feestelijke kick-off van het project Students in Microfinance plaats. Op deze dag pitchten eerstejaarsstudenten van de economische en management­ opleidingen hun eigen bedrijfjes aan een vakkundige jury. Met deze bedrijven gingen de studenten de volgende maanden maatschappelijk verantwoord ondernemen. De helft van de winst was bestemd voor een microkredietfonds, waarmee ondernemers in derdewereldlanden financieel gestimuleerd worden.

Schaalverhoudingen, % aantal medewerkers OP en OOP

Schaal

2008

2009

2010

2011

2012

<2

2,2

0,7

0,7

0,7

0,9

3

1,6

0,4

0,3

0,3

0,4

4

2,8

3,5

3,0

2,8

2,2

5

7,3

6,9

6,5

6,6

6,1

6

5,3

5,6

3,5

3,4

3,8

7

6,1

5,9

6,1

6,0

6,2

8

7,4

7,5

6,2

6,2

6,6

9

4,2

4,8

5,5

5,8

5,0

10

4,4

5,1

5,9

6,2

7,1

11

25,1

24,3

24,7

26,4

30,3

12

27,3

28,5

29,7

27,3

24,7

13

4,1



4 ,9

5,9

5,9

4,2

>14

2,2

2,0

2,0

2,1

2,5

Leeftijd

Opvallend in de verdeling in leeftijdscategorieën is het gelijkblijvende percentage in de categorie 35 t/m 59. De voorgenomen verjongen door instroom van nieuw personeel in de leeftijden van 25 tot 34 jaar heeft resultaat geboekt. Verwacht wordt dat de uitstroom van medewerkers van 60 jaar en ouder ook volgend jaar tot een verlaging van dit percentage zal leiden.

Anciënniteit staat voor het aantal jaren dat een medewerker in dienst is. Dit getal is veelzeggend voor de instroom van nieuwe medewerkers, het ervaringsniveau van de huidige medewerkers en de aantrekkelijkheid van de NHL als werkgever. Anciënniteitverhoudingen, % aantal medewerkers

Aantal jaar in dienst

2008

2009

2010

2011

2012

5

39,6

34,0

30,0

34,9

31,8

10

17,4

23,0

20,5

18,6

19,9

15

6,8

10,8

12,0

14,2

16,7

> 15

36,2

32,2

37,5

32,4

31,6

Man/vrouw

In de verhouding man/vrouw is de ingezette daling van het percentage mannen sinds 2008 gestabiliseerd. Verhouding man/vrouw, % aantal medewerkers

Geslacht

2008

2009

2010

2011

2012

Man

50,1

49,9

49,7

48

48

Vrouw

49,9

50,1

50,3

52

52

Beoordelingsgesprekken

In 2012 is conform afspraak de cyclus Coachen, Beoordelen & Belonen uitgevoerd. De NHLgesprekscyclus heeft als doel dat medewerkers tweemaal per jaar een gesprek voeren met hun leidinggevenden over de doelen die ze willen behalen en het bereikte resultaat. Soms lukt het echter niet om tweemaal per jaar hierover in gesprek te zijn. Bijvoorbeeld omdat iemand langdurig ziek is of omdat een medewerker uit dienst gaat of omdat een medewerker te kort in dienst is om een passende beoordeling te geven. In sommige situaties, denk hierbij aan trajecten ter verbetering van het functioneren, besluit de leidinggevende om de beoordeling op te schorten en hiermee nog enige tijd beschikbaar hebben om de afgesproken doelen en ontwikkelingen tot resultaat te brengen. In het studiejaar 2008 – 2009 was het percentage medewerker waar een beoordelingsgesprek

Leeftijdsverhoudingen, % aantal medewerkers

Leeftijd

2008

2009

2010

2011

2012

18-24 jaar

3,1

2,2

3,5

2

1

25-34 jaar

16,1

13,9

14,0

14

16

35-44 jaar

23,3

23,7

22,3

25

25

45-54 jaar

31,5

32,5

31,2

31

31

55-59 jaar

16,1

17,7

16,7

15

15

­≥ 60 jaar

9,9

10,9

12,4

13

12

Anciënniteit

44 Jaarverslag 2012

SKILLS 21 Kunsten

Op maandag 8 oktober vond het symposium ‘SKILLS 21 Kunsten’ plaats op NHL Hogeschool. Dit symposium richtte zich op de toekomst van het onderwijs en de rol die de kunstvakken daarin kunnen spelen. ‘SKILLS 21 Kunsten’ was een initiatief van de gezamenlijke masteropleiding Kunsteducatie van de NHL en Hanzehogeschool Groningen en van Cultuurnetwerk Nederland. Keynote spreker tijdens dit symposium was David Gauntlett (University of Westminster, UK). In de middag waren er lezingen, debatten en workshops.

NHL Hogeschool 45

mee gevoerd is 66,2%. Hieronder een overzicht van de beoordelingen van jaren tot nu toe. Aantal beoordelingsgesprekken studiejaar

Jaar

Te beoordelen

Beoordelingen

%

Onvoldoende

Goed

Uitstekend

09/10

982

712

72,5%

7 – 0,9%

658 - 92,4%

47 - 6,6%

10/11

958

761

79,4%

8 - 1,1%

702 - 92,2%

51 - 6,7%

11/12

1064

798

75,0%

3 – 0,4%

740 – 92,7%

55 – 6,9%

De interne cijfers betreffende het percentage beoordelingen liggen hoger, waar deze gecorrigeerd zijn naar personen die geen beoordelingsgesprekken konden voeren. Redenen hiervoor zijn ziekte, vertrek of nieuwe medewerkers. Verzuim

Het verzuimpercentage geeft het totaalverzuim aan, inclusief ziektegevallen langer dan een jaar. Het percentage lag in 2012 op gemiddeld 4,42%. Het verzuimpercentage onderwijsgevend personeel is fors gedaald tot het niveau van 2010. Daarentegen is het verzuimpercentage van het onderwijs ondersteunend personeel gestegen. Op het moment van deze verslaglegging zijn de landelijke hbo-verzuimgegevens nog niet beschikbaar. Ziekteverzuim, % aantal medewerkers

3.5

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Onderwijsgevend

3,68

3,58

2,64

4,64

3,96

4,71

3,96

Ondersteunend

3,85

3,66

3,63

3,72

4,51

4,22

4,81

Totaal

3,76

3,62

3,15

4,15

4,27

4,35

4,42

Informatisering Eind 2011 heeft de afdeling Informatisering, op basis van het Strategisch Plan 2012 2015, een informatiebeleidsplan opgeleverd. Er zijn verschillende verbeterpunten in de informatie­voorziening te realiseren, bijvoorbeeld op het gebied van gegevensverzameling, infrastructuur en informatiebeveiliging. Het Informatiebeleidsplan 2012-2015 beschrijft hiervoor een aantal speerpunten.

de sterk groeiende behoefte aan digitale opslagcapaciteit en de snelheid van systemen wordt verbeterd. Na uitvoering van een aanbesteding zijn deze nieuwe faciliteiten medio 2012 in gebruik genomen. • Het geïntegreerd aanbieden van mobiele telefonie waardoor de telefonische bereikbaarheid van medewerkers en studenten optimaal wordt gefacilieerd. In 2012 is een aanbesteding uitgevoerd. De inrichting van de nieuwe oplossing is nog onderhanden. • Het moderniseren van de ICT-werkplek voor studenten en medewerkers waardoor tijd-, device- en plaatsonafhankelijk studeren en werken mogelijk wordt gemaakt. In 2012 is dit project van start gegaan en wordt er gewerkt aan een proefopstelling die in 2013 moet leiden tot een implementatie. Daarnaast wordt er gewerkt aan een beperkt aantal verbeteringen in het applicatielandschap van de NHL. De belangrijkste projecten zijn: • H  et vernieuwen van het intranet waardoor de interne communicatie optimaler en efficiënter ingericht kan worden en interne informatie eenvoudig vindbaar is. Het nieuwe intranet is in 2012 geleidelijk ingevoerd en verbeterd. Informatieservices zoals het rooster en de resultatenlijst zijn inmiddels ook beschikbaar op het nieuwe intranet; • Het huidige HRM-pakket is vervangen door het pakket Raet Online. Het pakket is begin 2012 in gebruik genomen na het overzetten van de salarisadministratie. In 2012 is geleidelijk meer functionaliteit van het pakket in gebruik genomen; • Er is een start gemaakt met de inrichting van een managementinformatiesysteem. De eerste resultaten hiervan zijn in 2012 beschikbaar gesteld; • Het platform GoogleApps for Education is medio 2012 beschikbaar gesteld aan studenten en medewerkers. De mailvoorziening voor studenten is succesvol overgezet naar dit platform; • De functionaliteiten en gebruikersvriendelijkheid van het Educator systeem zijn verbeterd. Het systeem is nu volledig benaderbaar met behulp van de meest populaire internet browsers. Tussen 2013 - 2015 wil Informatisering zich richten op het verder rationaliseren en optimaliseren van het applicatielandschap. Het moderniseren van de ICT-infrastructuur wordt in 2013 grotendeels afgerond. Tenslotte staan er drie thema’s centraal, die allen onder de noemer ‘organisatieontwikkeling’ vallen. Deze thema’s zijn: • Het inrichten van een producten- en dienstencatalogus; • Het procesgericht werken; • Het projectmatig werken en het werken onder architectuur. Alle thema’s worden uitvoerig beschreven in het Informatiebeleidsplan 2012-2015.

Het zorgdragen voor de continuïteit van de informatievoorziening staat bovenaan. Daarnaast moet de flexibiliteit in het onderwijs gefaciliteerd worden. Tenslotte moet de informatievoorziening zo worden ingericht dat medewerkers optimaal met elkaar kunnen samenwerken en de ambities van de NHL blijvend worden ondersteund. De doelstellingen van Informatisering worden in de praktijk gebracht door middel van verschillende projecten. Het moderniseren van de ICT-infrastructuur is het eerste thema. Dit thema loopt van 2011-2013. De belangrijkste projecten hierbij zijn: • H  et op orde brengen van het identitymanagement, oftewel het optimaliseren van de centrale registratie van gebruikers (medewerkers en studenten). Met het project Identity Management kijkt de NHL welke verbeteringen nodig zijn voor een goede administratie van alle soorten gebruikers. De nieuwe oplossing is inmiddels beschikbaar en wordt nog uitgebreid getest voordat deze in 2013 in gebruik wordt genomen. • Het vernieuwen van de opslag- en rekencapaciteit waardoor voorzien kan worden in 46 Jaarverslag 2012

SMART-wedstrijden met amfibievoertuigen

Op woensdag 27 juni streden studententeams tijdens de SMART-wedstrijden met amfibievoertuigen om de eerste plaats op de grote vijver bij NHL Hogeschool. Studenten van de opleidingen Elektrotechniek, Informatica, Scheepsbouwkunde/Maritieme Techniek en Werktuigbouwkunde ontwierpen en bouwden snelle amfibievoertuigen die op land rijden en varen op het water. Tijdens de wedstrijd moesten de voertuigen een aantal hindernissen op land en water nemen. Als slotstuk volgde een massarace.

NHL Hogeschool 47

4. 4.1

Governance

Interne beheersing en control Risicomanagement

De NHL heeft in het Strategisch Plan 2012-2015 drie hoofddoelstellingen opgenomen. De NHL wil een zo groot mogelijke mate van zekerheid dat deze doelstellingen ook worden gehaald. Daarom is het van essentieel belang dat deze doelstellingen worden gemonitord. Het verkrijgen van inzicht van mogelijke risico’s die het behalen van deze doelstellingen kunnen bedreigen, geeft de NHL de mogelijkheid om beheersmaatregelen op deze risico’s te nemen of bewust te kiezen om deze risico’s te lopen. Een goede systematiek van risico­ management biedt daarbij de mogelijkheid tot bijstelling van acties en/of doelstellingen. In 2012 zijn bij de opgeleverde jaarplannen risicoanalyses opgesteld met daarin de belangrijkste risico’s die het behalen van de doelen in de weg kunnen staan en zo mogelijk voorzien van acties (beheersmaatregelen) om de risico’s te minimaliseren. Verder is aandacht gegeven aan het feit dat risicomanagement onderdeel wordt van de PDCA-cyclus. Dit houdt in dat in zowel de begrotingen als de verantwoording op de begro­ tingen (P-rapportages) de belangrijkste risico’s per onderdeel worden geïnventariseerd en er gerapporteerd wordt over de beheersing van deze risico’s. In de verantwoordings­gesprekken op de P-momenten worden met het CvB de hoogste risico’s besproken en indien nodig wordt hierop bijgestuurd. In 2012 is er gewerkt aan een beleidsnotitie Risicomanagement. In dit document wordt de meerwaarde van risicomanagement helder en wordt ook duidelijk hoe de NHL hier verder invulling aan wil geven. Uiteraard wordt in deze notitie verwezen naar de risicokaart die als handreiking aan alle hogescholen beschikbaar is gesteld. Hierin staan de belangrijkste onderdelen voor het hbo-onderwijs met haar specifieke risico’s: 1. Onderwijs en onderzoek a. Kwaliteit b. Innovatie 2. Bedrijfsvoering a. Strategie b. Sturing en beheersing c. Kritische bedrijfsprocessen 3. Personeel a. Leiderschap & sturing b. Competenties c. Cultuur 4. Compliance a. Wet- en regelgeving extern b. Branchecodes c. Regelgeving intern 5. Omgeving a. Overheidsbeleid b. Demografie c. Duurzaamheid

NHL Hogeschool 49

In 2012 zijn binnen de instituten pilots uitgevoerd op basis van de genoemde risico’s uit de handreiking. Begin 2013 zal een plan van aanpak worden opgeleverd waarin de verdere uitrol binnen de NHL zal gaan plaatsvinden.

4.2

Onderzoeken

De NHL onderhoudt op verschillende manieren contact met belanghebbenden. Om de tevredenheid onder studenten te meten doet de NHL elk jaar mee aan de Nationale Studentenenquête. Dit is een breed onderzoek naar de waardering van het onderwijs tot en met de geboden faciliteiten. Deelname aan de nationale enquête maakt een vergelijking met de scores van andere hogescholen mogelijk. Naast de gemeenschappelijke vragen is er ruimte om een aantal instellingsspecifieke vragen aan de enquête toe te voegen. Verder worden curricula, stages, afstuderen en de aansluiting met het voortgezet onderwijs gebruikt om de waardering van studenten te meten. Wanneer studenten de NHL voortijdig verlaten, worden hun motieven in kaart gebracht door exitinterviews te houden. Door deelname aan de jaarlijkse HBO-monitor weet de NHL wat afgestudeerden vinden van de aansluiting tussen opleiding en arbeidsmarkt. Elke opleiding heeft een werkveldadviescommissie waarin de aansluiting tussen werkveld en opleiding besproken wordt. Alle opleidingen houden bovendien een tweejaarlijks onderzoek onder het werkveld en ook bij contractactiviteiten wordt naar de waardering door de opdrachtgever gevraagd.

Kwaliteitszorg

De NHL kent naast de externe kwaliteitsborging door de NVAO, waarbij de (wettelijk verplichte) visitaties in een cyclus van zes jaar plaatsvinden, een systeem voor interne kwaliteitsborging. Halverwege de accreditatiecyclus voert de NHL midterm audits uit. De midterm audit heeft zowel een signalerings- als verbeteringsfunctie. De resultaten van de midterm audit worden samen met een door de opleiding naar aanleiding van de midterm audit opgesteld verbeterplan besproken met het CvB. Voor de midterm audit is in 2012 voor het eerst een scan op het niveau van de eindwerken van de opleidingen ingevoerd. Daarnaast kent de NHL meerdere audits onder andere op samenstelling van de opleidings- en examencommissies en uitgifte van diploma’s. Planning & control

De planning & control cyclus is in 2012 verder ontwikkeld. De kaderstelling is in overleg met alle directeuren en businesscontrollers opgesteld waardoor de uitgangspunten voor de begroting 2012 helder waren. Voor het eerst is hierbij gekozen om met een nul-scenario te gaan werken. Dit houdt in dat alle middelen vooraf worden toegekend en dat de instituten zich verplichten om een positief resultaat te laten zien.

De NHL streeft naar een inspirerend werkklimaat. Om de tevredenheid van medewerkers te meten, wordt om de twee jaar een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden. 2012 was geen jaar van onderzoek.

Iedere maand ontvangt iedere manager een financiële maandrapportage. De kwaliteit van de periodieke rapportages is verbeterd waardoor in 2012 de manager/directeur beter in staat was om een juiste prognose van het jaarresultaat te maken.

De waardering door de overheid wordt op verschillende manieren gemeten. De NHL verantwoordt de kwaliteit van haar onderwijs eens in de zes jaar via de NVAO. Tussentijds worden interne midterm audits gehouden. De kwaliteit van het onderzoek wordt eens in de zes jaar gevalideerd door de Validatie­commissie Kwaliteit Onderzoek (VKO). Tussentijds worden de onderzoekseenheden (lectoraten/kenniskringen) beoordeeld door een onafhankelijke evaluatiecommissie.

In de loop van 2012 is een project gestart om meer managementinformatie te genereren. De mogelijkheid bestaat nu om, naast het sturen op de financiële gegevens, ook actief te sturen op studentenaantallen, uitval, personeelsgegevens (uit de bron) en studievoortgang. De financiële positie wordt met behulp van het liquiditeitsmodel goed inzichtelijk geprognosticeerd en gestuurd. Tevens heeft de NHL haar treasurystatuut vastgesteld en vertaald in een treasuryplan. Door de financiële resultaten van de afgelopen drie jaar heeft de NHL geen liquiditeitsproblemen en kan de hogeschool de huidige en toekomstige aflossings­verplichtingen nakomen. Bovenstaande ontwikkelingen dragen bij aan de groei van financial control naar management control.

Horizontale dialoog

4.3

Medezeggenschap De Medezeggenschapsraad (MR) heeft in 2012 regulier tien keer overleg gehad met het CvB. De MR heeft in de overlegvergaderingen met het college meer dan zeventig onderwerpen besproken, waarvan 21 ter instemming en vier ter advies. Daaronder een aantal jaarlijks terugkerende onderwerpen zoals de kaderstelling en kaderbrief begroting, de begroting, het jaarverslag, de onderwijs- en examenregelingen, het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut en de aanpassing van reglementen en interne regelingen aan nieuwe wet- en regelgeving.

Samenwerking windenergie

NHL Hogeschool en Noorderpoort ondertekenden 15 juni een intentieverklaring voor een samenwerking op het gebied van windenergie. Windenergie neemt snel in belang toe. Noord-Nederland voorziet forse groei in zowel on-shore als off-shore toepassing van windenergie. Daaraan gaat een ontwikkeling in bedrijvigheid gepaard, die zich in Noord-Nederland concentreert in de Eemshaven en in Harlingen. Daarmee ontstaat een economische sector die een groeiende arbeidsmarktvraag veroorzaakt, waarbij techniek in de breedte (o.a. werktuigbouw, maintenance, electrotechniek, proces­ techniek) maar ook enkele specifieke speerpunten (o.a. op het nautische vlak) van groot belang zijn. NHL Hogeschool en Noorderpoort hebben beide geïnvesteerd in afstudeerrichtingen Offshore Wind (op respectievelijk hbo- en mbo-niveau) en zien het grote belang van onderlinge samenwerking op dat terrein in.

50 Jaarverslag 2012

Ook heeft de MR enkele initiatiefvoorstellen intern besproken en vervolgens bij het college ingediend. Dat heeft geresulteerd in een convenant begrotingsbehandeling, waarbij de bevoegdheden van de MR, de deelraden, de directeuren en het college bij de besluit­vorming rond de begroting helder op papier is komen te staan. Ook heeft het een faciliteitenregeling opgeleverd voor leden van het Stembureau en de leden van COBEX/ GAC. Een MR-initiatiefvoorstel uit voorgaande jaren heeft in 2012 geresulteerd in de Regeling fiscaal voordeel reiskosten, waarvan door meer dan 70% van de NHL-medewerkers gebruik

NHL Hogeschool 51

Onderzoek Jeugd en Cybersafety

is gemaakt. Een extra overlegvergadering is daarnaast uitgeschreven ter bespreking van de met het ministerie van OCW te maken prestatieafspraken 2013-2016. Daarnaast is een aparte vergadering met het college belegd over de werkwijze en de ­onderlinge samenwerking in 2012. Afspraken zijn gemaakt over het gebruik van een aanbiedingsmemo bij de te bespreken stukken, de aard van de bespreking (op hoofdlijnen), het betrekken van adviseurs bij de bespreking en de fase waarin de MR betrokken wordt in de besluitvorming (in de eindfase). Voor het eerst in zijn bestaan heeft de MR in 2012 een kandidaat voorgedragen voor het ­lidmaatschap van de Raad van Toezicht (RvT) van de NHL, een wettelijk recht dat de MR sinds enkele jaren heeft. De RvT zocht een kandidaat voor de financiële portefeuille. De voordracht van de MR is door de RvT gevolgd. Elke overlegvergadering is voorbereid in een commissievergadering. De MR werkt met twee thematische commissies die de vergaderstukken voorbespreken met het CvB om vervolgens aan de raad een preadvies uit te brengen. Ook heeft het Dagelijks Bestuur van de MR over de stukken overleg met de voorzitters van de Deelraden van de instituten en het SCKO. Besluitvorming vindt uitsluitend plaats in de overlegvergadering.

Op vrijdag 28 september van 13.00 tot 15.00 uur presenteerden onderzoekers van het lectoraat Cybersafety de resultaten van het onderzoek Jeugd en Cybersafety. Waarom wordt iemand slachtoffer van pesterijen op internet? Met wie chatten jongeren over seksuele onderwerpen? Het symposium ‘Online slachtoffer- en daderschap onder Nederlandse jongeren’ van NHL Hogeschool ging in op dergelijke vragen. Het symposium vormde de afsluiting van dit onderzoek.

4.4

Rechtsbescherming Klachtenloket

De NHL beschikt over een Klachtenloket. Via dit Klachtenloket kan een student een klacht, beroep of bezwaar indienen. Het Klachtenloket bevestigt de ontvangst daarvan en zendt de klacht, beroep of bezwaar door naar het bevoegde orgaan. Studenten weten het Klachtenloket goed te vinden. Het contact met het Klachtenloket vindt meestal elektronisch plaats. Het Klachtenloket fungeert tevens als meldpunt voor klachten van anderen dan studenten. Klachtencommissie studenten

De overlegvergaderingen zijn openbaar. De belangstelling vanuit de organisatie voor het bijwonen van een overlegvergadering is echter beperkt. De MR werkt aan het verbeteren van de bekendheid van het raadswerk. Daartoe is in 2012 gestart met de uitgifte van een maandelijkse MR-Nieuwsbrief die per e-mail verspreid is aan alle medewerkers en studenten van de NHL.

Een klacht van een student wordt door het Klachtenloket doorgestuurd aan de Klachtencommissie studenten. De klacht wordt afgehandeld overeenkomstig de klachten­ regeling van de Algemene wet bestuursrecht, waarbij eerst wordt getracht de klacht op minnelijke wijze op te lossen. Bij de Klachtencommissie studenten zijn in 2012 110 klachten ingediend. Hiervan waren 33 klachten aan het einde van 2012 nog niet afgehandeld.

MR en CVB hebben in 2012 indringend gesproken over de begroting, het formatieplan, de besturingsfilosofie inclusief inrichting van het PBI en de reorganisatie SCKO. Nadat met de MR afspraken zijn gemaakt over de totstandkoming van het meerjaren formatiebeleidsplan heeft de MR begin 2013 ingestemd met de begroting. Ook heeft de MR begin 2013 ingestemd met de besturingsfilosofie. Over de reorganisatie SCKO, inrichting stafdiensten en de control­ functie zal de besluitvorming voor de zomer van 2013 worden afgerond.

College van Beroep voor de examens

Samenstelling MR 2012

Personeel

Studenten

Karin Blaauw

Martijn van Bolhuis

Bart Jan van den Brink

Anneke van Dijk, lid Dagelijks Bestuur tot september

Moniek Dijkema, lid Dagelijks Bestuur Harmen van de Ende Sander Hupkes Gerjan Kelder, voorzitter commissie SOO Ria van de Laar, voorzitter commissie SPF Wilfred van Slooten, lid Dagelijks Bestuur, voorzitter MR Rianne Steenwijk

Marisha van Huizen, nooit aangetreden Marloes Kuijper Christopher Morgan, tot oktober Jildou Talsma Sander Troost, tot september Leo Veldhuizen, lid Dagelijks Bestuur vanaf september

Tegen veel beslissingen van de NHL staat voor studenten beroep open bij het College van Beroep voor de examens van de NHL, zoals beslissingen van examencommissies en examinatoren en het negatief bindend studieadvies met afwijzing. Bij het College van Beroep voor de examens zijn in 2012 84 zaken aanhangig gemaakt. De meeste zaken hebben betrekking op het negatief bindend studieadvies met afwijzing. Van de 84 zaken zijn 65 zaken geëindigd door intrekking van het beroep op grond van een minnelijke schikking of een andere reden. In zeventien zaken is door het College van Beroep voor de examens uitspraak gedaan. Twee zaken waren aan het einde van 2012 nog niet afgehandeld. In geen van de zaken is in 2012 beroep aangetekend bij het College van Beroep voor het hoger onderwijs in Den Haag. Geschillenadviescommissie

Beslissingen van de NHL waartegen geen beroep kan worden ingesteld bij het College van Beroep voor de examens kan bezwaar worden gemaakt bij het CvB. Het CvB beslist op het bezwaar nadat daarover advies is uitgebracht door de Geschillenadviescommissie. In 2012 zijn 23 bezwaren aanhangig gemaakt met name betreffende de langstudeerboete. Hiervan zijn twaalf bezwaren geëindigd door intrekking van het bezwaar op grond van een minnelijke schikking of een andere reden. Op vier bezwaren is door het CvB een beslissing op het bezwaar genomen. Aan het einde van 2012 waren zeven bezwaren nog niet afgehandeld, waaronder zes bezwaren waarvan de afhandeling is aangehouden in afwachting van een formele afschaffing van de langstudeermaatregel. In geen van de zaken is in 2012 beroep aangetekend bij het College van Beroep voor het hoger onderwijs te Den Haag.

Pensioenspreekuren

Studenten van de opleiding Financial Services Management van NHL Hogeschool hielden op dinsdag 16 en donderdag 18 oktober pensioenspreekuren in de panoramazaal van de Achmeatoren. Geïnteresseerden konden zich gratis laten informeren over hun pensioensituatie.

52 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 53

5. 5.1

Financieel Jaarverslag

Financiële ontwikkelingen Algemeen

Over 2012 is een positief financieel resultaat behaald van € 567.000. Het begrote resultaat over 2012 bedroeg € 902.000. De rijksbijdrage en de externe opbrengsten zijn hoger dan begroot. Hiertegenover staan hogere personeel- en beheerslasten. Ondanks de verbeterde positie blijft het belangrijk om, in het kader van het financieel meerjarenperspectief, de risico’s ten aanzien van de baten en lasten scherp in de gaten te houden. Vooral de onzekerheid over de effecten van veranderingen in het beleid van de rijksoverheid genereert risico’s. Vanuit financieel perspectief moeten deze risico’s goed worden vertaald naar beheersmogelijkheden in de kosten. Naast dit defensieve perspectief is het van groot belang om ook de kansen die ontstaan te grijpen en financieel mogelijk te maken. In de jaren 2010, 2011 en 2012 is daar een goede financieel-economische basis voor gelegd. Aantal bekostigde studenten en marktaandeel

De voorlopige gegevens van DUO laten zien dat het aandeel: • Bekostigde studenten van de NHL per september 2012 stijgt van 2,412% naar 2,486%; • Bekostigde diploma’s van de NHL per september 2012 stijgt van 2,496% naar 2,598%; • Van de NHL in de totale bekostiging per september 2012 stijgt van 2,425% naar 2,505%. De verwachting is dat in juni de definitieve cijfers beschikbaar komen. Bekostiging

Totaal graden

Totaal aantal inschrijvingen en graden

7.998

1.673

9.671

Totaal hbo

321.731

64.406

386.137

%

2,486%

2,598%

2,505%

7.775

1.509

9.284

Totaal hbo

322.407

60.450

382.857

%

2,412%

2,496%

2,425%

Op basis van voorlopige cijfers 30 september 2012 NHL

Op basis van voorlopige cijfers 30 september 2011 NHL

Het aantal ingeschreven studenten nam in 2012 toe van 11.251 naar 11.542. Het aantal bekostigde studenten nam in 2012 toe van 7.775 naar 7.998. Het collegegeld is in 2012 verhoogd van € 1.713 naar € 1.771.

NHL Hogeschool 55

5.2

Huisvesting

Opbouw baten 2012

In 2012 is door de Kenniscampus CV/BV het kenniscampusterrein verder ontwikkeld. De prognose van de grondexploitatie is door de verkoop van gronden voor studenten­ huisvesting en een bedrijfsverzamelgebouw positief. De Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV (BKL), die naast de NHL ook voor 50% eigendom is van Stenden Hogeschool, draagt zorg voor de (parkeer)terreinen.

De ontvangen rijksbijdrage over 2012 is € 140.000 lager dan in 2011, terwijl de baten college­gelden met 1,114 miljoen euro zijn toegenomen. De externe inkomsten zijn met 14,135 miljoen euro € 635.000 lager dan in 2011.

Financieel resultaat Het resultaat over 2012 is uitgekomen op € 567.000 tegenover een een begroot resultaat

Batensoorten als percentage van de totale baten

2012

2011

2010

2009

Rijksbijdragen

64,5%

64,9%

66,2%

63,6%

Collegegeld

19,9%

18,7%

19,2%

17,6%

Externe inkomsten

15,6%

16,4%

14,6%

18,8%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

van € 902.000. Totaal Baten Geconsolideerde exploitatierekening

realisatie 2012

begroting 2012

realisatie 2011

realisatie 2010

realisatie 2009

Rijksbijdragen

58.444

56.909

58.584

55.265

53.628

Collegegeld

18.003

19.000

16.889

15.985

14.889

Externe inkomsten

14.135

12.108

14.770

12.212

15.860

Totaal Baten

90.582

88.017

90.243

83.462

84.377

(Bedragen x € 1.000)

BATEN

LASTEN Personele lasten

Opbouw lasten 2012

De stijging van het aantal studenten noopt tot toename van de personele lasten. De huisvestingslasten en de rentelasten dalen ten opzichte van 2011. De beheerslasten zijn toegenomen. Lastensoorten als percentage van de totale lasten

Personele lasten Huisvestingslasten

2012

2011

2010

2009

73,9%

74,7%

72,7%

72,7%

4,0%

4,6%

5,4%

5,8%

66.535

64.513

62.966

59.030

60.698

Beheerslasten

13,4%

11,5%

13,2%

12,3%

3.598

3.607

3.918

4.358

4.865

Afschrijvingen

6,2%

6,5%

5,5%

6,3%

Beheerslasten

12.081

11.177

9.709

10.710

10.274

Rente

2,5%

2,7%

3,2%

2,9%

Afschrijvingen

5.580

5.776

5.475

4.444

5.229

Totaal Lasten

87.794

85.073

82.068

78.542

81.066

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Saldo baten en lasten

2.599

2.944

8.175

4.920

3.312

Interest

-2.221

-2.042

-2.271

-2.629

-2.432

Huisvestingslasten

Totaal Lasten

De personele lasten voor ‘personeel niet in loondienst’ stijgen. Deze ontstaan voornamelijk doordat er personeel is ingehuurd door de groei van het aantal studenten en door het inhuren van personeel voor het uitvoeren van projecten. Personele lasten

Resultaat

567

902

5.904

2.291

879

2012

2011

2010

2009

60.112

56.522

53.126

53.494

Overige personele lasten

1.529

1.595

1.961

3.012

Personeel niet in loondienst

5.174

5.066

4.238

4.388

Uitkeringen en inhoudingen

-280

-217

-295

-196

66.535

62.966

59.030

60.698

(Bedragen x € 1.000) Personeel in loondienst

Het lagere resultaat ten opzichte van de begroting wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door: • Hogere rijksbijdrage van 1,535 miljoen euro; • Lagere collegegelden van 0,997 miljoen euro; • Hogere externe inkomsten 2,027 miljoen euro; • Hogere personele lasten van 2,022 miljoen euro; • Hogere beheerslasten van 0,904 miljoen euro. Hierin zit in 2012 een eenmalige last ad 1,5 miljoen voor Findus. Hiervoor verwijzen we u naar de jaarrekening 2012.

56 Jaarverslag 2012

Totaal

NHL Hogeschool 57

Ten opzichte van 2011 steeg het aantal formatieplaatsen op 31 december met 35 naar 850 fte. Deze groei wordt volledig gerealiseerd binnen het onderwijzend personeel en is noodzakelijk door de groei van het studentenaantal. Het aantal onderwijs ondersteunend is gelijk gebleven. De verhouding OP/OOP is hierdoor dan ook toegenomen.

Geconsolideerde balans Na verwerking van het exploitatieresultaat

(Bedragen x € 1.000)

31-12-2012

31-122011

31-122010

31-122009

ACTIVA Formatie personeel in loondienst op peildatum

Vaste activa 31-12-2012

31-122011

31-122010

31-122009

Materiële vaste activa

99.045

101.795

102.610

106.760

Onderwijzend personeel in fte's

490

455

441

428

Investeringssubsidies

-3.038

-3.103

-3.167

-1.232

Onderwijs ondersteunend personeel in fte’s

360

360

345

356

Financiële vaste activa

308

577

610

1.176

Onderwijzend personeel als percentage van totaal personeel in loondienst

57,6%

55,9%

56,1%

54,6%

96.315

99.269

100.053

106.704

Totaal personeel in loondienst in fte's

850

815

786

784

96

94

79

71

Vorderingen

11.318

13.427

11.118

10.570

Vaste formatie D2+D3 in fte's

648

645

649

634

Liquide middelen

14.384

10.650

5.383

5.978

Flexibele formatie D4 in fte's

202

170

137

150

Totaal vlottende activa

25.798

24.171

16.580

16.619

23,8%

20,8%

17,4%

19,1% 122.113

123.440

116.633

123.323

32.294

31.727

25.823

23.532

359

359

359

359

32.653

32.086

26.182

23.891

6.206

7.321

7.905

7.449

Langlopende schulden

46.750

49.750

52.750

55.060

Kortlopende schulden

36.504

34.283

29.796

36.923

122.113

123.440

116.633

123.323

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Flexibele formatie D4 als percentage van totaal personeel in loondienst

Voorraden

Totaal activa

De stijging van het aantal benodigde personeelsleden is bijna volledig opgevuld door de flexibele formatie. Door de grotere flexibele formatie heeft de NHL de mogelijkheid om haar bezetting af te stemmen op een eventueel krimpend aanbod van studenten.

PASSIVA Eigen vermogen Algemene reserve

5.3

Financiële positie

Overige reserves Totaal eigen vermogen

Het eigen vermogen is ten opzichte van 2011 toegenomen met het behaalde resultaat van € 567.000. In onderstaande geconsolideerde balans van de NHL en haar verbonden partijen is de balanstotaal afgenomen van 123.440 naar 122.113 miljoen euro. Dit wordt aan de passivakant grotendeels veroorzaakt door de afname van de langlopende schulden door de aflossing van 3 miljoen euro. Deze aflossing is conform 2011. De afname van de activakant ontstaat met name door de afname van de materiële activa als gevolg van de afschrijving over 2012. Het saldo van de liquide middelen is per 31 december 2012 toegenomen met € 3,734 miljoen euro.

Nieuwe Engelstalige minor

Egalisatierekening Voorzieningen

Totaal passiva

De verbeterde financiële positie komt tot uiting in de gangbare kengetallen. De solvabiliteit is toegenomen van 26,0% naar 26,7%. Het positieve resultaat over 2012 en de jaarlijkse aflossing van de langlopende schulden zijn de oorzaak van de positieve toename van dit kengetal. De rentabiliteitsratio’s over 2012 zijn lager dan over 2011. Dit wordt veroorzaakt door het lager behaalde resultaat over 2012 in vergelijking met 2011. Deze afname is groter dan de relatief kleine toename van het vermogen.

In juni werd een nieuwe Engelstalige minor ontwikkeld vanuit een samenwerking tussen het lectoraat en de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Bedrijfskunde-MER. Deze minor is een vervanging van en een vervolg op de minor Innovation Consultant. De nieuwe minor wordt inhoudelijk gebaseerd op een Europese gecertificeerde aanpak van coaching van innovatieprojecten.

58 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 59

De kapitalisatiefactor en de current ratio zijn in 2012 licht gestegen.

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

31-12-2012

31-122011

31-122010

31-122009

26,7%

26,0%

22,4%

19,4%

Rentabiliteit totaal vermogen

2,3%

6,8%

4,1%

3,0%

Rentabiliteit eigen vermogen

8,5%

28,1%

19,7%

13,9%

Kapitalisatiefactor

55,8%

55,7%

51,4%

57,9%

Current ratio

70,7%

70,5%

55,6%

45,0%

Solvabiliteit

2012

2011

2010

2009

10.650

5.383

5.978

9.932

567

5.904

2.291

2.291

5.580

5.476

5.603

4.781

Mutatie voorzieningen

-1.115

-584

456

1.059

Kortlopende schulden

2.221

4.487

-7.127

9.491

Vorderingen

2.109

-2.309

-548

-1.330

-2

-15

-8

-1.796

-2.895

-4.725

-7.843

-37.752

269

33

8.891

2.992

690

19.060

(Bedragen x € 1.000)

Financiële kengetallen

Liquide middelen per 1 januari

Exploitatieresultaat Afschrijvingen exclusief boekverlies/-winst

Overig

De NHL heeft in 2012 naast een kleine investering in overige gebouwen, alleen geïnvesteerd in apparatuur en inventaris.

Investeringen Desinvesteringen

Investeringen

Opname hypothecaire leningen 2012

2011

2010

2009

Terreinen

–

300

–

840

Nieuwbouw

–

–

2.841

35.021

15

1.892

3.644

0

Apparatuur en inventaris

2.880

2.533

1.859

1.891

Totaal

2.895

4.725

8.344

37.752

(Bedragen x € 1.000)

Overige gebouwen

Aflossing langlopende schulden

-3.000

-3.000

-3.000

-2.750

Mutatie liquide middelen

3.734

5.267

-595

-3.954

14.384

10.650

5.383

5.978

Liquide middelen per 31 december

In het kasstroomonderzoek wordt zichtbaar dat de liquide middelen in 2012 gemuteerd zijn met 3,734 miljoen euro. Hiermee wordt geanticipeerd op de aflossing in 2018 van één van de leningen van de nieuwbouw. In verband met de lage depositorente is ervoor gekozen om in 2012 de extra beschikbare liquide middelen te stallen op de rekeningcourant van de ING.

De stand en het verloop in de voorzieningen zijn als volgt: Voorzieningen

saldo 31-12-2011

dotatie in 2012

onttrekking in 2012

saldo 31-122012

3.084

500

910

2.674

30

20

–

50

1.569

338

695

1.212

Eigen risico WAO

723

–

53

670

Ambtsjubilea

679

200

70

809

Overige personeelskosten

968

284

472

780

18

150

157

11

250

–

250

–

(Bedragen x € 1.000) Onderhoud gebouwen Dokbeurt schepen Wettelijk deel WW-uitkeringen

Fonds Financiële Ondersteuning Studenten Borgstelling

My Schools Network Totaal

7.321

1.492

2.607

6.206

Het totale bedrag aan voorzieningen is gedaald met 1,115 miljoen euro. Dit wordt met name veroorzaakt door de onttrekking van het onderhoud gebouwen en een lagere inschatting van toekomstige WW-uitkeringen.

60 Jaarverslag 2012

In 2012 heeft My Schools Network (MySN) de European Language Label (ELL) ontvangen. Deze prijs beloont nieuwe initiatieven op het gebied van innovatieve taalprojecten. Inmiddels zitten zo’n 66 scholen en hogescholen/universiteiten aangesloten bij MySN. Deze komen uit 14 verschillende landen waaronder Vietnam, Turkije, Amerika en zelfs Nieuw-Zeeland. MySN is een internationaal, online platform waarbij leerlingen in het Engels met elkaar leren communiceren. De site is vergelijkbaar met sociale netwerken zoals Facebook en Hyves, maar dan in een gesloten en veilige omgeving. Sinds 2010 begeleiden NHL-studenten van de lerarenopleidingen via de site scholieren op een speelse en positieve manier, onder andere door elkaar berichten te sturen.

NHL Hogeschool 61

5.4

Beloning bestuurders en toezichthouders

5.5

Helderheid

De beloning van de bestuurders van de NHL is gebaseerd op de Hay-systematiek voor

In het kader van de notitie Helderheid en de aanvulling op de notitie is een aantal extra

bestuurders in het hbo. Opgave in dit jaarverslag geschiedt op basis van de vastgestelde

gegevens opgenomen in het jaarverslag. De notitie Helderheid bestaat uit negen thema’s:

beloningscomponenten van WOPT 2008. Bezoldiging leden College van Bestuur 2012 (Bedragen x € 1.000)

Naam

Functie

Periode

Soort

2012

2011

Drs. W. Smink

Voorzitter

01-01 31-12

Salaris

143

143

24

20

Sociale lasten

7

6

Vergoedingen

5

4

179

173

131

129

21

20

Sociale lasten

7

6

Vergoedingen

6

7

165

162

344

335

Pensioenpremie

Drs. A.C. Keizer - Mastenbroek

Lid

01-01 31-12

Salaris Pensioenpremie

Totaal

Thema 1: Thema 2: Thema 3: Thema 4: Thema 5: Thema 6: Thema 7: Thema 8: Thema 9:

Uitbesteding Investeren van publieke middelen in private activiteiten Het verlenen van vrijstellingen Bekostiging van buitenlandse studenten Collegegeld niet betaald door student zelf Studenten volgen modules van opleidingen De student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven Bekostiging van maatwerktrajecten Bekostiging van het kunstonderwijs

De NHL onderschrijft haar verantwoordelijkheid zoals beschreven in de notitie. De strekking om geen activiteiten alleen voor financieel gewin uit te voeren, sluit aan op het beleid van de NHL. Bovenstaande thema’s zijn verwerkt in voorgaande hoofdstukken of in de jaarrekening. Enkele punten worden hieronder afzonderlijk beschreven. Uitbesteding

Binnen het reguliere onderwijs worden alle opleidingen zelf of onder verantwoordelijkheid van de NHL verzorgd. Op diverse fronten vindt er samenwerking plaats met andere hogescholen, universiteiten en organisaties, maar daarbij is geen sprake van uitbesteding. Wel werkt de NHL met enkele partners in een 8.1-constructie. Het gaat daarbij om de opleidingen Life Sciences, IBMS, Master leren en Innoveren, Joint degree Social Works en Master Kunsteducatie. Investering in private activiteiten

De honorering van de leden van de Raad van Toezicht wordt met ingang van 2009 eveneens gebaseerd op de Hay-systematiek.

De rijksbijdrage van het ministerie van OCW en het collegegeld van de studenten worden besteed aan het onderwijs en de ondersteunende activiteiten.

Bezoldiging leden Raad van Toezicht (Bedragen x € 1.000)

Daarnaast is er sprake van een zogenoemde ‘derde geldstroom’. Dit staat voor de financiële bijdrage van subsidiegevers, bedrijven, instellingen en cursisten voor het contractonderzoek en -onderwijs. Een nauwe verbinding tussen onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten en de samenwerking met het werk- en beroepenveld is voor de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek van strategisch belang. De NHL heeft als beleid dat de commerciële activiteiten geen negatief rendement mogen opleveren. De subsidietrajecten ten gunste van het onderwijs kennen vaak een eigen bijdrage en dienen voor minimaal deze bijdrage een aanvulling te leveren aan de publieke taak van de NHL. De NHL voert daarbij geen bekostigde maatwerk­ trajecten uit vanuit haar CROHO-opleidingen. Daarnaast heeft de NHL geen uitwisselings­programma’s met buitenlandse onderwijspartners, waarbij de inkomende student als student bij de NHL wordt ingeschreven.

Naam

Functie

2012

2011

G. Ybema

Voorzitter 2011

–

12

R.E.F. Nijhof

Voorzitter 2012 tot 1 aug.

10

8

H.H. Apotheker

Voorzitter 2012 vanaf 1 aug.

5

-

R.C.A. Wilcke

Lid

8

8

R. Wenselaar

Lid

8

8

G.A. van der Werf

Lid tot 1 juli 2012

4

8

P. Visschedijk

Lid

8

8

J. van Dijk

Lid

8

8

51

60

Totaal

62 Jaarverslag 2012

Bij de NHL volgden in 2012 27 medewerkers een bekostigde opleiding binnen de eigen organisatie.

NHL Hogeschool 63

5.6 De begroting (Bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

2012

Regulier

Niet regulier

Totaal

Werkelijk

Begroting

Normatieve rijksbijdrage

58.737

93

58.830

58.444

56.909

Collegegelden

19.072

19.072

18.003

19.000

BATEN

Externe opbrengsten

2.564

9.270

11.834

14.135

12.108

80.373

9.363

89.736

90.582

88.017

54.100

7.490

61.590

60.112

58.708

Personeel niet in loondienst

3.398

568

3.966

5.174

4.496

Overige personele lasten

1.749

166

1.915

1.529

1.424

-74

-280

-115

Totaal Baten

LASTEN Personele lasten Personeel in loondienst

Uitkeringen en inhoudingen Totaal personele lasten

-74 59.173

8.224

67.397

66.535

64.513

3.415

260

3.675

3.598

3.607

2.093

135

2.228

2.164

2.183

Reis- en verblijfkosten

880

277

1.157

1.394

1.127

Leermiddelen

994

198

1.192

1.292

1.188

1.217

174

1.391

1.919

1.646

200

150

80

Huisvestingslasten

Beheerslasten Administratie

Apparatuur en inventaris Dotaties voorzieningen

200

Overige beheerslasten

3.946

141

4.087

5.162

4.953

Totaal Beheerslasten

9.330

925

10.255

12.081

11.177

Afschrijvingen

5.421

378

5.799

5.580

5.776

Totaal Lasten

77.339

9.787

87.126

87.794

85.073

Saldo baten en lasten

3.034

-424

2.610

2.788

2.944

Renteresultaat

-2.100

5

-2.095

-2.221

-2.042

934

-419

515

567

902

Resultaat

64 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 65

Bijlage 1 Samenstelling Raad van Toezicht

Bijlagen

NHL Hogeschool heeft een Raad van Toezicht van zeven leden. De Raad van Toezicht is gedurende het verslagjaar als volgt samengesteld:



Gerrit Ybema, voorzitter († 15 februari 2012) De heer G. Ybema, directeur advies- en consultancybureau Ybema Economy Solutions Sector: financieel-economisch Nevenfuncties: • lid Raad van Commissarissen ARCADIS • plaatsvervangend voorzitter en lid Raad van Commissarissen Alliander • voorzitter Raad van Toezicht Zorggroep Noorderbreedte • voorzitter Zorg Innovatie Forum



Hayo Apotheker, voorzitter (per 1 augustus 2012) De heer H.H. Apotheker, burgemeester gemeente Súdwest-Fryslân Sector: overheid Nevenfuncties: • lid Raad van Commissarissen PPG Fibre Glass Hoogezand • lid Raad van Commissarissen Bank Nederlandse Gemeenten



Ruud Nijhof, plaatsvervangend voorzitter De heer R.E.F.M. Nijhof, voormalig algemeen directeur Raad voor de Kinderbescherming Sector: overheid Nevenfuncties: • voorzitter Raad van Toezicht Stichting MEE Amstel en Zaan • lid Adviesraad Slachtoffer in Beeld • lid Selectiecommissie Leden Rechterlijke Macht van de Raad voor de Rechtspraak • consultant bij Gilde Amsterdam • lid Raad van Toezicht Stichting Katholiek Onderwijs Flevoland en Veluwe • lid Klachtencommissie Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam • vicevoorzitter Vereniging van Toezichthouders in Onderwijsinstellingen (VTOI)

NHL Hogeschool 67



Jouke van Dijk De heer J. van Dijk, hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse aan de Rijksuniversiteit Groningen Sector: hoger onderwijs en onderzoek Nevenfuncties: • voorzitter bestuur en directeur Waddenacademie • lid Raad van Advies College van Bestuur ROC Noorderpoortcollege • lid bestuur Stichting Academische Opleidingen • lid Sociaal-Economische Raad Noord-Nederland • lid Raad van Advies Centrum voor Arbeid en Beleid B.V. te Groningen • directeur Klaassen Consulting B.V. te Groningen



Paul Visschedijk De heer P. Visschedijk, managing director CSK Food Enrichment B.V. (tot september 2012) Sector: bedrijfsleven/MKB Nevenfuncties: • voorzitter bestuur AMAFE (Association of Manufactures of Animal Derived Enzymes) • vice-voorzitter EFFCA (European Food and Feed Culture Association) • voorzitter Innexus (Vereniging van voedingsbedrijven in Noord Nederland) • lid Raad van Advies HANNN (Healthy Ageing Network North Netherlands) • lid Raad van Bezieling DODG (Fries Millennium Comité) • lid Raad van Commissarissen Rabobank Leeuwarden-Noord West Friesland



Bijlage 2 Portefeuilleverdeling College van Bestuur

Ruben Wenselaar

Het College van Bestuur bestaat uit twee leden: Willem Smink (voorzitter) en Diane KeizerMastenbroek. Samen hebben zij de dagelijkse leiding over de NHL. Het college is verantwoordelijk voor de realisatie van de visie, de missie en de doelstellingen van de hogeschool. Binnen het kader van een collegiaal bestuur hebben de collegeleden eigen portefeuilles en zijn zij verantwoordelijk voor verschillende beleidsterreinen en organisatieonderdelen:



voorzitter College van Bestuur • Contractactiviteiten • Financiën • Facilitaire zaken en huisvesting • Strategische planvorming • Marketing & Communicatie • Bestuurlijke en juridische zaken • Medezeggenschap • Instituut Zorg & Welzijn • Instituut Economie & Management • Service Centre voor Kwaliteit & Organisatie • Directie Finance & Control • Kenniscampus

De heer R. Wenselaar, vicevoorzitter Raad van Bestuur Menzis zorgverzekeraar Sector: bedrijfsleven/financiële dienstverlening Nevenfuncties: • werkgevers voorzitter Bestuur bij SBZ • lid van Bestuur bij Van Houten & Co. • lid Raad van Commissarissen bij Vektis



Ronald Wilcke De heer R.C.A. Wilcke, voorzitter College van Bestuur ROC Flevoland/vicevoorzitter Raad van Bestuur ROC van Amsterdam-ROC Flevoland Sector: (middelbaar beroeps) onderwijs Nevenfuncties: • voorzitter bestuur Stichting Sportservice -en Olympisch Netwerk- Flevoland • voorzitter landelijke bedrijfstakgroep Mobiliteit, Carrosserie en Tweewielers • lid bestuur landelijk kenniscentrum Innovam/BeVAM • voorzitter bestuur stichting mobiliteitsleren • voorzitter benoemingsadviescommissie MBO Raad • lid kerngroep logistiek van het Economic Development Board Amsterdam • lid kerngroep Onderwijs & Arbeidsmarkt van het Economic Development Board Almere



Gina van der Werf (tot 30 juni 2012) Mevrouw G.A. van der Werf, managing director First Dutch Capital B.V. Sector: bedrijfsleven Nevenfuncties: • lid Raad van Commissarissen (bestuurder STAK) TheFactor.e B.V.

68 Jaarverslag 2012

Willem Smink



Diane Keizer-Mastenbroek lid College van Bestuur • Onderwijs • Onderzoek en lectoraten • Human Resources • Informatisering/ICT/Mediatheek • Studentenzaken • Integrale kwaliteitszorg • Internationalisering • Instituut Techniek • Instituut Educatie & Communicatie • Learning Centre • Kwaliteitszorg

NHL Hogeschool 69

Bijlage 3 Overzicht opleidingen NHL Hogeschool

Economie



34406 34401 80065 34414 34464 34419 39201 34402 34407 34936 39118 80024 39205 34139 34609 80073 34405

Accountancy vt Bedrijfseconomie vt dt Ad Bedrijfseconomie vt dt Financial Services Management du Bestuurskunde vt dt European Studies vt Integrale Veiligheid vt dt Commerciële Economie vt dt International Business and Languages vt International Business and Management Studies vt Business IT & Management vt dt Ad IT Service Management vt dt HBO-Rechten vt dt Bedrijfskunde-MER vt dt Human Resource Management vt dt Ad Human Resource Management vt dt Communicatie vt dt



Gezondheid



34560

Verpleegkunde



Gedrag & Maatschappij



34610 34616 35158 44113 49500 35146

Culturele en Maatschappelijke Vorming vt dt Maatschappelijk Werk en Dienstverlening vt dt Pedagogiek vt dt M Pedagogiek dt M Social Work dt Godsdienst-Pastoraal Werk dt



Onderwijs



35441 45274 49117 39100 34745 34808 45265 45262 45276 45269 35193

70 Jaarverslag 2012

vt dt

Leraar Godsdienst M Leraar Godsdienst M Kunsteducatie Docent Beeldende Kunst & Vormgeving vt Docent Theater vt Leraar Basisonderwijs vt M Leraar Duits M Leraar Engels M Leraar Fries M Leraar Nederlands Leraar Duits vt

dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt



35195 35196 35144 35198 45275 35202 35201 35203 35197 35388 35411 35421 45263 45272 35301 35261 35199 35221 35382 35383 35384 35385 35386 35387

Leraar Engels vt Leraar Frans vt Leraar Frysk vt Leraar Nederlands vt M Leraar Algemene Economie Leraar Algemene Economie vt Leraar Aardrijkskunde vt Leraar Bedrijfseconomie vt Leraar Geschiedenis vt Leraar Gezondheidszorg en Welzijn vt Leraar Maatschappijleer vt Leraar Omgangskunde vt M Leraar Wiskunde M Leraar Natuurkunde Leraar Biologie vt Leraar Natuurkunde vt Leraar Scheikunde vt Leraar Wiskunde vt Leraar Bouwkunde Leraar Bouwtechniek Leraar Elektrotechniek Leraar Mechanische Techniek Leraar Motorvoertuigentechniek Leraar Werktuigbouwkunde



Techniek



34267 Elektrotechniek 34276 Scheepsbouwkunde 80067 Ad Maritieme Techniek 34479 Informatica 34280 Werktuigbouwkunde 34263 Bouwkunde 34279 Civiele techniek 34371 Mobiliteit 34190 Ocean Technology 34384 Maritiem Officier 34397 Biologie en Medisch Laboratorium Onderzoek 34331 Biotechnologie 34396 Chemie 34275 Chemische Technologie 34092 Communication & Multimedia Design 34421 Technische Bedrijfskunde 35168 Bedrijfswiskunde

dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt dt

vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt vt dt vt dt NHL Hogeschool 71

Bijlage 4 Wijzigingen onderwijsaanbod Mutaties opleidingen 2012

Bijlage 5 Overzicht van lectoraten en lectoren

Cybersafety Lector Wouter Stol



Uitbreiding

Aandachtsterreinen: Het lectoraat heeft als maatschappelijke missie bij te dragen aan de veiligheid in Cyberspace. Het lectoraat wil haar missie bereiken door middel van hoogwaardig, onafhankelijk en praktijkgericht veiligheidskundig onderzoek, ten gunste van het veiligheidsonderwijs en de veiligheidspraktijk. Speerpunten in het onderzoek van het lectoraat Cybersafety zijn ‘trends in cybercrime’, ‘jeugd en cybersafety’ en ‘bedrijf en cybersafety’.

Geen.



Wijziging Bacheloropleiding Personeel en Arbeid: wijziging naam in Human Resource Management per 1 september 2012. Bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica: wijziging naam in Business IT & Management per 1 september 2012. De Engelstalige naam wordt eveneens Business IT & Management. Bacheloropleiding Opleiding voor Management, Economie en Recht: wijziging naam in Bedrijfskunde-MER met wijziging van CROHO-nummer in 34 139 per 1 september 2012. Voor onderstaande bacheloropleidingen zijn de werkkringeisen met ingang van 1 september 2012 vervallen. Opleiding tot leraar voorgezet onderwijs van de tweede graad in (deeltijd, vestigingsplaats Groningen): • Bouwkunde I en II (ISAT 35 382) • Bouwtechniek I en II (ISAT 35 383) • Elektrotechniek I en II (ISAT 35 384) • Mechanische Techniek I en II (ISAT 35 385) • Motorvoertuigentechniek I en II (ISAT 35 386) • Werktuigbouwkunde I en II (ISAT 35 387)



Fries en meertaligheid in onderwijs en opvoeding Lector Alex Riemersma

Aandachtsterreinen: De Fryske Akademy, Stenden Hogeschool en NHL Hogeschool hebben een lectoraat ingesteld met als doel het ondersteunen van de ontwikkeling van een doorlopende leerweg drietalig onderwijs op een aantal Friese scholen voor basis- en voortgezet onderwijs en het doen van onderzoek naar de opbrengsten van een dergelijke leerweg. De lector is aan­ gesteld bij de NHL. Het lectoraat heeft als doel ervoor te zorgen dat de kennis op het gebied van Fries in de context van meertalig onderwijs in basis- en voortgezet onderwijs een sterke impuls krijgt en dat verworven inzichten aangewend worden bij de ontwikkeling van drietalig onderwijs op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs in Friesland.

Maatschappelijke participatie door (jonge) mensen met een licht verstandelijke beperking Lector Jelle Drost



Beëindiging Bacheloropleiding Opleiding tot Verpleegkundige: de duale variant van de opleiding is per 1 september 2012 beëindigd.

72 Jaarverslag 2012

Aandachtsterreinen: NHL Hogeschool en Tjallinga Hiem hebben het eerste lectoraat in Nederland gestart dat zich volledig richt op mensen met een licht verstandelijke beperking. Het lectoraat wil een bijdrage leveren aan maatschappelijk maatwerk bij Langdurig Problematische Gezinssituaties. De samenwerking tussen de NHL en Tjallinga Hiem levert goede mogelijkheden op voor kruisbestuiving tussen theorie en praktijk. De NHL is als hogeschool in de positie om de beschikbare wetenschappelijke kennis te vertalen naar praktijkkennis en vice versa. Tjallinga Hiem levert, als orthopedagogisch expertise- en behandelcentrum, beschikbare wetenschappelijke en praktijkkennis en biedt daarnaast een platform voor de verdere ontwikkeling en praktische toepassing van de beoogde kennis.

NHL Hogeschool 73





Maritiem, Marien Milieu & Veiligheidsmanagement



Lector Peter Joore

Aandachtsterreinen: Het lectoraat heeft als maatschappelijke missie bij te dragen aan de veiligheid van maritieme sectoren en de kustregio’s. Daarnaast maakt het lectoraat zich sterk voor het duurzaam gebruik van de zeeën en oceanen. Maritiem, Marien Milieu & Veiligheidsmanagement is vooral bedoeld als (inter)nationaal herkenbare ingang voor overheid en maritieme bedrijfssectoren die professionele ondersteuning zoeken bij het oplossen van vraagstukken aangaande calamiteiten op het water.

Aandachtsterreinen: Het lectoraat komt voort uit de constatering dat nieuwe (technologische) kennis steeds sneller en op steeds meer locaties tegelijkertijd ontstaat. Hierdoor is het onmogelijk om alle benodigde kennis binnen één organisatie te ontwikkelen en is er behoefte aan nieuwe manieren om externe kennis te ontsluiten. Aan de andere kant is kennis die intern is ontwikkeld regelmatig waardevoller voor externe partijen dan voor de eigen organisatie en kan voordeel behaald worden door deze kennis te delen. Veel onderzoek rond open innovatie is gericht op de kennisontwikkeling van multinationale bedrijven. In aanvulling hierop richt het lectoraat zich juist op open innovatie welke is gericht op het behalen van maatschappelijke doelstellingen. Ook hierbij geldt dat bedrijven, onderzoeksorganisaties, overheid en maatschappelijke organisaties op nieuwe manieren moeten samenwerken om te komen tot een schone en duurzame omgeving, bij het aanpakken van problemen in de zorgsector als gevolg van vergrijzing of bij het realiseren van een veilige wereld om in te leven.

Maritieme Innovatieve Technieken Lector Joop Splinter

Aandachtsterreinen: Door de eeuwen heen is de maritieme sector (de scheepvaart, de scheeps- en jachtbouw en de maritieme opleidingen) een vakgebied waar wij als Nederlanders vertrouwd mee zijn. Deze sector, met zijn diversiteit aan opleidingen, maakt onderdeel uit van een sterk maritiem cluster dat internationaal tot de top behoort. De toenemende schaalvergrotingen, het dalende aanbod van goed gekwalificeerd personeel en een dalend marktaandeel, plaatst de maritieme sector voor nieuwe uitdagingen. Het antwoord op deze problemen en uitdagingen moet vooral worden gevonden in innovaties. Deze innovaties kunnen zowel technologisch als niettechnologisch van aard zijn. Bovendien zijn technologische innovaties in de scheepvaartsector noodzakelijk om tegemoet te kunnen komen aan de strengere nationale en internationale wet- en regelgeving die zijn afgesproken voor maatschappelijke waarden zoals duurzaamheid en veiligheid. Onderzoek en innovatie zijn dan ook de sleutelfactoren voor duurzame slimme groei om het voortbestaan van de sector te garanderen.





Aandachtsterreinen: Schaalvergroting, toename van kennis en informatie, economische veranderingen en technologische innovaties volgen elkaar steeds sneller op. Van hbo-professionals wordt verwacht dat zij zich hieraan snel en soepel kunnen aanpassen en zelf oplossingen verzinnen voor de vraagstukken die zich in hun omgeving voordoen. Dit betekent niet alleen dat ze moeten kunnen meebewegen met nieuwe ontwikkelingen en veranderingen, maar ook dat ze daaraan sturing moeten kunnen geven. Het lectoraat gaat samen met bedrijven en instellingen, docenten en studenten, wetenschappers en praktijkwerkers op zoek naar de sleutelkwaliteiten die nodig zijn voor snelle aanpassing aan en sturen van nieuwe ontwikkelingen. Samengevat: Persoonlijk Leiderschap & Innovatie. De inzichten die hieruit voortkomen moeten bruikbaar zijn voor individuele medewerkers van bedrijven, HRM-afdelingen en beleid en onderwijs­ programma’s van NHL Hogeschool. Langs deze weg wil het lectoraat bijdragen aan versterking van het aanpassings- en innovatievermogen van de regio.

Talmalectoraat Wonen, welzijn en zorg op hoge leeftijd Aandachtsterreinen: Met de toename van het aantal ouderen, een steeds krapper wordende arbeidsmarkt en beperkte financieringsmogelijkheden wordt het bieden van bij ouderen passende, menswaardige zorg en ondersteuning steeds moeilijker te realiseren. Het betekent durven afwijken van gangbare paden en met een creatieve insteek zoeken naar innovatieve oplossingen. De zorg voor ouderen verandert daardoor. Het Talmalectoraat Wonen, welzijn en zorg op hoge leeftijd gaat over ondersteuning van kwetsbare ouderen, hun mantelzorgers en professionele hulpverleners op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het gaat hierbij niet alleen om gezondheidszorg, maar ook om zorg ten aanzien van huisvesting, huishouden en welbevinden.

Ondernemerschap en Risicofinanciering Lector Johan Mekkes

Aandachtsterreinen: Het lectoraat betreft een gezamenlijk initiatief van NHL Hogeschool en de NOM Investeringsen Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland. Het lectoraat heeft als centraal doel systematisch kennis te ontwikkelen door middel van het opzetten van een meerjarig onderzoeksprogramma op het gebied van ondernemerschap en risicofinanciering.

74 Jaarverslag 2012

Persoonlijk Leiderschap en Innovatiekracht Lector Jelle Dijkstra

Lector Evelyn Finnema



Open innovatie

Lector Wierd Koops



Werkplekleren en ICT Lector Hans Hummel

Aandachtsterreinen: Het lectoraat heeft als doel onderzoek te doen naar de onderwijsleersituatie waar het leren op de werkplek centraal staat en uitgangspunt is bij de vormgeving van het onderwijs en het in aansluiting hierop ontwikkelen van elementen van de didactiek waarin ICT een rol speelt. Het lectoraat probeert daarbij te komen tot een systematisch didactisch model met een set bewezen ontwerprichtlijnen en bijbehorende instrumentatie (werkvormen en mediatoepassingen) voor werkplekleren. De richtlijnen en instrumenten worden cyclisch ontworpen, geïmplementeerd en geëvalueerd binnen relevante contexten en verbanden van samenwerking om effectiviteit en transferverbetering breed vast te kunnen stellen.

NHL Hogeschool 75





Serious Gaming



Lector: Sjoerd de Vries

Aandachtsterreinen: Het lectoraat heeft onder andere tot doel het opzetten van een praktijklaboratorium voor serious gaming. Het lab wordt een speeltuin; een interactieve ruimte met een gedegen uitstraling, voor exploratief en experimenteel onderzoek. In het lab wordt serious gaming technologie ontwikkeld langs de lijnen ‘applied gaming’ en ‘pervasive gaming’. De speeltuin is een bron van motivatie voor zittende en aankomende studenten en docenten, en een bron van inspiratie voor het bedrijfsleven en academische kennisinstituten. Het kerngebied van het lab omvat de technologiedomeinen Communicatie, Media & Design, ICT, en ‘Ubiquitous Systems’, met toepassingen op het gebied van energie, water, landbouw, gezondheid en toerisme. Het lab moet in vier jaar uitgroeien tot hét nationaal laboratorium voor praktijk­ gericht onderzoek op gebied van serious gaming en dé nationale proeftuin voor toegepast onderzoek.

Aandachtsterreinen: Social media worden door vrijwel iedereen gebruikt. Ook organisaties schakelen steeds vaker social media in. Ze gebruiken die in de communicatie met klanten, maar ook voor interne doeleinden. Organisaties zenden niet alleen, ze volgen social media ook. Ze zijn benieuwd naar de publieke opinie over zichzelf en willen graag weten wat klanten willen, waar ze over praten en wat ze zoal doen. Reputaties worden door social media beïnvloed en je moet als organisatie reageren. Maar het werkt ook andersom: je kunt je reputatie ook actief beïnvloeden via social media. Het lectoraat Social Media en Reputatiemanagement zoekt naar strategieën om verantwoord en succesvol om te gaan met social media in de communicatie van organisaties.



Aandachtsterreinen: Afhankelijkheid van niet-duurzame energiebronnen, waaronder fossiele of nucleaire, behoort tot een van de allergrootste wereldproblemen. Dat hangt samen met milieu- en klimaat­ belasting, maar ook met het feit dat conventionele energiebronnen eindig zijn en vaak afkomstig uit politiek instabiele regio’s waardoor voorziening en prijsniveau tot zorgen baren. Om deze problemen het hoofd te bieden, wordt meer en meer ingezet op duurzame energie, die bestaat uit een mix van bronnen. Windenergie behoort tot een van de meest veelbelovende opties, vanwege de relatief lage kosten en het grote potentieel. Sinds de oliecrisis in 1972 heeft windenergie een duizelingwekkende groei doorgemaakt wat betreft geïnstalleerd vermogen en technologie. Nederland heeft van oudsher een voortrekkersrol op dit gebied, maar in het Nederlandse werkveld ontbreekt een hbo-kennisinstelling. Voor NHL Hogeschool is er een uitgelezen mogelijkheid om zich te profileren op het gebied van windenergie vanwege de gunstige ligging. Voor het Noordelijk kustgebied staan twee 300 MW parken gepland en Noordwest-Duitsland is een gebied met een enorme dynamiek op het gebied van windenergie. Daarnaast heeft de provincie Fryslân een ambitieuze doelstelling op het gebied van verduurzaming van energievoorziening en economische activiteiten.

Aandachtsterreinen: In het lectoraat wordt onderzoek gedaan naar de invloed van het taalgebruik van kinderen en leerkrachten op de leerresultaten. Het onderzoek richt zich voornamelijk op het Friese basisonderwijs. In de onderzoeksprojecten zijn leerkrachten en studenten medeonderzoekers van hun eigen onderwijspraktijk en van de consequenties van bepaalde veranderingen daarin. Het onderzoek beoogt bij te dragen aan de versterking van de taalvaardigheid van leerlingen en aan de verbetering van hun leerresultaten.

Duurzame Schoolontwikkeling Lector Henny Brandsma

Aandachtsterreinen: Het lectoraat richt zich op het voortgezet onderwijs in Groningen, Friesland en Drenthe. Vanuit het lectoraat wordt onderzoek gedaan naar de voortgang en effectiviteit van innovatie op scholen. Het praktijkgerichte onderzoek draagt bij aan de professionalisering van docenten als onderzoekers, de duurzaamheid van de onderwijskundige ontwikkelingen op de deelnemende scholen en de kennis over factoren die de voortgang van innovaties beïnvloeden.



iHuman Welzijn Zorg digitaal Lector Ate Dijkstra

Aandachtsterreinen: iHuman staat voor het vinden van oplossingen in welzijn en zorg door het verbinden van nieuwe technologische mogelijkheden met problemen ervaren door de mens. Kernwoorden zijn ‘interactie’, ‘intelligent’, ‘internet’, ‘I (ai-ENG = ik)’ en [Human] de mens als cliënt, hulp­ verlener, student, docent, ondernemer, burger. De term iHuman staat daarbij ook voor nieuwe technologische trends (producten/diensten zoals iPad, iPhone, iCare, iCure etc.) en werpt de vraag op: “I Human; wie, wat ben ik als mens, wat kan ik bijdragen aan mezelf en aan anderen?”

76 Jaarverslag 2012

Windenergie Lector: Gerard Schepers

Taalgebruik en Leren Lector Jan Berenst



Social Media en Reputatiemanagement

Lector Hylke van Dijk



Zonnestroom & Vervoer Lector: Bert Plomp

Aandachtsterreinen: Het duurzaam maken van onze energievoorziening is een must. Bij voortdurende economische groei kunnen de leveringszekerheid van energie en de beperking van klimaateffecten alleen met duurzame bronnen worden gegarandeerd. Internationale studies laten zien dat zonnestroom daarin een belangrijke rol speelt. Ook in het energiegebruik voor vervoer en mobiliteit zal zonnestroom van cruciaal belang worden. Het lectoraat Zonnestroom & Vervoer richt zich op de integratie van PV (PhotoVoltaic)-technologie in woningen, gebouwen en boerderijen en het gebruik van zonnestroom in elektrische vaartuigen en voertuigen via intelligente netten (smart grids). Het onderzoek onderscheidt zich door een integrale systeembenadering van opwekking, opslag en gebruik van zonnestroom. Er wordt gebruik gemaakt van model­ simulaties en van experimenten onder realistische condities.

NHL Hogeschool 77

Bijlage 6 Overzicht van de kennis­centra, aandachts­­ terreinen en activiteiten







Computer Vision

Aandachtsterrein:

Het kenniscentrum verzorgt scholing, opleiding, onderzoek en advies op het gebied van management en organisatievraagstukken. In de meeste gevallen worden deze trajecten uitgevoerd door medewerkers in samenwerking met studenten. Het is ook mogelijk dat een medewerker in een organisatie wordt gedetacheerd. Activiteiten:

• • • • • • • • •

 nanciële en juridische dienstverlening fi bedrijfseconomie en accountancy marketing, sales, international business management en organisatie HRM-vraagstukken overheidsmanagement cybersafety ICT en (technische) bedrijfskunde ondernemerschap

Educatief Centrum Noord en Oost (ECNO)

Aandachtsterrein:

Aandachtsterrein:

Het kenniscentrum is gespecialiseerd in het automatiseren van visuele inspecties en 3Dbeeldverwerking. Met behulp van een computer worden beelden geïnterpreteerd die met een camera zijn vastgelegd. Deze informatie wordt gebruikt om andere processen aan te sturen. Bijvoorbeeld kwaliteitscontrole, positie- en oriëntatiebepaling en het sorteren van producten op een lopende band. Het kenniscentrum bestaat sinds 1996 en is leidend in Nederland als het gaat om kennis en kunde op het gebied van computer vision in het hbo.

Het Educatief Centrum (ECNO) is partner voor docenten, teams, schoolleiders en besturen in het onderwijs in Noord- en Oost-Nederland. Het ECNO richt zich op de kwaliteit van onderwijs, adviseert bij vraagstukken rondom onderwijs en organisatie en werken graag samen het werkveld aan oplossingen. Activiteiten:

• • • • •

Activiteiten:

• • • •



Economie & Management

v errichten van haalbaarheidsonderzoeken verzorgen van cursussen voor het bedrijfsleven penvoerderschap Cluster Computer Vision Noord-Nederland speerpunten: - industriële automatisering - 3D Vision - multi-spectrale- en thermografische toepassingen - kunstmatige intelligentie - smart farming

Communicatie Aandachtsterrein:

Het kenniscentrum verzorgt scholing, opleiding, onderzoek en advies op het gebied van (marketing)communicatie. In de meeste gevallen worden projecten uitgevoerd door een combinatie van studenten en docenten. Daarnaast bemiddelt het kenniscentrum in de stages voor de studenten. Bedrijven en organisaties kunnen er terecht voor de stagevacatures op het gebied van marketing communicatie



advies opleiding en training coaching onderzoek projecten

Engineering Aandachtsterrein:

Het Kenniscentrum Engineering is een technisch breed en multidisciplinair kenniscentrum en bedient vijf vakgebieden: • Industriële Automatisering • Informatietechniek • Materiaalkundig onderzoek • Duurzame energie (zonne- en windenergie, elektrisch rijden) • Software engineering Complexe opdrachten die een multidisciplinaire benadering vragen, vormen de uitdaging van dit kenniscentrum. Het kenniscentrum Engineering geeft advies, doet onderzoek en voert projectopdrachten uit voor diverse bedrijven en instellingen. Inmiddels heeft het kenniscentrum een intensieve relatie met het werkveld opgebouwd.

Activiteiten:

Door inzet van vakdocenten en communicatiestudenten waarborgt het kenniscentrum professionele en innovatieve communicatie-oplossingen op het gebied van: • communicatieadviezen voor alle bedrijfstakken in de vorm van plannen, cursussen of workshops • concepten voor nieuwe campagnes, huisstijlen, boeken, films of kennisevents • ontwikkeling van communicatiemiddelen

78 Jaarverslag 2012

Activiteiten:

• • • • • • •

 dvies a toegepast onderzoek ontwikkelen demonstrators, bijvoorbeeld voor elektrische voertuigen materiaalkundig onderzoek haalbaarheidsonderzoek, bijvoorbeeld voor toepassingen van duurzame energie cursorisch aanbod, onder andere op het gebied van materiaalkunde en duurzame energie ontwikkeling van software diensten en/of applicaties

NHL Hogeschool 79



HotSpot Duurzame Energie (HSDE)

Activiteiten:

Het project Hot Spot Duurzame Energie (HSDE) richt zich op het ontwikkelen van kennis en het vertalen van deze kennis in economische bedrijvigheid op het gebied van duurzame energie en technologie. HSDE bevordert de samenwerking tussen kennisinstelling en mkb. Doel van HSDE is het zoeken, verbinden, ontwikkelen, borgen en valoriseren van kennis op gebied van duurzame energie en technologie in nieuwe concepten, producten, processen en diensten. Binnen het project staan drie onderzoekslijnen centraal: onderzoek en ontwikkeling van PV technologie (systeemnivo), onderzoek en ontwikkeling EV technologie (energieefficiency van componenten en systeem; gedrag) en onderzoek en ontwikkeling ten aanzien van implementatiefactoren (smart grid, smart meter).

• • • • • • • • • • •

E-lab

Tijdens het HSDE-project wordt een speciaal onderzoekscentrum opgezet en ingericht dat gebruikt kan worden voor onderzoek, ontwikkeling, testen en demo’s zowel voor en door de onderzoeksinstelling als voor het mkb.



 dvies a toegepast onderzoek ontwikkelen demonstrators, bijvoorbeeld: PV sportboat materiaalkundig onderzoek haalbaarheidsonderzoek cursorisch aanbod, onder andere op het gebied van de minor Jachtbouw onderzoek naar PV-toepassingen aan boord van jachten en schepen toepassen van composieten in de jachtbouw, bijvoorbeeld vacuüminjectie onderzoek en advisering rondom elektrisch varen onderzoek en advisering rondom procesverbetering en marketing van watersportbedrijven onderzoek en advies op gebied van varen op LNG

Life Sciences en R&D Aandachtsterrein:

NHL Hogeschool biedt in samenwerking met Hogeschool Van Hall Larenstein onderwijs op het gebied van Life Sciences. Life Sciences omvat de opleidingen Voedingsmiddelen­technologie, Biotechnologie, Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek, Chemie en Chemische Technologie. Met deze verschillende vakgebieden is een brede basiskennis aanwezig op de hogescholen die we delen met het werkveld. Het Kenniscentrum Life Sciences en Research and Development (LSRD) ondersteunt bedrijven met verschillende onderzoeksprojecten. Deze onderzoeken vinden plaats met behulp van gemotiveerde projectingenieurs, docenten en studenten. Projectingenieurs dragen zorg voor het uitvoeren van het onderzoek, de verslaglegging en het contact met het bedrijfsleven. Docenten en lectoren van de hogescholen dragen binnen het project specialistische kennis aan. Studenten kunnen in verschillende fases van de opleidingen deelnemen in het onderzoek.

Aandachtsterrein:

Overheid en kennisinstellingen in Friesland werken samen aan de versterking van de kennisinfrastructuur. Friesland wil zich profileren op een aantal speerpunten, de zogenaamde HotSpots. Duurzame Energie is daar één van en de NHL is gevraagd dit proces (versterking kennisinfrastructuur) in te richten. Dat betekent bouwen aan netwerken, platforms, kringen, maar ook aan nieuw onderwijs, nieuw onderzoek en nieuwe projecten. Activiteiten:

Versterking van de kennisinfrastructuur door: • bouwen aan netwerken, platforms, kringen • nieuw onderwijs • nieuw onderzoek • nieuwe projecten (demonstraties, proeftuinen)



Maritiem Instituut Willem Barentsz Aandachtsterrein:



Sinds 1875 wordt maritiem onderwijs verzorgd op Terschelling. In de loop der jaren is het instituut uitgegroeid tot één van de best uitgeruste nautische en technische instituten in Nederland. Het instituut participeert ook in nationale en internationale projecten.

Internet Academie Aandachtsterrein:

De Internet Academie is hét transferpunt bij uitstek van kennis, kunde, innovatie en onderzoek op het gebied van internet, intranet, extranet en mobiele toepassingen ter verbetering van bedrijfsprocessen in de brede zin van het woord. Met deze activiteiten wil de Internet Academie een bijdrage leveren aan het tot stand komen van de informatiemaatschappij in Noord-Nederland en Friesland in het bijzonder.

Activiteiten:

• • • •

 aritiem Simulator Training Centrum (MSTC) M cursussen op maritiem gebied cursussen op gebied offshore participatie in onderzoeksprojecten

Activiteiten:

Hoe met web- en mobiele oplossingen een bijdrage leveren aan: • de kwaliteit van leven en werken • het dichter bij elkaar brengen van overheid en burger • het handhaven van het zorgniveau in met name de rurale gebieden • het beter ontsluiten van de recreatieve en toeristische waarden in Friesland



Jachtbouw



Multimedia Aandachtsterrein:

De ontwikkelingen in digitale media gaan onvoorstelbaar snel. Zo snel, dat veel bedrijven het niet meer bijhouden en afhaken. En daarmee laten ze kansen liggen, want nieuwe media bieden ongekende mogelijkheden waarmee veel voordeel valt te behalen. Het Kenniscentrum Multimedia maakt onderdeel uit van de opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) en begeleidt opdrachten voor bedrijven en instellingen.

Aandachtsterrein:

Jachtbouw is voor de Noordelijke economie van groot belang. Ons land neemt internationaal een leidende positie in. Boten van Nederlandse makelaardij staan bekend om hun kwaliteit en duurzaamheid. Het Kenniscentrum Jachtbouw wil de branche helpen die vooraanstaande concurrentiepositie te behouden en verder uit te bouwen. Door kennis te ontwikkelen en toe te passen draagt het kenniscentrum bij aan innovaties die leiden tot nieuwe producten en efficiëntere processen.

80 Jaarverslag 2012

Activiteiten:

Het uitvoeren van opdrachten op het gebied van: • crossmedia • innovatie en inspiratie • educatie en multimedia • ondernemen • The Next Web • game design • 3D-design • art and sound • multimediaal reclamebureau

NHL Hogeschool 81



Ruimtebouwers Aandachtsterrein:

Het Kenniscentrum Ruimtebouwers maakt onderdeel uit van de opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek en Mobiliteit (Built Environment) en begeleidt projecten die voor bedrijven en instellingen worden uitgevoerd. Het voornaamste doel van het kenniscentrum is het creëren van een rijke leeromgeving voor de studenten. Studenten hebben rechtstreeks contact met externe opdrachtgevers vanuit het beroepenveld.

Bijlage 7 Jaarrekening 2012

Activiteiten:

• a  dvies • onderzoek • praktijkopdrachten



Shared Space



Inhoudsopgave Jaarrekening 2012 Stichting NHL te Leeuwarden

Aandachtsterrein:

Verkeerssituaties reguleren op basis van de eigen verantwoordelijkheid van mensen in plaats van regels en verkeersborden; dat is het uitgangspunt van shared space. Een idee uit Friesland dat landelijke én internationale belangstelling oplevert. Het Kenniscentrum Shared Space kan u als bedrijf of overheidsinstelling helpen met advies, onderzoek of projecten op het gebied van dit innovatieve verkeersconcept. Activiteiten:

• • • •



 rojectadvisering p bevorderen van onderzoek begeleiden van studenten deelname aan symposia en conferenties

Zorg & Welzijn Aandachtsterrein:

Het Kenniscentrum Zorg & Welzijn van de NHL verzorgt onderwijs, onderzoek en advies op het gebied van strategische, tactische en operationele vraagstukken in de zorg- en welzijnssector. Deze trajecten worden uitgevoerd door docenten en medewerkers van de NHL, soms met hulp van studenten. Inmiddels heeft het kenniscentrum een intensieve relatie met het werkveld opgebouwd.

1. Jaarrekening

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7

Geconsolideerde balans Geconsolideerde exploitatierekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Algemene toelichting Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde exploitatierekening

84

84 85 85 87 91 101 102

2. Bijlagen

105

2.1 Ondertekening College van Bestuur 2.2 Overzicht overige rijksbijdragen 2.3 Overzicht projecten RAAK - SIA 2.4 Profileringsfonds 2.5 Overzicht verbonden partijen Stichting NHL 2.6 Bezoldiging leden College van Bestuur 2.7 Bezoldiging leden Raad van Toezicht 2.8 Accountantshonoraria 2.9 Enkelvoudige balans 2.10 Enkelvoudige exploitatierekening 2.11 Toelichting enkelvoudige balans en exploitatierekening

105 106 107 108 108 109 110 110 111 112 112

Activiteiten:

• v erzorgen van post-hbo scholing op het gebied van intensieve ambulante gezinsbehandeling (IAG) • cursus Nieuw samengestelde gezinnen • opleiding gezinscoach • werken vanuit oplossingsgerichte methodieken • post-hbo opleiding hulpverlening en paarden • leergang Welzijn Nieuwe Stijl • praktijkondersteuner somatiek • praktijkondersteuner GGZ • gerontologie en geriatrie voor verpleegkundigen en praktijkondersteuners • onderzoeksactiviteiten vanuit Zorg & Welzijn: toepassing van gaming en e-health

82 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 83

1.

Jaarrekening 1.1

Geconsolideerde balans

1.2

(Bedragen x € 1.000) Na verwerking exploitatieresultaat per 1

1.2 1.3

(Bedragen x € 1.000) 31-12-2012

per

31-12-2011

2012

Begroting 2012

2011

ACTIVA

3

BATEN

Vaste activa

3.1

Rijks- en overige bijdragen

58.444

56.909

58.584

98.692

3.2

Collegegelden

18.003

19.000

16.889

308

577

3.3

Opbrengst werk voor derden

11.221

10.272

10.322

96.315

99.269

3.4

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

96.007

Vlottende activa 1.4

Geconsolideerde exploitatierekening over 2012

Voorraden

Overige opbrengsten Totaal baten

96

94

4

2.914

1.836

4.448

90.582

88.017

90.243

LASTEN

1.5

Vorderingen

11.318

13.427

4.1

Personele lasten

66.535

64.513

62.966

1.7

Liquide middelen

14.384

10.650

4.2

Afschrijvingen

5.580

5.776

5.475

Totaal vlottende activa

25.798

24.171

4.4.1

Huisvestingslasten

3.598

3.607

3.918

122.113

123.440

4.4.2

Beheerslasten

12.081

11.177

9.709

Totaal lasten

87.794

85.073

82.068

2.788

2.944

8.175

Totaal activa

Saldo baten en lasten

(Bedragen x € 1.000) Na verwerking exploitatieresultaat per

31-12-2012

31-12-2011

2

PASSIVA

2.1

Eigen vermogen

2.4

Voorzieningen

2.5

Langlopende schulden

46.750

49.750

2.6

Kortlopende schulden

36.504

34.283

122.113

123.440

Totaal passiva

84 Jaarverslag 2012

32.653

32.086

6.206

7.321

5.1

Financiële baten

204

208

224

5.2

Financiële lasten

2.425

2.250

2.495

5

Saldo financiële baten en lasten

(2.221)

(2.042)

(2.271)

6

Exploitatiesaldo

567

902

5.904

NHL Hogeschool 85

1.3

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

1.4

Activiteiten en adres

(Bedragen x € 1.000) 2012

2011

567

5.904

Kasstroom uit operationele activiteiten 6

- Resultaat (uit de resultatenrekening)

- Afschrijvingen

1.3

- Mutaties voorzieningen

5.580

5.476

(1.115)

(584) 4.465

4.892

Verandering in vlottende middelen: 1.4

- Voorraden

1.5 2.6

(2)

(15)

- Vorderingen

2.109

(2.309)

- Kortlopende schulden

2.221

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

4.487 4.328

2.163

9.360

12.959

- Materiële vaste activa Investeringen

1.3

(2.895)

(4.725)

269

33

(2.626)

(4.692)

- Financiële vaste activa Desinvesteringen

In de geconsolideerde jaarrekening zijn verwerkt de financiële gegevens van de Stichting NHL statutair gevestigd te Leeuwarden en van haar groepsmaatschappijen waarop zij een overheersende zeggenschap heeft. Dit zijn NHL Services BV, Stichting Gamevalley en Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV. De laatste rechtspersoon is voor 50% opgenomen. De Stichting NHL heeft daarvan 50% van de aandelen. De andere twee zijn voor 100% opgenomen en de Stichting NHL heeft daarop de volledige zeggenschap. De genoemde maatschappijen hebben hun statutaire zetel in Leeuwarden. Transacties tussen de groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd. Voor een overzicht van de verbonden partijen wordt verwezen naar bijlage 3.2. Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Schattingen

Kasstroom uit investeringsactiviteiten 1.2

De activiteiten van de Stichting NHL en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit dienstverlening op het gebied van hoger onderwijs en het verzorgen van contractactiviteiten. De Stichting NHL is gevestigd aan de Rengerslaan 10, 8900 CB Leeuwarden. Zij heeft nevenvestigingen op Terschelling en in Groningen. Consolidatie

Aanpassingen voor: 1.2

Algemene toelichting op de Jaarrekening 2012

Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de leiding van de instelling over verschillende zaken zich een oordeel vormt, en dat de leiding schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Algemene waarderingsgrondslagen

Kasstroom uit financieringsactiviteiten 2.5

1.7

- Aflossing langlopende schulden

Mutatie liquide middelen

(3.000)

(3.000)

(3.000)

(3.000)

3.734

5.267

Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: 1.7

Stand per 1 januari Mutatie Stand per 31 december

10.650

5.383

3.734

5.267

14.384

10.650

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaar­ verslaggeving, die uitgegeven is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Activa en passiva (met uitzondering van het groepsvermogen) worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Materiële vaste activa De terreinen, gebouwen en schepen worden gewaardeerd tegen historische kostprijs c.q. bruto deelnamesom voor zover het investeringen betreffen, welke overgenomen zijn in het kader van de OKF-operatie. Inventaris/apparatuur is gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen op basis van de geschatte levensduur. Aanschaffingen met een waarde lager dan € 2.500 worden niet geactiveerd. In dit boekjaar hebben zich geen bijzondere waardeverminderingen voorgedaan. Verder verwijzen wij u naar de toelichting op de balans.

86 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 87

Financiële vaste activa De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. Indien de netto waarde negatief wordt, is het actief gewaardeerd op nihil, omdat er geen aansprakelijkheidsverklaring is afgegeven. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen historische inkoopprijzen of tegen lagere opbrengstwaarde. Indien nodig is een voorziening voor incourantheid getroffen. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De vorderingen betreffen onder andere externe debiteuren uit hoofde van contractactiviteiten en studenten inzake collegegelden. De vorderingen hebben een kortere looptijd dan 1 jaar. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s. Tenzij anders vermeld zijn de tegoeden direct opeisbaar. De waardering is tegen nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit algemene reserves en bestemmingsreserves en/of -fondsen. Hierin is tevens een segmentatie opgenomen naar publieke en private middelen. De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, welke door het bestuur is aangebracht. Ten behoeve van de Stichting Waarborgfonds HBO, dat zich ten doel stelt borg te staan ten gunste van de kredietverstrekkers in het kader van de financiering van het onroerend goed, is 1% van de normatieve rijksbijdrage 1993 gereserveerd. Ingevolge de gesloten standaardovereenkomst van borgtocht artikel 7 heeft de Stichting NHL zich verbonden niet zonder schriftelijke toestemming van de Stichting Waarborgfonds HBO de aan de hogeschool toebehorende registergoederen te vervreemden of met enig recht te bezwaren. Voorts dient de hogeschool, indien zij haar verplichtingen uit de geborgde overeenkomsten niet kan nakomen, een recht van hypotheek aan de Stichting Waarborgfonds HBO te verstrekken tot zekerheid van het regresrecht van de Stichting Waarborgfonds HBO. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Pensioenvoorziening De Stichting NHL heeft haar pensioenregelingen ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds ABP, statutair gevestigd te Heerlen. De belangrijkste kenmerken van deze regelingen zijn: • de salarisgrondslag is gebaseerd op het middelloon. Het ABP berekent het pensioen op basis van het jaarlijks salaris. Elk jaar bouwt de werknemer een deel van het uiteindelijke pensioen op.

88 Jaarverslag 2012

• h  et ABP kent een voorwaardelijke indexering voor de pensioenaanspraken. Afhankelijk van de financiële situatie kan de indexering geheel, gedeeltelijk of niet gebeuren. • Ultimo 2012 had het ABP een dekkingsgraad van 96%. In het herstelplan dat met de overheid was afgesproken was voorzien dat de dekkingsgraad 98,3% moest worden. Het ABP zal in 2013 overgaan tot het korten van het pensioen, om te zorgen dat de financiële positie verbeterd. Op de Nederlandse pensioenregelingen zijn de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing en worden op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en  verzekeringsmaatschappijen betaald door de instelling. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde entevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de staat van baten en lasten wordt verwerkt. Financiële instrumenten Alle in de balans opgenomen financiële instrumenten zijn gewaardeerd tegen de (geamortiseerde) kostprijs. Bij het toepassen van kostprijshedge-accounting is de eerste waardering en de grondslag van verwerking in de balans en de resultaatbepaling van het hedge-instrument afhankelijk van de afgedekte post. Dit betekent dat, indien de afgedekte post tegen kostprijs in de balans wordt verwerkt, ook het derivaat tegen kostprijs wordt gewaardeerd. Het ineffectieve deel van de hedgerelatie wordt direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt. De NHL past kostprijshedge-accounting toe voor de renteswaps die ervoor zorgen dat bepaalde variabel rentende schulden worden omgezet in vast rentende. Het ineffectieve deel van de waardeverandering van de renteswaps worden verantwoord in de winst-enverliesrekening onder de financiële baten en lasten. In het contract met de ING Financial Markets inzake de derivaten is een margin allowance opgenomen van € 4.000.000. Dit betekent dat beneden dit bedrag er geen aanvullende margin storting dan wel het stellen van aanvullende zekerheden behoeft plaats te vinden. In november 2012 is deze margin allowance door de ING schriftelijk opgezegd, omdat zij de NHL vanaf november 2012 kwalificeert als een professionele client.

Grondslagen van de bepaling van het resultaat

Algemeen De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen, indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden.

NHL Hogeschool 89

Normatieve rijksbijdragen De normatieve rijksbijdrage is in overeenstemming met de laatst bekende rijksbijdragenbrief.

1.5

Toelichting op de geconsolideerde balans

(Bedragen x € 1.000)

Overige rijksbijdragen In de exploitatierekening is als bate opgenomen het bedrag dat aan het betreffende verslagjaar is toe te rekenen. Collegegelden De collegegelden worden in de exploitatierekening verantwoord volgens het baten- en lastenstelsel. Overheidssubsidies Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de instelling de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten. Overige opbrengsten Overige opbrengsten bestaan uit baten uit verhuur, detachering, ouderbijdragen en overige baten. Afschrijving vaste activa Immateriële vaste activa inclusief goodwill en materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. Personele beloningen • Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. • Pensioenen De Stichting NHL heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekeniing verwerkt volgens de verplichtingenbenadering.

1

ACTIVA

1.2

Vaste activa Materiële vaste activa

1.2.1.1 Gebouwen

1.2.1.2

1.2.1.3

1.2.1.4

Terreinen Inventaris en Investeringsapparatuur subsidies

Totaal

Aanschafwaarde per 1-1-2012

73.944

4.773

40.534

(3.232)

116.019

Afschrijvingen t/m 2012

(5.454)

(73)

(11.929)

129

(17.327)

Boekwaarde per 1-1-2012

68.490

4.700

28.605

(3.103)

98.692

15

-

2.880

-

2.895

-

-

(2.330)

-

(2.330)

(1.570)

(42)

(3.995)

65

(5.542)

Boekverlies desinvestering

-

-

(38)

-

(38)

Mutatie afschrijving i.v.m. desinvestering

-

-

2.330

-

2.330

Boekwaarde per 31-12-2012

66.935

4.658

27.452

(3.038)

96.007

Cumulatieve aanschafwaarde per 31-12-2012

73.959

4.773

41.084

(3.232)

116.584

Cumulatieve afschrijvingen per 31-12-2012

(7.024)

(115)

(13.632)

194

(20.577)

Boekwaarde per 31-12-2012

66.935

4.658

27.452

(3.038)

96.007

Investeringen Mutatie aanschafwaarde i.v.m. desinvestering Afschrijvingen

Net als in het vorige boekjaar is de subadministratie van de vaste activa geschoond van activa die volledig waren afgeschreven en buiten gebruik waren gesteld. Deze activa hebben geen opbrengst. Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. Zie ook 2.4.1.1. De materiële vaste activa dienen als zekerheid voor de hypothecare leningen. Zie ook 2.5. Ter bepaling van het afschrijvingsbedrag zijn de navolgende afschrijvingspercentages gehanteerd:

Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de instelling op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de instelling geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Gebouwen

Nieuwbouw 2009 Rengerslaan 10 te Leeuwarden

5.000.000

Zernikepark 10 te Groningen

3,33%

200.000

Dellewal 8 te Terschelling West

3,33%

Verbouwingen 10% Opleidingsschip Octans

Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rente­ lasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen.

Restwaarde €

2%

Terreinen (Bestrating Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV) Installaties Meubilair e.d.

5% 5% 5 en 10% 10%

Apparatuur 20% Computerapparatuur 25% Software 33,33% Software simulatoren

90 Jaarverslag 2012

10%

NHL Hogeschool 91

De afschrijving vindt plaats op basis van historische kostprijs en geschiedt volgens de lineaire methode vanaf het moment van ingebruikname.

1.3.2.1 De Stichting NHL heeft de Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV een lening verstrekt.

De investeringssubsidie nieuwbouw is in de jaren 2008 - 2010 ontvangen van de Gemeente Leeuwarden en valt in vijftig jaar vrij.

Het saldo van de lening laat zich als volgt specificeren: (Bedragen in €)

1.3

Financiële vaste activa

(Bedragen x € 1.000) Saldo per 31-12-2012 1.3.1

Saldo per 31-12-2011

Deelnemingen

BKL BV

Conso NHL

Lening Stichting Stenden Hogeschool aan BKL BV 2009

130.000

(65.000)

Lening Stichting NHL Hogeschool aan BKL BV 2009

260.000

130.000

Lening Stichting Stenden Hogeschool aan BKL BV 2010

675.000

(337.500)

1.425.000

712.500

113.000

(56.500)

37.000

18.500

Lening Stichting NHL Hogeschool aan BKL BV 2010 Lening Stichting Stenden Hogeschool aan BKL BV 2011

1.3.1.1 Deelneming NHL Bedrijfsopleidingen ICT BV

-

-

Lening Stichting NHL Hogeschool aan BKL BV 2011

1.3.1.2 Deelneming Kenniscampus CV

-

-

Saldo lening 1 januari 2012

1.3.1.3 Deelneming Kenniscampus Beheer BV

6

6

Aflossing Stichting NHL Hogeschool door BKL BV 2012

1.3.1.4 Deelneming Gamefactory Top of Holland BV

-

-

Totaal langlopende schuld Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV

6

6

302

402

-

169

302

571

308

577

1.3.2

Langlopende vorderingen

1.3.2.1 Lening Beheersorganisatie Kenniscampus BV 1.3.2.2 Lening Gamefactory Top of Holland BV

Totaal financiële vaste activa

1.3.1.1 De Stichting NHL heeft op 16 september 1999 een 50% deelneming verworven in de NHL Bedrijfsopleidingen ICT B.V. gevestigd te Leeuwarden. Het geplaatst aandelen­kapitaal van deze besloten vennootschap bedraagt € 20.000. Aan deze deelneming is een achtergestelde, renteloze lening verstrekt van € 103.445. De aandelen zijn volledig afgewaardeerd. 1.3.1.2 De Stichting NHL heeft op 19 september 2007 een 33% deelneming verworven in de Kenniscampus CV. gevestigd te Leeuwarden. De totale inbreng van deze commanditaire vennootschap bedraagt € 1.000. Het aandeel van de Stichting NHL daarin is € 320.

2.640.000

402.000

(200.000)

(100.000)

2.440.000

302.000

Het rentepercentage wordt jaarlijks op 1 januari vastgesteld op driemaands Euribor tarief plus 1% opslag. 1.3.2.2 In 2009 is aan de Gamefactory Top of Holland B.V. een lening verstrekt van € 150.000. Over de vordering wordt 6% rente berekend. De rente wordt aan de lening toegevoegd. Ter zekerheid is door de B.V. aan de Stichting NHL pandrecht verstrekt op de roerende goederen van de B.V. in het pand aan de Willemskade 14 te Leeuwarden ter grootte van € 300.000. Dit pandrecht gold ter zekerheidstelling van deze lening en de kortlopende vordering bij 1.5.5. Tegen de Game Factory Top of Holland B.V. werd op 6 november 2012 het faillissement uitgesproken. Het pandrecht is door de NHL in 2012 geëffectureerd; voor de lening en de vordering onder 1.5.5 zijn de activa van de Game Factory Top of Holland B.V. overgenomen.

1.3.1.3 De Stichting NHL heeft op 10 juli 2007 een deelneming verworven in de Kenniscampus Beheer B.V. gevestigd te Leeuwarden. Het totale maatschappelijke en geplaatste kapitaal bedraagt € 18.000. De Stichting NHL bezit 33% van de geplaatste aandelen. 1.3.1.4 De Stichting NHL heeft op 3 december 2008 een deelneming verworven in de Game Factory Top of Holland B.V. gevestigd te Leeuwarden. Het totale maatschappelijke kapitaal bedraagt € 90.000, waarvan € 52.876 is geplaatst. De Stichting NHL bezit 34% en één prioriteitsaandeel (totaal 34,1%) van de geplaatste aandelen. De aandelen zijn volledig afgewaardeerd. Tegen de Game Factory Top of Holland B.V. werd op 6 november 2012 het faillissement uitgesproken.

92 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 93

(Bedragen x € 1.000)

(Bedragen x € 1.000) Saldo per 31-12-2012

Saldo per 31-12-2011

10

5

Saldo per Bestemming 31-12-2011 resultaat 2011

VLOTTENDE ACTIVA 1.4.1

Voorraden Voorraad restauratieve diensten Voorraad reproductiediensten

74

71

Voorraad verbruiksmaterialen

12

18

96

94

1.5

Vorderingen

1.5.1

Debiteuren Af : voorziening dubieuze debiteuren

1.5.4

Collegegelden

2.834

3.241

715

659

2.119

2.582

6.098

5.938

2

PASSIVA

2.1

Eigen vermogen

2.1.2

Algemene reserve

2.1.3

Overige reserves

Game Factory Top of Holland BV. Zie ook 1.3.2.2

–

150

Aandeel in IBMS

523

120

Van Hall Larenstein

200

251

Leningen fietsproject personeel Subsidies Omzetbelasting Pro Rata Voorschotten Rente Diverse vorderingen

1.5.6

41

41

1.801

1.544

–

2.000

41

45

2

14

484

689

3.092

4.854

Overlopende activa

9

53

Totaal vorderingen

11.318

13.427

1.7.1

Banken

1.7.2

Kas

14.380

25.823

5.904

31.727

–

31.727

359

–

359

–

359

26.182

5.904

32.086

–

32.086

567

Algemene reserve Algemene reserve St. Gamevalley Eigen Vermogen NHL Services Eigen Vermogen NHL Plus BV Algemene reserve MSTC Eigen Vermogen

(68)

–

(68)

–

(68)

16

3

19

–

19

18

–

18

–

18

1.148

(33)

1.115

–

1.115

24.709

5.934

30.643

–

30.643

25.823

5.904

31.727

–

31.727

Resultaten boekjaar

567

Totaal Algemene Reserve

2.1.3

32.294

Overige reserves Bestemmingsreserves (publiek) 16

–

16

–

16

- Waarborgfonds HBO

343

–

343

–

343

Totaal overige reserves

359

–

359

–

359

Bestemmingsfonds (publiek)

De vordering op het ministerie van OCW van € 3,1 mln., in verband met de lumpsum bekostiging en de verschuiving van de IZK-uitkering, is tot nihil afgewaardeerd.

Liquide middelen

Saldo per 31-12-2012

32.653

- Noodfonds

1.7

Mutaties 2012

Resultaten boekjaar

2.1.2 1.5.5

Saldo per 31-12-2011 na bestemming resultaat

10.645

4

5

14.384

10.650

Bij het ministerie van Financiën heeft de Stichting NHL de mogelijkheid krediet in rekening courant op te nemen ten bedrage van € 5.800.000. Bij het ministerie van Financiën heeft de Stichting NHL € 5.000.000 in depot geplaatst tot en met 27 december 2018. Dit bedrag is direct opvraagbaar. Het rentepercentage van het deposito is 2,98%. Het ministerie van Financiën heeft een bankgarantie ter grootte van het bedrag van de Stichting Waarborgfonds HBO ad € 342.750 verstrekt. Dit is statutair voorgeschreven door de Stichting Waarborgfonds HBO. Ter zekerheid wordt voor de bankgarantie een deposito aangehouden.

94 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 95

(Bedragen x € 1.000) Saldo per 31-12-2011 2.4

VOORZIENINGEN

2.4.1

Onderhoudsvoorzieningen

2.4.1.1

Voorziening groot onderhoud gebouwen

2.4.1.2 Voorziening dokbeurt schepen

2.4.2

3.084

Dotaties Onttrekkingen

500

Vrijval

910

–

Saldo per 31-12-2012

2.674

30

20

–

–

50

3.114

520

910

–

2.724

Personeelskostenvoorzieningen 1569

338

695

–

1.212

2.4.2.2 Voorziening Eigen Risico WAO/WIA

2.4.2.1 Voorziening WW-uitkeringen

723

–

53

–

670

2.4.2.3 Voorziening Ambtsjubilea

679

200

70

–

809

968

284

472

–

780

3.939

822

1.290

–

3.471

18

150

157

–

11

250

–

250

–

–

7.321

1.492

2.607

–

6.206

2.4.2.4

Voorziening overige personeelskosten

2.4.3

Profileringsfonds

2.4.4

Voorziening borgstelling

Totaal voorzieningen

2.4.1.1 Voorziening groot onderhoud gebouwen Deze voorziening is gevormd ten behoeve van periodiek groot onderhoud zoals schilderwerk en dakreparatie. Bij de uitvoering van de nieuwbouw in Leeuwarden is geconstateerd dat de bestaande oudbouw van de Leeuwarder locatie onderhoud nodig heeft. Vooral aan de buitenkant moet nog het nodige gebeuren. Door het wegwerken van het achterstallig onderhoud van de oudbouw zal op een gegeven moment een gelijkwaardige situatie gaan ontstaan die aansluit bij de nieuwbouw. Voor de locatie Terschelling is in 2009 gestart met het wegwerken van het achterstallig onderhoud en het voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De komende jaren wordt dit doorgezet.

Ook de bovenwettelijke uitkeringen van het na 1 januari 2001 ontslagen personeel worden ten laste gebracht van deze voorziening. De waardering is tegen contante waarde met een disconteringsvoet van 3%. 2.4.2.2 Voorziening Eigen Risico WAO/WIA De Stichting NHL is eigen risicodrager voor de WAO/WIA. De WAO/WIA-uitkeringen, die voor rekening van de NHL komen, worden aan deze voorziening onttrokken. De waardering is tegen contante waarde met een disconteringsvoet van 3%. 2.4.2.3 Voorziening Ambtsjubilea Op grond van hoofdstuk H artikel 5.2 van de CAO voor het HBO hebben werknemers recht op een gratificatie bij het bereiken van een 25-jarig, een 40-jarig en een 50-jarig dienstverband. De waardering is tegen contante waarde met een disconteringsvoet van 3%. 2.4.2.4 Voorziening overige personeelskosten Met bepaalde personeelsleden zijn per ultimo 2012 afvloeiingsregelingen afgesproken. Voor de kosten daarvan is deze voorziening gemaakt. De waardering is tegen nominale waarde. 2.4.3 Profileringsfonds Uit het fonds worden studenten ondersteund die door bijzondere omstandigheden vertraging oplopen bij de studie, zodat zij niet kunnen voldoen aan de normen van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO - IB-Groep), waardoor ze het recht op een studiebeurs verliezen. Zie ook bijlage 2.2. De waardering is tegen nominale waarde. 2.4.4 Voorziening borgstelling De Stichting NHL heeft zich ten behoeve van de ING hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de voldoening van alle vorderingen van de bank ten laste van de Game Factory Top of Holland BV te Leeuwarden tot een bedrag van € 250.000. Tegen de Game Factory Top of Holland B.V. werd op 6 november 2012 het faillissement uitgesproken. Het bedrag van de borgstelling is begin 2013 aan de curator betaald. Dit betreft daarmee een kortlopende schuld. Onderverdeling afwikkeling saldi per 31 december 2012 (Bedragen x € 1.000)

2.4.1.1 Voorziening groot onderhoud gebouwen 2.4.1.2 Voorziening dokbeurt schepen

Saldi

< 1jaar

> 1 jaar

2.674

662

2.012

50

–

50

1.212

465

747

Voor bovenstaand onderhoud is in 2013 een onderhoudsplan voor 10 jaar opgesteld.

2.4.2.1 Voorziening WW-uitkeringen 2.4.2.2 Voorziening Eigen Risico WAO/WIA

670

53

617

De waardering is tegen nominale waarde.

2.4.2.3 Voorziening Ambtsjubilea

809

80

729

2.4.2.4 Voorziening overige personeelskosten

780

780

–

11

10

1

2.4.1.2 Voorziening dokbeurt schepen Deze voorziening is gevormd voor de periodieke dokbeurt van het oefenschip ‘Octans’. De waardering is tegen nominale waarde. 2.4.2.1 Voorziening WW-uitkeringen Het ministerie van OCW heeft bij brief (kenmerk FTO/TPK-2001/124876U) besloten de contante waarde van de door de Stichting NHL aan ex-personeelsleden te betalen bovenwettelijke uitkeringen in het kader van de BWOO uit te keren. Het totale bedrag is gedoteerd aan deze voorziening. De genoemde uitkeringen worden ten laste van deze voorziening geboekt.

96 Jaarverslag 2012

2.4.3

Profileringsfonds

2.4.4

Voorziening borgstelling

–

–

–

6.206

2.050

4.156

NHL Hogeschool 97

(Bedragen x € 1.000) Saldo per Aflossings31-12-2011 verplichting 2.5

Resterende looptijd > 1 jaar

Resterende looptijd > 5 jaar

1.250

18.750

13.750

LANGLOPENDE SCHULDEN Hypothecaire leningen

2.5.1.1 Lening ministerie van Financiën

20.000

2.5.1.2 Lening ministerie van Financiën

12.750

750

12.000

9.000

2.5.1.3 Lening ING Bank N.V.

7.000

1.000

6.000

2.000

2.5.1.4 Lening ING Bank N.V.

10.000

-

10.000

10.000

49.750

3.000

46.750

34.750

2.5.1.1 Aanvang (hoofdsom) 2 januari 2007 (€ 25.000.000) Looptijd 22 jaar (einddatum 2 januari 2029) Rentepercentage 3,83% gedurende de gehele looptijd (jaarlijks achteraf) Aflossing € 312.500 per kwartaal ingaande 31 maart 2009. Zekerheden Eerste hypotheek op perceel grond met scholencomplex genaamd “De Bouhof” aan en nabij de Rengerslaan te Leeuwarden.

Ter afdekking van het renterisico van de leningen onder 2.5.1.3 en 2.5.1.4 zijn twee renteswaps afgesloten: • een in 2008 afgesloten overeenkomst waarin een 3-maands Euribor tarief wordt geruild tegen een vaste rente van 4,43% over een periode van 10 jaar, die op 1 januari 2019 afloopt. De marktwaarde (fair value) op 31 december 2012 is € 1.068.633,06 negatief (31 december 2011 € 1.026.162 negatief). • een in 2008 afgesloten overeenkomst waarin een 3-maands Euribor wordt geruild tegen een vaste rente van 4,54% over een periode van 10 jaar, die op 1 januari 2019 afloopt. De marktwaarde (fair value) op 31 december 2012 is € 2.433.152,27 negatief (31 december 2011 is € 1.967.999 negatief). In november 2012 heeft de ING de Stichting NHL in het kader van de MiFID regelgeving ingedeeld als professionele cliënt. Hierdoor heeft de NHL geen wettelijke maginverplichtingen in het kader van de hierboven genoemde derivatentransacties.

2.5.1.2 Aanvang (hoofdsom) 1 augustus 2008 (€ 15.000.000) Looptijd 22 jaar (einddatum 2 januari 2030) Rentepercentage 4,61% gedurende de gehele looptijd (jaarlijks achteraf) Aflossing € 187.500 per kwartaal ingaande 4 januari 2010. Zekerheden Eerste hypotheek op perceel grond met scholencomplex genaamd ‘De Bouhof’ aan en nabij de Rengerslaan te Leeuwarden. 2.5.1.3 Aanvang (hoofdsom) 2 januari 2009 (€ 10.000.000) Looptijd 10 jaar (einddatum 2 januari 2019) Rentepercentage 3 maands Euribor tarief + 1,15% opslag. Op 1 april 2012 is de opslag verhoogd naar 1,75%. Aflossing € 250.000 per kwartaal ingaande 1 april 2010. Zekerheden Eerste hypotheek op het pand met ondergrond en erf aan de Dellewal 8 en het pand met ondergrond en erf aan de Heusdeweg 33. Beide panden zijn kadastraal bekend gemeente Terschelling, sectie A respectievelijk onder de nummers 3507 en 3504. 2.5.1.4 Aanvang (hoofdsom) 2 januari 2009 (€ 10.000.000) Looptijd 10 jaar (einddatum 2 januari 2019) Rentepercentage 3 maands Euribor tarief + 1,15% opslag. Op 1 april 2012 is de opslag verhoogd naar 1,75%. Aflossing Er is geen tussentijdse aflossingsverplichting. Zekerheden Eerste hypotheek op het pand met ondergrond en erf aan de Dellewal 8 en het pand met ondergrond en erf aan de Heusdeweg 33. Beide panden zijn kadastraal bekend gemeente Terschelling, sectie A respectievelijk onder de nummers 3507 en 3504.

98 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 99

(Bedragen x € 1.000)

2.6

Saldo per 31-12-2012

Saldo per 31-12-2011

1.276

1.324

KORTLOPENDE SCHULDEN De kortlopende schulden kunnen als volgt worden samengevat :

2.6.1

Rente hypothecaire lening

2.6.2

Aflossing kredietinstellingen komend boekjaar (zie 2.5)

2.6.3

Crediteuren/diverse schulden

2.6.4

Saldi rijksbijdragen

2.6.5

Belastingen en premies sociale verzekeringen

2.6.6

Schulden terzake pensioenen

2.6.7

Overlopende passiva

2.6.3

1.6 3.000

3.000

11.823

11.628

82

222

2.986

2.878

954

815

16.383

14.416

36.504

34.283

Handelscrediteuren

3.989

4.210

Accountantskosten

35

45

342

280

64

60

2.157

3.133

250

–

3.015

2.961

77

72

Findus

1.500

–

Overig

394

867

11.823

11.628

82

222

2.728

2.836

258

37

–

5

2.986

2.878

954

815

12.964

12.000

797

146

Crediteuren/diverse schulden

Studentengelden Saldi op magneetkaarten betaalsysteem Stichting CEW Borgstelling Game Factory Top of Holland BV (zie 2.4.4) Nog uit te voeren projecten Onkostenvergoedingen personeel

2.6.4

De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter ervan.

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

Uitkering vermogen Stichting Waarborgfonds HBO

Het bestuur van de Stichting Waarborgfonds HBO is voornemens het fonds op te heffen. Het vermogen van het fonds zal worden verdeeld over de deelnemende hogescholen. Naar verwachting bedraagt het uiteindelijk uit te keren bedrag in totaal € 58 miljoen. Het aandeel van de Stichting NHL bedraagt 3,1824% ofwel € 1.845.781. Naar verwachting word het vermogen in 2013 verdeeld. Juridische procedures

Findus Holding B.V. heeft inzake een beweerdelijke overtreding door NHL van een concurrentie­ beding een gerechtelijke procedure geëntameerd. Zij heeft onder meer een bedrag van € 5.000.000,- aan verbeurde boetes gevorderd. Bij vonnis van 19 december 2012 heeft Rechtbank Leeuwarden NHL veroordeeld tot betaling aan Findus van € 1.492.936,90 wegens verbeurde boetes en € 19.033,45 al bijdrage in de deskundigenkosten. In de jaarrekening is hiervoor een post van € 1.500.000 opgenomen als kosten, zie punt 2.6.3. NHL heeft inmiddels hoger beroep aangetekend tegen het vonnis. Liquiditeitsbijdrage collegegelden

Door het ministerie van OCW is een liquiditeitsbijdrage van € 1.746.000 verstrekt in verband met de financiering van de regeling gespreide inning van collegegelden. Uit nadere analyse blijkt dat deze bijdrage hooguit bij liquidatie van de instelling zal worden teruggevorderd. Daarom heeft een aantal hogescholen in het verleden deze schuld verrekend met de vordering op het ministerie in verband met de invoering van de bekostigingssystematiek lumpsum in 1987 (zie financiële vaste activa). Het wegstrepen tegen deze vordering is voor de Stichting NHL niet mogelijk, omdat deze vordering volledig is afgeschreven ten laste van het resultaat. De Stichting NHL heeft er daarom voor gekozen de mutatie door het vervallen van de schuld rechtstreeks toe te voegen aan het eigen vermogen.

Saldi rijksbijdragen Overige rijksbijdragen In bijlage 2.1 is het saldo van de overige rijksbijdragen nader gespecificeerd.

2.6.5

Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonheffing Omzetbelasting Overige

2.6.6

Schulden terzake pensioenen Pensioenbijdragen ABP

2.6.7

Overlopende passiva Vooruit ontvangen collegegelden Overige vooruit ontvangen bedragen Lonen 13 maand minus voorschotten

205

–

Vakantie-uitkering juni t/m december

1.923

1.790

494

480

16.383

14.416

e

Vakantierechten

100 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 101

1.7

(Bedragen x € 1.000)

Toelichting op de geconsolideerde exploitatierekening

(Bedragen x € 1.000) Baten 2012 3

BATEN

3.1.1

Rijks- en overige bijdragen

Begroting 2012

Baten 2011

4.1

LASTEN

4.1

Personele lasten naar kostensoorten

3.1.2

4.1.1

57.921

56.543

57.765

523

366

819

58.444

56.909

58.584

Aanvullende rijksbijdragen - Overige rijksbijdragen hbo Totaal rijks- en overige bijdragen

4.1.2 Voor een nadere toelichting van de overige rijksbijdragen verwijzen wij u naar de bijlage in deze jaarrekening.

3.2

3.3.2.a

3.3

Begroting 2012

Lasten 2011

40.178

-

38.270

Beloning voor arbeid

Normatieve rijksbijdrage hbo Normatieve rijksbijdrage exploitatiekosten

Lasten 2012

Bruto salarissen Vakantietoelagen

3.259

-

3.015

Overige toelagen

8.094

-

7.748

Kortingen

(518)

-

(542)

51.013

49.278

48.491

Sociale lasten

2.218

1.999

Pensioenlasten

6.881

6.032

9.099

8.789

8.031

Dotatie voorziening WW-uitkeringen

338

700

464

Dotatie voorziening overige personeelskosten

284

-

674

Collegegelden Collegegelden

18.003

Aantal ingeschreven studenten per 1 oktober

10.748

19.000

16.889

4.1.3

10.354

Dotatie voorziening kosten ambtsjubilea

200

-

110

Overige personele lasten

707

1.365

347

1.529

2.065

1.595

5.174

4.496

5.066

(280)

(115)

(217)

66.535

64.513

62.966

Baten werk in opdracht van derden

3.3.1.1 Contractonderwijs Ontvangen van opdrachtgever

2.886

4.363

3.445

Cursus- en examengelden

3.474

1.852

2.908

Subsidiegelden

4.187

4.057

3.358

4.1.3.2 Incidenteel personeel

4.1.4

Uitkeringen en inhoudingen

Opbrengsten Restauratieve diensten

494

424

Sociale Verzekeringsfondsen

Opbrengsten Reproductiediensten

180

187

Totale personele lasten

Totaal

11.221

10.272

10.322 4.1.a

3.4

Overige baten

3.4.1

Huuropbrengsten

184

136

107

3.4.2

Detacheringen personeel

949

505

588

3.4.3

Vergoeding inning collegegelden

169

170

169

3.4.4

Bijdrage gemeente Terschelling inzake MSTC

80

80

80

3.4.5

Introductie- en examengelden

84

28

48

3.4.6

Teruggaaf Voorheffing Pro Rata 2004 - 2011

772

-

2.486

3.4.7

Restultaat afrekening Life Sciences

598

-

-

3.4.8

Diverse overige opbrengsten

78

917

970

2.914

1.836

4.448

Totaal

Aantal fte's per 31 december Onderwijzend personeel

490

455

Onderwijs Ondersteunend Personeel

360

360

850

815

In het verslagjaar zijn geen werknemers in het buitenland werkzaam geweest.

4.1.b

Overzicht bezoldigingen CvB/RvT (zie bijlage 3.3 en 3.4) College van Bestuur Raad van Toezicht

4.2

AFSCHRIJVINGEN

4.2.1

Gebouwen

4.2.2

Terreinen

4.2.3

Inventaris en apparatuur

4.2.4

Vrijval investeringssubsidies

4.2.4

Boekresultaten Totale afschrijvingslasten

102 Jaarverslag 2012

344

335

51

60

395

395

1.570

1.627

1.504

42

-

37

3.995

4.214

3.999

(65)

(65)

(65)

5.542

5.776

5.475

38

-

-

5.580

5.776

5.475

NHL Hogeschool 103

2.

(Bedragen x € 1.000) Lasten 2012

Begroting 2012

Lasten 2011

Huur

356

320

735

Wettelijke lasten

357

336

337

4.4

OVERIGE INSTELLINGSLASTEN

4.4.1

Huisvestingslasten

Onderhoud en exploitatie

535

438

416

Energie en water

819

888

810

Schoonmaakkosten

905

932

876

Dotatie onderhoudsvoorzieningen

520

620

620

6

73

Verhuiskosten Overige huisvestingslasten

4.4.2

100

46 78

Bijlagen 2.1

Ondertekening College van Bestuur

Drs. W. Smink Drs. A.C. Keizer - Mastenbroek Voorzitter Lid Leeuwarden, 2013

3.598

3.607

3.918

College van Bestuur Stichting NHL

Administratie en beheer

2.164

2.183

2.130

Resultaatbestemming

Reis- en verblijfkosten

1.394

1.127

1.301

Leermiddelen

1.292

1.188

1.156

Inventaris- en apparatuurkosten

1.919

1.646

1.664

Dotatie voorziening accreditatiekosten

450

-

-

Dotatie profileringsfonds

150

80

100

- inkoop restauratieve diensten

810

552

670

- inkoop reproductiediensten

167

136

131

- advertentie- en reclamekosten

565

683

597

- softwarelicenties

1.013

989

1.031

- kosten Findus

1.500

-

-

116

200

71

Beheerslasten

Het College van Bestuur stelt voor het resultaat ad € 567.000 ten bate van de algemene reserves te brengen. Vooruitlopend op het besluit van de Raad van Toezicht is dit voorstel reeds in de jaarrekening verwerkt.

Overige beheerslasten

- bijdrage HBO-raad - overig

Totaal overige instellingslasten

5

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN

5.1

Financiële baten Rente deposito's

5.2

991

2.393

858

12.081

11.177

9.709

15.679

14.784

13.627

204

208

224

2.425

2.250

2.495

Financiële lasten Rente hypothecaire leningen

104 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 105

2.2

Overzicht overige Rijksbijdragen

2.3

(Bedragen x € 1.000) Omschrijving

Overzicht projecten RAAK - SIA

(Bedragen x € 1.000) Toe­ gewezen bedrag

Ontvangen t/m 2011

Besteding Saldo t/m 2011 31-12-2011

Ontvangen 2012

Besteding Saldo 2012 31-12-2012

Omschrijving

Kenmerk

Geoormerkt

Social Community

Siriusprogramma

Lerende basisschool

OND/ODB-09/69853 M

239

102

75

27

79

79

27

Krachtig Meesterschap - Leren, innoveren en netwerken OND/ODB-09/85532M

327

327

305

22

22

- My Schools Network OND/ODB-10/47828M Totaal geoormerkt

525

419

312

107

105

190

22

1.091

848

692

156

184

291

49

Geoormerkt met prestatieverplichting Lerarenbeurzen - 2011/2/222860 besch. 376098-2

83

83

78

5

5

- 2011/2/235667 besch. 395037-1

101

101

99

2

2

- 2012/2/244378

215

215

203

- 2012/2/295811

3

3

3

218

206

Totaal geoormerkt met prestatieverplichting

402

184

177

7

12

19

Niet geoormerkt Foech Frysk - OND/ODB-10/50114U

150

100

41

59

45

14

Tweede graden HBO - BEK/BPR-2011/45984M Totaal niet geoormerkt

Totaal overige rijksbijdragen

54 204

1.697

100

1.132

41

910

59

222

54

54

54

99

456

596

14

82

Toe­­ge­ wezen bedrag

Ontvangen t/m 2011

2010-12-26P

300

300

73

227

2009-09-9P

250

175

250

(75)

75

Chemicaliënbestrijding op het water

2009-15-5H

300

210

300

(90)

90

PV Embedded, zonneceltechnologie

2008-12-5H

249

209

264

(55)

90

Composite Materials

2009-15-3H

269

210

189

21

Respect ipv regels

2009-09-5P

250

175

250

(75)

Smart Learning for Smart Building

2010-16-12H

300

210

154

56

Sustainable Energy Monitoring

2009-13-1H

300

210

155

55

90

145

Van 2D naar 3D

2009-15-9H

300

210

232

(22)

90

68

Snelle detectie van pathogenen

2010-10-1HL

59

35

3

32

15

9

Gezond oud worden

2009-01-004

300

210

216

(6)

90

84

Internet en maritieme dingen

2011-18-19M

298

6

(6)

298

145

147

Play it Safe

2011-18-8M

299

299

51

248

93

155

Psycho Educatie

2011-13-34P

300

300

29

271

98

173

Jongeren in Cyberspace fase 1

PRO-1-043

515

348

330

18

Jongeren in Cyberspace fase 2

PRO-1-043

313

132

31

101

Cattle Care

2011-19-6M

298

298

139

159

Procesoptimalisatie

2010-17-7M

300

Zorg voor welzijn van ouderen

Via de Hanze

330

i-Lift

2010-12-40P

300

i-Pathways

2010-02-015

300

Samenwerken en Taalvaardigheid

PRO-3-29

700

700

Opbrengst gericht werken

2012-14-29P

300

300

Vision in mechatronica

2010-17-15M

45

27

21

6

Balanced IT

2011-19-21M

21

5

4

1

2.410

1.830

1.818

Totaal Specificatie project Centre of Expertise Watertechnologie

106 Jaarverslag 2012

5.000

3.250

117

3.133

975

7.196

300

Besteding t/m 2011

Saldo Ontvang­ 31-12 en 2012 2011

Beste­ ding 2012

Saldo 31-12 2012

86

141

35 68

(47)

146

(90)

75

35

38

53

18

282

105

177

110

(110)

82

(192)

300

69

231

209

22

300

64

236

124

112

85

615

4.001

2.763

1.238

300

2.158

NHL Hogeschool 107

2.4 Profileringsfonds

Partijen waarin de Stichting NHL geen beslissende zeggenschap heeft en die in de jaarrekening zijn geconsolideerd Naam

(Bedragen x € 1.000) 2012

2011

18

20

150

100

(157)

(102)

Totaal terug ontvangen leningen (periode 1-1 t/m 31-12)

–

–

Bestuurskosten fonds

–

–

11

18

Beginsaldo Dotatie Totaal bedrag onttrekkingen (periode 1-1 t/m 31-12)

Saldo per 31 december

Splitsing totaal bedrag onttrekkingen Giften

Juridische vorm

Beheersorganisatie Kenniscampus Leeuwarden BV

BV

Statutaire zetel

Code­ activiteit

Eigen vermogen 31-12-2012

Omzet 2012

Verklaring art. 2:403 BW

Leeuwarden

4

19

464

Nee

De Beheersorganisatie is voor 50% in de jaarrekening geconsolideerd. Overige aan de Stichting NHL verbonden partijen Naam

Juridische vorm

Statutaire zetel

Code­ activiteit

Bedrijfsactiviteit gestopt

NHL Bedrijfsopleidingen ICT BV

BV

Leeuwarden

1

Ja

Game Factory Top of Holland BV

BV

Leeuwarden

4

Ja

157

102

Kenniscampus Beheer BV

BV

Leeuwarden

4

Nee

Leningen

–

–

Kenniscampus CV

CV

Leeuwarden

4

Nee

Overig

–

–

Stichting Leeuwarden Studiestad

Stichting

Leeuwarden

4

Nee

157

102

Stichting Simulator Training Nautisch Onderwijs

Stichting

Leeuwarden

1

Nee

Stichting Zeevaartschoolbelangen Terschelling

Stichting

Terschelling

4

Nee

157

102

Stichting Kenniscampus Leeuwarden

Stichting

Leeuwarden

4

Nee

–

–

Stichting Bison

Stichting

Leeuwarden

4

Nee

157

102

Stichting Centre of Expertise Watertechnologie

Stichting

Leeuwarden

4

Nee

Stichting Technologie Centrum Noord-Nederland

Stichting

Groningen

2

Nee

Bestuurswerk

10

1

Ziekte

76

48

–

–

71

53

157

102

Overschrijding gemengde studiefinancieringsduur Niet behalen studievoortgangsnorm

Inrichting opleiding Overige redenen

Omschrijving Code Activiteit 1 = contractonderwijs 2 = contractonderzoek

2.6

3 = onroerende zaken

Bezoldiging leden College van Bestuur

(Bedragen x € 1.000)

Aantal ondersteunde studenten Aantal EER-studenten

46

Aantal niet EER-studenten

29

–

–

46

29

Naam

Functie

Periode

Drs. W. Smink

Voorzitter

01-01 31-12

Soort

2012

2011

Salaris

143

143

24

20

7

6

Pensioenpremie Sociale lasten Vergoedingen

2.5

Overzicht verbonden partijen Stichting NHL

Partijen waarin de Stichting NHL een beslissende zeggenschap heeft en die in de jaarrekening zijn geconsolideerd (Bedragen x € 1.000) Naam

Juridische vorm

Drs. A.C. Keizer - Mastenbroek

Lid

01-01 31-12

Salaris

4 173

131

129

Code­ activiteit

Eigen vermogen 31-12-2012

Omzet 2012

Verklaring art. 2:403 BW

21

20

Sociale lasten

7

6

Vergoedingen

6

7

165

162

344

335

BV

Leeuwarden

4

18

236

Nee

Stichting Gamevalley

Stichting

Leeuwarden

4

(68)

–

Nee

NHL Plus BV

BV

Leeuwarden

4

18

–

Nee

Pensioenpremie

5 179

Statutaire zetel

NHL Services BV

108 Jaarverslag 2012

4 = overig

Totaal

NHL Hogeschool 109

2.7

Bezoldiging leden Raad van Toezicht 2.9

Enkelvoudige balans

(Bedragen x € 1.000) Naam

Functie

G. Ybema

Voorzitter 2011

R.E.F. Nijhof

Voorzitter 2012 tot 1 aug.

H.H. Apotheker

2012

2011

–

12

10

8

Voorzitter 2012 vanaf 1 aug.

5

–

R.C.A. Wilcke

Lid

8

8

R. Wenselaar

Lid

8

8

G.A. van der Werf

Lid tot 1 juli 2012

4

8

P. Visschedijk

Lid

8

8

J. van Dijk

Lid

Totaal

8

8

51

60

Stichting NHL (Bedragen x € 1.000)

1

ACTIVA

1.1

Vaste activa

1.2

Materiële vaste activa

1.3

Financiële vaste activa Totaal vaste activa

31-12-2012

31-12-2011

94.867

97.493

1.535

1.903

96.402

99.396

Vlottende activa 1.4

Voorraden

96

94

1.5

Vorderingen

11.341

13.490

1.7

Liquide middelen

14.235

10.466

Totaal vlottende activa

25.672

24.050

122.074

123.446

31-12-2012

31-12-2011

32.685

32.116

6.206

7.321

2.8 Accountantshonoraria

Totaal activa

In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: Stichting NHL (Bedragen x € 1.000)

(Bedragen x € 1.000) 2012

2011

Controle van de jaarrekening

56

55

Andere controlewerkzaamheden

42

32

Fiscale advisering

20

20

–

–

Andere niet-controlediensten

118

107

2

PASSIVA

2.1

Eigen vermogen

2.4

Voorzieningen

2.5

Langlopende schulden

46.750

49.750

2.6

Kortlopende schulden

36.433

34.259

122.074

123.446

TOTAAL PASSIVA

110 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 111

2.10

Enkelvoudige exploitatierekening

Aansluiting tussen resultaat enkelvoudig en geconsolideerd 2012

(Bedragen x € 1.000)

Resultaat Stichting NHL enkelvoudig 2012

Begroting 2012

2011

Resultaat Stichting Gamevalley

3

BATEN

3.1

Rijks- en overige bijdragen

58.444

56.909

58.584

3.2

College-, cursus en examengelden

18.003

19.000

16.889

3.3

Opbrengst werk voor derden

11.197

10.272

10.296

3.4

Overige opbrengsten TOTAAL BATEN

4

2.914

1.836

4.448

90.558

88.017

90.217

Resultaat Stichting NHL geconsolideerd

(2) – 567

LASTEN

4.1

Personele lasten

66.520

64.513

62.934

4.2

Afschrijvingen

5.513

5.776

5.421

4.4.1

Huisvestingslasten

3.494

3.607

3.841

4.4.2

Overige instellingslasten

12.266

11.177

9.873

Totaal lasten

87.793

85.073

82.069

2.765

2.944

8.148

Saldo baten en lasten 5.1

Financiële baten

194

208

227

5.2

Financiële lasten

2.390

2.250

2.474

5

Saldo financiële baten en lasten

(2.196)

(2.042)

(2.247)

569

902

5.901

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

2.11

Resultaat NHL Services BV

569

Toelichting enkelvoudige balans en exploitatierekening

De jaarrekening van de Stichting NHL is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De waardering van de activa en passiva geschiedt volgens de grondslagen zoals opgenomen in de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening. Dit geldt eveneens ten aanzien van de bepaling van het exploitatieresultaat. De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde voor zover er sprake is van een kapitaaldeelname in de betreffende verbonden partij. Verbonden partijen, waarin beslissende zeggenschap is, maar geen kapitaaldeelname, worden uitsluitend in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt en niet in de enkelvoudige jaarrekening. Aansluiting tussen eigen vermogen enkelvoudig en geconsolideerd 2012 Eigen vermogen Stichting NHL enkelvoudig Eigen vermogen NHL Services BV Eigen vermogen Stichting Gamevalley Eigen vermogen NHL Plus BV i.o. Eigen vermogen Stichting NHL geconsolideerd

112 Jaarverslag 2012

32.685 18 (68) 18 32.653

NHL Hogeschool 113

Bijlage 8 Controleverklaring

114 Jaarverslag 2012

NHL Hogeschool 115

NHL Hogeschool. Vergroot je perspectief.