Infobrochure voor studenten. Heelkunde 3 Orthopedie- Neurologie. Straat 48

Infobrochure voor studenten

Heelkunde 3 OrthopedieNeurologie Straat 48

Infobrochure heelkunde 3 straat 42

2

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE

2

ALGEMENE GEGEVENS

4

Globale omschrijving van de afdeling:

4

Functies:

5

GRONDPLAN

6

3. PROFIEL VAN DE AFDELING

7

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken - Orthopedie

7

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken - Neurologie

8

De meest voorkomende verpleegactiviteiten

10

Woordverklaring & gebruikte afkortingen

16

4. ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING

17

Dagschema

17

Diensturen verpleegkundigen

18

Diensturen studenten

18

Overlegmomenten

18

Afdelingsgebonden tips:

19

5.BIJLAGE

20

5.1

20

Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling

MEDISCHE TERMINOLOGIE

21

Etymologie

21

Woordenschat

26


3

WELKOMSTWOORD

Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,

Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen

Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur


ALGEMENE GEGEVENS Globale omschrijving van de afdeling:  

Afdeling Heelkunde 3, is een gemengde dienst orthopedie-neurologie met een capaciteit voor 30 patiënten Orthopedie:. Veel van deze patiënten ondergaan een chirurgische ingreep op orthopedisch vlak. Zowel jong als oud, zowel een geplande ingreep als een trauma. Neurologie: Deze afdeling staat in voor de diagnosestelling en niet-chirurgische behandeling van een grote variëteit aan aandoeningen. We treffen er voornamelijk patiënten aan met aandoeningen van het zenuwstelsel. Patiënten in verband met beroertezorg, zoals CVA,TIA,auto-imuunziekten, depressie, epilepsie, MS, parkinson, ziekte van Altzheimer, patiënten met jonge dementie, ethyl en korsakoff zijn de meest voorkomende pathologieen De unit-verpleegkunde is een praktijkrelevante vertaling van het concept patiëntentoewijzing uit integrerende verpleegkunde. De dagelijkse toewijzing van de patiënten gebeurt door een vast deel van de patiëntenkamers op de afdeling als een unit af te bakenen. In een unit van een verpleegafdeling verblijven ongeveer 15 patiënten. De verpleegkundige is gedurende haar shift verantwoordelijk voor de zorg en de zorgcoördinatie.

 



Verpleegafdeling heelkunde 3 bevindt zich in straat 48; dit is op de tweede verdieping van de Z-blok.  09/224.51.48 E-mail: [email protected]

4


Functies: 

Artsen: dienst orthopedie zie ook op website www.azstlucas.be  zorgaanbod  medisch aanbod



Hoofdverpleegkundige: Tom Ramboer

  

Stagementor: Jessica Van Acker, Leen Temmerman Team van verpleegkundigen Logistieke assistenten: zij voeren ondersteunende taken uit zoals:  zorgen voor het voedingsgebeuren  zorgen voor het patiëntenvervoer  voeren allerlei boodschappen uit Onderhoudspersoneel Kinesisten: Arne en Bart Ergotherapeut: Sabrina Sociale dienst: Tiny Porrez Vrijwilligers

    

5


6

GRONDPLAN


3. PROFIEL VAN DE AFDELING Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken - Orthopedie Pathologieën en patiëntenpopulatie Spoedopnames en geplande opnames Gewrichtsdegeneratie – artrose ter hoogte van de heup (coxartrose) en de knie (gonartrose). Trauma’s: ongevallen op het werk (bouw), in huis (vallen door struikelen of van een ladder tijdens het klussen), tijdens sportbeoefening (minivoetbal), in het verkeer (vaak polytrauma’s). Heupfracturen door een ongelukkige val vinden we vooral terug binnen een oudere populatie, gezien de minder goede botkwaliteit, het minder evenwichtsgevoel en tragere reflexen. Onderzoeken Bloedonderzoek (steeds groot complet preoperatief) consult cardiologie (preoperatief zo geïndiceerd) RX thorax (zo nodig) RX van het betrokken gewricht (heup, knie,enkel,humerus, LWZ,…) CT bekken Botscan NMR, bv. LWZ Consulten bij internistische (pneumologie, cardiologie, gastro-enterologie,…) of andere (dermatologie, neus-keel-oor,…) specialisaties naargelang problematiek Behandelingen Naargelang het betrokken gewricht komen de volgende ingrepen en behandelingen vaak voor: Totale heupprothese (THP) is een vervanging van het ganse gewricht (gewrichtskop en-pan), bij een Moore prothese wordt enkel de kop vervangen. Een BHR (Birmingham Hip Resurfacement), waarbij als het ware een kapje op de heupkop wordt geplaatst, en de kop wordt behouden. Revisie totale heup (rev.THP), hierbij wordt de reeds vroeger geplaatste prothese vervangen. Dit is een complexe langdurige operatie aangezien het oude materiaal eerst dient verwijderd te worden. Standaard wordt hiervoor bloed besteld. Heupnageling door middel van IMHS (intra-medullaire heupschroef), gammanagel of PFN (proximale femurnagel)

7


8

Kuntschnernagel in de femur (= K.femur) Osteosynthese gebeurt met plaat en schroeven Arthroscopie van de knie: zowel diagnostisch (in beeld brengen van de gewrichtsdegeneratie en afwegen van de noodzaak van een TKP), als therapeutisch (kruisband-, of meniscusoperatie) Transpositie tuberositas tibiae, waarbij de verhevenheid van het scheenbeen wordt “verlegd” en in lijn wordt gebracht met de spier die op knieschijf aanhecht. Totale knieprothese (TKP) waarbij het volledige kniegewricht of unicondylaire (partieel) wordt vervangen door een knieprothese Enkelfracturen Voet-osteotomie: Hallux valgus Watson-Jones operatie Totale schouderprothese (TSP) Acromioplastie, open of artroscopische rotatorcuffsutuur Osteosynthese van fracturen van de humerus, elleboog, ulna, radius en pols Carpal tunnel syndroom (CTS) Rapid recovery : « het optimaliseren van alle aspecten van het verblijf van de zorgvrager vanaf zijn preoperatief onderzoek tot na zijn ontlsag » (Stock 2014) -rapid voor THP en TKP - samenwerking met de pre-opnamebalie -verminderen van de impact op fysisch en psychisch vlak Rugoperaties: TLIF, PLIF, ALIF (resp. transforaminale, posterieure en anterieure interbody fusie) Epidurale infiltraties

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken - Neurologie Pathologie Neurologie CVA – TIA Parkinson epilepsie M-S, ALS depressie (suicide – pogingen)  neuro- en myopathieën     

Behandeling

 Medicatie: per os (= PO), subcutaan (= SC), intramusculair (= IM), intraveneus (= IV)  Kine  Ergo, ADL  Diabetesmedicatie  Logo  Gastrostomie/ PEG-sonde

Onderzoeken

       

Lumbale punctie, ev bloodpatch NMR – CT-scan EEG gastroscopie echo RX doppler carotiden EMG


 pathologie van de ouderdom : dementie/ alzheimer  sandoglobulinekuur  multigamkuur  Privigenkuur

       

9

Cystofix Centrale catheder , PI Telemetrie infuustherapie, vochttoediening medicamenteus, aerosol,… O2 ,… afhankelijk oorzaak en ernst, evt. medicatie, operatie plaatsen cystofix, intermitterend sonderen, blaasinstillatie,…

 

EKG – Holter – TEE Neurologische onderzoeken

labo visueel huidplooi gewicht RX thorax, consult pneumo EKG consult cardio duplex onderste ledematen  duplex carotiden  consult gastro  gastroscopie  rectaal toucher,  echo abdomen, RX abdomen,IVP  CT hersenen, evt. NMR  MMSE        

Infecties  Urineweginfecties  meningitis, encephalitis

 luchtwegen tgv slikpneumonie, CVA

Gastro-intestinale klachten  Dehydratatieondervoeding  Braken  Diarree  Obstipatie

Zonder klachten : geen behandeling Zo T° en klachten : antibiotica

Koorts : antibiotica, aerosol,

Rehydrateren (IV voeding), bijvoeding, IV voeding, medicatie, PEG-sonde IV voeding, medicatie, ev. Antibiotica Laxerende voeding, extra vocht, medicatie

Labo, urinekweek Recidiverende UWI : IVP Haemoculturen Labo, sputumkweek, RX thorax Sliktechnieken via logo of slikvideo Labo, echo abdomen, RX overzicht abdomen, Gastroscopie Stoelgangkweek Rectoscopie, Colonscopie

Hartdecompensatie

Medicatie : diuretica, digitalis, ACE inhibitoren, dieet

Labo, EKG, RX thorax

Ritmestoornissen

Medicatie : anti-aritmica, pacemaker

Holterregistratie, EKG, labo Opvolgen telemetrie

TIA en CVA

Medicatie : vaatverwijders,

CT hersenen, EEG, MR,


ergo, logo, kiné Anticoagulantia, bloeddrukverlagende medicatie

10

angiografie

Diabetesontregeling

Insuline, per orale medicatie, dieet

Labo, dagcurve, haemo-glucotesten, echoabdomen, RX thorax, urinekweek

Acute verwardheid

Medicatie : antipsychotica, sedativa, anxiolitica, antidepressiva … Uitsluiten somatische aandoeningen

CT hersenen, EEG, labo, urinesediment, RX thorax Structuur brengen

Dementie

Medicatie

Valpartijen

Medicatie, afhankelijk van de oorzaak Fixeren, nadelen fixatie overwegen!

Labo, holterregistratie, EEG, ORL Aanbrengen orïentatiepunten CT hersenen, EEG, labo

De meest voorkomende verpleegactiviteiten 3.2.1: Basiszorgen: Medicamenteuze toedieningen de student kan S.C een inspuiting geven met betrekking tot anticoagulantie therapie (bv. Clexane) de student kan een I.M. inspuiting toedienen kan insuline toedienen met spuit en naald – huidplooitechniek kan insuline toedienen met insulinepen – huidplooitechniek (2) kan medicatie S.C. toedienen – inspuittechniek (2) kan medicatie I.M. / I.V. toedienen (2) kent de indicatie en nevenwerkingen en kan dit aan de patiënt toelichten kan een infuus klaarmaken en plaatsen, medicatie optrekken, leiding purgeren en medicatie toedienen via zijleiding of in bolus (via hoofdleiding), kan infuusleidingen vernieuwen en kan werken met driewegkraan - debietregelaar kan bij een patiënt met een centraal veneuze catheter leidingen en verbandwisseling uitvoeren (3) de student kan medicatie per os toedienen de student kan medicatie klaarzetten onder begeleiding kan patiënten observeren met een PCA-pomp kan werken met een infuuspomp


Goede lichaamshygiëne geven aangepast aan de noden van de patiënt, vb. bedbad, of douche geven, hulp aan lavabo, zelfzorg stimuleren evenals aandacht voor de haren, gebit, nagels en conditie van de huid. Omschrijven van verpleegkundige problemen, actie plannen en evalueren. Observeren op psychisch, fysisch en sociaal vlak. Werken in multidisciplinair team. Luisteren naar de patiënt en rapporteren 3.2.2 Specifieke behandelingen: Ademhalingsstelsel  kent normale en afwijkende AH-types en kan afwijkingen hierop bij de patiënt vaststellen  zorgt voor de ademhaling van de patiënt o door aangepaste houding o hulp bij ophoesten  observeert en rapporteert sputum en kan dit verzamelen voor labo-onderzoek  kan zuurstof toedienen  kan inhalatietherapie toedienen Bloedsomloop  stimuleren om zowel passieve als actieve oefeningen te doen afhankelijk van de pathologie, toedienen medicatie  Controle van bloeddruk en pols  Toedienen van bepaalde bloedverdunnende medicatie - per os, SC. - I.V vb. via spuitpomp (Heparine)  Bloedtransfusies  Preventie van thromboflebitis door toedienen van anticoagulantia, aanbrengen van anti-flebitis kousen  Meten van glycemie met glucometer  Observatie van bloedingen en bloedarmoede post-operatief Huid en zintuigen  kan toezicht houden op en het verband wisselen bij een gesloten chirurgische wonde (2)  kan naadloze wondhechting aanbrengen (2)  kan de soorten wondnaden herkennen en hechtingsmateriaal verwijderen: haakjes en draadjes (2)  toezicht houden op en een verbandwisseling uitvoeren bij een vacuumdrainage en het opvangrecipiënt verwisselen (2)  pre-operatieve huidvoorbereidingen; het scheren en wassen van de operatiewonde met hibiscrub  gebruik maken van verschillende ontsmettingsstoffen en wondzorgmaterialen  kan toezicht houden op en verbandwisseling uitvoeren bij: o zuivere open wonden: oppervlakkig / diepexsudaat: weinig / veel maceratie o insteekplaatsen van externe fixator o decubituswonden o geïnfecteerde wonden op advies van de arts verzorgen o een staal wondvocht opnemen o een wonde peilen en spoelen o oude wieken verwijderen en nieuwe wieken inbrengen o wondinstillatie toepassen

11


de wonden onderkennen in de granulatiefase, biologische ontstekingsfase en necrotische fase (2) o passieve en interactieve wondverbanden aanbrengen: (2) kan een actief drainagemiddel verwijderen (2) kan de stomazorg uitvoeren en aangepast materiaal gebruiken bij een patiënt met anus praeter (3) o

 

Spijsverteringsstelsel  stimuleren om op te zitten, eventueel rond te lopen, aangepaste voeding aangenaam maken, zorgen voor een rustige omgeving, ongemakken voorkomen, voldoende laten drinken  Toedienen van medicatie per os of IV.  Eventueel plaatsen van een maagsonde  gastrostomiecatheter: blijvende catheter door de huid rechtstreeks in de maag geplaatst via gastroscopie. Eerste dag enkel water toedienen. Soort sondevoeding wordt door de arts doorgegeven. Steeds spoelen na voedseltoediening. Opletten bij diabetespatiënten. Verband 3x/week vernieuwen.  Toezien op de voeding pre en post-operatief (van nuchter houden tot water, lichtverteerbaar en gewone voeding)  Toezicht op diëten  Bijhouden van vocht en/of voedingsbalans  Verzorgen van PEG sonde  Patiënten ondersteunen en observeren bij maaltijd: slikstoornissen, begripsstoornissen, visusbeperking Uitscheidingsstelsel (Zorg voor mictie en defaecatie van de patiënt)  Observatie van de diurese, urineretentie, bijhouden vochtbalans  Hulp bieden aan de patiënt die niet zelfstandig kan urineren of defaeceren: met gebruikmaking van toilet of toiletstoel, in bed met behulp van bedpan, urinaal bij incontinentie (met aangepast materiaal)  Lavementen: klein lavement : zoals fleet, norgalax,…  Anaal verwijderen van faecalomen wanneer andere laxativa niet helpen  draagt er zorg voor dat de zelfstandigheid en de privacy hierbij zo weinig mogelijk geschaad worden observeert en rapporteert, zo nodig, de frequentie en de toiletgewoonten van de patiënt, herkent macroscopische afwijkingen  maakt zo nodig observatie mogelijk door opvang en verzameling van urine en faeces voor labo-onderzoek  bevordert de defaecatie en neemt maatregelen om obstipatie te voorkomen door: o te stimuleren tot meer beweging o gebruiken van een aangepaste voeding en vochtinname o toedienen van orale of rectale laxantia  kan een eenmalige blaascatheterisatie uitvoeren bij een mannelijke en vrouwelijke patiënt voor: staalname, urineretentie en residu (2)  kan alleen / met hulp een verblijfcatheter plaatsen bij een mannelijke en vrouwelijke patiënt en kan het vereiste toezicht hierop uitoefenen (2)  kan een urinestaal afnemen bij een verblijfscatheter (2)  kan blaasspoeling uitvoeren: open systeem bij patiënt met verblijfscatheter (2)  gebruik van incontinentiemateriaal

12


neurologisch stelsel: observatie neurologisch profiel: GSC (Glasgow Coma Scale) Kennis van algemene begrippen bij CVA – TIA  beroerte linker hersenhelft: o Re-hemiplegie – verlamming Re lichaamshelft o Re-hemianopsie – uitval van het gezichtsveld aan de Re kant van beide ogen o Niet reageren op nemen of verwaarlozen van Re zijde o Dysfagie – eetproblemen o Emotionele labiliteit o Specifiek voor beroerte links: afasie – moeilijkheden met taal Dysartrie – moeilijkheden met spraak Agnosie - niet herkennen van voorwerpen/geluiden Apraxie – niet weten hoe bepaalde handeling uit te voeren Gedragsverandering: langzaam/onzeker gedrag  Beroerte rechter hersenhelft o Li hemiplegie - verlamming Li lichaamszijde o Li hemianopsie – uitval van het gezichtsveld aan Li zijde van beide ogen o Dysfagie – eetproblemen o Emotionele labiliteit o Specifiek voor beroerte Re: dysartrie: onduidelijks spraak gedragsverandering: impulsief verkeerd inschatten van tijd neiging zelfoverschatting 3.2.3 voeding en vochttoediening Zorgt voor voldoende voedsel en vochtopname kan de voedingstoestand van de patiënt beoordelen kan vocht en voedingsbalans bijhouden dient de maaltijd op met zorg voor de omgeving en de sfeer stimuleert de zelfstandigheid van de patiënt bij de maaltijd, zo nodig de patiënten stimuleren tot drinken biedt hulp aan bij patiënten die niet zelfstandig kunnen eten en drinken dient voedsel en vocht toe met gebruik van hulpmiddelen zoals tuitkannetje, aangepast bestek Er steeds attent op zij of de patiënt nuchter moet zijn: voor operatie voor het onderzoek door zijn diagnose/pathologie (bijv. pancreatitis) na een onderzoek (vb na zijn gastroscopie mag de pt. tot 60’ na het onderzoek niets nuttigen omdat de keel verdoofd werd met xylocaïne spray) -> verstikkingsgevaar Er zijn verschillende diëten, de meest voorkomende zijn : Diabetesdieet, Na-arm, Na-2000, Na-3000, C.A.V. (cholesterolarme voeding), L.V. (lichtverteerbare voeding), Glutenvrij-dieet, Vetarme voeding, Eiw 80 – vochtbeperking, islamitisch, vegetarisch

13


3.2.4 mobiliteit Zorgt voor de juiste houding in bed en afwisseling hierin  rugligging, zijligging, , wisselligging, half zittend, rechtop zittend, Trendlenburg, antiTrendlenburg, Fowler, met hoogliggende arm of been.  maakt goed gebruik van de hulpmiddelen: ruggesteun, voetensteun, dekenboog, bedgalg, zandzakken, veiligheidshekkens, andere hulpmiddelen die de druk onder de drukplaatsen herverdelen  mobiliseert de zieke: o zittend op de rand van het bed o zittend in zetel of rolstoel o lopend aan de arm/of met andere hulpmiddelen o kan de patiënt vervoeren met bed, brancard rolstoel o kan de tillift gebruiken en kan de patiënt in en uit bed tillen Patiënten die een rugoperatie ondergingen, mogen enkel tegen een verhoogde stoel leunen of rondlopen. Ze mogen niet laag zitten. Gebruikt een platte bedpan en geen bedgalg. Het eerste moment van postoperatieve opstaan gebeurt met hulp van de kinesist. Hij zorgt er samen met de ergotherapeute ook voor dat de patiënt over voldoende hulpmiddelen beschikt om te stappen en transfers uit te voeren. De kinesist richt zich vooral op het stappen en de algemene mobiliteit van de patiënten met behulp van looprek of krukken, waarvoor hij één tot meerdere malen met de patiënt oefent. De ergotherapeute stimuleert de zelfredzaamheid van de patiënten, en leert hen na de operatie hoe ze bepaalde bewegingen moeten uitvoeren. Het in en uit bed stappen, het oprapen van voorwerpen op de grond, het opstaan uit de zetel wordt hen zowel individueel op de kamer, alsook in groep aangeleerd. Op donderdagnamiddag gaat de heupklas door waar concrete tips worden gegeven aan patiënten die een heupoperatie ondergingen. De vuistregel is dat patiënten twee keer per dag opzitten met een rustpauze na het middageten. Rekening houdend met hun algemene toestand worden zij voor het middagmaal en na het avondmaal terug in bed gelegd. Voor de minder mobiele en zwaardere patiënten hebben we ook twee tilliften ter beschikking. De passieve tillift waarin de patiënt hangt (Max) en de actieve waarin de patiënt rechtop kan staan met een band rond het middel (Sara). 3.2.5 hygiëne: De student zorgt bij de dagelijkse lichaamshygiëne van de patiënt of voor de hulp hierbij bestaande uit:  de volledige of gedeeltelijke verzorging van de patiënt, op bed, aan de lavabo onder de douche of in bad  schenkt bij de verzorging van de huid telkens aparte aandacht aan de verschillende drukplaatsen, met de bedoeling decubitus te voorkomen, voorkomt en behandelt intertrigo  verzorgen van de uitwendige geslachtsorganen, na mictie of defaecatie, bij incontinentie, tijdens de menstruatie  het voorkomen van verwikkelingen van bedlegerigheid en immobiliteit: decubitus, contractuur, trombose, atrofieën, luchtwegeninfectie, incontinentie, urineretentie, afname van eetlust, darmtraagheid, constipatie en psychische gevolgen  helpt de patiënt die in zijn beweging gestoord is door informatie te geven over de gevaren van langdurige immobiliteit  dagelijkse mondverzorging: tanden poetsen, mond spoelen, prothese verzorgen, voorkomen en/ of eventueel behandelen van mondaandoeningen,

14


mondverzorging bij de patiënt die daar zelf niet toe in staat is, stimuleren van speekselsecretie, lippen verzorgen  dagelijkse haarverzorging: haar borstelen of kammen, baard scheren, haar wassen in bed of aan de lavabo  nagelverzorging van handen en voeten  biedt hulp bij aan - en uitkleden en laat het kiezen van de kleding zoveel mogelijk over aan de patiënt  ZV van de rapid recovery krijgen dagkledij aan dit ter bevordering van psychisch welzijn en het comfort van de zorgvrager bij kinesitherapie.  ontsmetten van de operatiestreek met ontsmettingszeep  Zorgt voor een goed opgemaakt bed  kan bed opmaken en afhalen: o de patiënt mag uit het bed o de patiënt mag in bed draaien maar niet opstaan Nemen van voorzorgmaatregelen omtrent MRSA Aandacht voor handhygiëne 3.2.6 Fysieke beveiliging: Gebruik maken van bedsponden en bindmateriaal. Steeds zorgen voor beveiliging, vb. onrusthekkens omhoog, bij onrustige patiënten fixatiemateriaal aanwenden zoals een voorzettafel, fixatiegordel, polsbinden, verpleeglaken… Bed in de laagste stand zetten bij het verlaten van de kamer Er voor zorgen dat het belsignaal altijd in het bereik van de patiënt ligt. 3.2.7 Verpleegactiviteiten die verband houden met het stellen van verpleegkundige diagnose: Observeert de lichaamstemperatuur axillair; voelt en telt de pols, maar ook vb. kleur, pijnprikkels, alertheid, sufheid, ademhalingsritme 3.2.8 Assisteren bij verpleegkundige handelingen  Gebruik van spuitpompen en druppeltellers  Manueel blaasspoeling: meestal 2 maal per dag of meer indien nodig met fysiologische oplossing.  Plaatsen wieken  Verblijfsonde plaatsen en éénmalige sondage bij man en vrouw: sonderen bij de man gebeurt met een sonde Ch 16. Bij de vrouw met Ch 14.  Plaatsen infuus: is voor 2 de en 3 de jaars.  Sonderen via urostoma: met fijne female sonde Ch 12.  Aanprikken porth-à-cath: voor het toedienen van infuus of chemo.  Verwijderen hechtingen: meestal in 2 maal onder toezicht van een verpleegkundige.  Verwijderen redon: onder toezicht van een verpleegkundige. 3.2.9 Specifieke aandachtspunten voor de afdeling Zorgt voor de patiënt en zijn omgeving  draagt zorg voor de materiële inrichting en de rustige omgeving in de ziekenkamer.  zorgt voor de leefsfeer van de patiënt: bezoek, bloemen, fruit, post, kleding, telefoon  zorgt voor het recreatief bezig zijn van de patiënt, onderkent door observatie en gesprek waarin de patiënt belang stelt in verband met ontspanning en bezigheid

15


reinigt en onderhoudt het gebruikte verplegingsmateriaal, past regels voor persoonlijke en algemene hygiëne zodanig toe dat infecties voorkomen worden  functioneert als goed teamlid en medestudent op de afdeling met een verantwoordelijkheid die beperkt is tot wat van een beginnende student kan verwacht worden en zoals hierboven beschreven Cognitieve en sociale vaardigheden: De student:  kan een opnamegesprek voeren bij een patiënt (2)  kan algemene préoperatieve zorgen plannen en uitvoeren (2)  kan informatie geven aan de patiënt met betrekking tot onderzoeken en ingreep (2)  heeft inzicht in de gehanteerde verpleegprotocols op een heelkundige verpleegeenheid  heeft inzicht in de wijze waarop patiënten het operatiegebeuren beleven(2)  kan informatie geven aan heelkundige patiënten i.v.m. verpleegkundige interventies. (2)  kan observaties op somatisch en niet-somatisch vlak rapporteren en bespreekbaar stellen in team(2)  kan een verpleegplan hanteren (2)  kan postoperatieve verwikkelingen bij patiënten observeren en signaleren i.v.m. o ademhalingsstelsel o gastro-intestinaal stelsel o cardio-vasculair stelsel o urinestelsel o huid o zenuwstelsel (2en 3) 

Technische vaardigheden: De student:  kan de basisprincipes toepassen: hygiëne en steriliteit, veiligheid, beleving van de patiënt, comfort, zelfzorg en inspraak, ergonomie, economie en ecologie (2)  kent de preventieregels van infectie en contaminatie (vb. mrsa)

Woordverklaring & gebruikte afkortingen AAT CVA TIA Afasie Hemiplegie Infiltratie MS

achteruitgang algemene toestand cerebro-vasculair accident (bloeding of trombose) trans-ischemisch attac spraakstoornis, een geheel of gedeeltelijk onvermogen om te speken of het gesprokene te begrijpen verlamming aan 1 zijde van het lichaam epidurale inspuiting, door de arts gegeven rond het ruggenmerg (meestal cortisone preparaten) multiple sclerose

16


4. ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING Dagschema Vroegdienst: 06.30 u 06.45 u – 07.45 u 07.45 u – 08.00 u 08.00 u 08.30 u Tussendoor 11.00 u 11.30 u 12.00 u 12.30 u 13.30 u 14.15 u

Overdracht nachtdienst naar vroegdienst Enkele patiënten worden verzorgd die naar kine gaan Medicatie uitdelen Overdracht vroegdienst naar dagdienst Ochtendverzorging+opnames sandoglobuline-multigamkuren 15 min. Pauze Uitdelen medicatie – vervoer van en naar OP, opname patiënten Opdienen middagmaal Middagtoer + ev. afdienen Vervoer van en naar OP, dossiers invullen, …. V1 overdracht aan L1 V2 overdracht aan L2 Einde dienst

Laatdienst: 13.30 u 14.15 u 15.00 u 16.30 u 16.45 u 17.00 u 17.30 u Tussendoor 18.30 u 20.45 u 21.14 u

Overdracht tussen V1 en L1 en tussen V2 en L2 Controle avondmedicatie, patiënten worden uit bed gehaald Namiddagverzorging 15 min. Pauze Uitdelen medicatie 17 u Opdienen avondmaal + evt. eten geven Afdienen avondmaal Vervoer OP, opnames,afsluiten van sando/multigamkuren, … Avondtoer Overdracht L1 en L2 naar nachtdienst Einde dienst

Dagdienst: 07.45 u- 08.00 u 08.00 u 08.45 u Tussendoor 11.00 u 12.00 u 12.30 u 13.30 u 15.00 u 16.30 u

Help bij opdienen ontbijt Overdracht V1 naar D1 en V2 naar D2 Ochtendverzorging tot … 15 min. Pauze Klaarzetten medicatie Middagtoer D15 : middagpauze tot 13.30 u D22 : middagpauze tot 14.30 u D15 helpt patiënten uit bed, evt. koffie opdienen Namiddagverzorging Einde D15

17


16.30 u 17.00 u 17.30 u 18.00 u

D22 : avondmaal klaarmaken Avondmaal opdienen Avondmaal afdienen Einde D22

Nachtdienst: 20.45 u 21.15 u 22.00 u

Overdracht laatdienst naar nachtdienst Controle medicatie 1ste toer (medicatie uitdelen, patiënten klaarleggen voor nacht, …) 2de toer (medicatie !) 3de toer Patiënten klaarmaken voor OP + T° controle Postoperatieve controles (RR, T°, verband, mictie, …) Overdracht nachtdienst naar vroegdienst Einde nachtdienst

24.00 u 04.00 u 06.00 u Tussendoor 06.30 u 06.45 u

Diensturen verpleegkundigen Dagdienst Vroegdienst Late dienst Nachtdienst

7.45u tot 16u42(1u pauze), 8u tot 18u (2u pauze) 06u30 tot 14u12 (geen pauze) 13u30 tot 21u12 (geen pauze) 20u45 tot 06u45 (geen pauze)

Diensturen studenten De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.

Overlegmomenten Wekelijks wordt op woensdagmiddag overleg gepleegd met de hoofdverpleegkundige, unit verpleegkundige, kinesist, ergotherapeute en sociale dienst. De situatie zowel in het ziekenhuis als de thuissituatie wordt besproken. Hoe verloopt het herstel van de patiënt bij ons en is de patiënt ontslagklaar. Is er hulp genoeg thuis… Met betrekking tot de patiënten Overdracht is een kortdurende (15 min) formele informatie uitwisseling waarbij voor dat ogenblik belangrijke informatie doorgegeven wordt, van verpleegkundige tot verpleegkundige bij dienstverandering) Patiëntenbespreking (is een patiëntgerichte bespreking met een taakgerichte en groepsgerichte functie, met een multidisciplinair karakter)

18


Afdelingsgebonden tips: Draag zorg voor het materiaal, wees kostbewust Er is altijd werk op een afdeling (aanvoelen, zien, …) Aandacht voor hulpbehoevende patiënten (eten, drinken) Draag je steentje bij tijdens overdrachtsmomenten (observaties, vragen stellen, rapportering)  Herzie anatomie en fysiologie van het beenderstelsel, … ter vergemakkelijking van inzicht en observaties  Kom goed voorbereid naar de stage ( infobrochures, cursussen, doelstellingen) o Lees de infobrochure o Herzie de algemene anatomie en fysiologie o Herzie de technieken die je reeds zag o Formuleer heel duidelijk je doelstellingen voor deze stage  Goede en gepaste omgangsvorm; hoffelijkheid, verzorgd voorkomen, verzorgde taal.  Van de student verwachten we : o Nakomen van afspraken o Vermogen van degelijk oberveren en rapporteren o Aanpassingsvermogen o Doorzettingsvermogen o Verantwoordelijkheid o Engagement: begaan zijn met de zorg om patiënten en met eigen leerproces o Leergierigheid: vragen stellen o Positief kritische ingesteldheid o Geen handelingen stellen waartoe men nog niet bevoegd is! o Geen handelingen stellen waarvan je niet zeker bent, of waarbij je je niet zeker voelt. o Open en eerlijke communicatie met verpleegkundigen. o Respect voor patiënten, aandacht voor privacy, respecteren beroepsgeheim.    

19


20

5.BIJLAGE 5.1

Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 Fax 09/224 61 10 [email protected]

Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 56 10 [email protected]

WERKPOSTFICHE STAGIAIRS

in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Verpleegafdeling E4 straat 42 Typefunctie : Verpleegkundige Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde

LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Verpleegafdeling E4 straat 42 - Welke machine, transportmiddel, producten : …………………………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken

Risico’s en hinder(2)  val  op de begane grond  van hoger gelegen vlak

LUIK B

Verplicht medisch toezicht(3)  risico beroepsziekten :  fysisch……………………………..  chemisch…………………………..  biologisch………………………….  prikwonden/snijwonden  lawaai  longaandoening…………………  verbrijzelingen  trillingen  huidaandoening………………..  rondvliegende scherven  warmte  veiligheidsfunctie? : ………………………………………………………..  brandwonden  koude  contact met voedingswaren  elektrische risico’s  vochtigheid  gebruik van beeldschermen(4)  manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel)  val van voorwerpen  chemische hinder  inentingen/test :  tetanus  tuberculoses  geïsoleerd werk  spatten  hepatitis B  andere :……………  andere ………………….  stof  ioniserende stralingen …………………………………………….  gassen, dampen noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL aard v/h gericht onderzoek…………………………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker)  broekpak/schort/andere : broekpak of schort  ademhalingsbescherming (type) :…………………………………..  veiligheidsschoenen (type) :……………………………………………..  oorkap/oorpropjes (type) :……………………………………………..  handschoenen (type) : PVC of Latex  helm/kapje (type) : ………………………………………………………….  bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten  andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening

Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost.

Datum : Datum :  (1)

indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden

(2)

geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse

(3)

aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer

(4)

gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt

(5)

algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité


21

MEDISCHE TERMINOLOGIE Etymologie ALGEMEEN a-

zonder

dys-

wijst op een stoornis

-ectomie

wegname

intra-

in

-itis

ontsteking

logos ( -logie, -loog)

leer

pathos ( -pathie)

lijden

poly-

veel

CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)

hart

cardiologie cardiopathie vas- (afgeleid van het Latijn)

leer of studie van de hartziekten het lijden aan een hartziekte (bloed)vat

BLOED- EN LYMFESTELSEL hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)

bloed

RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)

houdt verband met de luchtpijp tracheitis

bronch- (afgeleid van het Latijn)

ontsteking van de luchtpijp wijst op een luchtpijpvertakking

bronchitis pneum-, pneumon- ( van het Grieks)

ontsteking van de luchtpijpvertakking houdt verband met de long

pneumectomie pneu (van het Grieks)

wegnemen van de long houdt verband met het ademen

apnoe dyspnoe

toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt een moeilijke ademhaling


22

polypnoe

snel en veelvuldig ademen

SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)

mond

stomatologie stomatitis gastr- (afgeleid van het grieks)

studie van de mondaandoeningen mondslijmvliesontsteking wijst op maag

gastrectomie gastritis enter- (afgeleid van het Grieks)

wegnemen van de maag maagontsteking darm

enteritis gastro-enteritis hepat- (afgeleid van het Grieks)

darmontsteking ontsteking van maag en darm lever

hepatitis

infectie aan de lever

UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de nier

ur- (Grieks)

wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn)

cyst- (afgeleid van het Grieks)

urineleider houdt verband met de blaas

cystitis

blaasontsteking

uterus (Latijn)

baarmoeder

hyster- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de baarmoeder

hysterectomie gynaec- (afgeleid van het grieks)

wegnemen van de baarmoeder wat verband houdt met de vrouw

gynaecologie

vrouwenziekten

ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)

zenuw neurologie

studie van de zenuwen, zenuwziekten

encefal- (afgeleid van het Grieks)

hersenen

cerebr- (afgeleid van het Latijn)

hersenen

psych- (afgeleid van het Grieks)

ziel psychiatrie

tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen

OSTEOMUSCULAIR STELSEL


23

oste- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met het been

muscul- (afgeleid van het Latijn)

spier

intramusculair artr- (afgeleid van het Grieks

inspuiting in de spier gewricht

artritis pod- (afgeleid van het Grieks)

gewrichtsaandoening voet

podologie thorac (afgeleid van het Latijn)

studie van de voet borstkas

OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)

oor otitis

oorontsteking

rin- (afgeleid van het Grieks)

neus

oftalm- (afgeleid van het Grieks)

oog

dermat- (afgeleid van het grieks )

heeft betrekking op de huid

dermatoloog

dokter in de huidziekten

cut- (afgeleid van het Latijn)

huid

subcutane injectie

inspuiting onder de huid

PREFIX Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-

helft hemiplegie

verlamming van een lichaamshelft

uni-, mono-

één

bi-, di-

twee

tri-

drie

oligo-

weinig oligofrenie

poly-, multi-

weinig verstand, een verstandelijke handicap veel

polypnoe

veel en snel ademen

Afmeting micro-

klein


24

micro-organisme macro-

klein organisme, bijv. een bacterie groot

macroscopisch mega-, megalo-

wat te zien is met het blote oog groot

Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-

zelf

homo-, iso-

gelijk homoseksueel isomorf

hetero-

Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht dezelfde vorm ander

hetero-anamnese anti-

bevraging van een familielid tegen

antibioticum

tegen de ziekte

Graad / hoedanigheid hypo-

onder, te weinig, onvoldoende hypotensie

hyper-

te lage bloeddruk boven, te veel, overdreven

hypertensie dys-

te hoge bloeddruk moeilijkheid, stoornis

dyspnoe

moeilijke ademhaling

Ontkenning a-, an-

zonder, gebrek aan anemie

in-, im-

bloedarmoede niet

incontinentie

niet kunnen ophouden van urine

Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-

in, binnen intramusculair

in de spier

e- ec-, ex- exo-

uit, buiten

inter-, meso-

tussen, in het midden

Snelheid brady-

traag bradycardie

trage hartslag


25

tachy-

snel tachycardie

snelle hartslag

Tijd ante-, pre-, pro-

voor prematuur

post-

vroeggeboorte na

posttraumatische stress

stress na een trauma

SUFFIX -algie

pijn gastralgie

maagpijn

-ectomie

wegnemen

-emie

houdt verband met bloed glycemie

-fobie

suikergehalte van het bloed vrees

claustrofobie -geen, -genese

vrees voor kleine ruimten ontwikkeling, vorming

pathogeen -itis

ontwikkelen van een ziekte ontsteking

cystitis -manie

blaasontsteking drang

kleptomanie -pathie, -paat

neiging tot stelen aandoening

cardiopathie -scopie

hartlijden onderzoek

gastroscopie -therapie

maagonderzoek behandeling

farmacotherapie

behandeling met medicatie


Woordenschat

A Abces

etterbuil, ophoping van pus in het lichaam

Abnormaal

afwijkend van de norm

Abortus

miskraam

Abrasie

schaafwond

Abrupt

plotseling

Absence

kortstondig bewustzijnsverlies

Absorptie

opname

Abstinentie

onthouding van medicijnen, alcohol, drugs

Accidenteel

toevallig, of als gevolg van een ongeluk

Acne

puistjes

Activeren

werkzaam maken

Acuut

plotseling en hevig

Adolescent

puber, jeugdig persoon

Adult

volwassene

Afasie

spraakstoornis

Agitatie

opwinding

Alert

oplettend

Allergie

overgevoeligheid

Amnesie

geheugenverlies

Analyse

ontleding

Anamnese

vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Anesthesie

verdoving of narcose

Anorexia

magerzucht, eetstoornis

Antibioticum

geneesmiddel dat bacterien doodt

Antidepressivum

middel tegen ziekelijke neerslachtigheid

Apathie

lusteloosheid

Artrose

gewrichtsaandoening

Autonoom

zelfstandig

26


27

B Biopsie

een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek

Bronchitis

ontsteking van de luchtpijptak

C Carcinoom

kankergezwel

Cardiaal

met betrekking tot het hart

Caries

tandbederf

Causaal

oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)

Cellulitis

ontsteking van het onderhuidse bindweefsel

Celmembraan

wand, omhulsel van de cel

Cerebraal

met betrekking tot de grote hersenen

Cerebrovasculair

met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen

Chemotherapie

behandeling van kanker met medicijnen

Chirurgisch

operatief

Cholesterol

lichaamsvet

Chronisch

van lange duur

Circulatie

(bloeds)omloop

Classificatie

indeling, rangschikking

Cognitief

met betrekking tot het denkproces

Coitus

geslachtsgemeenschap

Combinatie

verbinding

Complex

ingewikkeld

Complicatie

bijkomende ziekte

Conceptie

bevruchting

Conditie

toestand waarin iemand verkeert

Contraceptivum

voorbehoedsmiddel

Convulsie

stuip, toeval

Coronair

m.b.t. de kransslagaders van het hart

Correlatie

samenhang

Crisis

ernstige ziekteaanval

Criterium

toets, een reden

Curatief

genezend


28

Curve

kromme lijn

Cyclus

terugkerende regelmatige reeks

Cytoplasma

celvloeistof

Cyste

holte gevuld met vocht

D Decubitus

doorligwond

Deficit

gebrek

Delirium

acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Dementie

geestelijke achteruitgang

Dermatologisch

met betrekking tot de huisziekten

Detectie

opsporing, ontdekking

Diabetes

suikerziekte

Diagnose

vaststelling van een ziekte

Distilleren

zuiveren

Donor

degene die zijn orgaan afstaat

Dosis

hoeveelheid van een geneesmiddel

Drainage

vochtafvoering

E Echografie

beeld van organen

Eczeem

oppervlakkige huidaandoening

Effectief

doeltreffend

Efficiënt

doelmatig

Ejaculatie

zaadlozing

Elastisch

rekbaar

Elektro-Encefalo-Grafie

beeld van de elektrische hersenstroom

Elektrocardiografie

onderzoek van de elektrische activiteit van het hart

Eliminatie

verwijdering

Embolie

bloedvatverstopping

Embryo

vrucht in het moederlichaam

Emesis

braken

Emfyseem

longaandoening

Emotioneel

gevoelsmatig

Epidemie

besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een


29

bevolkingsgroep Epilepsie

vallende ziekte, toevallen

Equivalent

gelijkwaardig

Etiologie

leer van de ziekteoorzaken

Euforie

verhoogd gevoel van welzijn

Evaluatie

beoordeling

Evolutie

ontwikkeling

Excessief

overdreven

Excitatie

opgewondenheid

Extern

uitwendig

F Faeces

ontlasting

Fataal

noodlottig

Fenomeen

verschijnsel

Fertiliteit

vruchtbaarheid

Fixatie

vasthechting

Fobie

ziekelijke vrees

Fractuur

been(bot)breuk

Fysisch

lichamelijk

G Genetisch

met betrekking tot de erfelijkheid

Genitaal

met betrekking tot de geslachtsorganen

Geriatrisch

medische zorg voor de oudere mens

Gradueel

trapsgewijs

Gynaecologisch

met betrekking tot de vrouwenziekten

H Hallucinatie

zinsbedrog, waanvoorstelling

Hemopathie

bloedziekte

Hepatitis

leverontsteking

Homogeen

gelijksoortig

Hygiënisch

met betrekking tot de lichaamszorg

Hyperkinesie

overmatige bewegingsdrang

Hypersecretie

verhoogde afscheiding

Hypersensitiviteit

verhoogde gevoeligheid


30

Hypertensie

verhoogde bloeddruk

Hyperventilatie

angstige ademhaling

Hypotensie

te lage bloeddruk

Hysterectomie

verwijdering van de baarmoeder

I Identificatie

vereenzelviging

Immaturiteit

onrijpheid

Immobilisatie

onbeweeglijk maken

Immuniteit

onvatbaarheid voor een ziekte

Implantatie

inplanting

Implicatie

verwikkeling

Impotentie

onvermogen tot geslachtsgemeenschap

Impregnatie

binnendringen van de zaadcel in de eicel

In vitro

in een reageerbuis

In vivo

in het levende organisme

Inactief

onwerkzaam

Incidenteel

bijkomend

Incisie

insnijding

Inclusief

met inbegrip van

Incompatibel

onverenigbaar

Incontinentie

onvermogen om urine of ontlasting op te houden

Incubatie

sluimeren van een ziektekiem

Indicatie

aanwijzing

Indicatief

aanduidend

Indirect

niet rechtstreeks

Individueel

afzonderlijk

Inductie

gevolgtrekking

Infantiel

kinderlijk

Influenza

griep

Infuus

vochttoediening in de bloedvaten

Inhalatie

inademen van dampen

Injectie

inspuiting

Insomnia

slapeloosheid

Intensiteit

sterkte

Interactie

onderlinge beïnvloeding


31

Interval

tussenperiode

Interventie

ingreep

Intoxicatie

vergiftiging

Intramusculair

in de spier

Intraveneus

in de ader

Irreversibel

onomkeerbaar

Irritatie

prikkeling

Isoleren

afsluiten

K Katheter

buisje

Kinetisch

wat beweging veroorzaakt

Klinisch

direct voor de arts zichtbaar

L Lactatie

borstvoeding

Latent

sluimerend

Lateraal

aan de zijkant

Leukemie

bloedkanker

Libido

geslachtsdrift

Lipide

vetachtige stof

Lokaal

plaatselijk, van beperkte omvang

Lumbago

lendenpijn

M Malaise

gevoel van onwelzijn

Manie

ziekelijke neiging

Manifest

onmiddellijk herkenbaar

Melanoom

kwaadaardig gezwel van de huid

Membraan

dun vlies

Menarche

eerste maandstonden

Meningitis

hersenvliesontsteking

Menopauze

overgangsjaren

Menstruatie

maandstonden

Mentaal

verstandelijk

Metabolisme

stofwisseling

Microbiologisch

met betrekking tot de kleinste levende wezens


32

Microniseren

verpulveren

Mimiek

gezichtsuitdrukking

Mobilisatie

beweeglijk maken

Modificeren

wijzigen

Monotherapie

behandeling met één geneesmiddel

Morbiditeit

ziektecijfer

Mortaliteit

sterftecijfer

Motorisch

met betrekking tot beweging

Mucus

slijm

Musculair

met betrekking tot de spieren

Mutisme

onvermogen om te spreken

N Narcoticum

verdovend middel

Nasaal

met betrekking tot de neus

Neonataal

m.b.t. de eerste weken na de geboorte

Nervositeit

zenuwachtigheid

Neveneffect

bijwerking

Nihil

niets

O Obesitas

overgewicht, vetzucht

Obsessie

dwangvoorstelling

Obstipatie

moeilijke stoelgang

Obstructie

verstopping

Occasioneel

nu en dan voorkomend

Odor

reukzin

Oedeem

waterzucht

Oestrogeen

vrouwelijk hormoon

Oraal

met betrekking tot de mond

Osteoporose

botontkalking

Otitis

oorontsteking

Ovulatie

eisprong

P Palliatief

verzachtend

Parallel

evenwijdig


33

Paralyse

verlamming

Paranoia

achtervolgingswaanzin

Parese

gedeeltelijke verlamming

Partikel

klein deeltje

Pathologisch

ziekte

Pediatrisch

m.b.t. de kindergeneeskunde

Penetratie

binnendringing door de huid heen

Perceptie

waarneming

Periodiek

regelmatig terugkerend

Peristaltiek

darmbeweging

Permanent

blijvend

Permeabiliteit

doordringbaarheid

Pigmentatie

verkleuring

Placebo

geneesmiddel zonder werking

Placenta

moederkoek

Pneumonie

longontsteking

Populatie

bevolking

Post Partum

na de bevalling

Postnataal

na de geboorte

Postoperatief

na een heelkundige ingreep

Posttraumatisch

na een letsel

Potentie

kracht

Potentieel

mogelijk

Predispositie

vatbaarheid

Prematuur

voortijdig

Prenataal

voor de geboorte

Preoperatief

voor de operatie

Preventie

voorkoming (van ziekte)

Prognose

voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte

Progressief

voortschrijdend

Proteïne

eiwit

Prothese

kunstmatig lichaamsdeel

Pseudotumor

schijngezwel

Psychisch

geestelijk


34

Psychologisch

m.b.t. het gevoelsleven

Psychomotorisch

m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt

Psychose

geestelijke stoornis

Psychosomatisch

m.b.t. het verband tussen geest en lichaam

Punctie

prik

Purgatief

middel tegen verstopping

R Radiografie

fotograferen d.m.v. röntgenstralen

Radiotherapie

bestraling

Recuperatie

herstel van krachten

Referentie

verwijzing

Regressie

achteruitgang

Reïnfectie

hernieuwde besmetting

Renaal

m.b.t. de nier

Repetitief

zich herhalend

Reproductie

vermenigvuldiging

Research

wetenschappelijk onderzoek

Resistent

bestand tegen

Respons

antwoord

Retardatie

vertraging, achterstand

Reversibel

omkeerbaar, veranderbaar

Rhinitis

(neus)verkoudheid

Routinematig

zoals gewoonlijk

S Salivatie

speekselvloed

Sarcoom

kwaadaardig gezwel

Secretie

afscheiding

Sedativum

kalmerend middel

Segment

onderdeel

Seniliteit

geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen

Sensorieel

zintuiglijk

Simultaan

gelijktijdig

Solutio

oplossing

Somatisch

m.b.t. het lichaam


35

Spasme

kramp

Sporadisch

zeldzaam

Sputum

fluim, speeksel

Stase

stilstand

Steriliteit

onvruchtbaarheid

Substitutie

vervanging

Supervisie

toezicht

Suppositorium

zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht

Symptoom

ziekteverschijnsel

Syncope

plotseling bewustzijnsverlies

Syndroom

ziektebeeld

Systematisch

stelselmatig

Systemisch

over het hele lichaam verspreid

T Tendens

neiging, richting van een ontwikkeling

Terminaal

in het eindstadium

Tetanus

infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen

Therapie

geneeswijze, behandeling

Thermisch

met betrekking tot warmte

Thoracaal

m.b.t. de borstkas

Thrombus

bloedprop

Tic

zenuwtrek

Tolerantie

verdraagzaamheid

Tonus

spierspanning

Toxicomanie

verslaving aan gifstof

Toxisch

giftig

Tranquillizer

middel dat opwindingstoestanden bedaart

Transfer

overdracht

Transformatie

verandering

Transplantatie

overplanting

Traumatisch

door een letsel ontstaan

Tremor

beving

Trombose

vorming van bloedprop in bloedvat of hart

Tumor

gezwel


36

U Ulcus

zweer

Uniform

éénvormig

Urgentie

dringende noodzaak

Uterus

baarmoeder

V Vaccinatie

inenting

Variabiliteit

veranderlijkheid

Vasculair

m.b.t. de bloedvaten

Vegetatief

buiten het bewustzijn om

Veneus

m.b.t. de aders

Vertigo

duizeligheid

Viraal

door een virus veroorzaakt

Visioen

droombeeld

Visueel

m.b.t. het zicht

Infobrochure voor studenten. Heelkunde 3 Orthopedie- Neurologie. Straat 48

Recommend Documents