Infobrochure voor studenten. Verloskwartier. Straat 6

Infobrochure voor studenten

Verloskwartier Straat 6

2

INHOUD ALGEMENE GEGEVENS ........................................................................................................................ 4 Globale omschrijving van de afdeling: ............................................................................................. 4 Functies:................................................................................................................................................. 4 GRONDPLAN ......................................................................................................................................... 5 PROFIEL VAN DE AFDELING ................................................................................................................. 6 Medische pathologieën, behandelingen, onderzoeken ............................................................... 6 Kenmerken van de patiëntengroep ................................................................................................. 7 De meest voorkomende activiteiten................................................................................................. 7 Woordverklaring en gebruikte afkortingen..................................................................................... 10 ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING .............................................................................. 12 Werkschema dag en/of nacht ........................................................................................................ 12 Diensturen verpleegkundigen .......................................................................................................... 13 Diensturen studenten......................................................................................................................... 14 Afdelingsgebonden tips: Wat kan je leren? ................................................................................... 14 Infosessies voor zwangeren............................................................................................................... 17 WERKPOSTFICHE.................................................................................................................................. 18 MEDISCHE TERMINOLOGIE................................................................................................................. 19 Etymologie .......................................................................................................................................... 19 Woordenschat .................................................................................................................................... 24

3

WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,

Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen

Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur

4

ALGEMENE GEGEVENS GLOBALE OMSCHRIJVING VAN DE AFDELING: 

Ons ziekenhuis heeft een materniteit van 52 bedden, verdeeld over 2 postpartumafdelingen van elk 26 bedden en een verlosafdeling van 10 arbeidskamers, waarvan 5 met douche en 5 met een ligbad. Het aantal bevallingen op jaarbasis bedraagt +/- 2500 bevallingen. De EDA ratio70%, het aantal sectio’s op 19%, het aantal inducties op 18% (deze cijfers liggen lager dan het Vlaams gemiddelde!



De verlosafdeling is gelegen op straat 6  09/224.56.40 Mail: [email protected]



FUNCTIES: Artsen:  Gynaecologen  Pediaters zie ook op website www.azstlucas.be  zorgaanbod  medisch aanbod  kinderen / moeder en kind / voortplanting en vruchtbaarheid / vrouwen



Hoofdvroedvrouw: Anne Van den Berghe

   

Team van vroedvrouwen Mentor : Huyghe Nathalie, Moerman Wim, Lamoot Myriam onderhoudspersoneel Logistieke assistenten: zij voeren ondersteunende taken uit zoals: o zorgen voor het voedingsgebeuren o zorgen voor het patiëntenvervoerzorg o voeren allerlei boodschappen uit o orde en opkuis utility o orde in de verlos –en arbeidskamers

5

GRONDPLAN

Op dit ogenblik beschikken we nog niet over een nieuw grondplan. Van zodra beschikbaar, zal het hier ingevoegd worden!

6

PROFIEL VAN DE AFDELING MEDISCHE PATHOLOGIEËN, BEHANDELINGEN, ONDERZOEKEN Soorten parturiënten  Zwangere vrouwen  observatie op verloskamer voor minder dan 1 dag  observatie op materniteit  CTG: na afspraak via de gynaecoloog na telefonisch contact van de zwangere of de dokter  Parturiënten  niet in arbeid:  geplande sectio’s  pre-inducties  inducties  inducties bij mors in utero  Postpartaal  ambulant : een verblijf in het ziekenhuis van minder dan 24u  poliklinisch: een verblijf in het ziekenhuis meer dan 24u en minder dan 48u  gehospitaliseerd Meest voorkomende pathologie  Zwangerschap in 1ste trimester  (dreigend) miskraam  extra-uteriene zwangerschap  hyperemesis gravidarum  Zwangerschap in 2de trimester  pre-eclampsie  eclampsie  antepartumbloedingen: placenta previa; abruptio placentae; solutio placentae  premature contracties  Pprom en Prom  Mors in utero  Behandeling van convulsies met Magnesiumsulfaat  Hypertensie  Preventie van Groep B Streptococcen perpartum  Pyeleonefritis  Externe versies  Andere  Postpartaal  Postpartumbloedingen  borstontsteking en abces

7 Op dienst kan je via intranet en in de map de procedures per pathologie, de onderzoeken en behandelingen terugvinden. Eventuele afwijkingen van de procedures worden door de gynaecoloog bepaald.

KENMERKEN VAN DE PATIËNTENGROEP Grote diversiteit in de patiëntenpopulatie (o.a. verschillende talen, verschillende culturen).

DE MEEST VOORKOMENDE ACTIVITEITEN A. Technische vaardigheden A.1. Moeder  Basiszorgen - hygiëne :  toedienen van vulvaspoeling  scheren van de vulva op de verlostafel – pre-operatief scheren - Mobiliteit :  installatie van de parturiënte in bed, op de bal, in bad, op de verlosstoel, op de baarkruk, …  installatie van de observatiepatiënt in bed, … 

Behandelingen : - Ademhalingsstelsel :  ondersteuning van de ademhaling bij vrouwen in arbeid  aanleren van ademhalingsoefeningen  observeren van hyperventilatie + bijsturen/corrigeren van de ademhaling  O2 toedienen aan de vrouw via masker, neusbril  Controle van de ademhaling vb. bij het toedienen van bepaalde medicatie o.a. magnesiumsulfaat, … - Bloedsomloopstelsel :  controle van vitale parameters : bloeddruk, pols, temperatuur  assistentie bij bloedprikken  plaatsen van infuus - Spijsverteringsstelsel :  hulp bij ongemakken  observatie nausea bij hyperemesis, zwangerschapstoxicose (PET)  installatie van de observatiepatiënt/kraamvrouw bij het opdienen van de maaltijden  toedienen van een lavement - Urogenitaal stelsel :  ondersteunende hulp op toilet  nemen van een urinestaal via midstream-eenmalige sondage  bijhouden van de vochtbalans  aanbieden van de bedpan bij vb. observatiepatiënten – parturiënten onder EDA  urineonderzoek uitvoeren : bepalen van eiwitten, glucose, ketonlichamen-aceton via stick

8  eenmalige sondage  plaatsen van een verblijfsonde  24uursurine bijhouden bij vb. observatiepatiënten  controle van de eerste mictie postpartaal  nemen van culturen (vaginaal) dmv. wissers - Huid en zintuigen :  controle van de reflexen vb. kniepeesreflex bij het toedienen van magnesiumsulfaat.  Controle van de huidskleur bij de vrouw o.a. bij hyperventilatie, toxicose, astma, syncope - Metabolisme :  assistentie bij perifere bloedafname  controle van de glycemie bij diabetes bij parturiënte/kraamvrouw - Medicamenteuze toediening :  peroraal : toedienen van tocolytica, weeënstimulerende medicatie, anti-hypertensiva, …  vaginaal : vb. prostin®  IM toediening : vb ; antispasmotica, uterotonica o.a. methergin®  IV toediening : vb. toedienen van weeënstimulerende medicatie (Syntocinon®), anti-emetica (Primperan®), …  Uitvoeren van niet-medicamenteuze pijnstilling : bal-badmassage  Voorbereiding en assistentie bij epidurale anesthesie A.2. Kind Basiszorgen - Hygiëne :  Geven van babybadje bij hepatitis B besmetting  navelstrengstompverzorging - Mobiliteit :  positioneren van de pasgeborene in bedje, bij de ouders  Behandelingen - Ademhalingsstelsel :  aspiratie van de pasgeborene  observatie van de pasgeborene : neusvleugelen, tirage, cyanose, blauw maskertje, kreunen  toedienen van O2 aan de pasgeborene via O2 masker, O2 bril, in incubator, assistentie bij reanimatie van de pasgeborenen - Bloedsoploopstelsel :  opnemen van de vitale parameters : hartslag, temperatuur, kleur  hulp bij het aanprikken van een vene  assistentie bij reanimatie van de pasgeborene  assistentie bij perifere bloedafname - Spijsverteringsstelsel :  borstvoeding aanleggen  toedienen van flesvoeding  voedingsgedrag van de pasgeborene observeren  plaatsen van een maagsonde bij de pasgeborene  controle van de eerste meconium bij de pasgeborene 

9 - Urogenitaal stelsel :  controle van de eerste mictie bij de pasgeborene  nemen van een urinestaal bij de pasgeborene dmv. Urinezakje - Huid en zintuigen :  controle van de huidskleur bij de pasgeborene : cyanose – blauw maskertje – gebloemde huid  controle van de reflexen : grijpreflex, mororeflex, schrikreflex  controle van de spiertonus  afnemen van kolonisatiekweken dmv. Wissers - Metabolisme :  bepalen van de glycemie bij pasgeborenen van meer dan 4 kg of minder dan 2,5 kg, bij kreunen, bij fladderen  PKU prikken  assistentie bij perifere bloedafname - Medicamenteuze toediening  peroraal : vb. konakion PO  ogen : vb. zilvernitraat na de geboorte indruppelen  intramusculair : vb. Hep. B vaccinatie/toedienen van Hep B antilichamen - Allerlei :  afnavelen van de pasgeborene na de geboorte  Apgarscore bepalen  De pasgeborene onderzoeken op zichtbare afwijkingen B. Psycho-sociale vaardigheden  emotionele ondersteuning geven aan het koppel in arbeid en tijdens de bevalling  zich inleven in de belevingswereld van het koppel naargelang de situatie  het koppel respecteren in hun “zijn”  spontaan contact opnemen met het koppel doch ook kunnen aanvoelen wanneer het koppel nood heeft aan privacy  respect hebben voor andere culturen, religies, levensbeschouwingen en gezinssamenstellingen (vb. lesbische koppels)  luisteren naar het koppel  op een belangrijke manier het koppel informeren over het verloop van arbeid en bevalling  hulp en begeleiding geven bij miskraam, mors in utero, zwangerschapsonderbreking, …  psychosociale begeleiding bij in induceren van de arbeid onder vorm van advies en ondersteuning  na de geboorte het contact met de baby bevorderen aan beide ouders

10

WOORDVERKLARING EN GEBRUIKTE AFKORTINGEN abruptio placentae

geheel of gedeeltelijk loslaten van een normaal in de baarmoeder gelegen placenta, voordat het kind is geboren

antepartumbloedingen Apgarscore

bloeding voor de bevalling

convulsies

puntenwaardering van de levenskansen van de pasgeborene één minuut na de geboorte uitgedrukt in de som der cijfers 0, 1 en 2 voor de kwaliteit van de polsfrequentie, de respiratiediepte, de spiertonus, het reactievermogen en de huidkleur; de score kan variëren van 0 tot 10; de levenskansen zijn groter naarmate het cijfer hoger is. sterke krampaanval, in dit geval weeën

CTG eclampsie

Cardio Toco Grafie

extra-uteriene zwangerschap hyperemesis gravidarum

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

inducties mororeflex

Inleiding

mors in utero parturiënten

Dood voor de geboorte

placenta previa

zwangerschapshypertensie die gepaard gaat met convulsies (zwangerschapsstuipen) en/of coma; kan voorkomen tijdens zwangerschap, tijden de partus en kort, meestal binnen 24 uur, na de bevalling zwangerschapsbraken, hoofdzakelijk t.g.v. hormonale en psychische invloeden schrikreflex, spreiding en buiging van de armen van een pasgeborene in rugligging bij een klap op de onderlaag, normaal aanwezig t/m de derde levensmaand. barende vrouw. vóórliggende placenta door te lage vasthechting

Postpartumbloedingen Pprom en Prom premature contracties Pyeleonefritis

bloeding na de bevalling

sectio solutio placentae vulva

keizersnede Synoniem voor abruptio placentae

te vroeg komende contracties

gelijktijdige ontsteking van de nier en het nierbekken de uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen bestaande uit mons

11

zwangerschapstoxicose

pubis, labia majora en minora, clitoris en vestibulum vaginae ziektetoestand in de zwangerschap vooral gekenmerkt door verhoogde bloeddruk

12

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING WERKSCHEMA DAG EN/OF NACHT Wat gebeurt er bij aankomst op de verlosafdeling?  Kennismaking met de vroedvrouw van dienst  Opnamegesprek en opmaken dossier Het opmaken van het verloskundig dossier bestaat uit enkele korte vragen: welke kamer de patiënt op de kraamafdeling wil, welke kinderarts ze wenst, wie de huisarts is, wenst ze borstvoeding of flesvoeding te geven, wenst ze postnatale kiné op de kamer,…? , algemene en verloskundige anamnese  Het eerste onderzoek De vroedvrouw neemt de vitale parameters op (bloeddruk, pols en temperatuur), voert het eerste inwendig onderzoek uit, observeert weeën en luistert naar de harttonen van de baby.  Toedienen lavement  De vroedvrouw contacteert de gynaecoloog. Het verloop van de arbeid  Indien er in samenspraak met de gyneacoloog en de vroedvrouw beslist wordt tot opname worden verdere voorbereidingen tot de bevalling getroffen. Gedurende de arbeid verblijven de toekomstige ouders de hele tijd op de arbeidskamer.  Ze kan een ontspannend bad nemen, op de bal zitten of kiezen voor een epidurale verdoving (ruggenprik). De vroedvrouw staat steeds in contact met de gynaecoloog en dient de nodige zorgen toe (vliezen breken, infuus plaatsen, ademhalingstechnieken tijdens contracties,…).  Er wordt slechts één persoon toegelaten bij arbeid en bevalling ( naast echtgenoot, partner, Fototoestellen, camera’s,… zijn toegelaten.  Tijdens het verblijf op de verlosafdeling wordt er voor de papa’s eten en drinken voorzien (middagmaal, broodmaaltijd, koffie,…). Ook de parturiënte mag eten en drinken tijdens arbeid tenzij tegenindicatie. De bevalling  Zodra de 10 cm ontsluiting bereikt is, wordt het bed waarop de parturiënte ligt omgebouwd tot verlosbed.  De eerste zorgen aan de baby worden toegediend door de vroedvrouw en dit 1 uur na huid op huid contact bij de mama. De baby wordt gewogen, gemeten en de navel wordt verzorgd. De baby wordt niet onmiddellijk gewassen, dit om afkoeling te vermijden en de nog aanwezige huidsmeer te behouden.  Als er gekozen wordt voor borstvoeding, dan zal de baby al eens aanliggen binnen het eerste uur na de bevalling.  Ondertussen wordt het dossier verder in orde gebracht (kinderfiche, aangifte,…) en worden mama en baby na een laatste controle samen met de partner naar de kamer op de kraamafdeling gebracht.  Bij een bevalling ’s nachts, verblijven mama en baby om organisatorische redenen nog even op de verlosafdeling ( tot de kraamvrouw opgestaan en geplast heeft)

13 Vroegdienst  overdracht van nachtdienst naar vroegdienst  inducties opstarten  kar van arbeidsverloskamer controleren en desnoods aanvullen  parturiënten opvolgen Dagdienst Deze taak wordt ingevuld door de hoofdvroedvrouw of bij afwezigheid door de dagverantwoordelijke telefoons beantwoorden kamertoewijzing (gelijke verdeling over M1 en M2) controle medicatie en meegeven op dinsdag, donderdag en zaterdag administratieve zaken afhandelen bedbezettingslijst of ‘plank’schrijven: ontslagen M1 en M2 noteren, observaties controleren, vrije bedden controleren  CTG op afspraak aanleggen     

Avonddienst overdracht van vroegdienst naar avonddienst kar van arbeidsverloskamer controleren en desnoods aanvullen parturiënten volgen na 16u30 instrumenten van een bevalling afwassen en arbeids –en verloskamer opruimen  voor 16.30 u worden deze taken uitgevoerd door de logistiek assistent    

      

Nachtdienst overdracht van avonddienst naar nachtdienst parturiënten volgen pre-inducties opstarten eventueel de taken van overdag verder uitvoeren vb. medicatie wegzetten kar van arbeidsverloskamer controleren en desnoods aanvullen postoperatieve observaties na sectio e.a. specifieke observaties van reeds gehospitaliseerde patiënten met problemen ivm hun zwangerschap

DIENSTUREN VERPLEEGKUNDIGEN Dagdienst Vroegdienst Late dienst Nachtdienst

08u tot 16u42 (1u pauze). 06u30 tot 14u12 (geen pauze) 13u30 tot 21u12 (geen pauze) 20u45 tot 06u45 (geen pauze)

14

DIENSTUREN STUDENTEN De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.

AFDELINGSGEBONDEN TIPS: WAT KAN JE LEREN? 1ste jaar vroedkunde: Bijwonen van bevallingen 2de jaar vroedkunde Opname: Instaan voor de administratie (identificatiegegevens en anamnese) Het klinische onderzoek verrichten (vitale parameters, bloedonderzoek, urineonderzoek) Het verloskundig onderzoek uitvoeren (uitwendig en inwendig) Rapporteren (schriftelijk en mondeling naar arts en vroedvrouw) Ontsluitingsfase: Het uitwendig onderzoek uitvoeren (inspectie, palpatie, auscultatie en CTG) Een inwendig onderzoek verrichten (portio, ontsluiting, vliezen, aard) De verpleegtechnische handelingen uitvoeren (lavement, klaarmaken infuus, blaassondage) Initiatief nemen bij de niet medicamenteuze pijnstilling (massage, bad, bal) De evolutie van de ontsluitingsfase interpreteren Een verloskundig dossier bijhouden Uitdrijvingsfase Het begin van de uitdrijvingsfase vaststellen (volledige ontsluiting, persdrang, subjectieve tekens) De parturiënte voorbereiden op de baring (hygiënische zorgen, installatie en scheren) De verloskamer klaarzetten (steriel opdekken van de tafel, materiaal voor de opvang van de pasgeborene) Onder toezicht de baring leiden (persinstructie, perineum beoordelen, normale partus leiden, perineuminfiltratie, episiotomie) Het moederlijke en foetaal welzijn observeren en signaleren Onder toezicht instaan voor de opvang van de pasgeborene (aspiratie, Apgar score, medicatie, zuurstof) Bepalen van PH van navelstrengbloed Nageboortefase Onder toezicht de geboorte van de placenta leiden (loskomen, uitdrijving, moederlijk welzijn) Onder toezicht de placenta, vliezen en het bloedverlies controleren en rapporteren en beleid opstellen

15 Onmiddellijk postpartum De controle van de kraamvrouw uitvoeren, hygiënische zorgen toedienen en nodige medicatie toedienen Arbeids –en verloskamer opruimen en terug klaarzetten Schriftelijk rapporteren 3de jaar vroedkunde: Opname Instaan voor de administratie (identificatiegegevens en anamnese) Het klinisch onderzoek verrichten (vitale parameters, bloedonderzoek, urineonderzoek) Het verloskundig onderzoek uitvoeren (uitwendig en inwendig) Rapporteren (schriftelijk en mondeling naar arts en vroedvrouw) Ontsluitingsfase Het uitwendig onderzoek uitvoeren (inspectie, palpatie, auscultatie en CTG) Een inwendig onderzoek verrichten (portio, ontsluiting, vliezen, aard, stand en indaling) De verpleegtechnische handelingen uitvoeren (lavement, klaarmaken infuus, blaassondage) Initiatief nemen bij de niet medicamenteuze pijnstilling (massage, bad, bal) en medicamenteuze pijnstilling(voorbereiding op en assistentie bij epidurale analgesie) De evolutie van de ontsluitingsfase opvolgen en het verloskundig beleid aanpassen Instaan voor de inleiding van de baring (medicatie, perfusie, aandachtspunten) Een diagnose stellen en assisteren bij het beleid van een pathologische situatie (stuitligging, voorliggende navelstreng, foetale nood…) De pre-operatieve voorbereiding en zorgen toedienen bij een secundaire sectiopatiënte Een verloskundig dossier bijhouden Uitdrijvingsfase Het begin van de uitdrijvingsfase vaststellen (volledige ontsluiting, persdrang, subjectieve tekens) De parturiënte voorbereiden op de baring (hygiënische zorgen, installatie en scheren) De verloskamer klaarzetten (steriel opdekken van de tafel, materiaal voor de opvang van de pasgeborene) De baring zelfstandig leiden (persinstructie, perineum beoordelen, normale partus leiden, perineuminfiltratie, episiotomie) Het moederlijke en foetaal welzijn observeren en een pathologische situatie herkennen en signaleren Instaan voor de opvang van de pasgeborene (aspiratie, Apgar score, medicatie, zuurstof) Nageboortefase De geboorte van de placenta zelfstandig leiden (loskomen, uitdrijving, moederlijk welzijn) De placenta, vliezen en het bloedverlies controleren en rapporteren en beleid opstellen Onmiddellijk postpartum De controle van de kraamvrouw uitvoeren, hygiënische zorgen toedienen en nodige medicatie toedienen Arbeids –en verloskamer opruimen en terug klaarzetten

16 Schriftelijk rapporteren en instaan voor de nodige administratie (geboorteaangifte, SPE-formulier,…) De pasgeborene observeren, opvolgen en aanleggen bij de eerste borstvoeding Nog wat tips!  Durf gerust veel vragen te stellen tijdens de stage  Neem initiatief waar verantwoord en doe voorstellen  Probeer respectvol om te gaan met andere culturen, religies, levensbeschouwingen en ander gezinssamenstellingen vb. lesbische koppels  Probeer ’s nachts zeker in te slapen (meer “natuurlijke verloskunde” dan overdag)  Draag gerust je steentje bij tijdens overdracht (naar vroedvrouwen, dokters, andere disciplines)  Probeer sectio’s bij te wonen of te assisteren (in overleg met je mentor en de gynaecoloog)

17

INFOSESSIES VOOR ZWANGEREN Op regelmatige basis gaan infosessies voor zwanger door in AZ St.-Lucas. Deze sessies worden door vroedvrouwen van AZ St.-Lucas gegeven. De studenten kunnen deze infosessies meevolgen, hiervoor gelden de volgende afspraken :  Infosessie voeding: verplicht voor alle studenten vroedkunde tijdens de stage op materniteit 1 & 2.  Infosessie arbeid en bevalling: vrijblijvend maar aan te raden (indien er tijdens de shift niemand binnen is om te bevallen)  Meer info rond deze sessies kan via uw mentor of dienstverantwoordelijke van de afdeling verkrijgen.

18

WERKPOSTFICHE v zw A Z Sint-Lucas & V olkskliniek C am pus S int-Lucas G roenebriel 1 9 0 00 G ent T el. 0 9 /2 24 6 1 11 Fax 09 /2 24 6 1 10 info@ azstlucas.b e

C am pus V olkskliniek T ichelrei 1 90 00 G ent T el. 09 /2 24 5 6 11 F ax 0 9/2 24 5 6 10 info@ volkskliniek.b e

W E R K PO S T FICH E S T A G IA IR S

in uitvoering van het KB van 2 1/0 9 /04 betreffende de bescherm ing van stagiairs O ndernem ing : A Z S int-Lucas W erkposten : V erlosafdeling M 3 straat 6 T ypefunctie : V erpleegkundige O pleiding : B ach elor in verpleegkunde / 4 e graad sopleid ing verpleegkunde

LU IK A B esch rijving van de w erkzaam heden : - W aar : V erlosafdeling M 3 straat 6 - W elke m achine, transportm iddel, producten : … … …… … … … … … …… … … … … … … … …… … … … … … …… … … … … … … … …… … … … … … … … ….. - T aken : V erpleegkundige taken R esultaat risico- evaluatie (1 ) : - R isico’s : R isico b iologisch e agentia groep 2 : T B C + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact m et voeding - G enom en preventiem aatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsm aatregelen - S pecifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsm aatregelen beheersen, h ef- en tiltechnieken

Risico’s en h inde r (2)  val  op de begane grond  van hoger gelegen vlak

LU IK B

V erplich t m e disch toe zich t (3 )  risico b eroepsziekten :  fysisch … … … … … … … … … … … ..  chem isch… … … … … … … … … … ..  biologisch … … … … … … … … … … .  prikw onden/snijw ond en  law aai  longaandoening… … … … … … …  verbrijzelingen  trillingen  hu idaandoening… … … … … … ..  rondvliegende scherven  w arm te  veiligh eidsfunctie? : … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..  b randw onden  k oude  contact m et voedingsw aren  elektrisch e risico’s  vochtigh eid  geb ru ik van beeldsch erm en (4)  m anueel h anteren van lasten (m et gevaar voor rugletsel)  val van voorw erpen  ch em ische h inder  inentingen/test :  tetanus  tub erculoses  geïsoleerd w erk  spatten  h epatitis B  andere :… … … … …  and ere … … … … … … … .  stof  ioniserende stralingen …………………………………………….  gassen, dam pen  noodz ak elijke m aatregelen b ij z w angerschap en b orstvoeding. Conform risicolijst A Z S L aard v/h gerich t onderzoek… … … … … … … … … … … … … … … … … … … . Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding W e lke w erkk le dij/pe rsoonlijke be sche rm ingsm idd elen w orden gedragen ? (ve rantw oorde lijkh eid ge bruiker)  b roekpak/sch ort/andere : broekpak of sch ort  adem halingsb esch erm ing (type) :… … … … … … … … … … … … … ..  veiligh eidsschoenen (type) :… … … … … … … … … … … … … … … … … ..  oork ap/oorpropjes (type) :… … … … … … … … … … … … … … … … … ..  h andschoenen (type) : P VC of Latex  h elm /kapje (type) : … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .  b ril/sch erm (type) : b ij risico op bloedspatten  andere :… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .. Voor d e ond erne m ing : na am en handtekening

O ndergetekende w e rd ge ïnform eerd ove r de in te nem e n w erkpost.

D atum : D atum :  (1)

ind ie n het ee n arb eid spost zonde r specifieke ge zon dheids-en ve ilighe id srisico’s be tre ft, d ie nt de tab el “R isico’s en kinde r” niet aan ge vuld te w ord en

(2)

gee ft d e specifieke ke nm e rke n van d e arb eid spostanalyse

(3)

aard van d e b lootste llin g zoals voorz ien in de in ve ntaris opgem aakt in uitvoe rin g van A RA B art.124 & 1b e n m e eged ee ld aan de arb eidsge nee she er

(4)

geb ru ik van be eldscherm en ged uren de ee n aanzie nlijke de el van de norm ale w erktijd (bv.m e er dan 4 uu r) in fu nctie van w at bij de ge bruike r ge ld t

(5)

alge m e ne opm erking : de we rkpostfiche is vooraf ter ad vie s voorge le gd aan d e d ien ste n van p reven tie e n be sche rm in g op he t w e rk e n he t com ité

19

MEDISCHE TERMINOLOGIE ETYMOLOGIE ALGEMEEN a-

zonder

dys-

wijst op een stoornis

-ectomie

wegname

intra-

in

-itis

ontsteking

logos ( -logie, -loog)

leer

pathos ( -pathie)

lijden

poly-

veel

CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)

hart

cardiologie cardiopathie vas- (afgeleid van het Latijn)

leer of studie van de hartziekten het lijden aan een hartziekte (bloed)vat

BLOED- EN LYMFESTELSEL hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)

bloed

RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)

houdt verband met de luchtpijp tracheitis

bronch- (afgeleid van het Latijn)

ontsteking van de luchtpijp wijst op een luchtpijpvertakking

bronchitis pneum-, pneumon- ( van het Grieks)

ontsteking van de luchtpijpvertakking houdt verband met de long

pneumectomie pneu (van het Grieks)

wegnemen van de long houdt verband met het ademen

apnoe dyspnoe

toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt een moeilijke ademhaling

20

polypnoe

snel en veelvuldig ademen

SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)

mond

stomatologie stomatitis gastr- (afgeleid van het grieks)

studie van de mondaandoeningen mondslijmvliesontsteking wijst op maag

gastrectomie gastritis enter- (afgeleid van het Grieks)

wegnemen van de maag maagontsteking darm

enteritis gastro-enteritis hepat- (afgeleid van het Grieks)

darmontsteking ontsteking van maag en darm lever

hepatitis

infectie aan de lever

UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de nier

ur- (Grieks)

wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn)

cyst- (afgeleid van het Grieks)

urineleider houdt verband met de blaas

cystitis

blaasontsteking

uterus (Latijn)

baarmoeder

hyster- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de baarmoeder

hysterectomie gynaec- (afgeleid van het grieks)

wegnemen van de baarmoeder wat verband houdt met de vrouw

gynaecologie

vrouwenziekten

ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)

zenuw neurologie

studie van de zenuwen, zenuwziekten

encefal- (afgeleid van het Grieks)

hersenen

cerebr- (afgeleid van het Latijn)

hersenen

psych- (afgeleid van het Grieks)

ziel psychiatrie

tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen

OSTEOMUSCULAIR STELSEL

21

oste- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met het been

muscul- (afgeleid van het Latijn)

spier

intramusculair artr- (afgeleid van het Grieks

inspuiting in de spier gewricht

artritis pod- (afgeleid van het Grieks)

gewrichtsaandoening voet

podologie thorac (afgeleid van het Latijn)

studie van de voet borstkas

OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)

oor otitis

oorontsteking

rin- (afgeleid van het Grieks)

neus

oftalm- (afgeleid van het Grieks)

oog

dermat- (afgeleid van het grieks )

heeft betrekking op de huid

dermatoloog

dokter in de huidziekten

cut- (afgeleid van het Latijn)

huid

subcutane injectie

inspuiting onder de huid

PREFIX Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-

helft hemiplegie

verlamming van een lichaamshelft

uni-, mono-

één

bi-, di-

twee

tri-

drie

oligo-

weinig oligofrenie

poly-, multi-

weinig verstand, een verstandelijke handicap veel

polypnoe

veel en snel ademen

Afmeting micro-

klein

22

micro-organisme macro-

klein organisme, bijv. een bacterie groot

macroscopisch mega-, megalo-

wat te zien is met het blote oog groot

Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-

zelf

homo-, iso-

gelijk homoseksueel isomorf

hetero-

Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht dezelfde vorm ander

hetero-anamnese anti-

bevraging van een familielid tegen

antibioticum

tegen de ziekte

Graad / hoedanigheid hypo-

onder, te weinig, onvoldoende hypotensie

hyper-

te lage bloeddruk boven, te veel, overdreven

hypertensie dys-

te hoge bloeddruk moeilijkheid, stoornis

dyspnoe

moeilijke ademhaling

Ontkenning a-, an-

zonder, gebrek aan anemie

in-, im-

bloedarmoede niet

incontinentie

niet kunnen ophouden van urine

Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-

in, binnen intramusculair

in de spier

e- ec-, ex- exo-

uit, buiten

inter-, meso-

tussen, in het midden

Snelheid brady-

traag bradycardie

trage hartslag

23

tachy-

snel tachycardie

snelle hartslag

Tijd ante-, pre-, pro-

voor prematuur

post-

vroeggeboorte na

posttraumatische stress

stress na een trauma

SUFFIX -algie

pijn gastralgie

maagpijn

-ectomie

wegnemen

-emie

houdt verband met bloed glycemie

-fobie

suikergehalte van het bloed vrees

claustrofobie -geen, -genese

vrees voor kleine ruimten ontwikkeling, vorming

pathogeen -itis

ontwikkelen van een ziekte ontsteking

cystitis -manie

blaasontsteking drang

kleptomanie -pathie, -paat

neiging tot stelen aandoening

cardiopathie -scopie

hartlijden onderzoek

gastroscopie -therapie

maagonderzoek behandeling

farmacotherapie

behandeling met medicatie

24

WOORDENSCHAT

A Abces

etterbuil, ophoping van pus in het lichaam

Abnormaal

afwijkend van de norm

Abortus

miskraam

Abrasie

schaafwond

Abrupt

plotseling

Absence

kortstondig bewustzijnsverlies

Absorptie

opname

Abstinentie

onthouding van medicijnen, alcohol, drugs

Accidenteel

toevallig, of als gevolg van een ongeluk

Acne

puistjes

Activeren

werkzaam maken

Acuut

plotseling en hevig

Adolescent

puber, jeugdig persoon

Adult

volwassene

Afasie

spraakstoornis

Agitatie

opwinding

Alert

oplettend

Allergie

overgevoeligheid

Amnesie

geheugenverlies

Analyse

ontleding

Anamnese

vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Anesthesie

verdoving of narcose

Anorexia

magerzucht, eetstoornis

Antibioticum

geneesmiddel dat bacterien doodt

Antidepressivum

middel tegen ziekelijke neerslachtigheid

Apathie

lusteloosheid

Artrose

gewrichtsaandoening

Autonoom

zelfstandig

25

B Biopsie

een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek

Bronchitis

ontsteking van de luchtpijptak

C Carcinoom

kankergezwel

Cardiaal

met betrekking tot het hart

Caries

tandbederf

Causaal

oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)

Cellulitis

ontsteking van het onderhuidse bindweefsel

Celmembraan

wand, omhulsel van de cel

Cerebraal

met betrekking tot de grote hersenen

Cerebrovasculair

met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen

Chemotherapie

behandeling van kanker met medicijnen

Chirurgisch

operatief

Cholesterol

lichaamsvet

Chronisch

van lange duur

Circulatie

(bloeds)omloop

Classificatie

indeling, rangschikking

Cognitief

met betrekking tot het denkproces

Coitus

geslachtsgemeenschap

Combinatie

verbinding

Complex

ingewikkeld

Complicatie

bijkomende ziekte

Conceptie

bevruchting

Conditie

toestand waarin iemand verkeert

Contraceptivum

voorbehoedsmiddel

Convulsie

stuip, toeval

Coronair

m.b.t. de kransslagaders van het hart

Correlatie

samenhang

Crisis

ernstige ziekteaanval

Criterium

toets, een reden

Curatief

genezend

26

Curve

kromme lijn

Cyclus

terugkerende regelmatige reeks

Cytoplasma

celvloeistof

Cyste

holte gevuld met vocht

D Decubitus

doorligwond

Deficit

gebrek

Delirium

acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Dementie

geestelijke achteruitgang

Dermatologisch

met betrekking tot de huisziekten

Detectie

opsporing, ontdekking

Diabetes

suikerziekte

Diagnose

vaststelling van een ziekte

Distilleren

zuiveren

Donor

degene die zijn orgaan afstaat

Dosis

hoeveelheid van een geneesmiddel

Drainage

vochtafvoering

E Echografie

beeld van organen

Eczeem

oppervlakkige huidaandoening

Effectief

doeltreffend

Efficiënt

doelmatig

Ejaculatie

zaadlozing

Elastisch

rekbaar

Elektro-Encefalo-Grafie

beeld van de elektrische hersenstroom

Elektrocardiografie

onderzoek van de elektrische activiteit van het hart

Eliminatie

verwijdering

Embolie

bloedvatverstopping

Embryo

vrucht in het moederlichaam

Emesis

braken

Emfyseem

longaandoening

Emotioneel

gevoelsmatig

Epidemie

besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een

27 bevolkingsgroep Epilepsie

vallende ziekte, toevallen

Equivalent

gelijkwaardig

Etiologie

leer van de ziekteoorzaken

Euforie

verhoogd gevoel van welzijn

Evaluatie

beoordeling

Evolutie

ontwikkeling

Excessief

overdreven

Excitatie

opgewondenheid

Extern

uitwendig

F Faeces

ontlasting

Fataal

noodlottig

Fenomeen

verschijnsel

Fertiliteit

vruchtbaarheid

Fixatie

vasthechting

Fobie

ziekelijke vrees

Fractuur

been(bot)breuk

Fysisch

lichamelijk

G Genetisch

met betrekking tot de erfelijkheid

Genitaal

met betrekking tot de geslachtsorganen

Geriatrisch

medische zorg voor de oudere mens

Gradueel

trapsgewijs

Gynaecologisch

met betrekking tot de vrouwenziekten

H Hallucinatie

zinsbedrog, waanvoorstelling

Hemopathie

bloedziekte

Hepatitis

leverontsteking

Homogeen

gelijksoortig

Hygiënisch

met betrekking tot de lichaamszorg

Hyperkinesie

overmatige bewegingsdrang

Hypersecretie

verhoogde afscheiding

Hypersensitiviteit

verhoogde gevoeligheid

28

Hypertensie

verhoogde bloeddruk

Hyperventilatie

angstige ademhaling

Hypotensie

te lage bloeddruk

Hysterectomie

verwijdering van de baarmoeder

I Identificatie

vereenzelviging

Immaturiteit

onrijpheid

Immobilisatie

onbeweeglijk maken

Immuniteit

onvatbaarheid voor een ziekte

Implantatie

inplanting

Implicatie

verwikkeling

Impotentie

onvermogen tot geslachtsgemeenschap

Impregnatie

binnendringen van de zaadcel in de eicel

In vitro

in een reageerbuis

In vivo

in het levende organisme

Inactief

onwerkzaam

Incidenteel

bijkomend

Incisie

insnijding

Inclusief

met inbegrip van

Incompatibel

onverenigbaar

Incontinentie

onvermogen om urine of ontlasting op te houden

Incubatie

sluimeren van een ziektekiem

Indicatie

aanwijzing

Indicatief

aanduidend

Indirect

niet rechtstreeks

Individueel

afzonderlijk

Inductie

gevolgtrekking

Infantiel

kinderlijk

Influenza

griep

Infuus

vochttoediening in de bloedvaten

Inhalatie

inademen van dampen

Injectie

inspuiting

Insomnia

slapeloosheid

Intensiteit

sterkte

Interactie

onderlinge beïnvloeding

29

Interval

tussenperiode

Interventie

ingreep

Intoxicatie

vergiftiging

Intramusculair

in de spier

Intraveneus

in de ader

Irreversibel

onomkeerbaar

Irritatie

prikkeling

Isoleren

afsluiten

K Katheter

buisje

Kinetisch

wat beweging veroorzaakt

Klinisch

direct voor de arts zichtbaar

L Lactatie

borstvoeding

Latent

sluimerend

Lateraal

aan de zijkant

Leukemie

bloedkanker

Libido

geslachtsdrift

Lipide

vetachtige stof

Lokaal

plaatselijk, van beperkte omvang

Lumbago

lendenpijn

M Malaise

gevoel van onwelzijn

Manie

ziekelijke neiging

Manifest

onmiddellijk herkenbaar

Melanoom

kwaadaardig gezwel van de huid

Membraan

dun vlies

Menarche

eerste maandstonden

Meningitis

hersenvliesontsteking

Menopauze

overgangsjaren

Menstruatie

maandstonden

Mentaal

verstandelijk

Metabolisme

stofwisseling

Microbiologisch

met betrekking tot de kleinste levende wezens

30

Microniseren

verpulveren

Mimiek

gezichtsuitdrukking

Mobilisatie

beweeglijk maken

Modificeren

wijzigen

Monotherapie

behandeling met één geneesmiddel

Morbiditeit

ziektecijfer

Mortaliteit

sterftecijfer

Motorisch

met betrekking tot beweging

Mucus

slijm

Musculair

met betrekking tot de spieren

Mutisme

onvermogen om te spreken

N Narcoticum

verdovend middel

Nasaal

met betrekking tot de neus

Neonataal

m.b.t. de eerste weken na de geboorte

Nervositeit

zenuwachtigheid

Neveneffect

bijwerking

Nihil

niets

O Obesitas

overgewicht, vetzucht

Obsessie

dwangvoorstelling

Obstipatie

moeilijke stoelgang

Obstructie

verstopping

Occasioneel

nu en dan voorkomend

Odor

reukzin

Oedeem

waterzucht

Oestrogeen

vrouwelijk hormoon

Oraal

met betrekking tot de mond

Osteoporose

botontkalking

Otitis

oorontsteking

Ovulatie

eisprong

P Palliatief

verzachtend

Parallel

evenwijdig

31

Paralyse

verlamming

Paranoia

achtervolgingswaanzin

Parese

gedeeltelijke verlamming

Partikel

klein deeltje

Pathologisch

ziekte

Pediatrisch

m.b.t. de kindergeneeskunde

Penetratie

binnendringing door de huid heen

Perceptie

waarneming

Periodiek

regelmatig terugkerend

Peristaltiek

darmbeweging

Permanent

blijvend

Permeabiliteit

doordringbaarheid

Pigmentatie

verkleuring

Placebo

geneesmiddel zonder werking

Placenta

moederkoek

Pneumonie

longontsteking

Populatie

bevolking

Post Partum

na de bevalling

Postnataal

na de geboorte

Postoperatief

na een heelkundige ingreep

Posttraumatisch

na een letsel

Potentie

kracht

Potentieel

mogelijk

Predispositie

vatbaarheid

Prematuur

voortijdig

Prenataal

voor de geboorte

Preoperatief

voor de operatie

Preventie

voorkoming (van ziekte)

Prognose

voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte

Progressief

voortschrijdend

Proteïne

eiwit

Prothese

kunstmatig lichaamsdeel

Pseudotumor

schijngezwel

Psychisch

geestelijk

32

Psychologisch

m.b.t. het gevoelsleven

Psychomotorisch

m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt

Psychose

geestelijke stoornis

Psychosomatisch

m.b.t. het verband tussen geest en lichaam

Punctie

prik

Purgatief

middel tegen verstopping

R Radiografie

fotograferen d.m.v. röntgenstralen

Radiotherapie

bestraling

Recuperatie

herstel van krachten

Referentie

verwijzing

Regressie

achteruitgang

Reïnfectie

hernieuwde besmetting

Renaal

m.b.t. de nier

Repetitief

zich herhalend

Reproductie

vermenigvuldiging

Research

wetenschappelijk onderzoek

Resistent

bestand tegen

Respons

antwoord

Retardatie

vertraging, achterstand

Reversibel

omkeerbaar, veranderbaar

Rhinitis

(neus)verkoudheid

Routinematig

zoals gewoonlijk

S Salivatie

speekselvloed

Sarcoom

kwaadaardig gezwel

Secretie

afscheiding

Sedativum

kalmerend middel

Segment

onderdeel

Seniliteit

geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen

Sensorieel

zintuiglijk

Simultaan

gelijktijdig

Solutio

oplossing

Somatisch

m.b.t. het lichaam

33

Spasme

kramp

Sporadisch

zeldzaam

Sputum

fluim, speeksel

Stase

stilstand

Steriliteit

onvruchtbaarheid

Substitutie

vervanging

Supervisie

toezicht

Suppositorium

zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht

Symptoom

ziekteverschijnsel

Syncope

plotseling bewustzijnsverlies

Syndroom

ziektebeeld

Systematisch

stelselmatig

Systemisch

over het hele lichaam verspreid

T Tendens

neiging, richting van een ontwikkeling

Terminaal

in het eindstadium

Tetanus

infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen

Therapie

geneeswijze, behandeling

Thermisch

met betrekking tot warmte

Thoracaal

m.b.t. de borstkas

Thrombus

bloedprop

Tic

zenuwtrek

Tolerantie

verdraagzaamheid

Tonus

spierspanning

Toxicomanie

verslaving aan gifstof

Toxisch

giftig

Tranquillizer

middel dat opwindingstoestanden bedaart

Transfer

overdracht

Transformatie

verandering

Transplantatie

overplanting

Traumatisch

door een letsel ontstaan

Tremor

beving

Trombose

vorming van bloedprop in bloedvat of hart

Tumor

gezwel

34

U Ulcus

zweer

Uniform

éénvormig

Urgentie

dringende noodzaak

Uterus

baarmoeder

V Vaccinatie

inenting

Variabiliteit

veranderlijkheid

Vasculair

m.b.t. de bloedvaten

Vegetatief

buiten het bewustzijn om

Veneus

m.b.t. de aders

Vertigo

duizeligheid

Viraal

door een virus veroorzaakt

Visioen

droombeeld

Visueel

m.b.t. het zicht