Infobrochure voor studenten. Inwendige 4 Gastro Nefrologie. Straat 37

Infobrochure voor studenten

Inwendige 4 Gastro Nefrologie Straat 37

Infobrochure inwendige 4 straat 27

2

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE

2

ALGEMENE GEGEVENS

5

Globale beschrijving van de afdeling:

5

Functies:

5

GRONDPLAN

6

PROFIEL VAN DE AFDELING

7

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken

7

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel

10

De meest voorkomende verpleegactiviteiten:

10

Woordverklaring & gebruikte afkortingen

18

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING

19

Dagschema

19

Diensturen verpleegkundigen

20

Diensturen studenten

20

Afdelingsgebonden tips:

20

Orbis

21

BIJLAGE

22

Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling

22

MEDISCHE TERMINOLOGIE

23

Etymologie

23

Woordenschat

28


3


4

WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,

Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen

Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur


ALGEMENE GEGEVENS Globale beschrijving van de afdeling: De voornaamste pathologieën op onze dienst zijn nefrologie, gastro-enterologie en endocrinologie.  Verpleegafdeling inwendige 4 bevindt zich in straat 37  Tel : 09/224.51.37  E-mail: [email protected]

Functies:  Artsen: o Nefrologie o Gastro-enterologie o Endocrinologie  Hoofdverpleegkundige: Annick Van Kerkhove

 Stagementor: Brenda Van Beveren, Karina Verbiest;  Team van verpleegkundigen: o zorgt voor de observatie en verzorging van onze patiënten. Deze mensen zullen aandacht geven aan de leerdoelen van de studenten en hun begeleiden gedurende de stageperiodes.  Administratief en logistiek bediende: zorgt voor de administratieve ondersteuning van de dienst  Logistieke assistenten: zij voeren ondersteunende taken uit zoals: o zorgen voor het voedingsgebeuren o zorgen voor het patiëntenvervoer o voeren allerlei boodschappen uit.

5


6

GRONDPLAN Tijdelijk niet beschikbaar


7

PROFIEL VAN DE AFDELING Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken Pathologie

Behandeling

Onderzoeken

Infecties Urineweginfecties

Luchtweginfecties

Zonder klachten : geen behandeling Zo T° en klachten : antibiotica Koorts : antibiotica, aerosol, tapotage

Labo, urinekweek Recidiverende UWI : IVP Labo, sputumkweek, hemocultuur, RX thorax

Gastro-intestinale klachten Dehydratatieondervoeding Braken

Rehydrateren (IV voeding), bijvoeding, IV voeding, medicatie

Labo, echo abdomen, overzicht abdomen, gastroscopie

Diarree

IV voeding, medicatie, ev. antibiotica

Stoelgangkweek, echo abdomen, overzicht abdomen

Obstipatie

Laxerende voeding, extra vocht, medicatie

Echo abdomen, overzicht abdomen, rectoscopie, colonscopie

Als basis worden de meeste therapieën medicamenteus onderlegd, meestal te starten met een intraveneuze therapie om dan verder te gaan met medicatie per os. Zeer frequent is bijvoorbeeld de therapie met zuurremmende middelen bv. Pantomed (behandeling van ulcera).  Medicatie- therapie (I.V.therapie, per orale therapie)  Antibiotica-therapie  Lavement  Ascitespunctie  ERCP (= endoscopisch retro-

 Echo-abdomen  RX-abdomen  C.T.- abdomen  R.X.-thorax  Gastroscopie  Colonoscopie  Leverpunctie  Leverbiopsie  Diagnostische ascitespunctie  Bariumklysma (steeds laxeermiddel na O.Z.)

Gastro-enterologie  Oesophagitis  Slokdarmstenose  Maagulcus  MaagC.A.,eventueel gemetastaseerd  Cholangitis  Cholelithiasis  Pancreatitis  Hepatitis (A, B, C)  Levercirrose  Levercarcinoom  Coloncarcinoom  Spastisch colon  Peptisch colon  Colitis ulcerosa



Gastrografineklys ma (dit O.Z. werkt


 

 

Diverticulitis Maag- en darminfecties: Clostridium, Salmonella en vele andere Darm-obstructie Ziekte van Crohn

Endocrinologie Soorten diabetes: Type 1 : -Absoluut tekort aan insuline. -Zeer veel plassen. -Groot dorstgevoel. -Verhoogde eetlust en toch vermageren . -Vermoeidheid -Infecties -Jonge mensen < 30 jaar -10% van de diabeten. Type 2: -Relatief tekort aan Insuline + resistentie. -Vaak geen klachten -Geleidelijk begin -Uiteindelijk zelfde type klachten als type 1 -Slechte wondgenezing -Oudere mensen > 40 jaar -90% van de diabeten overgewicht. Zwangerschapsdiabetes: -Diabetes die ontstaat tijdens de ZW -Geen verhoogd risico aangeboren afwijkingen -Strikte controle om risicobevalling (te zware baby) te voorkomen. -Na de zwangerschap eindigt de diabetes.

8

grade cholangipancreaticografie), wordt uitgevoerd bij cholelithiasis, of bij stenose van de galwegen)

Behandelingsdoelen  Bloedglucosewaarden zo dicht mogelijk bij normale waarden (normoglycemie)  Diabetes is meer dan bloedglucose alleen: behandeling van:  Hypertensie (hoge bloeddruk)  Hyperlipidemie/hypercholest erolemie  (vetmetabolisme)  Een strikte behandeling doet het aantal  Diabetescomplicaties dalen. Specifieke behandeling type 1: -dieet + beweging + insuline type 2 : -dieet + beweging of dieet + beweging + insuline Zwangerschapsdiabetes : -dieet + beweging -dieet + beweging + perorale medicatie. -dieet + beweging + insuline Secundaire diabetes : -dieet + beweging -dieet + beweging + perorale medicatie. -dieet + beweging + insuline al dan niet met perorale medicatie.

 

laxerend) M.R.C.P. Enteroclyse (O.Z. van de dunne darm, zeer specifiek, wordt zelden aangevraagd)

Onderzoeken die systematisch gebeuren: - Oogfundusonderzoek - Nierfunctieonderzoek (12 of 24 uurs urine) - EKG - Bloedonderzoek - voetcontrole op wondjes


9

30-50 % ontwikkelt later type 2 diabetes binnen 5 – 10 jaar Diabetes tengevolge van bv. pancreasoperatie of na medicatie gebruik bv. cortisone: Complicaties: Acute complicaties: -Hypoglycemie: te lage bloedglucosewaarden -Hyperglycemie: te hoge bloedglucosewaarde Chronische complicaties: -Hart-en grote bloedvaten -Ogen: retinopathie -Nieren: nefropathie -Zenuwen: neuropathie - Diabetische voet Nefrologie   



Patiënt met nierziekten Patiënt met acute nierinsufficiëntie Patiënt met chronische nierinsufficiëntie niertransplantatie



Medicamenteuze behandeling – dieet



Kunstnier (KN) – hospitaal dialyse



kunstnier (KN) (hospitaal dialyse; 3x/week – 4u.KN)



CAPD (chronisch ambulante peritoniaal dialyse) – buikspoelingen – gebeurt door patiënt thuis



Niertransplantatie gaat door in UZ



Soms nierbiopsie



Verschillende onderzoeken worden systematisch gedaan + onderzoeken zijn afhankelijk van toestand van patiënt



EMG



Cardiologisch onderzoek

 

RX bot skelet Oogfundus onderzoek


10

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel Nefrologie: Sommige patiënten doen aan zelfzorg. Een groot gedeelte van deze patiënten hebben meer zorgen nodig en zijn hulpbehoevend. De gemiddelde leeftijd van de patiënt met terminale nierinsufficiëntie (NI) wordt hoger. Dikwijls is er bijkomend lijden (diabetes – vaatlijden). Gastro-enterologie: Grote variatie van patiënten gaande van zelfzorg tot zware hulpbehoevenden; bv. CApatiënten die terminaal zijn. Sommige patiënten hebben soms ook psychologische bijstand nodig, bv.alcoholverslaving kan lijden tot terminale levercirrose.  De meeste patiënten komen met hun specifieke klachten terecht op de afdeling waar er vervolgens een aantal onderzoeken worden aangevraagd om zo vlug mogelijk een diagnose te kunnen stellen en de behandeling te starten.  Andere patiënten worden doorverwezen door de huisarts om een bepaald onderzoek te laten uitvoeren en verder advies te krijgen van de gastroenterologen.  Indien een O.P. gewenst is worden de voorbereidende onderzoeken nog meestal op onze afdeling uitgevoerd, na de operatie transfereren de patiënten meestal naar een chirurgische afdeling. Endocrinologie:  Kenmerken van de patiëntengroep type 1 en type 2.  Diabetes als gevolg van een pathologie Bv. ca.  Hypo-hyperglycemie.  De patiënten worden zoveel mogelijk geëduceerd tot zelfzorg door de diabetesverpleegkundige en de verpleegkundigen: o Aanleren om insuline toe te dienen o zelf leren meten van de glucose en waarden interpreteren o adequaat reageren op hypo- en hyperglycemie o bespreking werk-thuis situatie o belang van beweging o belang van gezonde voeding

De meest voorkomende verpleegactiviteiten: 3.3.1: Basiszorgen: Medicatie toedienen  de student kan S.C een inspuiting geven met betrekking tot anticoagulantietherapie (bv. Clexane)  de student kan een I.M. inspuiting toedienen  kan insuline toedienen met spuit en naald – huidplooitechniek  kan insuline toedienen met insulinepen – huidplooitechniek (2) prikken van dagcurves bij diabetespatiënten  kan medicatie S.C. toedienen – inspuittechniek (2)  kan medicatie I.M. toedienen (2)  kan medicatie I.V. toedienen (2)  de student kan medicatie per os toedienen


11

Kan bij een patiënt met een centraal veneuze katheter leidingen en verbandwisseling uitvoeren (3) Goede lichaamshygiëne geven aangepast aan de noden van de patiënt, vb. bedbad, bad of douche geven, hulp aan lavabo, zelfzorg stimuleren evenals aandacht voor de haren, gebit, nagels en conditie van de huid. Omschrijven van verpleegkundige problemen, actie plannen en evalueren. Observeren op psychisch, fysisch en sociaal vlak. 3.3.2 Specifieke behandelingen: Ademhalingsstelsel  Kent normale en afwijkende AH-types en kan afwijkingen hierop bij de patiënt vaststellen  Zorgt voor de ademhaling van de patiënt o door aangepaste houding o hulp bij ophoesten  Observeert en rapporteert sputum en kan dit verzamelen voor laboonderzoek  Kan zuurstof toedienen  Kan inhalatietherapie toedienen o aerosoltherapie: via pijpje of masker aangesloten op perslucht. Aandacht voor juiste dosering! Unidosis zijn nu voorhanden. o verstuivers: gasvormige puff of poedervormig (discus, aeroliser, turbohaler) Aanleren aan patiënt. Belangrijk! Hoeveel maal te gebruiken. Eventueel wordt een volumatic aangewend. Bloedsomloop  Stimuleren om zowel passieve als actieve oefeningen te doen afhankelijk van de pathologie, toedienen medicatie  Controle van bloeddruk en pols  Toedienen van bepaalde bloedverdunnende medicatie - per os, SC. - I.V vb. via spuitpomp(Heparine)  Bloedtransfusies  Intraveneuze therapie: via perifeer infuus. Goede observatie van de insteekplaats. Aandacht voor nazorg bij ontsteking  Centraal veneuze therapie: Nefrologische patiënten krijgen in afwachting van een definitieve toegangsweg dikwijls een centrale katheter in de vena subclavia geplaatst (of vena jugularis). Aandacht voor insteekplaats en correcte verzorging (steriliteit!)  Centrale katheters worden ook dikwijls geplaatst indien er een lange intraveneuze therapie nodig is of als patiënt zodanig verzwakt is dat er TPNtoediening nodig is.  Ook gastro-enterologie patiënten hebben soms EUT, bv. bij anorexiepatiënten en patiënten waarbij darmstelsel langere tijd op rust wordt gesteld (bv.Crohn-patiënten).  Observatie na angiografie o Steeds is er een radiologische begeleidingsfiche. o Aandacht voor bloeding punctieplaats. o Aandacht voor drukverband + zandzak o Dikwijls bedrust gedurende enkele uren of 24 uur.  Aandacht voor verminderde bloedcirculatie CAVE: voetwondproblemen  Patiënten met poortkatheter krijgen via deze weg hun medicatie


Huid en zintuigen  Kan chirurgische gesloten wonden observeren en een verbandwissel uitoefenen  Kan de soorten wondnaden herkennen en hechtingsmateriaal verwijderen: haakjes en draadjes  Observeert en verzorgt een passief drainagemiddel: tubulaire drain, Penrose, Lamelle, T-drain  Kan een receptorzakje aanbrengen bij een passief drainagemiddel  Toezicht houden op en een verbandwisseling uitvoeren bij een vacuumdrainage en het opvangrecipiënt verwisselen  Kan een passief drainagemiddel inkorten  Kan een actief- en passief drainagemiddel verwijderen  Kan toezicht houden op en verbandwisseling uitvoeren bij: o zuivere open wonden: oppervlakkig / diep exsudaat: weinig / veel maceratie o geïnfecteerde wonden op advies van de arts verzorgen o een staal wondvocht opnemen o een wonde peilen en spoelen o oude wieken verwijderen en nieuwe wieken inbrengen o wondinstillatie toepassen o de wonden onderkennen in de granulatiefase, biologische ontstekingsfase en necrotische fase o passieve en interactieve wondverbanden aanbrengen:  Kan de stomazorg uitvoeren en aangepast materiaal gebruiken bij een patiënt met anus praeter  Kunstnierpatiënten hebben soms last van een droge en jeukende huid (door een te hoog ureumgehalte in het bloed). Aangepaste zeep + ureum crème wordt hiervoor voorgeschreven. Bij ernstige problemen wordt een consult dermatoloog gevraagd. Spijsverteringsstelsel  Stimuleren om op te zitten, eventueel rond te lopen, zorgen voor een rustige omgeving, ongemakken voorkomen, voldoende laten drinken  Toedienen van medicatie per os (Pantomed of IV (Nexiam)  Eventueel plaatsen van een maagsonde  Voeding via microsonde bij dementerende en psychiatrische patiënten. Wordt ook gebruikt bij patiënten die nog niet voldoende voeding kunnen innemen.  Na plaatsing steeds controle in RX. RADIO OPAKE KATHETER.  Gastrostomiekatheter: blijvende katheter door de huid rechtstreeks in de maag geplaatst via gastroscopie. Eerste dag enkel water toedienen. Soort sondevoeding wordt door de arts doorgegeven. Steeds spoelen na voedseltoediening. Opletten bij diabetespatiënten. Verband 3x/week vernieuwen. Uitscheidingsstelsel Observatie voor mictie en defaecatie van de patiënt  Aanbieden van hulpmiddelen: bedpan, toiletstoel, urinaal  Vervangen van incontinetiemateriaal inlegluier, pamper,..  Lavementen: o klein lavement : zoals fleet

12


13

o groot lavement : zeeplavement, zoutlavement  Anaal verwijderen van faecalomen wanneer andere laxativa niet helpen  Observeert en rapporteert, zo nodig, de frequentie en de toiletgewoonten van de patiënt, herkent macroscopische afwijkingen  Maakt zo nodig observatie mogelijk door opvang en verzameling van urine en faeces voor labo-onderzoek  Bevordert de defaecatie en neemt maatregelen om obstipatie te voorkomen door: o te stimuleren tot meer beweging o gebruiken van een aangepaste voeding en vochtinname o toedienen van orale of rectale laxantia  Kan een eenmalige blaaskatheterisatie uitvoeren bij een mannelijke en vrouwelijk patiënt voor: staalname, urineretentie en residu (2)  Kan alleen / met hulp een verblijfkatheter plaatsen bij een mannelijke en vrouwelijke patiënt en kan het vereiste toezicht hierop uitoefenen (2)  Kan een urinestaal afnemen bij een verblijfskatheter (2)  Het urinedebiet per 24 uur is zeer belangrijk voor nefrologische patiënten. Indien geen urineproductie = ANURIE o De patiënt wordt gevraagd om zijn urine bij te houden in een recipiënt (bidon). Dagelijks wordt het debiet genoteerd op de fiche o CAVE! Steeds opletten met het weggieten van urine. Navragen aan de verantwoordelijke verplegende. 24 uurs Creatine Clearance is een veel voorkomend onderzoek dat gebeurt bij nefrologische patiënten. o Creatininegehalte in het bloed van de patiënt wordt dan vergeleken met de creatinineklaring in de urine, op die manier wordt de ernst van de nierinsufficiëntie vastgesteld.  Blaasspoelingen met fysiologische oplossing of met ontsmettende spoelvochten (bv. CHLOORHEXIDINE) worden soms gedaan bij sterk vervuilde en geconcentreerde urineproductie. Bij blaasbloedingen wordt soms gespoeld met fysiologische oplossing 0,9% voor blaasspoelingen waarin bloedstelpende medicatie wordt opgelost (exacyl). Voeding en vochttoediening Zorg voor voldoende voedsel en vochtopname  kan de voedingstoestand van de patiënt beoordelen  dient de maaltijd op met zorg voor de omgeving en de sfeer, zorgt ervoor dat de patiënt comfortabel zit  stimuleert de zelfstandigheid van de patiënt bij de maaltijd  biedt hulp aan bij patiënten die niet zelfstandig kunnen eten en drinken  dient voedsel en vocht toe met gebruik van hulpmiddelen zoals tuitbeker Er steeds attent op zijn of de patiënt nuchter moet zijn:  voor operatie  voor het onderzoek  door zijn diagnose/pathologie (bijv. pancreatitis)  na een onderzoek (vb na zijn gastroscopie mag de pt. tot 60’ na het onderzoek niets nuttigen omdat de keel verdoofd werd met xylocaïne spray) > verstikkingsgevaar Er zijn verschillende diëten, de meest voorkomende zijn :  nefrodieet (met vochtbeperking), endocrienodieet L.V. (lichtverteerbare voeding), AVVZ (arm aan verzadigde vetzuren)


14

Mobiliteit Zorgt voor de juiste houding in bed en afwisseling hierin  rugligging, zijligging, buikligging, wisselligging, half zittend, rechtop zittend, Trendlenburg, anti-Trendlenburg, Fowler, met hoogliggende arm of been.  maakt goed gebruik van de hulpmiddelen: ruggesteun, voetensteun, dekenboog, zandzakken, veiligheidshekkens en andere hulpmiddelen die de druk onder de drukplaatsen herverdelen; zwevende hielen, Alfa Xcell matras  helpt zonodig bij beweging: passief bewegen van de ledematen  mobiliseert de zieke: o zittend op de rand van het bed o zittend in zetel of rolstoel o lopend aan de arm/of met andere hulpmiddelen o kan de patiënt vervoeren met bed, brancard rolstoel o kan de tillift gebruiken en kan de patiënt in en uit bed tillen Hygiëne: De student zorgt bij de dagelijkse lichaamshygiëne van de patiënt of voor de hulp hierbij bestaande uit:  de volledige of gedeeltelijke verzorging van de patiënt in bed, aan de lavabo of de douche  schenkt bij de verzorging van de huid telkens aparte aandacht aan de verschillende drukplaatsen, met de bedoeling decubitus te voorkomen, voorkomt en behandelt intertrigo  verzorgen van de uitwendige geslachtsorganen, na mictie of defaecatie, bij incontinentie, tijdens de menstruatie  het voorkomen van verwikkelingen van bedlegerigheid en immobiliteit: decubitus, contractuur, trombose, atrofieën, luchtwegeninfectie, incontinentie, urineretentie, afname van eetlust, darmtraagheid, constipatie en psychische gevolgen  helpt de patiënt die in zijn beweging gestoord is door informatie te geven over de gevaren van langdurige immobiliteit  dagelijkse mondverzorging: tanden poetsen, mond spoelen, prothese verzorgen, voorkomen en/ of eventueel behandelen van mondaandoeningen, mondverzorging bij de patiënt die daar zelf niet toe in staat is, stimuleren van speekselsecretie, lippen verzorgen  dagelijkse haarverzorging: haar borstelen of kammen, baard scheren, haar wassen in bed of aan de lavabo  nagelverzorging van handen en voeten  biedt hulp bij aan - en uitkleden en laat het kiezen van de kleding zoveel mogelijk over aan de patiënt Zorg voor een goed opgemaakt bed  kan bed opmaken en afhalen: o de patiënt mag uit het bed o de patiënt mag in bed draaien maar niet opstaan Fysieke beveiliging: Gebruik maken van bedsponden en bindmateriaal.  Steeds zorgen voor beveiliging, vb. onrusthekkens omhoog, bij onrustige patiënten fixatiemateriaal aanwenden zoals een voorzettafel, fixatiegordel, polsbinder, verpleeglaken…  Bed in de laagste stand zetten bij het verlaten van de kamer


15

 Er voor zorgen dat het belsignaal altijd in het bereik van de patiënt ligt.  Fixatie beleid opvolgen Verpleegactiviteiten die verband houden met het stellen van diagnose: Observeer de lichaamstemperatuur: onder oksel, voelt en telt de pols, maar ook vb. kleur, pijnprikkels, alertheid, sufheid, ademhalingsritme Specifieke voorbereidingen bij onderzoeken en behandelingen Coloscopie (z)onder narcose  Voorbereiding: (volgens arts) o Moviprep 1 zakje opgelost in 1L water o Avond voor het OZ: 1 zakje moviprep + 1L water o Dag van het OZ: 1 zakje moviprep + 1L water o Soms moet de patiënt 2 zakjes moviprep innemen + 2L water op deavond voor het OZ (dus als het OZ in de voormiddag plaats vindt)  Algemene aandachtspunten bij een colonscopie: o Observatie van de stoelgang o Controle op nausea, een verlaagde RR o Patiënten stimuleren om te drinken o Patiënten moeten vervoerd worden met bed o O.P.- hemdje, blauwe onderlegger in bed + 1 extra onder hoofdkussen o identificatie-armbandje = rood o etiket met patiënt gegevens onder plastiek hoesje aan het voeteinde van het bed (adres + telefoonnummer doorhalen met zwarte stift dit om de privacy van de patiënt in acht te houden) o Na het onderzoek mag de patiënt onmiddellijk eten.  Enkele tips om de voorbereiding van de patiënt aangenaam te maken: o Bij nausea kan er primperan toegediend worden, tel arts o Er is mogelijkheid om een smaakstof toe te dienen aan de Movi prep appelsapbrikje wordt toegevoegd aan 1l Movi prep. o Kauwgom werkt preventief bij nausea (patiënt dient dit wel zelf mee te brengen) o Soms helpt het om met een rietje te drinken.  Darmen moeten proper zijn = helder geel vocht, geen brokjes Coloscopie onder verdoving  Idem zoals hierboven maar aandacht voor het invullen van een anesthesiefiche en een dagelijks observatieblad en een vragenlijst. Gastroscopie  Hierbij dient de patiënt enkel nuchter te zijn, en mag hij/zij na het onderzoek niet direct iets nuttigen omdat de keelholte nog verdoofd is door xylocaïnespray, de patiënt dient nog een uurtje geduld uit te oefenen om te eten. ERCP  Dit onderzoek gebeurt ook onder anesthesie dus is er ook een anesthesiefiche en een dagelijks observatieblad nodig, de patiënt is nuchter. ERCP= Endoscopic Retrograde Cholangio-Pancreatography, is een diagnostische procedure voor het onderzoek van lever, galwegen en pancreas. Aangezien het gebeurt onder sedatie worden de patiënten afgehaald op recovery).  Nazorg bij ERCP: controle parameters, eerste uur na het onderzoek niet eten of drinken, tenzij anders vermeld op het dagelijks observatieblad.


16

MRCP  Het MRCP is de magnetische resonantie (N.M.R.) van de galwegen en de pancreas. Dit onderzoek gebeurt op de dienst medische beeldvorming en is louter diagnostisch. C.T. abdomen  De patiënt is nuchter, een verpleegkundige van radiologie brengt een fles met contrastvloeistof naar de afdeling dit dient de patiënt uit te drinken op het aangegeven tijdstip vermeld op de fles, telkens 1 beker met een tussenperiode van 20’, na de derde beker mag de patiënt niet meer plassen zodat contraststof in het lichaam blijft.  Nazorg: veel drinken, zeker 1l extra, melden aan de patiënt dat hij/zij dunne ontlasting kan hebben. Contraststof werkt laxerend Slik-act slokdarm  De patiënt dient nuchter te zijn  Nazorg: eventueel laxeermiddel drinken Maag-darm: bariumklysma  De patiënt dient nuchter te zijn  Nazorg: 30 ml olie te drinken, dit mag verdunt worden met een andere vloeistof Maag-darm: gastrografineklysma  De patiënt dient nuchter te zijn  Nazorg: melden aan de patiënt dat hij/zij dunne ontlasting kan hebben Dunne-darmtransit  De patiënt dient nuchter te zijn  Nazorg: 30 ml olie drinken RX-colonclysma met barium  De avond voor het onderzoek dient de patiënt een flesje prepacol te drinken  Nazorg: 30 ml olie drinken Leverpunctie/ leverbiopsie  De patiënt moet nuchter zijn.  O.P. hemdje  Dagelijks observatieblad  Nazorg: de patiënten dienen een tijdje op hun Re- zij te blijven liggen, dit om de bloeding te stelpen; controle verband. Ascitespunctie (wordt o de kamer uitgevoerd)  De patiënt hoeft niet nuchter te zijn  Verzamelen van materiaal op plateau: Specifieke aandachtspunten voor de afdeling Zorgt voor de patiënt en zijn omgeving  draagt zorg voor de materiële inrichting en de rustige omgeving in de ziekenkamer of het dagverblijf  zorgt voor de leefsfeer van de patiënt: bezoek, bloemen, fruit, post, kleding, telefoon  zorgt voor het recreatief bezig zijn van de patiënt, onderkent door observatie en gesprek waarin de patiënt belang stelt in verband met ontspanning en bezigheid  reinigt en onderhoudt het gebruikte verplegingsmateriaal, past regels voor persoonlijke en algemene hygiëne zodanig toe dat infecties voorkomen worden


17

 functioneert als goed teamlid en medestudent op de afdeling met een verantwoordelijkheid die beperkt is tot wat van een beginnende student kan verwacht worden en zoals hierboven beschreven Cognitieve en sociale vaardigheden De student:  kan een opnamegesprek voeren bij een patiënt  kan algemene préoperatieve zorgen plannen en uitvoeren  kan informatie geven aan de patiënt met betrekking tot onderzoeken en ingreep  heeft inzicht in de gehanteerde verpleegprotocols op een heelkundige verpleegeenheid  heeft inzicht in de wijze waarop patiënten het operatiegebeuren beleven  kan informatie geven aan heelkundige patiënten i.v.m. verpleegkundige interventies.  kan observaties op somatisch en niet-somatisch vlak rapporteren en bespreekbaar stellen en team  kan een verpleegplan hanteren  kan postoperatieve verwikkelingen bij patiënten observeren en signaleren i.v.m. o ademhalingsstelsel o gastro-intestinaal stelsel o cardio-vasculair stelsel o urinestelsel o huid o zenuwstelsel Technische vaardigheden De student:  kan de basisprincipes toepassen: hygiëne en steriliteit, veiligheid, beleving van de patiënt, comfort, zelfzorg en inspraak, ergonomie, economie en ecologie (2) Nog enkele tips De student:  kent de symptomen van hypo/ en hyperglycemie en reageert correct o kent het Klinisch gebruik van insulinepen. o Mengsels type mixtard/humuline 30/70.. o Snelwerkende insuline wordt toegediend 15 à 20 min. voor de maaltijd behalve in geval van waarden < 80 mg/dl. o Uitzondering bij de ultrasnelwerkende insuline: o Novorapid o Humalog o Of mengsels ultrasnelwerkende insuline o Novomix wordt ingesporten direct voor de maaltijd. o Ultratraagwerkende insuline , type Lantus/Levemir staan los van de maaltijd en worden steeds op hetzelfde uur toegediend Bijzondere technieken:  in acute situaties wordt bij de start van kunstnier steeds een centrale katheter geplaatst.


18

o De verzorging van de subclavia of jugularis katheters gebeurt op de kunstnierafdeling. o Bij problemen (zo verband los is, of vermoeden van infectie) gebeurt dit ook op onze afdeling. o Uitermate steriel werken is belangrijk. Steeds masker (patiënt en verplegende) en steriele handschoenen dragen. V 3000 verband voor het bevestigen.  verzorging van definitieve toegangswegen voor kunstnier. o fistel (onderhuidse verbinding tussen vene en arterie zodanig dat de vene de kwaliteiten krijgt van de arterie en toch gemakkelijk aanprikbaar is). Deze wordt aangelegd door de vaatchirurg. Na 24 uur gebeurt de eerste verzorging op de afdeling bij het verwijderen van de mini redon. Steriel werken! DAV (Droog Aseptisch Verband)! o

o

o

Goretex: stuk kunststof ent wordt ingebracht tussen vene en arterie. Wordt meestal aangelegd in bovenarm of dij. Indien de kwaliteit van de bloedvaten van de patiënt dermate is, dat het moeilijk is om een onderhuidse fistel te construeren. Verzorging idem als bij fistel. CAVE nooit bloeddruk nemen langs de kant van de toegangsweg voor kunstnier. Controle op soufle van de toegangswegen gebeurt verschillende keren per dag en wordt patiënt ook aangeleerd bij ontslag. Lage bloeddruk steeds melden: gevaar voor het toeslippen van toegangswegen. Optiflow katheter - bij oudere kunstnier patiënten en bij mensen met dermate slechte bloedvaten wordt gekozen voor deze toegangsweg. Een blijvende centrale katheter wordt operatief ingebracht door de vaatchirurg. Sommige katheters hebben een veneus en arterieel gedeelte dat is afgesloten met Heparine (hoeveelheid volgens lengte van katheter). Verzorging idem van centrale katheter. CAVE bij plaatsing voor na bloeding.

Woordverklaring & gebruikte afkortingen NI KN CAPD AAT AV fistel CVA MUG

nierinsufficiëntie kunstnier chronische ambulante peritoniaal dialyse achteruitgang algemene toestand arterieel-veneuze fistel cerebro-vasculair accident medische urgentie groep


19

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING Dagschema Vroegdienst: 6u30 - 6u45

Overdracht N - V

6u45 – 8u

3 vroegdiensten: 1 VK: Medicatie voorkant & parameters. 1 VK: Medicatie achterkant & parameters. 3e vroegdienst start met verzorging KN patiënten.

8u

Overdracht naar dienst – of dagverantwoordelijke

8u30

Ochtendverzorging

11u 12u30

Medicatie uitdelen per unit van 12u Medicatie klaarzetten voor 24u

13u30-14u12

Overdracht L (door hoofdverpleegkundige)

Tussendoor:

- beloproepen beantwoorden - studenten begeleiden - opname nieuwe patiënten Einde vroegdienst

14.12u Laatdienst : 13u30

Overdracht V —> L

14u

Medicatie controleren, parameters, …

15u

Namiddagtoer

16u45 18u

Avondtoer

tussendoor

20.45 u 21.12u

- beloproepen beantwoorden - familie te woord staan - studenten begeleiden - opname nieuwe patiënten overdracht naar ND Einde laatdienst


Nachtdienst : 20.45 u

- Overdracht L – N - medicatie ronddelen, pt. installeren voor de nacht… - doorschrijven medicatiefiches

23u – 24u

- controleren patiënten

02u - 04u 05u – 06u

06u30

- controleren patiënten - noteren urinedebiet - patiënteninfo uitprinten volgens aantal vroegdiensten - overdracht N - D

6.45u

Einde nachtdienst - slaapwel

Diensturen verpleegkundigen Dagdienst Vroegdienst Late dienst Nachtdienst

7u45 tot 16u27 (1u pauze). 06u30 tot 14u12 (geen pauze) 13u30 tot 21u12 (geen pauze) 20u45 tot 06u45 (geen pauze)

Diensturen studenten De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u Als je 7.30u stage per dag moet lopen doe je elke dag 7.42u en schrijf je 7.30u in. Loop je 8uur stage per dag volg je de uren van het ziekenhuis (=7.42u) en schrijf je 8uur in Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.

Afdelingsgebonden tips:  Let goed op! Vochttoediening bij nefrologische patiënten eerst nakijken op voedingslijst  BD controle hoort nooit aan de armfistel!  Centrale dialyse katheters steeds verzorgen met masker + steriele handschoenen  Respect voor CAPD patiënten tijdens de behandeling (bezettingslampje aan)  Aandacht voor urinecollecties.

20


21

 Aandacht voor het nuchter houden van gastro-enterologische patiënten in afwachting van bepaalde onderzoeken.  Aandacht voor het eten geven van gastro-enterologische patiënten na bepaalde onderzoeken. Soms is er een wachttijd van 1 uur na verdoving van de keel (vb. EREP-gastroscopie)  Endocrinologische patiënten :  Cave hypoglycemie/zweten – bewustzijnsverlies  hyperglycemie.  Steeds aandachtig zijn. HGT bepalen. Bij High aangifte op toestel, labo laten prikken om suikergehalte exact te laten bepalen.

Orbis Op deze afdeling in AZ Sint-Lucas werkt men met het nieuwe elektronisch verpleegkundig dossier Orbis. Om al eens een zicht te krijgen hoe dit systeem werkt en in elkaar zit, stellen we online een e-learning module ter beschikking. Deze e-learningmodule is opgedeeld in verschillende lestopics waarin aan de hand van schermfilmpjes en geanimeerde presentaties wordt getoond hoe het elektronisch verpleegdossier binnen AZ Sint Lucas werkt. Deze e-learningmodule kun je bereiken via http://www.lereninazstlucas.be


22

BIJLAGE Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 Fax 09/224 61 10 [email protected]

Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 56 10 [email protected]

WERKPOSTFICHE STAGIAIRS

in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Verpleegafdeling E2 straat 37 Typefunctie : Verpleegkundige Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde

LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Verpleegafdeling E1 straat 37 - Welke machine, transportmiddel, producten : …………………………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken

Risico’s en hinder(2)  val  op de begane grond  van hoger gelegen vlak

LUIK B

Verplicht medisch toezicht(3)  risico beroepsziekten :  fysisch……………………………..  chemisch…………………………..  biologisch………………………….  prikwonden/snijwonden  lawaai  longaandoening…………………  verbrijzelingen  trillingen  huidaandoening………………..  rondvliegende scherven  warmte  veiligheidsfunctie? : ………………………………………………………..  brandwonden  koude  contact met voedingswaren  elektrische risico’s  vochtigheid  gebruik van beeldschermen(4)  manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel)  val van voorwerpen  chemische hinder  inentingen/test :  tetanus  tuberculoses  geïsoleerd werk  spatten  hepatitis B  andere :……………  andere ………………….  stof  ioniserende stralingen …………………………………………….  gassen, dampen noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL aard v/h gericht onderzoek…………………………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker)  broekpak/schort/andere : broekpak of schort  ademhalingsbescherming (type) :…………………………………..  veiligheidsschoenen (type) :……………………………………………..  oorkap/oorpropjes (type) :……………………………………………..  handschoenen (type) : PVC of Latex  helm/kapje (type) : ………………………………………………………….  bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten  andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening

Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost.

Datum : Datum :  (1)

indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden

(2)

geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse

(3)

aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer

(4)

gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt

(5)

algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité


23

MEDISCHE TERMINOLOGIE Etymologie ALGEMEEN a-

zonder

dys-

wijst op een stoornis

-ectomie

wegname

intra-

in

-itis

ontsteking

logos ( -logie, -loog)

leer

pathos ( -pathie)

lijden

poly-

veel

CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)

hart

cardiologie leer of studie van de hartziekten cardiopathie het lijden aan een hartziekte vas- (afgeleid van het Latijn)

(bloed)vat BLOED- EN LYMFESTELSEL

hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)

bloed

RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)

houdt verband met de luchtpijp tracheitis ontsteking van de luchtpijp

bronch- (afgeleid van het Latijn)

wijst op een luchtpijpvertakking bronchitis ontsteking van de luchtpijpvertakking

pneum-, pneumon- ( van het Grieks)

houdt verband met de long

pneumectomie wegnemen van de long pneu (van het Grieks)

houdt verband met het ademen apnoe toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt


24

dyspnoe een moeilijke ademhaling polypnoe snel en veelvuldig ademen SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)

mond stomatologie studie van de mondaandoeningen stomatitis mondslijmvliesontsteking

gastr- (afgeleid van het grieks)

wijst op maag gastrectomie wegnemen van de maag gastritis maagontsteking

enter- (afgeleid van het Grieks)

darm enteritis darmontsteking

gastro-enteritis ontsteking van maag en darm hepat- (afgeleid van het Grieks)

lever hepatitis infectie aan de lever

UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de nier

ur- (Grieks)

wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn) urineleider

cyst- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de blaas cystitis blaasontsteking

uterus (Latijn)

baarmoeder

hyster- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de baarmoeder

hysterectomie wegnemen van de baarmoeder gynaec- (afgeleid van het grieks)

wat verband houdt met de vrouw

gynaecologie vrouwenziekten ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)

zenuw neurologie studie van de zenuwen, zenuwziekten

encefal- (afgeleid van het Grieks)

hersenen

cerebr- (afgeleid van het Latijn)

hersenen

psych- (afgeleid van het Grieks)

ziel


25

psychiatrie tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen OSTEOMUSCULAIR STELSEL oste- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met het been

muscul- (afgeleid van het Latijn)

spier

intramusculair inspuiting in de spier artr- (afgeleid van het Grieks

gewricht artritis gewrichtsaandoening

pod- (afgeleid van het Grieks)

voet podologie studie van de voet

thorac (afgeleid van het Latijn)

borstkas

OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)

oor otitis oorontsteking

rin- (afgeleid van het Grieks)

neus

oftalm- (afgeleid van het Grieks)

oog

dermat- (afgeleid van het grieks )

heeft betrekking op de huid dermatoloog dokter in de huidziekten

cut- (afgeleid van het Latijn)

huid

subcutane injectie

inspuiting onder de huid PREFIX

Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-

helft hemiplegie verlamming van een lichaamshelft

uni-, mono-

één

bi-, di-

twee

tri-

drie

oligo-

weinig oligofrenie weinig verstand, een verstandelijke handicap

poly-, multi-

veel polypnoe veel en snel ademen


26

Afmeting micro-

klein micro-organisme klein organisme, bijv. een bacterie

macro-

groot macroscopisch wat te zien is met het blote oog

mega-, megalo-

groot

Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-

zelf

homo-, iso-

gelijk homoseksueel Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht isomorf dezelfde vorm

hetero-

ander hetero-anamnese bevraging van een familielid

anti-

tegen antibioticum tegen de ziekte

Graad / hoedanigheid hypo-

onder, te weinig, onvoldoende hypotensie te lage bloeddruk

hyper-

boven, te veel, overdreven hypertensie te hoge bloeddruk

dys-

moeilijkheid, stoornis dyspnoe moeilijke ademhaling

Ontkenning a-, an-

zonder, gebrek aan anemie bloedarmoede

in-, im-

niet incontinentie niet kunnen ophouden van urine

Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-

in, binnen intramusculair in de spier

e- ec-, ex- exo-

uit, buiten


inter-, meso-

27

tussen, in het midden

Snelheid brady-

traag bradycardie trage hartslag

tachy-

snel tachycardie snelle hartslag

Tijd ante-, pre-, pro-

voor prematuur vroeggeboorte

post-

na posttraumatische stress stress na een trauma SUFFIX

-algie

pijn gastralgie maagpijn

-ectomie

wegnemen

-emie

houdt verband met bloed glycemie suikergehalte van het bloed

-fobie

vrees claustrofobie vrees voor kleine ruimten

-geen, -genese

ontwikkeling, vorming pathogeen ontwikkelen van een ziekte

-itis

ontsteking cystitis blaasontsteking

-manie

drang kleptomanie neiging tot stelen

-pathie, -paat

aandoening cardiopathie hartlijden

-scopie

onderzoek gastroscopie maagonderzoek

-therapie

behandeling farmacotherapie behandeling met medicatie


Woordenschat

A Abces

etterbuil, ophoping van pus in het lichaam

Abnormaal

afwijkend van de norm

Abortus

miskraam

Abrasie

schaafwond

Abrupt

plotseling

Absence

kortstondig bewustzijnsverlies

Absorptie

opname

Abstinentie

onthouding van medicijnen, alcohol, drugs

Accidenteel

toevallig, of als gevolg van een ongeluk

Acne

puistjes

Activeren

werkzaam maken

Acuut

plotseling en hevig

Adolescent

puber, jeugdig persoon

Adult

volwassene

Afasie

spraakstoornis

Agitatie

opwinding

Alert

oplettend

Allergie

overgevoeligheid

Amnesie

geheugenverlies

Analyse

ontleding

Anamnese

vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Anesthesie

verdoving of narcose

Anorexia

magerzucht, eetstoornis

Antibioticum

geneesmiddel dat bacterien doodt

Antidepressivum

middel tegen ziekelijke neerslachtigheid

Apathie

lusteloosheid

Artrose

gewrichtsaandoening

Autonoom

zelfstandig

28


29

B Biopsie

een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek

Bronchitis

ontsteking van de luchtpijptak

C Carcinoom

kankergezwel

Cardiaal

met betrekking tot het hart

Caries

tandbederf

Causaal

oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)

Cellulitis

ontsteking van het onderhuidse bindweefsel

Celmembraan

wand, omhulsel van de cel

Cerebraal

met betrekking tot de grote hersenen

Cerebrovasculair

met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen

Chemotherapie

behandeling van kanker met medicijnen

Chirurgisch

operatief

Cholesterol

lichaamsvet

Chronisch

van lange duur

Circulatie

(bloeds)omloop

Classificatie

indeling, rangschikking

Cognitief

met betrekking tot het denkproces

Coitus

geslachtsgemeenschap

Combinatie

verbinding

Complex

ingewikkeld

Complicatie

bijkomende ziekte

Conceptie

bevruchting

Conditie

toestand waarin iemand verkeert

Contraceptivum

voorbehoedsmiddel

Convulsie

stuip, toeval

Coronair

m.b.t. de kransslagaders van het hart

Correlatie

samenhang

Crisis

ernstige ziekteaanval


30

Criterium

toets, een reden

Curatief

genezend

Curve

kromme lijn

Cyclus

terugkerende regelmatige reeks

Cytoplasma

celvloeistof

Cyste

holte gevuld met vocht

D Decubitus

doorligwond

Deficit

gebrek

Delirium

acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Dementie

geestelijke achteruitgang

Dermatologisch

met betrekking tot de huisziekten

Detectie

opsporing, ontdekking

Diabetes

suikerziekte

Diagnose

vaststelling van een ziekte

Distilleren

zuiveren

Donor

degene die zijn orgaan afstaat

Dosis

hoeveelheid van een geneesmiddel

Drainage

vochtafvoering

E Echografie

beeld van organen

Eczeem

oppervlakkige huidaandoening

Effectief

doeltreffend

Efficiënt

doelmatig

Ejaculatie

zaadlozing

Elastisch

rekbaar

Elektro-Encefalo-Grafie

beeld van de elektrische hersenstroom

Elektrocardiografie

onderzoek van de elektrische activiteit van het hart

Eliminatie

verwijdering

Embolie

bloedvatverstopping

Embryo

vrucht in het moederlichaam


31

Emesis

braken

Emfyseem

longaandoening

Emotioneel

gevoelsmatig

Epidemie

besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een bevolkingsgroep

Epilepsie

vallende ziekte, toevallen

Equivalent

gelijkwaardig

Etiologie

leer van de ziekteoorzaken

Euforie

verhoogd gevoel van welzijn

Evaluatie

beoordeling

Evolutie

ontwikkeling

Excessief

overdreven

Excitatie

opgewondenheid

Extern

uitwendig

F Faeces

ontlasting

Fataal

noodlottig

Fenomeen

verschijnsel

Fertiliteit

vruchtbaarheid

Fixatie

vasthechting

Fobie

ziekelijke vrees

Fractuur

been(bot)breuk

Fysisch

lichamelijk

G Genetisch

met betrekking tot de erfelijkheid

Genitaal

met betrekking tot de geslachtsorganen

Geriatrisch

medische zorg voor de oudere mens

Gradueel

trapsgewijs

Gynaecologisch

met betrekking tot de vrouwenziekten

H Hallucinatie

zinsbedrog, waanvoorstelling

Hemopathie

bloedziekte


32

Hepatitis

leverontsteking

Homogeen

gelijksoortig

Hygiënisch

met betrekking tot de lichaamszorg

Hyperkinesie

overmatige bewegingsdrang

Hypersecretie

verhoogde afscheiding

Hypersensitiviteit

verhoogde gevoeligheid

Hypertensie

verhoogde bloeddruk

Hyperventilatie

angstige ademhaling

Hypotensie

te lage bloeddruk

Hysterectomie

verwijdering van de baarmoeder

I Identificatie

vereenzelviging

Immaturiteit

onrijpheid

Immobilisatie

onbeweeglijk maken

Immuniteit

onvatbaarheid voor een ziekte

Implantatie

inplanting

Implicatie

verwikkeling

Impotentie

onvermogen tot geslachtsgemeenschap

Impregnatie

binnendringen van de zaadcel in de eicel

In vitro

in een reageerbuis

In vivo

in het levende organisme

Inactief

onwerkzaam

Incidenteel

bijkomend

Incisie

insnijding

Inclusief

met inbegrip van

Incompatibel

onverenigbaar

Incontinentie

onvermogen om urine of ontlasting op te houden

Incubatie

sluimeren van een ziektekiem

Indicatie

aanwijzing

Indicatief

aanduidend

Indirect

niet rechtstreeks

Individueel

afzonderlijk


33

Inductie

gevolgtrekking

Infantiel

kinderlijk

Influenza

griep

Infuus

vochttoediening in de bloedvaten

Inhalatie

inademen van dampen

Injectie

inspuiting

Insomnia

slapeloosheid

Intensiteit

sterkte

Interactie

onderlinge beïnvloeding

Interval

tussenperiode

Interventie

ingreep

Intoxicatie

vergiftiging

Intramusculair

in de spier

Intraveneus

in de ader

Irreversibel

onomkeerbaar

Irritatie

prikkeling

Isoleren

afsluiten

K Katheter

buisje

Kinetisch

wat beweging veroorzaakt

Klinisch

direct voor de arts zichtbaar

L Lactatie

borstvoeding

Latent

sluimerend

Lateraal

aan de zijkant

Leukemie

bloedkanker

Libido

geslachtsdrift

Lipide

vetachtige stof

Lokaal

plaatselijk, van beperkte omvang

Lumbago

lendenpijn

M Malaise

gevoel van onwelzijn


34

Manie

ziekelijke neiging

Manifest

onmiddellijk herkenbaar

Melanoom

kwaadaardig gezwel van de huid

Membraan

dun vlies

Menarche

eerste maandstonden

Meningitis

hersenvliesontsteking

Menopauze

overgangsjaren

Menstruatie

maandstonden

Mentaal

verstandelijk

Metabolisme

stofwisseling

Microbiologisch

met betrekking tot de kleinste levende wezens

Microniseren

verpulveren

Mimiek

gezichtsuitdrukking

Mobilisatie

beweeglijk maken

Modificeren

wijzigen

Monotherapie

behandeling met één geneesmiddel

Morbiditeit

ziektecijfer

Mortaliteit

sterftecijfer

Motorisch

met betrekking tot beweging

Mucus

slijm

Musculair

met betrekking tot de spieren

Mutisme

onvermogen om te spreken

N Narcoticum

verdovend middel

Nasaal

met betrekking tot de neus

Neonataal

m.b.t. de eerste weken na de geboorte

Nervositeit

zenuwachtigheid

Neveneffect

bijwerking

Nihil

niets

O Obesitas

overgewicht, vetzucht

Obsessie

dwangvoorstelling


35

Obstipatie

moeilijke stoelgang

Obstructie

verstopping

Occasioneel

nu en dan voorkomend

Odor

reukzin

Oedeem

waterzucht

Oestrogeen

vrouwelijk hormoon

Oraal

met betrekking tot de mond

Osteoporose

botontkalking

Otitis

oorontsteking

Ovulatie

eisprong

P Palliatief

verzachtend

Parallel

evenwijdig

Paralyse

verlamming

Paranoia

achtervolgingswaanzin

Parese

gedeeltelijke verlamming

Partikel

klein deeltje

Pathologisch

ziekte

Pediatrisch

m.b.t. de kindergeneeskunde

Penetratie

binnendringing door de huid heen

Perceptie

waarneming

Periodiek

regelmatig terugkerend

Peristaltiek

darmbeweging

Permanent

blijvend

Permeabiliteit

doordringbaarheid

Pigmentatie

verkleuring

Placebo

geneesmiddel zonder werking

Placenta

moederkoek

Pneumonie

longontsteking

Populatie

bevolking

Post Partum

na de bevalling

Postnataal

na de geboorte


36

Postoperatief

na een heelkundige ingreep

Posttraumatisch

na een letsel

Potentie

kracht

Potentieel

mogelijk

Predispositie

vatbaarheid

Prematuur

voortijdig

Prenataal

voor de geboorte

Preoperatief

voor de operatie

Preventie

voorkoming (van ziekte)

Prognose

voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte

Progressief

voortschrijdend

Proteïne

eiwit

Prothese

kunstmatig lichaamsdeel

Pseudotumor

schijngezwel

Psychisch

geestelijk

Psychologisch

m.b.t. het gevoelsleven

Psychomotorisch

m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt

Psychose

geestelijke stoornis

Psychosomatisch

m.b.t. het verband tussen geest en lichaam

Punctie

prik

Purgatief

middel tegen verstopping

R Radiografie

fotograferen d.m.v. röntgenstralen

Radiotherapie

bestraling

Recuperatie

herstel van krachten

Referentie

verwijzing

Regressie

achteruitgang

Reïnfectie

hernieuwde besmetting

Renaal

m.b.t. de nier

Repetitief

zich herhalend

Reproductie

vermenigvuldiging


37

Research

wetenschappelijk onderzoek

Resistent

bestand tegen

Respons

antwoord

Retardatie

vertraging, achterstand

Reversibel

omkeerbaar, veranderbaar

Rhinitis

(neus)verkoudheid

Routinematig

zoals gewoonlijk

S Salivatie

speekselvloed

Sarcoom

kwaadaardig gezwel

Secretie

afscheiding

Sedativum

kalmerend middel

Segment

onderdeel

Seniliteit

geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen

Sensorieel

zintuiglijk

Simultaan

gelijktijdig

Solutio

oplossing

Somatisch

m.b.t. het lichaam

Spasme

kramp

Sporadisch

zeldzaam

Sputum

fluim, speeksel

Stase

stilstand

Steriliteit

onvruchtbaarheid

Substitutie

vervanging

Supervisie

toezicht

Suppositorium

zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht

Symptoom

ziekteverschijnsel

Syncope

plotseling bewustzijnsverlies

Syndroom

ziektebeeld

Systematisch

stelselmatig

Systemisch

over het hele lichaam verspreid

T


38

Tendens

neiging, richting van een ontwikkeling

Terminaal

in het eindstadium

Tetanus

infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen

Therapie

geneeswijze, behandeling

Thermisch

met betrekking tot warmte

Thoracaal

m.b.t. de borstkas

Thrombus

bloedprop

Tic

zenuwtrek

Tolerantie

verdraagzaamheid

Tonus

spierspanning

Toxicomanie

verslaving aan gifstof

Toxisch

giftig

Tranquillizer

middel dat opwindingstoestanden bedaart

Transfer

overdracht

Transformatie

verandering

Transplantatie

overplanting

Traumatisch

door een letsel ontstaan

Tremor

beving

Trombose

vorming van bloedprop in bloedvat of hart

Tumor

gezwel

U Ulcus

zweer

Uniform

éénvormig

Urgentie

dringende noodzaak

Uterus

baarmoeder

V Vaccinatie

inenting

Variabiliteit

veranderlijkheid

Vasculair

m.b.t. de bloedvaten

Vegetatief

buiten het bewustzijn om

Veneus

m.b.t. de aders

Vertigo

duizeligheid


39

Viraal

door een virus veroorzaakt

Visioen

droombeeld

Visueel

m.b.t. het zicht

Infobrochure voor studenten. Inwendige 4 Gastro Nefrologie. Straat 37

Recommend Documents