Infobrochure voor studenten. Operatieafdeling & PAZA. Straat 56 & 73

Infobrochure voor studenten

Operatieafdeling & PAZA Straat 56 & 73

Infobrochure operatieafdeling & PAZA straat 56 & 73

2

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE

2

ALGEMENE GEGEVENS

4

Globale omschrijving van de afdeling

4

Functies

4

GRONDPLAN(PAZA)

4

PROFIEL VAN DE AFDELING

6

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken

6

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel

9

De meest voorkomende verpleegactiviteiten:

9

Woordverklaring & gebruikte afkortingen

12

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING

14

Dagschema (PAZA)

14

Diensturen verpleegkundigen

14

Diensturen studenten

14

Afdelingsgebonden tips

15

BIJLAGE

16

Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling

16

MEDISCHE TERMINOLOGIE

17

Etymologie

17

Woordenschat

22


3

WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,

Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen

.

Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur


ALGEMENE GEGEVENS Globale omschrijving van de afdeling  De operatieafdeling heeft 15 zalen. Alle disciplines van chirurgie zijn hierin ondergebracht. Bij ons gaan alle operaties door waar een opname voor noodzakelijk is. Het grootste deel van de ingrepen waar dagopname aangewezen is, gebeuren in de operatie afdeling campus volkskliniek  De PAZA (PostAnesthesie Zorgen Afdeling) bevindt zich op straat 73, dit is op de derde verdieping van de H-blok.  09 224 57 88 E-mail : [email protected]  De operatieafdeling OK SL bevindt zich in straat 56;  09 224 57 90 E-mail: [email protected] en [email protected]

Functies  Artsen: o Anesthesie o Abdominale en algemene chirurgen o Cariologie o Gynaecologie o Neurochirurgie o Ophtalmologie o Orthopedie o ORL en Hoofd- en halschirurgie o Plastische chirurgie o Stomatologie o Urologie o Vaatheelkunde  Hoofdverpleegkundige: Chantal Vekeman

 Adjunct hoofdverpleegkundigen : De Smet Eva, De Winter Brigitte, Vercauteren Andrea  Stagementoren: De Smet Eva, Schins Sam, Bogaert Marleen, De Winter Brigitte  Team van verpleegkundigen  Logistieke assistenten: zij voeren ondersteunende taken uit zoals: o Aanvullen van materiaal o voeren allerlei boodschappen uit

GRONDPLAN(PAZA)

4


5


6

PROFIEL VAN DE AFDELING Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken Pathologie Abdominale Apendicitis

Behandeling Appendectomie : open of laparoscopisch

Ontstoken galblaas Stenen in de galblaas Bloed in de galblaas door stoot Divertikels Darmtumor obstructie

Cholecystectomie : open of laparoscopisch

Abdominale pijn Zwelling in de lies Zwelling op de navel Vergroeiingen

Liesbreuk : open of laparoscopisch Navelbreuk Nissen : laparoscopisch of open

Obstructie door tumoraal proces

Palliatieve AP (anus praeter)

Rectum CA

Miles pauchet

Maag CA

Gastrectomie : partieel of totaal

Pancreas CA

Whipple

Lever CA

Partiële leverresectie

Miltruptuur

Splenectomie

hemorroïden

Hemorroïdectomie

Obesitas

Maagband : laparoscopisch Gastric bypass Eventratie

Breuk abdominaal

Colon- en rectumresectie

Onderzoeken BO Cardio Echo abdomen BO Cardio Echo ERCP,CT scan BO Cardio,RX thorax, Coloscopie,Rectoscopi e Echo,CT scan BO, Cardio,Echo BO, Cardio, Echo BO,Cardio Maag-slokdarm transit Consult internisten Bo,Cardio,Echo RX thorax,Coloscopie Rectoscopie,CT scan BO,Cardio,RX thorax Echo,CT scan Coloscopie,Rectoscopi e Bo,Cardio,Echo CT scan,Gastroscopie Bo,Cardio,Rx thorax Echo,CT scan BO,Cardio,RX thorax Echo,Ct scan BO,Cardio,RX thorax Echo,CT scan, BO Rectoscopie BO,Cardio,Echo Maag-slokdarm transit BO,Cardio,Echo RX thorax


Leverpathologie Thoracale Long Ca

Slokdarmkanker

Kanker aan de schildklier Overmatig werken in de schildklier Cardiologie Bradycardie Geleidingsstoornissen Gynaecologie Borst Ca

Borstgezwel

Baarmoeder(hals) Ca myomen Diagnose stelling Miskraam Abortus Zwangerschap bekomen Gezakte blaas

Cyste Extra uterine graviditeit

7

Partiële leverresectie Thoracosopie Mediastinoscopie (partiële) pneumectomie Oesophagectomie

Thyroïdectomie (partieel, totaal of parathyroïden)

BO, RX thorax, Cardio, Echo, CT scan BO,Cardio,RX thorax Echo,Oesophagoscopi e Bo,Cardio,CT scan RX thorax Consult endocrinoloog

Plaatsing PM (in samenwerking met algemene chirurgie resectie Borstsparend Borstamputatie (met okselklieruitruiming) Borstbiopsie

Vaginale hysterectomie Abdominale hysterectomie Laparoscopie Hysteroscopie Curettage IVF (in vitro fertillisatie) TVOT TOT Colporafie Adnexectomie Ovarectomie

BO,Cardio,Mammograf ie Skeletscan BO, Cardio, Mammografie Isotopenscan BO, RX thorax, Cardio BO, Cardio BO, Cardio Geen Geen

BO, Cardio, RX Thorax (op advies)


Zwangerschap Neurochirurgie Hersentumor ICB

SAB trauma

Ruggenwervelpathologie

Halswervelpathologie Aangezichtspijn Ophtalomologie Cataract Netvliesloslating strabisme Orthopedie Heupfractuur

8

Sectio Trepanatie SAS Evacuerende trepanatie Plaatsing Ventrikeldrain botluik Evacuerende trepanatie Plaatsen drain Botluik Lobectomie Plaatsen ventrikeldrain Plaatsen drain ALIF PLIF Artrodese laminectomie Artrodese Janetta

artroplastiek

… Knieproblemen ORL-ingrepen Altijd terugkerende angina -> keelontsteking Neuspoliepen Sinusitis Neusfraktuur Scheef neustussenschot Doofheid Vernauwd middenoor

Verminderd gehoor Plastische Esthetische chirurgie Functionele borstreconstructie

Totale knieprothese Tonsillectomie

Bloedonderzoek = BO

Sinuschirurgie FESS Rhinoseptoplastie

BO Cardio,CT sinussen BO,Cardio CT neus

Mastoïdectomie

BO,Cardio Gehoortest BO,Cardio,Gehoortest

Tympanoplastie … Tramflap Vetschort Vulvaplastiek

Stomatologie kaakfracturen osteotomie inplantaten verwijderen (wijsheids)tanden


gebitssanering Kanker van de mondbodem, tong Kanker van de larynx, strottenhoofd Urologie Blaaspoliepen Prostaathypertrofie Nierpathologie Blaas tumor Vasculaire Vernauwing halsvaten Verstopping halsvaten Vernauwing bloedvat Verstopping bloedvat

Aneurysma Verstopping

Resectie mondbodemcarcinoom Laryngectomie Tracheotomie

9

BO,Cardio,CT scan RX thorax BO,Cardio,Ct scan RXthorax,Laryngoscopi e

TURB TURP Nefrectomie Blaasresectie + vervangblaas Carotis Dilatatie percutaan Endarterectomie Bypass AV fistel Aortabifurcatieprothese

BO, Cardio, RX Thorax, Echo, Duplex BO, Cardio, RX Thorax, Echo, Duplex

BO, Cardio, RX Thorax, Echo

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel Alle leeftijdsgroepen komen langs het operatiekwartier. Zowel pasgeborenen, als bejaarden.

De meest voorkomende verpleegactiviteiten: Basiszorgen: Kan medicatie toedienen  de student kan SC een inspuiting geven met betrekking tot anticoagulantietherapie (bv. Clexane)  de student kan een I.M. inspuiting toedienen  kan insuline toedienen met spuit en naald – huidplooitechniek  kan insuline toedienen met insulinepen – huidplooitechniek  kan medicatie S.C. toedienen – inspuittechniek  kan medicatie I.M. toedienen  kan medicatie I.V. toedienen  kan bij een patiënt met een centraal veneuze katheter leidingen en verbandwisseling uitvoeren  de student kan medicatie per os toedienen Omschrijven van verpleegkundige problemen, actie plannen en evalueren. Observeren op psychisch, fysisch en sociaal vlak.


Specifieke behandelingen: Ademhalingsstelsel  kent normale en afwijkende AH-types en kan afwijkingen hierop bij de patiënt vaststellen

Bloedsomloop  controle van bloeddruk en pols  bloedtransfusies  observatie doorbloeding van een lidmaat o pulsaties o capillaire refill o warmte o kleur Huid en zintuigen Toezicht houden op de toestand van de huid, droogte, roodheid, elasticiteit, huiddefecten,…  kan de stomazorg uitvoeren en aangepast materiaal gebruiken bij een patiënt met anus praeter (3)  observatie van bloedingen Spijsverteringsstelsel  eventueel plaatsen van een maagsonde  bijhouden van vochtbalans Uro- genitaal stelsel Zorg voor mictie en defaecatie van de patiënt  kan een eenmalige blaakatheterisatie uitvoeren bij een mannelijke en vrouwelijke patiënt voor: staalname, urineretentie en residu (2)  kan alleen / met hulp een verblijfkatheter plaatsen bij een mannelijke en vrouwelijke patiënt en kan het vereiste toezicht hierop uitoefenen (2)  kan een urinestaal afnemen bij een verblijfskatheter (2)  kan blaasspoeling uitvoeren: open systeem bij patiënt met verblijfskatheter (2)  controle vaginaal bloedverlies voeding en vochttoediening Er steeds attent op zijn of de patiënt nuchter moet zijn:  voor operatie mobiliteit Zorg voor de juiste houding op de operatietafel  afhankelijk van de ingreep, volgens protocal  maak goed gebruik van de hulpmiddelen: ruggesteun, voetensteun, kussen, zandzakken  Kennis van juiste houdingen

10


Fysieke beveiliging:  Gebruik maken van gespecialiseerd materiaal om te fixeren gedurende de ingreep Assisteren bij verpleegkundige handelingen  Assisteren bij bepaalde ingrepen vb. bij pleura- of ascitespunctie  Aanleren en aanleggen van elektroden voor monitoring of telemetrie  Gebruik van spuitpompen en druppeltellers  Verblijfsonde plaatsen en éénmalige sondage bij man en vrouw: sonderen bij de man gebeurt met een tiemann sonde Ch 16. Bij de vrouw met Ch 14.  Plaatsen infuus: is voor 2de en 3de jaars.  Aanprikken porth-à-cath: voor het toedienen van infuus of chemo. Specifieke aandachtspunten voor de afdeling Zorgt voor de patiënt en zijn omgeving  draagt zorg voor de materiële inrichting en de rustige omgeving  zorgt voor de leefsfeer en privacy van de patiënt Cognitieve en sociale vaardigheden De student:  kan informatie geven aan de patiënt met betrekking ingreep  heeft inzicht in de gehanteerde protocols  heeft inzicht in de wijze waarop patiënten het operatiegebeuren beleven  kan informatie geven aan heelkundige patiënten i.v.m. verpleegkundige interventies.  kan observaties op somatisch en niet-somatisch vlak rapporteren en bespreekbaar stellen  kan verwikkelingen bij patiënten observeren en signaleren i.v.m. o ademhalingsstelsel o gastro-intestinaal stelsel o cardio-vasculair stelsel o urinestelsel o huid o zenuwstelsel Technische vaardigheden De student:  kan de basisprincipes toepassen: hygiëne en steriliteit, veiligheid, beleving van de patiënt, comfort, zelfzorg en inspraak, ergonomie, economie en ecologie (2)

11


Woordverklaring & gebruikte afkortingen Hysterectomie Curettage TVT / TOT Myoom Adnex Colporafie sentinel

Verwijderen van de baarmoeder Afschrapen van het baarmoederslijmvlies Opnaaiing (optrekken) van de blaas Vleesboom Eierstok opnaaiing schildwachtklier ( eerste getekende klier tussen borst en oksel)( wordt gekleurd op isotopenonderzoek) Appendectomie Verwijderen van de blinde darm Cholecystectomie Verwijderen van de galblaas Colonresectie Verwijderen van een poliep ed. op de darm Rectumresectie Verwijderen van het rectum, met behoud van de anus Liesbreukoperatie Een breuk door het lieskanaal Navelbreuk Breuk t.h.v. de navel Gastrectomie Verwijderen van de maag Miles-pauchet Verwijderen van het rectum en de anus Whipple Verwijderen van een deel van de pancreas en een deel van de maag, voor een pancreas tumor Leverresectie Verwijderen van een tumor aan de lever Splenectomie Verwijderen van de milt Hemorroïden Aambeien, (verwijderen van) uitstulpingen anaal Anale fissuur Anaal scheurtje Maagbandje Bandje om de maag plaatsen om te vermageren Eventratie Het uitpuilen van de buikingewanden door een breukpoort Oesophagectomie Het verwijderen van de slokdarm Partiële Verwijderen van een tumor uit de borst, samen met de okselklieren. Dit om borstresectie met metastasen of uitzaaiingen te voorkomen of weg te nemen okseluitruiming Gynaecomastie Overmatige ontwikkeling van de mannelijke borstklieren Borstbiopsie Nemen van een stukje van het borstweefsel voor onderzoek Carotisoperatie Verwijderen van kalkaanslag in de halsvaten Abdominaal Plaatselijke verwijding van de buikaorta aortaaneurisma Bypassoperatie Overbrugging van de onderste ledematen Dilatatie Verwijding van een bloedvat Varices (Verwijderen van) spataders (Partiële) Gedeeltelijk of geheel wegnemen van een long pneumectomie Thoracoscopie Bekijken van de pleuraholte met een thoracoscoop Mediastinoscopie Bekijken van het mediastinum Mediastinum Weefsel en organen tussen de twee longen Thyroïd (verwijderen van) de schildklier Peri-anale fistel (verwijderen van) een anale fistel (gang) Hemicolectomie Verwijderen van een deel van de dunne of dikke darm Amputatie Verwijderen van een lichaamsdeel Femoro-poplitea Ent plaatsen thv de femoro-poplitea (t.h.v. de femur of dijbeen) Implantaten Inplanten van tanden Mandibulafractuur Breuk van de onderkaak

12


Orbitafractuur Mondbodem CA Cystectomie Gebitssanering Tympanoplastie Mastoïd Tonsillectomie Mononucleosis Septoplastie Rhinoplastie Conchaplastie FESS Laryngectomie Laryngoscopie Tramflap Vetschort Vulvaplastiek

Breuk van de oogkas Kanker van de mondbodem Verwijderen van een cyste in de mondholte Reinigen van het gebit Operatie aan het trommelvlies (operatie van) het middenoor Verwijderen van de amandelen Klierkoorts Operatie aan het neustussenschot Operatie aan de neus Operatie aan de neusschelp Operatie aan de Sinussen = neusbijholten in het bovenkaakbeen Verwijderen van de larynx, strottenhoofd Bekijken van de larynx met een laryngoscoop Gesteelde flap vanuit de buik of rug ter reconstructie van de borst. De flap is gesteeld om hem van de nodige bloedtoevoer te voorzien Wegsnijden van vetweefsel. Liposuctie is wegzuigen van vetweefsel Herstellen/reconstructie van de vulva

13


ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING Dagschema (PAZA) Wegens de specificiteit van deze afdeling is er geen vast stramien van werken. Van zodra een operatie is afgelopen wordt de patiënt op de dienst geïnstalleerd, starten de controles, wordt de nodige medicatie toegediend, worden dossiers aangevuld, wordt bij ontslag overdracht gedaan aan verpleegkundigen die de patiënt komen afhalen,….

Diensturen verpleegkundigen Dagdienst 1 Dagdienst 2 Dagdienst 3 Vroegdienst Late dienst Nachtdienst

8u tot 16u12 (30 min pauze). 8u30 tot 16u42 (30 min pauze) 10u30 tot 18u42 (30 min pauze) 06u30 tot 14u12 (geen pauze) PAZA 13u42 tot 21u27 (geen pauze) PAZA 21u tot 07u

Diensturen studenten De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.

14


Afdelingsgebonden tips  Draag zorg voor het materiaal, wees kostbewust  Er is altijd werk op een afdeling (aanvoelen, zien, …)  Draag je steentje bij tijdens overdrachtsmomenten (observaties, vragen stellen, rapportering)  Kom goed voorbereid naar de stage ( infobrochures, cursussen, doelstellingen) o Lees de infobrochure o Herzie de algemene anatomie en fysiologie o Herzie de technieken die je reeds zag o Formuleer heel duidelijk je doelstellingen voor deze stage  Goede en gepaste omgangsvorm; hoffelijkheid, verzorgd voorkomen, verzorgde taal.  Van de student verwachten we : o Nakomen van afspraken o Vermogen van degelijk oberveren en rapporteren o Aanpassingsvermogen o Doorzettingsvermogen o Verantwoordelijkheid o Engagement: begaan zijn met de zorg om patiënten en met eigen leerproces o Leergierigheid: vragen stellen o Positief kritische ingesteldheid o Geen handelingen stellen waartoe men nog niet bevoegd is! o Geen handelingen stellen waarvan je niet zeker bent, of waarbij je je niet zeker voelt. o Open en eerlijke communicatie met verpleegkundigen. o Respect voor patiënten, aandacht voor privacy, respecteren beroepsgeheim.

15


16

BIJLAGE Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 Fax 09/224 61 10 [email protected]

Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 56 10 [email protected]

WERKPOSTFICHE STAGIAIRS

in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Operatiekwartier H3 straat 73 Typefunctie : Verpleegkundige Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde

LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Operatiekwartier H3 straat 73 - Welke machine, transportmiddel, producten : …………………………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken

Risico’s en hinder(2)  val  op de begane grond  van hoger gelegen vlak

LUIK B

Verplicht medisch toezicht(3)  risico beroepsziekten :  fysisch……………………………..  chemisch…………………………..  biologisch………………………….  prikwonden/snijwonden  lawaai  longaandoening…………………  verbrijzelingen  trillingen  huidaandoening………………..  rondvliegende scherven  warmte  veiligheidsfunctie? : ………………………………………………………..  brandwonden  koude  contact met voedingswaren  elektrische risico’s  vochtigheid  gebruik van beeldschermen(4)  manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel)  val van voorwerpen  chemische hinder  inentingen/test :  tetanus  tuberculoses  geïsoleerd werk  spatten  hepatitis B  andere :……………  andere ………………….  stof  ioniserende stralingen …………………………………………….  gassen, dampen noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL aard v/h gericht onderzoek…………………………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker)  broekpak/schort/andere : broekpak of schort  ademhalingsbescherming (type) :…………………………………..  veiligheidsschoenen (type) :……………………………………………..  oorkap/oorpropjes (type) :……………………………………………..  handschoenen (type) : PVC of Latex  helm/kapje (type) : ………………………………………………………….  bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten  andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening

Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost.

Datum : Datum :  (1)

indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden

(2)

geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse

(3)

aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer

(4)

gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt

(5)

algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité


17

MEDISCHE TERMINOLOGIE Etymologie ALGEMEEN a-

zonder

dys-

wijst op een stoornis

-ectomie

wegname

intra-

in

-itis

ontsteking

logos ( -logie, -loog)

leer

pathos ( -pathie)

lijden

poly-

veel

CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)

hart

cardiologie leer of studie van de hartziekten cardiopathie het lijden aan een hartziekte vas- (afgeleid van het Latijn)

(bloed)vat BLOED- EN LYMFESTELSEL

hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)

bloed

RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)

houdt verband met de luchtpijp tracheitis ontsteking van de luchtpijp

bronch- (afgeleid van het Latijn)

wijst op een luchtpijpvertakking bronchitis ontsteking van de luchtpijpvertakking

pneum-, pneumon- ( van het Grieks)

houdt verband met de long

pneumectomie wegnemen van de long pneu (van het Grieks)

houdt verband met het ademen apnoe toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt


18

dyspnoe een moeilijke ademhaling polypnoe snel en veelvuldig ademen SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)

mond stomatologie studie van de mondaandoeningen stomatitis mondslijmvliesontsteking

gastr- (afgeleid van het grieks)

wijst op maag gastrectomie wegnemen van de maag gastritis maagontsteking

enter- (afgeleid van het Grieks)

darm enteritis darmontsteking

gastro-enteritis ontsteking van maag en darm hepat- (afgeleid van het Grieks)

lever hepatitis infectie aan de lever

UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de nier

ur- (Grieks)

wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn) urineleider

cyst- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de blaas cystitis blaasontsteking

uterus (Latijn)

baarmoeder

hyster- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de baarmoeder

hysterectomie wegnemen van de baarmoeder gynaec- (afgeleid van het grieks)

wat verband houdt met de vrouw

gynaecologie vrouwenziekten ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)

zenuw neurologie studie van de zenuwen, zenuwziekten

encefal- (afgeleid van het Grieks)

hersenen

cerebr- (afgeleid van het Latijn)

hersenen

psych- (afgeleid van het Grieks)

ziel


19

psychiatrie tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen OSTEOMUSCULAIR STELSEL oste- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met het been

muscul- (afgeleid van het Latijn)

spier

intramusculair inspuiting in de spier artr- (afgeleid van het Grieks

gewricht artritis gewrichtsaandoening

pod- (afgeleid van het Grieks)

voet podologie studie van de voet

thorac (afgeleid van het Latijn)

borstkas

OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)

oor otitis oorontsteking

rin- (afgeleid van het Grieks)

neus

oftalm- (afgeleid van het Grieks)

oog

dermat- (afgeleid van het grieks )

heeft betrekking op de huid dermatoloog dokter in de huidziekten

cut- (afgeleid van het Latijn)

huid

subcutane injectie

inspuiting onder de huid PREFIX

Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-

helft hemiplegie verlamming van een lichaamshelft

uni-, mono-

één

bi-, di-

twee

tri-

drie

oligo-

weinig oligofrenie weinig verstand, een verstandelijke handicap

poly-, multi-

veel polypnoe veel en snel ademen


20

Afmeting micro-

klein micro-organisme klein organisme, bijv. een bacterie

macro-

groot macroscopisch wat te zien is met het blote oog

mega-, megalo-

groot

Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-

zelf

homo-, iso-

gelijk homoseksueel Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht isomorf dezelfde vorm

hetero-

ander hetero-anamnese bevraging van een familielid

anti-

tegen antibioticum tegen de ziekte

Graad / hoedanigheid hypo-

onder, te weinig, onvoldoende hypotensie te lage bloeddruk

hyper-

boven, te veel, overdreven hypertensie te hoge bloeddruk

dys-

moeilijkheid, stoornis dyspnoe moeilijke ademhaling

Ontkenning a-, an-

zonder, gebrek aan anemie bloedarmoede

in-, im-

niet incontinentie niet kunnen ophouden van urine

Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-

in, binnen intramusculair in de spier

e- ec-, ex- exo-

uit, buiten


inter-, meso-

21

tussen, in het midden

Snelheid brady-

traag bradycardie trage hartslag

tachy-

snel tachycardie snelle hartslag

Tijd ante-, pre-, pro-

voor prematuur vroeggeboorte

post-

na posttraumatische stress stress na een trauma SUFFIX

-algie

pijn gastralgie maagpijn

-ectomie

wegnemen

-emie

houdt verband met bloed glycemie suikergehalte van het bloed

-fobie

vrees claustrofobie vrees voor kleine ruimten

-geen, -genese

ontwikkeling, vorming pathogeen ontwikkelen van een ziekte

-itis

ontsteking cystitis blaasontsteking

-manie

drang kleptomanie neiging tot stelen

-pathie, -paat

aandoening cardiopathie hartlijden

-scopie

onderzoek gastroscopie maagonderzoek

-therapie

behandeling farmacotherapie behandeling met medicatie


Woordenschat

A Abces

etterbuil, ophoping van pus in het lichaam

Abnormaal

afwijkend van de norm

Abortus

miskraam

Abrasie

schaafwond

Abrupt

plotseling

Absence

kortstondig bewustzijnsverlies

Absorptie

opname

Abstinentie

onthouding van medicijnen, alcohol, drugs

Accidenteel

toevallig, of als gevolg van een ongeluk

Acne

puistjes

Activeren

werkzaam maken

Acuut

plotseling en hevig

Adolescent

puber, jeugdig persoon

Adult

volwassene

Afasie

spraakstoornis

Agitatie

opwinding

Alert

oplettend

Allergie

overgevoeligheid

Amnesie

geheugenverlies

Analyse

ontleding

Anamnese

vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Anesthesie

verdoving of narcose

Anorexia

magerzucht, eetstoornis

Antibioticum

geneesmiddel dat bacterien doodt

Antidepressivum

middel tegen ziekelijke neerslachtigheid

Apathie

lusteloosheid

Artrose

gewrichtsaandoening

Autonoom

zelfstandig

22


B Biopsie

een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek

Bronchitis

ontsteking van de luchtpijptak

C Carcinoom

kankergezwel

Cardiaal

met betrekking tot het hart

Caries

tandbederf

Causaal

oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)

Cellulitis

ontsteking van het onderhuidse bindweefsel

Celmembraan

wand, omhulsel van de cel

Cerebraal

met betrekking tot de grote hersenen

Cerebrovasculair

met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen

Chemotherapie

behandeling van kanker met medicijnen

Chirurgisch

operatief

Cholesterol

lichaamsvet

Chronisch

van lange duur

Circulatie

(bloeds)omloop

Classificatie

indeling, rangschikking

Cognitief

met betrekking tot het denkproces

Coitus

geslachtsgemeenschap

Combinatie

verbinding

Complex

ingewikkeld

Complicatie

bijkomende ziekte

Conceptie

bevruchting

Conditie

toestand waarin iemand verkeert

Contraceptivum

voorbehoedsmiddel

Convulsie

stuip, toeval

Coronair

m.b.t. de kransslagaders van het hart

Correlatie

samenhang

Crisis

ernstige ziekteaanval

23


Criterium

toets, een reden

Curatief

genezend

Curve

kromme lijn

Cyclus

terugkerende regelmatige reeks

Cytoplasma

celvloeistof

Cyste

holte gevuld met vocht

D Decubitus

doorligwond

Deficit

gebrek

Delirium

acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Dementie

geestelijke achteruitgang

Dermatologisch

met betrekking tot de huisziekten

Detectie

opsporing, ontdekking

Diabetes

suikerziekte

Diagnose

vaststelling van een ziekte

Distilleren

zuiveren

Donor

degene die zijn orgaan afstaat

Dosis

hoeveelheid van een geneesmiddel

Drainage

vochtafvoering

E Echografie

beeld van organen

Eczeem

oppervlakkige huidaandoening

Effectief

doeltreffend

Efficiënt

doelmatig

Ejaculatie

zaadlozing

Elastisch

rekbaar

Elektro-Encefalo-Grafie

beeld van de elektrische hersenstroom

Elektrocardiografie

onderzoek van de elektrische activiteit van het hart

Eliminatie

verwijdering

Embolie

bloedvatverstopping

Embryo

vrucht in het moederlichaam

24


Emesis

braken

Emfyseem

longaandoening

Emotioneel

gevoelsmatig

Epidemie

besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een bevolkingsgroep

Epilepsie

vallende ziekte, toevallen

Equivalent

gelijkwaardig

Etiologie

leer van de ziekteoorzaken

Euforie

verhoogd gevoel van welzijn

Evaluatie

beoordeling

Evolutie

ontwikkeling

Excessief

overdreven

Excitatie

opgewondenheid

Extern

uitwendig

F Faeces

ontlasting

Fataal

noodlottig

Fenomeen

verschijnsel

Fertiliteit

vruchtbaarheid

Fixatie

vasthechting

Fobie

ziekelijke vrees

Fractuur

been(bot)breuk

Fysisch

lichamelijk

G Genetisch

met betrekking tot de erfelijkheid

Genitaal

met betrekking tot de geslachtsorganen

Geriatrisch

medische zorg voor de oudere mens

Gradueel

trapsgewijs

Gynaecologisch

met betrekking tot de vrouwenziekten

H Hallucinatie

zinsbedrog, waanvoorstelling

Hemopathie

bloedziekte

25


Hepatitis

leverontsteking

Homogeen

gelijksoortig

Hygiënisch

met betrekking tot de lichaamszorg

Hyperkinesie

overmatige bewegingsdrang

Hypersecretie

verhoogde afscheiding

Hypersensitiviteit

verhoogde gevoeligheid

Hypertensie

verhoogde bloeddruk

Hyperventilatie

angstige ademhaling

Hypotensie

te lage bloeddruk

Hysterectomie

verwijdering van de baarmoeder

I Identificatie

vereenzelviging

Immaturiteit

onrijpheid

Immobilisatie

onbeweeglijk maken

Immuniteit

onvatbaarheid voor een ziekte

Implantatie

inplanting

Implicatie

verwikkeling

Impotentie

onvermogen tot geslachtsgemeenschap

Impregnatie

binnendringen van de zaadcel in de eicel

In vitro

in een reageerbuis

In vivo

in het levende organisme

Inactief

onwerkzaam

Incidenteel

bijkomend

Incisie

insnijding

Inclusief

met inbegrip van

Incompatibel

onverenigbaar

Incontinentie

onvermogen om urine of ontlasting op te houden

Incubatie

sluimeren van een ziektekiem

Indicatie

aanwijzing

Indicatief

aanduidend

Indirect

niet rechtstreeks

Individueel

afzonderlijk

26


Inductie

gevolgtrekking

Infantiel

kinderlijk

Influenza

griep

Infuus

vochttoediening in de bloedvaten

Inhalatie

inademen van dampen

Injectie

inspuiting

Insomnia

slapeloosheid

Intensiteit

sterkte

Interactie

onderlinge beïnvloeding

Interval

tussenperiode

Interventie

ingreep

Intoxicatie

vergiftiging

Intramusculair

in de spier

Intraveneus

in de ader

Irreversibel

onomkeerbaar

Irritatie

prikkeling

Isoleren

afsluiten

K Katheter

buisje

Kinetisch

wat beweging veroorzaakt

Klinisch

direct voor de arts zichtbaar

L Lactatie

borstvoeding

Latent

sluimerend

Lateraal

aan de zijkant

Leukemie

bloedkanker

Libido

geslachtsdrift

Lipide

vetachtige stof

Lokaal

plaatselijk, van beperkte omvang

Lumbago

lendenpijn

M Malaise

gevoel van onwelzijn

27


Manie

ziekelijke neiging

Manifest

onmiddellijk herkenbaar

Melanoom

kwaadaardig gezwel van de huid

Membraan

dun vlies

Menarche

eerste maandstonden

Meningitis

hersenvliesontsteking

Menopauze

overgangsjaren

Menstruatie

maandstonden

Mentaal

verstandelijk

Metabolisme

stofwisseling

Microbiologisch

met betrekking tot de kleinste levende wezens

Microniseren

verpulveren

Mimiek

gezichtsuitdrukking

Mobilisatie

beweeglijk maken

Modificeren

wijzigen

Monotherapie

behandeling met één geneesmiddel

Morbiditeit

ziektecijfer

Mortaliteit

sterftecijfer

Motorisch

met betrekking tot beweging

Mucus

slijm

Musculair

met betrekking tot de spieren

Mutisme

onvermogen om te spreken

N Narcoticum

verdovend middel

Nasaal

met betrekking tot de neus

Neonataal

m.b.t. de eerste weken na de geboorte

Nervositeit

zenuwachtigheid

Neveneffect

bijwerking

Nihil

niets

O Obesitas

overgewicht, vetzucht

Obsessie

dwangvoorstelling

28


Obstipatie

moeilijke stoelgang

Obstructie

verstopping

Occasioneel

nu en dan voorkomend

Odor

reukzin

Oedeem

waterzucht

Oestrogeen

vrouwelijk hormoon

Oraal

met betrekking tot de mond

Osteoporose

botontkalking

Otitis

oorontsteking

Ovulatie

eisprong

P Palliatief

verzachtend

Parallel

evenwijdig

Paralyse

verlamming

Paranoia

achtervolgingswaanzin

Parese

gedeeltelijke verlamming

Partikel

klein deeltje

Pathologisch

ziekte

Pediatrisch

m.b.t. de kindergeneeskunde

Penetratie

binnendringing door de huid heen

Perceptie

waarneming

Periodiek

regelmatig terugkerend

Peristaltiek

darmbeweging

Permanent

blijvend

Permeabiliteit

doordringbaarheid

Pigmentatie

verkleuring

Placebo

geneesmiddel zonder werking

Placenta

moederkoek

Pneumonie

longontsteking

Populatie

bevolking

Post Partum

na de bevalling

Postnataal

na de geboorte

29


Postoperatief

na een heelkundige ingreep

Posttraumatisch

na een letsel

Potentie

kracht

Potentieel

mogelijk

Predispositie

vatbaarheid

Prematuur

voortijdig

Prenataal

voor de geboorte

Preoperatief

voor de operatie

Preventie

voorkoming (van ziekte)

Prognose

voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte

Progressief

voortschrijdend

Proteïne

eiwit

Prothese

kunstmatig lichaamsdeel

Pseudotumor

schijngezwel

Psychisch

geestelijk

Psychologisch

m.b.t. het gevoelsleven

Psychomotorisch

m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt

Psychose

geestelijke stoornis

Psychosomatisch

m.b.t. het verband tussen geest en lichaam

Punctie

prik

Purgatief

middel tegen verstopping

R Radiografie

fotograferen d.m.v. röntgenstralen

Radiotherapie

bestraling

Recuperatie

herstel van krachten

Referentie

verwijzing

Regressie

achteruitgang

Reïnfectie

hernieuwde besmetting

Renaal

m.b.t. de nier

Repetitief

zich herhalend

Reproductie

vermenigvuldiging

30


Research

wetenschappelijk onderzoek

Resistent

bestand tegen

Respons

antwoord

Retardatie

vertraging, achterstand

Reversibel

omkeerbaar, veranderbaar

Rhinitis

(neus)verkoudheid

Routinematig

zoals gewoonlijk

S Salivatie

speekselvloed

Sarcoom

kwaadaardig gezwel

Secretie

afscheiding

Sedativum

kalmerend middel

Segment

onderdeel

Seniliteit

geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen

Sensorieel

zintuiglijk

Simultaan

gelijktijdig

Solutio

oplossing

Somatisch

m.b.t. het lichaam

Spasme

kramp

Sporadisch

zeldzaam

Sputum

fluim, speeksel

Stase

stilstand

Steriliteit

onvruchtbaarheid

Substitutie

vervanging

Supervisie

toezicht

Suppositorium

zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht

Symptoom

ziekteverschijnsel

Syncope

plotseling bewustzijnsverlies

Syndroom

ziektebeeld

Systematisch

stelselmatig

Systemisch

over het hele lichaam verspreid

T

31


Tendens

neiging, richting van een ontwikkeling

Terminaal

in het eindstadium

Tetanus

infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen

Therapie

geneeswijze, behandeling

Thermisch

met betrekking tot warmte

Thoracaal

m.b.t. de borstkas

Thrombus

bloedprop

Tic

zenuwtrek

Tolerantie

verdraagzaamheid

Tonus

spierspanning

Toxicomanie

verslaving aan gifstof

Toxisch

giftig

Tranquillizer

middel dat opwindingstoestanden bedaart

Transfer

overdracht

Transformatie

verandering

Transplantatie

overplanting

Traumatisch

door een letsel ontstaan

Tremor

beving

Trombose

vorming van bloedprop in bloedvat of hart

Tumor

gezwel

U Ulcus

zweer

Uniform

éénvormig

Urgentie

dringende noodzaak

Uterus

baarmoeder

V Vaccinatie

inenting

Variabiliteit

veranderlijkheid

Vasculair

m.b.t. de bloedvaten

Vegetatief

buiten het bewustzijn om

Veneus

m.b.t. de aders

Vertigo

duizeligheid

32


Viraal

door een virus veroorzaakt

Visioen

droombeeld

Visueel

m.b.t. het zicht

33

Infobrochure voor studenten. Operatieafdeling & PAZA. Straat 56 & 73

Recommend Documents