Infobrochure voor studenten. Sp Neurologie 2. Straat 122

Infobrochure voor studenten

Sp – Neurologie 2 Straat 122

Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122

2

INHOUDSOPGAVE

ALGEMENE GEGEVENS

4

Globale omschrijving van de afdeling

4

Functies:

4

GRONDPLAN

5

PROFIEL VAN DE AFDELING

5

Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken

5

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel

6

De meest voorkomende verpleegactiviteiten

7

Woordverklaring & gebruikte afkortingen

8

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING

9

Dagschema

9

Diensturen verpleegkundigen

11

Diensturen studenten

11

Afdelingsgebonden tips

12

Orbis

12

BIJLAGE

13

Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling

13

MEDISCHE TERMINOLOGIE

15

Etymologie

15

Woordenschat

20


3 WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,

Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen

Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur


4

ALGEMENE GEGEVENS Globale omschrijving van de afdeling  

   

De SP-dienst is een chronische afdeling die voorziet in de neurologische behandeling en revalidatie. De SP-dienst poogt een multidisciplinaire opvang te bieden om het fysieke, psychische en sociaal potentieel bij de patiënten op een zo hoog mogelijk peil te houden of te brengen in functie van het ontslag naar huis, seviceflat, rust- en verzorgingstehuis of naar de palliatieve eenheid. De dienst heeft een capaciteit van 20 bedden. De dienst is gesitueerd op straat 122, de derde verdieping in campus Volkskliniek :09 224 51 22  : [email protected]

Functies:  Arts :Neuroloog zie ook op website www.azstlucas.be  zorgaanbod  medisch aanbod 

Hoofdverpleegkundige : Wim Moeraert

     

Stagementoren : Els Luwaert Team van verpleegkundigen en zorgkundigen Kinesisten: Ergotherapeuten: Logopedisten: Logistieke assistenten : zij voeren ondersteunende taken uit zoals : o Zorgen voor het voedingsgebeuren o Zorgen voor het patiëntenvervoer o Het uitvoeren van allerlei boodschappen o Ondersteunende hulp voor de verpleegkundigen


5

GRONDPLAN Komt er later aan…..

PROFIEL VAN DE AFDELING Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken De hoofdpathologie zijn neurologische aandoeningen

Pathologie Neurologie CVA syncopes T.I.A. Thrombose Parkinson bewegingsstoornissen MID / Alzheimer Epilepsie Hersentumor ICB SAB Slikproblemen Infecties Urineweginfecties

Luchtweginfecties

Gastro-intestinale problemen Dehydratatieondervoeding Braken Obstipatie Diarree

Behandeling Revalidatie: Kinesitherapie Logopedie Ergotherapie Psychosociale benadering Medicatie: per os (= PO), subcutaan (= SC), intramusculair (= IM), intraveneus (= IV) medicamenteus

Onderzoeken CT NMR EEG

Zonder klachten : geen behandeling, veel water drinken Zo T° en klachten : antibiotica

Labo, urinekweek Recidiverende UWI : IVP

Koorts : antibiotica, aërosol, tapotage

Labo, sputumkweek, hemocultuur, RX – thorax

Rehydrateren, bijvoeding, IV voeding, medicatie PEG sonde, SV

Labo, echo abdomen, overzicht abdomen, gastroscopie


6 diabetes Cardiale problemen Hartdecompensatie

Medicatie : diuretica, digitalis, ACE inhibitoren, dieet Medicatie : anti-aritmica, pacemaker, cardioversie Medicatie, aangepaste voeding

Labo, EKG, RX thorax

Acute verwardheid

Medicatie : antipsychotica, sedativa, anxiolitica, antidepressiva … Uitsluiten somatische aandoeningen

CT hersenen, EEG, labo, urinesediment, RX thorax

MID / Alzheimer

Medicatie

Labo, holterregistratie, EEG, ORL

Valpartijen

Medicatie, oorzaak

Ritmestoornissen Bloeddrukproblemen

Pneumologie Slikpneumonie

afhankelijk

van

de

medicamenteus aërosoltherapie zuurstoftherapie

Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel 

 

De meeste patiënten zijn reeds van hogere leeftijd. De kenmerken van deze patiënten zijn: o een multiple pathologie o neiging tot polyfarmacie o een zeer zwakke homeostase o vaak psychosociale problemen o een neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid o dikwijls financiële problemen Op een SP-dienst is er geen leeftijdsgrens De meeste patiënten zijn zwaar zorgbehoevend

Holterregistratie, EKG, labo RR controle

CT hersenen, labo

labo. Rx. sputumOZ

EEG,


7 De meest voorkomende verpleegactiviteiten Behandelingen 













Ademhalingsstelsel o O2 –therapie, aërosoltherapie, stimulatie tot opzitten, toedienen medicatie, ademhalingskiné door kinesist evenals tappotage Bloedsomloopstelsel o stimuleren om zowel passieve als actieve oefeningen te doen afhankelijk van de pathologie o toedienen medicatie o Aanbrengen van dauers, anti-embool kousen Spijsverteringsstelsel o stimuleren om op te zitten, eventueel rond te lopen, voeding aangenaam maken, zorgen voor een rustige omgeving, ongemakken voorkomen Urogenitaal stelstel o zorgen voor lediging van de blaas, vb. sondage o zorgen voor een goede houding tijdens het urineren, privacy, medicatie (op doktersvoorschrift) om blaasatonie op te heffen, water te laten lopen (werkt suggestief op urineren), geen te koude bedpan geven, eventuele pijn verlichten o bladderscan o Observatie stoelgangsfrequentie, aspect, consistentie,… Huid en zintuigen o zorgen voor een intacte huid, is deze reeds beschadigd (wonden) erop toezien dat herstel bekomen wordt. (wondzorg, drukopheffende/verlagende maatregelen,… Medicamenteuze toedieningen o zorgen voor de juiste medicatie, juiste dosis, juiste manier van toedienen, juiste tijd en juiste patiënt (IM-IV-SC-PO) Bijzondere technieken

Voedsel en vochttoediening:         



Aandacht voor goede mondhygiëne Nagaan of de patiënt geen slikproblemen heeft , is logopedie reeds gestart? Zorgen voor een goede rechtzittende houding en positionering van het hoofd Controle van het gebit : soms zijn gebitsaanpassingen nodig! Zorgen voor een aangepaste voeding Eten geven volgens patiënt zijn ritme. Patiënt voldoende vocht geven SOS aanvullende voeding starten (voedende pap…) Bij infuustherapie o aandacht voor hygiëne en steriliteit bij plaatsen van infuus – bij de manipulatie ervan o plaatsen in minst mobiele arm (belangrijk! Niet bij CVA) o risico van overvulling voorkomen (gebruik van infuuspomp dosiflow) o voorkom onnodig herprikken van het infuus (goede fixatie) Bij sondevoeding  maagsonde  gastrostomiesonde o vermijden van beschadiging neusvleugel o voorkomen slikpneumonie (minimaal 30° houding, niet plat liggen) o voedings-/vochtbalans


8 Mobiliteit:    

Wisselhouding in bed, zetel of rolstoel om de 4 uur Gebruik van anti-decubitusmateriaal, tillift, draaischijf, spalken, positioneringskussen,… Kiné inschakelen voor passieve mobilisatie Ergo inschakelen (transfers oefenen, hulpstukken)

Hygiëne:         

Geven van een bedbad / toilet aan de lavabo Geven van een douche Haarwassing Aandacht voor detailzorgen (oog-, oor-, neus-, hand-, mond-, navelhygiëne) Geven van bad in aangepaste badkamer Dagelijks kledij en regelmatig luier wisselen Respecteer privacy ADL training door ergo Stimuleren tot zelfzorg.

Fysieke beveiliging  



Steeds zorgen voor beveiliging, bij onrustige patiënten fixatiemateriaal aanwenden zoals een lendengordel,bekkengordel, polsbinders, verpleeglaken,… . Nagaan of de pat. voldoende veilig ligt in bed. Is dit niet het geval dan brengt men bedsponden aan. Is dit nog niet voldoende, moet men overleggen om eventueel fixatiemateriaal aan te brengen. (verpleeglaken geniet de voorkeur). Er voor zorgen dat het belsignaal altijd in het bereik van de patiënt ligt.

Woordverklaring & gebruikte afkortingen Afasie Apraxie CI CVA Dysartrie Dysfagie EPI Hemianopsie Hgt MID MRSA Neglect PI TIA UWI VKF ICB

Taalstoornis Stoornis in het doelgericht handelen Centraal infuus Cerebraal Vasculair Accident Spraakprobleem, stoornis in de spraakverstaanbaarheid Slikstoornis Epilepsie Verlies van een gezichtshelft Hemoglucotest Multi Infarct Dementie Multi Resistente Staphylococcus Aureus Gestoorde perceptie of volledig verlies van een hemiplegische kant Perifeer infuus Trans Ischemisch Accident Urineweginfectie Voorkamerfibrillatie Intra craniële bloeding


9

ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING Dagschema Op onze afdeling werken we per unit (2). De dienstverantwoordelijke wijst de patiënten dag per dag toe. Vroegdienst: Elke vroegdienst beschikt over een mobiel telefoontoestel (DECT) V 1 : 8822 verantwoordelijk voor kamer 1 t.e.m. Kamer 6 = unit 1 V 2 : 8922 verantwoordelijk voor kamer 7 t.e.m. Kamer 14 = unit 2 06.30u

V1 : overdracht van de nachtdienst Medicatiecontrole V2 : Medicatiecontrole Overdracht van de nachtdienst Na overdracht verdere medicatiecontrole

07.00u – 08.00u

08.00u - 8.15 u 08.15u - 11.15u

11.15u - 11.30 u 11.30u – 12.00u 12.15u – 13.15u

13.30u – 14.00u 14.00u – 14.12u 14.12u

Infuuscontrole + Medicatie en sondevoeding toedienen Patiënt installeren voor het ontbijt Ontbijt wordt opgediend, Vpk geeft voeding aan patiënt Invullen van de voedingsbalans overdracht per unit Verzorgen van patiënten verslaggeving onmiddellijk na verzorging van de patiënt + invullen en aanpassen van de zorgplanning Bedpannen en urinaals verzamelen in utility Pauze Controleren, aftekenen van de medicatie van 12 u en 14 u Uitdelen van medicatie van 12 u Helpen eten geven / afdienen Patiënten installeren in bed of relaxzetel Patiënten naar toilet brengen of incontinentiecontrole Invullen voedingsbalans Overdracht naar L dienst per unit Uitdelen medicatie van 14 u Einde vroegdienst


10 Dagdienst: DECT 8623 08.00u 08.15u

11.45u 12.45u – 15.00u 15.00u

16.30u 17.00u 17.57u

Overdracht Start verzorging Baden en detailzorgen Registreren van verpleegactiviteiten Karren opruimen + aanvullen middagmaal opdienen en eten geven afdienen + invullen voedingsbalans pauze Verzorging van patiënten patiënten naar het toilet brengen  eventueel wondverzorging, sondages, lavementen Levering apotheek controleren en wegsteken hulp straat 123 Opdienen van avondmaal en eten geven Afdienen avondmaal + invullen voedingsbalans Einde dagdienst

½ Dagdienst: 08.00u 08.15u 8.15u 11.45u 11.51

Overdracht Start verzorging Baden en detailzorgen Registreren van verpleegactiviteiten Karren opruimen + aanvullen middagmaal opdienen en eten geven Einde ½ dagdienst

Laatdienst: Elke laatdienst beschikt over een mobiel telefoontoestel (DECT) L 1 : 8822 verantwoordelijk voor kamer 1 t.e.m. Kamer 6 L 2 : 8922 verantwoordelijk voor kamer 7 t.e.m. Kamer 14 13.30u 14.00u

15.30u 16.00u 16.30u 17.30u - 17.45u 18.30u

overdracht van V naar L per unit aanvang namiddagverzorging  patiënten naar het toilet brengen  eventueel wondverzorging, sondages, lavementen Verpleegdossier invullen Controle medicatie 16 u, 18 u en 20 u Uitdelen van medicatie van 16.00u Opdienen en eten geven, afdienen + invullen voedingsbalans Pauze Avondverzorging  patiënten naar bed brengen  patiënten naar toilet brengen  urinezakken legen Verslaggeving, invullen en aanpassen zorgplanning Medicatie uitdelen Aanvullen en opruimen karren (linnenzakken, vuilniszakken)


11 20.45u 21.12u

overdracht naar nacht Einde laatdienst

Nachtdienst: 20.45 u 21.00u 21.15 u

overdracht Controle slaapmedicatie Uitdelen slaapmedicatie Incontinentieronde Medicatie voor de nacht klaarzetten Bij ontslagpatiënten medicatie klaarzetten voor ontslag Bestelling apotheek op dinsdag- en woensdagnacht Nachtronde (met mobiele Vpk) patiënten droogleggen bedpan aanreiken wisselhouding geven patiënten die nuchter moeten zijn, drinken en voeding wegnemen, en er op attent maken. Nuchter aanduiden op bed. Opmaken van nachtverslag Medicatieblaren afdrukken Invullen en aanpassen van de Orbis zorgplanning 2de nachtronde (met mobiele Vpk) patiënten droogleggen bedpan aanreiken wisselhouding geven parameters waar nodig urinezakken legen + noteren Bloedafname Orde en netheid van de labokar verzekeren Uitdelen medicatie Klaarzetten verzorgingskarren, linnenkarren, koffiekannen,… Overdracht naar vroegdienst Einde nachtdienst – slaapwel!

24.00 u

04.30 u

05.30 u 06.30 u 6.45 u

Diensturen verpleegkundigen Dagdienst ½ dagdienst Vroegdienst Late dienst Nachtdienst

8u 8u 8u 06u30 13u15 20u45

tot tot tot tot tot tot

17u57 16u42 11u51 14u12 20u57 06u45

(2u15 pauze) (1u pauze) (geen pauze) (geen pauze) (geen pauze)

Diensturen studenten De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.


12 Afdelingsgebonden tips  Bij positioneren van patiënt zorgen voor een goede houding  onder verlamde arm kussen en spalk aanbrengen,… .  Bij vrije momenten kan je deze steeds gebruiken voor volgende aktiviteiten: o Nagels knippen o Wat gaan praten met patiënten o Werking van medicatie opzoeken o …..  Bij het geven van voeding letten op volgende zaken: o Goed rechtzittende houding o Nakijken of er een voedingsadviesblad is opgemaakt door logo. Dit steeds volgen! o Steeds goed laten slikken o Steeds zorgen dat de mond leeg is vooraleer de kamer te verlaten o Nooit het eten laten doorslikken met water o Invullen vocht- en voedingsbalans

Orbis Op deze afdeling in AZ Sint-Lucas werkt men met het nieuwe elektronisch verpleegkundig dossier Orbis. Om al eens een zicht te krijgen hoe dit systeem werkt en in elkaar zit, stellen we online een e-learning module ter beschikking. Deze e-learningmodule is opgedeeld in verschillende lestopics waarin aan de hand van schermfilmpjes en geanimeerde presentaties wordt getoond hoe het elektronisch verpleegdossier binnen AZ Sint Lucas werkt. Deze e-learningmodule kun je bereiken via http://www.lereninazstlucas.be


13

BIJLAGE Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling

Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 fax 09/224 61 10 [email protected]

vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 56 10 [email protected]

WERKPOSTFICHE STAGIAIRS in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Verpleegafdeling VK 300 straat 122 Typefunctie : Verpleegkundige - zorgkundigen Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde

LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Verpleegafdeling VK 300 straat 122 - Welke machine, transportmiddel, producten : …………………………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige/zorgkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken

LUIK B

Risico’s en hinder(2)  val  op de begane grond  van hoger gelegen vlak     

prikwonden/snijwonden verbrijzelingen rondvliegende scherven brandwonden elektrische risico’s

 val van voorwerpen  geïsoleerd werk  andere …………………. …………………………………………….

 lawaai  trillingen  warmte  koude  vochtigheid  chemische hinder  spatten  stof  gassen, dampen

Verplicht medisch toezicht(3)  risico beroepsziekten :  fysisch……………………………..  chemisch…………………………..  biologisch………………………….  longaandoening…………………  huidaandoening………………..  veiligheidsfunctie? : ………………………………………………………..  contact met voedingswaren  gebruik van beeldschermen(4)  manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel)  inentingen/test :  tetanus  tuberculoses  hepatitis B  andere :……………  ioniserende stralingen


14 noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL aard v/h gericht onderzoek…………………………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker)  broekpak/schort/andere : broekpak of schort  ademhalingsbescherming (type) :…………………………………..  veiligheidsschoenen (type) :……………………………………………..  oorkap/oorpropjes (type) :……………………………………………..  handschoenen (type) : PVC of Latex  helm/kapje (type) : ………………………………………………………….  bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten  andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening nemen werkpost.

Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te

Datum : Datum :   (1)

indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden (2)

geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse

(3)

aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer (4)

gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt (5)

algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité


15

MEDISCHE TERMINOLOGIE Etymologie ALGEMEEN a-

zonder

dys-

wijst op een stoornis

-ectomie

wegname

intra-

in

-itis

ontsteking

logos ( -logie, -loog)

leer

pathos ( -pathie)

lijden

poly-

veel

CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)

hart

cardiologie leer of studie van de hartziekten cardiopathie het lijden aan een hartziekte vas- (afgeleid van het Latijn)

(bloed)vat BLOED- EN LYMFESTELSEL

hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)

bloed

RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)

houdt verband met de luchtpijp tracheitis ontsteking van de luchtpijp

bronch- (afgeleid van het Latijn)

wijst op een luchtpijpvertakking bronchitis ontsteking van de luchtpijpvertakking

pneum-, pneumon- ( van het Grieks)

houdt verband met de long

pneumectomie wegnemen van de long pneu (van het Grieks)

houdt verband met het ademen apnoe toestand waarbij tijdelijk het ademen


16 ophoudt dyspnoe een moeilijke ademhaling polypnoe snel en veelvuldig ademen SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)

mond stomatologie studie van de mondaandoeningen stomatitis mondslijmvliesontsteking

gastr- (afgeleid van het grieks)

wijst op maag gastrectomie wegnemen van de maag gastritis maagontsteking

enter- (afgeleid van het Grieks)

darm enteritis darmontsteking

gastro-enteritis ontsteking van maag en darm hepat- (afgeleid van het Grieks)

lever hepatitis infectie aan de lever

UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de nier

ur- (Grieks)

wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn) urineleider

cyst- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de blaas cystitis blaasontsteking

uterus (Latijn)

baarmoeder

hyster- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met de baarmoeder

hysterectomie wegnemen van de baarmoeder gynaec- (afgeleid van het grieks)

wat verband houdt met de vrouw

gynaecologie vrouwenziekten ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)

zenuw neurologie studie van de zenuwen, zenuwziekten

encefal- (afgeleid van het Grieks)

hersenen

cerebr- (afgeleid van het Latijn)

hersenen

psych- (afgeleid van het Grieks)

ziel


17 psychiatrie tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen OSTEOMUSCULAIR STELSEL oste- (afgeleid van het Grieks)

houdt verband met het been

muscul- (afgeleid van het Latijn)

spier

intramusculair inspuiting in de spier artr- (afgeleid van het Grieks

gewricht artritis gewrichtsaandoening

pod- (afgeleid van het Grieks)

voet podologie studie van de voet

thorac (afgeleid van het Latijn)

borstkas

OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)

oor otitis oorontsteking

rin- (afgeleid van het Grieks)

neus

oftalm- (afgeleid van het Grieks)

oog

dermat- (afgeleid van het grieks )

heeft betrekking op de huid dermatoloog dokter in de huidziekten

cut- (afgeleid van het Latijn)

huid

subcutane injectie

inspuiting onder de huid PREFIX

Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-

helft hemiplegie verlamming van een lichaamshelft

uni-, mono-

één

bi-, di-

twee

tri-

drie

oligo-

weinig oligofrenie weinig verstand, een verstandelijke handicap

poly-, multi-

veel polypnoe veel en snel ademen


18 Afmeting micro-

klein micro-organisme klein organisme, bijv. een bacterie

macro-

groot macroscopisch wat te zien is met het blote oog

mega-, megalo-

groot

Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-

zelf

homo-, iso-

gelijk homoseksueel Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht isomorf dezelfde vorm

hetero-

ander hetero-anamnese bevraging van een familielid

anti-

tegen antibioticum tegen de ziekte

Graad / hoedanigheid hypo-

onder, te weinig, onvoldoende hypotensie te lage bloeddruk

hyper-

boven, te veel, overdreven hypertensie te hoge bloeddruk

dys-

moeilijkheid, stoornis dyspnoe moeilijke ademhaling

Ontkenning a-, an-

zonder, gebrek aan anemie bloedarmoede

in-, im-

niet incontinentie niet kunnen ophouden van urine

Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-

in, binnen intramusculair in de spier

e- ec-, ex- exo-

uit, buiten


19 inter-, meso-

tussen, in het midden

Snelheid brady-

traag bradycardie trage hartslag

tachy-

snel tachycardie snelle hartslag

Tijd ante-, pre-, pro-

voor prematuur vroeggeboorte

post-

na posttraumatische stress stress na een trauma SUFFIX

-algie

pijn gastralgie maagpijn

-ectomie

wegnemen

-emie

houdt verband met bloed glycemie suikergehalte van het bloed

-fobie

vrees claustrofobie vrees voor kleine ruimten

-geen, -genese

ontwikkeling, vorming pathogeen ontwikkelen van een ziekte

-itis

ontsteking cystitis blaasontsteking

-manie

drang kleptomanie neiging tot stelen

-pathie, -paat

aandoening cardiopathie hartlijden

-scopie

onderzoek gastroscopie maagonderzoek

-therapie

behandeling farmacotherapie behandeling met medicatie


20 Woordenschat

A Abces

etterbuil, ophoping van pus in het lichaam

Abnormaal

afwijkend van de norm

Abortus

miskraam

Abrasie

schaafwond

Abrupt

plotseling

Absence

kortstondig bewustzijnsverlies

Absorptie

opname

Abstinentie

onthouding van medicijnen, alcohol, drugs

Accidenteel

toevallig, of als gevolg van een ongeluk

Acne

puistjes

Activeren

werkzaam maken

Acuut

plotseling en hevig

Adolescent

puber, jeugdig persoon

Adult

volwassene

Afasie

spraakstoornis

Agitatie

opwinding

Alert

oplettend

Allergie

overgevoeligheid

Amnesie

geheugenverlies

Analyse

ontleding

Anamnese

vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Anesthesie

verdoving of narcose

Anorexia

magerzucht, eetstoornis

Antibioticum

geneesmiddel dat bacterien doodt

Antidepressivum

middel tegen ziekelijke neerslachtigheid

Apathie

lusteloosheid

Artrose

gewrichtsaandoening

Autonoom

zelfstandig


21

B Biopsie

een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek

Bronchitis

ontsteking van de luchtpijptak

C Carcinoom

kankergezwel

Cardiaal

met betrekking tot het hart

Caries

tandbederf

Causaal

oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)

Cellulitis

ontsteking van het onderhuidse bindweefsel

Celmembraan

wand, omhulsel van de cel

Cerebraal

met betrekking tot de grote hersenen

Cerebrovasculair

met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen

Chemotherapie

behandeling van kanker met medicijnen

Chirurgisch

operatief

Cholesterol

lichaamsvet

Chronisch

van lange duur

Circulatie

(bloeds)omloop

Classificatie

indeling, rangschikking

Cognitief

met betrekking tot het denkproces

Coitus

geslachtsgemeenschap

Combinatie

verbinding

Complex

ingewikkeld

Complicatie

bijkomende ziekte

Conceptie

bevruchting

Conditie

toestand waarin iemand verkeert

Contraceptivum

voorbehoedsmiddel

Convulsie

stuip, toeval

Coronair

m.b.t. de kransslagaders van het hart

Correlatie

samenhang

Crisis

ernstige ziekteaanval

Criterium

toets, een reden


22 Curatief

genezend

Curve

kromme lijn

Cyclus

terugkerende regelmatige reeks

Cytoplasma

celvloeistof

Cyste

holte gevuld met vocht

D Decubitus

doorligwond

Deficit

gebrek

Delirium

acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Dementie

geestelijke achteruitgang

Dermatologisch

met betrekking tot de huisziekten

Detectie

opsporing, ontdekking

Diabetes

suikerziekte

Diagnose

vaststelling van een ziekte

Distilleren

zuiveren

Donor

degene die zijn orgaan afstaat

Dosis

hoeveelheid van een geneesmiddel

Drainage

vochtafvoering

E Echografie

beeld van organen

Eczeem

oppervlakkige huidaandoening

Effectief

doeltreffend

Efficiënt

doelmatig

Ejaculatie

zaadlozing

Elastisch

rekbaar

Elektro-Encefalo-Grafie

beeld van de elektrische hersenstroom

Elektrocardiografie

onderzoek van de elektrische activiteit van het hart

Eliminatie

verwijdering

Embolie

bloedvatverstopping

Embryo

vrucht in het moederlichaam

Emesis

braken


23 Emfyseem

longaandoening

Emotioneel

gevoelsmatig

Epidemie

besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een bevolkingsgroep

Epilepsie

vallende ziekte, toevallen

Equivalent

gelijkwaardig

Etiologie

leer van de ziekteoorzaken

Euforie

verhoogd gevoel van welzijn

Evaluatie

beoordeling

Evolutie

ontwikkeling

Excessief

overdreven

Excitatie

opgewondenheid

Extern

uitwendig

F Faeces

ontlasting

Fataal

noodlottig

Fenomeen

verschijnsel

Fertiliteit

vruchtbaarheid

Fixatie

vasthechting

Fobie

ziekelijke vrees

Fractuur

been(bot)breuk

Fysisch

lichamelijk

G Genetisch

met betrekking tot de erfelijkheid

Genitaal

met betrekking tot de geslachtsorganen

Geriatrisch

medische zorg voor de oudere mens

Gradueel

trapsgewijs

Gynaecologisch

met betrekking tot de vrouwenziekten

H Hallucinatie

zinsbedrog, waanvoorstelling

Hemopathie

bloedziekte

Hepatitis

leverontsteking


24 Homogeen

gelijksoortig

Hygiënisch

met betrekking tot de lichaamszorg

Hyperkinesie

overmatige bewegingsdrang

Hypersecretie

verhoogde afscheiding

Hypersensitiviteit

verhoogde gevoeligheid

Hypertensie

verhoogde bloeddruk

Hyperventilatie

angstige ademhaling

Hypotensie

te lage bloeddruk

Hysterectomie

verwijdering van de baarmoeder

I Identificatie

vereenzelviging

Immaturiteit

onrijpheid

Immobilisatie

onbeweeglijk maken

Immuniteit

onvatbaarheid voor een ziekte

Implantatie

inplanting

Implicatie

verwikkeling

Impotentie

onvermogen tot geslachtsgemeenschap

Impregnatie

binnendringen van de zaadcel in de eicel

In vitro

in een reageerbuis

In vivo

in het levende organisme

Inactief

onwerkzaam

Incidenteel

bijkomend

Incisie

insnijding

Inclusief

met inbegrip van

Incompatibel

onverenigbaar

Incontinentie

onvermogen om urine of ontlasting op te houden

Incubatie

sluimeren van een ziektekiem

Indicatie

aanwijzing

Indicatief

aanduidend

Indirect

niet rechtstreeks

Individueel

afzonderlijk

Inductie

gevolgtrekking


25 Infantiel

kinderlijk

Influenza

griep

Infuus

vochttoediening in de bloedvaten

Inhalatie

inademen van dampen

Injectie

inspuiting

Insomnia

slapeloosheid

Intensiteit

sterkte

Interactie

onderlinge beïnvloeding

Interval

tussenperiode

Interventie

ingreep

Intoxicatie

vergiftiging

Intramusculair

in de spier

Intraveneus

in de ader

Irreversibel

onomkeerbaar

Irritatie

prikkeling

Isoleren

afsluiten

K Katheter

buisje

Kinetisch

wat beweging veroorzaakt

Klinisch

direct voor de arts zichtbaar

L Lactatie

borstvoeding

Latent

sluimerend

Lateraal

aan de zijkant

Leukemie

bloedkanker

Libido

geslachtsdrift

Lipide

vetachtige stof

Lokaal

plaatselijk, van beperkte omvang

Lumbago

lendenpijn

M Malaise

gevoel van onwelzijn

Manie

ziekelijke neiging


26 Manifest

onmiddellijk herkenbaar

Melanoom

kwaadaardig gezwel van de huid

Membraan

dun vlies

Menarche

eerste maandstonden

Meningitis

hersenvliesontsteking

Menopauze

overgangsjaren

Menstruatie

maandstonden

Mentaal

verstandelijk

Metabolisme

stofwisseling

Microbiologisch

met betrekking tot de kleinste levende wezens

Microniseren

verpulveren

Mimiek

gezichtsuitdrukking

Mobilisatie

beweeglijk maken

Modificeren

wijzigen

Monotherapie

behandeling met één geneesmiddel

Morbiditeit

ziektecijfer

Mortaliteit

sterftecijfer

Motorisch

met betrekking tot beweging

Mucus

slijm

Musculair

met betrekking tot de spieren

Mutisme

onvermogen om te spreken

N Narcoticum

verdovend middel

Nasaal

met betrekking tot de neus

Neonataal

m.b.t. de eerste weken na de geboorte

Nervositeit

zenuwachtigheid

Neveneffect

bijwerking

Nihil

niets

O Obesitas

overgewicht, vetzucht

Obsessie

dwangvoorstelling

Obstipatie

moeilijke stoelgang


27 Obstructie

verstopping

Occasioneel

nu en dan voorkomend

Odor

reukzin

Oedeem

waterzucht

Oestrogeen

vrouwelijk hormoon

Oraal

met betrekking tot de mond

Osteoporose

botontkalking

Otitis

oorontsteking

Ovulatie

eisprong

P Palliatief

verzachtend

Parallel

evenwijdig

Paralyse

verlamming

Paranoia

achtervolgingswaanzin

Parese

gedeeltelijke verlamming

Partikel

klein deeltje

Pathologisch

ziekte

Pediatrisch

m.b.t. de kindergeneeskunde

Penetratie

binnendringing door de huid heen

Perceptie

waarneming

Periodiek

regelmatig terugkerend

Peristaltiek

darmbeweging

Permanent

blijvend

Permeabiliteit

doordringbaarheid

Pigmentatie

verkleuring

Placebo

geneesmiddel zonder werking

Placenta

moederkoek

Pneumonie

longontsteking

Populatie

bevolking

Post Partum

na de bevalling

Postnataal

na de geboorte

Postoperatief

na een heelkundige ingreep


28 Posttraumatisch

na een letsel

Potentie

kracht

Potentieel

mogelijk

Predispositie

vatbaarheid

Prematuur

voortijdig

Prenataal

voor de geboorte

Preoperatief

voor de operatie

Preventie

voorkoming (van ziekte)

Prognose

voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte

Progressief

voortschrijdend

Proteïne

eiwit

Prothese

kunstmatig lichaamsdeel

Pseudotumor

schijngezwel

Psychisch

geestelijk

Psychologisch

m.b.t. het gevoelsleven

Psychomotorisch

m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt

Psychose

geestelijke stoornis

Psychosomatisch

m.b.t. het verband tussen geest en lichaam

Punctie

prik

Purgatief

middel tegen verstopping

R Radiografie

fotograferen d.m.v. röntgenstralen

Radiotherapie

bestraling

Recuperatie

herstel van krachten

Referentie

verwijzing

Regressie

achteruitgang

Reïnfectie

hernieuwde besmetting

Renaal

m.b.t. de nier

Repetitief

zich herhalend

Reproductie

vermenigvuldiging

Research

wetenschappelijk onderzoek

Resistent

bestand tegen


29 Respons

antwoord

Retardatie

vertraging, achterstand

Reversibel

omkeerbaar, veranderbaar

Rhinitis

(neus)verkoudheid

Routinematig

zoals gewoonlijk

S Salivatie

speekselvloed

Sarcoom

kwaadaardig gezwel

Secretie

afscheiding

Sedativum

kalmerend middel

Segment

onderdeel

Seniliteit

geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen

Sensorieel

zintuiglijk

Simultaan

gelijktijdig

Solutio

oplossing

Somatisch

m.b.t. het lichaam

Spasme

kramp

Sporadisch

zeldzaam

Sputum

fluim, speeksel

Stase

stilstand

Steriliteit

onvruchtbaarheid

Substitutie

vervanging

Supervisie

toezicht

Suppositorium

zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht

Symptoom

ziekteverschijnsel

Syncope

plotseling bewustzijnsverlies

Syndroom

ziektebeeld

Systematisch

stelselmatig

Systemisch

over het hele lichaam verspreid

T Tendens

neiging, richting van een ontwikkeling

Terminaal

in het eindstadium


30 Tetanus

infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen

Therapie

geneeswijze, behandeling

Thermisch

met betrekking tot warmte

Thoracaal

m.b.t. de borstkas

Thrombus

bloedprop

Tic

zenuwtrek

Tolerantie

verdraagzaamheid

Tonus

spierspanning

Toxicomanie

verslaving aan gifstof

Toxisch

giftig

Tranquillizer

middel dat opwindingstoestanden bedaart

Transfer

overdracht

Transformatie

verandering

Transplantatie

overplanting

Traumatisch

door een letsel ontstaan

Tremor

beving

Trombose

vorming van bloedprop in bloedvat of hart

Tumor

gezwel

U Ulcus

zweer

Uniform

éénvormig

Urgentie

dringende noodzaak

Uterus

baarmoeder

V Vaccinatie

inenting

Variabiliteit

veranderlijkheid

Vasculair

m.b.t. de bloedvaten

Vegetatief

buiten het bewustzijn om

Veneus

m.b.t. de aders

Vertigo

duizeligheid

Viraal

door een virus veroorzaakt

Visioen

droombeeld


31 Visueel

m.b.t. het zicht

Infobrochure voor studenten. Sp Neurologie 2. Straat 122

Recommend Documents