Infobrochure voor studenten
Dienst Spoedgevallen
Straat 32 E0
Inhoudsopgave WELKOMSTWOORD ................................................................................................................................................................. 3 ALGEMENE GEGEVENS ........................................................................................................................................................... 4 Globale omschrijving van de dienst.......................................................................................................................................... 4 Functies .................................................................................................................................................................................... 4 GRONDPLAN ..................................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. PROFIEL VAN DE DIENST ........................................................................................................................................................ 7 Medische pathologieën, behandelingen, onderzoeken ............................................................................................................ 22 Kenmerken van de patiëntengroep .............................................................................................................................................. 23 Instroom ................................................................................................................................................................................. 23 Opnametypering : .............................................................................................................................................................. 23 Reden van aanmelding :..................................................................................................................................................... 23 Verwijzende instantie : ...................................................................................................................................................... 23 De patiënt komt van : ......................................................................................................................................................... 23 Outstroom ............................................................................................................................................................................... 23 Verwijzingsmogelijkheden : ................................................................................................................................................... 24 Niet verwezen .................................................................................................................................................................... 24 Verwezen naar : ................................................................................................................................................................. 24 De meest voorkomende verpleegactiviteiten ............................................................................................................................... 24 Basiszorgen ............................................................................................................................................................................ 24 Behandelingen ........................................................................................................................................................................ 24 Voedsel - en vochttoediening ................................................................................................................................................. 25 Mobiliteit ................................................................................................................................................................................ 25 Hygiëne .................................................................................................................................................................................. 25 Fysieke beveiliging................................................................................................................................................................. 25 Verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose .............................................................. 25 Assistentie bij medische handelingen ..................................................................................................................................... 26 Woordverklaringen en gebruikte afkortingen .............................................................................................................................. 26 ORGANISATIE EN WERKING VAN DE DIENST ................................................................................................................. 27 Algemeen : Dienststructuur en organisatie ............................................................................................................................. 27 Zoneverpleging....................................................................................................................................................................... 28 De triage verpleegkundige (= triage): ................................................................................................................................ 28 De zoneverpleegkundige : ................................................................................................................................................. 29 Overlegstructuren ................................................................................................................................................................... 29 Met betrekking tot de patiënten ......................................................................................................................................... 29 Met betrekking tot de organisatie en werking van de afdeling........................................................................................... 30 Dagschema ............................................................................................................................................................................. 30 Diensturen .............................................................................................................................................................................. 31 Afdelingsgebonden tips .......................................................................................................................................................... 32 Bijlagen ....................................................................................................................................................................................... 33 Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling ...................................................................................................................... 34 Foto’s van de spoed ................................................................................................................................................................ 34 MEDISCHE TERMINOLOGIE ................................................................................................................................................. 35 Etymologie ............................................................................................................................................................................. 35 Woordenschat ......................................................................................................................................................................... 40
WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele ga mma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,... Jouw
interesse speelt alleen maar in je voordeel.
Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,
Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen
Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur
ALGEMENE GEGEVENS Globale omschrijving van de dienst
De dienst “gespecialiseerde spoedgevallenzorg” is in staat de vitale functies te vrijwaren, te stabiliseren en te herstellen en is belast met de opvang van iedereen die er zich aanmeldt, of ernaar vervoerd wordt en waarvan de gezondheidstoestand onmiddellijke verzorging vereist of kan vereisen De opvang omvat : Het onthaal De eerste zorg en indien nodig de vrijwaring, de stabilisatie en het herstel van de vitale functies De diagnostische en therapeutische oriëntatie Eventueel een observatieperiode, beperkt tot 24u, met het oog op de diagnostische en therapeutische oriëntatie Zorg voor de betrokken omgeving: familie, begeleiders, enz. Tel: 09/224.55.50 E-mail:
[email protected] De dienst spoedgevallen bevindt zich in straat 32 van de campus St.-Lucas van het AZ Sint Lucas
Functies
Artsen: o 1. De geneesheren – specialisten, houder van de bijzondere beroepstitel in de urgentiegeneeskunde o 2. De geneesheren, houder van het brevet urgentiegeneeskunde o 3. De huisartsen in beroepsopleiding o 4. De geneesheren – specialisten
Dienstverantwoordelijke - Hoofdverpleegkundige: Lagaert Linda
Team van verpleegkundigen, drager van de Bijzondere Beroepstitel van gegradueerde verpleegkundige in de intensieve zorg en de spoedgevallenzorg
Verpleegkundigen - Stagementoren:
Tim Piens Referentiementor
Bregt Broché Referentiementor
Nicolas Vanderstraeten Referentiementor
Geert Mareen
Koen De Catelle
Geert Rousseeuw
Filip Van Der Heyden
Veronique Verlee
Willem Huyst
Verpleegkundige Instructoren CPR – opleiding : Willem Huyst, Bregt Broché, Tim Piens, Sofie Vandenberghe
Verpleegkundig Medewerker Rampenplanning : Willem Huyst
Referentieverpleegkundigen geriatrie : Criel Willy
Referentieverpleegkundigen wondzorg : De Clercq Peggy
Referentieverpleegkundigen Informatisering en Materiaal : Hoste Donald
Referentieverpleegkundige Provinciale Geneeskundige Commissie: Criel Willy
Referentieverpleegkundige Kindvriendelijke Zorg : Reynvoet Christine, Sarah Coppens
Referentieverpleegkundige Monitoring : Schotte Brecht, Verlee Veronique,
Mugfunctie : alle verpleegkundigen met bijzondere beroepstitel en artsen .
o o o o
Logistieke assistenten: voeren ondersteunende taken uit zoals: zorgen voor het voedingsgebeuren zorgen voor het patiëntenvervoer aanvullen van materiaal stockopvolging
Administratieve medewerkers staan in voor : - het administratief dossierbeheer - de toegangsbewaking - de telefooncentrale - het nachtonthaal - tarificatie en facturatie
Onderhoudspersoneel
Grondplan
22
21
19 18
20
17
16
15
14 13 11
12
9 1 B o v e n k a n t d o c u m e n t
2
6
8
10 7
3
4 5
Foto’s 1. Wachtzaal ambulante patiënten
2. Onthaal + werkpost triage & MUG verpleegkundige
3. Triageruimte ambulante patiënten
4.
Pediatrische zone
5. Box pediatrische zone
6. Medicatiekast VANAS triage
7. Garage spoedgevallen
MUG
8. Ingang ambulance patiënten
9. Ingang ambulance patiënten, links triageboxen
Triage ruimtes 1-2-3 voor patiënten die binnenkomen met de ambulance
10.
Triagebox voor patiënten die binnenkomen met de ambulance
11.
Gang spoed
12. Rode zone: Reanimatiezaal opstelling
13. Centraal magazijn
24.
Acting out box
15. verpleegpost Medicatiekast VANAS
Ontvangst verschillende oproepen intern en extern
Centrale monitoring verpleegpost
16. Gele zone
17.
Patiëntenbox gele zone
18. Groene zone
19. Liggende positie groene zone
20. Groene zone: Gipsruimte 1
21.
Groene zone : Gipsruimte 2
22. Groene zone: Fasttrack
PROFIEL VAN DE DIENST Medische pathologieën, behandelingen, onderzoeken Pathologieën + voorbeelden
Meest voorkomende behandelingen Reanimatietechnieken : hartmassage defibrillatie
Meest voorkomende Onderzoeken o Klinisch onderzoek
o
cardiologie: angor, long- oedeem, ritmestoornis-sen
o
o
gastro-enterologie: maag-bloeding
o
o
pneumologie: dyspnoe, pneumonie
o
o
neurologie en neuro- psychiatrie: hemiplegie, depressie, intoxicaties,cva
o
endotracheale intubatie
o Bepaling van de glasgow comaschaal
o
fysische geneeskunde: lumbalgieën
o
manuele beademing
o Bloedonderzoek : veneus, arterieel, one touch
o
nefrologie: complicaties bij dialysepatiënten vb. pneumonie
o
Zuurstoftoediening
o
pediatrie: diarree, koorts
o
Plaatsen van perifere infusen,een centrale en een arterieële lijn
o o
geriatrie: alg. achteruitgang reumatologie: gewrichtspijnen
o
Medicatietoediening: IV, IM, SC, SL, IR
o
Wondverzorgingen
o
oncologie: coloncarcinoma
o
Wondsluiting dmv. Steri – Strips
o
huidziekten: eczeem
o
Hechtingen : met haakjes, met chirurgische draad
o
endocrinologie: hypo/hyperglycemie
o
Aanleggen van synthetische gipsspalken en circulaire gipsen
o
urologie, andrologie : urineretentie, haematurie, nefrolithiasis
o
Aanleggen van zimmeratelle
externe pacing Beademingstechnieken
o
Aanleggen van verbanden : Sterile en Wond beschermend, steunverband, zinklijm- , jones-, dakpan-, clavicula-, adductieverband
o o
Aanleggen van zachte Halskraag Aanleggen van Skintracties vb. bij heupfracturen Puncties thv. de pleura, gewrichten, lumbaal, ascites
o
maxillo-faciale :aangezichtstrauma
o
tandheelkunde: abces
o
plastische: snijwonden
o
orthopedie : heupfracturen
o
vaatchirurgie: diepe veneuze trombose
o
Drainage : thorax-
o o
gynaecologie: miskraam, extrauterine, zwangerschap
o
Sondages : maag-, blaas- maagspoeling
o
abdominale chirurgie: obstructie, rechter - fossa pijn
o
o
ORL: epistaxis, otitis
o
Oogspoelingen
o
oftalmologie: conjunctivitis, vreemd voorwerp in de ogen
o
Behandelen van hypo - en hyperthermie
o
Fixatietechnieken
o
ORL : inbrengen van bloedstelpende wieken, verwijderen van vreemde voorwerpen
o Medische beeldvorming :RX, Echo,CT,NMR o Electrocardiografie
o Urineonderzoek o Afname culturen van :bloed, urine, faeces, sputum, lumbaal vocht,… o o o o
Electro-encefalografie Gastroscopie Bronchoscopie Ophtalmoscopie
o Otoscopie o Otoscopie
Kenmerken van de patiëntengroep Instroom Opnametypering : o o o o o o
Vooraf geplande opname Transfer vanuit een ander ziekenhuis Met ziekenwagen, zonder begeleiding van een MUG Met ziekenwagen 112, zonder begeleiding van een MUG Met ziekenwagen 12, met begeleiding van MUG Transfer met MUG Heli
Reden van aanmelding : o o o
(Arbeids - ) Ongeval Ziekte Bevalling
Verwijzende instantie : o o o o o o
Eigen initiatief Specialist, eigen aan het ziekenhuis Specialist, eigen aan een ander ziekenhuis Huisarts, met verwijsbrief Huisarts, zonder verwijsbrief Huisarts, na telefonische of mondelinge afspraak
De patiënt komt van : o o o o o o o o o o o
Privé – woning Ander ziekenhuis, niet universitair Ander ziekenhuis, universitair Rust – en verzorgingstehuis Psychiatrisch verzorgingstehuis De weg van/naar het werk Op het werk Weg van/naar de school In de school Openbare weg Openbare plaats Sportevenement
Outstroom o o o o o o o o o o
ambulant (huis,...) opname in het eigen ziekenhuis transfer naar een ander algemeen ziekenhuisziekenhuis transfer naar een universitair ziekenhuis opname in een psychiatrisch ziekenhuis sociale opname in het eigen of een ander ziekenhuis weggelopen ontslag op tegenadvies overbrenging met de politionele diensten overleden op de spoedgevallendienst
Verwijzingsmogelijkheden : Niet verwezen Verwezen naar : o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
Spoedgevallendienst Cardiologie Gastro - enterologie Neurologie Pneumologie Geriatrie Algemeen Interne Chirurgie Plastische chirurgie Neurochirurgie Orthopedie Urologie Pediatrie Materniteit/ Gynaecologie Psychiatrie Oftalmologie ORL Algemene chirurgie Andere
De meest voorkomende verpleegactiviteiten Basiszorgen
Installatie, observatie en schriftelijke rapportage van de vitale parameters ( = parameters die informatie geven over de levensnoodzakelijke functies) : o Ademhaling o Hartritme o Bloeddruk (niet – invasief; invasief) o Temperatuur o Glycemiebepaling o Zuurstofsaturatiemeting
Ochtendtoilet bij de 24u – observatiepatiënten
Behandelingen
Ademhalingsstelsel o Aspiratie luchtwegen (B1) o Zuurstoftoediening (B2) o Assistentie bij plaatsing en gebruik van een thoraxdrainage (B2) o Assistentie bij endotracheale intubatie (B2) o Assistentie bij beademing (B2) Bloedsomloopstelsel Hartmassage o Defibrillatie (B2) o Perifere IV-catheterisatie (B2) o Transfusie (B2) Spijsverteringsstelsel o Maagspoeling (B2) o Maagsondage (B2)
Urogenitaal stelsel o Blaassondage (B2) o Blaasspoeling (B2) Huid en zintuigen o Wondverzorging (B2) o Verwijdering van losse corpora aliena uit ogen (B1) o Spoeling van ogen/oren (B2) o Afkoelen van brandwonden o Plaatsen van neuswieken Metabolisme o Toediening van medicatie via diverse toedieningswegen (B2) Tracheaal vb. bij reanimatie Intraveneus Per os Rectaal Aerosoltherapie Bijzondere technieken o Vrijmaken van de luchtwegen door manuele verwijdering van vreemde voorwerpen door aspiratie door extensie door stabiele zijlig door Heimlichtechniek door gebruik van de mayocanule o Externe pacing o Aanleggen van steunverbanden o Aanleggen van gipsverbanden o Aanleggen van tractie op de lange beenderen o Immobilisatie van fracturen o Gebruik van de schepbrancard o Gebruik van de bekkenimmobilisator o Gebruik van het bevrijdingsharnas (KED)
Voedsel - en vochttoediening o o o
Opdienen van maaltijden Opvolgen infuusbeleid, vochtbalans Opvolgen voedsel - en vochtinname per os
Mobiliteit o o
Installeren van de patiënt op de brancard, verbedden van de patiënt met de schepbrancard of rolmatras
Hygiëne o o o
Lichaamshygiëne Mondzorg Aanleggen van pamper
Fysieke beveiliging o o
Gebruik van fixatiemiddelen, onrusthekkens (B2) Isolatiemaatregelen (B2)
Verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose o o o o o
Gebruik van apparaten voor observatie van de verschillende functiestelsels (B2) vb. Electrocardiografietoestel, monitortoestel,... Bloedafname Urineonderzoek Verpleegkundige anamnese Monitoring
Assistentie bij medische handelingen o o o
Hulp en toezicht tijdens anesthesie (B2) Voorbereiding / hulp en instrumenteren bij medische en chirurgische ingrepen (B2) vb. wondhechting, lumbaalpunctie, thoracaaldrainage,.. Assistentie bij het plaatsen van centrale en arteriële lijnen
Woordverklaringen en gebruikte afkortingen AAT AB ALO AMI AO APTT
achteruitgang algemene toestand antibiotica akuut long oedeem acuut myocard infarct Arbeidsongeval activated partial tromboplastine time
BIPAP BS BPPV
biphasic (or bilevel) positive airway pressure blaassondage Benigne paroxismale positievertigo
CA CI COPD Cor.dec. CPR CVA CVD CWZ
carcinoom centraal infuus chronic obstructive pulmonary disease cor decompensatie cardio Pulmonale Resuscitatie cerebrovasculair accident centraal veneuze druk cervicale wervelzuil
DAO DNR DVT DWZ
dienst arbeidsongevallen do not resuscitate of reanimate diepe veneuze trombose dorsale wervelzuil
EEG EKG G.I.klacht GCS GE
electro-encephalogram electrocardiogram gastro-intestinale klacht glasgow Coma Scale gastro-enteritis
HCT HGT HCG
hematocriet hemoglucosetest humaan choriongonadotrofine
Inf. II IO IV
Infuus Intra infuus Intra Osseus infuus Intraveneus
KED
kendrick extrication device
LP LVH LWZ MUG
lumbale punctie linker ventrikel hypertrofie lumbale wervelzuil mobiele urgentie groep
NMR NSP NTR 1 – 2 – 3 OAP OOHCA OON
nucleaire magnetische resonantie nierslagpijn niet te reanimeren
Par. PAT PCA-pomp PI PIP PM Psy PTCA
parameters paroxismale atriale tachycardie patiënt controlled analgesia pomp perifeer infuus pulsus irregularis perpetuus pacemaker psychiatrie percutane transluminale coronaire angioplastiek
RBBB RSP RBPA
right bundle branch block of rechter bundeltakblok retro sternale pijn
S &V SC SL SPGD SV
slagen en verwondingen subcutaan sublinguaal spoedgevallendienst sondevoeding
TD TIA TPN
thoraxdrain transient ischemic attack total parenteral nutrition
UWI
urineweginfectie
VES VKES VKF VKO VT
ventriculaire of kamerextrasystolen voorkamerextrasystolen voorkamerfibrillatie Verkeersongeval ventrikeltachycardie
WPW
wolff-parkinson-white syndroom
onstabiele angina pectoris out of hospital cardiac arrest onderzoek onder narcose
Rood Bloedverlies Per Anum
ORGANISATIE EN WERKING VAN DE DIENST Algemeen : Dienststructuur en organisatie De architecturale design gebeurde volgens de noden van de zorgvrager. De infrastructuur is zo opgevat dat er een afzonderlijke WALK – IN gecreëerd is voor de patiënten welke zich niet met een ziekenwagen aanmelden. Deze toegang is tevens de NACHT - IN – en UITGANG voor het ziekenhuis tussen 21u en 07u. Het vervoer via de dienst 100 en het dringende ziekenvervoer bereiken de dienst via de dubbele toegangspoort, volgens het principe WAY – IN; WAY – OUT.
Doorstroommanagement Teneinde het INSTROOM-, DOORSTROOM-, en UITSTROOMPROCES van het patiëntenaanbod vlot te laten verlopen, doeltreffend om te gaan met de schaarse behandelcapaciteit en gebaseerd op binnen – en buitenlandse literatuur, is de optie genomen om te werken volgens de principes van TRIAGE. Bij triage, zal men de patiënten oriënteren naar een zone op basis van de ernst van de gezondheidstoestand, teneinde een optimale behandeling in te zetten. De uitvoering van TRIAGE door de verpleegkundige, omvat het systematisch verzamelen van gegevens om de urgentie van de zorgvraag in te schatten. Het triagemodel berust op de classificatie van de patiënten in vijf urgentiecategorieën, uiteenlopend van hoog – urgent, urgent tot laag – urgent. Elke urgentiecategorie heeft een kleur, een naam en een tijdsindicatie voor de behandeling. Het classificeren gebeurt aan de hand van een vast stroomschema = Manchester triage. Zorgzones Op de vijf urgentiecategorieën zijn de zorgzones geënt : Rode zone : binnen de rode zone worden patiënten met onmiddellijk levensbedreigde of instabiele vitale functies toegewezen, die onmiddellijke medisch – verpleegkundige behandeling vereisten. vb. polytraumapatiënt, patiënt met dreigend infarct,... Oranje zone: aan de oranje zone worden patiënten met instabiele vitale functies toegewezen waar beademing niet onmiddellijk zal nodig zijn vb. patiënt met cerebrovasculair accident, patiënt in anafylactische shock,… Gele zone : binnen de gele zone worden patiënten toegewezen waarvan de toestand niet – onmiddellijk levensbedreigend is, doch waarbij medisch – specialistische behandeling nodig is. vb. patiënt met vermoeden van nierkoliek,... Groene zone : aan de groene zone worden de patiënten met een niet – urgente zorgvraag toegewezen. In deze zone wordt onderscheid gemaakt tussen de pathologie welke een liggende positie vereist, vb. patiënt met een vermoeden van een fractuur aan de middenvoet, en pathologie waar een zittende positie aanvaardbaar is, vb. ontsteking aan de vinger,... Blauwe zone: aan deze zone worden patiënten toegewezen waarbij het klachtenpatroon GEEN ACUUT beeld is , waarbij de vitale parameters perfect in orde zijn én waarbij een buitengewone arts de verdere behandeling kan afronden
Zoneverpleging De zoneverpleegkunde is een praktijkrelevante vertaling van het concept patiëntentoewijzing uit de integrerende verpleegkunde. De verpleegkundige is gedurende de shift verantwoordelijk voor de zorgcoördinatie en de zorguitvoering.
De triage verpleegkundige (= triage): o o o o o o o o o o o o
zorgt voor de opvolging van de totale patiëntenflow : instroom, doorloop, uitstroom triëert de patiënten op basis van het triagemodel reguleert de patiëntencontacten van de spoedartsen en de artsen –specialisten volgt het medisch – verpleegkundig zorgproces op van alle patiënten centraliseert de aanvragen voor Medische beeldvorming centraliseert de aanvragen voor Klinisch Labo verzorgt de informatie en communicatie naar de patiënten, de familie en de externe diensten, vb. politionele diensten,... neemt organisatorische beslissingen vormt een duo – team met de administratieve medewerker - walk - in is de eindverantwoordelijke van het triageproces en het zorgverloop, ten alle tijden start, volgt op en finaliseert de administratieve opdrachten welke patiëntgerelateerd zijn vb. het intakedocument, het medisch dossier, het verpleegkundig zorg – en observatiedocument, het geneesmiddelenvoorschrift.
De zoneverpleegkundige : o o o o o o o
is verantwoordelijk voor de zorgcoördinatie en de totaalzorg van de patiënten in de zone volgt de beslissingen van de triage verpleegkundige reguleert, in overleg met de triage verpleegkundige de patiëntencontacten van de spoedartsen en de artsen - specialisten verzorgt de relatie patiënt – familie - begeleiding verzorgt de administratieve opdrachten, welke patiëntgerelateerd zijn, vb. intakedocument, verpleegkundig zorg – en observatiedocument, geneesmiddelenvoorschrift,... zorgt voor de aanvulling van het gebruikte materiaal in de zone ondersteunt de collega’s in de aanpalende zone
Overlegstructuren Met betrekking tot de patiënten Overdracht : is een formele gesynthetiseerde informatie - uitwisseling over een patiënt tussen twee personen (i.e. verpleegkundigen), waarbij relevante informatie omtrent anamnese, diagnosestelling, uitgevoerde en te plannen onderzoeken, behandelende artsen, psychosociale aspecten, uitgevoerde technische handelingen op een mondelinge en/of schriftelijke manier gebeurt.
Triage verpleegkundige bij het onthaal van de patiënt
Mondelinge en schriftelijke overdracht tussen de ambulanciers en de triage verpleegkundige Mondelinge overdracht tussen de administratieve medewerker en de triage verpleegkundige
Bij elke dienstwissel : om 06.30 uur : tussen de vroegdienst en de nachtdienst om 13.30 uur : tussen de vroegdienst en de laatdienst om 20.45 uur : tussen de laatdienst en de nachtdienst Overdracht tussen de coördinerend verpleegkundige en de zoneverpleegkundige, na bvb. het ontvangen van een nieuwe patiënt
Verpleegkundig – interdisciplinair
Verpleegkundigen spoed naar de verpleegkundigen van de afdeling Mondelinge overdracht van alle relevante patiënteninformatie van de zoneverpleegkundige naar de unit-verpleegkundige van de afdeling Telefonische overdracht van alle belangrijke informatie van de zoneverpleegkundige naar de unit-verpleegkundige van de afdeling Artsen naar de verpleegkundigen spoed Wederzijdse patiënteninformatie uitwisseling zowel telefonisch als mondeling Doorgeven van instructies : mondeling en schriftelijk Multidisciplinair overleg Overleg met de medewerkers van : o huishoudelijke dienst o klinisch Labo o opnamedienst o medische beeldvorming o biotechniek o dienst patiëntenbegeleiding : sociale – en spirituele begeleiding
Instrumenten zijn: Informaticaondersteuning : MedLucas, Intranet, Pacs, ER-line,...
Het patiëntendossier bestaande uit : o medisch : document voor anamnese, diagnosestelling en behandeling medisch instructieblad verwijsbrief door (huis)arts o
verpleegkundig : intakedocument zorg – en observatieblad geneesmiddelenvoorschrift
o
administratief : intakedocument facturatiedocument
Met betrekking tot de organisatie en werking van de afdeling o Teamvergadering : 3 à 4 x per jaar o Werkgroepen ad hoc : vb. Werkgroep functie –en competentieprofiel o Zorggroep 4 : elke 4e woensdag van de maand o Werkoverleg ZORG : wekelijks met het diensthoofd Zorg o Werkoverleg MEDISCH : wekelijks met het Medisch diensthoofd
Dagschema Eigen aan een spoedgevallendienst is de ongeplandheid, waarmee de medisch - verpleegkundige opdracht dient vervuld te worden. Het dagschema is hierdoor heel flexibel. Vroegdienst 6u30 - 6u45 7u00 - 8u00 7u30 - 8u30 11u00 13u30 - 14u00 Laatdienst 13u30 - 14u00 Bij het aanvangen van de shift 20u45 - 21u10 Nachtdienst 20u45 - 21u10 Bij aanvang van de shift 6u30 - 6u45
Patiëntenoverdracht per zone en visuele controle van de patiënten die aanwezig zijn op de dienst. Controle van de zones en de MUGwagen aan de hand van de checklijsten; aanvullen van o.a. polytraumasets Ochtendtoilet, ontbijt en verzorging van de patiënten die overnacht hebben op de spoedgevallendienst Warme maaltijden worden besteld en opgediend aan patiënten die langdurig verblijven op de spoedgevallendienst Patiëntenoverdracht
Patiëntenoverdracht per zone en visuele controle van de patiënten die aanwezig zijn op de dienst Controle van de zones en de MUGwagen; aanvullen van o.a. polytraumasets Patiëntenoverdracht
Patiëntenoverdracht per zone en visuele controle van de patiënten die aanwezig zijn op de dienst Controle van de zones en de MUGwagen; aanvullen van o.a. polytraumasets Patiëntenoverdracht
Diensturen Diensturen verpleegkundigen :
V = vroege shift: 6u30 – 14u12 (geen rustpauze) L = late shift: 13u30 – 21u12 ( geen rustpauze) N = nacht shift: 20u45 – 6u45 D = dag shift : 8u30 12u30 – 13u30 – 17u12
De diensturen van alle studenten worden gepland in onderling overleg met dhr. Piens Tim, dhr. Broché Bregt en dhr Vanderstraeten Nicholas, verpleegkundige stagementoren en worden centraal geregistreerd op intranet, welke raadpleegbaar is via de pc’s. Via intranet Organisatie Personeel en organisatie Studenten Uren studenten 20..’ Str 32 !!!Bij openen, Alleen lezen aanduiden!!!
Op deze werklijst kan je de uren raadplegen en zien in welke zone je staat.
Er hangt een aparte weeklijst uit met de verdeling van de studenten over de zones. Deze weeklijst hangt bij de weeklijst van de verpleegkundigen. Diensturen studenten verpleegkunde : V : 6u30 – 14u30 L: 13u30 - 21u30 D: 8u30 – 17u N : 20u45 - 6u45 Diensturen ambulanciers in opleiding en andere studenten (o.a. : Hoger Zeevaartschool, Koninklijke School van de Medische Dienst) V : 8u-16u L: 13u - 21u N : 22u - 6 u PAUZE IN DE V-DIENSTEN OM 12 U : 30 MINUTEN IN HET RESTAURANT
Afdelingsgebonden tips o
Draag géén juwelen en/of halskettingen
o
Zorg ervoor dat je een notitieboekje bij hebt
o
Schrijf de leerdoelen schriftelijk uit en bespreek deze op Dag 1 met de stagementor
o
Bij enige twijfel omtrent handelingen e.a., stééds terugkoppelen naar de stagementor
o
Kijk de aangeleerde technieken na voordat u de stage aanvangt
o
Neem géén telefoons op zonder begeleiding van de stagementor
o
Gebruik nooit de MUG telefoon (geel), Hotline telefoon (rood) of de Reafoon VK (blauw)
o
Informatie - overdracht naar patiënten en familieleden gebeurt stééds onder begeleiding van de verantwoordelijke verpleegkundige die aan de patiënt toegewezen is
o
Voer de orders van de artsen steeds uit onder begeleiding van de stagementor
o
Noteer iedere verpleegkundige handeling of observatie op het zorg - en observatieblad., welke een onderdeel vormt van het medisch patiëntendossier
o
Draag zorg voor het materiaal, wees kostbewust
o
Er is altijd werk op een afdeling (aanvoelen, zien, ...)
o
Draag je steentje bij tijdens overdrachtsmomenten (observaties, vragen stellen, rapportering)
o
Kom goed voorbereid naar de stage ( infobrochures, cursussen, doelstellingen)
Lees de infobrochure
Herzie de algemene anatomie en fysiologie
Herzie de technieken die je reeds zag
Formuleer heel duidelijk je doelstellingen voor deze stage
Kennis van het Manchester Triage Systeem
Bij aanvang van de stage gaat er een BLS sessie door in het skillslab van het ziekenhuis. Hier worden alle studenten getest op hun BLS vaardigheden, deze dienen m.a.w. gekend te zijn. Ter aanvulling wordt de ALS be vraagt en doorgenomen.
o
Goede en gepaste omgangsvorm; hoffelijkheid, verzorgd voorkomen, verzorgde taal.
o
Van de student verwachten we :
Nakomen van afspraken
Vermogen van degelijk oberveren en rapporteren
Aanpassingsvermogen
Doorzettingsvermogen
Verantwoordelijkheid
Engagement: begaan zijn met de zorg om patiënten en met eigen leerproces
Totaalzorg te kunnen voorzien van een of meerdere patiënten
Leergierigheid: vragen stellen
Positief kritische ingesteldheid
Geen handelingen stellen waartoe men nog niet bevoegd is!
Geen handelingen stellen waarvan je niet zeker bent, of waarbij je je niet zeker voelt.
Open en eerlijke communicatie met verpleegkundigen.
Respect voor patiënten, aandacht voor privacy, respecteren beroepsgeheim.
Bijlagen
Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 61 10
[email protected]
Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent
Fax 09/224 56 10
[email protected]
WERKPOSTFICHE STAGIAIRS in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Dienst spoedgevallen E0 straat 32 Typefunctie : Verpleegkundige Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / BaNaBa spoed en intensieve zorgen
LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Dienst spoedgevallen E0 straat 22 - Welke machine, transportmiddel, producten………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken
LUIK B Risico’s en hinder(2) val op de begane grond van hoger gelegen vlak
Verplicht medisch toezicht(3) risico beroepsziekten : fysisch…………………………….. chemisch………………………….. biologisch…………………………. prikwonden/snijwonden lawaai longaandoening………………… verbrijzelingen trillingen huidaandoening……………….. rondvliegende scherven warmte veiligheidsfunctie? : ……………………………………………………….. brandwonden koude contact met voedingswaren elektrische risico’s vochtigheid gebruik van beeldschermen(4) manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel) val van voorwerpen chemische hinder inentingen/test : tetanus tuberculoses geïsoleerd werk spatten hepatitis B andere :…………… andere …………………. stof ioniserende stralingen ……………………………………………. gassen, dampen noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL. aard v/h gericht onderzoek………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker) broekpak/schort/andere : broekpak of schort ademhalingsbescherming (type) :………………………………….. veiligheidsschoenen (type) :…………………………………………….. oorkap/oorpropjes (type) :…………………………………………….. handschoenen (type) : PVC of Latex helm/kapje (type) : …………………………………………………………. bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost. Datum : Datum :
(1)
indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden
(2)
geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse
(3)
aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer
(4)
gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt
(5)
algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité
MEDISCHE TERMINOLOGIE Etymologie ALGEMEEN a-
zonder
dys-
wijst op een stoornis
-ectomie
wegname
intra-
in
-itis
ontsteking
logos ( pathos (
-logie, -loog)
leer
-pathie)
lijden
poly-
veel
CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)
hart cardiologie cardiopathie
vas- (afgeleid van het Latijn)
leer of studie van de hartziekten het lijden aan een hartziekte (bloed)vat
BLOED- EN LYMFESTELSEL hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)
bloed
RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)
houdt verband met de luchtpijp tracheitis
bronch- (afgeleid van het Latijn)
ontsteking van de luchtpijp wijst op een luchtpijpvertakking
bronchitis pneum-, pneumon- ( van het Grieks)
ontsteking van de luchtpijpvertakking houdt verband met de long
pneumectomie pneu (van het Grieks)
wegnemen van de long houdt verband met het ademen
apnoe
toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt
dyspnoe
een moeilijke ademhaling
polypnoe
snel en veelvuldig ademen
SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks)
mond stomatologie
studie van de mondaandoeningen
stomatitis gastr- (afgeleid van het grieks)
mondslijmvliesontsteking wijst op maag
gastrectomie gastritis enter- (afgeleid van het Grieks)
wegnemen van de maag maagontsteking darm
enteritis gastro-enteritis hepat- (afgeleid van het Grieks)
darmontsteking ontsteking van maag en darm lever
hepatitis
infectie aan de lever
UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met de nier
ur- (Grieks)
wat verbandt houdt met de urine ureter (Latijn)
cyst- (afgeleid van het Grieks)
urineleider houdt verband met de blaas
cystitis
blaasontsteking
uterus (Latijn)
baarmoeder
hyster- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met de baarmoeder hysterectomie
gynaec- (afgeleid van het grieks)
wegnemen van de baarmoeder wat verband houdt met de vrouw
gynaecologie
vrouwenziekten
ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)
zenuw neurologie
studie van de zenuwen, zenuwziekten
encefal- (afgeleid van het Grieks)
hersenen
cerebr- (afgeleid van het Latijn)
hersenen
psych- (afgeleid van het Grieks)
ziel psychiatrie
tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen
OSTEOMUSCULAIR STELSEL oste- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met het been
muscul- (afgeleid van het Latijn)
spier intramusculair
artr- (afgeleid van het Grieks
inspuiting in de spier gewricht
artritis pod- (afgeleid van het Grieks)
gewrichtsaandoening voet
podologie
studie van de voet
thorac (afgeleid van het Latijn)
borstkas
OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)
oor otitis
oorontsteking
rin- (afgeleid van het Grieks)
neus
oftalm- (afgeleid van het Grieks)
oog
dermat- (afgeleid van het grieks )
heeft betrekking op de huid dermatoloog
dokter in de huidziekten
cut- (afgeleid van het Latijn)
huid
subcutane injectie
inspuiting onder de huid
PREFIX Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-
helft hemiplegie
verlamming van een lichaamshelft
uni-, mono-
één
bi-, di-
twee
tri-
drie
oligo-
weinig oligofrenie
weinig verstand, een verstandelijke handicap veel
poly-, multipolypnoe
veel en snel ademen
Afmeting micro-
klein micro-organisme
macro-
klein organisme, bijv. een bacterie groot
macroscopisch mega-, megalo-
wat te zien is met het blote oog groot
Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-
zelf
homo-, iso-
gelijk homoseksueel isomorf
hetero-
Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht dezelfde vorm ander
hetero-anamnese anti-
bevraging van een familielid tegen
antibioticum
tegen de ziekte
Graad / hoedanigheid hypo-
onder, te weinig, onvoldoende hypotensie
hyper-
te lage bloeddruk boven, te veel, overdreven
hypertensie dys-
te hoge bloeddruk moeilijkheid, stoornis
dyspnoe
moeilijke ademhaling
Ontkenning a-, an-
zonder, gebrek aan anemie
in-, im-
bloedarmoede niet
incontinentie
niet kunnen ophouden van urine
Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-
in, binnen intramusculair
in de spier
e- ec-, ex- exo-
uit, buiten
inter-, meso-
tussen, in het midden
Snelheid brady-
traag bradycardie
tachy-
trage hartslag snel
tachycardie
snelle hartslag
Tijd ante-, pre-, pro-
voor prematuur
post-
vroeggeboorte na
posttraumatische stress
stress na een trauma
SUFFIX -algie
pijn gastralgie
maagpijn
-ectomie
wegnemen
-emie
houdt verband met bloed glycemie
-fobie
suikergehalte van het bloed vrees
claustrofobie -geen, -genese
vrees voor kleine ruimten ontwikkeling, vorming
pathogeen
ontwikkelen van een ziekte
-itis
ontsteking cystitis
-manie
blaasontsteking drang
kleptomanie -pathie, -paat
neiging tot stelen aandoening
cardiopathie -scopie
hartlijden onderzoek
gastroscopie -therapie
maagonderzoek behandeling
farmacotherapie
behandeling met medicatie
Woordenschat
A Abces
etterbuil, ophoping van pus in het lichaam
Abnormaal
afwijkend van de norm
Abortus
miskraam
Abrasie
schaafwond
Abrupt
plotseling
Absence
kortstondig bewustzijnsverlies
Absorptie
opname
Abstinentie
onthouding van medicijnen, alcohol, drugs
Accidenteel
toevallig, of als gevolg van een ongeluk
Acne
puistjes
Activeren
werkzaam maken
Acuut
plotseling en hevig
Adolescent
puber, jeugdig persoon
Adult
volwassene
Afasie
spraakstoornis
Agitatie
opwinding
Alert
oplettend
Allergie
overgevoeligheid
Amnesie
geheugenverlies
Analyse
ontleding
Anamnese
vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis
Anesthesie
verdoving of narcose
Anorexia
magerzucht, eetstoornis
Antibioticum
geneesmiddel dat bacterien doodt
Antidepressivum
middel tegen ziekelijke neerslachtigheid
Apathie
lusteloosheid
Artrose
gewrichtsaandoening
Autonoom
zelfstandig
B
Biopsie
een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen
Bronchitis
ontsteking van de luchtpijptak
C Carcinoom
kankergezwel
Cardiaal Caries Causaal
met betrekking tot het hart tandbederf oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)
Cellulitis
ontsteking van het onderhuidse bindweefsel
Celmembraan
wand, omhulsel van de cel
Cerebraal
met betrekking tot de grote hersenen
Cerebrovasculair
met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen
Chemotherapie
behandeling van kanker met medicijnen
Chirurgisch
operatief
Cholesterol
lichaamsvet
Chronisch
van lange duur
Circulatie
(bloeds)omloop
Classificatie
indeling, rangschikking
Cognitief
met betrekking tot het denkproces
Coitus
geslachtsgemeenschap
Combinatie
verbinding
Complex
ingewikkeld
Complicatie
bijkomende ziekte
Conceptie
bevruchting
Conditie
toestand waarin iemand verkeert
Contraceptivum
voorbehoedsmiddel
Convulsie
stuip, toeval
Coronair
m.b.t. de kransslagaders van het hart
Correlatie
samenhang
Crisis
ernstige ziekteaanval
Criterium
toets, een reden
Curatief
genezend
Curve
kromme lijn
Cyclus
terugkerende regelmatige reeks
Cytoplasma
celvloeistof
Cyste
holte gevuld met vocht
D Decubitus
doorligwond
Deficit
gebrek
Delirium
acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke
aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen Dementie
geestelijke achteruitgang
Dermatologisch
met betrekking tot de huisziekten
Detectie
opsporing, ontdekking
Diabetes
suikerziekte
Diagnose
vaststelling van een ziekte
Distilleren
zuiveren
Donor
degene die zijn orgaan afstaat
Dosis
hoeveelheid van een geneesmiddel
Drainage
vochtafvoering
E Echografie
beeld van organen
Eczeem
oppervlakkige huidaandoening
Effectief
doeltreffend
Efficiënt
doelmatig
Ejaculatie
zaadlozing
Elastisch
rekbaar
Elektro-Encefalo-Grafie
beeld van de elektrische hersenstroom
Elektrocardiografie hart
onderzoek van de elektrische activiteit van het
Eliminatie
verwijdering
Embolie
bloedvatverstopping
Embryo
vrucht in het moederlichaam
Emesis
braken
Emfyseem
longaandoening
Emotioneel
gevoelsmatig
Epidemie
besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een
bevolkingsgroep Epilepsie
vallende ziekte, toevallen
Equivalent
gelijkwaardig
Etiologie
leer van de ziekteoorzaken
Euforie
verhoogd gevoel van welzijn
Evaluatie
beoordeling
Evolutie
ontwikkeling
Excessief
overdreven
Excitatie
opgewondenheid
Extern
uitwendig
F Faeces
ontlasting
Fataal
noodlottig
Fenomeen
verschijnsel
Fertiliteit
vruchtbaarheid
Fixatie
vasthechting
Fobie
ziekelijke vrees
Fractuur
been(bot)breuk
Fysisch
lichamelijk
G Genetisch
met betrekking tot de erfelijkheid
Genitaal
met betrekking tot de geslachtsorganen
Geriatrisch
medische zorg voor de oudere mens
Gradueel
trapsgewijs
Gynaecologisch
met betrekking tot de vrouwenziekten
H Hallucinatie
zinsbedrog, waanvoorstelling
Hemopathie
bloedziekte
Hepatitis
leverontsteking
Homogeen
gelijksoortig
Hygiënisch
met betrekking tot de lichaamszorg
Hyperkinesie
overmatige bewegingsdrang
Hypersecretie
verhoogde afscheiding
Hypersensitiviteit
verhoogde gevoeligheid
Hypertensie
verhoogde bloeddruk
Hyperventilatie
angstige ademhaling
Hypotensie
te lage bloeddruk
Hysterectomie
verwijdering van de baarmoeder
I Identificatie
vereenzelviging
Immaturiteit
onrijpheid
Immobilisatie
onbeweeglijk maken
Immuniteit
onvatbaarheid voor een ziekte
Implantatie
inplanting
Implicatie
verwikkeling
Impotentie
onvermogen tot geslachtsgemeenschap
Impregnatie
binnendringen van de zaadcel in de eicel
In vitro
in een reageerbuis
In vivo
in het levende organisme
Inactief
onwerkzaam
Incidenteel
bijkomend
Incisie
insnijding
Inclusief
met inbegrip van
Incompatibel
onverenigbaar
Incontinentie
onvermogen om urine of ontlasting op te houden
Incubatie
sluimeren van een ziektekiem
Indicatie
aanwijzing
Indicatief
aanduidend
Indirect
niet rechtstreeks
Individueel
afzonderlijk
Inductie
gevolgtrekking
Infantiel
kinderlijk
Influenza
griep
Infuus
vochttoediening in de bloedvaten
Inhalatie
inademen van dampen
Injectie
inspuiting
Insomnia
slapeloosheid
Intensiteit
sterkte
Interactie
onderlinge beïnvloeding
Interval
tussenperiode
Interventie
ingreep
Intoxicatie
vergiftiging
Intramusculair
in de spier
Intraveneus
in de ader
Irreversibel
onomkeerbaar
Irritatie
prikkeling
Isoleren
afsluiten
K Katheter
buisje
Kinetisch
wat beweging veroorzaakt
Klinisch
direct voor de arts zichtbaar
L Lactatie
borstvoeding
Latent
sluimerend
Lateraal
aan de zijkant
Leukemie
bloedkanker
Libido
geslachtsdrift
Lipide
vetachtige stof
Lokaal
plaatselijk, van beperkte omvang
Lumbago
lendenpijn
M Malaise
gevoel van onwelzijn
Manie
ziekelijke neiging
Manifest
onmiddellijk herkenbaar
Melanoom
kwaadaardig gezwel van de huid
Membraan
dun vlies
Menarche
eerste maandstonden
Meningitis
hersenvliesontsteking
Menopauze
overgangsjaren
Menstruatie
maandstonden
Mentaal
verstandelijk
Metabolisme
stofwisseling
Microbiologisch
met betrekking tot de kleinste levende wezens
Microniseren
verpulveren
Mimiek
gezichtsuitdrukking
Mobilisatie
beweeglijk maken
Modificeren
wijzigen
Monotherapie
behandeling met één geneesmiddel
Morbiditeit
ziektecijfer
Mortaliteit
sterftecijfer
Motorisch
met betrekking tot beweging
Mucus
slijm
Musculair
met betrekking tot de spieren
Mutisme
onvermogen om te spreken
N Narcoticum
verdovend middel
Nasaal
met betrekking tot de neus
Neonataal
m.b.t.
Nervositeit
zenuwachtigheid
Neveneffect
bijwerking
de
eerste
weken
O Obesitas
overgewicht, vetzucht
Obsessie
dwangvoorstelling
Obstipatie
moeilijke stoelgang
Obstructie
verstopping
Occasioneel
nu en dan voorkomend
Odor
reukzin
Oedeem
waterzucht
Oestrogeen
vrouwelijk hormoon
Oraal
met betrekking tot de mond
Osteoporose
botontkalking
Otitis
oorontsteking
Ovulatie
eisprong
na
de
geboorte
P Palliatief
verzachtend
Parallel
evenwijdig
Paralyse
verlamming
Paranoia
achtervolgingswaanzin
Parese
gedeeltelijke verlamming
Partikel
klein deeltje
Pathologisch
ziekte
Pediatrisch
m.b.t. de kindergeneeskunde
Penetratie
binnendringing door de huid heen
Perceptie
waarneming
Periodiek
regelmatig terugkerend
Peristaltiek
darmbeweging
Permanent
blijvend
Permeabiliteit
doordringbaarheid
Pigmentatie
verkleuring
Placebo
geneesmiddel zonder werking
Placenta
moederkoek
Pneumonie
longontsteking
Populatie
bevolking
Post Partum
na de bevalling
Postnataal
na de geboorte
Postoperatief
na een heelkundige ingreep
Posttraumatisch
na een letsel
Potentie
kracht
Potentieel
mogelijk
Predispositie
vatbaarheid
Prematuur
voortijdig
Prenataal
voor de geboorte
Preoperatief
voor de operatie
Preventie
voorkoming (van ziekte)
Prognose
voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte
Progressief
voortschrijdend
Proteïne
eiwit
Prothese
kunstmatig lichaamsdeel
Pseudotumor
schijngezwel
Psychisch
geestelijk
Psychologisch
m.b.t. het gevoelsleven
Psychomotorisch
m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt
Psychose
geestelijke stoornis
Psychosomatisch
m.b.t. het verband tussen geest en lichaam
Punctie
prik
Purgatief
middel tegen verstopping
R Radiografie
fotograferen d.m.v. röntgenstralen
Radiotherapie
bestraling
Recuperatie
herstel van krachten
Referentie
verwijzing
Regressie
achteruitgang
Reïnfectie
hernieuwde besmetting
Renaal
m.b.t. de nier
Repetitief
zich herhalend
Reproductie
vermenigvuldiging
Research
wetenschappelijk onderzoek
Resistent
bestand tegen
Respons
antwoord
Retardatie
vertraging, achterstand
Reversibel
omkeerbaar, veranderbaar
Rhinitis
(neus)verkoudheid
Routinematig
zoals gewoonlijk
S Salivatie
speekselvloed
Sarcoom
kwaadaardig gezwel
Secretie
afscheiding
Sedativum
kalmerend middel
Segment
onderdeel
Seniliteit
geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen
Sensorieel
zintuiglijk
Simultaan
gelijktijdig
Solutio
oplossing
Somatisch
m.b.t. het lichaam
Spasme
kramp
Sputum
fluim, speeksel
Stase
stilstand
Steriliteit
onvruchtbaarheid
Substitutie
vervanging
Supervisie
toezicht
Suppositorium
zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht
Symptoom
ziekteverschijnsel
Syncope
plotseling bewustzijnsverlies
Syndroom
ziektebeeld
Systematisch
stelselmatig
Systemisch
over het hele lichaam verspreid
T Terminaal Tetanus
in het eindstadium infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen
Therapie
geneeswijze, behandeling
Thermisch
met betrekking tot warmte
Thoracaal
m.b.t. de borstkas
Thrombus
bloedprop
Tic
zenuwtrek
Tolerantie
verdraagzaamheid
Tonus Toxicomanie
spierspanning verslaving aan gifstof
Toxisch
giftig
Tranquillizer
middel dat opwindingstoestanden bedaart
Transfer
overdracht
Transformatie
verandering
Traumatisch
door een letsel ontstaan
Tremor
beving
Trombose
vorming van bloedprop in bloedvat of hart
Tumor
gezwel
U Ulcus
zweer
Uniform
éénvormig
Urgentie
dringende noodzaak
Uterus
baarmoeder
V Vaccinatie
inenting
Variabiliteit
veranderlijkheid
Vasculair
m.b.t. de bloedvaten
Vegetatief
buiten het bewustzijn om
Veneus
m.b.t. de aders
Vertigo
duizeligheid
Viraal
door een virus veroorzaakt
Visioen
droombeeld
Visueel
m.b.t. het zicht
