De h@ndel en wij
4.2A
Magda Snoeck Inge De Deken
Proef - Copyright Plantyn
INHOUD 1 KENNISMAKING MET PARASOL
5
2 BASISKENNIS DUBBEL BOEKHOUDEN 1 Indeling van de ondernemingen 2 Boekhoudkundige cyclus 3 De balans 4 Van beginbalans tot eindbalans 5 Verrichtingen tijdens het boekjaar 5.1 Activiteiten en verantwoordingsstukken 5.2 De btw 5.3 De balansrekeningen 5.4 De resultatenrekeningen 5.5 Het rekeningenstelsel 5.6 Boeken van verrichtingen in het journaal 5.7 Verrichtingen bij PARASOL (vervolg) 6 Eindverrichtingen Test je kennis
14 14 17 18 20 22 22 24 26 28 33 39 41 49 59
3 AANKOOPVERRICHTINGEN REGISTREREN IN DE BOEKHOUDING 1 Soorten aankopen 2 Verantwoordingsdocumenten 3 Aankopen handelsgoederen 3.1 Eenvoudige aankoopfactuur met verschillende btw-tarieven 3.2 Aankoopfactuur met handelskorting en aangerekende kosten 3.3 Aankoopfactuur met korting voor contante betaling 3.4 Aankoopfactuur met terugstuurbare verpakking 3.5 Inkomende creditnota voor het terugsturen van goederen 3.6 Inkomende creditnota voor ontvangen kortingen, ristorno’s en rabatten, verkregen na facturatie 3.7 Inkomende creditnota voor terugstuurbare verpakking Test je kennis 4 Aankopen van diensten en diverse goederen 4.1 Aankoopfactuur met btw 4.2 Aankoopdocument zonder btw 4.3 Rekeningafschrift voor kosten zonder factuur Test je kennis 5 Aankopen van investeringsgoederen 5.1 Inleding 5.2 Aankoop van immateriële vaste activa 5.3 Aankoop van materiële vaste activa: onroerend 5.4 Aankoop van materiële vaste activa: roerend Test je kennis
65 65 67 68 68 73 77 82 86 91
4 VERKOOPVERRICHTINGEN REGISTREREN IN DE BOEKHOUDING 1 Verkoopfactuur 2 Eenvoudige verkoopfactuur, met verschillende btw-tarieven 3 Verkoopfactuur met handelskorting en aangerekende kosten 4 Verkoopfactuur met korting voor contante betaling 5 Verkoopfactuur met terugstuurbare verpakking 6 Uitgaande creditnota voor teruggestuurde goederen 7 Uitgaande creditnota voor ontvangen kortingen, ristorno’s en rabatten, toegestaan na facturatie 8 Uitgaande creditnota voor terugstuurbare verpakking Test je kennis
95 101 115 115 119 122 126 131 131 133 135 140 146 150 150 152 156 160 163 167
Proef - Copyright Plantyn 172 176 183
5 FINANCIËLE VERRICHTINGEN REGISTREREN IN DE BOEKHOUDING 195 1 Betalingen en inningen voorbereiden 195 2 Betaling van aankoopfacturen 198 3 Betaling van een aankoopfactuur min creditnota met financiële korting 200 4 Innen van verkoopfacturen 203 5 Inning van een verkoopfactuur min creditnota met financiële korting 205 Test je kennis 211 6 DE BTW-VERPLICHTINGEN 1 De btw-aangifte 2 De btw-aangifte boekhoudkundig verwerken 3 Jaarlijkse lijst van de btw-belastingplichtige afnemers Test je kennis
217 217 228 232 238
7 FLITSEND BOEKHOUDEN: HANDLEIDING Bijlagen: Btw-handleiding Rekeningenstelsel van Parasol
246
Proef - Copyright Plantyn
4
De h@ndel en wij 4.2A
1 Kennismaking met PARASOL 1 Persoonlijke gegevens PARASOL is een groothandel met een ruim assortiment waarbij ontspanning en vrije tijd de toon aangeven. Van tuinmeubilair over speeltuigen tot vrijetijdskleding: PARASOL heeft het allemaal in voorraad.
PARASOL Jens Saelens Koopvaardijlaan 51 9000 GENT BE 0401 089 654 RPR Gent KBC BE33 7374 1801 2146, BIC KREDBEBB BNP Paribas Fortis Bank IBAN BE 56 2900 0130 6588, BIC GEBABEBB Belfius BE91 0682 4378 5376, BIC GKCCBEBB ING BE46 3900 4730 5036, BIC BBRUBEBB Telefoon 09 225 36 27 Fax 09 225 36 28 E-mail
[email protected] Website www.plantyn.com
2 Een greep uit het assortiment
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
5
Goederen onderworpen aan 21 % btw
Art. nr.
Omschrijving
Tuinmeubilair ME01
Tuintafel Pic Nic
ME02
Tuintafel, 6 pers. teak en alu.
ME03
Leverancier
Aankoopprijs (excl. btw)
Verkoopprijs (excl. btw)
44013 59,95
109,00
235,95
429,00
Opvouwbare ronde tafel Meranti
72,05
131,00
ME04
Tuinstoel teak met armleuning
43,45
79,00
ME05
Vouwstoel in grenen
54,45
99,00
ME06
Set van 4 rotan tuinstoelen
87,78
159,60
ME07
Tuinbank in teakhout, driezit
68,75
125,00
ME08
Ligbed met wielen
109,45
199,00
ME09
Tuinschommel in bangkirai
329,73
599,50
ME10
Hangmat Acapulco
27,47
49,95
ME11
Parasol beige, diam. 2,5 m
82,49
149,99
ME12
Gietijzeren parasolvoet
21,99
39,99
307,45
559,00
1 925,00
3 500,00
Blokhutten en tuinhuisjes
44014
BL01
Blokhut in Fins hout
BL02
Blokhut met sauna
BL03
Tuinhuis dubbele deur 2 ramen
603,90
1 098,00
BL04
Tuinhuis met zadeldak
252,45
459,00
BL05
Saunahuis Helsinki
770,00
1 400,00
BL06
Pergola Granada
602,25
1 095,00
BL07
Prieel achthoekig
417,45
759,00
BL08
Chalet Weekend
426,80
776,00
BL09
Chalet met terras en luifel
275,00
500,00
BL10
Carport met plat dak
440,00
800,00
11,48
22,95
1,75
3,50
27,50
54,99
1,48
2,95
Sfeerartikelen
44015
SF01
Tuinfakkels
SF02
Antimuggenkaars
SF03
Kaarsfontein
SF04
Tuinlantaarn met olie
SF05
Windlicht in glas
12,50
25,00
SF06
Tuinlamp op zonne-energie
18,50
37,00
SF07
Vijverfontein Atlas
34,98
69,95
SF08
Terracotta sierpot
24,99
49,98
Proef - Copyright Plantyn
6
De h@ndel en wij 4.2A
Seizoenartikelen SE01
Halloween spook
SE02
44016 13,98
27,95
Halloween vleermuismantel
7,50
15,00
SE03
Halloween pompoen
7,48
14,95
SE04
Muismat I love you Valentijn
2,50
4,99
SE05
Verkleedset carnaval De ridder
4,50
8,99
SE06
Verkleedset carnaval De romein
7,50
14,99
SE07
Glazen kerstballen
18,59
37,18
SE08
Kerstballen in papier-maché
14,88
29,75
SE09
Kerststal met 10 beeldjes
8,98
17,95
SE10
Rendier Rudolf in plastiek
7,92
15,84
SE11
Klimmende kerstman
7,70
15,39
Dierenverzorging
44017
DI01
Houten hondenhok Carlos
63,00
105,00
DI02
Houten hok voor dwergkonijn
29,37
48,95
DI03
Nestkastje
4,01
6,69
DI04
Kattenmand
11,97
19,95
DI05
Krabpaal voor katten
6,96
11,60
DI06
Snackassortiment kat
9,54
15,90
DI07
Kooi voor hamster met 3 tunnels
25,20
42,00
Barbecue
44018
BA01
Bbq* inox
57,85
89,00
BA02
Bbq gietijzer en houten onderstel
64,35
99,00
BA03
Bbq met deksel en tafel, 57 cm
259,35
399,00
BA04
Bbq 2 gasbranders en ovendeksel
155,35
239,00
BA05
Betonnen bbc Kaapstad
259,35
399,00
BA06
Vuurkorf met rooster en asplaat
21,42
32,95
BA07
Hoes voor betonnen bbc
19,47
29,95
Bbq = barbecue
Speeltuigen
44019
SP01
Zandbak met afdekzeil, zeshoekig
29,99
49,99
SP02
Skateboard
11,97
19,95
SP03
Skateramp in polypropyleen
35,99
59,99
SP04
Trampoline diam. 180 cm
23,37
38,95
SP05
Pingpongtafel opklapbaar
255,00
425,00
SP06
Avonturentoren met glijbaan, klimmuur en tunnel
269,70
449,50
SP07
Wip verstelbaar, 4 personen
74,97
124,95
SP08
Basketdoel verstelbaar in hoogte
27,00
45,00
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
7
SP09
Voetbalgoal, frame metaal
14,97
24,95
SP10
Badmintonraketten Junior
3,65
6,09
SP11
Petanquespel, 6 houten ballen
10,78
17,96
SP12
Kegelspel, 6 houten kegels, 2 ballen
8,69
14,49
SP13
Jokari
13,23
22,05
SP14
Cricketzak, 6 spelers
49,33
82,22
SP15
Springkasteel Kikker
75,00
125,00
SP16
Springkasteel met obstakels
1 019,40
1 699,00
SP17
Springkasteel Kangoeroe
119,40
199,00
SP18
Indoor springkasteel
17,97
29,95
SP19
Schommelcomplex
119,40
199,00
SP20
Duoschommel met klimladder
179,40
299,00
SP21
Schommelcombinatie in rondhout
239,40
399,00
SP22
Loopbrug
101,40
169,00
SP23
Boomhut met glijbaan
179,40
299,00
SP24
Klimhuis met glijbaan
131,97
219,95
SP25
Klimmuur
254,40
424,00
1 599,44
3 998,60
31,98
79,95
478,00
1 195,00
1 199,44
2 998,60
Waterpret
44012
WA01
Opblaasbaar zwembad Monaco
WA02
Achthoekig opblaasbaar zwembad
WA03
Dream pool rond diam. 3,50 m
WA04
Whirlpool in acryl
WA05
Opblaasbare boot met peddels
27,60
69,00
WA06
Winterafdekzeil rond diam. 3,50 m
19,60
49,00
WA07
Monobloc zwembad, 8 x 4 m
6 960,00
17 400,00
WA08
Prefab zwembad stalen wand
720,00
1 800,00
Vrijetijdskleding
44020
VR01
Cricketpet
0,72
2,40
VR02
Bodywarmer
7,50
25,00
VR03
Coachjas
11,10
37,00
VR04
Keepertrui
8,70
29,00
VR05
Keeperbroek
7,50
25,00
VR06
Sweater met kap
6,60
22,00
VR07
Windbreker Mistral
4,50
15,00
VR08
Polo met korte mouwen
3,60
12,00
VR09
Polo met lange mouwen
4,20
14,00
VR10
T-shirt met V-hals
2,40
8,00
VR11
Joggingbroek
5,40
18,00
VR12
Mouwloze fleece met ritssluiting
9,00
30,00
Proef - Copyright Plantyn
8
De h@ndel en wij 4.2A
Goederen onderworpen aan 6 % btw Art. nr.
Omschrijving Boeken
Leverancier
Aankoopprijs (excl. btw)
Verkoopprijs (excl. btw)
44017
BO01
100 leuke spelletjes met de hond
25,00
54,00
BO02
Aquariumvissen
10,00
18,50
BO03
Vissen voor de tuinvijver
22,00
39,00
BO04
Nestkastjes bouwen
7,00
15,00
BO05
Hamsters en gerbils
12,00
25,00
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
9
Klantnaam Pleinair Perplex De blauwe vos Xenia Antony Sports Passa Tempo Marbella Rik Leroy Aquasud Erica Kameleon Fleur Oceano Stef Bremen De rode poort Wiliam Dewolf Scarabee Ludo Derese Argus Mia Vanlangenhove Jeroen Valcke Outfit English House Oosterpoort Jade
Leveranciersnaam Electrabel Belgacom Tackburo KBC Ethias Defooz Roularta UNIZO Zoef Vandeveldetrans Security Service Cooldream Greenhouse MiniCasa Cosy Corner Leo Deschepper Beestenboetiek Grillfun Rollebol Feu rouge
Lev.nr. 44001 44002 44003 44004 44005 44006 44007 44008 44009 44010 44011 44012 44013 44014 44015 44016 44017 44018 44019 44020
Proef - Copyright Plantyn
Klantnr. 40001 40002 40003 40004 40005 40006 40007 40008 40009 40010 40011 40012 40013 40014 40015 40016 40017 40018 40019 40020 40021 40022 40023 40024 40025
10
Straat Postbus 500 Koning Albert II-laan 27 Holstraat 76 Doornzelestraat 35 Prins-Bisschopssingel 73 Zuidstationsstraat 28 Meiboomlaan 33 Lange Kruisstraat 7 Vlaanderenstraat 27 Brusselsesteenweg 418 Bedrijdingslaan 41 Permekestraat 61 Rynaertstraat 99 Parklaan 275 Kogelstraat 14 Klaprozenlaan 39 Pamelstraat 112 Molenvest 87 Columbiastraat 156 Tolpoortstraat 68
Straat Nachtegaalstraat 5 Kasteelstraat 54 Wapenplein 21 Bergstraat 78 Lavendellaan 62 Pelgrimsweg 12 Speelkaartenstraat 93 Beneluxlaan 32 Zwinlaan 53 Torenstraat 81 Dennenbosstraat 33 Koekoekstraat 5 Verdunstraat 7 Kerklaan 14 Menenpoortstraat 89 Erasmuslaan 28 Hingenesteenweg 26 Kapellestraat 46 Lindenstraat 8 Bosweg 12 Ommegangstraat 72 Noorderlaan 168 Vlaslaan 17 Waterloosteenweg 812 Kastanjelaan 14 Postcode 9000 1030 9000 9000 3500 9000 8800 9000 9000 9090 9000 1800 8710 9100 3840 8210 1760 2200 2000 9800
Postcode 9068 9700 8790 9240 1170 1745 2300 8700 8300 2240 3640 9090 1013 1730 8800 3500 2880 9340 9300 8000 9600 2000 8500 1180 3140 Woonplaats Gent Brusel Gent Gent Hasselt Gent Roeselare Gent Gent Melle Gent Vilvoorde St.-Baafs-Vijve St.-Niklaas Borgloon Zedelgem Roosdaal Herentals Antwerpen Deinze
Woonplaats Ertvelde Oudenaarde Waregem Zele Brussel Opwijk Turnhout Tielt Knokke Zandhoven Kinrooi Melle Brussel Asse Roeselare Hasselt Bornem Lede Aalst Brugge Ronse Antwerpen Kortrijk Brussel Keerbergen Tel. 078-353333 0800-22900 09-2252815 09-2657340 011-282111 09-2250078 051-266111 09-2354954 09-2252934 09-2251225 09-2252073 02-2755531 056-605527 03-7761516 012-742241 050-200442 054-331188 014-231361 03-2389148 09-3803855
Tel. 09-3448393 055-311954 056-608071 052-456522 02-5240158 052-352184 014-557012 051-408335 050-615910 03-4644200 089-706988 09-2305583 02-5190237 02-3742970 051-248567 011-281870 03-4327612 053-600933 053-211880 050-330742 055-214414 02-3240452 056-350572 02-3732079 015-513402
De h@ndel en wij 4.2A
Ondernemingnr. BE 0476306127 BE 0202239951 BE 0401089654 BE 0462920226 BE0404484654 BE 0429269837 BE 0434258013 BE 0410337219 BE 0404910464 BE 0412813984 BE 0434283351 BE 0477976484 BE 0413252563 BE 0456001453 BE 0420938131 BE 0686405751 BE 0440178179 BE 0453413038 BE 0453879034 BE 0464897145
Ondernemingnr. BE 0405490781 BE 0589007259 BE 0407609341 BE 0433098214 BE 0408236079 BE 0421303068 BE 0434806656 BE 0448326773 BE 0438965184 BE 0456145369 BE 0418740387 BE 0449865214 BE 0461408709 BE 0476701352 BE 0426952032 BE 0442861141 BE 0400764309 BE 0647301586 BE 0475786285 BE 0405107731 BE 0452049001 BE 0449603413 BE 0545959494 BE 0432712644 BE 0434283351
Brussel Turnhout Antwerpen Gent
RPR Brussel Brussel Gent Brussel Luik Gent Kortrijk Brussel Gent Gent Gent Brussel Kortrijk St.-Niklaas Tongeren
Antwerpen Kortrijk Brussel Brussel
Aalst
Mechelen
Kortrijk
Brugge Antwerpen Tongeren Gent Brussel
RPR Gent Oudenaarde Kortrijk Dendermonde Brussel Brussel Turnhout
Contactp. Cindy Lilly Piet Kathy Yvonne Yves Annemie Wim Eric Kathleen Joost Jelle Schoonberg Victor Vermarke Els Devisser Harold Dewitte Roel Bouket Sander Batteew Veerle Brugman Emma Dekeyser Frank Deblauwe
Contactp. Ilse Depoorter Greet Goossens Dirk Gevaert Joris Claes Jan Depauw Lieve Hofman Hugo Lambein Paul Petit Leen Vervaet Jo Janssens Jan Devos Marc Eloot Guido Deklerck Jeanne Desmet Joris Lambregt Inge Reprils Else Maenhout Karen Evrard Daniël Ost Filip Vandaele Jeroen Valcke Sara Beke Sibylle Verdonk Jana Berlamont Carl Vandevelde
Soort nutsbedrijf telefoonbedr. kantoorgrooth. Bank Verzekering Makelaar Abonnementen Bedrijfsvere. schoonmaak transport beveiliging leverancier leverancier leverancier leverancier leverancier leverancier leverancier leverancier leverancier
Soort klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant klant IBAN BE90 7400 1282 8632 BE50 0001 7100 3118 BE22 4460 0001 0147 BE87 7300 0000 0194 BE78 8270 8216 8086 BE17 3900 2700 1421 BE57 4721 0111 8135 BE23 2900 3720 6591 BE30 4459 5837 4111 BE86 4410 6293 3550 BE41 2900 1811 8510 BE73 4100 6489 6760 BE76 2850 4670 2495 BE26 0682 1140 2029 BE67 3350 3829 0087 BE31 7865 7424 7155 BE72 4034 1683 2416 BE56 3200 7665 1288 BE31 2300 0834 5555 BE09 7370 0444 4057
IBAN BE55 4479 6260 1144 BE95 2850 4932 7458 BE44 3850 3638 2945 BE26 3930 1484 4729 BE13 2100 8825 9039 BE86 7374 2409 4450 BE87 4324 0217 6594 BE34 0963 6391 2190 BE34 0682 2418 3090 BE89 0000 0987 3485 BE67 7370 0262 3487 BE24 2900 1936 2938 BE19 3100 1476 5712 BE35 2100 6079 8137 BE42 4427 0667 6554 BE30 0682 2284 6211 BE79 7370 0171 5933 BE65 2900 4076 6996 BE67 4421 0373 7587 BE52 0000 5267 1909 BE11 4441 5517 6948 BE23 0964 4375 2991 BE79 0013 1427 5733 BE71 3100 0230 6969 BE40 2100 0178 5963
KRED BE BB BPOT BE B1 KRED BE BB KRED BE BB ETHI BE BB BBRU BE BB KRED BE BB GEBA BE BB KRED BE BB KRED BE BB GEBA BE BB KRED BE BB GEBA BE BB GKCC BE BB BBRU BE BB GKCC BE BB KRED BE BB BBRU BE BB GEBA BE BB KRED BE BB
BIC KRED BE BB GEBA BE BB BBRU BE BB BBRU BE BB GEBA BE BB KRED BE BB KRED BE BB GKCC BE BB GKCC BE BB BPOT BE B1 KRED BE BB GEBA BE BB BBRU BE BB GEBA BE BB KRED BE BB GKCC BE BB KRED BE BB GEBA BE BB KRED BE BB BPOT BE B1 KRED BE BB GKCC BE BB GEBA BE BB BBRU BE BB GEBA BE BB
3 Enkele klanten 4 Enkele leveranciers
5 Personeel 1 Organogram Bedrijfsleider Jens Saelens
Directiesecretaresse Controle en Secretariaat
Boekhouding (4)
Showroom (2)
Aankopen (5)
Receptie
Administratief medewerker Tina Torrekens
Facturatie
Boekhouder Jasper De Leenheer
Boekhouding
Expeditie Receptie (1)
Verkoper Alex De Greve
Katrien Maron
Commerciële buitendienst
Evelien Navaro
Commercieel medewerker Stefanie Boeykens
Tom Jonassen
Verantwoordelijke showroom Benny Jacobs
Ronald Driese
Commerciële binnendienst
Administratief manager
Logistiek medewerker Luc De Clercq
Verkoopmanager
Medewerker aankoop Sarah Dils
Magazijnmeester
Aankoopafdeling
Aankoopmanager
Receptioniste Sofie Andriessen
Mieke Folon
Verkopen (3)
Controle en Secretariaat (6)
Proef - Copyright Plantyn Magazijn en Logistiek (7)
De h@ndel en wij 4.2A
11
2 Personeelsgegevens De meeste medewerkers van PARASOL zijn bediende. Ze ontvangen een maandloon. Tom en Luc in het magazijn zijn tewerkgesteld als arbeider. Zij verdienen een uurloon. Bedienden Naam
Adres
Brutomaandwedde
Gezinstoestand
Jens Saelens Bedrijfsleider
Stijn Streuvelsstraat 21 9840 De Pinte
4 120,00 EUR
3 kinderen schaal 2
Mieke Folon Directiesecretaresse
Kasteeldreef 14 9051 Sint-Denijs-Westrem
1 950,00 EUR
alleenstaande
Ronald Driese Aankoopmanager
Stationsstraat 51 9420 Erpe-Mere
2 450,00 EUR
2 kinderen schaal 2
Sarah Dils Medewerker aankoop
Klimoplaan 115 Bus 4 9032 Wondelgem
1 850,00 EUR
0 kinderen schaal 1
Evelien Navaro Verkoopmanager
Eeklostraat 63 9030 Mariakerke
3 250,00 EUR
1 kind schaal 1
Benny Jacobs Verantwoordelijke showroom
Ommegangstraat 52 9800 Deinze
2 150,00 EUR
2 kinderen schaal 1
Stefanie Boeykens Commercieel medewerker
Dijkstraat 56 9090 Melle
1 910,00 EUR
alleenstaande
Alex De Greve Verkoper
Notelaarstraat 12 9060 Zelzate
2 950,00 EUR
1 kind schaal 2
Katrien Maron Administratief manager
Klaverbeekstraat 31 9940 Evergem
3 100,00 EUR
3 kinderen schaal 2
Jasper De Leenheer Boekhouder
Groendreef 168 9160 Lokeren
2 700,00 EUR
4 kinderen schaal 2
Tina Torrekens Administratief medewerker
Kikvorsstraat 115 9000 Gent
2 000,00 EUR
3 kinderen schaal 1
Sofie Andriessen Receptioniste
Nijverheidsstraat 61 9890 Gavere
1 980,00 EUR
1 kind schaal 1
Arbeiders Naam
Adres
Uurloon
Gezinstoestand
Tom Jonassen Magazijnmeester
Molenstraat 43 9820 Merelbeke
15,00 EUR
3 kinderen schaal 2
Luc De Clercq Logistiek medewerker
Danckaertstraat 18 9230 Wetteren
13,00 EUR
1 kind schaal 1
Verklaring van de schalen: Schaal 1 = de echtgeno(o)t(e) heeft beroepsinkomsten; Schaal 2 = de echtgeno(o)t(e) heeft geen beroepsinkomsten; De alleenstaande valt onder schaal 1.
Proef - Copyright Plantyn
12
De h@ndel en wij 4.2A
6 Balans van PARASOL op 31 december 20.. (vereenvoudigde weergave)
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
13
2 BASISKENNIS DUBBEL BOEKHOUDEN Noot vooraf Het eerste hoofdstuk is een opfrissing van wat jullie vorig jaar grondig hebben bestudeerd. Maar, voor sommigen is deze leerstof misschien nieuw. Daarom stellen we het volgende voor. Vóór elk hoofdstuk staat een Ontdek. Aan de hand van de vragen proberen jullie de gekende leerstof uit jullie geheugen te halen. De vragen kunnen individueel of per twee worden opgelost. Een andere mogelijkheid is dat iemand die de leerstof vorig jaar bestudeerde het nu uitlegt aan iemand voor wie alles nieuw is. De oplossingen worden mondeling besproken in de klas en kunnen worden getoetst aan de leerinhouden in het boek.
1 Indeling van de ondernemingen
‹
Ontdek
1 Volgens de Belgische boekhoudwetgeving worden ondernemingen ingedeeld volgens grootte. Geef deze indeling. 2 Wanneer is een onderneming een kleine onderneming? 3 Welke criteria moeten vervuld zijn opdat een onderneming behoort tot de kleine ondernemingen? 4 Mogen de kleine ondernemingen de dubbele boekhouding voeren? 5 Welke ondernemingen moeten de dubbele boekhouding voeren? 6 Welke boeken moeten worden bijgehouden in de vereenvoudigde boekhouding? 7 Waarom spreken we van dubbel boekhouden?
‹
Ontdek op het web
Wie een antwoord op de voorgaande vragen wil vinden op het web, kan surfen naar http://mineco.fgov.be. > NL > Ondernemingen en zelfstandigen > Vademecum van de ondernemingen. Kies onder 1 Formaliteiten vereist... voor 1.5 Boekhouding en jaarrekening van de ondernemingen. Kies 1.5.2 Categorieën van ondernemingen en toepasselijke voorschriften. Noot: Op het ogenblik van het tot stand komen van dit boek was het vademecum niet bereikbaar. Het werd geactualiseerd.
Proef - Copyright Plantyn
14
De h@ndel en wij 4.2A
‹‹
Verruim je kennis
1 Indeling Elke onderneming voert een boekhouding aangepast aan de aard en de grootte van het bedrijf en zoals de wet het voorschrijft. Volgens de Belgische boekhoudwetgeving worden de ondernemingen, volgens hun grootte, in drie groepen ingedeeld: 1 Kleine ondernemingen (zeer kleine vennootschappen), 2 Middelgrote ondernemingen (kleine vennootschappen), 3 Grote ondernemingen (grote vennootschappen). De indeling gebeurt aan de hand van de volgende criteria.
Indeling van de ondernemingen 1 Kleine ondernemingen (zeer kleine vennootschappen)
2 Middelgrote ondernemingen (kleine vennootschappen)
3 Grote ondernemingen
• Koopman (eenmanszaak)
Andere dan zeer kleine ondernemingen
Alle andere ondernemingen
• Vennootschap onder firma (VOF) • Gewone commanditaire vennootschappen die een jaaromzet hebben van minder dan 500 000,00 EUR (620 000,00 EUR voor benzine stationexploitanten)
die niet meer dan één van de volgende drempels overschrijden:
die geen kleine of middelgrote onderneming zijn.
• 50 personeelsleden gemiddeld per jaar • 3 650 000,00 EUR balanstotaal • 7 300 000,00 EUR jaaromzet (exclusief btw) EN BOVENDIEN jaarlijks gemiddeld de 100 personeelsleden niet overschrijden.
Bron: www.staatsblad.be www.mineco.fgov.be Vademecum van de onderneming www.juridat.be Belangrijk: Het burgerlijk wetboek maakt een onderscheid tussen natuurlijke personen en rechtspersonen. Een handelaar is een natuurlijk persoon. Een vennootschap is een rechtspersoon. Een vennootschap is de juridische vorm die een onderneming aanneemt bij haar oprichting, bijvoorbeeld een bvba (= besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid). De wetgever geeft aan de vennootschappen rechtspersoonlijkheid, d.w.z. dat de wetgever ze beschouwt als ‘persoon’. Dat heeft belangrijke juridische gevolgen.
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
15
2 Te voeren boekhouding Kleine ondernemingen hebben een veel lichtere boekhoudverplichting dan middelgrote en grote ondernemingen. De kleine ondernemingen mogen een vereenvoudigde boekhouding voeren. De middelgrote en grote ondernemingen moeten de dubbele boekhouding voeren. Grote ondernemingen moeten bovendien meer cijfers publiceren dan middelgrote ondernemingen. De criteria voor de grootte van ondernemingen worden bepaald in het wetboek van vennootschappen. Dossiernummer: 1999-05-07/69, Art. 15. 1 Kleine ondernemingen (Zeer kleine vennootschappen) Kleine verenigingen
De vereenvoudigde boekhouding
2 Middelgrote ondernemingen (Kleine vennootschappen) Grote verenigingen
3 Grote ondernemingen Zeer grote verenigingen
De dubbele boekhouding
• Bijhouden van • Efficiënte wijze van registreren met ingebouwde controle• aankoopdagboek systemen volgens de regels van de dubbele boekhouding. • verkoopdagboek •H et vermogen wordt vanuit een dubbel standpunt belicht: • financiële dagboeken de werkmiddelen (activa) en de financieringsbronnen met het oog op het invullen van (passiva). de btw-aangifte en het opmaken • B ij de registratie van de verrichtingen worden de vermeervan de resultatenrekening. deringen, de verminderingen van het vermogen en het resultaat genoteerd. Deze wijzigingen moeten worden •B ijhouden van een inventarisboek geboekt volgens strenge wettelijke voorschriften. met het vermogen van de onder- • B ijhouden van het vermogen van de onderneming in een neming. inventarisboek. •D e jaarrekening (balans, resultatenrekening, toelichting en sociale balans) moet volgens een wettelijk model worden ingevuld. D e middelgrote ondernemingen mogen hun jaarrekening opmaken volgens het verkorte schema. e grote ondernemingen moeten hun jaarrekening opmaken D volgens het volledige schema. •D e grote ondernemingen en de zeer grote verenigingen moeten de controle op de jaarrekening toevertrouwen aan een bedrijfsrevisor. In dit handboek beperken we ons tot de dubbele boekhouding.
Opdracht 1 Hoeveel bedraagt het balanstotaal van PARASOL volgens de balans op blz. 13? 2 PARASOL heeft daarnaast een jaaromzet van 3 400 000,00 EUR en 14 personeelsleden. Tot welke groep van ondernemingen behoort PARASOL volgens de Belgische boekhoudwetgeving? Waarom? 3 Welke soort boekhouding dient PARASOL te voeren? 4 Stel dat in de toekomst de omzet bij PARASOL verdubbelt, het bedrijf uitbreidt met 52 personeelsleden en het balanstotaal 3 700 000 EUR is. Welke onderneming is PARASOL in dat geval? Verklaar.
Proef - Copyright Plantyn
16
De h@ndel en wij 4.2A
‹ ‹‹
2 Boekhoudkundige cyclus Ontdek
1 Bij de start van een onderneming maakt de boekhouder een inventaris op. Wat omvat dat document? 2 Welk document wordt opgemaakt aan de hand van de begininventaris? 3 Wat doet de boekhouder in de loop van een boekperiode? 4 Wat doet de boekhouder op het einde van de boekperiode?
Verruim je kennis
Als een onderneming start met dubbel boekhouden dient de boekhouder allereerst een inventaris te maken van de begintoestand van het vermogen: de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van de onderneming. Aan de hand van de inventaris wordt de beginbalans opgesteld. In de loop van de volgende maanden zal de boekhouder alle verrichtingen opnemen in de boekhouding. Deze verrichtingen zullen: • de opgemaakte begintoestand wijzigen, • duidelijk maken hoeveel kosten en opbrengsten er worden gemaakt. Op het einde van de boekhoudperiode, bijvoorbeeld na 12 maanden, zal de boekhouder de informatie samenvatten: • over de eindtoestand van het vermogen, de eindbalans, • het bekomen resultaat na die 12 maanden. Begin van de boekperiode Informatie over: • de begintoestand van het vermogen: Bezittingen Eigen Vermogen Schulden Tijdens de boekperiode Verrichtingen Einde van de boekperiode Informatie over: • de eindtoestand van het vermogen: Bezittingen Eigen Vermogen Schulden Informatie over: • het resultaat: Opbrengsten - Kosten
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
17
‹
3 De balans Ontdek
1 2 3 4 5 6
Geef de zijden van de balans en zeg welke gegevens ze bevatten. In welke twee groepen kan de linkerzijde van de balans ingedeeld worden? Geef de twee groepen van de rechterzijde. Ken je nog de rubrieken van de linkerzijde? Schrijf ze op. Geef de rubrieken van de rechterzijde. Waarom is de eindbalans van boekjaar 1 de beginbalans van boekjaar 2?
‹‹
Verruim je kennis
1 Opbouw van de balans In de balans wordt het vermogen voorgesteld vanuit twee standpunten: - de werkmiddelen links, - de financieringsbronnen rechts. Vermits het op beide zijden over één en hetzelfde vermogen gaat, moet de linkerzijde steeds gelijk zijn aan de rechterzijde. Van iets dat aan weerszijden gelijk is, zegt men dat het ‘in evenwicht’ is. Daarom heet deze voorstelling balans. Op de linkerzijde van de balans staan de bezittingen of werkmiddelen waarmee dagelijks gewerkt wordt in de onderneming. Met deze werkmiddelen is de onderneming actief bezig. De linkerzijde van de balans heet daarom de activazijde. Op de rechterzijde van de balans staan de financieringsbronnen van deze werkmiddelen. Ze duiden aan waar de werkmiddelen vandaan komen. Deze zijde heet de passivazijde. BALANS ACTIVA
PASSIVA
Waarmee werkt de onderneming?
Waar komen de werkmiddelen vandaan?
Werkmiddelen:
Financieringsbronnen:
•
Vaste activa
•
Eigen vermogen
•
Vlottende activa
•
Schulden
Totaal activa
=
Totaal passiva
ACTIVA Vaste activa Deze activa zijn voorbestemd om lange tijd in de onderneming gebruikt te worden. Ze zijn noodzakelijk voor de efficiënte werking van de zaak. Men noemt ze ook investeringsgoederen. Voorbeelden van vaste activa zijn: gebouwen, kantoormeubelen, computers, bestelwagens.
Proef - Copyright Plantyn
18
De h@ndel en wij 4.2A
Vlottende activa Dit zijn de activa die voortdurend in beweging zijn in het kader van de handelsactiviteit. Voorbeelden van vlottende activa zijn: handelsgoederen, vorderingen en liquide middelen. PASSIVA Eigen vermogen Het eigen vermogen is afkomstig van de eigenaar. Het is de financieringsbron die de eigenaar blijvend aan zijn onderneming toevertrouwt. Schulden Het deel van de financieringsbronnen dat afkomstig is van vreemden, zijn de schulden.
2 De rubrieken van de balans Om de balans gemakkelijk te kunnen lezen en interpreteren, schrijft de boekhoudwet voor hoe de verschillende activa en passiva in rubrieken moeten worden ingedeeld. Wij vermelden hieronder enkel de rubrieken die we tot nu toe kennen.
ACTIVA Vaste activa • Materiële vaste activa Het zijn die vaste activa die tastbaar zijn en zintuiglijk waargenomen kunnen worden.
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij 4.2A
19
Vlottende activa • Voorraden Hiertoe behoort o.a. de voorraad handelsgoederen. • Vorderingen op ten hoogste 1 jaar De periode tussen het ontstaan en het innen van de vordering duurt maximum één jaar. De meeste vorderingen zijn handelsvorderingen. • Liquide middelen De geldmiddelen op rekeningen bij financiële instellingen en in kas. PASSIVA Eigen vermogen • Geplaatst kapitaal Het deel van zijn privébezit dat de eigenaar voor lange tijd aan de onderneming toevertrouwt, is het Geplaatst kapitaal. • Overgedragen winst / Overgedragen verlies (-) De eigenaar mag beschikken over het resultaat van de onderneming. Indien hij beslist dat resultaat toe te vertrouwen aan de onderneming en het niet zelf te gebruiken, wordt het resultaat opgenomen in de balans onder de rubriek Overgedragen winst. Indien de onderneming verlies maakt, vermindert het eigen vermogen. Het verlies wordt ingeschreven onder de rubriek Overgedragen verlies (-). Schulden De schulden moeten ofwel op lange, ofwel op korte termijn terugbetaald worden. Vandaar twee rubrieken. • Schulden op meer dan 1 jaar De periode tussen het ontstaan en het terugbetalen van de schulden duurt langer dan één jaar. Voorbeelden van deze schulden zijn schulden aan kredietinstellingen, zoals leningen op 5 jaar. • Schulden op ten hoogste 1 jaar De periode tussen het ontstaan en het terugbetalen van de schulden duurt maximum één jaar. Tot deze rubriek behoren onder meer het kaskrediet, de leveranciersschulden en schulden voor belastingen en bezoldigingen. Opdracht 1 Herschik de balans van PARASOL van blz. 13 volgens de wettelijke voorschriften met de indeling in rubrieken. Gebruik DOC1. 2 Wie meer oefeningen op de balans wil maken, vindt opdrachten bij Test je kennis, op het einde van dit hoofdstuk.
‹‹
4 Van beginbalans tot eindbalans Verruim je kennis
Bij het starten van een onderneming wordt een uitgebreide stand van zaken of inventaris opgemaakt. Vanuit de inventaris wordt de beginbalans opgesteld. Dat is de beknopte en overzichtelijke weergave van het vermogen van de onderneming.
Proef - Copyright Plantyn Tijdens de boekperiode worden alle verrichtingen nauwkeurig in de boekhouding geregistreerd of geboekt. Deze dagelijkse verrichtingen zullen het vermogen en het resultaat beïnvloeden. Het is echter veel te omslachtig om na elke verrichting de wijziging van het vermogen en het resultaat te
20
De h@ndel en wij 4.2A
bepalen. In de praktijk gebeurt dat ten minste eenmaal per jaar. Het kan ook elke zes maanden, elke drie maanden of zelfs elke maand zijn. De ondernemer kiest zelf de periode. Op het einde van de boekperiode gaat men na: • welk resultaat de onderneming behaalde tijdens deze periode. De opbrengsten worden vergeleken met de kosten. • hoe de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen veranderd zijn in vergelijking met het begin van de periode. De berekening van het resultaat wordt uitgedrukt in de resultatenrekening. Bij de afsluiting van een boekperiode wordt het behaalde resultaat bij het eigen vermogen gevoegd, als de eigenaar van de onderneming het niet zelf opneemt. De stand van het vermogen wordt uitgedrukt in de balans. Bij de opening van een nieuwe boekperiode wordt de eindbalans van de vorige periode, de beginbalans van de nieuwe periode. Schematische voorstelling Begin van de boekperiode Beginbalans ACTIVA
PASSIVA
Werkmiddelen
Financieringsbronnen
Bezittingen
Eigen vermogen Schulden
Totaal activa
=
Totaal passiva
Tijdens de boekperiode Documenten Einde van de boekperiode
Boekhoudkundige registratie
Resultaatbepaling en -verwerking Eindbalans ACTIVA
PASSIVA
Werkmiddelen
Financieringsbronnen
Bezittingen
Eigen vermogen, inclusief Overgedragen winst/verlies (-) Schulden
Totaal activa
=
Totaal passiva
Proef - Copyright Plantyn Bij PARASOL loopt een boekperiode van 1 januari tot 31 december of over 1 kalenderjaar. Daarom spreken we van een boekjaar.
De h@ndel en wij 4.2A
21
Begin volgende boekperiode Beginbalans = eindbalans voorgaande boekperiode Voorstelling op een tijdlijn 01.01.20.1 Beginbalans
31.12.20.1 31.12.20.2
Resultaatbepaling Eindbalans = Beginbalans 01.01.20.2
Resultaatbepaling Eindbalans = Beginbalans 01.01.20.3
5 Verrichtingen tijdens het boekjaar
‹ ‹‹
1 Activiteiten en verantwoordingsstukken Ontdek
1 Wat zijn de voornaamste activiteiten van een onderneming? 2 Geef een paar voorbeelden van elk van deze activiteiten en zeg welk verantwoordingsstuk erbij hoort.
Verruim je kennis
De activiteiten van een onderneming zijn: 1
Bedrijfsactiviteiten • Aankopen van handelsgoederen • Aankopen van diensten en diverse goederen • Verkopen van handelsgoederen/diensten • Aankopen van investeringsgoederen = investeringen
2
Financiële activiteiten • Betalen van schulden aan leveranciers • Innen van vorderingen bij klanten • Verlenen en ontvangen van krediet
3 Diverse activiteiten Alle verrichtingen die niet thuishoren bij de voorgaande, brengen we onder bij de diverse verrichtingen. Het gaat o.a. om betalingen van lonen en aanpassingen van de boekhouding aan de werkelijkheid op het einde van een boekjaar. Hierop komen we later terug. We nemen ze voorlopig niet op in de schematische voorstelling.
Proef - Copyright Plantyn
22
De h@ndel en wij 4.2A