Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Bijbelzondag - 25 oktober 2015 voorganger: Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra: thema: De schreeuw * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Goede morgen welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
* Gesprek met de kinderen * Zingen
Ik danste die morgen …
NLB 839 2. De dans werd vergeten en het ritme verstoord; het lied van de schepping werd zelden nog gehoord. Ik kwam hier op aarde om een gloednieuw begin, in Betlehem zette de dans weer in. Refrein 3. Ik danste voor blinden die mij riepen om licht. Ik gaf aan verschopten een stem, een nieuw gezicht. Ik danste voor kinderen, de koning te rijk. Ik danste het lied van gerechtigheid. Refrein 4. De dans leek te breken, maar Ik deelde het brood. Ik danste uit liefde veel sterker dan de dood. Die liefde leeft in je nu Ik dans met jou, de dans van de schepping, de dans van trouw. Refrein 1
Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. * In Memoriam van Wisse Zantema * Zingen
Ik fiel Gods wyn
(1 couplet)
Ik fiel Gods wyn hjoed fris en klear, en derom lûk ik 't seil. 't Is wol wat skuort en swier fan skom, mar ik hys 't fol hope_op heil. Want Kristus sels as hillge gast fyn 'k yn myn skipke ré. En derom doar ik de reis wol oan oer hege en wylde sé. * Gebed * Lezing
Psalm 13 (150 Psalmen vrij - Huub Oosterhuis)
* Zingen
Jezus, U bent het licht in ons leven
Taizé (Ned. en Frysk)
Jezus, Jo binn’ it ljocht yn myn libben, lit nea net ta dat it tsjuster ta my sprekt. Jezus, Jo binn’ it ljocht yn myn libben, skyn yn my troch jo leafde, o Hear. * Bijbellezing Marcus 10: 46-52 Ze kwamen in Jericho. Toen hij met zijn leerlingen en gevolgd door een grote menigte weer uit Jericho vertrok, zat daar een blinde bedelaar langs de weg, een zekere Bartimeüs, de zoon van Timeüs. Toen hij hoorde dat Jezus uit Nazaret voorbijkwam, begon hij te schreeuwen: ‘Zoon van David, Jezus, heb medelijden met mij!’ De omstanders snauwden hem toe dat hij zijn mond moest houden, maar hij schreeuwde des te harder: ‘Zoon van David, heb medelijden met mij!’ Jezus bleef staan en zei: ‘Roep hem.’ Ze riepen de blinde en zeiden tegen hem: ‘Houd moed, sta op, hij roept u.’ Hij gooide zijn mantel af, sprong op en ging naar Jezus. Jezus vroeg hem: ‘Wat wilt u dat ik voor u doe?’ De blinde antwoordde: ‘Rabboeni, zorg dat ik weer kan zien.’ Jezus zei tegen hem: ‘Ga heen, uw geloof heeft u gered.’ En meteen kon hij weer zien en hij volgde hem op zijn weg.
2
* Zingen
Voor mensen die naamloos …
NLB 647 2. Voor mensen die roepend, tastend en zoekend door het leven gaan, verschijnt hier een teken, brood om te breken: Wij kunnen bestaan. 3. Voor mensen die vragend, wachtend en wakend door het leven gaan, Weerklinken hier woorden, God wil ons horen: Wij worden verstaan. 4. Voor mensen die hopend, wankel gelovend door het leven gaan, Herstelt God uit duister Adam in luister: Wij dragen zijn naam
* Overdenking Gemeente van Christus, Afgelopen dinsdag bezochten we het Van Gogh-museum in Amsterdam, waar een tentoonstelling is met schilderijen van Vincent van Gogh naast die van de Noorse kunstenaar Edvard Munch. Ze hebben elkaar nooit ontmoet, maar hun levens en hun kunst hebben vele raakvlakken. Het schilderij ‘De schreeuw’ van Munch boeit me al heel lang en het was bijzonder om die nu in het echt te kunnen zien. Thuiskomend bereidde ik het afscheid van Wisse Zantema voor; 40 jaar levend met MS en nu in deze dienst ‘de niet te stoppen schreeuw van de blinde’. ‘Heb medelijden met mij’, schreeuwt hij, als hij van omstanders hoort dat Jezus langskomt. En hij schreeuwt nog meer: ‘Zoon van David, heb medelijden met mij’. Alsof hij dankzij zijn uiterlijke blindheid, innerlijk ziet wie er langs gaat komen. Alsof hij veel meer heeft verstaan uit de verhalen die de ronde gingen, dan de ziende omstanders. Wat zien we, wat zien we niet? In de tijd van Van Gogh zagen mensen niets in zijn schilderijen. De aardappeleters waren veel te realistisch geschilderd met hun verweerde koppen in de kleur van aardappels weergegeven … Dat deed je niet, dat was niet om aan te zien en nu is het kunst met grote K! Hoeveel heeft van Gogh innerlijk geschreeuwd? Zien jullie niet wat ik zie? Zien jullie die kleuren, die intensiteit van leven niet in alles wat ik schilder? De schreeuw van vreemdelingen en vluchtelingen, die Europa binnenkomen en een veilige plek zoeken. De schreeuw van Nederlanders e.a. die zich bedreigd voelen in hun eigen ruimte … . 3
De schreeuw van de vrouw die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Dat moment werd haar doodslag … . Wat zal er omgaan in haar familie aan schreeuwen en schreien? De oeroude schreeuw van psalm 13: ‘Hoe lang nog, Heer, zult u mij vergeten … hoe lang nog wordt mijn ziel gekweld door zorgen en mijn hart door verdriet? Zie mij, antwoord mij, Heer, mijn God! Verlicht mijn ogen … Ik vertrouw op uw liefde … Soms ‘schreeuwen’ we zelf in ons leven in de wisselingen van ons lot. en uiten dat in gebed of op andere wijze aan elkaar en/ of tot God … in vertrouwen op zijn liefde … dat er eens antwoord zal komen; Dat kan rust en ruimte geven in ons binnenste … vaak niet meteen … maar wel ooit in de tijd. Laten we eens kijken naar onze lezing over Bartimeüs … wat eig. een gelijkenis is voor allen die zich in situaties bevinden, waarin ze niet zien en kunnen ontdekken hoe het verder moet. Een grote groep mensen (pelgrims) trekt voorbij aan deze blinde aan de kant van de weg … Bartimeus hoort flarden van hun gesprekken in het voorbijgaan, maar hij kan niet mee, hij zit aan de kant. Ongewild zit hij aan de kant, zoals mensen (soms wijzelf) ongewild aan de kant komen te zitten. Hij hoort mensen praten over Jezus van Nazareth; maar wat hij schreeuwt is iets heel anders! ‘Zoon van David … die messiaanse titel geeft hij Jezus en dan ‘heb medelijden mijn mij!’ Hij verbindt Jezus ongezien met God en bidt met psalm 13 wat als schreeuw naar buiten komt: ‘Zie mij, antwoord mij … Ik vertrouw op uw liefde.’ Zijn ogen zijn blind, maar aan zijn stem mankeert niets, al zijn emoties uit hij in een schreeuw. De omstanders snauwen hem toe zijn mond te houden … hun mooie tocht wordt verstoord. Jericho is de laatste halte voor Jeruzalem. Wat wil die blinde nu toch? Maar Jezus blijft staan … . Door alle drukte van vele mensen heen hoort Jezus deze schreeuw vanuit Bartimeus’ binnenste. Jezus staat stil en doet iets onverwachts – wel geniaal! Jezus gaat niet zélf naar Bartimeus toe om zich als Goede Herder/Redder over hem heen te buigen. Jezus blijft staan en zegt tegen de mensen rondom hem: Roep hem! In die hele menigte komt nu een ommekeer; want eerst moeten zij ziende worden! Bartimeus wordt nu niet meer gezien als probleem aan de kant van de weg, als lastig geval. Ineens gaan de ogen van de mensen open en zij zien Bartimeus als persoon en wat zeggen ze? Houd moed, sta op, hij roept u! In plaats van te snauwen ‘stil jij’, zeggen ze nu zeer pastorale woorden: Houd moed, sta op, hij roept u. Woorden, die wij ook tegen elkaar zeggen bij ziekte, bij tegenslag: Houd moed, sta op! We blijven het zeggen tegen anderen, maar ook tegen onszelf: Moed hâlde, trochgean … wês positief, hâld fertrouwen … ‘Moed verloren, al verloren’, is zo’n uitdrukking met diepe wijsheid. En wat doet de blinde? Hij gooide zijn mantel van zich af, springt op en gaat naar Jezus … Hij loopt op die stem af. Weer zo’n schijnbaar overbodig zinnetje … gooit zijn mantel af, alsof hij alle ballast, alles wat hem aan de kant van de weg verweten is en onterecht toegeworpen is … van zich afgooit … Vol vertrouwen loopt hij af op Jezus’ stem … En dan stelt Jezus hem een vrij overbodige vraag lijkt me: ‘Wat wilt u dat ik voor u doe?’ Of is dit niet zo’n overbodige vraag? De vraag van de blinde is ‘Heb medelijden met mij’ zie mij, kijk me aan … loop niet zomaar voorbij. Is dat voor ons ook vaak niet een eerste stap? Zie mij, hoor mijn verhaal, merk op wie ik ben … Pas daarna komt de vraag van Jezus: ‘Wat wilt u dat ik voor u doe?’ Als Jezus die vraag aan ons stelt met al onze blinde vlekken, weet u dan uw antwoord? 4
Kent u uw diepste wens of visioen? De blinde weet het: ‘Rabboeni (meester) zorg dat ik weer kan zien’. Ga heen, uw geloof heeft u gered, zegt Jezus. of yn ’t Frysk ‘Jo fertrouwen hat jo rêden’ Jezus stimuleert het vertrouwen van de blinde ofwel zijn eigen aanwezige innerlijke kracht. En de genezen blinde ‘volgt’ hem op zijn weg. Zijn zien heeft een dubbele betekenis; zijn ogen zien en hij ziet tegelijk wat zijn weg wordt in de navolging. Jezus is letterlijk en figuurlijk het Licht in zijn leven geworden en hij werd open voor Zijn liefde! Op deze prachtige herfstmorgen horen we vandaag dit korte Bijbelverhaal vol betekenissen! En die tekens kunnen we als vragen meenemen in ons leven … Zoals … aan wie loop ik zelf voorbij? Tegen wie zeg ik: Houd je maar stil met je geschreeuw en je aandacht vragen. Of zijn we gewend te zeggen: Houd moed, sta op! en helpen we mensen werkelijk met opstaan? Wat maakt het een verschil in onze wereld met de vele vluchtelingen, maar ook in eigen gemeente, in de familie en met buren etc. Wij kunnen allen zelf het verschil maken! Zijn we werkelijk gemeente van Christus, navolgers van Jezus op zijn weg: lichtgevend, opbeurend en genezend? Brengen we onze innerlijke gelovige schreeuw, onze droom, ons vredesvisioen naar buiten? Op Bijbelzondag gaat het om de kracht van die vele inspirerende geloofsverhalen. In steeds nieuwe Nederlandse edities kunnen we de verhalen lezen; in alle talen vertaald. Het gaat om een doorgaand proces van verandering en vernieuwing! Het zoeken naar nieuwe wegen voor gemeenten om te vertellen van licht in ons leven, om op te staan voor een vredevolle wereld … Vandaag eindig ik met enkele zinnen van het laatstgehouden Doperse symposium in Amsterdam. Daar werd Paulus aangehaald die aan Rome schrijft: Jullie moeten je niet aan deze wereld aanpassen, maar je laten vernieuwen door de vernieuwing van jullie gezindheid. Dus open je ogen! De gemeente, die met helderziende blik een plaats zal zijn van vernieuwing van tegendraadse visies en verrassende praktijken. Niet voor niets komen alle kinderen af op het instuderen van een spel rond kerst, rond nieuwe geboorte. En dan gaat het uiteindelijk niet om dat kleine kind dat weer opnieuw geboren wordt, maar om onszelf … onze eigen vernieuwing, de plek waar God ons de ogen opent en vernieuwd en wij navolgers worden op de weg van vrede! Dat dat zo mag zijn, Amen * Orgelspel * Open ruimte * Voorbeden, stil gebed, Fryske Us Heit
5
2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.
4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade.
5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen.
* Collecte voor het Nederlands Bijbelgenootschap Het Nederlands Bijbelgenootschap is een onafhankelijke vereniging van leden die het van belang vinden dat de Bijbel zoveel mogelijk mensen bereikt en aanspreekt * Zingen
Wil je opstaan en Mij volgen?
6
Iona 40: 1, 2, 3, 5
* Zegenbede
* * * *** * * * Vriendendienst op 1 november o.l.v. Roelof Akse … Neemt u vrienden, familie etc. mee? Op 17 augustus 2014 was in Hindeloopen een Nostalgische kerkdienst in de PKN-kerk. Hier werkten ook de DG en de Folkloristische Zang en Dansgroep ‘Aald Hielpen’ aan mee. Op zondag 25 oktober wordt deze dienst een aantal keer uitgezonden door Sud-West Fryslân TV op kanaal 40 van Ziggo, en wel om 11.30 uur, 15.00 uur, 18.00 uur en 21.00 uur. Bovenstaande mededelingen vindt u ook op www.dgleeuwarden.org
7
