Deurbeleid Horeca Lelystad
Beleidsadvies in opdracht van de gemeente Lelystad Door ADB Flevoland Juli 2008
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding en opzet van het onderzoek
Blz. 3
1.1 1.2
Blz. 3 Blz. 3
Inleiding Opzet van het onderzoek
Hoofdstuk 2: Onderzoek
Blz. 3
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Blz. Blz. Blz. Blz. Blz.
Vraaggesprek met Politie Lelystad Vraaggesprekken met horecaondernemers en portiers Verslag van het gesprek met een jongerenwerker van 3D Digitale vragenlijst jeugd Algemene conclusie n.a.v. de vragenlijsten en gesprekken
3 6 9 10 11
Hoofdstuk 3: Aanbevelingen
Blz. 12
3.1 3.2
Blz. 12 Blz. 12
Inleiding Inhoud aanbevelingen
Bijlage 1:
Digitale vragenlijst jongeren
Blz. 15
Bijlage 2:
Top 40 deurbeleidsregels
Blz. 21
Bijlage 3:
Informatiesheet wet- en regelgeving omtrent discriminatie in de horeca
Blz. 26
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
2
1. Inleiding en opzet van het onderzoek
1.1
Inleiding
In het voorjaar van 2007 kreeg Anti Discriminatie Bureau Flevoland de opdracht van de gemeente Lelystad om onderzoek te doen naar de vraag of er sprake is van problemen bij het deurbeleid in het uitgaansleven in Lelystad en zo ja welke aanpak daarbij het meest gewenst is. Aanleiding voor deze vraag waren signalen dat jongeren de toegang tot horecagelegenheden werd geweigerd omdat ze uit een bepaalde bevolkingsgroep kwamen (de zogenaamde Marokkanentaks) en berichten over het instellen van een horecadeurpanel in Almere. Om te komen tot een beleidsadvies aan de gemeente Lelystad heeft Anti Discriminatie Bureau Flevoland vraaggesprekken gevoerd met diverse horecaondernemers en portiers en vertegenwoordigers van jongerenwerk Stichting 3-D, poppodium Underground en politie Lelystad. Via de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad is een digitale vragenlijst verstuurd aan jongeren in Lelystad. Een verslag van dit onderzoek is aan Anti Discriminatie Bureau Flevoland verstrekt.
1.2
Opzet van het onderzoek
Allereerst is er literatuuronderzoek gedaan. Hierbij is gekeken hoe andere steden ( o.a. Almere, Breda, Rotterdam, Utrecht) het deurbeleid in hun stad hebben onderzocht en aangepakt. Naar aanleiding van de bevindingen uit het literatuuronderzoek zijn de vragenlijsten voor de diverse te benaderen partijen samengesteld. Er is een vragenlijst gemaakt voor politie, voor jongeren en voor horecaondernemers en portiers. Vervolgens zijn afspraken gemaakt voor een gesprek aan de hand van een vragenlijst met diverse horecaondernemers dan wel bedrijfsleiders en portiers, een jongerenwerker van Stichting 3-D, de bedrijfsleider van poppodium Underground en de groepschef van politie Lelystad met als taakaccent horeca. Deze gegevens zijn waar mogelijk anoniem verwerkt. Aan jongeren in Lelystad is een digitale vragenlijst voorgelegd via de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad. De vragenlijst is in overleg tussen medewerkers van Onderzoek en Statistiek en medewerkers van het Anti Discriminatie Bureau Flevoland samengesteld. De afdeling Onderzoek en Statistiek heeft de vragenlijst verstuurd en de uitkomsten geanalyseerd en het Anti Discriminatie Bureau heeft hiervan een verslag gekregen. Alle gegevens die op deze manier verzameld zijn, zijn gebruikt om te komen tot een beleidsadvies aan de gemeente Lelystad.
2. Onderzoek
2.1
Vraaggesprek met Politie Lelystad
Oorspronkelijk zouden diverse wijkagenten van de wijken waarin zich horecagelegenheden bevinden worden benaderd voor een vraaggesprek. In overleg met politie is besloten om alleen degene die belast is met horeca als taakaccent te interviewen. Hij wordt namelijk wekelijks op de hoogte gehouden van alles wat zich afspeelt binnen de horeca en wordt door het horecakoppel dat in het desbetreffende weekend dienst heeft gehad geïnformeerd over de punten die zich in het weekend hebben afgespeeld en is zo goed op de hoogte van alles wat er speelt binnen de horeca. Hierna volgen de vragen en antwoorden van de politie:
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
3
Bestaat er een speciaal “horecateam”? Uit hoeveel mensen bestaat dit? Vindt u dit aantal voldoende? Hoe werkt het team? Er is op vrijdagnacht en zaterdagnacht een koppel speciaal voor horecazaken. Zij zijn voor de horecaondernemers bereikbaar onder een speciaal 06-nummer. Het koppel bestaat uit wijkagenten (hiervan zijn er ongeveer 10) en soms bikers. Bij uitzondering worden collega’s uit de noodhulp ingezet. Deze koppels maken rondjes langs de diverse horecagelegenheden en doen waarnemingen en komen wanneer ze gebeld worden bij problemen. Zij krijgen een lijstje met aandachtspunten mee en maken rapportages over wat hun bevindingen zijn m.b.t. aandachtspunten en andere zaken. Voorbeeld: eigenaar is niet aanwezig, bepaalde jongeren/groepen jongeren veroorzaken problemen, toegangsontzeggingen. In het horecaconvenant staan duidelijke stappen qua sancties. Wat zijn uw taken betreffende het uitgaansleven van Lelystad? Het horecaconvenant is de basis waarop wordt gewerkt. Om de 2 weken vindt een gesprek plaats met de gemeente. Hierin worden de punten die geconstateerd worden door het horecakoppel tijdens dienst meegenomen. Hoe gaat de politie tijdens de uitgaansavonden de straat op; is er een bepaalde gedragscode die u hanteert? Er is geen speciale code. Er zijn wel horecacursussen. Met name toen het horecaconvenant is opgesteld was er extra scholing. Beleid is wel dat als er op een bepaalde plek meer problemen voorkomen, dat er dan dicht bovenop wordt gezeten. Hoe zou u het uitgaansleven in Lelystad vanuit uw perspectief willen omschrijven? De horeca is goed onder controle in Lelystad (vanuit politie gezien). Het convenant werkt goed. Vinden er in Lelystad regelmatig deurweigeringen plaats, en hoe wordt u hier door jongeren en horecaondernemers bij betrokken? Collega’s worden wel eens aangesproken, maar politie is niet zo zichtbaar aanwezig als bijvoorbeeld in Almere. Discriminatie vindt hier voor mijn gevoel hier minder plaats dan in grote steden. Als mensen aangifte willen doen is er vaak alcohol in het spel en dan wordt een aangifte niet opgenomen, maar wordt er gevraagd de volgende dag terug te komen. Dit gebeurt dan niet. Er wordt naar politie gebeld door zowel portier als degene die eruit is gezet. Zijn er vaste groepen in Lelystad die overlast veroorzaken, en zo ja welke? Jongeren zorgen voor meer problemen dan ouderen. Vaak gaat het dan om groepen terwijl er bij ouderen meer sprake is van individuele personen. Jongeren (vooral minderjarigen) luisteren soms ook niet/slecht naar de politie. Het groepsgevoel lijkt ook wat sterker bij allochtone jongeren. Er zijn geen signalen voor “de Marokkanentaks”. Wat zijn volgens u de meest voorkomende redenen waarom mensen worden geweigerd? Alcohol, agressie, gedrag. Hoe is het contact tussen u, horecaondernemers en de portiers, ook wanneer er iets gebeurt? Het contact met de horecaondernemers is goed. De portiers zijn gecertificeerd. Het contact met de portiers is goed. Portiers “helpen” de politie en omgekeerd. Soms wordt aan portiers gevraagd zelf overlast
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
4
op straat door rondhangende jongeren op te lossen door ze te vragen weg te gaan en dan blijft er een auto (politie) in de buurt rond sluitingstijd. Als er geen portiers zijn mag de disco niet open. Zijn er portiers van een nieuw bedrijf dan wordt er tijdens de dienst langs gegaan, het wordt een aantal weken aangekeken en vervolgens wordt de eigenaar met de portiers uitgenodigd voor een gesprek over deurbeleid. Sommige portiers komen uit de Randstad en denken al “intercultureel”, hebben een wat andere aanpak. Van hen valt te leren. Politie heeft de sleutel van kluisjes waarin dingen die door de portiers in beslag zijn genomen liggen. De kluisjes worden 1 x in zoveel tijd leeggemaakt en de aangetroffen spullen worden dan vernietigd. Wanneer er problemen zijn, door wie wordt u dan hierover ingelicht? Kan zowel door portiers als door de persoon die er uit gezet is. Heeft u wel eens meegemaakt dat iemand onterecht werd geweigerd bij een uitgaansgelegenheid, waardoor problemen ontstonden? Zo ja, wat was de reden van de weigering? Er zijn geen voorbeelden waargenomen. Heeft u het idee dat er regelmatig onterecht onderscheid (op bijvoorbeeld herkomst) wordt gemaakt bij het toelaten of weigeren van jongeren tot een uitgaansgelegenheid? Het is misschien 1 keer voorgekomen dat iemand hem als agent hierover aansprak, maar de portier had een heel ander verhaal.
Opmerking: De kerntaak horeca ligt bij de gemeente. Handhaving zou opgepakt moeten worden via BOA’s (Bijzonder Opsporings Ambtenaar)
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
5
2.2
Vraaggesprekken met horecaondernemers en portiers
De horecaondernemingen zijn in eerste instantie per e-mail benaderd met de vraag om mee te werken aan het onderzoek. Vervolgens is geprobeerd om telefonisch een afspraak te maken voor een vraaggesprek. Met 5 bedrijven is uiteindelijk een afspraak gemaakt voor een gesprek. Bij een aantal bedrijven is meerdere malen de voice-mail ingesproken met het verzoek contact op te nemen, maar deze bedrijven hebben niet gereageerd. Van de 5 bedrijven waarmee een gesprek is geweest werken er 4 met portiers. De gesprekken hebben bij de bedrijven plaats gevonden.
1. Wat zijn uw huisregels; zouden wij daar een afschrift van kunnen krijgen? Alle ondernemingen hebben huisregels. Deze regels hebben betrekking op o.a. leeftijd, kleding, gedrag, onder invloed zijn van alcohol of drugs. 2. Hangen de huisregels duidelijk zichtbaar bij de ingang? Bij twee bedrijven hangen de huisregels bij alle ingangen. Binnen zijn de regels bij 4 van de 5 ondernemingen duidelijk zichtbaar opgehangen. Als reden waarom er buiten geen huisregels hangen worden opgegeven: - bord is nog in de maak - bord is weggehaald bij onderhoudswerkzaamheden en moet nog worden terug gehangen - regels zijn bewust niet opgehangen vanwege de uitstraling van het bedrijf. Als iemand van te voren de huisregels wil weten kan het zijn vanwege “kwade bedoelingen” 3. Doen zich wel eens problemen voor, en zo ja wat voor problemen? Alle bedrijven melden wel eens tegen problemen aan te lopen. Vaak ontstaan er pas binnen problemen. De huisregels worden overtreden. Meestal gaat het om agressief gedrag. Ook worden wel eens meisjes lastiggevallen. Vaak zijn er ook problemen door alcohol en/of drugsgebruik. De bedrijven proberen eerst zelf de problemen op te lossen. Vaak wordt de veroorzaker van de problemen apart genomen en mee naar buiten genomen zodat anderen zich er niet mee kunnen bemoeien. Als portiers al bij de ingang merken dat iemand problemen dreigt te veroorzaken krijgt diegene een waarschuwing voor hij/zij naar binnen mag of wordt niet toegelaten. De politie wordt vaak pas ingeschakeld als de situatie onhoudbaar is. Een bedrijf meldt dat als er in de zaak iets ”broeit” de politie preventief gebeld wordt en dan komt en een rondje door de zaak loopt. Dit is vaak al voldoende om problemen de kop in te drukken. 3. Zijn er vaste groepen of personen die regelmatig problemen veroorzaken? Drie bedrijven melden dat vooral groepen wel eens zorgen voor overlast. Het gaat dan niet om vaste groepen, maar wel verergert groepsverband de problemen en dan m.n. bij allochtonen. Als één persoon problemen krijgt reageert een hele groep erop. Bij 2 bedrijven komen met name individuele bezoekers. Dit komt door de aard van het bedrijf. 4. Wat is de procedure bij problemen aan de deur? Er wordt gepraat door de portier. Dit is bijna altijd voldoende. Als portiers het zelf niet meer redden wordt de politie erbij gehaald. Eén bedrijf meldt dat als er wordt gedeald de politie ingeschakeld wordt. Bij een ander bedrijf wordt soms preventief gefouilleerd en als er wat gevonden wordt, wordt het in beslag genomen en wordt de politie erbij gehaald. Vaak krijgt iemand een waarschuwing dat als hij/zij overlast gaat veroorzaken hij/zij eruit wordt gezet. Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
6
6. Vinden er wel eens deurweigeringen plaats en op grond waarvan? Ja, op grond van de huisregels. Vooral problematisch gedrag bij deur, leeftijd en onder invloed zijn van alcohol en drugs worden als redenen voor weigering genoemd. Vaak krijgt iemand een waarschuwing dat als hij/zij overlast gaat veroorzaken hij/zij eruit wordt gezet. 7. Hoe is het contact met de politie? Alle bedrijven vinden het contact en samenwerking met de politie in voorkomende gevallen goed. Bij een aantal bedrijven komt de politie ’s avonds langs of in het bedrijf of houdt de buurt in de gaten. Er is een speciaal 06-nummer dat gebeld kan worden. Contact is er met name bij problemen. Een aantal bedrijven geeft aan graag structureel overleg te willen hebben. 8. Staan er portiers bij de deur? Ja. Bij 4 van de 5 bedrijven staat er ’s avonds minimaal 1 portier. Alle portiers zijn gecertificeerd en hebben diverse cursussen gevolgd. 9. Is er een klachtencommissie waar gasten terecht kunnen? Twee bedrijven geven aan een klachtenformulier te hebben.Eén bedrijf geeft het telefoonnummer van de eigenaar door . Een ander bedrijf haalt de bedrijfsleider erbij en bij weer een ander bedrijf kan de klacht via internet gemeld worden. In alle gevallen probeert de bedrijfsleider of eigenaar zelf de problemen op te lossen. 10. Is uw pand toegankelijk voor gehandicapten? Alle bedrijven zijn rolstoeltoegankelijk, alleen kan iemand met een rolstoel niet in alle bedrijven overal komen. 11. Hoe gaat u om met alcohol-of drugsproblemen en andere verslavingen? Vaak krijgen medewerkers trainingen. Trainingen die genoemd worden zijn trainingen m.b.t. alcohol en drugs, omgaan met agressie, kansspelproblematiek. Iemand die dronken is krijgt geen alcohol meer en als iemand al bij binnenkomst zichtbaar onder invloed is van alcohol of drugs wordt hij/zij niet toegelaten. Ook wordt wel eens doorverwezen naar instanties die zich met de problematiek bezig houden. 12. In hoeverre merkt u iets van het fenomeen “vooraf indrinken”? En zo ja, hoe gaat u hier mee om? De volgende antwoorden werden gegeven: - Meestal drinken mensen van te voren wel een beetje, maar komen ze niet dronken aan de deur. - De portier spreekt ze er op aan (buiten of binnen) en er wordt geen alcohol aan hen geschonken. Mensen worden alleen geweigerd als er sprake is van overlast. - We komen het steeds vaker tegen. Als iemand flessen bij zich heeft worden deze in beslag genomen. Steeds vaker heeft iemand eigen drank mee. - Mensen die zichtbaar veel gedronken hebben worden niet toegelaten. 13. Heeft u het idee dat uw bezoek een afspiegeling is van de samenstelling van de bevolking van Lelystad? De meeste bedrijven hebben wel de indruk dat de bezoekers een afspiegeling zijn van de bevolking van Lelystad. Alleen doordat de doelgroep vaak leeftijdsgebonden is zijn er wel verschillen in leeftijdsopbouw.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
7
14. Zijn er vanuit uw perspectief verbeterpunten in het Lelystadse uitgaansleven? De volgende antwoorden werden op deze vraag gegeven: Horeca zou beter gepromoot moeten worden, meer gesteund. Horeca heeft het moeilijk. Nieuwe bedrijven zijn vaak al na een maand of 3,4 weer verdwenen. Contact met politie zou structureel moeten plaats vinden. Horeca interventieteam zou zichtbaarder moeten zijn. Er zou meer diversiteit in het aanbod van horeca moeten komen. Nu gaan jongeren vaak de stad uit. Er zouden meer legale plakplaatsen moeten komen om activiteiten aan te kunnen kondigen zonder dat het meteen veel geld moet kosten. Er zouden meer culturele evenementen van een bepaald niveau georganiseerd moeten worden Er zou een gezamenlijke aftrap van het culturele seizoen moeten komen. Het zou aantrekkelijk gemaakt moeten worden om hier te wonen. Het is bewezen dat als er veel goede culturele instellingen zijn de huizenprijzen stijgen en ook het opleidingsniveau van de mensen die er gaan wonen.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
8
2.3
Verslag van het gesprek met een jongerenwerker van 3D
In Lelystad zijn 8 jongerenwerkers die naast/achter de jongeren staan en als intermediair werken. Er is te weinig te doen kwa uitgaansgelegenheden voor jongeren in Lelystad. Er zijn zo’n 3, 4 clubs en elke club heeft ook nog weer zijn eigen publiek. Elke tent trekt bepaalde groepen en heeft eigen regels en eigen portiers. Ook Poppodium Underground werkt met thema’s die bepaalde groepen aantrekken. Vechtpartijen komen jammer genoeg voor in Lelystad. Het groepsgevoel van cultuurgroepen is sterk, ze komen voor elkaar op. Jongeren zouden willen dat de gemeente eigenaren van discotheken meer helpt zodat nieuwe gelegenheden niet steeds failliet gaan. M.b.t. weigeringen: In het verleden werden Marokkaanse jongeren geweigerd bij uitgaansgelegenheden. Ze werden geweigerd om hun gedrag en niet omdat ze Marokkaan zijn. Als één er niet in komt wordt er gebeld en ontstaat groepsgedrag en gaan ze “rellen”. Bij 3D komen de Marokkaanse jongeren wel. Er is ook een Marokkaanse jongerenwerker. Deze wordt wel geaccepteerd door de groep. De jongeren zijn de regels steeds beter gaan accepteren hierdoor en het gaat bij 3D steeds beter. Jongeren laten zich makkelijker aanspreken als ze iemand kennen en vertrouwen. Vaak worden jongeren terecht buitengehouden omdat ze bepaald gedrag vertonen. Idee voor horeca: Betrek een groep die problemen geeft bij het deurbeleid. Laat een paar jongens mee bepalen wie er binnen komt, zo wordt de tent ook een beetje van hun. De jongerenwerker heeft niet gehoord over andere groepen dan Marokkanen die uitgesloten werden in het verleden. Het ging hierbij om gedrag dat werd vertoond. Voor disco’s geldt toch: Hoe meer mensen er binnen zijn, hoe beter het is. Contact jongeren-politie: Tussen deze twee groepen loopt het niet. De politie handhaaft de wet en kan ervoor zorgen dat je gepakt wordt. Sommige wijkagenten hebben wel goed individueel contact met jongeren. Als de politie zich vaker laat zien, zou dat wel goed kunnen zijn omdat criminele jongeren dan misschien minder naar zo’n tent gaan. Het is wel beter om in burger de disco in te gaan, anders krijgen jongeren het gevoel dat een agent “ kijk mij eens even” wil laten zien in uniform. Politie geeft wel gevoel van veiligheid. 3D: Ook hier komen vechtpartijen voor. 3D probeert het gevecht te beëindigen, maar de eigen veiligheid staat voorop. Er wordt wel uitgepraat. Bij ongeregeldheden kan de cultuur een rol spelen maar vaak is het toch de persoon. De cultuur volgt vaak. Extreme groepen die zich niet geaccepteerd voelen en vaak gepest worden kunnen ook wel zorgen voor problemen. Advies: Houdt disco’s minimaal 2 jaar open, geef ze een kans om een plekje te vinden. Als er weinig uitgaansgelegenheden zijn gaan jongeren op straat rondhangen. Verzin een project voor probleemveroorzakende jongeren. Zet een beleid op het uitgaansleven. Maak een soort pasje gemeentebreed, leg een database aan. Geef jongeren korting bij winkels en organisaties met het pasje. Zo houd je er zicht op.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
9
2.4
Digitale vragenlijst jeugd
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het Anti Discriminatie Bureau jongeren via een enquête zou vragen naar het deurbeleid in de gemeente Lelystad. In overleg met de gemeente Lelystad is besloten de enquête digitaal toe te sturen naar de jongeren die bij een eerdere jongerenenquête van de gemeente hadden aangegeven vaker te willen meewerken aan onderzoek. Op deze manier konden vele jongeren in één keer bereikt worden. De vragen zijn in eerste instantie opgesteld door medewerkers van ADB Flevoland en vervolgens in overleg met medewerkers van de afdeling onderzoek en statistiek van de gemeente Lelystad aangepast en geschikt gemaakt voor digitaal onderzoek en verwerking. De analyse van de gegevens is door medewerkers van de gemeente gedaan. De vragenlijst is in februari verstuurd en de gegevens zijn eind mei/ begin juni 2008 beschikbaar gesteld aan ADB Flevoland. Aan de jongeren is gevraagd of ze door het ADB benaderd mogen worden voor verder onderzoek. 362 jongeren hebben hierin toegestemd. Met (een deel van) deze jongeren zal contact worden opgenomen voor nader onderzoek. De digitale vragenlijst is als bijlage opgenomen (bijlage 1). Conclusies vragenlijst jongeren Hierna volgt een aantal conclusies uit de digitale enquête onder jongeren. Voor een uitgebreide rapportage en onderzoeksverantwoording wordt verwezen naar de verslagen van de afdeling onderzoek en statistiek van de gemeente Lelystad. Van de jongeren die wekelijks uitgaan in Lelystad zegt 17% wel eens geweigerd te zijn. Van de jongeren die één keer per maand of minder uitgaan in Lelystad is 9% wel eens geweigerd. Jongens worden vaker geweigerd dan meisjes en aan niet-westerse allochtone jongeren (met name Marokkaanse en Turkse jongeren) wordt vaker de toegang geweigerd dan aan autochtone en westerse allochtone jongeren. De 4 meest genoemde redenen die de portiers hen opgaven voor de weigering zijn: leeftijd (35%), kleding/schoenen/kapsel (33%), een andere reden (28%), het is vol (27%). Meisjes worden vaker geweigerd vanwege hun leeftijd dan jongens en jongens worden weer vaker geweigerd vanwege hun kleding dan meisjes. Jongeren van boven de 20 wordt eerder als reden opgegeven dat de gelegenheid vol is dan jongere jongeren. De redenen die allochtone jongeren te horen krijgen verschillen niet in frequentie van de redenen die autochtone jongeren aanhoren. 81% van de jongeren die geweigerd worden vindt dit onterecht. Aan hen is gevraagd wat zij zelf denken dat de reden voor weigering was. Zij noemen als redenen: andere reden (35%), leeftijd (28%), kleding (24%), vol (13%). Deze percentages verschillen van de percentages van door de portier opgegeven redenen. Relatief veel jongeren hebben het idee dat de werkelijke reden van weigering “afkomst” (12%) of huidskleur ( 9%) is. Onder niet-westerse allochtonen ligt dit percentage aanzienlijk hoger, namelijk respectievelijk 24% en 15%. Als iemand door de portier geweigerd wordt met als reden leeftijd denkt 85% dat dit de werkelijke reden is, ook al wordt het onterecht gevonden. Bij weigeringen door de portier vanwege kleding gelooft 59% dat dit een reden is, maar het merendeel denkt dat er nog iets meer achter zit. Een kwart vermoedt dat huidskleur de werkelijke reden voor weigering is en een even zo grote groep denkt dat afkomst de werkelijke reden is. Veel jongeren die uitgaan, hebben wel eens gezien dat iemand anders aan de deur werd geweigerd met als meest voorkomende redenen leeftijd ( 46%), kleding (36%), gedrag (34%) en onder invloed (31%).
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
10
Gegronde reden om iemand de toegang te weigeren zijn voor jongeren: onder invloed zijn van alcohol of drugs (81%), gedrag (64%), leeftijd (55%) en het is vol (49%). Niet terechte redenen zijn volgens hen: geslacht, huidskleur, afkomst, seksuele voorkeur en handicap. Als deze 5 redenen als oneigenlijke reden voor deurweigering worden beschouwd, vindt ongeveer 25% van de weigeringen op oneigenlijke gronden plaats. Dit geldt zowel voor weigeringen die de jongeren zelf hebben beleefd als voor de weigeringen waarvan ze getuigen zijn geweest. In de perceptie van jongeren vinden er met een zekere regelmaat deurweigeringen plaats op oneigenlijke gronden en dan met name bij een drietal lokale clubs. Aan de jongeren werd ook nog gevraagd of zij tips of adviezen hebben om het uitgaan in Lelystad prettiger, veiliger en discriminatievrij te houden of te maken. Ongeveer een derde van de jongeren heeft op deze vraag antwoord gegeven. Uitbreiding van het aanbod wordt door 27% van deze jongeren genoemd. Diverse jongeren geven hierbij aan behoefte te hebben aan een meer stabiel aanbod van uitgaansgelegenheden. Dat discotheken regelmatig wisselen van eigenaar wordt door jongeren genoemd als (mede) oorzaak van problemen in het uitgaansleven. Om discriminatie te voorkomen wordt er door veel van de jongeren gepleit voor transparantie en duidelijkheid van regelgeving en de handhaving daarvan door de beheerders (27%). Sommige jongeren roepen op tot het controleren van de rechtmatigheid van deurweigeringen. Veel jongeren voelen zich benadeeld door een ervaren ‘voorkeursbeleid’ van portiers. Toezicht ter verbetering van de veiligheid wordt door 30% van de jongeren die tips of advies gaven genoemd. Beveiligingsmaatregelen moeten volgens de jongeren door verschillende partijen en met verschillende middelen worden verbeterd. Portiers zouden vooral alert moeten zijn op het controleren op wapens, het niet binnen laten van mensen die duidelijk zichtbaar onder invloed zijn van alcohol of drugs en mensen die zich slecht gedragen niet binnen laten of, als ze al binnen zijn, direct moeten verwijderen. Ook wordt gevraagd de veiligheid rondom de uitgaansgelegenheid te vergroten. Deze taak komt volgens de jongeren vooral voor rekening van de politie. Bewakingscamera’s en strategisch geplaatste verlichting zouden ook een bijdrage kunnen leveren om het overzicht rondom een uitgaansgelegenheid te vergroten. Van de overige antwoorden (16%) zijn er twee die opvallen. Verschillende jongeren hebben aangegeven dat er problemen ervaren worden rondom ‘duwen en trekken’. Dit zorgt voor irritaties die zelfs onveilige situaties met zich mee kunnen brengen. Ook de klantvriendelijkheid van de portiers kan wat een aantal jongeren betreft worden verbeterd.
1.5
Algemene conclusies n.a.v. de vragenlijsten
Volgens de politie is de horeca goed onder controle in Lelystad. Bij problemen gaat het vooral om alcohol, agressie en andere gedragsproblemen. De politie heeft geen discriminatie op oneigenlijke gronden waargenomen. Ook de beheerders en eigenaren van uitgaansgelegenheden melden dat als er problemen zijn dit vooral gaat om gedrag (o.a. agressie) of dat er alcohol of drugs in het spel zijn. Deurweigeringen vinden met name om deze redenen plaats. In de perceptie van jongeren vinden er wel weigeringen plaats op oneigenlijke gronden. Verder onderzoek is nodig om te achterhalen of wat de jongeren als onterechte weigering zien ook werkelijk een onterechte deurweigering was.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
11
3. Aanbevelingen 3.1
Inleiding
Lelystad kent een beperkt horeca-aanbod voor jongeren, afgestemd op de omvang van de stad. Op basis van de door ADB Flevoland gehouden interviews en de jongerenenquête kan op z’n minst worden geconcludeerd dat er grote verschillen bestaan tussen de wijze waarop enerzijds horecaondernemers / politie en anderzijds jongeren de huidige situatie waarderen. Ook heeft een relatief groot aantal jongeren aangegeven slachtoffer en/of getuige te zijn geweest van deurweigering op oneigenlijke gronden. Dit grote verschil in beoordeling vraagt nader onderzoek. ADB Flevoland is bezig in gesprek te gaan met de jongeren die hebben gemeld hiervoor beschikbaar te zijn, zal op basis van de inhoud van deze gesprekken jongeren adviseren contact te leggen met de betrokken horecaondernemer en hen bij deze ontmoeting – indien gewenst – ondersteunen. Mocht de inhoud van de melding daartoe aanleiding geven dan zal de jongeren worden geadviseerd aangifte te doen. Tijdens het zaaksoverleg in het RDO (Regionaal Discriminatie Overleg) bespreken de Officier van Justitie, belast met discriminatiezaken, de vertegenwoordiger van de Politie Flevoland en ADB Flevoland het vervolg van de aangifte. Naast grote verschillen in de waardering van de huidige situatie kan worden geconstateerd dat de communicatie tussen horecaondernemers en politie enerzijds en jongeren anderzijds op tal van punten dient te worden verbeterd. Het voornemen van de gemeente Lelystad om de toegankelijkheid van de horeca te willen onderzoeken en concreet te willen werken aan verbetering getuigt van moed en onderstreept het belang dat het college hecht aan het tegengaan van ongelijke behandeling.
3.2
Inhoud aanbevelingen
De nu volgende aanbevelingen hebben betrekking op 3 terreinen: 1. Hoe om te gaan met de huidige verschillen van inzicht over het aantal onterechte gevallen van deurweigering dat plaatsvindt / heeft plaatsvinden. 2. Verbetering transparantie deurbeleid en inzicht in terechte / onterechte deurweigering bij horecaondernemers, portiers, politie en jongeren. 3. Onderhoud nieuwe situatie en verbetering communicatie. Ad 1. Huidige situatie In de huidige situatie ligt de volgende aanpak voor de hand: o ADB Flevoland gaat in gesprek met de jongeren die zich hiervoor via de enquête hebben aangemeld en arrangeert tevens een vervolggesprek met horeca en politie. o Jongeren doen aangifte van vermeende ongelijke behandeling bij politie Flevoland (zonodig nadat ADB Flevoland de politiefunctionaris heeft geïnformeerd over de aanwijzing discriminatie van de PG’s – ingangsdatum 1 december 2007). o Het Openbaar Ministerie besluit al dan niet vervolging in te stellen. o De rechter oordeelt. ADB Flevoland adviseert het college vervolgens niet te aarzelen de oordelen van de rechter te betrekken bij het vergunningenbeleid/nachtvergunningbeleid, ook waar dit voor de korte termijn zou leiden tot een verschraling van het uitgaansaanbod.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
12
Ad 2 en 3. Het deurbeleid van een horecaonderneming dient transparant te zijn voor zowel portiers als gasten. Het ADB adviseert de Lelystadse horecaondernemingen een keuze te maken uit de Top 40 huisregels (zie bijlage 2) en de gekozen regels aan alle toegangsdeuren en op de eigen website zichtbaar te maken. Deze huisregels dienen consequent te worden gehandhaafd, zowel op de drukke als de minder drukke dagen. Indien gekozen wordt voor een lidmaatschapspas, dan dient deze altijd en door iedereen te worden getoond ( dus niet op rustige avonden niet en op drukke avonden wel). Een consequente handhaving van huisregels versterkt – naast het voorkomen van ongelijke behandeling – de mogelijkheid de veiligheid en de openbare orde te handhaven en zorgt zo voor een prettig uitgaansklimaat. Nadat de huisregels zijn gekozen geeft ADB Flevoland een training aan de portiers in samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland. Deze training is gericht op: 1. 2. 3.
Handhaving vastgestelde huisregels uit de Top 40 huisregels. Versterking competenties interculturele communicatie (zie de opmerkingen over de gevolgen van de inzet van de portiers uit de Randstad). Beoordelen casuïstiek met het gegeven dat portiers onder druk en in kort tijdbestek een oordeel moeten vellen over het wel/niet toelaten van een diversiteit aan jongeren.
In samenwerking met de strategische en operationele contactpersonen discriminatie en de contactpersoon minderheden- en diversiteitbeleid van de Politie Flevoland maakt het ADB Flevoland een plan van aanpak voorlichting politiefunctionarissen horeca. Tijdens de training politiefunctionarissen die ADB Flevoland eind 2006 / begin 2007 in samenwerking met de coördinator discriminatie van Politie Flevoland heeft gegeven kwam al naar voren dat sommigen moeite hebben een juist evenwicht te vinden tussen het belang van bescherming openbare orde en veiligheid en de handhaving van het nondiscriminatiebeginsel. Uitlatingen zoals “het is zijn zaak, dus hij bepaalt wie naar binnen mag” zijn uit den boze. De politie heeft een belangrijke functie als intermediair tussen horecaondernemers / portiers en jongeren en kan deze rol pas vervullen als er voldoende oog is voor de belangen van beide partijen. ADB Flevoland organiseert samen met 3D en horecaondernemers een bijeenkomst voor jongeren waarin de huisregels van de diverse uitgaansgelegenheden worden toegelicht en tevens aandacht is voor het non-discriminatiebeginsel en veiligheidsaspecten. Mogelijk kan ook het CAD (Centrum Alcohol en Drugsproblemen) hierbij worden betrokken, aangezien het zogenaamde “indrinken” een groeiende risicofactor is voor veilig uitgaan. Ook aspecten van seksuele intimidatie kunnen tijdens deze bijaankomst aan de orde komen: “samen uit, samen thuis”. ADB Flevoland en 3D introduceren het gebruik van SMS-alert. Dit systeem wordt inmiddels toegepast in Rotterdam. Jongeren die menen onterecht te worden geweigerd versturen ter plekke een SMS, waarbij ADB Flevoland de garantie biedt dat binnen 10 dagen een gesprek plaatsvindt tussen jongere en horecaondernemer, waarbij de jongere – indien gewenst – wordt ondersteund door het ADB Flevoland of geadviseerd wordt aangifte te doen bij de politie. Ook bij het doen van een aangifte kan de jongere door ADB Flevoland worden begeleid. De kosten van deze SMS-alert zijn beperkt tot minder dan € 500,00 per jaar. Waar een jongere het eigen telefoonnummer onderdrukt werkt het systeem niet. Het instellen van een horecapanel is naar de mening van ADB Flevoland gezien de omvang van het horeca-aanbod in Lelystad geen voor de hand liggende optie. Wel is het verstandig jaarlijks een evaluatiegesprek te organiseren (in bijvoorbeeld Mystic) waarbij Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
13
de betrokken partijen (gemeente, horeca, politie, OM, ADB Flevoland en jongeren) de gekozen aanpak bespreken en beoordelen of ze adequaat is voor de omvang van de problematiek. ADB Flevoland adviseert de gemeente de vragen uit de jongerenenquête, voor zover deze betrekking hebben op discriminatie, eenmaal per 2 jaar te herhalen.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
14
Bijlage 1: Digitale vragenlijst jongeren
VRAGENLIJST JONGEREN m.b.t. DEURBELEID IN LELYSTAD
Allereerst willen we je een paar algemene vragen stellen: Wat is de postcode van je woonadres? (s.v.p. twee cijfers én twee letters invullen)
8
Postcode:
2
Ben je een man of een vrouw?
51% Man 50% Vrouw
Wat is je leeftijd? 1
8
Jaar (gemiddelde leeftijd weergegeven. Voor leeftijdsverdeling, zie onderzoeksverantwoording)
De volgende vragen gaan over de toegankelijkheid van verschillende uitgaansgelegenheden. Sommige vragen lijken erg op de vragen uit de jongerenenquête. Dit is nodig omdat we in dit onderzoek dieper op het onderwerp in gaan. Ga je wel eens uit?
18% Nee 83% Ja Hoe vaak ga je uit in Lelystad? Minstens 2 keer in de week 1 keer per week 2 á 3 keer per maand 1 keer per maand Een paar keer per jaar Ik ga nooit uit in Lelystad Waar ga je heen als je uitgaat in Lelystad? (Meerdere antwoorden mogelijk)
Biljartcentrum Lelystad Bioscoop Utopolis Bowling Lelystad Buurthuis Classic Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
15
Club Arena Club Lipz Fairplay Casino Fame Grand café La Mar Jongerenlokaal La Plaza/Horecapleintje Magic Apple Mystic discotheek Mystic Feestcafé Snackbar/ cafetaria Underground Upperclassic (voormalig Grand café Tanja) Anders Ga je wel eens uit buiten Lelystad? (Meerdere antwoorden mogelijk) Nee, ik ga altijd uit in Lelystad Ja, want mijn vrienden wonen buiten de stad. Ja, zo nu en dan voor de afwisseling. Ja, omdat ik in Lelystad geweigerd wordt. Ja, vaak/altijd. Ik heb het in Lelystad wel gezien. Ja, andere reden Ben je in de afgelopen 12 maanden in Lelystad wel eens geweigerd aan de deur? Nee Ja Waar werd je geweigerd? (Meerdere antwoorden mogelijk)
Biljartcentrum Lelystad Bioscoop Utopolis Bowling Lelystad Buurthuis Classic Club Arena Club Lipz Fairplay Casino Fame Grand café La Mar Jongerenlokaal La Plaza/Horecapleintje Magic Apple Mystic discotheek Mystic Feestcafé Snackbar/ cafetaria Underground Upperclassic (voormalig Grand café Tanja) Anders Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
16
Welke reden gaf de portier (of ander personeel) voor je weigering? (meerdere antwoorden mogelijk) Omdat de club/ discotheek vol was Vanwege mijn huidskleur Vanwege mijn afkomst Vanwege mijn leeftijd Vanwege mijn seksuele voorkeur Vanwege mijn handicap Vanwege mijn geslacht Vanwege mijn gedrag Vanwege mijn kleding Omdat ik onder invloed was van drugs of alcohol Andere reden Vond je dat je terecht werd geweigerd? Nee Ja Waarom denk je zelf dat je door de portier (of ander personeel) geweigerd werd? (meerdere antwoorden mogelijk) Omdat de club/ discotheek vol was Vanwege mijn huidskleur Vanwege mijn afkomst Vanwege mijn leeftijd Vanwege mijn seksuele voorkeur Vanwege mijn handicap Vanwege mijn geslacht Vanwege mijn gedrag Vanwege mijn kleding Omdat ik onder invloed was van drugs of alcohol Andere reden namelijk Heb je in de afgelopen 12 maanden in Lelystad wel eens gezien dat iemand anders bij een uitgaansgelegenheid werd geweigerd? Nee Ja Waar was dit?
Biljartcentrum Lelystad Bioscoop Utopolis Bowling Lelystad Buurthuis Classic Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
17
Club Arena Club Lipz Fairplay Casino Fame Grand café La Mar Jongerenlokaal La Plaza/Horecapleintje Magic Apple Mystic discotheek Mystic Feestcafé Snackbar/ cafetaria Underground Upperclassic (voormalig Grand café Tanja) Anders Weet ik niet meer Waarom denk jij dat hij/zij door de portier (of ander personeel) werd geweigerd? Als je meerdere weigeringen bij dezelfde uitgaansgelegenheid hebt gezien denk dan aan het meest recente incident. (meerdere antwoorden mogelijk) Omdat de club/ discotheek vol was Vanwege zijn/ haar huidskleur Vanwege zijn/ haar afkomst Vanwege zijn/haar leeftijd Vanwege zijn/ haar seksuele voorkeur Vanwege zijn/ haar handicap Vanwege zijn/ haar geslacht Vanwege zijn/ haar gedrag Omdat hij/ zij onder invloed was van drugs of alcohol Andere reden namelijk Weet ik niet Vond je dat hij/ zij terecht werd geweigerd? Nee Ja Vermijd je uitgaansgelegenheden in Lelystad omdat je vermoed dat je er niet binnen komt? (kies het antwoord dat je het meest van toepassing vindt) Nee, ik ga nooit uit (in Lelystad) Nee, ik kom overal binnen Ja Welke uitgaansgelegenheden vermijd je? (meerdere antwoorden mogelijk)
Biljartcentrum Lelystad Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
18
Bioscoop Utopolis Bowling Lelystad Buurthuis Classic Club Arena Club Lipz Fairplay Casino Fame Grand café La Mar Jongerenlokaal La Plaza/Horecapleintje Magic Apple Mystic discotheek Mystic Feestcafé Snackbar/ cafetaria Underground Upperclassic (voormalig Grand café Tanja) Anders Om welke reden kom jij volgens jou niet binnen bij onderstaande gelegenheid? (meerdere antwoorden mogelijk) Vanwege mijn huidskleur Vanwege mijn afkomst Vanwege mijn leeftijd Vanwege mijn seksuele voorkeur Vanwege mijn handicap Vanwege mijn geslacht Vanwege mijn gedrag Vanwege mijn kleding Andere reden namelijk Weet ik niet Wat zijn volgens jou de meest voorkomende redenen voor weigering aan de deur in Lelystad? (kies maximaal drie redenen) Het is vol Huidskleur Afkomst Leeftijd Seksuele voorkeur Handicap Geslacht Gedrag Kledingvoorschrift Onder invloed van drugs of alcohol Andere reden Weet ik niet
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
19
Wat vind jij een goede reden om iemand aan de deur te weigeren? (meerdere antwoorden mogelijk) Het is vol Huidskleur Afkomst Leeftijd Seksuele voorkeur Handicap Geslacht Gedrag Kleding/ schoenen/ kapsel Wanneer iemand onder invloed is van drugs of alcohol Andere reden Iemand mag nooit geweigerd worden Het ADB (Anti Discriminatie Bureau) gaat mogelijk nader onderzoek doen naar aanleiding van het deurbeleid in Lelystad. Mogen zij jou met meer vragen hierover benaderen? Met andere woorden: mogen wij jouw naam en e−mailadres aan het ADB doorgeven? Nee Ja
Heb je nog tips of adviezen om het uitgaan in Lelystad prettiger, veiliger en discriminatievrij te maken of te houden? ………
Hierna volgt nog één vraag die niets met uitgaan te maken heeft. 21. Als je zelf een activiteit zou mogen organiseren voor jongeren zoals jij, aan wat voor activiteiten denk je dan? (Een activiteit vindt één of meerdere keren plaats, maar is niet iets permanents. Een discotheek en café behoren dus niet tot activiteiten) ………
Hartelijk dank voor het invullen van deze enquête.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
20
Bijlage 2: Top 40 deurbeleidsregels
Panel Deurbeleid
Grotekerkplein 5
3011 GC Rotterdam
tel. 010-4046953
[email protected]
Introductie op Top 40 deurbeleidregels Iedere horecaondernemer heeft een bepaald profiel klant voor ogen. Daarnaast stelt hij of zij er natuurlijk eer in om in te staan voor de veiligheid van bezoekers. Die twee elementen leiden tot deurbeleid: criteria die bepalen wie wel of geen toegang krijgt. Zo geredeneerd is er niets mis met een deurbeleid. Maar de ene regel is de andere niet en het Panel Deurbeleid vindt sommige regels wel acceptabel en andere niet. Onderstaand is een Top 40 opgenomen van regels die eerder aan het Panel zijn voorgelegd en die in de waarneming van het Panel de toets der kritiek kunnen volstaan. Die vormen een handig hulpmiddel om zelf tot een deurbeleid te komen als dat er nog niet is, of een beter deurbeleid te formuleren dan er tot dusverre was. Maar waarop is dat nu gebaseerd? Waarom vindt het Panel de ene regel wel toelaatbaar en de andere niet? Ook omdat er misschien ondernemers zijn die zelf een eigen deurbeleid willen formuleren of die aanvullende regels willen ontwikkelen, een korte uiteenzetting van de punten waarop het Panel regels toetst als die aan haar ter beoordeling worden voorgelegd. Regels moeten transparant en eenduidig zijn Voor een bezoeker moet duidelijk zijn waar hij/zij aan moet voldoen om toegelaten te worden en criteria moeten controleerbaar zijn. Word ik geweigerd omdat ik gympen aan heb, terwijl ik talloze ander bezoekers met gympen ongehinderd naar binnen zie gaan, dan is dat niet transparant en eenduidig. Regels moeten zijn te handhaven Een regel als “Onze bezoekers mogen niet onder invloed staan van alcohol” is in de praktijk niet te handhaven. Neem je dit letterlijk, dan zou je immers iedere bezoeker die een pilsje op heeft er uit moeten zetten en iedereen die elders al iets geconsumeerd heeft de toegang moeten weigeren. Hoewel dat ook niet 100 % eenduidig is, zou het Panel dan toch voorstellen een dergelijke bepaling te wijzigen in “Aangeschoten of dronken bezoekers worden niet toegelaten of uitgezet”. Regels moeten niet onnodig vaag zijn geformuleerd Een regel als “Wij richten ons op bepaalde leeftijdsgroepen” zal nooit door het Panel worden geaccepteerd. Terwijl er niets mis is met de bepaling “Wij mikken op een doelgroep van 18 tot 24jarigen”. Geen regels die in de formulering al aangeven dat ze willekeurig worden toegepast Het Panel is allergisch voor formuleringen in de trant van “kunnen geweigerd worden”. Dat geeft immers op voorhand al aan dat het criterium de ene keer wel en de andere keer niet wordt toegepast. Dat ondergraaft het belang van de regel (als je een regel echt belangrijk vindt hanteer je die consequent) en het leidt tot willekeur (de bezoeker is overgeleverd aan de welwillendheid van de gastheer die de regel de ene keer strikt en de andere keer niet handhaaft). Daarbij nodigt het uit tot discussies aan de deur waar niemand op zit te wachten. In de meeste gevallen zal het Panel voorstellen de regel te schrappen of ervan te maken “worden geweigerd”.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
21
Aanbevelingen van het Panel Deurbeleid Naar aanleiding van huisregels die het Panel ontvangt van (niet)-convenantpartners kan zij op twee niveaus reageren: Het Panel kan horecaondernemers, nadat zij de huisregels heeft bestudeerd, in overweging geven om een bepaalde regel aan te passen. Dat kan bijvoorbeeld betrekking hebben op hoe een regel is geformuleerd. Het staat de ondernemer dan vrij om de aanpassing wel of niet door te voeren, de aanpassing is voor het Panel dan geen principiële zaak. Dat is het wel, als het Panel een ondernemer stellig adviseert om een verandering door te voeren in zijn huisregels. In dat geval verwacht het Panel dat de voorgestelde wijziging door wordt gevoerd en dat er, wanneer dat niet gebeurt, gemotiveerd aan wordt gegeven waarop dat is gebaseerd.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
22
Top 40 deurbeleidregels Minimale leeftijd en legitimatie Minimale leeftijd 18 jaar. Bezoekers dienen minimaal 21 jaar te zijn. Zij dienen dit, in geval van twijfel, middels legitimatie te kunnen aantonen. Bezoekers die weigeren hun legitimatie te tonen, worden geweigerd. U dient tenminste 18, 21 of 25 jaar te zijn en dient dit, in geval van twijfel, middels legitimatie te kunnen aantonen. Overlast, Alcohol & Drugs Bezoekers die zichtbaar onder invloed zijn van alcohol of drugs, wordt de toegang geweigerd. Het gebruiken of verhandelen van drugs is ten strengste verboden. Bij geconstateerde handel of gebruik van harddrugs (pillen, etc.), worden de aangetroffen goederen in beslag genomen, volgt verwijdering van de betreffende persoon/personen en wordt de toegang ook in het vervolg ontzegd. Het is niet toegestaan dronken, aangeschoten of anderzijds onder invloed aan de deur verschijnen. Onze gasten mogen geen drugs verhandelen of daartoe aanstalten maken. Geen toegang aan personen in bezit/en of onder invloed van drugs (harddrugs en softdrugs) Bezit van drugs is een reden om de toegang te ontzeggen. Geen toegang aan personen die in welke vorm dan ook overlast voor de omgeving veroorzaken. Steek- en vuurwapens Wapens zijn verboden en worden -indien aangetroffen- door het beveiligingspersoneel (gastheer/portier) ingenomen. Bij het aantreffen van een vuurwapen informeren wij ten alle tijden de politie; en wordt de toegang tot de club in het vervolg ook ontzegd. Indien er bij de metaaldetector voorwerpen worden aangetroffen die als wapen kunnen dienen, dan wordt de desbetreffende bezoeker niet toegelaten. Wel kan de bezoeker, zich ontdaan hebbende van het voorwerp, alsnog trachten de (naam van de club) te bezoeken. Het bij zich dragen van wapens, of voorwerpen die als wapen kunnen dienen, is ten strengste verboden. Houding bezoeker aan de deur Een relaxte houding en dito gedrag is basisvoorwaarde. Bij agressie in toon of houding wordt de toegang geweigerd. Onze gasten mogen zich niet agressief of hinderlijk opstellen bij de entree of in de zaak (woord en gedrag). Personen die weigeren entreegeld te betalen, worden geweigerd. Personen die weigeren door de metaaldetector te lopen, worden niet toegelaten. Ter bescherming van eigen en andermans veiligheid kun je aan kleding worden gefouilleerd/gedetecteerd. Indien hieraan door de bezoeker geen medewerking wordt verleend, wordt de toegang ontzegd. Weigeringsgronden ten aanzien van kleding Dresscode: De organisatie houdt zich uitdrukkelijk het recht voor toegang te weigeren op grond van niet gepaste kleding. De (naam club) is een club die zich richt op de jonge, trendy en modebewuste bezoeker. Bij specifieke thema-avonden wordt de speciale dresscode middels flyers, pers en onze website bekend gemaakt. U dient een verzorgd uiterlijk te hebben en correct gekleed te zijn. Sportkleding, sportschoenen en caps zijn verboden. Onze gasten dienen een verzorgd uiterlijk te hebben. Bijvoorbeeld: geen sportkleding of sportschoenen; geen kapotte kleding; Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
23
geen onzedelijke kleding; geen petjes; geen vuile kleding of onverzorgd uiterlijk.
Vernieling en Vandalisme Bezoekers die zich bij het verlaten van de club luidruchtig gedragen danwel vernielingen aanbrengen, vuilnis achterlaten of wildplassen, wordt in het vervolg de toegang geweigerd. Gasten die in het (recente) verleden problemen hebben veroorzaakt, kan de toegang worden ontzegd. Indien u in het verleden problemen heeft veroorzaakt kan u de toegang blijvend worden ontzegd. Groepen en reserveringen We houden ons het recht voor groepen groter dan …. (minimaal 4) te weigeren. Recht van weigeren Indien het binnen te druk is of op grond van een speciaal uitnodigingsbeleid drukte wordt verwacht, behouden we ons het recht u de toegang te weigeren. Wanneer het binnen te druk is of verwacht wordt dat veel houders van VIP kaarten zich aanmelden, dan wordt voor deze mensen ruimte vrijgehouden. Dit kan als reden voor een weigering worden aangevoerd. Vanwege grote drukte op vrijdag en zaterdag kan, in verband met de veiligheid, maar een beperkt aantal nieuwe klanten worden toegelaten. Klanten die dan de toegang wordt ontzegd nodigen wij ter kennismaking uit op de donderdag. Besloten Feesten. Bij specifieke thema-avonden wordt de speciale dresscode middels flyers, pers en onze website bekend gemaakt. Besloten party’s zullen apart worden geafficheerd en bekend worden gemaakt d.m.v. flyers en de website.
Huisregels Hinderlijk intimiderend gedrag of ongewenste intimiteiten Van onze bezoekers verwachten we een tolerante en positieve houding ten aanzien van alle verschillende etnische groepen, sekse, religies en culturen die tijdens een clubnacht aanwezig zijn. Met name streeft de organisatie een gay-vriendelijke sfeer na. Het benaderen van de andere sekse dient op een fatsoenlijke en vriendelijke manier te geschieden, ongewenste intimiteiten zijn niet toegestaan. Bij gedrag dat door andere bezoekers als hinderlijk, bedreigend, intimiderend of ongewenst wordt ervaren, volgt eerst een waarschuwing en daarna -bij herhaling- volgt verwijdering. In dat geval wordt ook in de toekomst de toegang ontzegd. Ongewenste intimiteiten en hinderlijke samenscholing worden niet getolereerd. Groepsvorming met intimiderende effecten wordt niet getolereerd. Handelingen en uitlatingen die duiden op racisme en discriminatie zijn verboden. Overtreding van het huisreglement leidt tot verwijdering. Consumptie U bent verplicht minimaal één consumptie te bestellen en deze binnen het bedrijf of op het terras te nuttigen. Het is niet toegestaan om drank en etenswaren mee naar binnen te nemen. Garderobe Op donderdag, vrijdag en zaterdag is de garderobe verplicht vanaf 21.00 uur. Jassen e.d. verplicht afgeven bij de garderobe. Zonder bewijs worden geen jassen teruggegeven. De directie stelt zich niet verantwoordelijk voor goederen die worden achtergelaten in jassen en tassen e.d.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
24
Eigendommen bezoeker U bent zelf verantwoordelijk voor uw eigendommen. Wij verantwoordelijkheid bij diefstal,vermissing en/of beschadigingen.
accepteren
geen
Eigendom horecagelegenheid U mag eigendommen van ons niet mee naar buiten nemen, verplaatsen en/of beschadigen. Dit geldt ook voor flessen of glazen. Wie beschadigingen veroorzaakt, draait op voor de kosten. U mag eigendommen van ons niet mee naar buiten nemen of verplaatsen. Dit geldt ook voor flessen en blikjes. Wie beschadigingen veroorzaakt, draait op voor de kosten van reparatie of vernieuwing. Telefonie Gebruik van mobiele telefoons is niet toegestaan in de zaak in verband met storing van onze elektronische apparatuur. Calamiteiten Bij calamiteiten dient u ten allen tijde de instructies van het personeel op te volgen. Klachten Wanneer u klachten hebt van welke aard dan ook, kunt u deze bij onze directie melden, binnen een week na het voorval waar de klacht betrekking op heeft. Wanneer u klachten van welke aard ook heeft, kunt u dit bij de directie melden. Klachten dienen zo snel mogelijk, doch uiterlijk binnen een week te worden gemeld.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
25
Bijlage 3:
Informatiesheet wet- en regelgeving omtrent discriminatie in de horeca
Informatiesheet Wet- en regelgeving omtrent discriminatie in de horeca Als de horecaondernemer een deurbeleid zonder discriminatie wil voeren dan dient hij zich te houden aan het recht op gelijke behandeling en het verbod op discriminatie. Het gelijkheidsbeginsel en discriminatieverbod zijn nader uitgewerkt in onder meer het Wetboek van Strafrecht (Sr) en de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB). Aangifte bij de politie Als personen worden geweigerd door een horecagelegenheid op grond van hun afkomst kan er aangifte worden gedaan op grond van artikel 137g en 429quater Sr tegen de portier/horecaondernemer. Toch is gebleken uit informatie van o.a. ADB’s en andere netwerkpartners dat mensen niet vaak bereid zijn om aangifte te doen en dat heeft deels te maken met dat de politieambtenaren niet altijd bereidwillig zijn om aangifte op te nemen. Daarbij dient aangegeven te worden dat de Aanwijzing Discriminatie1 een goed middel is en daarbij is de hoofdregel dat van alle aangiften en klachten betreffende discriminatie die bij de politie binnenkomen, een proces-verbaal moet worden opgemaakt2. Voorts dient bij overtreding van de discriminatiebepalingen uit het Wetboek van Strafrecht altijd een strafrechtelijke reactie (dagvaarding of transactie) te volgen, waarbij in beginsel wordt gedagvaard en alleen in lichtere zaken een transactie kan worden aangeboden. Als de politie niet mee wil werken dient de politie op het bestaan van de Aanwijzing Discriminatie gewezen te worden. Een ADB kan hierbij ondersteuning bieden. Voor het indienen van aangifte en een strafrechtelijke afhandeling is het raadzaam en soms noodzakelijk om een of meerdere getuigenverklaringen te hebben. Civielrechtelijke procedure Een andere mogelijkheid is om op grond van artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek een verzoek in te dienen bij de civiele rechter. Meestal wordt er dan gebruikgemaakt van een spoedprocedure of kortgeding. In een dergelijke procedure wordt gevorderd dat alsnog toegang wordt verkregen tot de uitgaansgelegenheid of wordt een schadevergoeding verstrekt. Wetboek van Strafrecht (Sr) In artikel 137c tot en met g en artikel 429 quater Sr zijn verschillende vormen van discriminatie strafbaar gesteld. Artikel 137g en 429quater Sr verbieden discriminatie wegens ras in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf. Horecaondernemers die in de uitoefening van hun bedrijf/beroep hun klanten de toegang weigeren, vallen onder deze artikelen. Artikel 137g richt zich alleen op discriminatie wegens ras, terwijl artikel 429quater zich richt op meerdere gronden. Bij artikel 137g gaat het om een misdrijf en dient opzet te worden bewezen. Bij artikel 429quater gaat het om een overtreding en dan is er geen opzet vereist. Artikel 137g en 429quater Sr Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
26
betreffen zogenaamde uitsluitingsdelicten. Dat wil zeggen: in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf sluiten mensen klanten uit van bepaalde diensten. Komt er discriminatie voor in de uitoefening van een beroep of bedrijf, dan kunnen mogelijk beide artikelen worden ingezet. Een illustratie daarvan is een zaak bij de rechtbank te Den Bosch in 2005. Die veroordeelde de bedrijfsleider van een café in Den Bosch tot een geldboete van 500 euro waarvan 250 euro voorwaardelijk en een schadevergoeding van 250 euro aan het slachtoffer. De bedrijfsleider had de opdracht aan de portiers gegeven om geen Marokkanen meer toe te laten. Daartoe had hij besloten omdat er de week ervoor problemen plaats hadden gevonden met Marokkaanse jongeren3. Artikel 137g (in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf): 1. Hij die, in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf personen opzettelijk discrimineert wegens hun ras, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie. 2. Indien het feit wordt gepleegd door een persoon die daarvan een beroep of gewoonte maakt of door twee of meer verenigde personen wordt gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie opgelegd. Artikel 429quater (in de uitoefening van een beroep of bedrijf): 1. Hij die in de uitoefening van een beroep of bedrijf onderscheid maakt tussen personen wegens ras, hun godsdienst, hun levensovertuiging, hun geslacht of hun hetero- of homoseksuele gerichtheid wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van de derde categorie. 2. Met dezelfde straf wordt gestraft hij wiens handelen of nalaten in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf zonder redelijke grond, ten doel heeft of ten gevolge kan hebben dat ten aanzien van personen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap de erkenning, het genot of de uitoefening op voet van gelijkheid van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein of op andere terreinen van het maatschappelijk leven, wordt teniet gedaan of aangetast. Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) Naast het strafrecht kan de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) worden gebruikt bij het tegengaan van horecadiscriminatie. In artikel 7 lid 1 van de AWGB wordt aangegeven dat onderscheid wordt verboden bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen of diensten en bij het sluiten, uitvoeren of beëindigen van overeenkomsten ter zake, (…) indien dit geschiedt: a. in de uitoefening van een beroep of bedrijf (…). De Commissie Gelijke Behandeling is belast met het toezicht op de AWGB. Bij het weigeren van de toegang aan mensen door horecaondernemers of portiers is er mogelijk sprake van het maken van verboden onderscheid in de uitoefening van beroep of bedrijf. Artikel 7 AWGB: 1. Onderscheid is verboden bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen en diensten en bij het sluiten, uitvoeren of beëindigen van overeenkomsten ter zake, (...), indien dit geschiedt: a. in de uitoefening van een beroep of bedrijf; (…).
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
27
Administratiefrechtelijke aanpak Als een horecaondernemer vaker strafrechtelijk is veroordeeld kan op grond van de Drank- en Horecawet of het Besluit eisen zedelijk gedrag 1999 de vergunning worden geweigerd of ingetrokken. De vergunning kan geweigerd of ingetrokken worden als de horecaondernemer of vergunninghouder in een periode van 5 jaar meer dan één maal onherroepelijk is veroordeeld tot een onvoorwaardelijke geldboete van 500 euro of meer of tot een hoofdstraf wegens overtreding van artikel 137c, d, e of g Sr of artikel 429quater Sr. Er moet hierbij opgemerkt worden dat om een vergunning te weigeren of in te trekken de horecaondernemer veroordeeld moet zijn en niet de portier. Een andere mogelijkheid is om vergunningen al dan niet tijdelijk te laten intrekken op grond van de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) met een specifieke bepaling dat discriminatie de reden is om de horecavergunning te weigeren of in te trekken. Hier wordt echter nauwelijks gebruik van gemaakt. 1
Richtlijn van Politie en Openbaar Ministerie hoe om te gaan met Discriminatie
2
Aanwijzing Discriminatie, december 2007
3
Rechtbank ’s-Hertogenbosch 25.03.2005, LECD-Nieuwsbrief 2005-2
Alternatieve niet-juridische aanpak Alléén een juridische aanpak van horecadiscriminatie heeft weinig effect. Het is daarom belangrijk bij de aanpak van horecadiscriminatie voortdurend alle belanghebbende partijen, zoals ondernemers, brancheorganisaties, gemeente, Politie en ADB's, erbij te betrekken en daarnaast bekendheid bij burgers te verhogen met het gebruik van klachtregelingen. Hieronder een aantal mogelijkheden om horecadiscriminatie effectief tegen te gaan. Gedragscode In 1993 heeft het Bedrijfschap Horeca een gedragscode opgesteld. Dit had te maken met de vele ernstige klachten binnen de horeca. De code is in 1999 bijgesteld. Het doel van de gedragscode is het bestrijden en voorkomen van rassendiscriminatie in de hotel-, recreatie- en cateringbranche. Daarnaast voorziet de code tevens in een klachtprocedure voor slachtoffers. Bezoekers van horecagelegenheden kunnen hun klachten over het gedrag van portiers en/of horecaondernemers indienen bij het Meldpunt Rassendiscriminatie van het Bedrijfschap Horeca. Convenanten In een aantal steden zijn er convenanten tot stand gekomen tussen de gemeente, de politie, horecaondernemers en ADB’s zoals in Amersfoort, Breda, Enschede, Gouda, Almere, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zaanstad. De meeste convenanten richten zich op het veiligheidsaspect tijdens uitgaan met daarbij aandacht voor alcoholgebruik, drugsgebruik en overlast. In sommige steden is er voor gekozen om de aanpak van discriminatoir deurbeleid als onderdeel van het veiligheidsbeleid op te nemen. In andere steden is gekozen om discriminatoir deurbeleid in een zelfstandig convenant neer te leggen. In een convenant moet in ieder geval worden opgenomen dat in het toelatingsbeleid van de horecaondernemer de criteria duidelijk en bekend moeten zijn. Uiteraard mogen deze criteria niet discriminerend uitwerken.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
28
Panel Deurbeleid Het beleid gaat uit van een samengesteld commissie (panel) waarin de partijen gelijkelijk vertegenwoordigd zijn en waar klachten kunnen worden voorgelegd en die een integrale aanpak hanteert. In dit panel zitten vertegenwoordigers van de Koninklijke Horeca Nederland, ondernemers, Politie en gemeente. In veel grote steden is er nu een panel deurbeleid ten behoeve van het tegengaan van discriminatie in horecagelegenheden. Een helder deurbeleid bij horecagelegenheden zou discriminatie moeten voorkomen. Uit diverse informatie is gebleken dat steeds meer horecaondernemingen hun deurbeleid gaan vastleggen, om discriminatie bij de deur te voorkomen. Horecaondernemingen kunnen bezoekers weigeren op basis van kleding, gedrag en kredietwaardigheid. Er zijn in verschillende steden een aantal deelnemende horecaondernemers die duidelijk maken welke regels ze hanteren. Die regels moeten ze duidelijk zichtbaar bij de ingang ophangen. Wordt een bezoeker geweigerd, dan moet hem of haar meegedeeld worden op welke grond dat gebeurt. Horeca-exploitanten nemen op vrijwillige basis deel aan het initiatief. Daarnaast dient het deurbeleid transparant en controleerbaar te zijn. Met transparante en controleerbare regels aan de deur kunnen bezoekers immers direct beoordelen of zij op de juiste gronden zijn geweigerd. Om het deurbeleid uit te voeren werd op 25 maart 2002 gelijktijdig met de ondertekening van het convenant een panel deurbeleid opgericht in Rotterdam. Het Panel Deurbeleid heeft twee functies: 1) Het beoordelen van het deurbeleid van individuele horecaondernemers. 2) Het onderzoeken van klachten over vermeende discriminatie in de horeca1. 1
Tussen doorbitches en uitsmijters, 2005, Radar Rotterdamse Anti-Discriminatie Actie Raad Jurisprudentie/Uitspraken/Oordelen Commissie Gelijke Behandeling (CGB) Middel moet doel dienen De meeste horecaondernemers weigeren allochtonen de toegang omdat ze niet te veel bepaalde groepen allochtonen bij elkaar willen in hun café of discotheek. Ze zijn bang dat dit tot problemen leidt tussen verschillende groepen bezoekers. Ook zouden er veel klachten zijn over Marokkaanse jongeren vanwege seksueel intimiderend gedrag. Een specifieke zaak betrof een café dat álle Marokkaanse jongeren de toegang had geweigerd in plaats van alleen die personen die voor ongeregeldheden verantwoordelijk waren. Daarmee discrimineerde het café opzettelijk personen op grond van hun afkomst. In de uitspraak overwoog het hof dat de caféhouder een ander middel had kunnen kiezen om het café draaiende te houden. In dit geval diende het middel (alle Marokkanen toegang weigeren) niet het doel (het café draaiende houden). Uit voornoemde uitspraak van het hof in Den Bosch blijkt dat in dergelijke gevallen het middel dat de horecagelegenheid gebruikt (het weigeren van de toegang), niet voldoet aan het zogenaamde proportionaliteits- en subsidiariteitsbeginsel1. Dit belangrijke beginsel houdt in dat het middel in een redelijke verhouding moet staan tot het doel ervan. De minst ingrijpende handelwijze dient te worden gekozen (subsidiariteit) en het doel dient het middel te kunnen rechtvaardigen (proportionaliteit). Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
29
Geen passende kleding In 2004 had een restauranthoudster haar toelatingsbeleid aangescherpt. Een van de nieuwe regels was dat alle bezoekers werd gevraagd hun hoofdbedekking af te nemen. Hoewel de maatregel op het oog neutraal was, en bijvoorbeeld ook het dragen van petten betrof, bleken in de praktijk vooral moslims erdoor getroffen te worden. Meerdere moslima’s, die vanwege hun geloofsovertuiging een hoofddoek dragen, werd een keer de toegang geweigerd omdat zij niet wilden voldoen aan het verzoek om hun hoofddoek af te nemen. Ze voelden zich vernederd en gediscrimineerd vanwege hun godsdienst en vroegen de CGB om een oordeel. Volgens de restauranthouder beoogde ze met haar aangescherpte beleid een wat stijlvoller en ouder publiek te trekken. Om één lijn te trekken en conflicten bij de deur te voorkomen, maakte de restauranthouder geen uitzonderingen op haar beleid en weigerde zij alle bezoekers met een hoofddeksel of -doek, ook al erkende ze dat de moslima’s in beginsel wel passen in het door haar gewenste bezoekersprofiel. Ook het weigeren van personen in een horecaonderneming vanwege het feit dat ze geen passende kleding dragen, kan in strijd zijn met de wetgeving. De CGB heeft in 2004 geoordeeld dat er indirect onderscheid op grond van de AWGB is gemaakt door bezoekers slechts toe te laten tot een restaurant op voorwaarde dat zij hun hoofddoeken en -deksels afnemen2. Begin 2004 had de restauranthoudster haar toelatingsbeleid aangescherpt. Een van de nieuwe regels was dat alle bezoekers werd gevraagd hun hoofdbedekking af te nemen. In dit geval speelt ook hier het proportionaliteits- en subsidiariteitsbeginsel. De CGB overwoog dat, hoewel het doel legitiem is, het gehanteerde middel niet geschikt is. De restauranthouder heeft hiermee ook bezoekers geweerd die niet behoren tot de groep samenklittende, slordig geklede jongeren die de restauranthouder wenst te weren. Het middel is evenmin noodzakelijk. De restauranthouder had hetgeen zij als niet stijlvol beschouwde, bijvoorbeeld sportkleding, eenvoudig kunnen specificeren. Op grond van een dergelijk criterium zijn stijlvol geklede mensen met of zonder hoofddoek welkom, terwijl mensen gekleed in trainingspak – met of zonder hoofdbedekking – om die reden kunnen worden geweigerd, zonder dat dit leidt tot onderscheid op grond van godsdienst3. Willekeur is verboden Een andere casus betrof de weigering van toegang tot een discotheek van een klant vanwege zijn Turkse afkomst4. Volgens een portier van de discotheek werden die avond alleen vaste klanten toegelaten tot de discotheek, die verhuisd was naar een nieuwe locatie en ter gelegenheid daarvan werd heropend. Een horecaondernemer heeft meestal een bepaald publiek voor ogen voor zijn horecagelegenheid. Daarbij spelen ook veiligheidsoverwegingen een rol. Bij de deur wordt gelet op bijvoorbeeld leeftijd, kleding, gedrag, alcohol- en drugsgebruik en de grootte van de groep die binnenkomt. Zowel het uitgaanspubliek als de horecaondernemers zijn gebaat bij een prettige en veilige uitgaansgelegenheid. Een horecaondernemer mag daarom wel een deurbeleid voeren, maar hij mag geen regels opstellen die in strijd zijn met wettelijke bepalingen. Het recht op gelijke behandeling en het verbod van discriminatie zijn in de wetgeving neergelegd. Ook de horecaondernemer die een deurbeleid voert heeft daarmee te maken. Het wel of niet toelaten van mensen mag dus niet op willekeurige en oneigenlijke gronden gebeuren. Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
30
De CGB heeft in 2000 geoordeeld dat het toelatingsbeleid van een horecaondernemer in strijd was met de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB). De CGB heeft geconstateerd dat beleid werd gevoerd om problemen van oververtegenwoordiging van bepaalde groepen te voorkomen door niet te veel personen van een bepaalde bevolkingsgroep toe te laten. Daarbij bepaalde alleen de portier wie wel of niet tot de vaste bezoekers behoren. De CGB heeft geoordeeld dat het toegangsbeleid een onvoldoende inzichtelijke, controleerbare en systematisch uitgevoerde toelatingsprocedure was en daardoor niet voorkomen kon worden dat de indruk kon ontstaan dat bezoekers van de discotheek werden geweigerd vanwege hun afkomst. Asielzoekers beschermd Op 13 juni 2000 bepaalde de Hoge Raad dat ook asielzoekers beschermd moeten worden door het discriminatieverbod in het Wetboek van Strafrecht. De Hoge Raad vernietigde toen een vonnis van de rechtbank in Groningen in een zaak waarbij een discotheekeigenaar in Vlagtwedde bewoners van een verwijdercentrum in Ter Apel de toegang weigerde. Dit deed hij om problemen met plaatselijke jongeren te voorkomen. De rechtbank sprak de verdachte vrij, omdat hij volgens de rechtbank niet had gediscrimineerd op grond van ras, maar op ‘het zijn van bewoner van het verwijdercentrum’. Dit laatste wordt niet beschermd door wetgeving. De Hoge Raad bepaalde echter dat ‘het zijn van bewoner van het verwijdercentrum’ valt onder het begrip ras. Dit omdat de bewoners van het verwijdercentrum zich volgens de Hoge Raad niet uitsluitend onderscheiden door hun gemeenschappelijk adres, maar ook door hun huidskleur en/of afkomst. De Hoge Raad vernietigde het vonnis en verwees de zaak terug naar het hof in Leeuwarden. Ook het hof stelde vast dat er sprake is van een maatregel die ogenschijnlijk neutraal is maar in feite personen van een bepaalde groep betrof. Het hof kwam echter uiteindelijk tot de conclusie dat de maatregel objectief gerechtvaardigd is5. Ladies Night In een ander geval ging het om een uitgaansgelegenheid die enkel aan mannen entree vroeg op vrijdag- en zaterdagavonden6. Een man moest 5 euro entree betalen, terwijl de vrouwen in zijn gezelschap gratis toegang kregen. De uitgaansgelegenheid heeft erkend dat sprake is van direct onderscheid, maar stelt dat haar entreegeldbeleid moet worden aangemerkt als een voorkeursbeleid, bedoeld om de financiële achterstand van vrouwen te verminderen. Het entreegeldbeleid voldoet echter niet aan de voorwaarden van een voorkeursbeleid. Ten eerste omdat het entreegeldbeleid de oorzaken van die financiële achterstand van vrouwen niet wegneemt. Ten tweede omdat het beleid niet tijdelijk van aard is. Het aantal klachten over seksediscriminatie en leeftijdsdiscriminatie in de horeca is stijgende. In juli 2006 ontstond bijvoorbeeld een discussie over de zogenoemde Ladies Night in discotheken die alleen voor vrouwen toegankelijk is. In het najaar van 2006 heeft een afvaardiging van het Rotterdamse Panel Deurbeleid gepraat met de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) over voorkeursbehandeling op grond van geslacht bij discriminatiezaken. In het oordeel 2006-91 is dus gebleken dat er sprake is van direct onderscheid op grond van geslacht. Noch een voorkeursbeleid, noch een wettelijke uitzondering waren van toepassing.
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
31
1
Hof Den Bosch 28 september 2006, LJN AY8700
2
CGB-Oordeel: 2004-112
3
CGB oordeel: 2004-112
4
CGB-Oordeel: 2000-84
5
Gerechtshof Leeuwarden, 3 april 2001, zie voor commentaar mr. N. Bochhah en mr. J.W. Nieuwboer, ‘Positie asielzoekers door feiten achterhaald’, in Zebra Magazine, september 2001, p. 22 en P.R. Rodrigues, ‘Asielzoekers, discotheken en rassendiscriminatie’, in NJCM-Bulletin, jrg. 26 (2001), nr. 2, pp. 200-207 6
CGB-oordeel 2006-91
Bron: www.art1.nl . Art.1 is de landelijke vereniging die zich inzet voor het voorkomen en bestrijden van discriminatie op alle gronden (geslacht, ras, leeftijd, handicap etc.). Art.1 draagt er aan bij dat iedereen in Nederland gelijk behandeld wordt. (Er zijn enkele wijzigingen in dit stuk aangebracht onder verantwoordelijkheid van het ADB Flevoland.)
Beleidsadvies deurbeleid horeca Lelystad ADB Flevoland, juli 2008
32