De transformatie van het sociaal domein in financieel perspectief VNG-congres gemeentefinanciën 18 november 2013
Budgetontwikkeling sociaal domein • Ruim 1,5 miljard bezuinigen (excl. extramuralisering) • Risico groei (alle gemeenten) > 0,7 miljard? • Risico herverdeling (deel gemeenten) • ‘smal’ budget: 9 miljard • ‘Breed’ budget: 14 miljard
Budgetontwikkeling sociaal domein omvang bestaande taak
jeugdzorg jeugdbeleid jgz AWBZ begeleiding ogz/oggz/mo Participatiewet Reintegratie WWB tekort SW reintegatie SW reintegratie Wajong Wmo HV scoots en rolstoelen Inkomensregelingen bijzondere bijstand maatwerkvoorz.CG Welzijn accommodaties trajekt burgerkracht subs mp vrijw mazo info zorg middelen swt uitvoering (sd+ MEE+intakers) totaal omvang
omvang nieuwe taak € 31.000.000,00 € € 7.100.000,00 € 7.100.000,00 € € 3.400.000,00 € 3.400.000,00 € € 35.000.000,00 € € 9.210.000,00 € 9.210.000,00 € € 7.400.000,00 €
7.400.000,00 €
€ 6.400.000,00 € €
6.400.000,00 € 1.600.000,00 €
€ 15.400.000,00 € 15.400.000,00 € € 2.500.000,00 € 2.500.000,00 € € 9.000.000,00 € €
9.000.000,00 € 2.640.000,00 €
€ 1.000.000,00 € € 6.100.000,00 €
1.000.000,00 € 6.100.000,00 €
nieuwe middelen 26.350.000,00 7.100.000,00 3.400.000,00
bestaande taakstelling
aanvullende taakstelling € 4.650.000,00 € € € 35.000.000,00 € 9.210.000,00 € € 6.400.000,00 € 600.000,00 € 1.000.000,00 € 2.000.000,00 4.800.000,00 € 1.600.000,00 1.200.000,00 € 400.000,00 € 9.240.000,00 € 1.650.000,00 € 6.160.000,00 2.000.000,00 € 500.000,00 € 10.000.000,00 € -1.000.000,00 2.640.000,00 € -
risico risico hervergroei deling zeer groot zeer groot
totale schatting risico opgave € 3.000.000,00 25% 0% 0%
zeer groot groot
€
5.000.000,00
14%
neutraal hoog neutraal laag
neutraal
€ € € €
1.000.000,00 300.000,00
22%
laag laag
laag laag
neutraal groot
groot neutraal zeer groot groot
25% 44% 51% 20%
660.000,00
-11% 25%
€ 25.270.000,00
18%
€
1.000.000,00 6.100.000,00 xxxx
€
340.000,00 €
340.000,00 €
340.000,00
€ €
740.000,00 € 560.000,00 €
740.000,00 € 560.000,00 €
740.000,00 560.000,00
€ 4.850.000,00 € 4.850.000,00 € 4.850.000,00 € 144.240.000,00 € 130.930.000,00 € 2.250.000,00 € 15.310.000,00
Kansen • • • • • • • •
Ombuigen claim-cultuur Ontmedicalisering Ontbureaucratisering Ontkokering, ontdubbeling Kwaliteit van leven Maatschappelijke participatie Van systeem naar leefwereld… …alwaar meer eigen kracht
Basis-pad: transitie huidig stelsel Prijs drukken • Mogelijkheden beperkt door bestaande regelgeving en instituties. Gevoelig in Den Haag
Volume verlagen • • • •
In transitie vooral vermindering, geen substitutie Mogelijkheden beperkt door zorgplicht/open einde Trendmatige groei In ‘smal’ zeker niet genoeg te halen, in breed wel? Gevoelig in college en raad.
Conclusie • Kansen nauwelijks in beeld • Laag maatschappelijk rendement, evengoed grote risico’s
Alternatief • Maximaal maatschappelijk rendement: het kan beter ondanks minder • Sturen op kansen • Sleutelwoorden • • • • •
Maatwerk Preventie Burgerkracht Generalisten Leefwereld
Andere arrangementen • Vaker burgerkracht – Soms volledige substitutie – Vaak verschuiving in mix burgerkracht-publieke inzet
• Vaker algemeen • Vaker collectief • Minder vaak individueel, specialistisch • Andere invulling individueel, specialistisch – Zowel intensiever (preventie) als extensiever (mee-ademen)
• Minder lang individueel, specialistisch
Andere sturing • Burger voert regie • Meer ruimte en mandaat professionals • Partnerschap met organisaties
• Voorwaarde: wie ruimte wil, maakt zich medeverantwoordelijk voor budgetbeheersing • Vermindering wij-zij karakter • arrangementen-mix laat zich niet protocolleren. Maatwerk nodig • Gekantelde uitvoering. In sociale teams
Waar moet de winst dan komen? • Prijs: – Productiviteit • Ontbureaucratisering, groter mandaat • Lagere caseload, grotere ‘blokken’ • Kortere lijnen – Salaris (aan voorkant lager dan aan achterkant) – Overhead (administratie en vastgoed)
• Volume – Meer mogelijkheden in nulde lijn • Burgerinitiatieven & Basisvoorzieningen
– – – –
Ontdubbelingen Minder individueel, specialistisch Strengere richtlijnen, meer ruimte voor maatwerk Einde groei, door einde wij-zij
Zijn er nog extra kosten? • Sociale teams – 2%
• Misbruik – 1%
• Aanzuigende werking – 0% (is er wel, maar rendeert)
• Dus totale taakstelling = 18 + 2 + 1= 21%
Wanneer sluit het? Nieuwe taken (+HV) (65%) • 12,5% minder volume • 15% lagere prijs Bestaande taken (35%) • 5% minder volume • 2,5% lagere prijs • Reëel? • Samen ontdekken • Eerdere ervaringen stemmen optimistisch • tenminste…op middellange terwmijn
Conclusie Het ‘alternatief’ lijkt beter dan het basis-pad • Veel hoger maatschappelijk rendement • Fors kleinere financiële, juridische en politieke risico’s
Drie problemen (die u moet helpen oplossen) • De onzekerheden van alternatief – hoewel kleiner dan die van het basis-pad – zijn groter dan onze spelregels toelaten • De kost gaat (deels) voor de baat uit – Investeren in 2014 en 2015
• Huidige begrotingssystematiek volstaat niet. – Nieuwe nodig – Andere programma-indeling? • Hoe groot? • Welke ordening? – ‘echt’ begroten (aannemen en volgen)
