De Barometer Transformatie Sociaal Domein
Sinds 1 januari 2015 hebben gemeenten nieuwe taken op het gebied van jeugd, werk, inkomen en zelfstandig wonen en leven. Daarmee heeft de gemeente de instrumenten in handen om te zorgen dat iedereen in Hilversum mee kan doen aan de samenleving. Nu is het tijd om de volgende stap te zetten. De manier waarop gemeente, organisaties en inwoners op het gebied van zorg en ondersteuning samenwerken, moet zich verder ontwikkelen en aanpassen aan de tijd waarin we leven. In de Barometer Transformatie Sociaal Domein lees je maandelijks over de voortgang van deze ontwikkelingen in de gemeente Hilversum.
Inspiratie opdoen in Berlijn
Inhoud Editie 30 - november 2015 - Inspiratie opdoen in Berlijn - Inspiratie: alles via het Jugendamt - De zeven dwergen - Documentaire Mensjesrechten - Inspiratie: investeren in de jongste jeugd - MEE: Ervaringsdeskundigen als bruggenbouwers - Inspiratie: minder administratieve ballast - Inspiratie: bouwen aan vertrouwen - Zelfredzaamheid in Papageno Huis - Onderzoek samenwerking huisartsen - Inspiratie: Familienzentrum - Update kijkjes
In de herfstvakantie toog een bont gezelschap uit de regio Gooi en Vechtstreek naar Berlijn voor inspiratie op het gebied van jeugdzorg. Eva Hamelink, programmamanager Nieuwe Zorgtaken van de gemeente Hilversum, was een belangrijke aanstichtster van de studiereis: “In juni ontving ik een berichtje van Jurgen Woudwijk, een oud-collega uit Ouder-Amstel. Of ik zin had om mee te gaan op de studiereis naar Berlijn, die hij jaarlijks organiseert. Een reis die al lang op mijn verlanglijst staat, want ik ben heel benieuwd naar de ervaringen van
Duitse en Deense collega’s die al veel langer verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van alle vormen van jeugdhulp. Ik riep collega’s in de regio op om ook mee te gaan en uiteindelijk gingen we met een groep van twintig collega’s op pad. Verspreid door deze Barometer delen een aantal van mijn reisgenoten de inspiratie uit Berlijn.” Overigens wordt Hamelink ook ‘thuis’ in Hilversum geïnspireerd: “Ik neem veel deel aan de ‘Kijkjes in de keuken’. Ontzettend mooi dat organisaties in het Hilversumse
- Inspiratie: gezinsopname - Sociale kaart - Jouw verhaal in de Barometer
sociaal domein de deuren voor elkaar openzetten. Dit soort werkbezoeken zorgen ervoor dat je elkaar beter leert kennen en de mogelijkheden ontdekt om samen te werken. Een belangrijke voorwaarde om de transformatie van het sociaal domein tot een succes te maken.”
Inspiratie: alles via het Jugendamt Susanne Maessen, teamleider bij het Sociaal Plein Hilversum, wilde in Berlijn vooral ontdekken hoe daar de toegang tot de jeugdhulp geregeld is. Maessen: “In Duitsland is het Jugendamt verantwoordelijk voor alle Kinder- und Jugendhilfe. In het prachtige gebouw van het Berlijnse Jugendamt vertelde de Jugendsamtleiter ons hoe de jeugdzorg in Duitsland is geregeld. De overeenkomst is dat ook in Duitsland alle jeugdhulp onder de verantwoordelijkheid van de gemeente valt. Maar verder zijn er veel verschillen. Zo valt bijvoorbeeld ook de kinderopvang onder het Jugendamt. En zij kiezen voor een behoorlijk bevoogdende aanpak. Het Jugendamt weet wat goed voor je is, welke hulp het gezin nodig heeft. Keuzevrijheid is er niet. Als je met een hulpvraag aanklopt heb je geen inspraak in de keuze welke zorgaanbieder je hulp gaat bieden. Dat is in Hilversum gelukkig anders geregeld. Ik durf wel te stellen dat we het zo slecht nog niet doen, met name omdat bij ons de toegang laagdrempeliger is en er veel meer keuzevrijheid is.”
Na het bezoek aan het Jugendamt lunchte het gezelschap bij een café waar mensen met een beperking werken. Volgens Johan Vroegindeweij (directeur Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Unita) was het niet zomaar een lunch: “Werkelijk alles aan de lunch was ‘maatschappelijk verantwoord’. Zowel de locatie als de ingrediënten als de mensen die er werken. Wij kennen deze restaurants in Nederland ook, waar medewerkers met een beperking onder begeleiding werken. De lunch liep gesmeerd en de bediening was in onze ogen zeer professioneel en goed voorbereid op ons gezelschap. Mooi om te zien dat mensen met een beperking op deze manier toch hun plek kunnen vinden in het arbeidsproces.”
De Zeven Dwergen Op 1 april vonden Versa Welzijn, Philadelphia, Dac-Wesp, Heelo, Sherpa, HilverZorg en Inovum een dwerg op de stoep. Een grapje van Marit Ruiter van King Arthur Groep (KAG), bedoeld om de samenwerking tussen de organisaties te stimuleren. Ruiter: “De dwergen kwamen een kijkje nemen ter voorbereiding op een tour langs alle organisaties. Wij van KAG zijn goed in het samenbrengen en verbinden van mensen. Deze kwaliteit willen we ook inzetten
om meer verbinding tussen organisaties in het sociaal domein te creëren. Wat de ene organisatie heel goed kan, heeft een ander misschien minder in huis. Daar liggen volgens ons kansen.” Een eerste inventarisatie van krachten en wensen van de organisaties leverde al direct enkele matches op. En inmiddels heeft ‘De Zeven Dwergen’ een Facebook-pagina waar betrokken organisaties vraag en aanbod kunnen uitwisselen. Door een
tour langs de organisaties leren medewerkers elkaar beter kennen. Ruiter: “Ons motto is ‘Meer samen voor onze cliënten.’ We denken dat zij door onze samenwerking nog beter deel kunnen nemen aan de maatschappij. En daar gaat het uiteindelijk om.” Meer weten over De Zeven Dwergen? Neem dan contact op met Marit Ruiter.
Documentaire Mensjesrechten De Jeugd- & Gezinsbeschermers, de gecertificeerde instelling voor jeugdzorg in de Gooi en Vechtstreek, werkte dit jaar mee aan de serie Mensjesrechten. Een serie jeugddocumentaires van de IKON waarin de rechten van kinderen centraal staan. In de komende nieuwe serie zijn dat: Letizia, Ferry, Michelle, Guillaume, Tareq, Serayah, Yazan en Manuela. Dappere kinderen met een bijzonder verhaal. In iedere documentaire staat het verhaal van één kind centraal, verteld vanuit zijn eigen belevingswereld. Alle verhalen zijn echt gebeurd. Serayah is een van de kinderen die wordt begeleid door De Jeugd- & Gezinsbeschermers. Haar film ging in premiere tijdens het IDFA in Amsterdam op vrijdag 20 november (de dag van de kinderrechten). Centraal in haar film staat het recht op wonen. Op zondag 20 december is de film te zien op NPO Zapp.
Inspiratie: investeren in de jongste jeugd In Denemarken is de hele jeugdzorg, inclusief de specialistische ggz (opnames uitgezonderd) plus kinderopvang en onderwijs een gemeentelijke verantwoordelijkheid. De gemeente Gladsaxe vertelde het gezelschap over hun inzet op de jongste jeugd. Marianne Verhage, wethouder bij de gemeente Huizen: “Denemarken zet stevig in op ondersteuning aan jongeren in de leeftijd van 0-6 jaar. Het uitgangspunt is dat bij de jongste jeugd de grootste kansen liggen om te interveniëren. De gemeentelijke ‘social worker’ werkt nauw samen met kinderopvang, onderwijs, kinderpsychologen en de wijkverpleegkundigen die overal te vinden is: thuis, op school en in de opvang. De gemeentelijk ‘social worker’ fungeert als casemanager en bepaalt welke hulp het gezin nodig heeft. Zelfs het besluit tot een uithuisplaatsing komt uit een gemeentelijke commissie, waarin overigens wel een rechter zitting heeft. Ouders moeten vooral in alles meewerken. Mooi is wat mij betreft preventieve insteek en het feit dat jeugdzorg en onderwijs sterk met elkaar verbonden zijn. Wat ik echter zorgelijk vind, is dat het kind gezien lijkt te worden als een maakbaar product, waar je met begeleiding en coaching het maximale uit kunt halen. Termen als ‘eigen kracht’, ‘ontzorgen’ en ‘normaliseren’ zijn termen die ik in het Deense verhaal niet gehoord heb. En dat vind ik nou juist de kracht van ons systeem.”
MEE Ervaringsdeskundigen als bruggenbouwers Begrip en écht begrepen worden zijn twee verschillende dingen. Daarom werkt MEE Utrecht, Gooi & Vecht op verschillende manieren samen met ervaringsdeskundigen. Het Infocentrum GGZ in Hilversum is daar een goed voorbeeld van. Informatie uit de eerste hand
Als geen ander weten ervaringsdeskundigen hoe het is om een beperking te hebben. Of te leven met iemand met een beperking. Dat vormt een schat aan informatie die zij graag delen. Bijvoorbeeld door uw webteksten te testen of als u wilt weten hoe toegankelijk uw gebouw is.
Meerwaarde ervaringskennis
Ervaringsdeskundigheid kent veel gezichten. Een aantal voorbeelden van het afgelopen jaar geeft u een idee van deze veelzijdigheid: - Meegaan bij een huisbezoek of keukentafelgesprek. - Vertellen over je GGZ-ziektebeeld tijdens een workshop. - De gemeente helpen bij een klanttevredenheidsonderzoek. - Een lezing geven over leven met autisme. - Mantelzorgers praten met raadsleden over waar zij tegenaan lopen.
Ontmoeting en uitwisseling
Voor gemeenten is het belangrijk om te weten met welke vragen inwoners leven. Hiervoor organiseert MEE Proeverijen. Onlangs was er een Proeverij waarbij Gooise beleidsmakers kennis konden maken met inwoners die voor een ander zorgen. Het werd een avond van ontmoeting en uitwisseling.
1 op 1
Ervaringsdeskundigen kunnen de dingen vaak op een andere, meer laagdrempelige manier uitleggen. Zij spreken uit eigen ervaring: “Wij kijken er toch anders tegenaan, wij weten hoe het voelt omdat we het zelf hebben.” Ervaringsdeskundigen kunnen daarom meegaan bij een huisbezoek of een keukentafelgesprek.
Contact
Wilt u weten wat ervaringsdeskundigen voor uw organisatie kunnen betekenen? Neemt u dan contact op met - Martha Boer, coördinator Infocentrum GGZ: 088 064 34 28 |
[email protected] - Karin Wattimena, coördinator ervaringsdeskundigen: 088 064 34 80 |
[email protected]
“Ik heb echt iets toe te voegen” Marlène van Buuren kreeg de diagnose Asperger toen ze 53 was. Ineens vielen veel puzzelstukjes op hun plek. Ze wil graag iets betekenen voor anderen met Asperger en werkt dan ook regelmatig samen met MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Met veel enthousiasme weet zij hierover te vertellen. Wel of niet op de fiets
“Bij elk gesprek merk ik weer dat ik echt iets toe te voegen heb. Zo had ik eens een gesprek met een moeder. Ze wist net dat haar dochter van zes autisme had en zat met veel vragen. Ik kon haar bijvoorbeeld uitleggen waarom haar dochter de ene dag eindeloos kon fietsen en de volgende dag weigerde om op de fiets familie te bezoeken. Het gaf me een goed gevoel dat ik alvast voor haar wat kooltjes uit het vuur kon halen.”
Veel dingen waarin wij bijzonder zijn
“Mensen zijn toch vaak op zoek naar herkenning en vooral ook erkenning. Ooit had ik een gesprek met een man van mijn eigen leeftijd. Ik kon hem bevestigen in wie hij was en dat dat bepaald niet verkeerd was. Natuurlijk, Asperger is een beperking waardoor je een aantal dingen niet kunt, maar er zijn ook veel dingen waar wij juist bijzonder in zijn!”
Het mes snijdt aan twee kanten
“Het mooie is dat het mes aan twee kanten snijdt. Mensen voelen zich écht begrepen en dat doet ze zichtbaar goed. Maar ook ik doorleef mijn Asperger verder en begrijp steeds meer wat het inhoudt. Iedere keer weer geeft het me voldoening dat ik mensen vooruit help.”
Inspiratie: minder administratieve ballast Geurt van den Broek is als beleidsadviseur Jeugd intensief betrokken bij de (regionale) inkoop en financiën op het gebied van jeugd. Tijdens een workshop deelden de reisgenoten onderling hun inzichten op dit vlak. Van den Broek: “Ik snap dat dit niet de meest sexy onderwerpen zijn. Maar de vernieuwing van de inkoop van de jeugdzorg én inzicht in de financiën zijn onderwerpen waar alle gemeenten heel druk mee bezig zijn.” In 2015 is de grote vraag of gemeenten gaan uitkomen met het budget. Alle gemeenten zijn hierover nog onzeker, omdat de facturenstroom nog niet goed op orde is. Een oorzaak hiervan is dat de landelijke ICT systemen belemmerend werken. Wij achten de kans heel groot dat vrijwel alle gemeenten hierdoor problemen zullen gaan krijgen met hun accountantsverklaring 2015. Een direct gevolg van de ‘snelkookpan’ waarin wij ons bevinden.
Het gaat waarschijnlijk nog wel even duren voordat alles soepel loopt. Hoe vinden we bijvoorbeeld een oplossing voor het feit dat er 6.000 verschillende productcodes zijn in Nederland? De VNG zoekt samen met verschillende brancheverenigingen naar manieren om de administratieve lasten voor zowel gemeenten als zorgaanbieders te verlagen. Zodat we geen geld meer verspillen aan administratieve lasten en alle aandacht kunnen geven aan de zorg voor het kind.”
Inspiratie: bouwen aan vertrouwen Henri Gritter, directeur bij Youké, vertelde tijdens de reis over de ervaringen met wijkteams in de regio Utrecht. Er is volgens hem veel verschil in de opzet en resultaten die de teams bereiken. Gritter: “Wij zien veel verschillende smaken; van teams die de hulpvraag van burgers inventariseren en hen doorsluizen naar zorgaanbieders, tot teams die zoveel als mogelijk zelf hulp bieden. Een gemeenschappelijke eigenschap van de sociale wijkteams is dat ze zijn samengesteld uit medewerkers met verschillende achtergronden (LVB, ouderenzorg, jeugdzorg, psychiatrie, verslavingszorg, maatschappelijk werk). Maar de
organisatie van het team verschilt per gemeente. Gemeenschappelijke deler is de hoge werkdruk. De burgers weten de wijkteams te vinden en er wordt samengewerkt met scholen en huisartsen. Waar generalisme aan het begin van het jaar bijna een doel op zich leek, zie je nu dat in veel teams weer volop gebruik gemaakt wordt van de specifieke kennis en deskundigheid van verschillende medewerkers. Dit komt zowel de hulp aan de burgers als het werkplezier van de medewerkers ten goede. Het op tijd op- en afschalen naar en van de specialistische zorg is en blijft een belangrijk thema. Het vereist maatwerk en samenwerking van alle partijen. Een thema dat net zo goed speelt voor het sociaal domein in Hilversum, ook al werken we hier niet met wijkteams. Bouwen aan onderling vertrouwen, dat is waar het om draait.”
Werken aan zelfredzaamheid in het Papageno Huis Een goede plek vinden in de maatschappij is voor jongeren met autisme en/of een lichte verstandelijke beperking vaak enorm moeilijk. En voor ouders is het vaak een hele zoektocht om goede mogelijkheden te vinden die de ontwikkeling voor deze kinderen stimuleren. Binnen het Papageno Huis worden kinderen en jongeren getraind op hun zelfredzaamheid. Zodat zij nu en later zo normaal mogelijk kunnen participeren in de samenleving.
Samenwerking
Het Papageno Huis is een samenwerking tussen ’s Heeren Loo en Stichting Papageno. In het huis van Stichting Papageno bieden professionele medewerkers van ’s Heeren Loo de zorg en ondersteuning die nodig is. Een bijzondere samenwerking die zelfs nog verder gaat dan het Papageno Huis alleen. Ook bedrijven en samenwerkingsorganisaties en inwoners uit bijvoorbeeld Laren zijn nauw betrokken bij het Papageno Huis. Door het bieden van werkervaringplekken of gebruik temaken van de diverse faciliteiten. Zo wordt de samenleving naar binnen gehaald.
Aanleren van vaardigheden
Alle ondersteuning is gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid. Door kinderen en jongeren vaardigheden aan te leren, te werken aan hun eigenwaarden en werk- en leerervaringen op te laten doen. Bijvoorbeeld door een niveau 1 opleiding te volgen op het gebied van horeca, ICT of groenvoorziening. Zo kunnen zij in de toekomst wellicht een echte baan accepteren, een (vervolg)opleiding doen of zelfstandig wonen.
Meer weten?
Wanneer u vragen heeft over het Papageno Huis en de diverse samenwerkingen kijk dan op www.stichtingpapageno.nl of bel 035 - 538 8091.
Onderzoek samenwerking huisartsen
De gemeente Hilversum start deze week met een onderzoek naar de onderlinge communicatie en samenwerking tussen de huisartsen en het Sociaal Plein. Met het onderzoek wil de gemeente graag inzicht krijgen in de huidige stand van zaken en de aanbevelingen
voor de toekomst ophalen. Hans van Dijkhuizen, verbindingsofficier van het Sociaal Plein, coördineert het onderzoek: “Via focusinterviews heeft een aantal huisartsen meegedacht over de vragenlijst. Zij helpen ons ook bij het verspreiden van de enquête.
Hopelijk met een hoge respons als resultaat. De rapportage en de aanbevelingen leggen we ook weer aan de huisartsen voor en gezamenlijk formuleren we begin 2016 een plan van aanpak.”
Inspiratie: Familienzentrum “Een kruising tussen Centrum voor Jeugd en Gezin en een buurthuis. Maar dan alleen voor kinderen tot 12 jaar.” Marjan Adema, regiodirecteur bij De Jeugd- & Gezinsbeschermers, legt uit wat zij zag in de wijk Kreuzberg. “Door de ligging bij een parkje is het Familienzentrum een bijzonder laagdrempelige manier om kinderen en hun ouders te bereiken. Na het spelen in het park komen mensen een kopje thee drinken. Hebben ze zorgen over hun kinderen, dan kunnen ze die met andere ouders delen. Professionals zijn beschikbaar voor ouders die het niet in hun eentje rooien. Overigens ook zonder dat ouders daar expliciet om vragen, want deze professionals zijn erop getraind om actief te signaleren. Zij hebben dan weer een korte lijn met het Jugendamt om de goede begeleiding in te zetten. Het Familienzentrum staat ook open voor gastouders die kinderopvang verzorgen in hun eigen huis. Zij kunnen bijvoorbeeld de gymzaal gebruiken om daar met kinderen spelletjes te doen. Al met al een zeer levendige plek met een belangrijke functie.”
Update kijkjes Nog een paar kijkjes in 2015 en de eerste kijkjes voor 2016 zijn ook al gepland.
Datum 26/11 03/12 08/12 10/12 10/12 17/12 20/01 21/01 26/01 27/01 januari
Kijkje in de keuken Samenwerken met het Sociaal Plein (VOL) Mensen om je heen (VOL) Aanpak van werk naar werk (VOL) Ontmoeting en ondersteuning Jan van der Heyden Succes Team Maatwerk bij multi-problem (VOL) Samenwerken met het Sociaal Plein DuurSamSam Gewoon Durven Vragen Koffie om de Hoek en Welzijn op recept Vrije Tijd Blije Tijd en Samen doen-groepen Als gewoon naar school gaan niet vanzelfsprekend is
Organisatie(s) Gemeente Hilversum Amaris ATC Gooi en Vechtstreek Sherpa Team Maatwerk Gemeente Hilversum Versa Welzijn Versa Welzijn Versa Welzijn Versa Welzijn Rebound en Youké
Schrijf je nu in via: https://nl.surveymonkey.com/r/kijkjeindekeuken. Ook als een kijkje vol is, kun je je gegevens achterlaten. Dan krijg je automatisch bericht over een volgende gelegenheid. De ‘Kijkjes in de keuken’ bij Youké en Bink, ‘s Heerenloo, MEE, De Jeugd- & Gezinsbeschermers, Philadelphia en Amerpoort waren waardevolle bijeenkomsten. En het initiatief valt op; in de nieuwsbrief van het Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland verscheen vorige week een artikel over de kijkjes.
Inspiratie: gezinsopname Voor Yvonne Kok, accounthouder bij Youké, was het bezoek aan Firmaris het hoogtepunt van de reis. Kok:“Firmaris heeft dertig zeer uiteenlopende locaties in en rondom Berlijn. Wij bezochten een locatie waar ouders en kinderen samen in een andere omgeving een ‘laatste kans’ krijgen om de problemen op te lossen. Ze noemen dat een gezinsopname. Elk gezin heeft in het gebouw een eigen appartement en er zijn ook
gezamenlijke ruimtes. Er is 24 uur per dag begeleiding aanwezig en de gezinnen kunnen zolang blijven als nodig is. Gezinnen met LVB-problematiek geven zelfs hun eigen woonruimte op en huren langdurig een appartement in het behandelcomplex. Het gezin gaat als geheel de behandeling en begeleiding aan. Wat mij betreft zeker interessant om te verkennen of we dit in Nederland ook zouden kunnen doen.”
Sociale kaart Op www.hilversum.nl/socialekaart staat de digitale kaartenbak van onze gemeente. Hierin staan verschillende organisaties en hulpverlenende diensten op het gebied van wonen, zorg, welzijn, inkomen of jeugd en gezin in Hilversum, Gooi –en Vechtstreek of Nederland. Gegevens als adres, telefoonnummer, mailadres, webadres, een korte omschrijving met informatie over wat de organisatie doet, voor wie, waar en wanneer staan genoemd in de sociale kaart. Deze sociale kaart is in eerste instantie bedoelt voor inwoners, zodat ze zelf de hulp vinden die ze voor hen of voor hun buren zoeken. Staat jouw bedrijf er niet bij of met onjuiste gegevens? Laat het dan even weten via Thomas Rensen
Jouw verhaal in de Barometer? De Barometer is bedoeld om professionals, managers en bestuurders in het sociaal domein te informeren en inspireren. Het is een nieuwsbrief vóór, maar nadrukkelijk ook steeds meer dóór alle betrokkenen. De reguliere Barometer verschijnt maandelijks. Tussendoor kun je ook thema-edities verwachten. Heb je een interessant verhaal voor de Barometer? Of wil je een themaeditie vullen? Neem dan contact op met Thomas Rensen van de gemeente Hilversum. De deadline voor de komende edities :
Editie
Deadline content
Verschijnt in
December
9 december
Week 51
Januari
18 januari
Week 4
Februari
15 februari
Week 8
Over de Barometer In de Barometer vinden betrokken bestuurders, raadsleden, gemeentelijke medewerkers en partners in het sociaal domein maandelijks informatie over de voortgang van de transformatie van het sociaal domein in Hilversum. Heeft u vragen over deze Barometer of heeft u een onderwerp voor een volgende editie? Neem dan contact op met communicatieadviseur Thomas Rensen
© Gemeente Hilversum november 2015
illustraties de Toekomst in communicatie
