DE KOSTERSTEEN. NUMMËN 84 aprí 2003

DE KOSTERSTEEN NUMMËN 84

aprí|2003

Restauratie van een aantal waardevolle panden. De restauratie is nog lang niet voltooid, maar inmiddels is duidelijk, dat dit initiatief van de Historische Vereniging OudBennekom zeer waardevol is geweest. In een volgend nummer van de Kostersteen zullen we uitvoerig aandacht besteden aan de bouwgeschiedenis en de res-

tauratie van de Berk.

A/b.

I

Villa De Berk; destijds aan de Arnhemsche Grintweg

De restauratie van villa De Berk vordert gestaag. Het huis dat vrijwel volledig schuil ging achter het woekerende groen, is na het nodige zaag- en kapwerk weer zichtbaar gemaakt. Vanaf de Heelsumseweg vertoont het herstelde dak een fraai lijnenspel.

4íh.

3

Villa 't End

Inmiddels alweer enige tijd geledcn is ook de restauratie voltooid van zowel Dorpsstraat 48 als villa 't End aan dc Edeseweg. Ook voor de restauratic van deze panden heeft de Historische Vereniging Oud-Bennekom het initiatief genomen.

Aft. 2 Dorpssrraot

48

Red0ctie

Een Duitse verdedigingslinie buitengebied.

uit 1945 in het Bennekomse

Tijdens onderzoek naar de Pantherstellung, een verdedigingslinie vanaf de haven van Wageningen, door de Gelderse Vallei naar Nijkerk, stuitte ik in het militaire archief op cen in slechte staat verkerende kaart van het Bennekomse buitengebied. Op deze kaaft waren stellingen aangegeven, echter een beschrijving daarvan ontbrak. Niettemin maakte dit mij nieuwsgierig met als gevolg een poging tot een stukje geschiedschrijving. In deze poging ben ik in het bijzonder gesteund door de heer P.J.M. Kamps (medewerker Studiecommissie lnventarisatie Vestingwerken in Nederland) die mij met zijn notities over de Pantherstellung en de Grebbelinie (deels verwerkt in onderstaand verhaal) een stuk verder kon helpen.

Inleiding. Alvorens de Duitse verdedigingslinie in het Bennekomse buitengebied te beschrijven is het nodig, om in de tijd gezien. een aantal zaken op een rijde te zetÍen. De periode waarover één en ander gaat, loopt van de operatie "Market Garden" (september 1944) tot het moment van de wapenstilstand (5 mei 1945). Dit artikel beschrijft de Pantherstellung, de Grebbelinie en de voomoemde Bennekomse linie. De Pantherstellung. De belangrijkste verdedigingslijn voor de westkant van het Duitse Rijk lag langs de Noordzeekust, de zogenaamde Atlantikwall. Deze linie werd in ons land aan het eind van de oorlog nog versterkt door de Erste en Zwerte Wasserstellung. Deze

stellingen (in mei en juni 1944 tn het leven geroepen) steunden vooral op achter deze Atlantikwall lopende rivieren en kanalen (de zgn. natuurlijke barrières). Een tweede hoofdlinie was de Westwall. Deze verdedigingslijn lag net ten westen van de Duitse grens met Frankrijk,

'$" z

,5g 'as o

\,tv 2x

Luxembr provincir den Klee

In de zr

hoofdkw deze We het nodil

te verlen

af

Arnh<

Hoofdva

Delfzijl

t

stelling,

volgde

r,

geninger Gelderse

hiervan

Fig. l. Precies ín de knik ven de Harsloweg is op deze topografische kaart de bunker van de Pantherstellung gesitueerd (zwart blokje). Deze is van het type Regelbaute 703 en had een groot, uit

Panthers

in de her mislukte

eerden rr bour

De

twee verschoven delen bestaand, schiet-

Todt

gat ten behoeve van een zwaar stuk geschut.(Grootschalige Besískaart, afd

krijgsger

Realisatie, gemeente Ede).

en

Nederlan arbeiders

"rj

Fig.2 Sober en eigenlijk onopvallend in het landschap (gezien het vele groen er om heen) stcraí deze voormalige

Duit,se bunker aon de Harsloweg. ftoto F.G. vttn Oort).

Luxemburg, België en de Nederlandse provincie Limburg en eindigde benoorden Kleef aan de Rijn. In de zomer van 1943 was er op het hoofdkwartier in Berlijn overleg over deze Westwall. Uit militair oogpunt was het nodig om deze linie met twee stukken te verlengen De ene verlenging liep vanaf Arnhem langs de IJssel, de Drentse Hoofdvaart en verder via Groningen naar Delfzijl (Ems-Rheinstellung). De tweede stelling, en voor ons de interessantste, volgde vanaf Arnhem de Rijn naar Wageningen-haven en liep vandaar door de Gelderse Vallei naar Nijkerk. De naam hiervan werd Pantherstellung. Deze Pantherstellung werd versneld aangelegd in de herfst en winter van 1944145, na de mislukte luchtlandingen van de geallieerden rond Ede/Arnhem. De bouw geschiedde door Organistion Todt en werd uitgevoerd door Russische krijgsgevangenen (blad "Op de Bres") en Nederlandse dwangarbeiders. De dwangarbeiders kwamen deels uit de directe

in Veenendaal 3000 man opgeroepen om te komen werken. Het tracé voor het Bennekomse dcel liep in hoofdlijnen van een bunker nabij het fort aan de Buurlsteeg naar een gebouwde bunker, gelegen ten zuidwesten van het station Veenendaal - de Klomp (deze is gesloopt in 1948). Vandaar liep de begrenzing naar de bunker bij Harslo omgeving. Zo werden

(nog aanwezig), vervolgens naar

nieuw in de ruilverkaveling

een

EdeVeenendaal gegraven waterleiding (gclegen tussen de Veensteeg en de Slagsteeg) om tenslotte te eindigen bij de haveningang van Wageningen. De bunkers wa-

ren met hun schictgaten gericht op het westen vanwaar een aanval werd verwacht. Ook de mogelijkheid om delen van de Gelderse Vallei te inunderen (onder water zetten) werd weer in ere hersteld.

De Grebbelinie. De Grebbelinie dateerl uit de l7e eeuw, toen voor het eerst gedacht werd aan een

linie in het oosten van het toenmalige gewest Utrecht. De basis van de Grebbelinie is de Liniedijk, lopende van de sluis de Rode Haan bij Veenendaal tot aan de

gemeente Hoogland (voorbij Amersfoorl). Deze dijk vervulde uiteindelijk twee taken. Ten eerste was het een watcrkerendc dUk die overstrorningswater vanuit het Gelderse deel van de Gelderse Vallei moest tegenhouden oln zo te voorkomen dat de plaatsen Renswoude, Woudenberg, Leusden en Amersfoort Iast van het water kregen. Ten tweede, en dat gebeurde pas later, werden op en achter deze Liniedijk versterkingen aangelegd. Hierbij behoorden ook het maken van een tiental inundatiekades en op een aantal lokaties de plaatsing van damsluizen om het water te kunnen opstuwen.

Tot mei 1940 was de Grebbelinie

een oversteek van de IJssel. Als gevolg van deze opmars kwamen resten van het 25e Duitse Leger in het westen van Ne-

Bennekr

derland vast te zitten. Om rvestelijk Nederland te kunnen verdedigen werden achtereenvolgens de Grebbelinie en de Nieuwe Hollandse Waterlinie weer in

gebied

voorzier

gereedheid gebracht.

een

De Grebbelinie was in het geheel van de Duitse verdedigingswerken een buitenbeentje. De stelling werd niet meer voorbereid ter verdediging, maar werd wel, toen het er op aan kwam, in het voorjaar van 1945 alsnog in staat van verdediging gebracht. Gedurende het begin van de

zou kun

oorlog was er

in de Grebbelinie

meer

gesloopt dan gebouwd. Dat gebeurde in l940l4l onder leiding van Abschittsgruppe I van Festungsnickbaustab Hol-

een

land. Vooral de door de Nederlanders

vooruitgeschoven linie voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Na de geallieerde landingen in Normandië in juni 1944 duurde het ruim twee maanden voordat de grote uitbraak volgde. Deze uitbraak stopte begin september trldehJk in België aan het Albertkanaal, om op l7 september weer verder te gaan. Gedurende de herfst van 1944 werd op deze wijze een groot deel van Nederland bezuiden de grote rivieren bevrijd. In de winter 1944145 werd vanuit de omgeving van Nijrnegen een aanval ingezet op het noordelijke Rijnland. Nadat het noordelijk gedeelte van dit gebied was bevrijd werd in maaft 1945 een grote aanval uitgevoerd over de Rijn

gebouwde gietstalen kazematten werden geslecht. De nog aanwezige versterkingen welke in 1945 nog bruikbaar waren werden door de Duitsers in gebruik genomen. De gevechtsopstellingen in de Grebbelinie waren dus in grote lijnen dezelfde als die welke het Nederlandse leger in 1940 gebruikte tegen de Duit-

in de omgeving van Wesel. Vanuit dit bruggenhoofd werd in noordwestelijke richting de aanval ingezeÍ op Nederland beoosten de IJssel, al snel gevolgd door

sers. Van nieuwe bouwwerken in de stelling, afgezien van enige bunkers van de Pantherstellung, waarvan de schootsrichting voor het geschut achterwaafts van de stelling was, is niet bekend. De Bennekomse linie. Na de mislukte aanval van de geallieerden op Arnhem volgden harde maatregelen van de Duitsers. Zo moet eind september 1944 Anhem evacueren, gevolgd door Oosterbeek, Renkum en Wagenin-

gen. Veel Wageningers trokken naar

korte

du

om vóó Doel va

langs de

Uit

aan een

februari

over

eel

Bennekr

linie

bes

Op €€tl 100 met zljde va gegeven

t

aanleg i

Bennekom.

Dit was echter maar

van

op dat moment al gereed was. De verde-

korte duur daar ook hier het bevel kwam

digingslijn loopt van het noorden van boerderij "de Hul" tot het zuiden van kasteel "Hoekelom". Tenslotte wordt vermeld dat de vuurrichting naar het zuiden is. De linie vindt naar het zuiden toe aansluiting bij de verdedigingswerken bij Wageningen. Het gaat hier toch voomamelijk om veldstellingen.

om vóór Zondag 12.00 uur het gehele gebied van Bennekom te ontruimen. Doel van de Duitsers was om het gebied langs de rivier van extra versterkingen te voorzien. Men ging er nu ook van uit dat een aanval mogelijk vanuit het zuiden zou kunnen plaatsvinden.

Uit een inlichtingenrapport, gedateerd 6 februari 1945 treffen we informatie aan over een Duitse verdedigingslinie nabij Bennekom. Hierin wordt de betreffende linie beschreven als vijf mitrailleurnesten op een onderlinge afstand van ongeveer 100 meter, die zijn gemaakt op de noordzijde van de hoofdweg (op de kaaft aangegeven als weg in aanleg). De weg in aanleg is de nieuw aangelegde A-12 die

Via het Instituut voor Militaire Geschiedenis van de Koninklijke Landmacht is de betekenis van de gebruikte symbolen voor het grootste deel verklaard. Voornoemde linies behoorden in de laatste fase van de oorlog (eind 1944 en begin 1945) tot de vooruitgeschoven linie die de Duitsers de "Festung Holland" noemden. Zoals we reeds zasen werd deze

Alb.

I: DtsFENCES:I

6 peb.

nglc,ci
r.zrPzr

0 3?s,):: is

aTea=.

Lt E/56857576, that is, next the atrrproach to thè erebbedike from the road. IÍAem{II\GnI - CRBBE \/556i52, a I9r+, of the NORÍII sicle of the èike has been dug out a:rd. heavlly camouflageA. hesurnab\r an Arty positlon. Five l&. ne6ts. at a=rmrtuaL distarre-of about 10O n. have been,naàe on the t0RlÍÍ-siale of the highway (on the nap given as runêer oonsà.uctiodt), which-mns, rough\r speakirg, NORÍIí af n4" 6gn* lJ66o81 55 -SOUltï of ..the castle iloE'I@o,í V58658t 76 to .E/.6cÉ,\8227 . Fire .direction SOUIIi. Fig.3 Een deel van een inlichtingenrapport van begin 1945. Het verscha/t ons inJormatie over een Duitse verdedigingslinie nabij Bennekom

7= 'I

-tf=t t/n

t YA Yvt

=I

=l =l

I

=( =r

Fig.4 Oude kaart uit 1945. Kopie van een kaart met de Bennekomse linie.

De kwaliteit vzn het origineel is erg slecht

9,

en getracht is er een zo

K>\

goed mogeliike kopte van te maken. De ondergrond is bijna zeker overgetrokken van een

-./-'

luchtfoto met een schaal vqn ! 1:10.000. De A I 2 is er later ingetekend. Deze weg was aan

het einde van de oorlog

al

gereed. De weg de Edescu'eg.

rechÍ,s i.s

De plaats met de naam Hoekelum is dus het gebied tegenover heí

kasteel (waar

thans

bouw- en weilanden liggen met aansluitend de

sportvelden).

komen een

Verder

aantel

(bekende en onbekende) namen voor ter oriëntatie.

De verklaring van de elementen waaruit deze linie heeft bestaan, vinden we op het topograJische kaartje met de situatie van t- 2000 waarop de oude linie is geprojecteerd; zie.fig.5. (Centraal Archievendepot van het Ministerie van Defensie).

,

-í.$, t/r/ // r,

"4lr

* r '** I

vB

Yvê

= = = =

Anti-tank geweer (nrs. Infanteriegesctlut

2t

Kanon 75 mm. Bunker / kazemat

= Anti-tankoost voouien prikkeldraad (nrs. 33, 34) = VerzamelplaaG (7 Vm l2

:Stffil:tÍW

Fig.5 lrlieuwe kaart ca. 2000. Op de topografische

kaart l:10.000 is de

oude Bennekomse linie uit 1945 gepro.jecteerd.

Veel

punten van de oude kaart zijn nog terug

te vinden op cleze kaert. Dominont zijn

natuurlijk de

A- I 2,

de Dreeslaan en de uitgebreide beboutuing ten oosten v(rn deze laan. De genummerde linie-

onderdelen idenÍiek qen

zUn

die,

welke voorkomen op de oude kaart.

(4./d.

Realisatie,

gemeente Ede).

totaalstelling (Grebbelinie, Pantherstellung en de Bennekomse linie) pas in de laatste maanden van de oorlog in gebruik genomen, toen het duidelijk werd dat de geallieerden vanuit de Lijmers, de Achterhoek en de Veluwe het bolwerk WestNederland bedreigden. De bezetting van deze stelling in onze omgeving bestond uit twee divisies: nl. de 346e lnfanteriedivisie in de omgeving

van Veenendaal cn de 36le Volksgrenadierdivisie aan weerszijden van de Rijn brj de Grebbeberg. Gedurende de laatste maand van de oorlog werden in deze omgeving ook eenheden van de 34e SS Grenadierdivisie gelegerd die daar een waar schrikbewind voerden naar de bewoners van het gebied.

Als gevolg van de verwachte zware tegenstand vanuit deze totaalstelling bleven dc geallieerden voor de stelling lig-

bouwsel van de vijand deze status nimmer verdient. Ruim 58 jaar na de oorlog lijkt m.i. de tijd rijp voor een plaatsing op de monumentenlijst. Niet dat het nu opeens een opgedirkt monument moet worden. Laat deze bunker gewoon liggen, geef een minimale opknapbeurl om verder verval te voorkomen, en zorg ervoor dat deze bunker nieÍ zomaar gesloopt kan

DeO

worden. Als gemeentelijk monument is dit gebouw dan goed tegen aÍbraak en verval beschermd. Belangstelling voor dit verdedigingswerk heeft niets te maken met een verheerlijking van of met sympathie voor Nazi-Duitsland, maar getuigt van historische realiteitszin. We weten dat dit zwarle bladzijden in de geschiedenis zijn, maar je kunt ze ook niet uit de boeken scheuren. Bij aÍbraak of verval raak je wel een stuk streekgeschiedenis kwijt.

Herkor

gen totdat de wapenstilstand werd gete-

Nu het

komse I Boudeu goede n die deze Jacobse

Constar

Boudev geborer geneesl

Utrecht proefsc

kíng

vc

,slijmvli

jaar

dai

nella di

8 septr In datz Bennek I

kend, waardoor cr weinig is gevochten. Het lnstituut Militaire Geschiedenis sluit

Utr. Nieuwsblad 06-01-01 Archiefbron-

ook als

niet uit dat deze Bennekomse linie

nen gewapend beton.

ziekenh

als

rugdekking is opgericht voor de Pantherstellung.

Over deze stellingen is w'einig bekend, Mocht tt, als lezer (-es) van de Kostersteen meer infbrmatie over deze verdedigingslinies hebben, clan wil ik u vragen deze kennis aan le leveren opdat een nog b

etere

b es c

hri.jvín g m o ge lij k

w

ordt.

Bronnen.

Kon. Landmacht. Instituut voor Militaire

Het

Geschiedenis.

Min. Van Defensie. Centraal Archieven-

nië. In

depot (kaaft).

lier'ge, cob Bo

Dhr. P.i.M. Kamps,

Pantherstellungvesting 54a Dhr. P.J.M. Kamps, Grebbelinie, de door de Duitsers gebruikte linie in Nederland. F.G. van Oort, De Pantherstelltng (Zandloper 2003-l).

Monument. De vraag die zich nu voordoet is of de genoemde Duitse bunker aan de Harsloweg te Bennekom het stempel van cultureel erfgoed moet krijgen of dat dit

e

woonde

;

(nu) Ed

in

192'.

oolt toe van Ni<

en 50:1

H.

Gijsbertsen, Evacuatie (Kostersteen 04-1995,nr.52) l

Het pra

F.G. van Oort

de Utrecl

en cinnal aandoeni

De Oranje-verzameling van Dr. Jacobse Boudewijnse Nu het onder verantwoordelijkheid van de Werkgroep Behoud Oudste Gedeelte Bennekomse Begraafplaats mogelijk is dit jaar het graf van de eertijds bekende dokter Jacobse Boudewijnse op te knappen en bovendien Koninginnedag in het verschiet ligt, lijkt dit het goede rnoment om aandacht te geven aan de wederwaardigheden van de'Oranje-collectie' die deze dokter opbouwde. Alvorens dat te doen, wil ik enige informatie geven over dokter Jacobse Boudewijnse zelf .

Herkomst en gezin Constantijn Abraham Lodewijk Jacobse Boudewijnse werd op 31 januari 1857 geboren te Middelburg. Hij studeerde geneeskunde. In 1887 promoveerde hij te Utrecht bij Prof-. Sape Talma op een proefschrift onder de tiÍel "Over de werking van Colomel en Cinnaher op het slijmvlíe,s von maag en dormen" I. Het jaar daarop trouwdc hij rnet Sara Petronella de Knokke van der Meulen, die op lB september 1867 te Oss geboren werd. ln datzelfde jaar 1888 kwam hij naar Bennekom. Hij was er huisarls en was ook als arts verbonden aan het toenmalige ziekenhuis Bethanië in de Dorpsstraat. Het echtpaar Jacobse Boudewijnse woonde in het doktershuis naast Bethanië. ln zijn woonhuis is thans 'De Boekelier' gevestigd. Rond 1918 verhuisde Jacob Boudewijnse naar het prachtige huis (nu) Edeseweg 35. Tenslotte verhuisde hij in 1923 naar het huis 'Casa Cara' dat ooit toebehoorde aan de familie Brouerius van Nidek (zie De Kostersteen 40: 8-14 en 50:14-16). Het stond midden op het

Het prachtig uitgevoerde boekje trofik aan in de Utrechtse Universiteitsbibliotheek: colamel en cinnaber zijn kwikzouten die b1 tal van aandoeningen werden aangewcnd.

Aft.l Dr. Jctcobse Boudewi.jnse voor het doktershui,s in de Dorpsstraat (thans

De Boekelier)

huidige Van Slootenplein. De grote bomen die daar nu nog staan, stonden er vroeger in de tuin. Het echtpaar Jacobse Boudewijnse-de Knokke van der Meulen kreeg één kind, een zoon, die dezelfde voornamen als z'n vader kreeg. Deze werd op 25 mei I889 thuis in Bennekom geboren. Naast z'n dagelijkse werkzaamheden zette Dr. Jacobse Boudewijnse zich ook voor andere zaken in. Zo ijverde hij voor schoon drinkwater en ook de Oranjevereniging deed nooit tevergeefs een beroep op hen als ze geld ie kort kwam. Hij overieed op I I maart 1925 te Bennekom. Zijn vrouw was toen al bijna 20 jaar dood. Zij overleed in het Diaconessenhuis

te Arnhem en wel op 17 april 1906, 38 jaar oud. Ze liggen beiden begraven in een groot graf (het beslaat vier 'normale' plekken) op wat nu het oudste deel van de Bennekomse begraafplaats is.

"Een gt

dokter

ietwat wat her,

,

terdag

naar

De' Oranj e-verzameling' Dr. Jacobse Boudewijnse was een verwoed verzamelaar van alles dat te maken had met het huis Oranje-Nassau. Gedurende zijn leven bouwde hrl een grote collectie op. Hlj was daarvoor geregeld te gast bij de antiekhandel. In zijn Memorboek van joods Wageningen vertelt A.G. Steenbergen (2002) hierover het volgen-

de

voor dt

drentele Michae, opende.

Michae,

zoon Sa niet met

leeíde (pag. 8t

de:

in

het b contact

heer A directer meente-

mede-o

van he1 leidde r 1922

het

z1

Ge

we op

briek 'l meente,,DE

Erven den

t

hee

seteB zeer ll Del/iscl houden,

A/b.2 htee borden ven ïr'pen zoals die ook t,oorky,amen in de collectie van dr. Jacobse Boudetri.inse. Op beide komt Prins ltt/illem I'' (P W D 5)voor. Op het linker bord ook zijn echtgenote Frederika Sophia llilhelmina F S W) van Pruisen.

sau, tijc um af

te

Het

deels ur

"Een goede ajhemer van zijn antiek was dokter Boudewijnse uit Bennekom, een ietwat kort aangebonden man, die zei wat hem voor de mond kwam. Elke zaterdag toog de dokter tegen de avond naar de Kapelslraal waar hij ongedurig voor de antiekzaak heen en weer bleef drentelen tot de sjabbat voorbij wos en Michael van der Horst zijn winkel weer opende. Het eerste wat de dokter na Michael's overlijden in 1909 tegen diens zoon Salomon zei, was 'Jij hottdt je toch niet meer op met clie.flauwekul'?' Salomon leeJde inderdaad minder orthodox ..."

eeuw en brengt in décor tot uiting den geest van aanhankelijkheid jegens het

(pag. 80)

grooíe uitvoerigheid alleen door jarenlang en moeizaom verzamelen zijn bij-

In het begin van de jaren '20 ontstond er

eengebracht.

Oranjehuis.

De borden en schotels, yazen en kommen, welke de collectie omv0t, voortbrengselen veelal uit de vervalperiode van de Delftsche pattebakkerskunst,

dragen meest alle beeltenissen

yan

Oranjevorsten. Vooral den Prins 'tlillem V en zíjn gemalin, zijn talri.jk vertegenwoordigd. Het is bii deze verzameling in de eerste plaats de historische heteekenis en niet de kunstwaarde, *-elke domineert. Inderdaad kqn deze collectie yan zeer

contact tussen Jacobse Boudewijse en de

Een bepaald mooi elenent vormen

heer August A.G. van Erven Dorens, directeur van het in 1920 geopende Gemeente-Museum in Arnhem. Hij was ook mede-oprichter en sinds 1916 directeur van het Openluchtmuseum. Dit contact leidde ertoe dat Jacobse Boudewrjnse in 1922 ztjn collectie in bruikleen gaf aan het Gemeente-museum. En zo kunnen we op 1 april 1922 in de krant in de rubriek 'Nieuwe aanwinsten voor het Ge-

een aantal omlijste Oran;jetegels, i-aar-

meente-Museumr o.m het voigende lezen:

"De Directeur', de heer A.A.G. van Erven Dorens, is zoo gelukkig geweest, den heer Dr. C.A.L. Jacobse Boudewijnse te Bennekom, bereid te vinden, zijn zeer interessante verzamelíngen van Delítsch aardewerk en curiosct verbend houdende met het huis van Oranje Nassau, tijdelíjk in bruikleen voor het Museum af te stqan. Het Defftsch aardewerk is meerendeels uit de IBe en het bepin van de I9e

van guirlandes in oranje en blauv,versieringsmotieven zijn, íerw'ijl in het omsloten middenvak clierenfigw'en zijn af'gebeeld. Ook een I7e eeuwsche hoord-

plaat (1696) ntet het portret von stctclhouder llillem III, is bepaalcl een .frctai stuk.

Behalve het Delftsch aardewerk zullen in een vitrine de uondacht trekken. Japansche porceleinen komnen, die in Europa een actnvullende yersiering kregen in den vorm van kleurige porlretíen. In een andere vitrine yindt nten zoogenaamd Engelsch-Delftsc'h aardev)erk bijeen, borden, schotels en kopjes, alkomstig van een ./hhriek in Leeds en vermoedelíjk vervaarcligd in het begin der l9e eeuw door Piccard, een Delftsc'h pottebakker, clie in Engeland zijn kunst is gaan beoefënen.

Prenten en afbeeldingen uit de I7e tot het begin der l9e eeuw, betrekking

u

hebbende op ge w'ichtige geheurtenissen, v;aarin de regeerende Oranjevorst op den

voorgrond trad, zijtt in groot aantal zorgvuldig gerangschikt; ook een aantal zg. Zeetm'sche prenten, die in primitieven t)ornt o.a. Koning trltillem I aíbeelden. Voegí men daarbij een zeer interessante t,erzameling cttriosa, v,oarbij Jraaie miniattu'en, horloges. geclenkpenningen enz., don hliikt wel voldoencie de belongv,ekkendh eid vctn deze verzamelingen. De aondac'ht zi.l nog gevestigcl op vij.f in een li.jst vereenigde portretten van Stodhouders, vctn de haild van den l7e eeuwschen ,sc'hilder M..J. t,on Mierevelcl. Het bruikleeu is tertloongestelcl in den

v'eslelilken vleugel yau het mrseuntgeltotnt..-.."

320. Zo lang de zon en maan zal

"Te rechte

staan.

ning geble

321. Zal nooit Oranje ondergaan. 322.Díïzaglk in dees middagstond.

Jacobse B

323. Juyst in het teeken van

later

't

ileïl€||

ver-

w-Q

aan

ten; enkele mij daar ar Het zou h den, als er collecíie ir,

bond.

324. Waar voor men onze Godt moet Ioove. 325. Dus zeglk Oranje boven."

Teloorgang van de collectie Zoals eerder al vermeld, overleed dr. Jacobse Boudewijnse op l l maart 1925, 68 jaar oud. Korl daama ontving directeur

werd ge,;cl

íijd in

br

geldswacu't

tvoorcligt,

r

Van Erven Dorens tot zijn schrik een brief van notaris Sluis in Wageningen, waarin door deze namens de crfgenaam (rnet aan zekerheid grenzende u,aarschiinlif kheid zoon Jacobse Boudcu'i.jnse.

Liit irct borcnstaande bcricltt zal al dLrideli.lk geuorclcu zi.jr'. hoc onrvangriik dc r crzanicling \\'iis en hoe bc'langri.jk dic op tlal rlortrent yciol hcl Arnircr.nse lltuscultl r.r'as. f:cn cn andel'uordt nog cluidclijker' ruii ccn iir he1 muscnnr bcu'aard gebieren inventaris'n'an de collectic. Dczc inventaris onrr,'ut rnaar liel.st 327 nuntnters. \\.aar\/an er een aantal ook nog rtreerderc stnks

telden. Naast de verzamcling werden door Jacobse Boudewijnse nog twce glazen vitrinekasten'rneegeleverd'. De logischerwijzc droge opsomming lcvert zowaar ook nog een 'Íiaai'gedicht op. Ondcr de rubriek 'Latcr gekomen voorwerpen' worden onder de nummers 320 tlm325 genoemd: "Bordjes van z.g. "Engelsch Delft", zes stuks m. aÍbeelding van Pr. Willem V en gemalin, en opschriften, als volgt:

al z-ijn de archiefbrol-lncn die clat zouden moeten bevcstigen nog niet openbaar') hct bmikiccn opgezegd r,r,erd. Dc crlgenaani ll,erd overigens vcrtegenrvoordigd cloor een broer van rnevrouw Jacolrse Boudewijnse. de hc'cr Wijnand Gijsbertus dc Knokkc van der Meulen (dirccteur van de loorburgsche Watcrlciding Maatschapprj) te Voorburg. Bij brief van l8 april 1925 (archief Gemeentemuseum Arnhem) bevestigt Van Eryen Dorens. dat het bruikleen overeenkomstig wat is vastgelegd rnet inachtnerning van een opzeggingstermijn van een halfjaar kan worden opgezegd. "Ik wensch uiting te geven aln myn leedwezen, dat bedoelde ínteressante collectie niet in ons museum kan bly-

"}w

':..

J

..'r 'i":";: .Í ',

ven...."

Aíb.3

Later in een brief van 1 oktober 1925 schrijft hij nog aan De Knokke van der

de

Meulen:

Ged,

veilingt december t

"Te rechte of te onrechte ben ik van meening gehleeven, dat het immer het voornemen was geweest vqn den heer Dr. Jacohse Boude-*ijnse, om zijn collectie leíer aan het museum in Arnhem te laten; enkele uitlatingen nu en dan hebben mij daar aanleiding tot gegeven.l...f Het zott bizonder op pri.js gesteld wor den. als er mogeliikheid he,stond, dat de collectie ín hqer geheel ctan het museum wercl geschonken oJ wel voor een /ungen ti.jd in bruikleen v'ercl gegeven. Een geldsv,aarde, die de cctllectie vertegentvoordigt, ís niet zoo belangrijk, maar de

waerde zit in de moeite, cle toewijding, de zorg, de kennis, en de tiid, die besteed is geworden, om zooveel historisch interessante dingen by elkander te brengen. Ik vroeg, oJ'wellicht niet eenige fàmilieleden de collectie in haar geheel zouclen willen koopen ttit den hoedel, en aon ons nlLtseltm geven, om te bereiken, daï, ren

respecte van v;ijlen den svmpothieken verzamelaar', de c:ollectie bi.leen hleeí, in een museum, w-aat hij zel/' de collec'tie grqag zag, gelegen in de provincie, v,cror hij gewoond hee,/i."

AJb.3 Gedeelte van de verzameling van dr. Jacobse Boudewijnse. Foto aJkomstig uit de veilingcatalogus van het Venduhuis der Notarissen voor de najaarsveiling van december 1925 gehouden in Pulchri Studio te Den Haag.

Op 6 oktober antwoordt De Knokke van der Meulen: "In antwoord op uw schrijven dd. I October 1925 deel ik (J mede, dat de erfgenaqm heeft besloten de verzameling publiek te verkoopen in Pulchri-Studio te

laatste informatie over hem komt uit een document van de Nederlandse ConsulGeneraal in Genua d.d. 12 maart 1928 (aanwezig in het Gemeentearchief Ede). Deze had informatie ingewonnen over Jacobse Boudewijnse bij zijn collega in

Gravenhage, begin december 1925."

Frankrijk. In reactie daarop vernam hij, dat Jacobse Boudewijnse zich tot l{ovember vorig jaar (toen hij naar ltelië vertrok) te Chatillon ophield, daar een auto-garage exploiteerde en vele schulden naliet, daar de zaken hent blijkbaar

',s

En zo gebeurt het. De veilingcatalogus van het Venduhuis der Notarissen (aanwezig bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie) vermeldt. dat op de najaarsveiling die gehouden wordt op 8. 9 en l0 december 1925 o.m. verkocht wordt de COLLECTIE vcut wijlen Dr. C.A. L. JACOBSE-Bottde--iinse, betrekking hebbende op het Huis "ORANJEI{ASSAL|" en in bruikleen geweest in het Gemeente-MttseLrm te Arnltem...

Deze catalogus leveft overigens nog wel een slechte foto (desondanks - omdat deze foto het enige is dat resteeft van de collectie - hierbij afgebeeld) op met daarop 26 voorwerpen uit de verzamelingJacobse Boudewijnse.

C.A.L. Jacobse Boudewijnse jr. Hierbovcn werd al aangegeven dat 'de erfgenaam' naar alle waarschijnlijkheid de gelijknarnigc zoon van Jacobse Boudewrjnse was. Voorzichtig gezegd heeft het

in het leven niet echt meegezeten. En dat zal zeker een rol hebben meege-

deze

speeld in de beslissing om de boedel van z'n vader, inclusief diens collectie, te verkopen.

Over zijn precieze levensloop is mij niet veel bekend. ln 1910 veftrok hij uit Bennekom. Hij woonde achtereenvolgens in Utrecht en in Den Haag. In 1920 kwam hij terug, om weer voor enkele jaren bij z'n vader in Bennekom in te trekken. De

Gelder

Er bestaar

jes met

or

Bennekor

HVOB

is

steeds

aa

wekelr.lks

van. Drie ven. Zo'n wachten.

zeer slecht waren gegqqn.

dia's.

Het laatste dat van Jacobse Boudewrjnse staat ook in dit document, namelijk het bericht dat de Nederlandse Consul in San Remo van de politieautoriteiten had vernomen, clat op den 2 Febrttari I92B op heí struild van San Remo een overias gevonden **erd, waarin een pqspoort ten nante van Jacobse Bottdetvijnse, aJgegeven door clen Nederlandschen Consul-Generoal te Porij.s onder |,tro, 221778 op den ll l{ovember I927, waaruit onder undere blijkt, dat de houder van dit paspoort: Constantijn Abrahom Lodewijk Jacobse Bouderuiinse den 25 Mei IBB9 te Ede geboren werd en te Chotillon s/Bagnetu (Seine) woonochtig was. ln de zakken van de gevondenjas werden

aandacht

He een eigen

jr. vemomen wordt,

ook nog met bloed bevlekte zakdoeken en een leeg foedraal van een klein formaat

revolver gevonden. Een aangetroffen.

Bert Lever

lijk werd niet

r

2002 maa

veer 400.( den aan tt bekende r

Cor Ottin

uit het be1 In Bennel die een p dingen vi grotcr dar

verandere

fbto- of

stimulerir

r.l'erkgroel Nier"rw is

Íbtomater

Gelderland in beeld Er bestaan verschillende boeken en boekjes met oude foto's en ansichtkaaften van

Bennekom. De foto-collectie van de HVOB is zeer uitgebreid en wordt nog steeds aangevuld. Henk Gijsbeftsen is wekelijks bezig met de beschrrjving ervan. Drieduizend foto's ztjn al beschreven. Zo'n vrjftienhonderd liggen er nog te

wachten. Daarna nog achttienhonderd dia's. Het gerneente-archief te Ede bezit een eigen 'historisch' foto-archief waarbij

aandacht is voor uitbreiding. ln december 2002 maakte de archivaris bekend ongeveer 400.000 negatieven en digitale beelden aan te zullen kopen van de regionaal bekende nieuwsfbtografèn Arie Nijhof en Cor Otting. De vroegste beclden dateren uit het begin van de jarcn zestig. In Bennekorn zijn verschillende pcrsonen die een prive-collectic rnet oude aÍbeei-

dingcn van Bennekom bezitten, de een groter dan de ander. Anderen leggen het veranderende dorp vast met hun eigen foto- of vidcocamera. Uirwisseling en stimulering vindt piaats in de fbtowerkgroep van de HVOB. Nieur,r is de bcschikbaarheid van oud fotomateriaal op de computer. Foto's van

Bennekom rond 1900, waarbij U nog kunt in-zoomen ook. Met eén klik op de muis kunt U de kleinste details beeldschermgroot bekrlken.

Op de site wtrw:gelderlandinbeeld sÍaan 624 oude afbeeldingen van Bennekom, waaÍvan verschillende niet zo bekende. Door met de linker- en de rechtetmuisknop te klikken kunnen dc foto's naar believen vergroot en verkleind worden. Gelderland in Beeld is de gedigitaliseerde ansichtkaarlen- en fotocollectie van het Gelders Documentatiecentrum (GDC), onderdeel van de Amhemse bibliothcek. In totaal staan er 52.000 ansichtkaarten en 1200 foto's op de site uit de hele provincic. Dus ook van de ornliggende piaatscn ais Ede (1204), Wagcningen en Renkum. Het gebruik van de site is eenvoudig. Via 'zoek in collectie' kunt U een gc\\'enstc plaats aanklikkcn. bijvoorbeeld Rennckom. De foto's zijn allabctisch gerangschikt op stÍaatnaalx of naarn van ltet objcct. Hecl leuk or.n aÍ- en toc eens tc bekijkcnl C.A. Heítínk

Boerderi.j de Harn, een t'on ajheelclirrgctt die te :ictr :i.jtt Gelderlandinbeeld.

cle o1t

Kostersteen 79 van febr.2002 rs deze boerderi.i

In de

heschreven.

Oproep......

werd

gehc

doodziek,

Nu het boek "Echte Bennekommers komen vaak van elders" als een zoet broodje over de toonbank vliegt en bijna uitverkocht is, wordt het tijd om een ander project te starten. Wij denken erover een boek met Bennekomse (familie)verhalen of anecdotes samen te stellen. Leuk zult u zeggen, maar wanneer is het een Bennekoms verhaal of een familieverhaal. lk zaleen voorbeeld geven:

Mijn overgrootvader Teunis

ter Nel

en

komse pers Overigens

vervolgver neerd op van Trouw waren (ruir

r

Weijman,

geboren in Opheusden, werd op zijn vierde jaar wees. Sinds die tud (1849) woonden hij en zijn twee zusjes in de gemeente Lienden. Hij groeide daar op, maar ging zeer waarschrlnh;k niet naar school want bij elke gclegenheid dat er een handtckening gezet moest worden, kon hij dat niet "omdat hij zulks niet geleerc'l had". Toen Teunis een jaar of zevcncntwintig was, werd hij verliefd op Gerritje Maria van Sijll. De Íàmilie van (ierritje had daar grote bezwaren tegen. Was het omdat hij wees was, of niet naar school was geweest'l De geschiedenis veftelt het nict, en wr.1 kunnen er slcchts naar raden. Hoe dan ook, de verkering werd tegengcwerkt en zelfs verbodcn. Maar dat narn Teunis nict, hij was verlieÍd en wilde trouwen. Dus zadelde hij op ccn avond zrjn paard, rccd het erf van de boerderij op en schaakte Gerritje. In 1875 trouwden Teunis en Gerritje met toestemming van de rechtbank van Tiel. Dit is overduidelijk een familieverhaal. Of het ook geplaatst zou worden in een boek met Bennekomse verhalen, daarover valt te twisten. Het speelt in de Betuwe, maar ze gingen uiteindelijk (in 1B86) in Bennekom wonen. Een ander voorbeeld.

Mijn opa, Evert Weijman, was boer en slachtte ieder jaar wel een of meerdere

t6

t

Bovenstaar gorie Benr

Zo ook in oktober 1950. Een Yan z'n varkens zou geslacht worden, maar was niet helemaal gezond. Toch werd het varken goedgekeurd voor de slacht. Nu was opa ook jarig in die tijd, om precies te zijn op zaterdag 21 oktober, en veel van zijn kinderen en kleinkinderen bleven eten. Op de broodjcs varkens.

de brievenl

dat hij vader

dar

u.as

Trouw

wer

naar de kra

natuurlijk lever, hoofdkaas, bloedworst, ham en wat er rreer aan broodbclcg gcrnaakt was van het varken.

De volgende dag, zondag. gingen wij zoals gewoonlijk naar de kerk. Dc een na de ander verliet echter ziek de kerk voordat de dienst was afgelopen. In de loop van de dag werdcn we al maar zieker en

zieker. Ook ooms en tantes, neeÍjes en nichtjes die waren blijven eten werden ziek. De volgende dag werd dokter Kan ontboden en bleken wc paratyfus te heb-

Rectifir Op het aft Kostersteer

dit artikel: 'De Hervor AlexanderÀ

deliike stra

ben. Jawel.....van het zieke varken. ln ons gezin lagen boven acht mensen

meerde Kei

ziek te bed: mijn ouders, hun vijf kinderen en de vriendin van hun oudste zoon. Dus kwamen dokter Kan en wijkverpleegster zuster Nel gezamenlijk pools-

De heer M kenraad v

hoogte nemen van de situatie. En daalden daarna in gezelschap van mijn moeder de trap weer af. Nou lag er bij ons onder aan de trap een kleedje op een ondergrond van zell. Zuster Nel stapte op het kleedje en ging in haar volle lengte onderuit.

Terwijl ze door dokter Kan overeind

Bennekom "De drie w

lijk

gebrui

kerk en

de

dat in de

de

(

Gerefo

Tevens is

overige wL

werd geholpen mopperde ze'. "Zijn

ze

doodziek, boenen ze nog de vloer!" Bovenstaand verhaal valt onder de categorie Bennekomse verhalen. omdat zus ter Nel en dokter Kan bekende Bennekomse personen waren.

Overigens zorgde de paratyfus voor een

vervolgverhaaltje. Wij waren geabonneerd op de krant Trouw. De bezorger van 'Irouw durfïe in de tijd dat wij ziek waren (ruim zes weken) de krant niet in de brievenbus te stoppen, omdat hij dacht dat hij dan ook ziek zou worden. Mrjn vader was daar dennate boos over, dat Trouw werd opgezegd en hij overstapte

Kent u ook verhalen die met Bennekom te maken hebben, laat het ons weten. Of nog liever, schrijf ze op en sfuur ze ons toe. Wilt u ze liever veftellen, dan kunnen we ook met een bandrecorder langs komen. U zult begrijpen dat we moeten selecteren als er te veel verhalen of min of meer dezelfde verhalen worden opgestuurd of verleld. Het lijkt ons leuk om te doen, rnaar we kunnen het niet zonder u!

Contactpersoon is Riet HoogkamerWeijman, Emmulaan 33, Bennekom, TeleJbon 4161B0.

naar de krant Nieuws van de Das.

Rectificatie Op het artikel van Cees van Grootheest 'Dolerend in Bennekom' , gepubliceerd in de Kostersteen nr 83 zijn enkele reacties gekomen. Dit geldt met name de laatste alinea van dit artikel: 'De Hervormde Kerk von Bennekom is inmiddels opgedeeld in wijkgemeenten. In de oude Alexanderkerk komt de Gereformeerde Bond bi.leen, de rest is Samen op Weg De bevmdelijke stronting in Bennekom is nu vooral in de Oude Kerk en de Christelijke Gereí'ormeerde Kerk te vinde.n'. De heer Meijboom, scriba Centrale Kerkenraad van de Hervormde Gemeente Bennekom, schrijft: "De drie wijkgemeenten maken gezamenlijk gebruik van de Oude of Alexanderkerk en de Ichthuskerk. Het is dus onjuist dat in de Oude of Alexanderkerk alleen de Gereformeerde Bond bijeen komt. Tevens is het onjuist te stellen dat de overige wijken Samen op Weg gemeenten

zijn. De Centrale Kerkenraad van de Hervonnde Gemeente, dus de drie wijkgemeenten. is in gesprek aangaande het SoW proces." Van de heer Jansen uit Wamsfeld (maar

wel lid van de vereniging Oud Bennckom) ontvingen wij de volgende reactie (ingekort): "In ztjn bijdrage stelt Van Grootheest, dat

ds. d. F.Ph.L.C. van Lingen de eerste

van de Vrije Universiteit afkomstige predikant was die in februari 1886 de eerste gereformeerde predikant van Kootwijk werd en dat de bevestigingsdienst werd geleid door ds. E. Eisma, predikant te Bennekom. Dit berust echter

op een vergissing. Op 7 februari 1886 werd n.1. ds. J.H. Houtzagers als eerste door de V.U. afgeleverde predikant in Kootwijk bevestigd door genoemde ds. van Lingen, emeritus predikant te Zetten."

de

unieke

eeuw van zeer tot d

van de kr gehouden.

Een gedee

sonen)

ka

bezoek br, seum. Iler

Excursie naar champignon- en aspergemuseum, annex streekmuseum Horst (Limburg) op'Woensdag 14 mei Woensdag 14 mei 2003 zal de jaarlijkse

excursic plaats vinden. Dit jaar zal een

bezoek gebracht worden aan de plaats Horst, gelegen in noordelijk Limburg. 's Morgens om 8 uur vefirekt de bus bij het ktjk- en Luistennuseum en zal ongeveer om half tien in Meldersloo (bij Horst) aniveren bij het champignon- en aspergemuseum / annex streekmuseum "De Locht". Een museum waar de excursiecommissie blij verrast werd door de grote collectie. Er is ontvangst met koffie en iets lekkers. Tijdens de rondleiding komen de champignon- en aspergeteelt met hun geschiedenis aan bod en gaan wrj een kijkje nemen in een compleet ingerichte woning in oude stijl, met een woonkamer, pronkkamer, keuken, slaapkamers met bedsteden, kelder en bijkeuken. Alles goed bereikbaar. Het streekmuseum heeft tevens een grote collectie oude werktuigen, landbouwinstrumenten en een authentiek ingerichte kapsalon. Er is aandacht voor oude ambachten, er is een historische veilingklok voor champignons, koftom te veel om op te noe-

men. In het museum is een tijdelijke expositie ingericht over "dieren in de bouwkunst". Hier valt te denken aan hanenbalken. een koevoet etc. Buiten kan men een kijkje nemen in de stallen, waar o. a. oude landbour,vrnachines staan.

lopen

van

unieke mr perwerk e leg van ee deelte var

apaft op t( eerst maal

Om uiterl naar Benn hopen ron terug te z

Na de lunch (met plaatselijke lekkernij) zal de bus klaar staan voor een rondtocht

seum.

door de Peel en een plaatselijke gids zal onderweg een en ander vertellen over de

De kosten euro,-. Au

omgeving.

mulier da nomen. A

Begin van de middag zullen wij weer terug zijn in Horst, waar wij in de kasteelboerderij (1144), gelegen naast de ruïnes van het oude kasteel, een kopje koffie of thee (voor eigen rekening) zullen drinken.

De bus rijdt naar het centrum van Horst waar een bezoek gebracht zal worden aan de plaatselijke kerk of aan het koperslagersmuseum. De St. Lambertuskerk is gebouwd na de oorlog, maar bevat een kamer met kunstschatten uit vroegere tijden. Deze kerk, de kathedraal van de Peel genoemd, is een bezoek meer dan waard. De gebrandschilderde ramen en

Excurs

Op initiati

de

excu

met het

b

voorjaarse

Kasteel

H

van het

L

Hoekelum onder de r

de unieke beelden uit de 14e tot

16e

eeuw van de meester van Elsloo spreken zeer tot de verbeelding. ln de gewelven

van de kerk wordt een dia-voorstelling gehouden.

Een gedeelte van de groep (max. 20 per-

sonen) kan in plaats vau de kerk een bezoek brengen aan het koperslagersmuseum. Ilet museum ligt op 15 minuten lopen vanaf de kerk. Het kleine rnaar unieke museum bevat vitrines met koper-werk en een medewerker zal een uitleg van een half uur geven. Voor dit gedeelte van de excursie dient men zich apart op te geven: wie het eerst komt, het eerst maalt.

Om uiterlijk 16.45 uur zal de ter-ugreis naar Bennekom worden aanvaard en wij hopen rond de klok van 18.00 uur weer

terug te zljn

bij het Kijk- en Luistermu-

seum.

De kosten voor de excursie bedragen 32 euro,-. Aanmelding gaame via het formulier dat in deze Kostersteen is opgenomen. Als u mee wilt met deze excur-

sie, wordt u vriendelijk verzocht dit formulier in te vullen en zo spoedig mogelijk

- in ieder geval uiterlljk 26 april- in te leveren bij mevrouw M.S. de Vos, Dikkenbergweg 8, 6721 AC Bennekom. Bij overlekening wordt een reseruelijst gemaakt.

Mocht u zich hebben opgegeven en u kunt desondanks niet mee, \rerzoeken wij u dit tijdig aan mevrouw de Vos te melden. Bij annulering na 26 aprll zal € 12,50 (de buskosten) in rekening worden gebracht, tcnzij er een vervanger mee gaat.

De excursie is in de eerste plaats bcdoeld voor leden van de Hist. Ver. Oud Bennekom. Als er plaatsen over zijn, kunnen er introducés mee.

Wij hopen op een leuke dag op dag l4 mei aanstaande. De excursiecommissie

woens-

:

P.H. van Atnerongen H. Giísbertsen M.S. de Vos

Excursie naar Kasteel Hoekelum op Donderdag 5 juni

Op initiatief van de heer Bodlaender heeft

de

excursiecommissie in overleg met het bestuur besloten om een extra

en K.B.A. Bodlaender. (N.B. Er zijn nog exemplaren te koop!)

De excursie begint om 19.30 uur

op

voorjaarsexcursie te organiseren naar het Kasteel Hoekelum. Dit naar aanleiding

Kasteel Hoekelum. De deelnemers wor-

van het boekje "Kasteel en landgoed Hoekelum, een veelzijdige geschiedenis" onder de redactie van de heren B. Hulst

waarna de heer van Ee ons aan de hand van dia's en een rondleiding door het kasteel, iets over de geschiedenis zal

den ontvangen met een kopje koffie,

vertellen. Vervolgens gaan wij naar buiten en vertelt de heer Bodlaender ons iets over de bouwstijl van het kasteel en enkele wetenswaardigheden over de buitenkant. De boswachter van het Gelderslandschap zal ons infbrmeren over de aanleg van

het park, de ijskelder en uitleg geven over de zichtlijnen enz. Als de groep te groot rs dan wordt deze opgesplitst.

De kosten voor de excursie

U kunt zich opgeven tlm 25 mei bij mede Vos, Dikkenbergweg 8, 6121AC Bennekom. Aanmelding gaame via het formulier dat

Open V

in deze Kostersteen is opgenomen.

2003 is De dat thema z

vrouw M.S.

De excursiecommissie P.H. van Amerongen H. Gijsbertsen M.S. de Vos

Het thema

r

de meeste zijn te vinr zeer karakl een gebied

bedrasen

nis. Boven grote land

2.50 euro.

vanwege ee en. Daarbr.l het oog ver

is waar vet nen, soms

Lezing over de Bennekomse schilder Dick Ket

afgelopen n Op Woensdag 21 mei zal mevl dr. Alied Ottevanger een lezing verzorgen over het leven en het werk van de beeldend kunstenaar Dick Ket. Deze lezing die wordt georganiseerd door de Historische Vereniging Oud-Bennekom is vrij toeganke-

lijk; ook niet-leden zijn welkom. Begonnen wordt met een schets van zijn

leven. Dick Ket is in 1902 geboren in Den Helder. Ztjn kinderjaren heeft hij

doorgebracht in achtereenvolgens Den Haag en Hoorn. De laatste tien jaar van zijn leven (1930-1940) woonde hij in Bennekom aan de Prins Bernhardlaan. In die periode ontstond het belangrijkste deel van zijn oeuvre. Aan de hand van enkele van zljn zelfportretten en stillevens, de twee genres waarloe Ket zich beperkte, zal vervolgens zijn plaats in de geschiedenis van de moderne kunst wor-

den toegelicht, alsook de ideeën die zijn kunst probeerde te verbeelden.

In het Museum voor Moderne Kunst te Amhem was in 2001102 een overzichtstentoonstelling te bezichtigen van het werk van Dick Ket. Ook het Bennekomse Kijk- en Luistermuseum heeft in 2002 een tentoonstelling gewijd aan deze schilder.

Dr. Alied Ottevanger is in 1995 gepromoveerd op Vier studies over Dick Ket. Recentelijk verzorgde zíj een biografie over Ket in het derde deel van heÍ Biogra/isch Woordenboek Gelderland dat eind 2002 verscheen.

De bijeenkomst vindt plaats in het Kerkheem en begint om 20.00 uur. Redactie

20

hij in

Boerderij D

Open Monumentendag. Het thema van de Open Monumentendag 2003 is De Boerderii. Voor Bennekom is dat thema zeker van betekenis. Vereweg

de meeste boerderijen van Bennekom zrjn Íe vinden in de Kraats. Dit is een zeer karakteristiek deel van Bennekom, een gebied met een boeiende geschiedenis. Bovendien is het een gebied van grote landschappelijke waarde, mede vanwege een aantal zeer fraaie boerderijen. Daarbij moeten we natuurlijk niet uit het oog verliezen dat het ook een gebied

Er zijn plannen om in het kader van

Open Monumcntendag een fietstocht uit te zetten die de deelnemers kennis laat maken rnet de rijke bouwhistorie in het buitengebied. ln de volgende Kostersteen komen we hierop terug. Ook zijn er verkennende besprekingen gaande tussen het gemeentearchief en dc historische verenigingen van Ede, Lunteren en Bennekom otn te komen tot ccn gezamenlijke uitgave waarin een aantal karakteristieke boerderijen nader wordt

is waar veel mensen hun brood verdienen, soms met grote risico's zoals de

beschreven.

afgelopen maanden is gebleken.

Redactie

Boerderii De Raven aan de Krommesteeg.

de

Bestuur Mededelingen van het Bestuur

l

A.J. Lever, T.J. Hoeksl W. Hol

sec

Nieuwe leden

W.C.L. var Het bestuur heet dc volgende personen van hafte welkom als nieuwe lcden van de Historische Vereniging Oud-Bennekom:

A. Dirksen

De hecr en mevrouw G.J. Kerkstra De heer E. Kroesbergcn

Mevr. G.M

Mevrouw M..1. Mak De heer O.C. van Rooij

Mevr. M.S

Mutaties verzoeken wij u vriendelijk door te geven aan de ledenadministratie, mevrouw G.M. Hoogkamer-Weijman, Emmalaan 33, 6121ET Bennekom.

Ledenadr Mevr. G.M

E-rnai I : [email protected]

Conserva A. Dirksen

Agenda van de Historische Vereniging Oud-Bennekom

Beheer fo H. Gijsbefl Woensdag 14 mei excursie naar Horst (Limburg Woensdag 2l mei 20.00 uur in het Kerkheem: lezing door mevrouwA. Ottevanger over de Bennekomse schilder Dick Ket. Donderdag 5 juni; avondexcursie naar Hoekelum Zaterdag 13 september Open Monumentendag.

Redactie

A.T.J. Noo

C.A. Heitir

H.J. van d< P. Smit, ac

Mevr. E. A

Bestuur van de Historische Vereniging Oud-Bennekom A.J. Lever, voorzitter

Prinsenlaan 2,

T.J. Hoekstra, vice voorzitter

Van Hoffenlaan

penningm.

A. Dirksen, Mevr. G.M.

44.

6121EX Bennekom

Pr.Bernhardlaan 19, 6721 DN Bennekom Tel.: 0318 - 4l6l7l e-mail: [email protected]

W. Hol secretaris

W.C.L. van Kalleveen,

6121 F.C Bennekom

DiktrienbergwegT2, 6121 MB Bennekom Commandeurswes 136. 6121 ZP Bennekom

Hoogkamer-Weijman,

Mevr. M.S. de Vos,

6721WP Bennekorn

Emmalaan 33,

Dikkenbergweg

8,

612l AC Bennekom

Ledenadministratie Mevr. G.M. Hoogkamer-Weijman,

Emmalaan 33,

6721WP Bennekom

Conservator Collectie Oud-Bennekom A. Dirksen, Commandeursweg 136,

67

Beheer foto- en diacollectie H. Gijsbertsen,

6721 XHBennekom

Redactie Kostersteen A.T.J. Nooij, eindredacteur;

Gasthuisbouwins

9A.

2l

ZP Bennekorr

Hullenberglaan 4, 6721 AM Bennekom Tel.: 03l8 - 414510 e-mail: [email protected]

C.A. Heitink,

Brinkerpad 29,

6721WI Bennekom

H.J. van den Oever,

Edeseweg 117,

6721 JT Bennekom

P. Smit, acquisitie;

Heelsumseweg

Tel.: 0318 Mevr. E. Alberts-Aalbers.

415583

32,

Robert Kochlaan

6721 GT Bennekom e-mail: [email protected]

8.

6121 BF. Bennekom