DAXIS BULLETIN DECEMBER 2015

DAXIS BULLETIN DECEMBER 2015

___________________________

Ruim 500 basisscholen voeren Kraanwaterdag in 514 basisscholen in Nederland hebben een Kraanwaterdag ingevoerd. Dit is een vaste dag in de week waarop iedereen van de school water drinkt. De Kraanwaterdag is geïnitieerd door drinkwaterbedrijf Vitens en wordt ondersteund door Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG). De eerste Kraanwaterdag is afgetrapt in JOGGgemeente Ermelo. Dat meldt JOGG. De eerste Kraanwaterdag is afgetrapt op OBS De Arendshorst samen met ambassadeur Juvat Westendorp, Yes-R en het kraanwaterlied door Raak. “De lancering van Kraanwaterdag is een goede aanzet om nog meer scholen in het land over te laten stappen op water en sluit goed aan op onze campagne DrinkWater”, stelt JOGG. Met die campagne maken scholen en gemeenten hun jongeren ervan bewust dat water gezond en lekker is en vaak ook nog gratis. Dit wordt gedaan door themaweken op basisscholen en voorlichting op crèches en peuterspeelzalen. “Water drinken op school draagt bij aan gezondere leerlingen en zorgt voor betere concentratie tijdens de lessen. Binnen no-time wordt water voor leerlingen de normaalste zaak van de wereld”, aldus Paul Rosenmöller, voorzitter Jongeren Op Gezond Gewicht. Website Jeugdjournaal vernieuwd De website van het NOS Jeugdjournaal is vernieuwd. Beeldmateriaal heeft een prominentere plek gekregen. Kinderen kunnen hierdoor in één oogopslag het belangrijkste en leukste nieuws zien. Verder is er op de website meer plaats voor het zogeheten storytelling. Dat betekent dat bij artikelen gebruik wordt gemaakt van tekst, foto's, video's, stellingen en berichten van sociale media om een verhaal te vertellen. Bezoekers kunnen nu ook hun favoriete artikelen 'liken' en het daarna terugvinden op hun eigen favorietenpagina. Ook de app van het nieuwsprogramma voor kinderen wordt vernieuwd. Later deze maand is de update beschikbaar. Ook in de nieuwe versie van de app staat storytelling centraal. Het jeugdjournaal wordt gemaakt voor kinderen van 9 tot en met 12 jaar. Op veel basisscholen wordt 's ochtends de ochtenduitzending van het journaal bekeken in de klas.

Daxis Bulletin nr. 89 december 2015

Drents initiatief realiseert grote innovatie in het kleuteronderwijs Het aflopen jaar zijn 260 basisscholen ingestapt met 'DorrDigi'. Deze innovatieve software maakt het mogelijk om de ontwikkeling van kleuters nauwlettend te observeren, te registreren en te rapporteren. Op deze manier kunnen docenten binnen het kleuteronderwijs hun leermethodes aan laten sluiten bij de belangstelling van het kind. Dat meldt Dorr voor Onderwijs. De ingevoerde observaties in het systeem worden op een overzichtelijke digitale leerlingenkaart getoond, die gebruikt kan worden als leidraad bij oudergesprekken. Omdat leraren hun eigen invulling kunnen geven aan de uitvoering van DORR, is het systeem op iedere school te integreren. Ontwikkelaar én kleuterjuf Hetty Timmer uit Borger wil het bedrijf graag verder uitbouwen. Om dit te realiseren is er een stichting opgericht en kan iedereen het kleuteronderwijs verder versterken door een bijdrage te doen via crowdfunding. http://www.dorr-onderwijs.nl/ Cursussen passend onderwijs Basisschoolleerkrachten kiezen er steeds vaker voor om zich te verdiepen in zorgleerlingen.70% van de deelnemers aan opleidingen die ooit bedoeld waren voor leerkrachten uit het speciaal onderwijs komt nu uit het reguliere basisonderwijs, schrijft dagblad Trouw. Leerkrachten kunnen sinds 2008 een beurs aanvragen voor bijscholing. Verreweg de meesten die dat doen, kiezen voor de opleiding leraar speciaal onderwijs, vorig jaar zo'n 1200. Sinds de invoering van het zogeheten passend onderwijs zitten er steeds meer zorgleerlingen in het reguliere onderwijs. Software voor emotieherkenning leidt tot betere leerresultaten Een nieuwe dimensie van online leren dient zich aan. Promovendus Kiavash Bahreini ontwikkelde en testte software die de emoties op het gezicht en in de stem van cursisten nauwkeurig herkent en direct gebruikt voor het geven van feedback. Het gebruik van emotieherkenning in de software blijkt te leiden tot betere leerresultaten. Dat meldt de Open Universiteit. Bahreini testte de software bij een digitale game-gebaseerde training communicatieve vaardigheden waarbij cursisten hun emoties juist onder controle moesten zien te houden. Hij concludeert dat de software die hij heeft ontwikkeld, de emoties nauwkeurig herkent en dat de computerfeedback die daarop volgt, leidt tot betere leerresultaten. De ontvangen feedback wordt door de cursisten bovendien zonder problemen geaccepteerd en gewaardeerd. Bestaande software voor het herkennen van emoties vertoont nogal wat gebreken. De betrouwbaarheid is beperkt, de software heeft problemen met snorren, baarden, brillen en slagschaduwen en het aantal verschillende emoties dat kan worden herkend is klein (soms alleen maar positief of negatief). Vaak is dure apparatuur vereist voor het detecteren van emoties en de uitkomsten zijn niet altijd direct beschikbaar omdat aanvullende berekeningen nodig zijn. Bahreini is erin geslaagd groot deel van de problemen weg te nemen door een aantal bestaande methoden te combineren en uit te breiden. Zijn software is veel nauwkeuriger en is bovendien real-time beschikbaar. De software herkent een breed spectrum aan basisemoties (geluk, verdriet, verrassing, angst, afschuw, woede en neutraal) op het gezicht en in de stem van een cursist en heeft nauwelijks nog last van verstoringen.


Verkenning universitaire lerarenopleiding primair onderwijs De PO-Raad en de Vereniging van Universiteiten (VSNU) hebben op 3 november de verkenning naar een universitaire lerarenopleiding voor het primair onderwijs aangeboden aan minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker. Met deze verkenning hebben beide sectororganisaties gekeken hoe academisch opgeleiden in het primair onderwijs kunnen bijdragen aan kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Simone Walvisch, vicevoorzitter PO-Raad, en Karl Dittrich, voorzitter VSNU, hebben de bewindslieden gevraagd om het streven naar meer academisch geschoolde leraren te ondersteunen en te stimuleren. Bussemaker en Dekker hebben de verkenning met belangstelling in ontvangst genomen en hebben toegezegd dat ze de ambities van de sector naar hoger en breder opgeleide leraren voor de klas ondersteunen. De aanleiding voor de verkenning is de vraag naar de mogelijkheid en wenselijkheid van een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs. Uit onderzoek blijkt dat scholen en schoolbesturen behoefte hebben aan meer diversiteit in de schoolteams. Leraren die over academische, onderzoekende vaardigheden beschikken, kunnen daarbij de brug slaan naar het benutten van onderwijsonderzoek. Zij kunnen ook beter de vragen vanuit de schoolpraktijk vertalen naar vragen voor universitair onderzoek. De huidige academische pabo’s weten vwo'ers al te interesseren voor een veelzijdige opvatting van het leraarsvak (leraar, onderzoeker, adviseur, ontwerper). Zij worden opgeleid vanuit twee perspectieven: uitvoerend op basis van wetenschappelijke inzichten en die uitvoering onderzoekend met behulp van wetenschappelijk verantwoorde onderzoeksmethoden, gericht op optimalisering van de praktijk. Diversiteit in het team wordt verder versterkt door verschillende opleidingsroutes voor instromende leraren te realiseren. In dat kader past ook de universitaire lerarenopleiding. De PO-Raad en VSNU sturen de verkenning ook naar de Tweede Kamer. IPad Pro nu ook in Nederland te koop De iPad Pro is nu ook in Nederland te koop zo maakte Apple onlangs bekend. De goedkoopste versie van de iPad Pro kost 919 euro. Deze heeft wifiondersteuning en 32 GB aan interne opslagruimte. De duurste variant kost 1249 euro. Hier past 128 GB aan data op. Daarnaast kun je met dit model verbinding maken met het 4G-netwerk. Apple brengt ook twee accessoires voor de iPad Pro op de markt. De drukgevoelige Apple Pencil kun je gebruiken om op het scherm mee te tekenen en te schrijven. Deze kost 109 euro. Tevens komt het Smart Keyboard op de markt voor 179 euro. De iPad Pro is de grootste tablet van Apple tot nu toe, dankzij het 12,9 inch Retinadisplay. Onder de motorkap draait verder nog een A9X-chip, een snellere variant van de processor die de nieuwe iPhone 6s aandrijft. Sinds iOS 9 is het ook mogelijk om op iPads te multitasken, waardoor je bijvoorbeeld twee apps naast elkaar kan draaien. Daar is de iPad Pro goed geschikt voor.


79 procent basisscholen heeft rookvrij schoolterrein In het basisonderwijs heeft bijna 80 procent van de scholen een rookvrij schoolterrein. In 2008 was dit cijfer nog 67 procent. Daarnaast heeft 17 procent van de basisscholen een gedeeltelijk rookvrij schoolterrein. Dat blijkt uit een onderzoek van het Mulier Instituut. 100 procent rookvrij In juli 2014 nam de Tweede Kamer een motie aan die de regering verzoekt zich in te spannen voor 100 procent rookvrije schoolterreinen. Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) onderschrijft deze ambitie volledig. Het programma Gezonde School zet zich hiervoor actief in samen met de PO-Raad, VO-raad, MBO Raad, het RIVM CGL, het Longfonds en Trimbos Instituut. Dit gebeurt in opdracht van de ministeries van OCW en VWS. Staatssecretaris Van Rijn: “Het is positief dat steeds meer scholen een rookvrij schoolterrein hebben, maar we zijn er nog niet. Uiteindelijk willen we 100 procent rookvrij. De helft van de rokers begint op het schoolplein. Kinderen kopiëren elkaar en zijn makkelijk te beïnvloeden. Zien roken doet roken. Ik roep alle scholen op om het goede voorbeeld te geven en verantwoordelijkheid te nemen voor de gezondheid van leerlingen, studenten en medewerkers. Bied een gezonde schoolomgeving!” Hulp voor scholen Scholen krijgen sinds medio 2015 hulp aangeboden om het schoolterrein rookvrij te maken. Ze kunnen gratis materialen gebruiken zoals een praktisch stappenplan, gesprekstips en voorbeeldteksten voor het informeren van ouders. Ook kunnen scholen gratis advies krijgen van een Gezonde School-adviseur bij het rookvrij maken van het terrein. Bijvoorbeeld voor het creëren van draagvlak voor rookbeleid, tips om overlast in de buurt te voorkomen of het verbinden van het rookvrije schoolterrein aan thema’s van het programma Gezonde School. Functionele ict-wensen met checklist Kennisnet heeft een checklist ontwikkeld voor functionele ict-wensen. Het kan voor scholen lastig zijn om te beschrijven aan welke functionele eisen een moderne, toekomstvaste ict-infrastructuur moet voldoen. Met de checklist Eisen aan een functionele ict-infrastructuur (PDF) biedt Kennisnet schoolbesturen hiervoor een praktisch hulpmiddel. Die helpt je om een heldere vraag neer te leggen bij leveranciers, zodat je als school het best passende aanbod krijgt met de beste prijs-kwaliteitverhouding. De checklist ‘Eisen aan een toekomstvaste infrastructuur’ helpt scholen om een goede vertaalslag te maken van onderwijsambities naar technische voorzieningen. Dit is cruciaal voor effectief gebruik van ict, dat het onderwijs maximaal ondersteunt. De checklist helpt om discussies binnen schoolbesturen te structureren en om bevindingen eenvoudig en helder vast te leggen. Heldere eisen Goed uitgewerkte eisen helpen leveranciers om het best passende aanbod te doen. Ook kunnen aanbieders beter een passend aanbod samenstellen als er een heldere beschrijving is van huidige voorzieningen en reeds bekende, gewenste uitbreidingen. Het loont dus om tijd te investeren in het formuleren van een heldere vraag aan de markt. Verder draagt een goede vraag eraan bij dat meerdere bedrijven aanbiedingen doen die goed te vergelijken zijn. Op basis daarvan kunnen besturen en scholen vervolgens de juiste ict-voorzieningen kiezen met de beste prijskwaliteitverhouding. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/ict_inrichting/ictbeleid_planning/bijlagen/ Checklist_Eisen_aan_een_toekomstvaste_ict_infrastructuur.pdf Daxis Bulletin nr. 89 december 2015

Kamer: in 2017 snel internet op alle scholen Alle basis- en middelbare scholen moeten in 2017 beschikken over snel internet. De Tweede Kamer heeft daarover een voorstel aangenomen van de ChristenUnie. Veel scholen hebben volgens de partij een internetverbinding met onvoldoende snelheid. Op sommige scholen, vooral in het buitengebied, is het internet zo slecht dat het niet mogelijk is om met meerdere computers tegelijk te werken. "Internet is niet meer weg te denken uit de klaslokalen en is een must voor het onderwijs. Het is ondenkbaar dat complete scholen daarvan nog langer verstoken blijven", aldus fractievoorzitter Arie Slob. De Kamer wil dat het kabinet regelt dat scholen snel en stabiel internet realiseren. Ze moeten dan samenwerken met bedrijven of aansluiten bij voorzieningen in woonwijken. Dat moet voorkomen dat scholen onderwijsgeld uitgeven aan sneller internet. Groeiend aantal basisscholen heeft 'mindfulness' in lespakket Steeds meer basisscholen nemen 'mindfulness' mee in het lespakket. Volgens Eline Snel, oprichter van de Academie voor Mindful Teaching, is het belangrijk dat kinderen bewust bezig zijn met hun gedachten en gevoelens. Veel kinderen vinden het lastig zich hierop te concentreren. Mindfulness zou een positief effect op het concentratievermogen van kinderen hebben. Dat meldt Het Parool. “Er wordt tegen kinderen gezegd dat ze zich moeten concentreren, maar velen weten helemaal niet hoe je dat doet”, zegt Snel. Op de Pieter Jelles Troelstraschool wordt sinds 2011 aan alle midden- en bovenbouwgroepen mindfulness gegeven. In groep 3 krijgen de scholieren een achtweekse training. In alle groepen daarna wordt elke week een half uur 'onderhoudstraining' gegeven. “Het leuke is dat antwoorden niet fout kunnen zijn”, zegt juf van de Pieter Jelles, Yvon Mul. “Bij vakken als taal of rekenen voelen kinderen druk het goed te doen, hier is elk antwoord goed.” Een andere juf van de school, Marijke Paulusma, zegt dat in hun leerlingvolgsysteem te zien is dat de resultaten van de leerlingen beter worden. “Het pesten is de school nog niet uit, maar het pedagogisch klimaat is absoluut verbeterd.” De afgelopen jaren is het aantal leerkrachten dat door Snel opgeleid wil worden sterk gegroeid. Over de effecten van mindfulness op school zijn nog weinig wetenschappelijke studies gepubliceerd, of het echt werkt is dus nog niet bewezen. De Radboud Universiteit is bezig met een onderzoek op zes basisscholen in Leusden.


Privacy in onderwijs steeds verder verstevigd Een jaar nadat de PO-Raad namens de Nederlandse scholen de Big Brother award ontving, maakt de PO-Raad een eerste balans op. De aandacht voor het thema heeft bewustwording erover gestimuleerd en de borging van privacy van leerlingen in een stroomversnelling gebracht. Inmiddels ligt er een convenant privacy voor digitale leermiddelen en toetsen en een modelbewerkersovereenkomst. Binnenkort lanceren PO-Raad en VO-raad met aanbieders van digitale leermiddelen een nieuwe website waarop nieuwe partners zich gemakkelijk bij het convenant kunnen aansluiten. In het convenant privacy hebben PO-Raad en VO-raad namens schoolbesturen met aanbieders van digitale leermiddelen afgesproken hoe zij veilig met leerlinggegevens zullen omgaan. De Wet bescherming persoonsgegevens is daarin vertaald naar de onderwijspraktijk. Met de bijbehorende Modelbewerkersovereenkomst kunnen scholen en de PO-Raad en VO-raad goede afspraken maken met uitgevers als ze bijvoorbeeld nieuw digitaal leermateriaal van een uitgever willen kopen. Dit draagt bij aan een goede borging van de privacy van leerlingen’’, aldus Simone Walvisch, vicevoorzitter van de PO-Raad. ,,Dat is erg belangrijk, met name omdat digitale leermiddelen en ondersteunende digitale systemen in het onderwijs niet meer zijn weg te denken. Deze leermiddelen maken het geven van les op maat makkelijker en ontzorgen leraren omdat zij minder tijd kwijt zijn aan nakijkwerk en meer tijd overhouden voor instructie aan leerlingen.’’ Leerlinggegevens Om digitale leermiddelen te laten werken, is het noodzakelijk gegevens van leerlingen in de systemen te verwerken. Op die manier kunnen de systemen meten hoe een leerling vordert en dit terugkoppelen aan de school. Uitgangspunt hierbij is dat deze gegevens tot een minimum worden beperkt. Bij de afspraken in het convenant staat voorop dat de school hierbij de regie heeft. De school is verantwoordelijk voor de zorgvuldige omgang met de persoonsgegevens van de leerlingen en de communicatie naar ouders. Hierbij hoort ook het maken van goede afspraken met leveranciers. Die mogen alleen leerlinggegevens verwerken voor doelen waarvoor de school toestemming heeft gegeven en ze krijgen geen zeggenschap over de gegevens. Een school staat hier niet alleen in. De partijen bij het convenant hebben een gemeenschappelijke en gedeelde zorg om de school in staat te stellen deze verantwoordelijkheid waar te maken. De PO-Raad en VO-raad ondersteunen hun leden daarbij. Uitbreiding convenant Het convenant wordt binnenkort uitgebreid met afspraken over leerlingvolgsystemen en -administratiesystemen. Via de website die daarnaast wordt gelanceerd, kunnen ook andere partijen zich aansluiten bij het convenant. Daarmee krijgt het convenant een steeds stevigere positie in het onderwijs. Pseudonimiseren Staatssecretaris Sander Dekker werkt daarnaast aan een wetswijziging waarmee het mogelijk wordt bij gebruik van digitale leermiddelen te werken met pseudoniemen, zo schrijft hij deze week in een brief aan de Tweede Kamer. Dit zijn versleutelde, persoonsgebonden nummers van leerlingen. Daarmee houden scholen het broodnodige inzicht in de vorderingen van hun leerlingen die werken met deze leermiddelen, terwijl ze geen of slechts beperkte gegevens hoeven uit te wisselen met uitgeverijen en leveranciers.


Bewegend onderwijs verbetert taal- en rekenvaardigheden Leerlingen die drie maal per week een half uur bewegend taal- en rekenles krijgen, kunnen beter rekenen en spellen. Al na twee jaar boeken zij een leerwinst van vijf maanden. Bovendien concentreren leerlingen zich na de Fit & Vaardigles beter op hun taken in de les erna. Dat ontdekten onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen tijdens het experiment ‘Fit & Vaardig op school’. Kinderen in het basisonderwijs zitten bijna de hele dag stil. Zou het niet mooi zijn als zij tijdens de les bewegen en daarmee ook hun schoolprestaties te verbeteren? Om dat uit te vinden ontwikkelden de onderzoekers het programma Fit & Vaardig. Zij onderzochten de effectiviteit daarvan in groep 4 en 5, in het kader van Onderwijs Bewijs, een project van het ministerie van OCW waarin via wetenschappelijke experimenten kennis wordt verzameld over wat wel en niet werkt. Al springend leren Tijdens de Fit & Vaardiglessen, die drie maal per week een half uur duren, krijgen de leerlingen rekenen en taal. De lessen behandelen het automatiseren en herhalen van de lesstof en sluiten aan op bestaande methodes. Op het digibord verschijnen opdrachten en de leerlingen moeten door een beweging te maken een antwoord geven op een vraag. Bijvoorbeeld een woord spellen door een sprong te maken bij elke uitgesproken letter. Tussen de opdrachten door doen ze een basisbeweging, zoals joggen. De leerlingen leren niet alleen beter rekenen en spellen, en zich beter concentreren, maar de Fit & Vaardiglessen zijn ook goed voor hun gezondheid. De body mass index (BMI) van groep 5-leerlingen die meededen aan het programma was na één jaar gelijk, terwijl de BMI van de controlegroep die de gewone lessen volgde, was toegenomen. Matig tot intensief bewegen Bewegen tijdens de les heeft dus een positieve invloed. Maar welk soort bewegen werkt nu beter? Matig tot intensief bewegen zoals springen? Of complex bewegen waarbij meer cognitieve activiteit wordt verlangd, zoals een ingewikkelde turnoefening? Meta-analyse Onderzoekers hebben eerst een meta-analyse gedaan en zullen vervolgens twee interventies in de schoolpraktijk uitvoeren. In de meta-analyse zijn onderzoeken bestudeerd waarin leerlingen een matig tot intensief fysieke activiteit kregen aangeboden, zoals lopen op een loopband of een balspel. Doel van de activiteit was hun schoolprestaties en executieve functies – leervaardigheden die ze nodig hebben om een taak doelgericht uit te voeren – te verbeteren. In deze studies sportten de kinderen overigens niet zoals bij Fit & Vaardig tijdens maar buiten de les. Bijvoorbeeld in de pauze, tijdens het bewegingsonderwijs of meteen na schooltijd. Uit de meta-analyse blijkt dat matig tot intensief fysieke activiteit buiten de lessen een positief effect heeft op executieve functies, zowel direct na het bewegen als op de lange termijn na 3 tot 9 maanden. Hersenactiviteit Of deze manier van bewegen ook invloed heeft op de schoolprestaties – zoals de Fit & Vaardig-lessen dat hebben – werd niet duidelijk uit de meta-analyse. Wel laten voorlopige resultaten een klein tot middelgroot effect van fysieke activiteiten op de hersenactiviteit zien. Er zijn in elk geval voldoende aanwijzingen om de invloed van bewegen op de schoolprestaties en op de hersenen nader te onderzoeken, wat dan ook gebeurt in het vervolgonderzoek in de praktijk.


Na jarenlange afname nu stijging van aantal tienermoeders Nederland kent al jarenlang een afname van het aantal tienermoeders. Dit jaar zien we voor het eerst een toename. In 2014 waren er 2429 moeders onder de 20 jaar, in 2015 zijn dat er 2579. Dit is een stijging van ongeveer 6%. De verschillen tussen regio's en gemeenten zijn vrij groot, zo blijkt uit de cijfers van het CBS. Flevoland is de provincie met het hoogste percentage tienermoeders van Nederland. Het aantal huwelijken tussen mensen jonger dan twintig is daar ook bijna twee keer zo hoog als het landelijk gemiddelde. Mogelijke verklaring Er zijn nog geen uitspraken te doen over de oorzaken van de landelijke stijging. Mogelijke verklaring is de lichte stijging van het totaal aantal tieners in Nederland (3%). Ook andere veranderingen in de demografische en sociaal-economische samenstelling van de bevolking kunnen van invloed zijn. Niet iedere tienerzwangerschap is overigens ongewenst. Om iets te kunnen zeggen over het aantal ongewenste zwangerschappen moeten ook de cijfers van het aantal abortussen onder deze leeftijdscategorie bekeken worden. Het geboortecijfer voor tieners in ons land behoort overigens nog steeds tot de laagste ter wereld. Taboe Fiom, specialist bij ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen, merkt in de praktijk dat er onder jongeren een taboe heerst rondom het onderwerp abortus. Dit blijkt ook uit onderzoek dat Fiom samen met Rutgers en SOA AIDS Nederland heeft uitgevoerd. Of dit een directe relatie heeft met het aantal tienermoeders is echter niet met zekerheid te zeggen. Google geeft steeds meer VR-brillen aan scholen Google is druk bezig om virtual reality te introduceren op steeds meer scholen. Het Expedition Pioneer Program is nu beschikbaar in Denemarken, Singapore en de Verenigde Staten. Bij dit programma krijgen scholen: VR-brillen voor smartphones, ASUS-telefoons voor de VR-bril, een tablet voor docenten en een router om al deze apparaten met elkaar te verbinden. Zo wil Google scholen vroeg toegang geven tot virtual reality. Het VR-programma van Google was al een tijd beschikbaar, maar was alleen in Amerikaanse scholen te vinden. Nu is het aantal steden uitgebreid en zijn er ook twee nieuwe landen aan de lijst toegevoegd. Vanuit de bijbehorende app kunnen leraren ‘reizen’ op 120 locaties in virtual reality starten, waaronder naar Antarctica, bij het Acropolis en in het regenwoud. Welke VR-bril studenten krijgen is verschillend. Op sommige locaties wordt de Mattel View-Master-bril geleverd, terwijl andere scholen het moeten doen met de kartonnen Google Cardboard – die je met wat creativiteit ook zelf in elkaar kunt zetten. Google heeft niks gezegd over plannen in Nederland, maar scholen worden aangespoord om een bericht in te sturen als ze geïnteresseerd zijn. Wellicht dat het programma naar Nederland zal uitbreiden als hier genoeg scholen hebben.


Privacy op school in 10 stappen Steeds meer gegevens worden digitaal opgeslagen, bewerkt en uitgewisseld. Door scholen, maar ook door leveranciers van digitale leermiddelen. Dit biedt veel voordelen, maar scholen moeten zeer verantwoord en uiterst zorgvuldig omgaan met leerlinggegevens. Praktische hulpmiddelen Privacy in 10 stappen – een praktische handleiding voor privacy op school (PDF) van Kennisnet is een handleiding die je in 10 stappen toont hoe dit te bereiken. Ook bevat de brochure praktische hulpmiddelen die je daarbij helpen. Alle belangrijke onderwerpen komen aan bod. Naast een basiscursus ‘privacy in de wet’ geeft de brochure antwoord op vragen als: • Hoe ga je om met leerlinggegevens in de school? • Welke rechten hebben de ouders en de medezeggenschapsraad? • Hoe kun je als school verantwoorden wat er met persoonsgegevens gebeurt? • Hoe ga je om met foto’s en video’s? En met internet en sociale media? • Welke afspraken moeten scholen maken met leveranciers van digitaal leermateriaal? • Hoe waarborg je de privacy bij het overdragen van leerlinggegevens aan een andere school? • De brochure biedt verder handige verwijzingen naar aanvullende informatiebronnen die je kunnen helpen de privacy zorgvuldig te regelen. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/Privacy_in_10_stappen.pdf

Speciale computer helpt peuters met EMB bij vroegbehandeling Voor jonge kinderen van 0-4 jaar met een achterstand in de motoriek, de taalontwikkeling en de verstandelijke ontwikkeling is er nu een speciale aangepaste computer die hen stimuleert in de ontwikkeling. Dit meldt vakblad Vroeg. Als een kind jong is, is een voorspelling over de voortgang en het verloop van de vertraagde ontwikkeling nog moeilijk te maken. Ook is het lastig een eenduidige diagnose te stellen. Het zoveel mogelijk stimuleren van de ontwikkeling is belangrijk voor het perspectief van het kind. De computer heet '2-Touch professional' en is gemaakt voor mensen met ernstige meervoudige beperkingen. Kinderdagcentrum Baloe in Haarlem gebruikt deze computer voor de vroegbehandeling van kinderen van 0 tot 4 jaar. Via het touchscreen kunnen de kinderen spelenderwijs de fijne motoriek, hand-oog coördinatie en gebarentaal oefenen. Ook wordt hen geleerd om de computer zelfstandig te gebruiken ter ontspanning. Daarnaast kunnen ze het hanteren in een kringgesprek. http://www.care4more.nl/producten/2-touch-professional/


Veilig omgaan met wachtwoorden De meeste kinderen moeten zelf maar uitvinden hoe ze voorkomen dat ze gehackt worden. Ze hebben geen idee hoe ze kunnen voorkomen dat de computer waar ze op werken (misschien werken ze ook op uw computer?), besmet raakt. We zouden er niet aan denken om kinderen geen verkeersles te geven. Dat ze zelf al doende maar uit moesten vinden wat handig was in het verkeer. Maar zoiets gebeurt eigenlijk wel met computers. Dus klikken ze op de meest kleurige, flikkerende reclames waarmee ze gratis credits of telefoons kunnen winnen (eventueel na alleen maar hun 06-nr in te voeren), op tooltjes waarmee ze (zogenaamd) kunnen zien wanneer ze uit een digitale groep worden gegooid, programmaatjes die beweren dat ze daarmee gratis credits krijgen voor hun favoriete spel etc. Maar wanneer begin je je kind te vertellen dat ze niet overal op moeten klikken? Waar waarschuw je ze concreet voor en wat zijn de gevaren precies? Oplossingen Er zijn oplossingen: de wachtwoordmanagers (of: wachtwoordbeheerders). Het zijn digitale kluizen. U hoeft alleen van die kluis uw wachtwoord te weten: de rest van uw wachtwoorden onthoudt de kluis voor u. Steeds meer mensen gebruiken zo’n wachtwoordmanager. Toch zijn er nog veel mensen die denken: “klinkt goed” maar ze doen vervolgens (nog) niets. Misschien omdat ze zich niet kunnen voorstellen wat de schade kan zijn, als iedereen ineens overal bij kan. ‘Weer wat extra … zal wel lastig zijn… kijk ik later nog wel naar’. Misschien nemen veel mensen pas actie als een site waar zij ook op zitten, is gehackt, en ze op alle sites waar ze datzelfde wachtwoord gebruiken, hun wachtwoord moeten wijzigen. En dan maar hopen dat ze handige hackers voor zijn. Het mooie is, is dat veel wachtwoordmanagers je het leven ook makkelijker maken: in plaats van dat je op elke site zelf je wachtwoord moet invullen, kan je wachtwoordmanager dat voor je doen. Jong geleerd Kinderen krijgen ook al vroeg te maken met wachtwoorden. Wat zou er nu mooier zijn dan dat uw kind maar één wachtwoord hoeft te onthouden, namelijk die van zijn of haar kluis. En dat kinderen al vroeg leren hoe gemakkelijk het is om elke website te beveiligen met een apart, lang, moeilijk wachtwoord, zonder dat je dat hoeft te onthouden, want dat doet je wachtwoordmanager. Op de website van Bof.nl vindt u een overzicht van de mogelijkheden. Op www.veiliginternetten.nl vindt u nog veel meer (basis)tips over veilig internetten. Effectiviteit vve-programma's niet aangetoond De ontwikkeling van kinderen verbetert niet door de voor- en vroegschoolse opvang (vve) zoals die sinds vijftien jaar in Nederland wordt aangeboden. Dat stelt hoogleraar kinderopvang Ruben Fukkink in een rapport dat op 7 november is gepresenteerd op het jubileumcongres van oudervereniging in de kinderopvang BOinK. Fukkink, bijzonder hoogleraar kinderopvang aan de UvA en lector aan de HvA, werkte mee aan een overzicht van ruim twintig onderzoeken uit de afgelopen vijftien jaar naar de effectiviteit van vve-programma's in binnen- en buitenland. Volgens de onderzoekers brengt vve praktisch geen verbetering teweeg in het cognitieve en sociaal-emotionele functioneren van kinderen. De onderzoekers pleiten voor het opheffen van de schotten tussen basisonderwijs en opvang en voor een basisvoorziening voor alle kinderen. De groepen op de voorschool zouden gemengd moeten zijn, met kinderen uit verschillende milieus en met verschillende niveaus van ontwikkeling. Ten slotte pleiten de onderzoekers voor gebruik van bewezen effectieve methoden in de vve. De onderzochte vve-programma's zijn volgens de wetenschappers wel theoretisch onderbouwd maar niet bewezen effectief. Daxis Bulletin nr. 89 december 2015

Kabinet stelt strenge voorwaarden aan thuisonderwijs Het kabinet wil de explosieve groei stoppen van het aantal kinderen uit orthodoxe families dat thuis les krijgt. Staatssecretaris Dekker van Onderwijs gaat daarom nieuwe eisen stellen aan het thuisonderwijs. Voortaan moeten ouders een doortimmerd onderwijsplan presenteren, aan minimum opleidingseisen voldoen en controleert de Onderwijsinspectie aan huis of het onderwijs in orde is. Dat meldt het AD. De staatssecretaris wil het huidige wetsartikel over thuisonderwijs afschaffen. Deze wet geeft ouders nu de mogelijkheid hun kind volledig te onttrekken aan het regulieren onderwijs. De overheid heeft door de huidige wet geen zicht op de kwaliteit en het is zelfs niet zeker dat het kind echt onderwijs krijgt. Dekker zegt zich al langer zorgen te maken over thuisonderwijs. Een Kamermeerderheid deelt de zorgen van de staatssecretaris. Dekker wil basisschoolleerlingen met een bijzonder sportief of cultureel talen ondersteunen. Deze leerlingen mogen in bepaalde gevallen schooltijd missen. Hierbij maken school en ouders afspraken over het inhalen van de achterstand. Ook wanneer ouders veel reizen voor hun werk of die op wereldreis gaan waardoor hun kinderen onderwijs missen krijgen hulp. Deze leerlingen kunnen maximaal zes maanden onder strikte voorwaarden onderwijs op afstand volgen. Kinderen die door lichamelijke of psychische redenen tijdelijk of gedeeltelijk niet naar school kunnen, krijgen betere mogelijkheden om een deel van hun onderwijs buiten de school te volgen. "Ieder kind heeft recht op onderwijs”, pleit Dekker. “Soms schieten de mogelijkheden op een reguliere school tekort. Ik wil zorgen dat kinderen die - soms tijdelijk - niet naar een gewone school kunnen ook onderwijs krijgen dat kwalitatief in orde in is. Ik vat het recht op onderwijs op als een recht op goed onderwijs." Nu wordt een aanvraag voor thuisonderwijs vrijwel altijd goedgekeurd. Het Openbaar Ministerie waarschuwde eerder al dat religie ook als smoes wordt gebruikt. Pas sinds dit schooljaar moeten ouders aantonen dat ze goed ouderwijs geven. Veel ouders vinden dat een inbreuk op hun rechten en weigeren dat. Microsoft wil kinderen leren programmeren Microsoft heeft samen met dochterbedrijf Mojang en Code.org een online-introductie tot computerprogrammeren aan de hand van het spel Minecraft gelanceerd. De handleiding richt zich op kinderen van zes jaar en ouder, maar kan ook door volwassenen gevolgd worden. De gratis tutorial is online gezet ter gelegenheid van de jaarlijkse Hour of Code, een wereldwijde campagne om participatie op het gebied van computerwetenschappen te bevorderen. De online-handleiding aan de hand van Minecraft staat op de website https:// www.code.org/mc. De lezer krijgt via video's en puzzels een introductie tot de codering die het spel gebruikt en kan daarna zelf aan de slag in een 2D-omgeving. "We willen met dit project de creativiteit van de volgende generatie aanwakkeren op een leuke manier die gericht is op samenwerken", aldus Microsoft. Partnerbedrijf Mojang is de maker van het razend populaire Minecraft, waarbij spelers een wereld maken van blokjes. Het bedrijf werd vorig jaar gekocht door Microsoft. Code.org zet zich in voor meer aandacht voor computers in het onderwijs. Einde grote MBO instellingen Mbo-instellingen met meer dan 5000 studenten worden wettelijk verplicht om zich op te splitsen. Dat heeft minister Bussemaker van Onderwijs besloten. Zij wil kleinere scholen die meer aandacht hebben voor de individuele leerling. Dat moet leiden tot betere prestaties. Meer dan de helft van de mbo-scholen heeft nu meer dan 5000 leerlingen; het gemiddelde is 7000.Volgens Bussemaker leidt dat tot logge organisaties, waarin leerlingen zich een nummer voelen. Bussemaker wil dat de brede mbo-scholen zich splitsen in kleinere colleges met een specifiek studieaanbod. Leerlingen moeten les krijgen in kleine groepen.


Seksisme in schoolboeken bepaalt ongemerkt de norm In de schoolboeken van de basisscholen wordt een seksistisch beeld voorgeschoteld aan de leerlingen. Op de plaatjes zit de vader rustig een krant te lezen, terwijl de moeder in de keuken staat of de was doet. Volgens Bercan Günel en Damaris Beems bepalen deze gedateerde beelden in de schoolboeken ongemerkt de norm. Daarom lanceren zij het meldpunt 'Dit is geen schoolvoorbeeld'. Dat meldt Trouw. “Jonge kinderen zijn gretige leerlingen. Ze zuigen de informatie op die ze krijgen voorgeschoteld”, zegt Beems. Volgens Günel en Beems is de kans groot dat kinderen later zelf ook traditionele keuzes maken als de info veelzijdig en stereotyperend is. Daarom pleiten zij ervoor dat er een einde moet komen aan deze rolbevestigende basisschoolmaterialen. Het is de bedoeling dat leerkrachten, ouders en leerlingen voorbeelden aandragen van 'seksistische' schoolboeken. Günel en Beems hebben zelf ook al heel wat voorbeelden verzameld die te vinden zijn op de website van 'Dit is geen schoolvoorbeeld'. Zo zijn er voorbeelden van mannen die in topfuncties werken of fysiek zware arbeid doen. De vrouwen in de boeken zitten achter de kassa in de supermarkt of maken een hotelkamer schoon. Rolbevestigende basisschoolboeken blijken uit onderzoek van de Universiteit van Virginia een negatieve uitwerking te hebben op kinderen. “Zien meisjes dat vrouwen geen rol van betekenis spelen in leerboeken, dan zien zij zichzelf in het echte leven ook geen grote dingen doen”, aldus sociologe aan de universiteit, Rae Blumberg. In Zweden bevatten de schoolboeken vaker mannen die koken of schoonmaken dan vrouwen. CIDI wil kwaliteits-criteria voor Nederlandse schoolboeken Het Centrum informatie en documentatie Israël (CIDI) wil dat staatssecretaris Dekker van Onderwijs kwaliteits-criteria instelt voor Nederlandse schoolboeken. Dit naar aanleiding van de ophef over onjuistheden en tendentieus taalgebruik in het boek 'Midden-Oosten honderd jaar brandhaard van de wereldpolitiek' voor het vwo van uitgeverij Thieme-Meulenhoff. Dat meldt het CIDI. Volgens het centrum blijkt kwaliteits-criteria nu noodzakelijk doordat voor de tweede keer in korte tijd de kwaliteit van de geschiedenisschoolboeken ter discussie staat. Naast het vwo boek, was eerder ook al een boek voor 4 vmbo het onderwerp van discussie. “Geschiedschrijving is geen objectief vak en inzichten over de geschiedenis veranderen met de tijd en het opengaan van bronnen. Juist daarom zijn toetsingscriteria van belang waaraan de overheid de kwaliteit van leerboeken toetst”, aldus het CIDI. Lego-school in Denemarken: ‘Creativiteit ontkiemt uit speelsheid’ Wist je dat Lego een afkorting is van de Deense woorden ‘lej godt’ en ‘speel goed’ betekent? Naast hun speelgoed heeft oud-directeur Kjeld Kirk Kristiansen ook een Lego-school geopend: de International school of Billund, waar kinderen van 3 tot 16 jaar al spelend en explorerend kunnen leren. Een ouder uit Groot-Brittannië verwoordde waarom hij koos voor de school: ‘In Engeland leer je hoe je examens haalt, in Scandinavië leer je na te denken.’ De school combineert het internationale Baccalaureate curriculum met het Deense onderwijssysteem, zodat leerlingen daarna door kunnen stromen naar vervolgonderwijs in binnen- en buitenland. Kristiansen hoopt dat het landelijke gebied in Billund door de oprichting van de school op termijn kan worden gezien als de ‘hoofdstad van kinderen’. http://www.theguardian.com/education/2013/apr/22/lego-school-buildinglearning Daxis Bulletin nr. 89 december 2015

Privacy en digitale leermiddelen De privacy van leerlingen mag niet in het geding zijn. En digitale leermiddelen moeten het altijd doen. Om beide doelen te dienen wijzigt staatssecretaris Dekker de wet, zodat het voor scholen mogelijk wordt om op basis van een pseudoniem van een leerling digitale leermiddelen te gebruiken, in plaats van de hele set aan persoonsgegevens die daar nu voor wordt gebruikt. Het gebruik van een pseudoniem zorgt ervoor dat scholen inzicht houden in de vorderingen van hun leerlingen, terwijl ze een minimale set aan gegevens hoeven uit te wisselen met aanbieders van digitale leermiddelen. Dit schrijft staatssecretaris Dekker in zijn brief aan de Tweede Kamer van 3 november 2015. Er gebeurt meer om scholen te helpen hun verantwoordelijkheid voor de privacy van leerlingen waar te maken. De PO-Raad en de VO-raad hebben met aanbieders van digitaal leermateriaal een privacyconvenant afgesloten. Het convenant is uitgewerkt in een modelbewerkersovereenkomst, die scholen kunnen gebruiken bij het afsluiten van het contract met een aanbieder van digitaal leermateriaal. Daarnaast heeft de PO-Raad in samenwerking met Kennisnet de maand van de privacy georganiseerd en diverse praktische handreikingen voor scholen gemaakt om de privacy van leerlingen beter te beschermen. Experiment Regelluwe scholen Vanaf 1 januari 2016 doen 45 scholen in het primair en voortgezet onderwijs mee aan het experiment Regelluwe scholen. Zij mogen de komende jaren op een aantal punten afwijken van weten regelgeving. De aanpak waarvoor deze scholen kiezen, mag geen afbreuk doen aan de onderwijskwaliteit. Het doel is beter en doelmatiger onderwijs. Als de vernieuwingen in de praktijk werken, wordt bekeken of ze ook op andere scholen kunnen worden toegepast. Het hele experiment duurt zes jaar. Meer informatie is te vinden op de website Regelluwe scholen. http://www.regelluwescholen.nl/ Relatie met leerling van invloed op welzijn docent Goede relaties tussen docenten en leerlingen werken positief uit op de prestaties en motivaties van leerlingen. En docenten die in het algemeen een leidende en vriendelijke relatie met hun leerlingen hebben, ondervinden minder stress. Wanneer leraren eenzelfde relatie ervaren in specifieke situaties zoals het begin van de les, heeft dat een gunstige invloed op hun welbevinden. Dat blijkt uit onderzoek in het voortgezet onderwijs waarop Anna van der Want op 17 november promoveerde aan de Technische Universiteit Eindhoven. http://www.nro.nl/relatie-met-leerling-van-invloed-op-welzijn-docent/


OCW-begroting 2016 In het Kamerdebat over de OCW-begroting op 28 en 29 oktober 2015 is onder meer gesproken over de onduidelijkheid of verstrekte extra lumpsummiddelen zijn gebruikt voor de bijbehorende doelstellingen en of dit tot het beoogde resultaat heeft geleid. De Tweede Kamer heeft staatssecretaris Dekker verzocht om in kaart te brengen op welke manieren verstrekte publieke middelen, in het bijzonder middelen die een specifiek doel beogen, heldere doelstellingen krijgen en de voortgang inzichtelijk wordt. Een aantal Kamerfracties vindt dat met lumpsumbekostiging onvoldoende duidelijk is waaraan schoolbesturen hun geld besteden. Dekker stelt dat de systematiek van lumpsum past bij de vrijheid van onderwijs die we in Nederland hebben. Daarbij benadrukte hij dat scholen niet zomaar geld kunnen uitgeven, maar zich over hun uitgaven verantwoorden via het jaarverslag en de jaarrekening. Daarnaast zien de Inspectie van het Onderwijs en accountants erop toe dat schoolbesturen hun geld goed besteden. Asielzoekerskinderen Een ander element waar aandacht voor werd gevraagd, was voldoende bekostiging en begeleiding voor asielzoekerskinderen. De Kamer heeft de staatssecretaris gevraagd om samen met de PO-Raad maatwerkoplossingen te bieden aan scholen die te maken hebben met zeer sterk wisselende leerlingaantallen als gevolg van inen uitstroom van vluchtelingenkinderen. Dekker heeft aangegeven dat scholen zich inmiddels melden voor maatwerkoplossingen en dat er al diverse aanvragen zijn afgerond. Samen met de PO-Raad en de VNG zal de staatssecretaris bezien hoe verdere maatwerkoplossingen in de komende tijd het best in de bekostiging kunnen worden opgenomen. Thuiszittende leerlingen Ook is gesproken over het terugdringen van het aantal thuiszittende leerlingen. De staatssecretaris benadrukte dat de thuiszittersproblematiek niet het gevolg is van de invoering van passend onderwijs. Ook voor de invoering van passend onderwijs bestond deze problematiek al. Wel benadrukte hij dat het van groot belang is dat met de invoering van passend onderwijs en de bijbehorende zorgplicht nu snel resultaten worden geboekt in het oplossen van deze problematiek. Hij gaf aan dat het zijn ambitie is dat in 2020 geen kind meer langer dan drie maanden thuis zit. De komende jaren moeten de inspanningen van alle betrokkenen erop gericht zijn om dit te realiseren. Moties In totaal werden door de Kamerleden 51 moties ingebracht. Op 3 november heeft de Kamer over deze moties gestemd, daarbij zijn 19 moties aangenomen.


Kamer wil nieuwe criteria voor onderwijsachterstandenbeleid De Tweede Kamer wil dat er betere criteria ontwikkeld worden om vast te stellen of een kind een onderwijsachterstand heeft. Nu wordt dit vastgesteld aan de hand van het opleidingsniveau van ouders. De PO-Raad pleit er al enige tijd voor om dit aan te passen. Nieuwe criteria zijn nodig voor het vaststellen van onderwijsachterstanden die rekening houden met de werkelijke achterstanden van leerlingen. Samen met VNG, MOGroep en Brancheorganisatie Kinderopvang stuurde de PO-Raad hierover onlangs een brief. Motie PvdA aangenomen Tijdens het debat in de Tweede Kamer zijn verschillende moties ingediend, waarvan alleen één motie van de PvdA is aangenomen. Deze motie vraagt om de ontwikkeling van een beter criterium om achterstanden bij kinderen te bepalen. Ook vraagt de PvdA te onderzoeken welke middelen nodig zijn voor een effectief en landelijk dekkend vve-aanbod voor alle kinderen met een achterstand. Evaluatie wet OKE Aanleiding van het debat was de evaluatie van de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE). Gemeenten hebben de afgelopen vijf jaar vooruitgang geboekt in de uitvoering van het beleid voor voor- en vroegschoolse educatie (vve). De 37 grootste gemeenten (G37) lopen voor op kleinere gemeenten, onder meer als gevolg van het verschil in budget dat zij ontvangen. School mag ouders om vrijwillige bijdrage vragen bij continurooster Naar aanleiding van een krantenbericht in het AD zijn er kamervragen gesteld over de kosten voor ouders bij het continurooster. De staatssecretaris heeft deze vragen beantwoord. Hierbij de informatie nog eens op een rij. Elke school is verplicht tussenschoolse opvang (tso) te organiseren als ouders daarom vragen. Over de manier waarop de tso wordt georganiseerd spreekt de school met de medezeggenschapsraad. De regels die de school hanteert omtrent het overblijven moeten in de schoolgids staan vermeld. De ouders betalen een bijdrage voor de kosten van het overblijven. De school bepaalt de hoogte hiervan, maar de medezeggenschapsraad moet met dit bedrag instemmen. Als een school een continurooster heeft, moeten alle leerlingen tijdens de pauze op school blijven. Het overblijven is dan een onderdeel van de schooldag. De school blijft de gehele dag verantwoordelijk voor de leerlingen en de ‘overblijf’ wordt geregeld door het onderwijspersoneel of er worden extern personeel voor ingezet. In de lumpsumfinanciering beslissen schoolbesturen zelf waaraan ze hun budget uitgeven (mits dit een onderwijsbestemming heeft). Dit geldt ook voor de inhuur van extra personeel ten behoeve van een continurooster. Een school die kiest voor een continurooster, is verantwoordelijk voor het organiseren van toezicht tijdens de middagpauze. De school kan een bijdrage in de kosten vragen aan ouders, mits dit op vrijwillige basis gebeurt (vrijwillige ouderbijdrage) en de ouders in de MR ermee hebben ingestemd. Scholen zijn wettelijk verplicht om via de schoolgids helderheid te bieden over het vrijwillige karakter van de ouderbijdrage. Meer hierover kunt u lezen op de website van ouders en onderwijs. https://www.oudersonderwijs.nl/thema-s/kind-op-school/tussenschoolse-enbuitenschoolse-opvang/tussenschoolse-opvang-of-overblijven/


Maagdenburgstraat 22 7421 ZC Deventer T: 0570-633242 www.daxis.nl [email protected] Daxis Bulletin nr. 89 december 2015

DAXIS BULLETIN DECEMBER 2015

Recommend Documents