(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. Zevende Jaargang No 5. MAAN DElIJKSE UITGAVE

(c) (c) Liberaal Liberaal Archief Archief -- Kramersplein Kramersplein 23 23 -- 9000 9000 Gent Gent

1 ~ .JAN lSS5

MAAN DElIJKSE

Zevende Jaargang

UITGAVE

No 5


SNELLE BERICHTGEVING VOLLEDIGE

11·

SPORTVERSLAGEN

\

DE MEDEDELINGEN

VAN UW VERENIGING IN

" Het Laatste Nieuws " AANKONDIGINGEN

REDACTIE

Kantoor:

Ommeganckstraat,

WIEL'S WIELEMANS

ABONNEMENTEN

35, Antwerpen

- 'rel. 33.01.37

KOLEN

PliUL DE MAN MAZOUT KEROZENE

ss«:

Îó

go.ed !

7-10, VLAAMSE ANTWERPEN

KAAI


1

MAANDELIJKSE

lJITGAVE

van de FEDERATIE DER LIBERALE JEUGD ARRONDISSEMENT ANTWERPEN met de medewerking van de Federatie der liberale Jeugd van het arrondissement Mechelen

REDAKTIE

&

BEHEER:

Hopland,

1, Antwerpen

MEDEWERKERS : K Poma, R. Gondry. M. Adriaenssens, Y. Bart. F. Boly, A. De Smet. A. Grootjans, G. Pieraets, G. Van Alphen E. Van Hee.

.-

Nieuwjaarsboodschap van de Lib. Jeugd. Beschouwingen rond het B.S.P.-Congres

_. Zij durven van Rechten spreken en van Rechtvaardigheid ! - - De vierde Dimensie : De Tijd -

Wij lazen... eeK!Parochiekrantje De herder spreekt zijn kudde toe...

-. De Handen uit de mouwen ! -

De Gese!1van het Hakenkruis

-

Minder schroom!

--- Bescherming tegen de Atoombom -

LOS NUMMER

: 5.- fr.

Mededelingen.

ABONNEMENT : Leden v. d. federatie: Niet leden V.d. federatie: Steunabonnement :

Verantwoordelijke uitgever : R. Gondry - Hopland 1, Antwerpen.

15.- fr. 25.- fr. 100.- fr.


.NIEUW, AARSBOODSCHAP van

de

Liberale , eugd

Opnieuw behoort een jaar tot het verle([eli en richten wij onze blikken op 19551 Moge dit jaar U gunstig wezen, moge U genieten van een goede gezondheid. ons hoogste bezit. moge 1955 U de verwezenlijking brengen van diepçekocsterde wensen 1 U heeft wellicht in het verleden moeilijke oqenblilrken doorgemaakt maar ook aan: qetuutie stonden heeft lJ voorzeker beleefd .. 8 el minder gunstige heeft U gehard tegenover hel lcoen, het aangename moet U trachten bewaren iu Uw herinnering.

te

Uil hef verleden moeten wij de wijze maar met de vaste wil een heilvolle ioelcomst

lessen lw/en zonder up te bonuren.

er ons blind op te staren,

Aan de minder-jongeren vragen wij, begrip te hebben voor onze verzuchtingen. begrip Ie hebben voor de strijd die wij sedert: zooele jaren voeren ten voordele van de liberale bcqinselen. Aan de jongeren wensen wij bij het begin van dil jaar te zeggen dat wij er op reke: ncn dat:dj eensgezind achter de blauwe vaandels zullen opstappen. dat zij eensgezind zullen deelnemen aan desfrijd tot gezondmaking van onze partij. In 1954 hadden wij de wind in de zeilen. In 1956 zullen wij moeten bewijzen dat tui] kundige scheepslui zijn! Twijfelaars zullen een definitieve houding moeten aannemen want de toekomst eist van elk van ons dat wij onze verantwoordelijkheid zouden opnemen. Wij mogen niet vergeten dat wij beltoren lot de bevoorrechten van deze wereld, wil mogen niet uit hef oog verliezen dat elders op deze aardbodem nog mensen leven die niet weten wal orijheid betekent. Mensen die gebukt gaan onder de diuinqelandij, mensen die nog steeds achtervolgd worden door angst en die te nslotte (Jee! overeenstemming verlonen met Uil machine. Moge 1955 ook aan deze mensen een bevrijding brengen 1 Mei de passende eerbied wensen wij, bi] het begin van het nieuuie jaar, ook enen te uenoiilen bi] dezen die ons ontvielen. 1\'i]Jen tle heer J. floste, een goed Vlaming. een groot man, die voor de liberale Vlaamse Jongeren een voorbeeld en een wijze raadsman was. Hi] wist aan te moedigen en met zijn brede kij/" op de dingen die hem omringden, met zijn . helder en grondig doorzicht, heeft hi] ons meermalen de weg gewezen in de doolhof van de politiek. Ook willen de heer Koninckx hebben wij in 1U54 vaarwel moeten zeggen. Hij moge in onze herinnering blijoen voortleven als iemand die een groot vriend was van de ';eugd. als iemand die als hoogste leus huldigde: «Ik dien». Arog andere vooraanstaanden uit de liberoIe politieke middens zijn h;engegaan. Zi] waren allen liberalen uit één stuk. Een nieuwe periode van werking staat thans voor de deur, Vandaag hijsen wij de bluuuie vlau in top en wensen beluniden vaart aan alle liberale groeperingen. Reiken toi] de criendenhand aan al diegenen die het goed menen en laten wij samen trachten de liberale partij in dit arrondissement tot een hernieuwde bloei ie brengen 1 Fern.

BOEY.


3

Beschouwingen rond het B.S.P. In de maand December heeft de B. S. P. haar nationaal congres te Brussel gehouden. Dit congres was merkwaardig onder meer dan één oogpunt. Het meest opvallende was voorzeker de toespraak van partijvoorzittcrMax Buset, Bet is een openbaar geheim dat .de huidige socialistische-liberale regering beantwoordt aan de wens van de partijvoorzitter der B. S. P. en dat hij ze zo lang mogelijk aan het bewind wenst te zien. Max Buset gaat er prat op de huidige regeringscoalitie voorgesteld en verdedigd te hebben tegenover hen die een samengaan met de C. V. P. predikten of prediken. MaxBuset was dus verheuad Over zijn petekinc[llij bracht niet alleen hulde aan Ge Iiherale ministers. maar deed zelfs een aanval ophetsocialistische vakverbond, het A. B. B. V. De eisen der liberale vakbonden noemde hij redelijk, waardoor hij te kennen gaf dat de Iiherale vakbonden niets meer dan hun recht gevraagd hebben en waardoor hij bijgevolg de houding van het A. B. V.V. laakte toen dit vakverhond meende te moeten protesteren tegen de erkenning van de liberale eisen. Hij noemde ook, en dit is heel wat belangrjjker, het eisenprogramma dat het A~B. V. V. met een theoretisch programma, -- maar niet praktisch -, met een demagogisch programma, voor dè dag is gekomen. Men weet dat net A. B. V. V. de nationalisaties in dit programma voorstaat. Max Buset noemde de nationalisatie, o.a. dezer der koolmijnen, een slechte oplossing van het prohleem. Hiermede komen wij aan de kern van de verhouding B.S.P.-Liberale Partij. Het is een algemeen gekend en erkend feit dat de socialistische en liberale partijen op economisch gebied totaal verschillende opvattingen huldigen. De liberalen zijn voorstanders van de vrijhandel, het privaat eigendom ~n het privaat initiatief. De socialisten zijn voorstanders van de geleide economie, tegen het privaat eigendom (herinner U de slogan: «eigendom is dief'stal») en voor het staatsinitiatief. . De liberalen beweren dat het consequent toepassen van de socialistische princiepen noodzakelijk moet leiden tot een economische dictatuur van de Staat, uitgeoefend door diegenen die het roer van de Staat in handen hebben. Deze economische dictatuur leidt tot een po_ litieke dictatuur, tot kortom de gehele dikt a-

tuur, waarvan het Sovjet-Russisch model het schoonste voorbeeld is. De socialistische experimenten, waar men de economische dictatuur aan de politieke vrijheid heeft willen koppelen, zijn mis uitgelopen, zoals het voorbeeld vun Groot-Brittanie ons leert. Niet 'alleen zijn er de socialisten verslagen, van het bewind verdrongen, doch de socialisfische politiek werd er stop gezet, en in sommige opzichten werd zelfs een terugkeer naar het oud systeem vastgesteld, o.a. door den ationalisa ties. De liberalen beweren dus, en niet ten onrechte, dat een standvastig toepassen der socialistische princiepen, verstaan als gi:>leide·econornie en nationalisaties, moet leiden tot een dictatuur, De socialisten van hun kant beweren, en dit ook niet ten onrechte, dat een zuiver toe:passen van. de economische liberale princiepen, vrijhandel, privaat eigendom en initutief', geleid heeft' tot een andere. economische dictaluur, nl. deze der trusts, der kartels, der superkapitalisten -. Deze economische dictatuur komt niet zo spectaculair naar voren als de socialistische, maar zij is er niet minder werkelijk om-,\Vant deze trusts en kartels bcheersen volkomen de vr ije markt, de wet van vraag en aanbod, en vernietigen aldus de liberale economie. -In' feite geeft de onvebreidclrle toepassing van df' liber-ale economie aanleiding tot een stelsel dat de liberale economie vijandig is, en zich slechts kan handhaven door de regels der liberale economie te overtreden. Vandaar dat sommige staten, die zich op de liberale princiepen beroepen, anti-trust wetten gestemd hehben. «De liberalen waarmede we regeren.» Zi'gde Max Buset. «zijn liberalen der twintigste eeuw», waardoor hij hedoelde dat het moderne liberalen zijn, die be~r('pen hebben dat de ongebreidelde vrijhandel, en het privaat initiaticf', die in de vorige eeuw aanleiding hebben gegeven tot het (jn1':;ta{iflvan een k lnsse van proletariërs, thans moeten g~kontroleerd worden door de Staat Maar, dan voegen wij er ogenblikkeliïk en volledigheidshalve aan toe: staatskontrole is geen staatsinitiatief. De moderne liberalen blijven vijandig tegen de gedachte dat de Staat zelf eigenaar wordt, zelf handelaar of nijveraar. De Staat moet zich alleen tevreden. stellen met de rol van kontroleur of inspecteur, en mag alleen tussen beide komen wanneer de


private handelaar of nijveraar de wetten van de Staat overschrijdt, wetten die ingegeven zijn door het algemeen welzijn. Wij kunnen Max Buset verklaren dat, vandaag alle liberalen, op enkele uitronderingen na, die trouwens de algemene regel bevestigen, moderne liberalen zijn, zoals Max Buset ze hoopte te ontmoeten. Alle Liberalen denken er niet meer aan terug te keren tot verouderde liberale leerstelsels. Maar de liberalen menen dat er nog socialisten zijn die wel de toepassing van de socialistische economische princiepen eisen. Met deze socialisten wil en kan een liberaal geen overeenkomst treffen. De socialistische partij heeft trouwens zelf aanleiding gegeven tot deze strakke houding der liberalen. Want heeft het A. B. V. V. niet nogmaals, tegen alle logica in, de nationalisaties verdedigd en heeft de socialistische partij, na de bevrijding, in haar zogenaamd «Overwinningscongres» de declaratie van Quaregnon, dagtekenend uit de vorige eeuw, niet hernomen? En wordt in deze declaratie nu juist de socialistische economie niet geprezen? Het komt ons voor dat de socialisten meer en meer de socialistische economie loslaten, maar dit nog niet durven bekennen in hun propagandageschriften. Want, indien de socialisten niet meer geloven aan nationalisaties, aan Staatsinitiatief, maar eveneens het privaat eigendom en het privaat initiatief, overkoepeld weliswaar door een Staatskontrole. aanvaarden, wat belet hen dan zich met de «liberalen der twintigste eeuw» om een uitdrukking van Max Buset te gebruiken, te vereenzelvigen? '

Zo' ging ,t vroeger: met zandstrooier of vloeipapier! maar de moderne mem gebruikt nu

Goodwill

de inkt die.

.••snel opdroogt op papier maar noou in de pen; •• gemakkelijk vloeit maar nooit loopt, .••uw pen al schrijvend reinigt; .• oude restanten

van vuile inkten

oplost •

•• geen metaal of rubber aanrast VerlerlJgbaal in "Tl

UUUT

oL

soorten,

,.;ewone peri,

uOOT vu/pm

leder tn I rijke

licht - 'uaste tinten.

Blu~- Bla':\<.

d Rubl\l\Nu Ihetb\aUW '::la blauW futkuU\S I dq!,tU~\1

K. Poma.

'ti 'ti

Men houde 27 MAART

inkt,

Ja t1.W.Lt\ U\J.f\\.l1\

',Tto\e\

1955

VRIJ voor het

JAARLIJKS WINTERFEEST

Schrijf -uoortaan mee

GOODWILL de inkt van goede wil Te koop in alle goede papeteries Fabr.;

GLUCOLLIN

N. V. Antwerpen


I

BELANGRIJKE Aan alle ernstige en deftige ARBEIDERS, BEDIENDEN,

OPROEP

PERSONEEL

Wendt U in vertrouwen

IN OPENBARE

DIENSTEN.

naar de :

LIBERALE SOCIALE WERKEN. Hoofdz.: Isabellalei 14, Antwerpen. Te1.39.64.72 VAKBOND -- ZIEKENKAS LIBERALE

PENSIOENKAS

POSTZEGEL KRING «FRATERNITAS»

BOND VOUR OUDERDOMSGEPENSIONNEERDEN LOON- EN WEDDETREKKENDEN

DER LIBERALE

SOCIALE

ALLER BEDRIJVEN

WERK&'J

!

Het is nu het ogenblik een kordaat besluit le treffen I Met ons hand in hand gewerkt om de uitbreiding der

Liberale Sociale Werken Het is méér dan hoog tijd dat we bewust zijn van onze PLICHT, VERANTWOORDEIJKHElD,

SOLIDARITEIT

!

Voor Antwerpen, Berchem en Borgerhout : o pen alle dagen van 9 tot 12 uur, en van 14 tot 17 ti. 30· Zaterdag namiddag gesloten. Voor Hoboken en Wilrijk: Kioskplaats 117, Hokoben, tel. 37.43.98. Open alle dagen van 9 tot 12 uur en van 14 tot 17 u. 30 .Woens, Vrij- en Zaterdag namiddag gesloten. Voor Deurne, Wijnegern en Schilde: Turnhoutsebaan 40, Deurne, tel. 35.03.49, open alle dagen Val! 14 tot 17 u. 30. Zaterdag gesloten. Voor Merksem en Schoten: tot 12 uur.

Heirmanstraat

80, Merksem,

teL 45.90.80. Open alle dagen van 9

Voor Brasschaat en omliggende: Verhoevenlei 84, tel. 81.80.58. Open alle dagen 12 uur, alsook de Maandag en Donderdag van 14 tot 17 u. 30. EJegem - Hagedoornlei 3. Kalmthout - Thillostraat 42. Kapellen - Hoevenaebaan 96.

Kontich - Jordaensstraat Zandvliet - Bakkerstraat

2. 26.

DE LIBERALE 'VAKBONDEN GEWEST ANTWERPEN houden eraan de afdelingen uit de provincie Antwerpen eveneens vermelden ten titel van propaganda : Aartselaar - Kapellestraat 39. Herentals - Grote Markt 26. Boom - Groenhofstraat 25. Lier - Grote Markt 22. Beersel - Hoogstraat A53. Mechelen - Befferstraat 57. Geel - Statiestraat 69. Niel - Heideplaats 14. Heist op den Berg - Borgstraat 272. Schelle - Poortstaat 7. Hemiksem - Dr De Backerstraat 42. Willebroek - Floridastraat 50.

Voor alle andere gemeenten

komt ons raadplegen/

van 9 tot

te


6

Nogmaals

de Schoolstrijd

iJlU11I1II 1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 11111111111111111111111111111111 1II1111111H1II1I1I1II1II IIInlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllnlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlIlIlIlIlIlIlIlIlIlIIlIlID1I111111111111111111111111111R11111111111111111111111111111111

( Zii durven van RECHTEN

spreken !

"9i111I1II11I1I1I1I1I11UIHIIlUllllllnlllllllllllmIIIIIIIIIIIIIlIIlIIIlIllIllIIllIllUIIIIIIIIIIHlIlIlIllIllIllIIllIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIDIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111~IIlHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIURlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII~

Wanneer wij de toestand op onderwijsgebied in ons land eens ernstig in ogenschouw nemen, dan vragen wij ons onwillekeurig af waar de klerikalen het lef vandaan halen een soort heilige oorlog (waarvan hun geschiedenis wemelt) te ontketenen, ditmaal onder het etiket «schooloorlog». Wij vinden dit dl' brutaliteit wel enigzins vér drijven! In de eerste plaats stellen wij de heren de vraag waar zij de pretentie vandaan halen inzake subsidies van vrije scholen over rechten te spreken? Zij hebben geen enkel recht! Aanhangers van een regering van « grondwetverkrachters », kennen wij onze grondwet, doch wij vonden er nimmer een artikel in dat de staat verplicht vrije onderwijsinstellingen te subsidieren .. Het is dus nog niet voldoende dat vrijzinnige mensen dienen te betalen om godsdieutigc instellingen een bestaan te verschaffen, bovendien zouden zij nog verplicht zijn een onderwijstak, gericht op het produceren van nog meer creaturen wier énig levensdoel er in bestaat te trachten andersdenkenden hun mening op te dringen, niet slechts moeten steunen (wat zij nu reeds doen) doch gelijkwaardig maken aan hun eigen onderwijsinrichtingen! Toen de katholieken, zovele jaren terug, voor het eerst aan het bewind kwamen, beloofden zij aan hun kliek het officieel onderwijs uit te roeien. Dat dit nog steeds de hedoeling is, bewees o.m. Hartnel door zijn flagrante pogingen om dit onderwijs te saboteren door handige infiltratie van fanatieke partij-militanten in de offkiële scholen. Moeten wij dit dan, niet alleen slechts laten gebeuren, maar het zelfs ook in de hand werken? Dat ware het toppunt! Het wetsvoorstel ingediend door de heer Missiaen, verdient dan in de eerste plaats ook alle sympathie. Méér nog: hèt dringt zich op, het is logisch en het is noodzakelijk, rekening houdend met het klerikaal optreden. Het officieel onderwijs is een samenstel van «pestholen en corruptieketens ?Goed, maar: er uit dan met de vrije leerkrachten ! Er was een tijd dat zij, die in officiële scholen les gaven geëxcommuniceerd werden, .wel, dan is er geen enkele reden om ze er nu 111 te proppen, tenzij als een soort commando's ...

Dat is één. Punt twee nu: de afdanking der interimairs. Toen Harrno l van zijn zetel werd gelicht, was de toestand dusdanig dat 40 p.li. der tijdelijke leerkrachten in het officieel onderwijs uit vrij gediplomeerden bestond, terwijl honderden staats gediplomeerden op de straat stonden. Wel, wij noemen het al héél fair vanwcge de heer Collard, dat hij zich niet alleen bepaalde tot het wandelen zenden van tijdelijken. maar dat hij bovendien nog slechts diegenen hun opzeg lid geworden, die er niet zouden onder lijden op maatschappelijk gebied, en die om één of andere reden onbekwaam waren. (De heer Collard verklaarde dat één ervan een dief. anderen landverraders of niet-competenten zijn l) De katholieken willen twee streng gescheiden. onderwijsvormen. Inderdaad, in het vrij onderwijs zullen zeer weinige gediplomeerde leerkrachten een voet zetten, daar wordt wel voor gezorgd door de heren bisschoppen. Wel, dan vragen wij ons af waarom zij in onze scholen zouden worden toegelaten. En dan noemen wij de woorden van de minister van onderwijs dat «voorrang zal worden verleend aan de dragers van een staatsdiploma» zéér, zéér gematigd! Wij durven de maatregel, door Missiaen voorgesteld, en eertijds ook door de liberaal Mundeleers, logischer en rechtvaardiger noemen! En alsof hun poging om de officiele scholen te verklerikaliseren nog niet voldoende is, evenmin als het feit dat hun concurrerende en op zuiver winstbejag ingestelde inrichtingen, ook door andersdenkenden worden gesteund, gingen zij over enkele maanden (28 April 1954 om nauwkeuriger te zijn nog zo vér om bij monde van kardinaal Van Roev, te insinueren dat de staat eigenlijk eigenlijk-de kosten voor het bouwen der vrije scholen zou moeten dragen! Maar och, wie verwondert zich daar nog over . DE DANS DER CIJFERS Voor wie het interesseert, willen wij hier thans enkele cijfers laten volgen in verband met de toestand op onderwijsgebied, en, zo men wil, in zekere zin in aansluiting op het artikel «HarmeI ontmaskerd» dat in een vorige bijdrage verscheen, van dc hand van de heer Porna.


7

111I1I1IUl1i1lm1llll1ll1l1U1ll11l1ll1lm1ll1l1l1ll1l1l1l1l1li1

11111111111111111111111111111111 IIIIIHIIIIIIII 1IIIIIIIIIIIIIIIInllmllnlllllllllllHIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111I11111I11I11II1II1I1I1I1111l!§.

...en van RECHTV AARD I G HEI D !} /

11IlllllllllllnllllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHllUHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111IIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11111111

HET SCHOLENAANTAL a) officiele b) vrije c) aard der' instelling 1.568 2.661 bewaarscholen 4.993 3.752 lagere scholen 284 494 middelbare scholen 112 53 normaalscholen '517 864 technische scholen Een verhouding dus die nog aardig wat te wensen overlaat! Inderdaad, in bepaalde ouderwijstakken vinden wij haast het dubbel, en bij sommigen meer dan het dubbel aan katholieke instellingen!

.

STICHTING VAN SCHOLEN.

"

Van 1945 tot 1950 richtten de linkse regeringen 64 middelbare scholen op en 17 kostscholen. Op een zelfde tijdsbestek (1950-54) zorgden de rechtsen voor Ii middelbare scholen en 3 kostscholen! Daarentegen werden 82 vrije technische scholen opgericht met 217 afdelingen van het katholiek onderwijs en ... 2 rijkstechnische scholen met 34 afdelingen!

11111111111111111111111111111111111 III/IIJ'

Onder Harmel's bewind stegen de weddetoelagen in het vrij onderwijs zo maar eventjes met 357 p.h., terwijl de uitgaven voor het officieel onderwijs slechts met 211 p.h. zijn toegenomen! Die weddetoelagen vermeerderden met 1.423.000.000, en de uitgaven voor het staatsonderwijs met 438.000.000! In één woord:Harmel plunderde de staatskas op een wijze die geen voorgaande heeft gekend! En dat gebeurde dan nog door een regering die dank zij een vuige intrige aan de macht was gekomen met een minderheid van 47 p.h.! Is het dan verwonderlijk dat Collard tijdens een interpellatie van Harmei eenvoudig verklaarde. «Ik heb hier als minister tegenover het Land en tegenover de Regering een plicht te vervullen: de begane misbruiken uitroeien waar dit nog mogelijk is, het eerlijke evenwicht herstellen. Ik zal die plicht nakomen. Daarvoor zal veel geduld en veel moed nodig zijn, maar ik heb dat geduld en die moed.» . Wij juichen zijn woorden toe, en hopen dat hij het doel mag bereiken. . Evan.

Lezers van "VRIJ"

uw «EIGEN Schuttershofstraat,

••

Mutualiteit

VOORZORG»

13, Antwerpen

Tel.

33.27.12


Toen ik over ettelijke jaren nog op de schoolbanken zat en mijn hersenen steeds maar met nieuwe stof aanvulde, terwijl de stof' van een zeker gedeelte mijner broek immer maar door in stevigheid afnam, werd mij geleerd dat er drie dimensies hestonden waarin de mens zich kon bewegen: voor- of achterwaarts, zijdelings en open afwaarts. Als een brave leerling, zoals ik wel eens kon zijn, nam ik dit dan ook geredelijk aan. Maar sindsdien zijn er al wat jaren verlopen en heb ik moeten vaststellen, dat er ook een vierde dimensie bestaat, namelijk: de tijd; waarin het licht, zij het dan ook maar voor een korte tijdspanne, op het heden, het tegenwoordige valt. In een oogwenk wordt echter het heden 't verleden, en dit verleden zinkt dan ook snel in de duisternis en kan niet meer terugkeren. Wij zwalpen rond tussen verleden en toekomst, een toekomst, eveneens geheel gehuld in duisternis en die niet vooruitgezien kan worden. En toch zijn wij verplicht van zowel voorwaarts als achterwaarts te blikken, wij kunnen niet leven in het voorbijsnellende heden en steeds maar ronddobberen in datgene wat zich iedere dag aan ons voordoet. Uit het verleden komen immers de ondervindingen, de waarnemingen, de lessen die ons moeten leiden, en verder, als wij niet een klein stukje weegs in de toekomst kunnen zien, zullen wij bevreesd op de rand van het licht van het heden hlijven staan, te bedeesd en te beangst om voorwaarts te schrijden. Wij moeten vooruit en achteruit kunnen zien willen wij het heste gebruik van het ogenblik maken. De stromen van hef verleden moeten ons voorwaarts drijven, de levendige verwachtingen van de toekomst moeten ons voorwaarts trekken. Bij onze geboorte werden ons twee grote vermogens medegegeven, waarvan het één achterwaarts ziet in het verleden en zijn schatten opstapelt, terwijl het andere voorwaarts streeft en de sluier oplicht welke voor de toekomst hangt. Deze twee vermogens zijn: het geheugen en de verbeelding. Zonder geheugen konden wij geen ondervinding opdoen, geen kennis verkrijgen. Wij konden ogenblikkelijke, vluchtige visies hebben van snel voorbijgaande tonelen, die een seconde, voor het gezicht zouden verrijzen en weer in de duisternis terug verdwijnen. Het leven zou een verward toneel ~ijn van veranderingen, als in een fifm; elk beeld zou op zichzelf staan en buiten alle verhand. Het zou gelijken op iemand die met ademloze spoed door een of meer vreemde landen snelt, nooit in staat is om halt te houden, te beschouwen en lering te trekken van wat hij

De vierde Dimen ziel, omdat de indruk vun elk ogenblik alleen staat. Wij zouden dan doen zoals vele huidige \ erlofgungers, die el' enkel op uit zijn om zoveel mogelijk kilometers gedurende die enkele dagen af te leggen en nooit eens de tijd hebben om in bewondering te blijven staan voor een of ander. hetzij naluurgewrocht of door mensenhanden verwekte mcrkwuardighcid. En door de vcrheelding kunnen wij een blik werpen in de toekomst. Wi] kunnen dl' eindpaal zien naar welke wij streven, de rust voor welke wij arbeiden. Wij kunnen het onuczicne werkelijke'!' maken dan het geziene en din gen die niet hes taan, heter dan die welke heslaan. Wij kunnen de gebeurtenissen vooruit zien, langen tijd voor zij komen, en in een plotseling licht beelden waarnemen, die jaren nodig hebhen om zich Ie ontwikkelen en te verwczcnl ijken. Zonder verbeelding vallen de handen zwaar langs onze zijde, zijn de voeten met lood bezwaard. tast de geest in het duister, en struikelt bij elke stap. Maar als wij dl' fakkel del' verbeelding aansteken, wandelen wij met vaste tred en fonkelend oog in een toekomst, hade nd in haar licht. Geheugen ('11 verbedding zijn echter geen doel op zichzelf, het zijn middelen om ons voor waarts te helpen. Dikwijls wordt gezegd: «plaaIs voor dl' jongeren, de ouderen hehhen hun tij d gdlad !». Ja, heste lezer. hierin schuilt veel waarheid. maar het is eveneens een feit, dat zonder geheugen, zonder ervaring het heden ook niet kan bestaan, want het heden sluit de toekomst in en een heden zonder vooruitzichten is geheel doelloos. Ouderen en jongeren moeten samenwerken omdat de eersten de ervaring en de tweede de zin del' verbedding in grotere mate hezitten. Ouderen, die in hun geheugen geen prikkel tot handelen, geen waarschuwing of les \001' het tegenwoordige vinden maar het heschouwen als een vertrek vol bleke dromen, spookachtige vormen, waar zij lusteloze uren van droefheid en herouw doorbrengen en waar uit zij krachteloos, vermoeid en onbekwaam lol handelen te voorschijn komen, zijn weliswaar niet de gedroomde medewerkers voor de jeugd... Immers, zulke mensen leven in hel verleden, niet in het heden of de toekomst. Zij leven daarin niet om een of andere les te

1

(c) (c) Liberaal Liberaal Archief Archief -- Kramersplein Kramersplein 23 23 -- 9000 9000 Gent Gent •

lS1e

DE TIJD

• •

de 0111 voorwaarts Ie gaan, gelijk een grote tovenaar, de lucht vcrvullend met gezichten en l'gluidcn die droombeelden schenen, maar niet lcmin dl' gC('st der mensen tot denken en zijn handen tot werken aanspoorden.

Ieren maar om zichzelf nog eens te vcrgasten op d~ inademing van de vervluchtigde g~'lln'n, die als narcotische kruiden de vermogens vcrdoven en bedwelmen en ze ongeschikt maken voor de levensarbeid.

En wanner wij zo uit de schat der hermneringen de wijsheid van hl'! vcrleden ophalen, dringt dl' verheelding ons altijd voorwaarts: zij is de prikkel dil' he\"l'l'!t; nie-t zitten, niet slaan, maar gaan!

:\IPn moe! verbeelding hchhcn, maar deze mus niet onucbrcidcld zijn en moet toch op e rvaring berusten. Zulke verheelding is dl' groot" sI<' v~~n alk vermogens, de scheppende kracht. de macht van de visie; waardoor dl' dinecu eerst gezien en dan werkelijk W'llwakt worden. Zij zag de grootste houwwerken der. wereld eCI" non ecu steen uit de groeve was gehouwen. :\Jaar o~k hie-r mag dl' ondervinding niet uithlij ven, zoals duiddijk uit hel volgende voorbeeld zal hl ijk cu. Wanneer dl' Spanjam-den in 1;")21 Mexico OYl'rWOIl!H'1lhadden, waren zij verwondcrd hier zulke reusachtige tempels t(' vinden. Deze werden echter lot op de grond afgehroken, alleen dl' onderhouw hlcof heslaan en hierop werden dan ni eu we hou we-n opgct rokken, meesterwerken voor die lijd, waarhij dl' verbeelding vrij spel had gevierd. Zij moesten echte!' weldra ondervinden dat hierhij de erva ring der Azteken, de inheemse hcvolk ing, ontbroken had, want bij de eerste aardschommelingen iets wat daar meel' voorkomt. storten al d('~(' gebouwen in puin, Lot daar waar dl' overgebleven, oude grondvesten gl'hle\"l'l1 waren. De Aztckun hadden namelijk de ge\nlonll' hun grote steenblokken zo te houwen, dat zij in elkaar schoven en pasten. Hierhij werd aan weinig of geen metselwerk gedaan, de cn o steen paste in de voegen van do vorige' r-n dil waarborgde de stevigheid.

HeL geheugen werkt met min of meer gemak en hangt nutuurlijk af van dl' individuele hegaafdheid als grondslag, maar ook van zekere physiologischo ('11 psychologische' voor waarden. Het psychologische en hel pliysiologische zijn innig met dkaar vcrhonden. De gl'estesgedragingcll, zowel als die van ons lichaam zijn onafscheidbaar met elkaar verbonde-n. Dl' geestl'sgedragingen, zowel als die van ons lichaam zijn onafscheidelijk gedurende ons leven. liet zel1uwstelsel en de hersenen, lu-cl in het bijzonder, liggen ten grondslag hieraan. Elke ontsteltenis van het gestel benadeelt de werking der hersenen en bijgevolg ook het gl'heugen. Een goede algemene gezondheidstoestand, een ongcrr-md« ademhaling, een regelmatige bloedsomloop, welgestelde organen, hcvor dcrcn inll'gen
h

.

h

•

De verheelding heeft ook muziek gehoord. dil' de vaardigheid van de toonkunstenaar tevergeefs getracht heeft weer te geven, en schoonheidsvormen gezien, waarvan de grootste kunstwerken slechts de schaduw zijn. Haar visies hebben de wetenschap tpt haar grootste ontdekkingen gebracht, daar zij met reuzenstappen de langzame gang van de rede voorging. Zij heeft de veldslag beraamd en de overwinning VOor de grote veldheer verzekerd. alvorens nog de eerste slag gevallen was. Zij heeft elke stap voorwaarts, die het menselijk geslacht ooit gedaan heeft, vooruit gezien en in levende kleuren het beeld voor de ,ogen va n de ziener geschilderd, die, na het gezien te hel>" hen, de mensen aanzette om het tot werkelijkheid te maken. Zij heeft voor de dageraad van ons geslacht daar gestaan, 'ons toewenken-

Daarentegen zullen vermoeidheid, zenuw" nchtighcid, ziekte, hckommernissen, het lijden onder alle vormen, ondervoeding, bedorven lucht, te hogl' of te lage temperatuur, de werking van het geheugen belemmeren. Het moment, het uur van dl' dag schijnt ook wel wat invloed te hebben en zo zal de ene persoon heel wat gemakkelijker zijn herinneringen 's morgens kunnen opwekken, nieuwe studies maken en zo meer, terwijl dit bij de anrlerc in de avonduren zal voorkomen. Maal' hij allen is hel hr'gin van de namiddag steeds minder gepast en dit is toe te schrijven aan het feit dat de beweeglijke. witte bloedcellen zich na het eten naar de darmen begeven om hier dl' vl'l- en eiwitstoff'en op te nemen en hen IIHar hun bestemming te brengen. Daardoor gevoelen wij ons ook wnt slaperig op dat ogenhlik. A. Van den Crustee.


10

,

Parochiale ontboezemingen

Wij lazen ... een Parochiekrantje De herder

spreekt

Een flink wapen in handen van fanatieke en weinig-scrupuleuze pastoorkens is ongetwijfeld hun parochieblaadje dat zij - onder het mom van een soort «kalender van het godsdienstig leven», waarin de gelovige de regeling der erediensten, enz. kan terugvinden - bij veel mensen weten binnen te krijgen. De meesten dier parochiekrantjes zijn niet meer dan een politiek wapen. Wij denken aan die bepaalde artikels, waarin van de «officiële pestholen en corruptiekoten» werd gewaagd, in verband met de schoolstrijd, en aan die «onwaardige ouders die hun kinderen naar officile scholen durven sturen» ... Eén ding is er nochtans dat er over 't algemeen hapert aan die parochiale hlaadjcs, en dat is hun doeltreffendheid als politiek wapen problematisch maakt; namelijk de capaciteiten (vergeef ons het cuf'orisme) der opstellersf sic) , wier bekrompen fanatisme maar al te dikwijls hun gebrek aan bekwaamheid moet verhelen. FOEI ! Zo treffen wij bijvoorbeeld in hel Borgerhoutse parochieblaadje herhaaldelijk indrukwekkende artikelen aan van de hand van een zeker «Sinjoorkc». Nu zijn er twee mogelijkheden: ofwel gaat achter die fijnzinnige schuilnaam werkelijk een sinjoorKE schuil, en aan de hand van wat hij schrijft valt het niet moeilijk zich hem voor te stellen met een net slabbetje om; ofwel is het de pastoor zelf, die om begrijpelijke redenen dit liefst niet aan de grote klok gehangen ziet. In het laatste geval, vrezen wij dat de hrave herder, die toch zo'n vergeefse moeite doet om een geslaagde na-aping van Guarcschi's Don Camillo te creëren, «de mol» in zijn brein heeft... Maar kom, ter zake! Eén ding vinden wij bij uitstek lofwaardig in Sinjoork c's geschrijf: zijn overklaarbare openhartigheid, die vooral tot uiting kwam in een «vlammend» artikel, getiteld «Stedenschoon». Welk vindi ngrijk hersenkronkeltje sinjoorkc-pastoor (?) er toe bracht zijn onderwerp (film-adverlenties)in verband te brengen met de titel, die op zichzelf een studie waard is, waarin wij ons echter niet gaan verdiepen. Hij schrijft letterlijk het volgende: « Het loopt met de huidige [ilm pnbliciteit werkelijk de spuigaten uit. zowel voor wat bptreft vele lanceerbladen als (ie qrot« qeoelplok-

ZIJn kudde

•

toe ...

katen. (Tussen haakjes: laat u geen appelen voor citroenen verkopen. Want. vele filmplakkaten liegen en overdrijven. Het gebeurt herhaaldelijkdat el' van de gewaagde toneeltjes en toiletten en houdingen in de film zelf absoluut niets te vinden is.») Foei, sinjoorke, seffens gaan uw parochianen nog denken dat gij zo ondeugend geweest zijt... ? L

,

Maar toch vinden wij het schoon, hoor sinjoorkc, dat gij - uw brave pappenheimers kennend waarschijnlijk - hun de goeie raad geeft zich «geen appelen voor citroenen te laten verkopen»! Al is men dan zelf beetgenomen, dat is nog geen reden om ook anderen ... IIt, Sinjoorkc ? ONBESCHAAMDE VREKKEN ! Dat de brave parochie van Borgerhout janhagel, vrekken en schaamtelozen bevat zie dat zouden wij nooit hebben durven beweren ! Te zeggen dat wij er een flauw vermoeden van hadden, tot daartoe, maar dat zo maar vlakaf zeggen, dat vonden wij te kras. Nu, sinjoorke deed het wél. Hij deed het, geven wij toe, in zeer bij gekozen bewoordingen, die geenszins het parochiaal blad ontsierden. Want... sinjoorke heeft zich kwaad gemaakt Bedenkend dat zijn dierbare parochianen het aandurven geldschalen, offerblokken, «stoeltjeszetster», bijzondere schooibakjes en alle andere geldinzamelingsvoorwerpen te vullen met geldstukken beneden de waarde van 1 frank (<

11

«

QUO VADIS »...

De Handen uit de Mouwen

, •

De toestand eist DADEN Reeds van dag waarop de huidige regeringscoalitie van wal stak en, tot groeiende ontsteltenis van de oppositie, punt voor punt van haar prachtig programma verwezenlijkte, speculeert de CVP op de - louter imaginaire mogelijkheid van een barst in het ·hechte gebouw van die liberaal-socialistische samenwerking. Op ontelbare manieren, die slechts het jezuitisme gemeen hadden, heeft zij gepoogd tweedracht te zaaien, en de liberalen tegen hun regeringspartners uit te spelen. Vergeefs tot nog toe. Waar ieder ander reeds lang alle Illusies op dit gebied zou hebben laten varen, houden de katholieken er aan vast als bloedzuigers. In een sinterklaas-artikel, «Liberalen bang voor Branden», wierp op :) December jl, de «Antwerpse Gids» nogmaals een balletje op in dit verband. Handig stellen zij het voor alsof het reeds zover was! MAAR ZIJ VERGISSEN ZICH DEERLIJK! «De gematigde liberalen», aldus de Antwerpse Gids, «zijn bang als de dood voor nieuwe verkiezingen, en stemmen heel hun nouding daar op af. Walmeer de socialisten in de regering wat al te veel herrie schoppen, dan zullen zij, liberalen, de gebroken potten betalen: hun kiezers zullen hun nooit vergeven dat zij de socialistische herrie mogelijk hebben gemaakt!» Wat een huichelachtig jezuitisme spreekt er uit die woorden! Laten wij echter twee dingen zeggen: in de eerste plaats vormen die «ge matigde liberalen» van de Antwerpse Gids een zéér kleine partij-minderheid, en in de tweede plaats maakt de liberale jeugd er geen deel van uit! Gedaan met de halfslachtigheid in onze rangen, gedaan met de futloosheid, gedaan

ook en vooral met de dee'moedige volgzaamheid! , ,De liberale jeugd heeft zich tot doel .ge~ sleld, DAAD\VEHKELIJK te ijveren voor haar idealen, de liberale partij nieuwe bloei te schenken, haar terug op te werken tot wat zij CE\VEEST is: een VOL\VAARDIGE PARTIJ! Harde woorden? :\üsschien, doch WARE woorden. Waaruun dankt de socialistische partij haar bloei? Aan een reeks actieve jeuadhewegingen, aan jonge' krachten, die VECHTE~ voor hun idealen. VoO!' de CVP geldt hetzelfde. Thans heeft zich in de liberale rangen de jeugd een weg gebaand: zij dien t hem te blijven volgen, koste wat het kost. Het is de énigl, manier om een «zieltogende partij», zoals onze te genstrevers het reeds durven uitdrukken, nieuw leven in te blazen. Maar laat het niet hij slogans blijven, laat het zich in godsnaam niet beperken tot hoogdravende volzinnen op hijeenkomsten en vergaderingen, neen, laat het tot DADEN komen. Onze partij heeft machtige dagen gekend. Zij kan bogen op een groots verleden, roemrijker dan dat van gelijk welke andere partij. Goed, dat weten wij allen. Velen onder ons weten dit zelfs TE goed, en vergenoegen er zich mee te pronken met de roem, verworven door anderen. Door mensen die ervoor hebben gevochten. En gevochten in omstandigheden, waarvan wij ons thans geen voorstelling meer kunnen rnaken. Maar ~U IS HET AAN ONS! Wij jongeren,dienen EEN TOEKO::vrST TE SCHEPPEN! En net als die anderen, voor ons, zullen ook wij daarvoor moeten strijden. Maar laat ons dat dan niet uitstellen, en vanaf nu de handen uit de mOUWCllsteken. EUl//1.

Ledec lid aan de 9?-a1itij cijn alicmnement o-p

« VRIJ »

,

.,


12

Boekbespreking

De Gesel van het Hakenkruis DE GESEL VAN HET HAKENKHUIS, dool' Lord Russell o] Liverpool, uiiqegegeven te Amsterdam bij De Bezige Bij (oorspronkelijke titel «The S(,011rqf' 0/ fhe Swastika). Toen Lord Russel of Liverpool onlangs zijn eerste hoek «De Gesel van het Hakenlu:uis» wilde publiceren werd hij door zijn oversten voor de keus gesteld de uitgave achterwcgc te laten of zijn ontslag te nemen in de magistratuur van GrootBr-ittanië, waarin hij een hoge plaats bezet. Hij aarzelde geen ogenblik, en nam on tslag, daarbij een jaarinkomen van ongeveer :iOO.OOO fr. opgevend! De Conservatieve regering van Groot Brittanië, verweet aan de conservatieve edelman die Lord Hussell of Liverpool is, een ongelegen hoek te willen uitgeven. Dit een ongelegen boek? Het is de korte geschiedenis van de oorlogsmisdaden der ;\ azi's, «Twaalf millioen moorden vonden plaats», schrijft Lord Russel, iIJ een tijd toen de wereld gewikkeld was in strijd, moord en plotselinge dood; misschien komt het hierdoor dat de monsterlijkheld van al deze gruweldaden nooit in volle omvang tot ons is doorgedrongen en dut zij zo spoedig zijn vergeten», monsterlijkheid waarvan Sir Winston Churchill op 19 April 194;) verklaarde : «Er bestaan geen woorden om het afgrijzen weer te geven dat men bij het vernemen van deze monsterlijke misdaden voelt.» Lord Hussel of Liverpool was de aangewezen man om dit rekwisitorium op te stellen. \Vant in September 1945 werd hij plaatsvervangend advocaat van de Britse opperbevel-

mnZ-3NHn3(]

. hebher in Duitsland en diens rechtkundig adviseur hij de berechtiging der Duitse oorlogsmisdadigers. Toen hij in 1951 naar Groot-Brittannië terugkeerde begon hij aan het opstellen van zijn zo vlug vermaard geworden hoek, dat hij als een gewetensvol en gedocumenteerd verslag aanzag van het weergaloze misdadigersysteem der nazi's, waarvan hij vreesde dat het ongedocumenteerd in de vergeethoek zou qeraken. Daarom noemen sommigen zijn hoek ougelegen, omdat het een overwogen aanslag op de positie van het nieuwe Duitsland zou zijn. Maar zij die zulks beweren, vergeten dat niets bcdr icgelijkor en gevaarlijker is dan doelbewust de ogen te sluiten \'001' het verleden. Wij kunnen integendeel, dit hoek warm aanbevelen, bizonder aan de jeugd. Het misdaden systeem was niet eigen aan het Duitse volk, het was eigen aan een regiem, aan het dictatoriaal regiem. Het was en is eigen aan elke dictatuur. Op 10 Mei 1H10 wist onze jeugd niet waarom zij vocht. Had zij maar het tiende deel geweten van wat het hoek van Lord Russel bevat, de toekomst van Europa ware wellicht anders geweest. Thans wordt een nieuwe generatie tot legerdienst opgeroepen. Het volstaat niet haar een goede uitrusting te geven, men moet haar haar ook een goede moreel geven, men moet haar doen begrijpen waarom zij haar legerdienst vervult. Het beste wat men hierover kan zeggen is, dat zij geroepen is desgevallend zich zelf en al diegene die haar lief zijn te verdedigen tegen dwalingen waarvan «De Gesel van het Hakenkruis» een duidelijk voorbeeld geeft.

90~ 'NVV'>lONO(]

3(]nO

: Uf!JII3S JO LO'90'6E : JJ99UOj919.1

N3:DNIN3:'1 - N3:.L3:IG3:'H)I - N3:)I3:H.LOdAH anv - J..'HOdSNV'H.L - O.LOW - O.L!lV - N3:'1'1VA3:DNO - .L3:M. - GNV'H8: - N3:A3:'1 : ~upallaZ.IaAanv

'NVW>lVA

U99 f!q

WOJ88p n JJ9119ZJ9A -

'>lVA

U99 S! u9Je1l9ZJ9A 'N3(]N3IHA


13

,

BIJ DE JAARWISSELING

MINDER

SCHROOM

•

Plaats voor de moedigen Graaz maak ik van deze rubriek in «Vrij» gebruik'" om, bij gelegenheid van de jaarwisseling, allereerst aan al onze medestanders het a llerbcste te wensen voor 1955! Mogen de jongeren tijdens het pas begonnen jaar nog aan daadkracht, geestdrift en ondernemingsgeest bijwinnen. Mogen de ouderen met dezelfde trouwen dezelfde overgave waarmede ze reeds zolang onze partij steunen ook in 1955 achter het blauwe vaandel staan. Dat de drang naar samenwerking en eensgezindheid het winn« op de geest van afbraak en ontmoediging. Dat vooral de durvers, de ondernemenden en de moedigen in 19;");)mogen -op de voorgrond treden. Hun geboortedatum speelt geen rol! De frisheid van hun geest en de gespierdheid van hun actie wezen de énige maatstaven voor onze waardering!

*•* Want zoals in 1954 zullen wij tijdens de komende maanden slechts strijd en hard laheul' te verwerken krijgen. En waarom niet ? Nooit werden onze idea1en verwezenlijkt door lankmoedigen en h»deesden, Steeds stonden onze vaandeldragers, in dagen van vooruitgang en verovering, vooraan in de branding. Het waarachtig liberaal ideaal heeft men nooit gediend vanuit een zetel. Onze liberale opvattingen verwezenlijken vergt een lang en moeilijk werk. Niets maakt ons meer ontstemd dan de bijna misdadige onbezorgdheid van diegenen die menen dat, als men maar eenmaal zijn doelvhecft gesteld, de last en de moeite overbodig worden. Natuurlijk hoeven wij allereerst duidelijk te weten \V AT we eigenlijk wel willen. Maar eens zover, dan begint de eigenlijke taak pas.

*** Wat willen

wij?

Onze Britse geestesverwanten hebhen het in hun partijprogramma, dat internationaal zou kunnen zijn, aldus geformuleerd: «I)« liberale partij streeft naar de 'opbouw van een liberaal gemenebest, waarin ieder burger vrij-

heid, eigendom en zekerheid zal bezitten en niemand gekn,echt zal worden door armoede, onwetendheid of werkloosheid. Haar eerste zorq is J)IE voor de rechten en m(~rJCliikhe(~en van de indioiduele mens, en op ieder qebied plaatst zij de vrijheid vooraan. » Klaarder, bondiger en eenvoudiger zal men het moeilijk kunnen zeggen. Maar opdat iedereen het goed zou weten. herhalen we nogmaals«cn op ieder !fl'bied plaatsen wij de vrijheid vooraan»! Want bovenal komt het daar op aan.Daardoor verwerven wij juist onze zelfstandigheid én ten opzichte van de socialisten én ten overstaan van de christen-democraten. O. we weten het wel! Wanneer anderen TT horen' verklaren dat U streeft naar eigendom, sociale zekerheid, dat TT de gevolgen van armoede en werkloosheid wil bestrijden. da Tl antwoorden :zij U zeker: maar dat wine'.1 ioii toch ook! Maar dan hoeft U er telkens die alles beheersende slotzin aan toe te voerren : «en Of) ieder gebied nlaaisen wij de uriiheid nooraan», Hier ligt immers de onovcrbruubaro kloof die ons scheidt van socialisme en christen-democratie. Deze kloof tussen liberalen en socialisten ligt vooral op het economische te;rein. Tussen liberalen en christen-democraten ligt ze veeleer op qeestelijk plan. . .. En het is g(\ed dat we dit openlijk zeggen. Opdat eenieder goed :zou weten 'VAT ons nu juist van «de anderen» doet verschillen. . Want, zoals de Nederlandse ant i-rcvolutionnair Groen van Prinsteren het destijds zei. in onze ze lfsiandioheid, in onze beoinselnast heid, ligt onze krachi»

***

Wat de dood brengt. Deze beginselvastheid heeft niets te maken met verstarring. Zij vereist slechts één enkei onvergankelijk, onbetwist element : d~ eerbied voor de persoonlijke vrijheid. Om die te vrijwaren zijn wij bereid en moeten wij bereid zijn onze houdingen voortdurend aan te passen. (Vervolg

bladz, 14)


Bescherming tegen de Atoombo~ \Varmeer we even nadenken over de bombardementen welke gedurende de laatste maan den van de voorbije wereldoorlog werden uitgevoerd door de onderscheiden oorlogvoerende mogendheden, dan stellen we de angstwckkerr de ontwikkeling vast die steeds sterker werd doorgevoerd op gebied van vernielingstuigen. Hierbij vermelden we: het massaal aanwenden van brandbommen, de brisantbom, tot een gewicht van 10 Ton, en de verraderlijke V-wa-

MINDER

SCHROOM

De Italiaanse acteur Max Salvadori bepaalde onze houding in zijn boek: «Problemê di Liberta» aldus : «Wanneer economische groei door beperkende maatregelen en reglementen werd belcrncord, hebben de liberalen de afschaffing en intrekking ervan gevraagd. Wanneer ongebreidelde economische krachten op onverantwoordelijke wijze zijn tewerk gegaan en de vrijheid van arbeiders en verbruikers in gevaar hebhen gebracht, dan heeft het liberalisme de invoering van contrOles geëist. Wanneer de naties bezet waren was het liberalisme nationalistisch gezind.Wanneer naties de vrijheid van de anderen bedreisrdcn, dan was het liberalisme internationalistisch. Wanneer de kerken verdrukten dan is het liberalisme er tegen gekant geweest. Wanneer zij worden verdrukt dan staat het aan hun zijde. Op zulke wijze, besluit Salvadori, is het liberalisme de blijvende revolutie, revolutie van blijvende aard in de schoot van instellingen welke niet mochten of mogen veranderen, daar hun furietie er in bestaat de voortlevinq der revolutie te waarborgen en stagnatie te voorkomen, hetgeen de dood met zich brengt».

***

pens. Van al die soorten hebben '«;lier de uitwerking kunnen nagaan. Het einde van het conflict bracht ons het nog meer ontstellend bericht over de eerste twee ontploffingen van de atoombom. De eerste versies over de uitwerking ervan schenen erop te wijzen dat hel mensdom zijn einde naderde. Doch een meer bezonnen studie over de werkelijke waarde van dat nieuwe wapen heeft aangetoond dat, hoe verschrikkelijk het ook is, er een tegenwa-

DE JONGEREN Met nadruk hebben wij het revolufionnaire iu het liberalisme willen belichten . .Juist opdat het de jongeren, die steeds een zwak hebben gehad en zullen blijven hebben voor het onbekende dat iedere vorm van revolutie in zich draagt, zou opvallen hoe boeiend een doorleefd liberalisme voor onze jeugd kan zijn. De jeugd, die zich meer en meer ontgoocheld van het socialisme afwendt en, als de immer zoekend, uitkijkt naar een .nieuw, begeesterend element. Mr. Oud, de bezielende leider van de Nederlandse liberalen, merkte onlangs op dat bet

(Vervolg

van bladz. 13)

altijd een generatie duurt voor nieuwe ideeën tot alle lagen der ma atschappij zijn doorgedrongen. Zij beginnen bij het intellect en dringen langzaam verder. In het hegin dezer eeuw begon het socialisme voet te krijgen onder de studenten. Zij zagen er een ideaal van gerechtigheid in en velen werden door dat ideaal gegrepen. Het jonge geslacht van thans ziet in het socialisme het ideaal niet vervuld. Het voelt zich aangetrokken tot een verjongd liberalisme. In Engeland zijn instituten, die 20 jaar geleden bolwerken van socialisme waren, nu citadels van liberalisme. Ook buiten de kring der studenten bloeit de liberale jongerenorganisatie. Het is het duidelijkste bewijs, dat het liberalisme geen aftandse zaak is, Voor wat onherroepelijk tot het verleden behoort loopt de jonge mens niet warm. En de ervaren Nederlandse voorman besluit: Zonder de ervaring der ouderen gaat het niet, maar zonder het «élan» der jongeren gaat het nog minder. De jongeren worden door het verleden minder geremd dan de ouderen. Zij komen gemakkelijker tot het nieuwe. Daarom is het goed dat de anderen naar hen luisteren. Maar het is nodig dat de jongeren aandacht geven aan hetgeen de ervaring der ouderen hun voorhoudt. Zo alleen kan de wisselwerking ontstaan die onontbeerlijk is op de weg naar de gestadi ge, vastberaden vooruitgang.

**

Ik heb gemeend deze bedenkingen bij de jaarwisseling, te mogen neerschrijven, nu wij ons allen, ouderen en jongeren, weer met moed en geestdrift aan het werk hebben gezet. F. GROOT.J.4NS, Yolksuerteqerunoordiçer, Nationaal Voorzitter der Liberale Jeugd.


15 pen kon worden gevonden, gezien de vernieling door de atoombom haar grenzen heeft De bescherming, ons tegenwapen, veronderstelt echter een grondige kennis van het soort wapen waarmede men wordt aangevallen. Gezien het hier een nieuw wapen geldt, schijnt het ons logisch U een kort overzicht te geven over de aanvalsvormen die bij een atoomhom kunnen gebruikt worden en over de gevolgen van de ontploffing.

'-

1. DE AAANVALSVORl\fEN VAN EEN A. BOM We kunnen ze onderverdelen 1) de luchtontploffing, 2) de grondontploffing, 3) de ontploffing onder water.

in :3 soorten-i"

A. De Luchtout plof fing. Hierbij moeten wij een onderscheid maken tussen de ontploffing der atoombom op een grote hoogte _:- van meer dan 700 meter _. en deze op kleine hoogte, rond 150 meter hoven de aardoppervlakte. U i t proeven welke tot op lu-den werden gedaan, is gebleken dat de ontploffing op grote hoogte, de beste resultaten afwerpt, te weten de verwoesting van een uitgestrekte zone, en terzelfdertijd een zeer groot aantal slachtoffers. Daarom schijnt deze aanvalsmethode ook het meest aandacht op te eisen, zowel voor de aanvallers als voor diegene die er zich tegen willen beschermen. Bij bijna al de ontploffingen die tot op heden werden veroorzaakt, vinden we het kenmerkend beeld weer van het onmiddellijk gevolg der Iuchtverulaatsinn. T"'rijke foto's hiervan zijn in de dagbladen gereproduceerd en geven ons een idee van de enorme stof- en rookwolk, welke zeer snel opstijgt en waarvan het bovenste gedeelte, in de dunne luchtlagen, ons aan de vorm van een paddestoel herinnert. De kenmerken van een ontploffing op lage hoogte zijn ongeveer dezelfde. Enkel een klein verschil ligt in het feit dat de stof- en rookwolk meer gecondenseerd zal zijn en zich verder in bolvorm verspreidt. Het gevaar voort de rechtstreekse bestraling alsmede de luchtverplaatsing bestrijkt een veel kleinere oppervlakte, doch is sterker in de getroffen zone. B. De Grondonlploffing. Deze aanvalsvorm kunnen we best vergelijken met de uitwerking van een zeer sterke brisant- en brandbom. Uitzond erin a dient alleen gemaakt voor de radioactieve ~iof die met massale hoeveelheden wordt opgeworpen en verspreidt. ' De omgeving van het 0 punt (1) zal praktisch totaal vernield zijn door verpulvering en het smelten van al de materialen. Evenwel zal

de uitgestrektheid der vernielde zone en bijgevolg ook het aantal slachtoffers minder groot zijn dan bij de luchtontploffing. C. De ontploffing

onder water. De ontploffing onder water werpt 'n enorme watermassa van 700 m, diameter omhoog. Wanneer deze neervalt vormt ze onderaan er-n golf van 300 m. die zich zeer snel omzet in een dampwolk en zich vlug vernlaatst zodat ze na enkele minuten een zone van verschillende kilometers bestrijkt. Het grote gevaar van deze wolk is de radioactiviteit. Il. DE VERSCHILLEXDE GEVOLGEN VAN EEN ATOOMOXTPLOFFING. A. Mechanische effecten. De geweldige hocveelheid energie voortgehracht door de ontploffing van de atoombom is grotendeels overgedragen op de lucht. De hitte van oe ontploff'inn hrenut oe lucht plots op zulke hoge temperatuur dal het volume van de lucht vcr-dnizr-ndvoudind wordt waardoor een zeer sterke drukking ontstaa t die zich verspreidt onder vorm van wind. Deze luchtdrukgolf breidt zich zeer snel uit en schept een wijd uitgestrekte vernielde zone. De onmiddellijke gevolgen van dl' 1uehtdruk op het lichaam zijn niet van zulke ernstige aard als men het zou vermoeden, inwcndi-tc letsels zijn zelfs raar. De meeste verwondingen wor-den veroorzaakt door het puin (glasscherven, steen. hout. ijzer .enz.) dat weggeslingerd wordt. Tol on 3.200 m. kunnen zeer zware verwondingen ongelopen worden en zelfs tot 7.000 m. zullen personen gekwetst zijn. Naarmate men zich van punt 0 vcrwiid crt neemt de schade af. Als schade welke aan de gebouwen wordt aangericht kunnen we voor de nominale (2) atoombom de volgende afstanden als maatstaf nemen: tot 800 m.: volledig vernield. 800 tot 1.600 m.: zeer zware bcschn diuiugo n. praktisch onherstelbaar. 1600 tot 2400 m.: zeer erge beschadiging, vereisen zware herstellingswerken. 2400 tot 4000 m.: minder erge, na lichte herstellingen terug bewoonbaar. H)OO tot 12.000 m.: lichte beschadiging. (Wordt ueroolqd ), F. Remenesen. (1) Men noemt plint 0 het punt aan de oppervlakte dat bij Luchiontplofiinq vertikaal onder het ontploffingspzwt is gelegen. Bi} qrondoniplotting is dit het inslaqpuni, Al de ~fslanden worden oanuit dit plint berekend.


16

MEDEDELINGEN De aanducht van de krinqe.n wordt er nogmaals op qeuestiqd, dal in ons blad de nodioe plaats ter beschikking wordt gesteld noor aankondiqinqe n en verslagen uan [ees!« 11. ooor-

draeliten. optocht en, ('1/:::. De artikels, die in deze ril briek morde Tl 0 jJgenomen, moeten qezon: del/ urord en (/(/1/ het adres: G. "AV AI,PHEIIl. J)orpsll'((((t R8. Ku pellcn.

FEDER ATI E::\ IE UWS Tentoonstelling over dl' Geschiedenis van hel Liberalisme in het Arrondissement Antwerpen, Van \\T(I('!Jsdag, 2G Januari, tol on met Zondag, ~O Junuari Hl;,);), richt onze Ferll'l'ntil' ('t'n belangrijke tentoonstelling in. dil' zal doorgnan in het lokaal «Libc rutor», Komr-dir-plnn ts, lï, te AntWl'l'pen (ingang Ketelstraat). Talrijke dokumcnten, folo's en kunstwerken zullen hpl liberalo leven in herinnering oproepen.

L. J. W. -- BOOM Op Zalcrdag, 2H Januari 1\);");) te 21 uur, gaal het jaarlijks «GECZE~BAL» door in de salons van het Hotel «De Scheepvaart», Leopo ldstraat \J, te Boom. Orkest: Thc Melodians. Het aantal plaatsen \"001' dit privé-bal is l.rpcrk t. Iksel"\T(T daarom van heden af uw tafels hij Suzuuno Hellemans. Antwerpsestraat ;")7, Boom, tel. 78.07.17 of in het Hotel «1)(' Scheepvaart», tel. 78.01.;")8. Wiu deze hals van vroeger keut, zal dat heslist niet willen missen; zij welen immers dat het er zcr-r leutig toegaat I Daarom, een goede raad: ,\ILEX XAAR HET GEUZEN RAL TE BOOM! KAPELLEN Op Zaterdag, 18 December 1!);)1 ging het tweede Bal van de Burgemeester door in de feeslzaal «Concordia», prachtig versierd in het leken van hel toen naderend Kerstfeest, met fris dennengroen en talloze kleurige linten, waardoor het geheel l'l'n sprookjesachtig uitzicht verkreeg. DI' opbrengst van dit feest zou weer aan licfrln digo doeleinden hosteed worden. Daar dl' svm pa thir-ke liberale voorman I. Vuu den Bcruh aan het hoofd vun Kapellen slaat, liet het ook W'l'\] twijfel, dat. buiten tal van vooraanstaande inuezctencu van deze wak kerrucmceute o n omgeving al de ncrl'lrouwen .... ~ ;:-" van de Liberale Par! ij en dan vooral de jeugd, daar in groten getale aanwezig waren. Het uitstekende orkest en de verzorgde attrukties, alsook do diverse hars, zorgdvn er mede \'001', dat dit tweede hal een buitengewoon succes werd ('I! alles lua t het beste verhopen voor de komende herhalingen van dit feest, dat voortaan tot de traditie zal behoren. DE LEEUWKENS Op Zondag, ln December 1931, ri~~1tt? de Liberale Jeugdkring «De Leeuwkens» zrjn Jaarlijks Kerstfeest in. Een zeer verzorgd kabaretprogramma lipt verschillende jonge leden toe hun artistieke kwaliteiten naar voren te hren geIl. De nummertjes werden door de niet-spelellde leden en de aanwezige sympathisanten ten zeerste gesmaakt. X a de opvoering van de sketches en pantomimes had de trekking plaats van de tombola begiftigd met talrijke 'mooie prijzen, hetgeen de aanwezigen inspanning hield en verschillende onder hen tevreden stelde,

L. .J. W. -

A:\'"TWEHPEX

Zoals alk jaren heeft dl' L.J\\'-.\nlwerpen gezorgd voor de allerkleinston. Op Zondag, 12 December Hl;)!!, werd een feestje georganiseerd Voor de kinderen van de leden, in de zaal van de «Liherator». De kleintjes werden vergast op een poppenkastvertoning en een smakelijk vier-uurtje, waarna het hoogtepunt werd herr-ikt met dl' komst van de grote kindervr-iend, de Sint, die iedereen in een opgetogen stemming hrachl met speelgoed en versnaperingen. Het damescomité van L.J\\'-.\ntwerpen, dat volgens traditie de inrichting in handen had, heeft hier weer een prachtige prestatie geleverd en schoon werk verricht. Dl' kleintjes zullen deze dag weer lang geheugen e-n hunkeren ongetwijfeld reeds naar de maand Do cernher 1!);");-). LIBERTAS-JElTGD Zoals aangekondigd in het vorige nummer is de herkansingswedstrijd van de voethalploeg tegen «De Knapzak - Afdeling Kapellen» te Hoboken doorgegaan op 2G December 19;-)4. De match werd gewonnen dool' Kapellen met de skoor 1-4, In vergelijking met de eerste wedstrijd is de ploeg van Libertas er aanzienlijk op vooruitgegaan en alles laat voorzien, dat in de toekomst nog hetere resultaten zullen kunnen verkregen worden -, Tevens wordt steeds verder gegaan met de wekelijkse bijeenkomsten op Maandagavond in het lokaal «Liberator», waar tafeltennis en diverse binnenhuisspelen kunnen heoefend worden. Iedereen is welkom. Andere kringen kunnen steeds matches aanvragen. Men wende zich hiervoor tot de voorzitter: Leon Gondry, Hopland 1, Antwer pen.


Federatie van Vrijzinnige Mutualiteiten van de provincie Antwerpen LANGE

LOZANASTRAAT,229,

ilangetllefen Mutualiteit Mutualiteit

Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit: Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit: Mutualiteit:

Mutualiteit

Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit Mutualiteit

ANTWERPEN

Mutu.aliteiten

«Eigen Voorzorg» Schuttershofstraat, 13 ANTWERPEN «Ziekenkas der Liberale Vakbonden van Groot Antwerpen» Isabellalei,14 ANTWERPEN Bijkantoren te: Kioskplaats, 117 HOBOKEN 'I'urnhoutsebaan, 40 DEURNE Heirmanstraat, 80 MERKSEM Verhoevenlei, 84 BRASSCHAAT Mechelsesteenweg, 32 KONTICH Oudstrijderslaan, 33, LILLO Keyzerstraat, 93, ZANDVLIET : «De Toekomst» Plantijn Moretuslei, 110,ANTWERPEN : «Help U Zelve» Hoevelei, 29, AARTSELAAR : «Help U Zelve» Groenhofstraat, 25, BOOM «Hulp in Nood» Kapellensteenweg, 235, KALMPTHOUT : «Hulp in Nood» Hoevensebaan, 96, KAPELLEN : «Zorgen voor later» Hagedoornlei, 3, EDEGEM : «Hulp in Nood» Statiestraat, 89, GEEL «Help U Zelve» Provincialesteenweg, 5, HEMIKSEM «Edw. Pecher» Grote Markt, 26, HERENTALS Bijkantoren te Violetstraat, 9, MEERHOUT Nieryck, 33, GROBBENDONK Paterstraat, 201, TURNHOUT Bergstraat, 272, HEIST O/D BERG Statieplein, 272, MOL Raduinstraat, 9, OLEN Molenstraat, 10, HERENTHOUT Dorp, 262, BOISSCHOT Dorp, PULLE Kuiperstraat, 28, VOSSELAAR Molenstraat, WESTMEERBEEK Kapellebaan, 18, NIJL EN Dorp, ITEGEM Gomrnerijstraat. 2, SCHRIEK Grote Markt, 22, LIER «Helpt Elkander» BERLAAR Bijkantoren te BOECHOUT KONINGSHOOIKT HOVE MECHELEN Befferstraat, 37, «Edw. Pecher» BEERSEL Bijkantoren te PUTTE Jaak Blockxstraat, 5, MORTSEL : «Liberale Ziekenbond» NIEL Heideplaats, 14, : «Liberale Ziekenbeurs» Provo Steenweg, 162, SCHELLE : «Liberale Ziekenbeurs» Kloosterstraat, 2B, WILLEBROEK : «Liberale Ziekenbeurs» Oudaan, 12 ANTWERPEN : «Help U Zelve», Overwinningstraat, 97. WILLEBROEK : «Help U Zelve»


Brasserie .

Pie f 7iein

DE CONINCPLEIN gezelligheid

I

16 - ANTWERPEN !J..tmo~fee~ I

11

rrI.uziek I

Dan« I

Het Groot Vlaams Dagblad

De Nieuwe Gazet Korte Nieuwstraar.

28, Antwerpen

HUIS

-

Telefoon

32.05.05 - 32.37.58

MEIRE

Ste Kathelijnevest, ~, - A N T W E R PEN Telefoon: 33.27.87 Alle aehrijf- en rekenmachines NIEUW TWEEDEHANDS Herstellingen Onderhoud van alle bureelmachines

aUIlPJIBLIl1EU8BLEN

Bureelbenodigdheden DrukkerM

QU8T .lA.N88M8.

JtaobV •• t t Aa~

Tel. ; •.

REBUILT Huur Kopij werken

,e.•

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. Zevende Jaargang No 5. MAAN DElIJKSE UITGAVE

Recommend Documents