BRAMMETJE BAAS
BRAMMETJE BAAS Film en educatie… ... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het kader van Filmfestival MOOOV, ter gelegenheid van een workshop verzorgd door Jekino of van een film in de klas... Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen, daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen met kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op één filmterm.
Inhoudstafel Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Synopsis Technische kaart Voor je naar de film gaat Wie de film maakte_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Regisseur Anna van der Heide Scenarist Tamara Bos Acteur Coen van Overdam Na de film: Eerste reacties_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Reacties verzamelen Stellingenspel De personages_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Focus: Heeft Brammetje ADHD? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1. Wat is ADHD? 2. Heeft Brammetje ADHD? 3. Brammetje in zijn hoofd 4. Brammetje in zijn lichaam 5. Brammetje thuis 6. Brammetje op school 7. Werken rond ADHD in de klas 8. Centrum ZitStil Brammetje is creatief _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Beeldtaal: Op de set_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Fiche voor de leerlingen_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
www.jekino.be www.mooov.be www.lesseninhetdonker.be
Doelgroep BRAMMETJE BAAS: vanaf 6 jaar (eerste graad lager onderwijs)
Feedback op de filmfiche! We horen graag je reactie. Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn tegelijk een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.
2
4
6
8 10
18 19 25 26
Filmfiche Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
1
filmfiche
Nederland, 2012 Duur: 83 minuten Nederlands gesproken Met o.a.: Coen van Overdam (Brammetje), Katja Herbers (Mama), Tjebbo Gerritsma (Papa), Rene Groothof (Meester Vis) en Egbert Jan Weeber (Meester Mark).
Synopsis
http://www.jekino.be/brammetjebaas/
Brammetje Baas kan een heleboel dingen. Hij kan drummen op tafel, hoger springen dan papa en wel drie meisjes op de kar trekken. En hij heeft een plakboek waarin hij zijn favoriete uitvindingen verzamelt. Er is eigenlijk maar één ding dat Brammetje niet goed kan: stil zitten. Dat kan wel eens problemen geven, op school en thuis. Zeker als er weer een vaas met bloemen of een bord spaghetti aan diggelen gaat. “Ik word zo moe van die drukte in m’n hoofd,” zucht Bram soms.
BRAMMETJE BAAS werd bekroond als Beste Kinderfilm op het Amsterdamse Cinekid Festival.
Voor je naar de film gaat Voor de leerlingen is het leuk als ze vooraf de titel weten van de film die ze gaan bekijken. Vertel hen dat het gaat om BRAMMETJE BAAS, over een druk jongetje van 7 jaar dat naar school gaat – een vertrouwde situatie. Zien ze in de film verschillen of gelijkenissen met een schooldag in België? Brammetje gaat naar groep 3 – leg de kinderen uit dat dit vergelijkbaar is met ons 1ste leerjaar: je komt voor het eerst in een klas terecht, je mag er niet rondhollen, je leert er schrijven en rekenen,... Om hun nieuwsgierigheid te prikkelen kan je eventueel ook de officiële trailer (zie kader) van de film bekijken op www.filmfiches. be/?navigatieid=416 of op www.youtube.com. Nadien kan je enkele vragen stellen, bv.
BRAMMETJE BAAS is een positieve film met veel respect voor geduldige ouders en heel veel liefde voor een bijzonder kind. Want ook al is hij nog zo druk, het is moeilijk om niet dol te zijn op Brammetje!
>> Waarover denk je dat de film gaat? >> Ziet het er een leuke film uit?
Filmrelease in samenwerking met Centrum ZitStil (www.zitstil.be).
>> Maakt de trailer jou nieuwsgierig? Toont hij veel van wat er gebeurt in de film of blijft dat nog een geheim? >> Er bestaan een heleboel filmgenres. Kan je er enkele opnoemen? Weet je ook bij welk genre BRAMMETJE BAAS hoort? (familiefilm)
Technische kaart BRAMMETJE BAAS Regie: Anna van der Heide Scenario: Tamara Bos Productie: Bos Bros Camera: Jan Moeskops Muziek: Fons Merkies
>> Wie is volgens jou het hoofdpersonage?
>> Welke taal wordt er in de film gesproken? Kan je dat makkelijk verstaan? >> In welk land denk je dat de film zich afspeelt?
2
Een trailer Een filmtrailer is een promotieclip voor een film. Zo’n clip bundelt (meestal) korte fragmenten uit de film. Trailers worden in de bioscoop gedraaid voor de hoofdfilm begint. Ze moeten het publiek nieuwsgierig en enthousiast maken voor films die binnenkort in de zaal zullen draaien. Uit de trailer kan je meestal het filmgenre afleiden: gaat het om een romantische film, een thriller, een komedie,…?
De filmmakers maakten bewust de keuze om Brammetje geen diagnose mee te geven; het woord ADHD wordt in BRAMMETJE BAAS nergens gebruikt. Daarom raden wij aan om BRAMMETJE BAAS te presenteren als ‘een film over een druk jongetje’, maar het etiket ADHD niet op het hoofdpersonage te kleven. Zo nodig je elk kind uit om zich met Brammetje te identificeren.
3
WIE DE FILM MAAKTE
Regisseur Anna van der Heide BRAMMETJE BAAS is de eerste langspeelfilm van Anna van der Heide, die eerder ervaring opdeed als regieassistente en tv-regisseur. Ze schreef ook het scenario voor BRIEFGEHEIM, naar een boek van Jan Terlouw. Over BRAMMETJE BAAS zegt Anna van der Heide: “De film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen. BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit, maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilm!”
Scenarist Tamara Bos De Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken, maar werd vooral bekend als scenarist van kinderfilms. Zo schreef ze o.a. de scenario’s van MINOES, DOLFJE WEERWOLFJE en HET PAARD VAN SINTERKLAAS en werd daarvoor ook vaak bekroond. Tamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducent Burny Bos) schreef al zo’n 20 kinderboeken, waaronder ook enkele prentenboeken voor de allerkleinsten. Het gaat steeds om warme, fantasierijke verhalen over herkenbare thema’s, bekeken door de ogen van een kind. Ook BRAMMETJE BAAS is gebaseerd op het gelijknamige boek van Tamara Bos.
Acteur Coen van Overdam BRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteur Coen van Overdam. “Op de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen. Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren, de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen. Daarna werd haar stem weggehaald, zodat je enkel mijn stem hoort. Een script kreeg ik niet. Tijdens de zomeren herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar, waren er elke dag opnames. Telkens om zes uur ’s ochtends naar Amsterdam rijden… dat was wel vermoeiend.”
Regisseur Anna van der Heide en scenarist Tamara Bos.
4
Actrice Katja Herbers, Coen van Overdam en regisseur Anna van der Heide krijgen een prijs voor de 100.000ste bezoeker.
Coen van Overdam houdt van toneel en circus. Maar op de filmset amuseerde hij zich ook heel goed. Welke scène vond hij het leukste? “De broek van de meester naar beneden trekken! Eén keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken. Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen, al ben ik soms wel een klein beetje ondeugend.”
5
NA DE FILM: EERSTE REACTIES
Reacties verzamelen Vlak na de vertoning wil het publiek graag z’n eerste indrukken kwijt. Iedereen heeft nood aan een ontladingsmoment. Geef hen de kans om ‘stoom af te laten’. Enkele eenvoudige vragen kunnen daarbij helpen: >> Hoe kan je de film het best omschrijven? Vond je het verhaal grappig / droevig / griezelig / saai / spannend / ontroerend? Waarom? >> Kan je de film samenvatten in een 5-tal zinnen? (Onderscheid hoofd- en bijzaken.) >> Welke scène is jou het best bijgebleven? Waarom? >> Maakte de film je soms aan het lachen? Op welke momenten? >> Wat vond je van Brams uitvindingenboek? Zou je zelf ook zo’n boek willen maken? >> Waarom denk je dat Bram niet kan stilzitten? >> Loopt de film goed af? >> Zou je de film aanraden aan je vrienden en vriendinnen? Wie zou deze film volgens jou zeker eens moeten zien?
6
Stellingenspel Schrijf stellingen op het bord. Gaan de kinderen akkoord met de stelling? Waarom wel / niet? De leerlingen steken hun hand op als ze het eens zijn met de stelling. Probeer van alle leerlingen te bekomen dat ze hun eigen mening verwoorden en niet zomaar hun vriendjes nadoen. Het kan helpen om af te tellen: “één-twee-drie.” Zo moet iedereen tegelijk z’n hand opsteken en heb je minder kans op ‘afkijkers’. Vraag telkens aan enkele kinderen naar het ‘waarom’ van hun antwoord. Er zijn geen goede of foute antwoorden! Stellingen: >> Brammetje is een lastpak. >> Meester Vis is een boze meester. >> Brammetjes moeder zorgt heel slecht voor hem. >> Brammetje is dom. >> Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordt door meester Vis. >> Meester Vis doet zijn best om Brammetje te begrijpen. >> Brammetje doet opzettelijk alles fout.
7
de personages
Brammetje Baas Brammetje (7 jaar oud) is een creatief, leergierig jongetje met een hoofd boordevol vragen. In zijn schriftjes verzamelt hij zijn favoriete uitvindingen en leuke woorden en namen. Bram heeft een probleem: hij kan niet stilzitten. In de kleuterklas was dat niet zo erg, maar nu hij in groep 3 zit (1ste leerjaar) valt het opletten hem erg moeilijk. In de klas van meester Vis zorgt Bram voortdurend voor onrust. Hij wordt door de meester vaak gestraft, al begrijpt Brammetje niet altijd waarom.
Meester Vis Meester Vis zit al jaren in het vak: een leraar van de oude stempel met een voorkeur voor kinderen die braaf doen wat hen gevraagd wordt. Met hyperactieve of dromerige jongetjes zoals Brammetje kan hij niets aanvangen. Meester Vis ziet in Bram een kwajongen die hij moet temmen, maar zijn pogingen hebben een averechts effect. Meester Vis is geen kwaaie vent; een brave man, misschien een beetje te braaf… dat blijkt wanneer Brammetje bij hem thuis op bezoek gaat. Ondanks al zijn ervaring toont hij zich bereid om iets te leren van Meester Mark. In de slotbeelden zien we hoe hij zijn leerlingen door de klas laat hollen en springen!
Moeder Els Brammetje heeft een lieve, zorgzame moeder. Ze kent haar zoontje door en door. Ze weet dat Bram een heel actief jongetje is dat vaak dingen ‘fout’ doet, maar ze weet ook dat hij het niet met
8
Liselore Lusjes
opzet doet. Daarom wordt ze (bijna) nooit kwaad op hem. Ze begrijpt de klachten van meester Vis en vindt ook dat Brammetje moet leren luisteren, maar ze weet hoe moeilijk dat voor hem is. Wanneer Bram op school steeds ongelukkiger wordt, maakt ze zich ongerust. Ze weet niet hoe ze het probleem kan oplossen.
Liselore Lusjes is de favoriete leerling van meester Vis: een slim en braaf meisje. Maar eigenlijk vindt Liselore ongewone zaken heel interessant. Tegen Bram zegt ze: “Ik vond jou eerst maar een raar jongetje” maar daarom vindt ze hem net zo leuk. Liselore verlost hem van zijn losse tand en kijkt bewonderend wanneer hij een vlieg redt. Ze is Brams enige vriendinnetje. Ze steunt hem wanneer hij het moeilijk heeft. Ze is heel belangrijk voor Bram.
Vader Jaap Papa is dol op zijn zoon maar als Bram weer eens iets stuk maakt, wordt hij wel kwaad. Hij vindt dat mama veel te zacht is en vindt dat Bram wat harder aangepakt mag worden. Hij vindt ook dat Bram beter zijn best moet doen om te luisteren naar meester Vis.
Vragen over de personages: >> Geef voor elk personage enkele typische kenmerken. >> Welk personage vond jij het leukst? Waarom? >> Ken je nog andere films waarin jonge acteurs / actrices de hoofdrol spelen? >> Zou het moeilijk geweest zijn voor Coen van Overdam (Brammetje) om op zo’n jonge leeftijd zo’n grote rol te spelen? >> Heeft er iemand in de klas al eens geacteerd? Hoe vond je dit? Was het moeilijk om je in te leven in je rol?
Meester Mark Meester Mark, de jonge vervanger van meester Vis, merkt Brammetjes probleem meteen op. Hij probeert een oplossing te vinden. Bram vertrouwt hem zodanig dat hij zelfs aan meester Vis zijn excuses aanbiedt. Iedereen is zo tevreden over meester Mark dat hij op school mag blijven lesgeven, in een beurtrol met meester Vis.
9
FOCUS: HEEFT BRAMMETJE ADHD?
Om de ADHD problematiek zo correct mogelijk te schetsen, riepen we de hulp in van Centrum ZitStil, dat zich in België bezig houdt met alles wat met ADHD te maken heeft. ZitStil: “We vinden BRAMMETJE BAAS een waardevolle film, vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft. De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materie.” Wat heeft hen het meest getroffen in de film? “De manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen, waardoor steeds meer problemen zich opstapelen. Hij trekt zich terug, voelt zich schuldig… Dat gebeurt ook in de realiteit.”
1. Wat is ADHD? ADHD is een ontwikkelingsstoornis waardoor mensen zich hyperactief gedragen en zich moeilijk kunnen concentreren. Ze raken snel afgeleid door alle prikkels in hun omgeving (één vlieg in de klas volstaat om Brammetjes aandacht te trekken) en hebben het moeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goed einde te brengen. Ze zijn vaak beweeglijk, rusteloos en impulsief. Nadenken voor men iets zegt of doet, is een moeilijke opgave. Bij ADHD zien we twee probleemgebieden, die bij Brammetje duidelijk aanwezig zijn: >>
de aandachts- en organisatieproblemen.
>> het impulsieve / hyperactieve.
Iedereen herkent een ‘druk, lastig kind’ zoals Brammetje. Maar de onrust in zijn hoofd (“Ik word zo moe van m’n hoofd”) is veel minder zichtbaar voor de buitenwereld. >> ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder.
>> ADHD is geen ziekte maar een ontwikkelingsstoornis.
>> ADHD is geen modeverschijnsel. ZitStil werkt al 30 jaar rond ADHD; net zo lang als de term bestaat. Maar de beschrijvingen in de medische literatuur gaan terug tot de 18de eeuw. Het is dus geen typisch hedendaags fenomeen. Hoewel onze samenleving wel een invloed heeft. Opvoeding vraagt tijd,
10
ruimte en structuur en die biedt de huidige maatschappij niet altijd. De hoeveelheid prikkels die op ons afkomt, is groter dan ooit.
>> ADHD is erfelijk; het ‘zit in de familie’.
>> ADHD komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Of misschien valt het bij meisjes gewoon minder op: bij hen zit ADHD vaker ‘vanbinnen’; andere mensen hebben er minder last van, maar zij zelf des te meer.
>> ADHD is niet te genezen. Er bestaan wel medicijnen die je helpen om de stoornis onder controle te houden, maar die kunnen ingrijpende gevolgen hebben op je karakter.
>> Ook volwassenen kunnen ADHD hebben. Maar sommige kenmerken verminderen; soms lijkt het alsof de persoon ‘genezen’ is. Het overbeweeglijke, impulsieve gedrag verdwijnt vaak met de jaren. Maar het aandachtsen organisatieprobleem is veel koppiger. Er wordt beweerd dat 7 % van de kinderen en 3 % van de volwassenen ADHD heeft.
>> Kinderen met ADHD worden makkelijk getriggerd, net zoals Brammetje. Ze hebben weinig prikkels nodig om geïnteresseerd te geraken. Maar met hoogbegaafdheid heeft ADHD niets te maken, ook al zou je dat op basis van de film kunnen denken. >> Er zijn ook leuke kanten aan ADHD. ZitStil: “Kinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert. Noem het maar ‘prettig gestoord’. Ze zorgen voor ambiance, ze zijn creatief en vinden originele oplossingen voor problemen. Zoals Brammetje, die zijn huistaak maakt op de trampoline. Waarom niet?”
Toch wordt het woord ADHD nergens in de film gebruikt. Waarom niet?
>> Het is niet enkel een verhaal over ADHD, maar ook over de energie en leergierigheid van alle kinderen en over de manier waarop het onderwijs daarmee omgaat. Zo is het verhaal niet enkel herkenbaar voor kinderen met ADHD, maar voor alle kinderen die wel eens druk zijn en vol energie zitten. En geldt dat niet voor elk kind? Regisseur Anna van der Heijden: “We wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan, namelijk over authenticiteit en eigenheid. We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeem.”
Meer algemene info over ADHD op www.filmfiches.be – zoek BRAMMETJE BAAS 5.
2. Heeft Brammetje ADHD? Al in de eerste scènes krijgen we een idee hoe het er aan toegaat in Brammetjes hoofd: vanaf het moment dat hij zijn ogen opent, stort hij zich vol overgave in het leven: “Goedemorgen wereld, ik ben Brammetje. Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook niet.” Er gaat een vaas aan diggelen en moeders haar zit vast in de stofzuigerslang. Meteen wordt duidelijk dat Brammetje voor ontzettend veel drukte zorgt.
>> De term ADHD wordt vandaag erg snel gebruikt. Centrum ZitStil: “De diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is. Wie de klas op stelten zet, heeft meteen ADHD. Vroeger moest ZitStil mensen overtuigen dat ADHD echt bestond, tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHD.”
11
“Tegenwoordig heeft elk kind wel iets; als het geen ADHD is, dan is het wel iets anders.” Zo denken veel mensen er over. “Als ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen, zou het rap opgelost zijn.” Of zoals de directrice zegt wanneer mama Brammetje ‘een eigenzinnig en bijzonder jongetje’ noemt. “Als ik van elke ouder die dat van z’n kind vindt een euro kreeg, hoefde ik nooit meer te werken.” ZitStil: “Zulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders. Want de werkelijkheid is veel complexer.” Meer over ADHD in de film op www.filmfiches.be – zoek BRAMMETJE BAAS 3.
3. Brammetje in zijn hoofd “Ik heb veel vragen in m’n hoofd. Er zijn zoveel dingen om over na te denken.” - - - - -
Waarom krijg je tranen als je verdrietig bent? Waarom zijn we op deze wereld?
Waarom ruiken honden graag aan elkaars kont?
Wat kan je allemaal doen met de blaadjes in de tuin? Hoe zou het zijn als je geen handen had?
Geen wonder dat Bram beweert: “Ik word zo moe van m’n hoofd. Ik kan m’n hoofd niet uitzetten.” Enkele scènes maken duidelijk hoe dat verlies van concentratie precies in z’n werk gaat. Bv. wanneer Brammetje met bestek op zijn bord begint te tikken, zijn aandacht voor het gesprek verliest en helemaal opgaat in de ritmische patronen. Hij vergeet de rest van de wereld. “Er gebeurt altijd van alles. De hele dag en de hele nacht.” Eén losse tand volstaat om Brammetjes aandacht volledig op te slorpen, zodat hij zich niet meer kan concentreren.
Opdracht: Muziek in je hoofd Aan de eettafel wordt Brammetje afgeleid door allerlei geluiden die in zijn hoofd een liedje vormen. Ook met de klas kan je met dagelijkse gebruiksvoorwerpen een liedje improviseren. Elke leerling kiest een voorwerp. De juf duidt iemand aan die zijn geluid mag laten horen. Met sommige voorwerpen kan je meer dan één geluid maken. Welk geluid klinkt het beste? Na enkele tellen duidt de juf een nieuwe ‘muzikant’ aan. Zo gaat ze heel de klas rond. Laat verschillende muzikanten tegelijk aan het woord. Zoek samen een eenvoudig ritmisch patroon. Tenslotte hoor je een liedje, net zoals Brammetje een liedje in zijn hoofd hoorde.
De film helpt ons om Brammetjes manier van denken te begrijpen. Net zoals Liselore: “Je bent zoals je bent. En dat vind ik grappig.” Zo helpt ze Brammetje om zich te verzoenen met zichzelf. “Ik heb geleerd dat ik ben wie ik ben. Soms erg druk, maar niet dom en zeker niet saai. En dat iedereen anders is, dat is nou juist zo leuk. Waarom we op deze wereld zijn, dat weet ik nog steeds niet. Ik ben alleen heel blij dat ik er ben.”
12
5. Brammetje thuis “Geeft niks,” zegt moeder als er weer een beschuit met hagelslag op de grond valt. ZitStil: “Moeders gedrag is nauwelijks realistisch. Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op. Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film. Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kind.” Bram zorgt voor onnoemelijk veel drukte in huis. Vooral aan tafel: niet met bestek spelen en niet morsen zijn bijna onmogelijke uitdagingen. Het klassieke systeem van ‘straffen & belonen’ (het bord met groene en rode bollen) brengt weinig zoden aan de dijk. Werken de klassieke opvoedingsmethoden niet voor een kind met ADHD? ZitStil: “Toch wel. Aanmoedigingen en complimentjes helpen. Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak. Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn. ‘Rustig zijn’ en ‘geen gekke dingen doen’, dat begrijpt Brammetje niet. Zoiets kan hij niet inschatten.” Brammetjes bord staat al gauw vol rode stippen. Omdat mama en papa geloven in een verschillende aanpak van Brams problemen, groeit de spanning in huis. Vader wil dat Brammetje zich aanpast, moeder zoekt manieren om hem te motiveren. Ze gaan gillen tegen elkaar en Bram voelt zich schuldig. “Straks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuld.” ZitStil: “ADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk. Partners zouden elkaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind, maar als je niet op dezelfde lijn zit, zorgt dat voor conflicten. Dat werd in recent onderzoek bewezen.”
4. Brammetje in zijn lichaam De drukte raast niet alleen door Brammetjes hoofd maar ook door zijn lijf. Altijd is hij in beweging: hij wiebelt, ritst zijn pennenzak open en toe, trekt aan zijn trui, trommelt op de bank,… “Bram, kan je stoppen met wiebelen?” vraagt de meester. “Nee, ik kan er niets aan doen. M’n benen willen wiebelen.” Brammetje is niet de baas over z’n eigen lichaam; hij heeft geen controle. Tijdens de speeltijd gulpt al zijn opgekropte energie in één keer naar buiten. Wanneer hij de eettafel verandert in een knoeiboel, raadt moeder meteen: “Zware dag gehad op school?”
“Als jij je best doet, is er niks om je druk over te maken.” Papa legt de verantwoordelijkheid op Brams schouders. Die last wordt zwaar om te dragen. Bram verliest er zijn zelfvertrouwen bij. “Ik doe alles fout. Dat meester Vis me niet begrijpt, dat gaat nog wel, maar dat mama me niet meer begrijpt, dat is pas erg.” Door al die druk wordt Brammetje niet enkel ‘schoolmoe’, maar zelfs ‘levensmoe’. Hij is boos op de hele wereld. “Ik wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was. Als mijn raketbus af is, vlieg ik weg van hier.” Pas wanneer het op school beter gaat, voelt Brammetje zich thuis ook weer lekker in zijn vel.
Dat gebrek aan controle kan de omgeving irriteren. Tijdens de speeltijd is Brammetje een losgeslagen projectiel en wanneer Liselore bij hem thuis komt, slaat hij van opwinding een ei stuk op zijn hoofd. Zulk gedrag wordt door anderen al snel als ‘aanstellerig’ beoordeeld. “Het is toch geen rotkind?” vraagt moeder zich vertwijfeld af.
13
Een rustige omgeving Zijn kinderen met ADHD gebaat bij een rustige omgeving? Dan is Brammetjes kamer geen ideale plek: tot de nok gevuld met spulletjes en objecten. Voor Bram de gedroomde omgeving om op te gaan in zijn verbeelding, zijn plakboek… of te schommelen aan het plafond. Zo’n drukke omgeving zorgt voor extra chaos. Anderzijds is een ‘prikkelarme’ kamer voor een kind met ADHD onnoemelijk saai.
6. Brammetje op school “Ik begrijp Brammetje heel goed. Ik zit al 30 jaar in dit vak. Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad: reuze intelligent maar ontzettend onaangepast om te leren. Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakken.” Meester Vis is niet van plan om zijn aanpak te wijzigen omwille van één belhamel in de klas. hij heeft het niet gehoord. Hij zit me z’n gedachten ergens anders.
Problemen
>> Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeld. In de film: Wanneer Bram voor straf terug naar de kleuterklas wordt gestuurd, ervaart hij dat als een grote belediging. Bovendien denkt de meester dat hij dom is. Bram krijgt het gevoel dat hij helemaal niks goeds meer kan doen.
Vanwege hun concentratieprobleem krijgen kinderen met ADHD soms leerproblemen. Meester Vis: “Hij is voortdurend met andere dingen bezig. Een beetje discipline, je werk leren afmaken, dat is belangrijk voor later. Hij doet niks.”
>> De kinderen kunnen schoolmoe worden. In de film: Chinese of Egyptische letters… de wereld is te klein voor Brammetjes onvermoeibare geest. Hij raakt teleurgesteld in wat de school te bieden heeft. “Ik vind groep 3 erg tegenvallen.” Bram wordt schoolziek: hij komt met opzet te laat, loopt weg of doet alsof hij ziek is. Hij gaat de meester steeds meer als een vijand beschouwen – hij maakt tekeningen waarop meester Vis op gruwelijke manieren aan z’n eind komt.
Dat kan zware gevolgen hebben voor veel kinderen met ADHD. >> Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school. In de film: Volgens meester Vis is ook Brammetje een potentiële ‘zittenblijver’. “Kan je op een andere school wel stilzitten?” vraagt Liselore terecht. Wie garandeert dat Bram op een andere school niet weer een leerkracht treft die niet weet wat hij met wiebelbenen moet aanvangen? Dan gaat Bram misschien wel van school, naar school, naar school…
>> Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen. In de film: Wanneer de meester in de turnles iedereen tot de orde roept, doet alleen Brammetje lekker voort, want…
>> Vaak hebben ze weinig vrienden. In de film: Je voelt dat de kinderen in de klas zich stilaan tegen Brammetje keren. De straffen van meester Vis werken de pesterijen van medeleerlingen in de hand.
14
Hoe het anders kan Meester Mark creëert d.m.v. enkel ingrepen een heel andere klassituatie:
1
Omdat kinderen met ADHD behoefte hebben aan regelmaat, is het belangrijk dat ze weten wat er van hen verwacht wordt. Brammetje bij meester Vis: In het eerste leerjaar is alles nog nieuw. Bram ziet geen structuur en er komen ontzettend veel indrukken op hem af. Dat zorgt voor veel afleiding. Brammetje bij meester Mark: Op verschillende manieren wordt Brammetjes aandacht bij de les gehouden. Soms gebruikt de meester een timer. Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend) even alleen in een bank.
2
Het kind moet regelmatig de kans krijgen om zich te bewegen en energie kwijt te raken. Brammetje bij meester Vis: De speeltijd volstaat voor Brammetje niet om al zijn energie kwijt te raken. Zeker niet als hij voor straf moet binnenblijven. Brammetje bij meester Mark: Even fysiek ontladen in de klas helpt enorm. Ze rennen rond, spelen indiaantje en Bram mag zich uitleven in het springtouw. Als ‘hulpje’ mag Bram door de gangen lopen om boodschappen af te leveren in andere klassen. Toch zit Brammetje in eerste plaats op school om te leren; rondrennen mag enkel wanneer de druk te groot wordt.
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender. Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid. Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig. Bijvoorbeeld: >> differentiatie in de klas. >> het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden.
3
>> in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders, hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind. De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs, wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders.
Het is belangrijk de kinderen complimentjes te geven als ze hun taken goed afwerken. Brammetje bij meester Vis: “Meester Vis is altijd boos. Niet één aardig woord.” Zelfs als hij het goede antwoord weet, krijgt Bram geen complimentje want… hij had z’n vinger niet opgestoken. Brammetje bij meester Mark: Als ‘boodschapper’ wordt hij overal vriendelijk onthaald.
>> sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheid.”
In bijlage vind je een aantal reacties op BRAMMETJE BAAS van mensen die in het onderwijs actief zijn. Ben je het eens met hun reacties?
Hoe zit het bij ons? Centrum ZitStil: “Wij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs; leerkrachten doen veel moeite. Het is onze uitdaging om hen methodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling. In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met enkele simpele trucs. Plots vindt Brammetje wel z’n draai op school.
Meer over ADHD op school: www.filmfiches.be – zoek BRAMMETJE BAAS 4.
15
7. Werken rond ADHD in de klas Een leerling vertelt Is er een leerling in de klas (op school) met ADHD? Is hij / zij bereid te getuigen voor de klas? Dat kan voor de leerling bedreigend lijken: zullen de klasgenoten hem/haar niet uitlachen? Bereid dit gesprek voor met het kind en de ouders, eventueel ondersteund door de CLB-medewerker, zorgcoördinator,… Bespreek de mogelijke gevolgen voor de leerling en hoe de school hierop wil inspelen. Zorg ervoor dat het klasgesprek plaatsvindt in een veilige omgeving. Maak tijd om vragen te stellen. Zorg ervoor dat de kinderen respectvol blijven en bewaak goed wat het kind met ADHD wel/ niet wil zeggen. Ook voor andere kinderen met leerproblemen kan het een aanleiding zijn om te vertellen over waar ze het moeilijk mee hebben en hoe ze ermee omgaan. Tijdens zo’n gesprek kunnen heel wat thema’s aan bod komen. Probeer telkens terug te koppelen naar de andere kinderen in de klas. Herkennen ze bepaalde aspecten van dit gedrag ook bij zichzelf? Mogelijke aandachtspunten zijn bijvoorbeeld:
>> Specifieke kwaliteiten: kinderen met ADHD blinken uit in specifieke vaardigheden. (Wat zijn de kwaliteiten van kinderen met ADHD? Zijn er daar kwaliteiten bij die je zelf ook bezit? Wanneer kan je deze kwaliteiten goed gebruiken?)
>> ADHD algemeen: Hoe kijken de leerlingen tegen ADHD aan? (Kennen ze nog kinderen met ADHD? Begrijpen ze wat ADHD is?)
>> Aandachtstekort: voor een kind met ADHD is goed opletten een moeilijke opgave. (Herken je dit? Wanneer kan jij moeilijk opletten in de klas? Wat helpt je om beter op te letten? Vergeet jij soms spullen? Wat kan je helpen om minder te vergeten?)
Inleefoefeningen Enkele eenvoudige opdrachten kunnen duidelijk maken hoe moeilijk het is om met concentratieproblemen om te gaan.
>> Hyperactief: kinderen met ADHD praten soms veel of roepen antwoorden door de klas. (Wanneer ben je zelf druk? Zijn er lessen waarin je minder druk bent? Waar kan jij je energie kwijt?)
>> de leerlingen sluiten hun ogen. De leerkracht maakt geluiden en leerlingen wijzen met de vinger naar geluid. Maak de geluiden steeds subtieler (bv. potlood slijpen). Duid eventueel een ‘stoorzender’ aan (een van de leerlingen) die de aandacht moet afleiden met andere geluiden. Stop na enkele minuten en bespreek: is concentreren moeilijk?
>> Impulsief: eerst doen en dan pas denken. (Handel jij wel eens ondoordacht? Herkennen de klasgenoten dit? Zeg jij altijd meteen als je iets niet/wel oké vindt? Komt er wel eens ruzie van?)
>> Een overvol hoofd: “Mijn hoofd zit zo vol. ’s Avonds kan ik nooit slapen.” (Heb jij soms een vol hoofd? Wat zit er allemaal in? Waar maak jij je zorgen over? Wat helpt jou om je hoofd ‘leger’ te maken? Lig je soms wakker? Wat doe je als je niet kan slapen?)
>> alle kinderen staan in een kring en strekken hun armen uit. De armen worden gekruist en elke hand moet hun een andere hand vinden in de cirkel. Er ontstaat een grote knoop. Die moet worden ontward zonder elkaars handen los te laten.
16
>> één leerling zit aan tafel, de andere staat ervoor. De zittende leerling probeert in een boek te lezen, de staande leerling pakt het boek en beweegt het zachtjes heen en weer. Draai na een poosje de rollen om. Lukt het om te lezen? Weten ze wat ze gelezen hebben? Hoe was het om te lezen terwijl er beweging was? Werden ze er onrustig door?
·
Ze vinden me druk – Martine Delfos – Uitgeverij SWP
·
De ADHD van André – Christine Kliphuis – Uitgeverij Sjaloom & Wildeboer
·
·
·
>> de kinderen zitten in een lange rij. Drie van hen komen naar voren en nemen een houding aan die ze lang kunnen volhouden. Alle kinderen kijken aandachtig. Een kind gaat de klas uit; ondertussen wordt er bij de kinderen vooraan een kleinigheid veranderd (bv. de haren anders, een arm de andere kant op,…). Het kind dat op de gang stond, moet nu achterhalen wat er is veranderd.
· · · ·
8. Over Centrum ZitStil
·
Centrum ZitStil is een belangenvereniging voor iedereen die met ADHD te maken krijgt. ZitStil geeft informatie, vorming, ondersteuning en onderneemt actie om alle personen die geconfronteerd worden met ADHD (ook ouders, leerkrachten, opvoeders, dokters, werkgevers, enz.) optimaal te laten functioneren. Voor leerkrachten die een ADHDvriendelijk klimaat willen creëren op school, organiseert ZitStil een 5-delige training. Voor het uitwerken van lessen kan je terecht in het documentatiecentrum. Zo streeft ZitStil naar gelijkheid van kansen, in een poging om het sociaal isolement rond ADHD te doorbreken.
·
Vlinder – Miriam Bruijstens – Uitgeverij Pica
·
Zeno zweeft – Inne Van den Bossche – Abimo
·
In mijn kop staat alles op z’n hoofd – Sylvia vanden Heede – Uitgeverij Lannoo
ADHD? Laat je niets wijsmaken! – Hermien De Backer – Uitgeverij Epo
Zit stil! op school. Omgaan met ADHD in de klas – Rita Bollaert – Uitgeverij Lannoo Slim maar… – Peg Dawson & Richard Guare – Uitgeverij Hogrefe
Diagnose ADHD, gids voor ouders en hulpverleners – Russell Barkley – Uitgeverij Pearsson
Zingen met Brammetje BRAMMETJE BAAS eindigt met een lied over ‘anders zijn’, gezongen door Jochem Myjer (een populaire Nederlandse komiek die van zijn eigen ADHD stoornis zijn handelsmerk heeft gemaakt). Je kan het lied opnieuw beluisteren (via www.brammetjebaas.nl) en eventueel met de hele klas meezingen. Je vindt de tekst in bijlage. Bespreek met de klas de gevoelens die in het lied verwoord worden. Herkennen ze die gevoelens? Op welke manier kwamen ze aan bod in de film?
Stijn de Trein – Caroline Cogenback –Balans
Er zit een leeuw in mij – Kristien Dieltiens – Uitgeverij Clavis
Organiseer jezelf (zonder je hoofd te verliezen) – Janet S. Fox – Abimo
Met bijzondere dank aan directeur Ria Van Den Heuvel en psychologe Gil Borms van Centrum ZitStil voor hun bijdrage aan deze lesmap.
Een kleine selectie van boeken voor kinderen of volwassenen rond ADHD. (Sommige zijn verkrijgbaar via de webshop van ZitStil.) ·
De ADHD survivalgids – J.F. Taylor – Uitgeverij Schoolsupport
ADDaisy – Tirtsa Ehrlich – Balans
Centrum ZitStil: Kruishofstraat 341, 2610 Wilrijk. Tel. 03/830 30 25.
[email protected]; www.zitstil.be.
Op www.zitstil.be vind je alles over het aanbod van Centrum ZitStil. Je vindt er ook algemene info (www.zitstil.be/adhd-add/ algemeen) en filmpjes over ADHD die je in de klas kan gebruiken (ADHD-TV).
·
Sus Octopus – Bavo Dhooghe – Uitgeverij De Eenhoorn
17
Brammetje probeert grip te krijgen op de overweldigende wereld rondom hem. Dat doet hij door woorden en begrippen te ordenen in zijn plakboekjes: hij heeft een schrift waarin hij de ‘Top 200’ van de allerbeste uitvindingen verzamelt en een schrift waarin hij ‘goeie woorden en leuke namen’ noteert. Zo brengt hij structuur in zijn wereldbeeld. Maar bovenal zijn deze schriftjes een feest van creativiteit en inspiratie. “Pleister is geen goed woord, maar wel een goede uitvinding. Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woord.”
BRAMMETJES is creatief
Brammetje bekijkt alle uitvindingen met kritische blik: de Game Boy, de WC, de automatische tandenborstel,… De schaar is uitermate praktisch – in een komisch intermezzo zien we hoe de wereld er zonder scharen zou uitzien. Maar op de absolute nummer 1 zet hij de trampoline! Brammetje heeft zelf ook uitvindersambities. De ‘raketbus’ moet zijn grote verwezenlijking worden.
Opdracht Kunnen de leerlingen zich nog namen of begrippen herinneren uit Brams plakschriftjes? De leerlingen kunnen individueel of klassikaal ook hun uitvindingenboek samenstellen. Wat vinden zij de 3 beste uitvindingen ooit? Laat hen in tijdschriften of reclamebladen zoeken naar foto’s om op te kleven. Het kan een aanleiding zijn om het nut en de gebruikstoepassing van bepaalde voorwerpen te bespreken. Eventueel kunnen kinderen de gekozen voorwerpen ook op een creatieve manier illustreren, net zoals Brammetje dat deed in zijn schriftjes.
Het gedicht van Brammetje Meester Vis, Het spijt me van uw been Maar ik ben niet gemeen Ik denk veel in m’n hoofd Ik hoop dat u dat gelooft Ik ben zoals ik ben Soms is dat niet zo fijn Maar heel vaak ook weer wel En ik kan niet anders zijn
18
Een film maken is vaak een lang en duur proces. Er zijn een heleboel mensen bij betrokken die allemaal hun eigen taken hebben. Je krijgt ze nooit in beeld te zien, want ze werken ‘achter de schermen’. Enkel de acteurs krijg je op het scherm te zien.
BEELDTAAL: OP DE SET
De regisseur stuurt al die mensen. Gelukkig helpt iedereen goed mee, want een film maken is niet eenvoudig. Kijk maar eens op de filmset van BRAMMETJE BAAS.
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak, o.a. de cameraman, setfotograaf, geluidsman, assistent,... De cameraman (of -vrouw) staat achter de camera. Hij zorgt dat alles precies gefilmd wordt zoals de regisseur het wilt. De meeste scènes worden enkele malen opgenomen. Nadien beslist de monteur in de montagekamer welke beelden er in de film komen. Enkel de beste opnames worden gebruikt, de rest gaat in de prullenbak.
19
De camera assistent(e) helpt de cameraman wanneer hij zijn handen vol heeft en zorgt dat de lens van de camera ‘gefocust’ is. Zo is het beeld altijd scherp. Als de acteurs zich verplaatsen, moet de lens aangepast worden, net zoals bij een fototoestel.
De geluidsman neemt alles op wat de acteurs zeggen. Hij heeft een microfoon aan een lange stok – dat heet een boom (op z’n Engels uitgesproken) – die hij boven de acteurs houdt. Zo horen we wat ze zeggen, zonder dat de microfoon in beeld is. Hij kan ermee zelfs tot hoog in een boom reiken. Achteraf kan de geluidsman nog andere geluiden opnemen zoals bv. een blaffende hond of fluitende vogeltjes.
Via de zgn. remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens. De lichtman zorgt dat alles wat gefilmd wordt, goed belicht is. Door sterke lampen te gebruiken of een scherm dat de zon reflecteert. Alles moet helder zichtbaar zijn. Het gezicht van een acteur wordt best niet bedekt door schaduw.
20
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg. Ze vertelt hoe de acteurs de scène moeten spelen en hoe de cameraman alles moet filmen. Op een scherm kijkt ze mee of alles in orde is. Achteraf kan ze mee beslissen welke beelden er precies gebruikt zullen worden.
De special effects supervisor zorgt voor… de speciale effecten. Tijdens het filmen maakt hij alles wat achteraf met de computer bewerkt moet worden blauw of groen (de kleuren die het verst van onze huid verwijderd zijn.) Nadien bewerkt hij in die beelden de groene en blauwe elementen.
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm. Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd.
21
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been. Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd.
22
De ontwerper knutselt allerlei spulletjes voor de film. Zo werd de titel in het begin van de film gemaakt met karton en lijm. Ook het vissenhoofd van de meester werd geknutseld.
De vissenkop wordt eerst getekend.
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nagemaakt in gips. Daarna maakt hij er een masker rond.
23
Het vissenmasker is klaar.
Meer over de ‘making of’ van BRAMMETJE BAAS: www.filmfiches.be – zoek BRAMMETJE BAAS 1.
Animatie BRAMMETJE BAAS is een speelfilm: levende acteurs spelen het verhaal in werkelijke decors. Maar nu en dan wordt het verhaal onderbroken door korte stukjes animatiefilm. Die zijn vaak erg grappig. In een animatiefilm is alles mogelijk; allerlei voorwerpen kunnen tot leven komen. Dat is ideaal om Brammetjes gekke verbeelding duidelijk te maken aan de kijkers. Een mama met 1000 ogen, doodbloeden zonder pleister, bewegende benen zonder lichaam, een meester met een vissenkop,… we krijgen het allemaal te zien in de animatiefragmenten, net zoals Bram het ziet in zijn hoofd. Al in de eerste filmbeelden zie je een aantal voorwerpen uit Brammetjes kamer die hun eigen leven gaan leiden. Herinner jij je nog leuke animatiefragmenten uit de film?
Knutseltip Heb je ook zin om – net zoals Brammetje – aan het knutselen te gaan? Een raketbus is wat hoog gegrepen, maar een ‘vliegtuigfles’ of een ‘ballonauto’ zijn zeker haalbaar. Je kan inspiratie vinden op http://www.outnumbered.be/nl/creatief-knutselen/vliegtuigknutselen-van-fles-karton/ en http://www.ozeykids.nl/knutselen/ ballon-auto-knutselen/
24
Brammetje gaat naar het eerste leerjaar. In Nederland heet dat ‘groep 3’. Net zoals bij ons leren kinderen er schrijven en rekenen. Stil zitten, in de klas, zwijgen, huiswerk maken… voor Brammetje is het allemaal nieuw.
Op www.jekino.be/brammetjebaas en http://www.filmfiches. be/?navigatieid=20 kom je meer te weten over BRAMMETJE BAAS.
Wist je dat ook zwemkampioen Michael Phelps ADHD heeft? Daarom oefende hij zo graag in het zwembad en won… achttien gouden, twee zilveren en twee bronzen medailles.
Brammetje Baas kan een heleboel dingen. Hij kan drummen op tafel, hoger springen dan papa en wel drie meisjes op de kar trekken. En hij heeft een plakboek waarin hij zijn favoriete uitvindingen verzamelt. Er is eigenlijk maar één ding dat Brammetje niet goed kan: stil zitten. Dat kan wel eens problemen geven, op school en thuis. Zeker als er weer een vaas met bloemen of een bord spaghetti aan diggelen gaat. “Ik word zo moe van die drukte in m’n hoofd,” zucht Bram soms.
Kinderen met ADHD kunnen zich meestal moeilijk concentreren. Net zoals Brammetje: hij kan niet werken als zijn tand los staat of als er een vlieg in de klas zit. Daardoor krijgt hij zijn sommen nooit op tijd klaar. Rustig stilzitten is voor kinderen met ADHD heel moeilijk. Zitten er in jouw klas / leerjaar / school kinderen met ADHD? Willen ze er over vertellen?
Coen van Overdam: “Het huis waar we filmden was van iemand anders. We mochten het lenen. ’s Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen. We filmden enkel overdag. Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leek.”
Coen van Overdam is 8 jaar oud en speelde de rol van Brammetje. Welke scène vond hij het leukste? “De broek van de meester naar beneden trekken! Eén keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken. Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen, al ben ik soms wel een klein beetje ondeugend.”
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leuke woorden in een schriftje. Lijkt je dat een leuk idee? Welke uitvindingen zou jij in je schriftje kleven?
Filmmakers werken soms graag met jonge acteurs met ADHD. Zoals Rick Lens (in de film KAUWBOY): “Kinderen met ADHD hebben veel energie, ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven, kunnen ze zich ook makkelijk inleven.” Of Dennis Reinsma (MIJN AVONTUREN DOOR V. SWCHWRM en MIDDEN IN DE WINTERNACHT. “Met mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen. Je moet niet denken: ‘ik kan niks’. Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken. Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil: acteren in een film!”
BIJLAGE — Affiche
Refrein: Ik ben wie ik ben Ik ben sneller, ik ben drukker Ik ben anders dan de rest Ik ben nooit saai, ik ben nooit standaard Ik ben de raarste van het nest Gooi me in het water Ik zwem zo snel als een dolfijn Ik heb geen trampoline nodig Om een kangoeroe te zijn!
Strofe 2: Soms als ik op school ben Hou ik me in bedwang En praat ik heel erg langzaam En zoek door de gang Maar na een klein kwartiertje Komt die sambal in mijn kont Dan jeukt mijn hele lichaam En spring ik weer in het rond Want van alle snelle helden Ben ik superman En ook al word je gek van mij
Refrein: Ik ben sneller, ik ben drukker Ik ben anders dan de rest Ik ben nooit saai, ik ben nooit standaard Ik ben de raarste van het nest Ik heb geheime krachten Waardoor ik niet stil kan staan Ik heb de super power Om altijd door te gaan
Strofe 1: Ik kleur nooit binnen de lijntjes Ik heb sambal in mijn kont Ik hoor de allerkleinste kraakjes Ik kijk altijd in het rond Ik zit niet stil en let niet op Zit te tikken met mijn pen en Iedereen wordt gek van mij Maar ik ben wie ik ben
BIJLAGE
Refrein: Ik ben sneller, ik ben drukker Ik ben anders dan de rest Ik ben nooit saai, ik ben nooit standaard Ik ben de raarste van het nest Gooi me in het water Ik zwem zo snel als een dolfijn Ik heb geen trampoline nodig Om een kangoeroe te zijn!
Refrein: Ik ben sneller, ik ben drukker Ik ben anders dan de rest Ik ben nooit saai, ik ben nooit standaard Ik ben de raarste van het nest Ik heb geheime krachten Waardoor ik niet stil kan staan Ik heb de super power Om altijd door te gaan
Strofe 3: Ook al ben ik niet de sterkste Niet de slimste, niet heel knap Als je mij voorbij ziet sprinten Nou zet je dan maar schrap!
Reacties uit het onderwijs Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs, verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS. Ben jij het met hen eens? Zijn er reacties die je verrassen? Hoe zou jij deze film inschatten?
BRAMMETJE BAAS was realistisch, aangrijpend, maar… niet voor de voorziene leeftijdsgroep. Als moeder van een kind met dezelfde karaktertrekjes als Bram, was deze film confronterend en verhelderend. Als zorgleerkracht en mentor van jonge leerkrachten zie ik veel mogelijkheden om met deze film te werken. Ik zou de film gebruiken om met jonge leerkrachten te reflecteren over:
Alleen jammer dat er een stereotiep van de oude leerkracht werd gemaakt. (Inge)
>> hun manier van lesgeven
>> kinderen die bijzondere aandacht vragen in het gewone onderwijs
>> hoe in een schoolorganisatie met kinderen wordt omgegaan. (Katrijn)
Een film om zeker in de lerarenopleiding te gebruiken. In mijn klas zou ik vooral ingaan op het bespreekbaar maken van gevoelens. Brammetje loopt een paar keer weg. Hoe kon hij dat anders aangepakt hebben? Wat zou jij zeggen / doen? (Mieke)
Ik wil met de film werken in de OKAN klas (anderstalige nieuwkomers). Ik wil met hen een klasgesprek houden over ADHD en over de schoolorganisatie. Zo kunnen we praten over verschillende opvoedingsstijlen en de aanpak in hun land van herkomst. (Carine)
Vroeger werd ik ook vaak de klas uitgestuurd vanwege ‘overvloedig vragen stellen’. Ik kon ook niet stil zitten. Maar ik heb inmiddels meer dan 50 boeken geschreven en vertaald, dus ik kán het best. Helaas heeft het schoolsysteem mijn leergierigheid en leerplezier meer verpest dan versterkt. (Suzanne)
Ik nam een ‘Brammetje’ uit mijn klasgroep mee naar de voorstelling en hij herkende zich volledig in het verhaal. Hij heeft echt genoten van de film en alles in geuren en kleuren naverteld. Hij kreeg veel begrip van de groep en iedereen begon spontaan uit eigen ervaring te vertellen. Velen herkenden zichzelf en voelden zich nu meer begrepen. Heel leerzaam, zowel voor de kinderen als voor de leerkracht. Want in iedere klas zit wel een Brammetje! (Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierin herkennen of meer inzicht krijgen in het gedrag van ‘drukke’ kinderen. Hopelijk kunnen ze zo ook wat meer respect opbrengen voor hen. Volgens mij is de film niet alleen bruikbaar in de klas, maar ook als nascholing rond ‘omgaan met kinderen met andere noden’ of rond ‘differentiëren in de klas’. Hoe kan je zulke kinderen blijven boeien en hoe belangrijk is het om naar het kind zelf te luisteren? (Els)
Als leerkracht heb ik veel opgestoken van de inhoud. Ik zal voortaan met andere ogen kijken naar de overbeweeglijke kleuters in mijn klas! (Chantal)
Droeve thema’s aangekaart met veel humor: het uitkijken naar het eerste leerjaar maar niet ‘gezien’ worden door de leerkracht in je kwaliteiten, enkel in je tekorten. Het verdriet van de ouders en van Bram zelf vond ik heel aandoenlijk. Ik vind deze film erg bruikbaar, ook voor ouders wiens kind aan het eerste leerjaar gaat beginnen. De film stelt enkele oplossingen voor die zeker besproken kunnen worden. (Marina)
Leuk om te ondervinden dat je niet de enige bent met dit soort kinderen in je klas. Voor andere kinderen is de film een meerwaarde omdat ze kinderen zoals Brammetje soms lastig vinden in de groep en hen nu vanuit een ander daglicht leren bekijken. (Aline)
