THE DORM
Film en educatie...
Inhoudstafel
... in het vertoningscircuit van Lessen in het Donker, in het kader van
Filmfiche (vóór je naar de film vertrekt) ............................. 03
Filmfestival Open Doek, een workshop verzorgd door Jekino, een film
Regie & productie ..................................................................... 05
in de klas ...
05 06 De Thaise cinema 07 Reacties verzamelen bij de leerlingen .................................. 09 Personages ................................................................................ 10 Verhaalstructuur: een episode uit het leven ....................... 18 Afscheid van een vorig leven 18 Begin van een nieuw leven 18 Flash backs 19 Thematisch: geloofsovertuiging en geesten ........................ 21 Dood en wedergeboorte 21 Wichien de geest 21 Beeldtaal: griezelen met the dorm ........................................ 24 De omgeving 24 De kneepjes van het vak 26 Bibliografie .............................................................................. 31 Lesbrief ...................................................................................... 33 Songyos Sugmakanan
Film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen en wij zorgen graag voor een goede programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant en klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap wordt aandacht besteed aan een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en leggen we de focus op één filmterm. We stimuleren jullie graag om de film met een frisse blik te bekijken.
www.jekino.be
www.opendoek.be
Jonge acteurs
www.lesseninhetdonker.be
DOELGROEP THE DORM
vanaf 10 jaar
01
FEEDBACK!
FILMFICHE
We horen graag je reactie op de film, de bespreking en lesmap. Ga je de film
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen
bekijken tijdens Filmfestival Open Doek, dan kan je je mening kwijt op het kaartje
goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de leerlingen verge-
dat je krijgt na de voorstelling. Alvast bedankt!
zellen, kan het een handige leidraad zijn.
02
Filmfiche KORTE INHOUD Chatri is twaalf jaar oud en woont in Thailand. Midden in het schooljaar beslist zijn vader dat de jongen naar een andere school moet. Hij moet naar een internaat waar hij niemand kent, ver weg van huis. Om het nog erger te maken, trakteert een groepje scholieren de nieuwkomer ‘s nachts op een flinke portie griezelverhalen over geesten die op school zouden rondzwerven. Vanaf dat moment ziet Chatri vreemde dingen. Nooit is hij een ogenblik gerust. Na een tijdje raakt Chatri bevriend met de vriendelijke en verstandige Wichien. Maar die blijkt een schimmig geheim te hebben...
TECHNISCHE KAART
VÓÓR JE NAAR DE FILM VERTREKT…
Thailand – 2006 – 107’ – Originele versie met Nederlandse OT
The Dorm speelt zich af in Thailand. Net als bij ons, leven daar
Regie: Songyos Sugmakanan
verschillende vormen van geloof en bijgeloof. Bijvoorbeeld: als een
Scenario: Chollada Teaosuwan, Vanridee Pongsittisak en Songyos Sugmakanan
mens te vroeg gestorven is, zou zijn ziel geen rust vinden en blijft die
Muziek: Chumpol Sepswadi
als een geest op aarde ronddwalen. Voor ons lijkt het een spookverhaal,
Met o.a. Charlie Trairut (Chatri), Sirarath Jianthavorn (Wichien) en Jintara Sukaphatana
voor anderen is het een onderdeel van hun dagelijks leven.
(Mevr. Prani)
FILMPRIJZEN
Sommige kijkers noemen The Dorm een horrorfilm, anderen vinden het eerder een persoonlijk verhaal over een jongen die plots zelfstandig moet worden. In elk geval is het een bijzondere film
The Dorm was de lieveling van zowel kinder- als vakjury op het
met onheilspellende muziek, plotse schaduwen en onverklaarbare
filmfestival van Berlijn (2007). Door de kinderen werd hij zelfs
gebeurtenissen. Een charmant maar heel spannend kippenvelverhaal!
bekroond met de hoofdvogel, de Glazen Beer. Op het prestigieuze
Enkele waarschuwingen: heel wat scènes spelen zich in het halfduister
festival van Cannes (2007) kreeg de film de Prix Cannes Junior.
af. Soms moet je aandachtig kijken om te zien wat er precies gebeurt.
Een 13-jarige Kid-Z jury koos The Dorm als winnaar tijdens
Hetzelfde geldt voor de gezichten van de jonge hoofdacteurs: in onze
Filmfestival Open Doek in Turnhout (2007).
ogen lijken ze allemaal erg op elkaar. Om het nog moeilijker te maken, wordt er ook met hun namen gegoocheld. Zo heet het hoofdpersonage
Uit het juryrapport van de Open Doek Kid-Z jury: “Alles zat goed: de
eigenlijk Chatri, maar wordt hij thuis Tôn genoemd.
muziek, het verhaal, de sfeer, zelfs de grauwe kleuren waren passend. Niet alle vragen uit het verhaal werden opgelost, maar dat stoorde niet. Integendeel: het is een heel goeie en ook lekker enge film die smaakt naar
03
meer.”
04
Regie & productie SONGYOS SUGMAKANAN
stuurde vader me op internaat: een christelijke school op zo’n 2 uur van Bangkok... Plots was ik helemaal alleen. Ik voelde mij er vreselijk. Maar na 3 jaar was er iets in mij veranderd. Toen vader me terug naar Bangkok wilde halen om mijn studies te voltooien, weigerde ik. Opgroeien ver van
Regisseur Songyos Sugmakanan draaide The Dorm toen hij nauwelijks
mijn familie heeft me gesterkt en hielp me om volwassen te worden. Ik
33 jaar oud was, maar het was niet zijn debuutfilm. Hij deed ervaring
leerde er het belang van vriendschap en de noodzaak om sociale banden te
op als scenarist, regisseur en cameraman voor reclamespotjes en
smeden.”
televisieprogramma’s, hij maakte hij de kortfilm My Elephant en werkte als co-regisseur mee aan My Girl. Die nostalgische komedie over de tedere relatie tussen een jongetje en een meisje maakte hij samen met vijf vrienden. “We schreven samen het scenario en we regisseerden. We waren continu aan het ruziën. We wisten welke richting we uit wilden, maar over elke scène waren er meningsverschillen.” Toch werd de film een enorm succes in Thailand. Sugmakanan wordt dan ook beschouwd als een van de veelbelovende jonge talenten in de Thaise cinema. Dankzij dit succes kon hij makkelijk het geld bij elkaar sprokkelen voor The Dorm. “700.000 Euro is naar Thaise normen een enorm budget.” Songyos Sugmakanan groeide hij op met de typische Aziatische griezelfilms die o.a. in Hongkong aan de lopende band werden gemaakt. Hij verwerkt zelfs een hommage aan deze filmstijl in The Dorm en noemt zichzelf nog steeds “een absolute horrorfan”. Autobiografisch
De twee jonge acteurs in de hoofdrol drukken hun stempel op The Dorm. Met hoofdacteur Charlie Trairat werkte de regisseur al samen voor Fan Chang. Het klikte heel goed tussen hen. Sugmakanan:
Hoewel niet helemaal autobiografisch, is The Dorm gebaseerd
“Charlie was toen 9 jaar oud. Ik was blij dat we opnieuw konden samen-
op eigen ervaringen van de regisseur, die als kind ook op internaat
werken. Hij is ‘mijn kleine broer’; ik was vroeger net zoals hij. In Charlie zie
zat. “Vele van de scènes heb ik zelf beleefd, al deze angsten heb ik zelf
ik mijn eigen kindertijd terug en we zijn heel close met elkaar. Ik had hem
doorstaan. Ik wek in deze film de herinneringen uit mijn jeugd weer tot
al als acteur in gedachten bij het schrijven van de film.”
leven. Want over bepaalde zaken uit je kindertijd kan je pas als volwassene vertellen, omdat je ze pas op latere leeftijd begrijpt.”
05
JONGE ACTEURS
Naar de geest Wichien moest de regisseur langer zoeken. Het moest een jonge acteur zijn die zowel een sterke persoonlijkheid als een zekere
Ook Songyos Sugmakanan wilde niet weg uit zijn vertrouwde
bezadigdheid uitstraalde. “Wichien heeft immers al een heel leven achter
omgeving, maar hij kijkt achteraf met tevredenheid terug op zijn
de rug en heeft ook ‘de andere wereld’ gezien; hij heeft rondgedoold. Voor
kostschooljaren: “Mijn ouders hadden een textielbedrijf en deden aan
die rol waren vooral de ogen belangrijk.” De jonge Sirarath Jianthavorn
export. Het was een druk leven. Ik ben de oudste van 4 kinderen die vlak na
heeft een sterke, priemende blik. Hij maakte in The Dorm zijn
elkaar geboren werden. Dat was voor mijn ouders enorm zwaar. Daarom
acteerdebuut.
06
De verdrinkingsscène THE DORM vroeg om grote inspanningen van de jonge acteurs. De moeilijkste scène om te draaien, was zonder twijfel de verdrinkingsscène waarin de jongen zijn dood herbeleeft terwijl hij door de lucht zweeft. Het duurde zo’n drie dagen alvorens die scène echt goed zat. Al die tijd moest Sirarath Jianthavorn in het zwembad liggen. Sugmakanan: “Daarover voelde ik me echt schuldig. Hij had nog nooit een film gedraaid en ik heb heel veel van hem gevraagd.” Met hulp van special effects werd
naar het buitenland. En sinds sommige films (Fun Bar Karaoke,
de illusie gecreëerd dat Wichien ‘zweeft’ in het lege zwembad.
Tropical Malady,…) goed werden onthaald op de grote Europese festivals (o.a. Cannes en Berlijn), zit de Thaise film in de lift.
DE THAISE CINEMA De Thaise filmindustrie heeft decennia lang een sluimerend bestaan geleid. Er werden behoorlijk wat films gemaakt, maar die dienden enkel om de eigen markt (de Thaise bioscopen) te bevoorraden. Zelden
Maar indien Thailand als ‘filmland’ bekend staat, is dat toch vooral als locatie voor opnames: veel grote producenten komen naar Thailand om er films op te nemen voor een betaalbaar budget, gebruik makend van de variëtiet aan landschappen en de goedkope werkkrachten.
of nooit was één van deze films in het westen te zien. Geheel volgens de traditie waren vooral komedies en horrorfilms populair bij het
Hommage op het scherm
publiek. In die genres werden ook de meeste titels gedraaid. Vaak
THE DORM bevat een hommage aan de griezelfilms zoals die in Thailand, Hong Kong
waren het lange films (Sugmakanan: “Ik moest met de producent en de
en sommige andere Aziatische landen massaal worden geproduceerd. Songyos
monteur wel een consensus vinden over de lengte van de film. THE DORM
Sugmakanan groeide op met dit soort cinema en hij wilde deze herinnering uit zijn
dreigde aanvankelijk 3 uur lang te worden. Uiteindelijk hielden we het op
jeugd graag delen met het publiek. Sugmakanan: “Voor die scène liet ik me inspireren
minder dan 2 uur”) zonder artistieke ambitie; een soort lopende-band-
door MISTER VAMPIRE (Hongkong, Lam Ching-Ying). Ik hou enorm van die film, maar
productie van goedkope entertainment-cinema.
ik was bang dat de onderhandelingen over de rechten te veel tijd in beslag zouden
Sinds het einde van de jaren ’90, toen de Aziatische cinema wereldwijd
nemen. Dus draaide ik zelf een fake vampierenfilm. Dat kostte me slechts twee dagen
meer aandacht kreeg, sijpelt er nu en dan een titel uit Thailand door
en ik heb me enorm geamuseerd. Ik herbekeek al mijn favoriete fantastische films uit Hongkong uit die jaren; die films hebben een stempel gedrukt op mijn kindertijd. Daarom hebben we ook die scène in mijn oude school gedraaid.” In dit korte filmfragment snuif je de sfeer van dit soort producties: goedkope griezel, spoken en vampiers, slapstick grollen met een ondeugende ondertoon,... De leerlingen op school zijn vertrouwd met het genre. Ze praten over de HUNGRY GHOST-films die ze gezien hebben en gaan helemaal op in de vertoning: wanneer de vampier in de film naar de benen van een personage grijpt, trekken ze allemaal tegelijk verschrikt hun benen op hun stoel.
07
08
Personages “I can remember clearly the day I left home for the first time. I had just turned twelve and was in year 7 at school. Suddenly, I had to change schools in the middle of term. The reason was that I had to leave home – or, to be more precise, I had to leave my father. I’m sure you’ll think it strange, but I wasn’t surprised in the least, because only I know his secret.”
CHATRI Nieuw op internaat Chatri is twaalf en geniet van zijn laatste daagjes vakantie. Zijn kameraden kijken er naar uit om elkaar terug te zien. Maar Chatri niet…
Reacties verzamelen bij de leerlingen
Zijn vader heeft halverwege het schooljaar beslist dat de jongen naar
Vlak na de vertoning willen de jonge toeschouwers vaak hun eerste
Bang voor wat komen gaat, moet Chatri afscheid nemen van alles wat
indrukken kwijt; iedereen heeft nood aan een ontladingsmoment. Het
hem vertrouwd is. Op internaat moet hij plots voor zichzelf zorgen.
is niet aangewezen om nu al diep in te gaan op de bedenkingen van
“Elke ochtend maak je je bed op. Hier word je niet verwend zoals thuis.”
het publiek. Enkele eenvoudige vragen kunnen helpen om ‘stoom af te
Daar schrikt hij van. Alles is hier zo anders: hij moet nu gaan leven
laten’.
volgens een strikt opgelegd ritme en wordt overal omringd door een
een andere school moet: op internaat, ver van huis. Dat Chatri zelf dat helemaal niet ziet zitten, doet er niet toe. “Een echte man moet overal kunnen overleven!”
bende onbekenden. De eerste reacties: • Vond je THE DORM een spannende film? Welke momenten vond je het spannendst? • Kon je het verhaal altijd goed volgen?Waren er ook zaken die je niet begreep? • Leefde je erg mee met het hoofdpersonage Chatri? Herkende je zijn gevoelens of angsten? • Geloof jij in geesten? • Zou je THE DORM aanraden aan je vrienden? Zou je hem aanraden aan je kleine broertje of zusje? Denk je dat ook volwassenen hem leuk zouden vinden? Wat vonden jullie leerkrachten er bijvoorbeeld van?
09
10
Waarom moest Chatri plots op internaat?
WEETAL WICHIEN
Totaal onverwacht gooit Chatri’s vader zijn beslissing op tafel: zijn oud-
Na een tijdje duikt er op het internaat een vriendelijke jongen op:
ste zoon moet op internaat. Hij vindt Chatri’s huidige school niet veel-
Wichien, ‘hij die alles weet’. Hij babbelt met Chatri, ze delen een
eisend genoeg: zelfs wie televie kijkt tijdens de examenperiode, haalt er
computerspelletje en gaan samen wandelen. Wichien helpt zijn vriend:
nog goede punten… Op het nieuwe internaat zal Chatri beter zijn best
hij geeft Chatri raad over de strijd om een handdoekrekje en moedigt
moeten doen! Daar zal hij pas een goede opleiding krijgen.
hem aan zijn angsten te overwinnen. Wichien lijkt perfect op de hoogte
Maar Chatri gelooft vaders verklaring niet helemaal. Hij vermoedt dat ook vaders geheim er iets mee te maken heeft. Hij heeft vader immers
van het hele schoolleven, maar heeft met geen enkele andere jongen contact.
met de keukenmeid in bed betrapt. De jongen is ervan overtuigd dat hij
Wichien is ook een beetje weird. Hij verschijnt en verdwijnt plotseling.
het huis uit moet zodat vader rustig zijn gang kan gaan. Terwijl hij zich
Pas na een poosje blijkt dat Wichien geen gewone jongen is…
zo ellendig en alleen voelt, kampt hij dus ook met een enorm onrechtvaardigheidsgevoel. Chatri’s isolement in beeld Verloren en ontheemd belandt Chatri als nieuweling in de grote slaapzaal. Hij kent hier niemand en de andere scholieren bekijken de nieuwkomer vol argwaan. De filmbeelden tonen hoe eenzaam de jongen zich voelt. Hoe krijgen we Chatri in beeld? • beneden aan de trap terwijl de andere scholieren van bovenuit op hem neerkijken. • in veel scènes is de jongen helemaal alleen in beeld. We zien een speelplein, een basketbalveld, de enorme slaapzaal, allerlei plaatsen waar kinderen samen spelen… en telkens staat Chatri helemaal alleen in het midden van het beeld. Ondanks de levendige omgeving blijft Chatri geïsoleerd van de rest.
Een echte geest Op den duur blijkt dat Wichien alleen voor Chatri zichtbaar is. Niemand anders ziet hem. Klasgenoten zien Chatri praten in zichzelf, terwijl hij eigenlijk babbelt met zijn beste vriend. Pas tijdens de filmvertoning in open lucht beseft Chatri de ware toedracht. Terwijl iedereen gespannen naar de vampierenfilm kijkt, staat Wichien als enige recht. Niemand kijkt op, want… hij is onzichtbaar. In paniek vlucht Chatri weg. Hij gaat onmiddellijk aan de andere jongens vertellen dat hij een geest heeft gezien.
11
12
Hoewel Wichien nog steeds vriendelijk en ongevaarlijk oogt, is Chatri
Deze info gebruikt Chatri om zijn vriend te helpen. Door ether te snui-
plots bang van hem. Pas later zoekt hij opnieuw toenadering en schenkt
ven verliest hij het bewustzijn en krijgt zijn geest toegang tot de ‘andere’
hij Wichien zijn vertrouwen.
wereld, waartoe ook Wichien behoort. Opnieuw gaat Chatri naar het
Beiden vinden in elkaar een geschikte kameraad. “Wij bestaan niet in de ogen van anderen.” Als niemand in ons geïnteresseerd is, hebben we nog altijd elkaar. Opheldering & verlossing
zwembad, waar Wichien net in het water springt. Dit keer kan Chatri hem achternaspringen en redding brengen.
MEVROUW PRANI Chatri wordt op zijn nieuwe school erg koelt onthaald door mevrouw
Geleidelijk ontdekt Chatri wat er vroeger gebeurde: Wichien verdronk
Prani, verantwoordelijke voor de slaapzaal. Ze kijkt Chatri nauwelijks
zo’n tien jaar geleden per ongeluk in het zwembad. Omdat hij stierf
aan maar lijkt soms ogen op haar rug te hebben.
vóór hij zijn leven had afgerond, bleef zijn geest rondspoken op school. Mevrouw Prani denkt dat Wichien zelfmoord pleegde vanwege een verontrustend krantenartikel in haar bureau, waarin zijn vader van fraude wordt beschuldigd. Iedere dag moet Wichien zijn dood opnieuw beleven, hij kan er niet aan ontsnappen. Telkens om 18 u gaat hij terug naar het zwembad en springt in het water, waar hij verdrinkt. Chatri wil zijn vriend graag helpen maar het lukt hem niet om Wichiens dood te voorkomen. Daar weet Dr. Nui, Chatri’s merkwaardige klasgenoot, wel raad mee. Hij heeft als zoon van een begrafenisondernemer ervaring met doden en geesten en deskundig raadt hij Chatri aan: “Geesten en mensen leven in aparte werelden. Om een geest te kunnen helpen, moet je zelf een geest zijn. Om een geest te zijn, moet je eerst sterven. Tenzij je je geest kunt loskoppelen van je lichaam.”
De juf is niet erg geliefd bij de scholieren. De laatstejaars vertellen dat ze zich vreemd gedraagt sinds die jongen in het zwembad verdronk... “Zagen jullie die oude platenspeler in haar kantoor? Ze luistert graag naar sentimentele liefdesliedjes. Ik krijg er kippenvel van! Op een dag zag iemand haar huilen terwijl ze naar haar open lade staarde. Nog steeds weet niemand wat er in die lade ligt. Wedden dat mevrouw Prani iets te maken heeft met de dood van die jongen...” Zo wordt er een mysterie gecreëerd rond die ijskoude dame die onophoudelijk luistert naar een plaat die blijft hangen. Mevrouw Prani worstelt met een probleem; haar reacties zijn soms buiten proportie: ze slaat Chatri in de eetzaal en raakt helemaal overstuur. Dankzij haar zijn
13
de levenden in deze film meer schrikwekkend dan ‘de doden’.
14
Maar op het einde ontdekken we de waarheid achter haar vreemde gedrag en vindt ook mevrouw Prani verlossing.
maar kan niet tegen vaders beslissing ingaan; hij wil er niet over praten. De verdere verhoudingen binnen het gezin komen we via flashbacks te
DE KLASGENOTEN
weten. Zo ontdekken we de oorzaak van de wrevel tussen vader en zoon
Chagtri wordt op school omringd door leeftijdsgenoten. Hij hecht veel
te spreken.
en begrijpen we waarom Chatri pertinent weigert hem aan de telefoon
waarde aan ‘vrienden’ en heeft het moeilijk om zijn oude schoolmakkers vaarwel te zeggen. Zijn nieuwe klasgenoten ontvangen hem niet bepaald met open armen. Ze stellen zijn gemoedsrust op de proef: ze intimideren hem, praten kleinerend (een toon die haantje-de-voorste Phéng tegen iedereen aanslaat), maken hem bang met spookverhalen en plagen hem (een pispot naast z’n bed). Griezelverhalen Een groepje jongens beslist de nieuwkomer ‘s nachts te trakteren op een portie enge verhalen over geesten die op school zouden rondzwerven. Ze hebben het over een jonge vrouw die zich heeft opgehangen aan een boom en over een schooljongen die in het zwembad verdronk… “Weten jullie waarom de school een nieuw zwembad aanlegde? Omdat een leerling zich heeft verdronken in het oude zwembad achter de school. Wisten jullie dat hij net zoals wij in de 6de klas zat? Bovendien sliep hij in onze slaapzaal. Het oude zwembad ligt al 10 jaar verlaten.”
Wanneer vader hem eindelijk (via een list) aan de lijn krijgt, brengt hij openhartig zijn affaire met Phen ter sprake. Zelfs dat kan Chatri niet tot spreken overhalen. Pas wanneer hij op het einde van de film vrede heeft gevonden met zichzelf en zijn omgeving, is hij blij om zijn familie terug te zien. Hij gaat zelfs aan vader vertellen hoe zeer de school hem bevalt. Knipoogjes In THE DORM zitten enkele leuke knipogen naar de oplettende kijker: • Wichien lacht met Chatri wanneer die verliest op het computerspelletje: “Haha, je bent dood!” • Dr. Nui is gefascineerd door de geest die Chatri als enige kan zien. Ze praten samen terwijl Nui wacht op zijn vader die hem komt ophalen met de bedrijfswagen. Blijkbaar is hij begrafenisondernemer… er staat toevallig zelfs een kist in de laadruimte. • Aan het eind van de film is Chatri bewusteloos omdat hij ether heeft gesnoven. Hij wordt wakker door nattigheid op zijn wang: er viel een vieze druppel van Pengs neus…
Stap voor stap kan Chatri zich integreren in de groep. Ze gedragen zich zoals ‘tienerjongens-onder-elkaar’, met alle bijhorende gespreksthema’s: puisten (lotion), ontluikende seksualiteit (pornoboekjes, de foto met het meisje, ‘homo’ als scheldwoord, ...), schoolavonturen, enz. Op het einde van de film heeft Chatri bij hen de vriendschap gevonden waar hij zo naar verlangt. Ze zitten samen op de watertoren, plagen elkaar, spreken elkaar aan met ‘vriend’ en Chatri kijkt er al naar uit om hen na de vakantie weer terug te zien.
HET GEZIN We krijgen in het begin van de film weinig tijd om kennis te maken met het gezin van Chatri, die thuis ‘Tôn’ wordt genoemd. Er is ook broertje
15
Tôh en een dienstmeid die Phen heet. Moeder is bezorgd om haar zoon
16
VRAGEN VOOR DE LEERLINGEN • Waarom moet Chatri in het midden van het jaar van school veranderen? Wat zegt Chatri’s vader daarover? Wat is de reden volgens Chatri zelf? Waarom wil Chatri zijn
Verhaalstructuur: een episode uit het leven
vader niet spreken wanneer die hem opbelt? • Chatri’s vader vindt dat “een man overal moet kunnen overleven”. Ben je het met hem
The Dorm beschrijft één episode uit het leven van een jongen. Het
eens?
verhaal wordt weliswaar verpakt in een griezelfilm, maar waar het
• Hoe voelt Chatri zich in het begin op zijn nieuwe school? Wat verandert er voor hem
echt om draait is het relaas van een jongen die een periode in zijn
tegenover vroeger?
leven vaarwel zegt en begint aan iets nieuws... een nieuw leven op een
• Hoe maken de andere jongens Chatri bang?
nieuwe school. Sugmakanan: “Een griezelfilm moet niet van begin tot
• Wat voor jongen is Chatri? Zou je hem graag in jullie klas hebben?
einde griezelig zijn. Al mijn favoriete griezelfilms vertrekken vanuit de
• Kan Chatri uiteindelijk vriendschap sluiten met zijn klasgenoten?
psychologie van de personages.”
• Ben jij al een keer van school veranderd? Weet je nog hoe je je voelde tijdens de eerste dagen op je nieuwe school? • Heb jij je school zelf gekozen? Of mocht je zelf kiezen naar welke school je ging? Vind je dat goed? • Blijf jij ook een hele week op school? Of ga je iedere avond naar huis? Zou je graag op internaat zitten? • Hoe zou je mevrouw Prani omschrijven? • Lijken jouw leerkrachten of opvoeders op Mevrouw Prani?
AFSCHEID VAN EEN VORIG LEVEN De stad aan het einde van de vakantie. Chatri is weemoedig; hij wil niet naar een nieuwe school. Hij voelt dat er een fase in zijn leven is afgelopen waar hij nog geen afscheid van wil nemen. Alles wordt in gereedheid gebracht voor een nieuw semester (zelfs een nieuw schooljongenskapsel)... maar Chatri staart verdrietig naar de foto van zijn oude vrienden.
• Wichien is perfect op de hoogte van het schoolleven, maar heeft met niemand anders contact. Hoe komt dat?
We gaan met de auto op weg naar de nieuwe school. Een lange reis
• Waarom loopt Chatri plots weg van Wichien tijdens de filmvertoning in openlucht?
naar het noorden... de school ligt ver weg. Chatri zegt de hele weg geen
• In welke zin lijken Chatri en Wichien op elkaar?
woord; hij is ongelukkig en weigert de adem in te houden en een wens te doen bij het oversteken van de brug. Wat valt er immers te wensen? Dan komen ze aan op het internaat... Een weinig hartelijk onthaal in een onheilspellende en kille plaats. Terwijl Chatri zich installeert in de slaapzaal, zie je de auto van zijn ouders verdwijnen in de verte. Een hoofdstuk uit Chatri’s leven wordt voorgoed afgesloten.
BEGIN VAN EEN NIEUW LEVEN Vergelijk deze sequens met het einde van de film... en je ziet de hele evolutie die Chatri heeft doorgemaakt. Vergeleken met de benauwende shots van het internaat in een vaal en grijs licht, ziet de wereld er nu helder en open uit. Voor het eerst krijgen we een panoramisch beeld op
17
de school (van op de watertoren) – de beklemming is verdwenen.
18
1. Wat liep er mis bij Chatri thuis? De flash backs naar het huiselijke leven lopen altijd via een gedachte aan zijn vader (die hem telefonisch tracht te contacteren). Telkens zien we Chatri’s herinneringen in beeld: het gezin rond de tafel, het gekibbel over de televisie, de vrijscène met de meid,... We zien hoe de afstand tussen vader en zoon voortdurend groeit in een sfeer van wederzijds onbegrip. 2. Wat gebeurde er met Wichien? Stap voor stap ontdekken we het verhaal van Wichiens dood, maar voor de opheldering keren we ook terug in de tijd: het krantenartikel, Chatri gaat nu vriendschappelijk om met zijn makkers. Hij voelt zich
de noodlottige zwempartij, de vermeende betrokkenheid van mevrouw
bevrijd, heeft zijn toestand aanvaard en kan nu de spons vegen over het
Prani... We krijgen het allemaal te zien in flash backs in een sepia
verleden. Je zou kunnen zeggen dat Chatri in de kostschool aankomt als
kleurentint.
kind en dat hij er weer vertrekt als puber. In het begin wil hij geen af-
Toch zijn deze flash backs niet altijd even helder en duidelijk: zij roepen
scheid nemen van zijn moeder, aan het eind schaamt hij zich voor haar
op hun beurt ook vragen op (de vrijscène met de meid is heel discreet
omhelzing. Zelfs voor vader heeft hij begrip gekregen. “Er was iets ver-
gehouden – we zien nauwelijks om wie het gaat). Deze flash backs drei-
anderd in mij. Tijdens dat semester was ik maar twee centimeter gegroeid.
gen de kijker soms op het verkeerde been te zetten en de regisseur heeft
Ik ben nog lang geen man. Maar dankzij mijn vriendschap met Wichien
veel vertrouwen in zijn publiek: we moeten zelf de verschillende hints
heb ik veel geleerd. Ik wist nog niet wat me tijdens het volgende semester
aan elkaar knopen tot een samenhangend geheel.
te wachten stond. Maar ik wilde snel mijn vrienden terugzien. Want ik had geleerd dat een vriend, al is het er maar één, al de beproevingen van het leven helpt te doorstaan in één adem.”
VRAGEN VOOR DE LEERLINGEN • “Een griezelfilm moet niet van begin tot einde griezelig zijn. Al mijn favoriete griezel-
Hij neemt afscheid van mevrouw Prani; op de achtergrond blijft de
films vertrekken vanuit de psychologie van de personages.” Wat bedoelt de regisseur
plaat weer hangen. Maar wanneer hij haar de ware toedracht vertelt
hiermee?
over Wichien... gaat het liedje plotseling verder. Voor de eerste maal in de film. Er is iets veranderd: ook mevrouw Prani heeft vrede gevonden.
• Op welke manier komen we meer te weten over de relatie tussen Chatri en zijn vader? En wat komen we precies te weten? • Vond jij de flash backs altijd duidelijk genoeg? Wat kwam je erin te weten? Waren er
Chatri heeft eindelijk weer iets om naar uit te kijken. De toekomst is in
ook dingen die je niet te weten kwam? Bleef je met vragen zitten?
ieder geval de moeite waard om de adem in te houden wanneer hij over
• Vergelijk het begin en het einde: welke zijn de verschillen en de gelijkenissen. Denk o.a.
de brug rijdt. Er valt nog iets te wensen...
aan de omgang tussen Chatri en zijn vrienden, het oversteken van de brug, het uitzicht
FLASH BACKS Over twee heel belangrijke zaken komen we in de film enkel iets te weten via flash backs, een terugkeer in de tijd die helpt om enkele belangrijke vragen op te helderen:
19
van de school, het contact met zijn vader en moeder, het contact met mevrouw Prani, ... • Welke verandering maakt Chatri door tijdens het semester dat hij op internaat doorbrengt? In welke zin wordt hij volwassener? • Waarom luistert mevrouw Prani vaak naar dezelfde muziek? Het plaatje blijft hangen. Wat heeft dat te maken met de dood van Wichien? Wat gebeurde er bij het afscheid tussen Chatri en mevrouw Prani? Kan je dat verklaren?
20
Thematisch: geloofsovertuiging en geesten DOOD EN WEDERGEBOORTE In Thailand is bijna 95% van de bevolking boeddhistisch. In deze religie/filosofie is er veel ruimte voor het idee van de wedergeboorte. Als een wezen sterft, blijft zijn geest voortbestaan. De geest neemt afscheid van het lichaam en wordt in een andere levensvorm opnieuw geboren. De nieuwe vorm waarin de overledene reïncarneert, is afhankelijk van het karma dat hij tijdens zijn vorige leven(s) heeft opgebouwd: goede daden leiden tot meer geluk, slechte daden hebben
mevrouw Prani slechts één jongen arriveren. En iedereen vraagt zich af met wie Chatri zit te praten terwijl hij een computerspel speelt.
pijn en lijden tot resultaat. Een mens die in zijn leven veel kwaad
Wichien is een geest maar hij is méér dan een fictieve verschijning. Hij
heeft gedaan, zal misschien herboren worden als een straathond. Een
bestaat niet enkel in Chatri’s verbeelding; hij is heel reëel. Hij toont ons
eenvoudige mens die altijd zijn best doet voor zijn naasten, zal in een
zelfs een staaltje van zijn krachten wanneer hij een heel orkest dirigeert
relatief comfortabele situatie opnieuw geboren worden. Het ultieme
en de honden laat meejanken (zij kunnen Wichien wel waarnemen).
doel van een boeddhistische gelovige is te ontsnappen uit dit eindeloos draaiende rad van doodgaan en geboren worden. Op dat ogenblik heeft men de ‘verlichting’ bereikt en is men voorgoed verlost van alle lijden, zorgen en spijt.
Wichien is een tragische figuur, gevangen in een cyclus van lijden. Een geest die zich door iedereen in de steek gelaten voelt (zijn klasgenoten wilden hem niet redden) en die iedere dag opnieuw zijn gruwelijke verdrinkingsdood moet herbeleven. En de dood is zo koud en Wichien
Songyos Sugmakanan: “Ook in Thailand leeft het idee van de
is het zo vreselijk beu... Pas wanneer Chatri hem uit het water redt,
wedergeboorte. Na je dood word je als mens of als andere levensvorm
stopt de eindeloos kwellende herhaling. Nu kan Wichien eindelijk
opnieuw geboren. Maar wanneer je te vroeg sterft, is de cyclus verstoord.
afscheid nemen van de wereld der levenden. Hij is klaar voor zijn
Dan moet je blijven ronddwalen tot de voorziene levensperiode is afgelopen
wedergeboorte in een nieuw lichaam. Aan het eind van de film neemt
en ben je op deze wereld enkel nog als geest aanwezig.” Net zoals
hij afscheid en wandelt weg. In een mooi beeld zie je hem als het ware
Wichien...
verdwijnen in de omgeving, hij gaat op in het licht en wandelt zijn verlossing tegemoet.
WICHIEN DE GEEST
21
Wichien is meer dan zomaar een griezelverschijning. Hij is ook het
Wichien komt heel onopgemerkt de film ‘ingeslopen’. Een onopvallende
symbool van Chatri’s angsten. Zijn vriendschap met Wichien helpt hem
figuur waarover we geen achtergrondinformatie krijgen. Maar in enkele
die angsten te overwinnen. Zij vormen een sterk partnership, zij helpen
scènes krijgen we aanwijzingen, bijvoorbeeld wanneer de jongens
elkaar en offeren zich voor elkaar op. Dat brengt uiteindelijk voor
ganzeneieren gaan roven. Bij hun terugkeer op school staat mevrouw
allebei de verlossing: de ziel van Wichien vindt rust en Chatri wordt
Prani hen op te wachten. Hoewel de jongens samen op pad zijn, ziet
verlost uit z’n isolement en zet een stap op weg naar de volwassenheid.
22
Uit de manier waarop de jongens over die geesten praten, blijkt dat ze wezenlijk deel uitmaken van hun leven. Nui praat er heel nuchter over; hij heeft het zelf meegemaakt met een overledene in een motorongeluk. In een flash back krijgen we niet het slachtoffer te zien – hij is een geest geworden – maar avond na avond spreidt de bloedvlek zich uit over de grond.
Beeldtaal: griezelen met The Dorm The Dorm is best wel een enge film en de ontmoetingen met de geest Wichien blijven lang in je geheugen hangen. Maar is het ook echt een griezelfilm? De film heeft in ieder geval de structuur van een klassieke
Thais groeten
horror-thriller: de hoofdfiguur belandt in een wereld waarin hij wordt
De Thaise groet ‘wai’ wordt vaak gebruikt als uiting van respect, dank of
gedwongen zijn angsten te overwinnen om een probleem op te lossen.
verontschuldiging. Hij gaat als volgt: de jongste persoon (of degene met het minste
De innerlijke spanningen van Chatri worden vertaald in symboolrijke
aanzien) houdt beide handen plat tegen elkaar met de vingertoppen naar boven
horrorvisioenen. Songyos Sugmakanan: “Ik wilde een nieuw soort
gericht. Daarbij buigt hij het hoofd naar beneden. Vaak spreekt men tijdens deze
spookverhaal maken, geen bombastische actiedraak. Die typische
groet ook het woord ‘Sawat-dii’ uit. Op zijn beurt doet de oudere gesprekspartner
elementen uit griezelfilms vind je vooral in het eerste deel van THE DORM.
(of degene met het meeste aanzien) hetzelfde. Chatri’s ouders gebruiken deze groet
Maar ze staan ten dienste van het echte thema van de film: een jongen vol
wanneer ze kennismaken met mevrouw Prani. Zij buigt echter niet terug… Op het
twijfels die uit z’n isolement breekt.”
einde van de film dankt Chatri het schoolhoofd ook op deze manier. Nu beantwoordt de juf zijn groet wel.
VRAGEN VOOR DE LEERLINGEN
23
DE OMGEVING De locatie (de plaats, de omgeving waarin de film zich afspeelt) bepaalt heel erg de sfeer van de film. Van op het moment dat we in het nieuwe
• De grote meerderheid van de Thai is boeddhist. Wat weet je over het boeddhisme?
schoolgebouw aankomen, houdt de locatie de film in een beklem-
• Weet je wat ‘reïncarnatie’ betekent? Heeft dat iets te maken met het verhaal van THE
mende greep. De omgeving lijkt ons – net zoals Chatri – te verstikken.
DORM?
Verschillende elementen helpen de kostschool aan z’n onheilspellende
• Chatri’s broertje houdt zijn adem in terwijl ze over de grote brug rijden. Dan mag hij
atmosfeer:
een wens doen… Hebben wij ook zulke wenstruukjes? Wat doen wij om wensen af te
• We zijn ver weg van de ‘gewone’ wereld: een lange rit uit de stad, het
dwingen? Wat zijn in ons bijgeloof geluks- en ongeluksbrengers?
oversteken van de rivier, de grote inrijpoort… We zijn ver van huis!
• Wat is er bijzonder aan Wichien? Wanneer en hoe ontdekt Chatri dat Wichien geen
• Het schoolgebouw is dreigend, groot en donker. Er zijn overal trappen,
gewone jongen is? Welke hints krijg je zoal om Wichien verdacht te vinden?
grote ruimtes en weinig verlichting. Zowel de mensen (mevrouw Prani,
• Wichien beweert dat hij gestorven is van ouderdom, maar hoe is hij echt doodgegaan?
de leerlingen) als het bouwwerk zelf creëren een sfeer van dreiging.
• Waarom verdwijnt Wichien iedere dag precies om 18 u?
• Het bordje ‘slaapzaal’ komt in beeld: een enorme rij bedden in een
• Hoe kan Chatri zijn vriend uiteindelijk bevrijden? Hoe brengen beide vrienden elkaar
ongezellige ruimte… Zelfs Chatri’s bed ziet er ongastvrij uit.
verlossing?
• Het wasgoed dat te drogen hangt als metafoor voor de ‘struggle’ om
• Hoe nemen we in de film afscheid van Wichien?
hier als individu je plaats te vinden.
• Doen er bij jullie ook schoollegendes de ronde? Misschien kun je er eentje verzinnen…
• Er heerst discipline op school: uniformen, een proper kapsel. In een
Vertellen jullie elkaar soms ook griezelverhalen? Krijg je daar soms kippenvel van?
enorme eetzaal staan de tafels in lange rijen identiek gedekt. De anoni-
Geloof je echt in die verhalen?
miteit is hier volledig; je bent hier ‘alleen in de massa’ maar privacy heb
• Heb je gezien hoe Chatri’s ouders de juf groeten bij hun kennismaking?
je niet.
24
Pas op het einde van de film zien we de school in heel z’n omvang, in een panoramisch perspectief. De hekken zijn verdwenen; van op de watertoren kijken we uit over de school en de omgeving. “Ik wist niet dat onze school zo groot was.” De wereld ziet er bevrijd uit en herademt; weg met de beklemming. De Buitenwereld De buitenwereld, de wereld rondom de school lijkt onbereikbaar, onbestaande zelfs. Slechts één keer slaagt Chatri erin om samen met Wichien over de muur te ontsnappen… Hij kan het nauwelijks geloven. Na de grauwe, grijze schoolmuren oogt de buitenwereld ronduit paradijselijk: de kleuren zijn hier fris en helder, de muziek klinkt opgewekt en hedendaags, de zon schijnt en de jongens lopen genietend naast elkaar. Er komt een fanfare voorbij. Het glunderende meisje vooraan de optocht is de mooie dochter van de kokkin op school. Luid klinkt er een liefdeslied… “Ik kijk al zo
De regisseur liet zich inspireren door z’n eigen herinneringen. “Ik wou
lang naar jou”. Chatri mag met haar op de foto.
mijn ervaring absoluut delen met het publiek. Daarom werd de film op de oorspronkelijke locatie opgenomen: mijn ‘eigen’ kostschool. Veel moest er niet aangepast worden, enkel wat details om de mysterieuze, surrealistische sfeer te beklemtonen.” Heel opvallend in het schooldecor zijn de tralies. Overal staan er hekken, afrasteringen, omheiningen,… We gluren doorheen tralies (in het washok), door spijlen van een bed, doorheen gaasdraad, gordijnen… Het instituut is gigantisch maar toch ben je overal opgesloten.
DE KNEEPJES VAN HET VAK Elke regisseur kent de truuks om zijn film eng en akelig te maken. In THE DORM wordt er van deze kneepjes ruimschoots gebruik gemaakt. • De leerlingen vertellen spookverhalen. De verhalen gaan over de geschiedenis van de school, het meisje dat zich verhing, de oude man
25
die door de gangen spookt,… Misschien slaapt Chatri wel in het bed van
26
de overleden jongen… De jongens vertellen met dreigende stem. Het is donker, een jongen met een wit geschilderd gezicht licht op bij het knipperen van een zaklamp, op de achtergrond klinken de geluiden uit het gebouw.
• Het geluidsdecor is ronduit spookachtig: dichtslaande deuren, huilende honden, knarsend metaal, het kraken van het gebouw,… En op de • De nachtelijke tochten van Chatri naar het toilet zijn angstaanjagend. In de verte janken de honden. Het lijkt alsof we in het toilet niet alleen zijn. De camera nadert Chatri (‘subjectieve camera’: alsof we kijken
achtergrond het hypnotiserende geluid van mevrouw Prani’s platendraaier die eindeloos blijft hangen. Het effect is heel erg suggestief. Kinderen & griezelen
door de ogen van een insluiper), de schaduw van een hand valt op de schouder van de plassende jongen. Het gehuil zwelt aan tot een
In de literatuur wordt er al lang geen punt meer van gemaakt: kinderen houden van
wanhopig geluid… ’s Ochtends heeft Chatri in z’n bed geplast.
een portie gruwel en griezel. Succesauteurs zoals J.K. Rowling en Roald Dahl hadden dat al langer begrepen en bedienden kinderen ruimschoots op hun wenken.
Bij de volgende toilet-uitstap raakt hij opgesloten. In paniek zakt hij op de grond… maar dan schuift de grendel open. Het klassieke spel van
In de bioscoop ligt dat toch enigzins gevoeliger. De impact van beelden kan heel
open- en toeslaande deuren.
sterk zijn en niet alle kinderen zijn bestand tegen een portie griezel. THE DORM hanteert heel duidelijk de mechanismen van een griezelfilm en is daarom nauwelijks
• De duisternis! Met de grote schakelaar hult de concièrge de school in
toegankelijk voor erg jonge kijkers.
het duister. Alles wordt zwart en donker. Zelfs overdag is de lichtinval in de school gedempt. Vele scènes bij schemerlicht vergroten het mysterie;
In beide films van Songyos Sugmakanan stonden kinderen centraal. “Maar ik zou
soms zijn ze ronduit onduidelijk en kunnen we nauwelijks zien wat er
MY GIRL en THE DORM geen kinderfilms noemen. THE DORM is een ‘coming of age’
precies op het scherm gebeurt.
drama waarin ik zaken vertel over mijn kindertijd.”
• Het meest schrikwekkende moment is ongetwijfeld de droom waarin
27
Chatri door een hand in de waterbak wordt gesleurd. Het effect (beeld
In de internationale publiciteitscampagne werd The Dorm
& geluid) doet je overeind schieten in je bioscoopstoel.
afgeschilderd als een bloedstollend horrorverhaal. Kijk bijvoorbeeld eens naar de bijgevoegde afbeelding op de dvd.
28
VRAGEN VOOR DE LEERLINGEN • Welke momenten vond je het spannendst in de film? • Beschrijf de locatie waar THE DORM zich afspeelt. Wat maakte de omgeving zo onheilspellend? • Kan je ook de slaapzaal beschrijven en de sfeer die daar hing? • Wat voor kleuren zie je het meest in THE DORM? • THE DORM is een donkere film. Waren er momenten dat je niet precies zag wat er gebeurde? Stoorde dat? • Slechts éénmaal in de film ontsnapt Chatri uit het schoolgebouw en komt hij met Wichien in de buitenwereld terecht. Hoe ziet de wereld er buiten de schoolmuren uit? Wat zijn de opvallendste verschillen met het leven in het internaat? • Zag je al ooit een griezelfilm? Hou je van griezelen? Waarom (niet)? Welke typische kenmerken van griezelfilms zag je terug in THE DORM? • Niet enkel de beelden maar ook de muziek zorgen voor sfeer in de film. Vond je de klankband griezelig? Waarom? Wat hoorde je zoal? Was ook de muziek van belang? • Waarom vinden mensen volgens jou griezelen leuk? Waarom gaan we met opzet op zoek naar dingen die ons angst aanjagen? • Vind je het goed dat ook kinderen naar enge films kijken? Waarom wel / niet?
Toch is de hele film minder eng en veel rijker dan de reclame errond doet vermoeden. Deze recensent probeerde het misverstand recht te zetten: “I need to point out right away that the trailers do a massive disservice to this film, making it out like it's yet another Asian horror flick with creepy little kids, and THE DORM is the furthest thing from it. In the end, it's a life-affirming, feel-good film that left me a bit wistful about boyhood.” [www.rottentomatoes.com/vine/journal_view.php?journalid=100000335&entryid=295362&
29
view=public]
30
Bibliografie
Lesbrief voor de leerlingen
OVER THE DORM
Op de volgende pagina is een lesbrief voor de leerlingen toegevoegd.
• Persdossier Wild Side Films (o.a. interview met de regisseur door Frédéric Ambroisine) • www.lepensionnat-lefilm.com (officiële site van de film in het Frans)
Daarop staan een aantal trefwoorden, citaten en vragen die met de film te maken hebben. Deze vormen een leidraad voor de leerlingen tijdens de verwerking.
• www.gmember.com/activity/dekhor/ (officiële site van de film in het Thais) • www.dvdrama.com/film-7411-le-pensionnat.php • www.studiomagazine.fr/film/essentiel.asp?id=26850 • Uta Beth, interview met Songyos Sugmakanan, Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz 110, p.24.
RECENSIES • James Mudge, 22/02/2007, www.beyondhollywood.com/dorm-2006movie-review/ • William David Lee, 20/08/2007, www.dvdtown.com/reviews/ dorm/5064/ • Mark Hodgson, 19/04/2007, twitchfilm.net/archives/005820.html • www.studiomagazine.fr/film/autour_zoom. asp?id=26850&ida=182079 • Klaus-Dieter Felsmann
GELOOF IN THAILAND • goasia.about.com/od/thailand/a/tsunamighosts.htm • buddhism.about.com/od/theravada/ss/BuddhismSS_3.htm
31
32
actie op deze We horen graag je re kijken tijdens film. Ga je de film be ek, dan kan je je Filmfestival Open Do t t kaar tje dat je krijg mening kwijt op he vast bedankt! na de voorstelling. Al
Waarom moet Chatri zo plots op internaat? Wat zegt Chatri’s vader daarover? Wat is de reden volgens Chatri zelf? Via flash backs komen we meer te weten over de relatie tussen Chatri en zijn vader.
THE DORM is gebaseerd op eigen ervaringen van de regisseur, die als kind ook op internaat zat. “Vele van de scènes heb ik zelf beleefd, al deze angsten heb ik zelf doorstaan.”
De moeilijkste scène om te draaien, was zonder twijfel de verdrinkingsscène. Met behulp van special effects werd de illusie gecreëerd dat Wichien ‘zweeft’ in het lege zwembad.
? ofdpersonage mee met het ho Leefde je erg angsten? n gevoelens of Herkende je zij
De film die de
jongens te zie n krijgen op school, is gema akt in een typi sch Aziatische horrorstij l: goedkope gr iezel, spoken en vampiers, sla pstick grollen met een ondeugende on dertoon, ...
Waardoor wordt de onheilspellende sfeer van THE DORM bepaald? Let op het verhaal, de locatie, het licht, het geluid, enz. Hou jij van griezelfilms?
Waarom?
In Thailand is bijna 95% van de bevolking boeddhistisch. In deze religie/filosofie is er veel ruimte voor het idee van de reïncarnatie. Weet je wat dat betekent? Heeft dat iets te maken met het verhaal van THE DORM?
33
34
