BLUEBIRD
Film en Educatie...
Inhoudstafel
.. in het vertoningscircuit van Lessen in het Donker, in het kader van het festival Open Doek, een workshop ingericht door Jekino, een film in de klas... Film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen en wij zorgen graag voor een goede programmatie en pedagogische omkadering. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. We maken jaarlijks een fijne selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, richten op heel wat plaatsen vertoningen in en zorgen voor kant en klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. In elke lesmap wordt aandacht besteed aan een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film. We stimuleren jullie graag om de film met een frisse blik te bebekijken. Bij elke film uit het aanbod leggen we de focus op één filmterm. De film staat geprogrammeerd voor de 1e graad SO.
www.lesseninhetdonker.be www.opendoek.be
Film en educatie Inhoudstafel
2 3
Filmfiche Synopsis Technische fiche Prijzen Inleiding op de film
4
Over de productie Regie: Mijke de Jong Scenario: Helena van der Meulen Filmproductie: TELEFILMS: Televisiefilm of bioscoopfilm?
6
Reacties verzamelen bij de leerlingen Analyse Belangrijkste verhaallijnen Pesterijen
www.jekino.be
FEEDBACK!
Relatie broer-zus
Boeken in de film
Andere films over pesten
Focus op camera en acteren Uit de pers... Achtergrondinformatie over pesten bij jongeren
We horen graag je reactie over de film, de bespreking en de lesmap. Surf snel even naar de site www.lesseninhetdonker.be om een evaluatieformulier in te vullen. Ook de leerlingen kunnen hun reactie kwijt op de pagina van de film die ze zagen! Alvast bedankt!
9 10 11
13 15 17 18
FilmFiche Synopsis
Inleiding op de film
Merel is een ijverige leerling van twaalf. Ze is het haantje de voorste op school, haalt goede cijfers, zingt uit volle borst tijdens de toneelrepetities en haar vinger gaat steevast de lucht in bij elke vraag van de meester. Dat wekt wrevel: van de ene dag op de andere wordt Merel het pispaaltje op school. Het begint met nare briefjes op haar rug, maar later wordt ze ook opgesloten, staat haar agenda vol bedreigingen en moet ze klappen incasseren. Merel, die ook goed kan skaten en dikke boeken leest, zwijgt in alle talen tegen iedereen. De enige bij wie ze troost vindt, is haar gehandicapte broertje Kasper.
• BLUEBIRD was de officiële Nederlandse Oscarinzending voor de categorie Beste Niet-Engelstalige Film. Maar de film werd niet geselecteerd. Volgens de organisatie van de Oscars, Academy of Motion Picture Arts and Sciences, voldeed Bluebird niet aan de voorwaarden, omdat de film al op de Nederlandse televisie was geweest. “Balen,” zegt regisseuse Mijke De Jong in een reactie op de beslissing. • Bluebird werd gemaakt in het kader van Telefilms, een reeks van speelfilms voor televisie, waarvan een aantal titels ook in de bioscoop draaiden. Naast Bluebird komt ook ondermeer HET SCHNITZELPARADIJS en OFFSCREEN (met Jan Decleir en Jeroen Krabbé), uit dit ondersteuningsfonds. • Voor de bioscoopversie kreeg Bluebird een andere soundtrack. In de televisieversie hoorde je o.a. Blackbird (The Beatles), The Other Side (Red Hot Chilli Peppers) en Losing my Religion (REM). • De titel is een Engelse vertaling van een boek van Maurice Maeterlinck, ‘L’oiseaux blue’. • Al van bij aanvang was er interesse om de film een kans te geven in de bioscopen, maar de Nederlandse televisie weigerde de uitzenddatum uit te stellen. Toen
Schitterende film voor alle leeftijden die een zeer actueel thema behandelt en het op subtiele, gevoelige wijze in beeld brengt. Een aanrader van formaat!
Technische Kaart Nederland / 2004 / 79 min / Nederlands gesproken Regie Scenario
Mijke De Jong Helena van der Meulen
werd Bluebird geselecteerd en bekroond op het filmfestival van Berlijn. Andere festivals volgden. Bluebird kreeg extra aandacht... en een kans in de bioscopen.
Met o.a. Elske Rotteveel (Merel), Kees Scholten (Kasper), Elsie de Brauw (Moeder), Jaap Spijkers (Vader),...
Kopieer deze filmfiche voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn!
Prijzen - Officiële selectie Toronto International Film Festival 2004, Canada. - Glazen Beer, prijs voor de beste jeugdfilm op het filmfestival in Berlijn 2005. - Grand Prix op het Montreal International Children’s Film Festival in maart 2005. - Young People’s Jury Award op het Sprockets Toronto International Film Festival for Children 2005.
Over de productie Regie: Mijke de Jong
afgesloten, er is een pestlijn en er zijn allerlei internetsites aan gewijd. Het helpt alleen allemaal heel weinig.”
Mijke De Jong (1959) regisseert televisiedrama, speelfilms, korte films, documentaires en theaterstukken. Haar films wonnen al verschillende prijzen, waaronder het Gouden Kalf voor Beste Actrice in 1997 voor de 5 actrices van BROOS en uiteraard ook de Glazen Beer voor Beste Jeugdfilm op het Filmfestival van Berlijn met Bluebird.
Beknopte filmografie: ALLERZIELEN (2005): een filmproject van 16 korte films over de moord op filmmaker Theo van Gogh en de gevolgen voor Nederland. www.allerzielendefilm.nl Bluebird (2003) IK BEN WILLEM (2002) DE DIOSCUREN (2001) UITGESLOTEN (2000) LOPEN (1999): Tv-film over 2 Amsterdamse hartsvriendinnen die in een moordend tempo opslorpen wat het leven hen zou kunnen brengen. Tot één van hen instort. HET LABYRINT (1998) BROOS (1997) LIEVE AISJA (1996)
In één van de opvallendste scènes in de film willen noch Merel noch de kinderen die haar pesten over het onderwerp praten tijdens de les Maatschappijleer. Begrijpt de schrijfster waar die onverwachte loyaliteit vandaan komt? “Iedereen weet heel goed dat pesten heel gemeen is en dus gebruiken Merels klasgenoten dat kringgesprek om er nog een schepje bovenop te doen. Maar Bluebird is voor mij niet alleen een film over pesten. Hij gaat net zo goed over de onoverbrugbare kloof tussen de kinderwereld en die van de volwassenen. En dat verklaart ook Merels ‘loyaliteit’ met haar leeftijdsgenoten. In wezen zijn kinderen daartoe veroordeeld.” Merel beseft volgens van der Meulen intuïtief dat haar ouders, hoe liefdevol en goedbedoelend ook, dit probleem nooit kunnen oplossen, en daar handelt ze naar. “Het antwoord op de terreur moet uit haarzelf komen, op eigen kracht. De film gaat over de eenzaamheid die daar het gevolg van is, en wat die met haar doet. Het is zo’n ervaring waar een kind aan onderdoor zou kunnen gaan, maar Merel redt het, al is het dan maar net. Dat ze er ‘sadder but wiser’ uitkomt, is de paradox van opgroeien.”
STILLS (1995) DE BABY HUILT (1994) 4 TOKENS – STILL YOU (1993) HARTVERSCHEUREND ((1993) IN KRAKENDE WELSTAND (1989): Mijke de Jong over haar ervaringen met leven in een kraakpand.
Maar hoe relevant het onderwerp ook is, toch dient de schrijver ervoor te zorgen dat het verhaal niet binnen enkele scènes in een moraliserende voorlichtingsfilm over de gevaren en gevolgen van pesten verandert. Hoe kreeg van der Meulen dat voor mekaar? “Door me niet te concentreren op de gebeurtenissen, maar op de gevolgen daarvan voor het gevoelsleven van mijn hoofdpersoon. De hele film is geschreven, maar ook gedraaid en gemonteerd, op die emotionele lijn. Daarmee raak je de toeschouwer, op dat soort betrokkenheid ben ik tenminste uit bij het schrijven.”
Scenario: Helena van der Meulen Scenariste Helena van der Meulen over Bluebird (voor www.planet.nl, gepubliceerd op 10 februari 2005) Helena van der Meulen deed voorafgaand aan het schrijven veel research naar pesten op school: “Maar alles wat je hoort en leest bevestigt wat je eigenlijk al weet. Het verschijnsel is tenslotte van alle tijden en plaatsen. Wat in vergelijking met mijn eigen schooltijd is veranderd (voor alle duidelijkheid: ik ben zelf gelukkig nooit gepest), is dat het onderwerp geen taboe meer is.” Integendeel, elke school is volgens Van der Meulen alert. “Er bestaat speciaal lesmateriaal om het verschijnsel te bestrijden, er worden contracten met leerlingen
Van der Meulen schreef ook scenario’s voor andere kleine arthouse-films zoals GEZOCHT: MAN en TUSSENLAND. De plot is in haar verhalen van secundair belang. “Plot en verhaal interesseren mij minder, al heb ik veel bewondering voor schrijvers die daar wel goed in zijn en al zie ik die films nog zo graag. In mijn scenario’s zijn eigenlijk de hoofdpersonages zelf het verhaal. Vanaf het begin wisten Mijke de Jong en ik ook precies wie, wat en hoe Merel was, daar hoefden we het nooit over te hebben. Dat
Filmproductie: Telefilms Televisiefilm of bioscoopfilm?
was ook de basis voor onze samenwerking: we wisten dat we blind op elkaar konden vertrouwen.”
In Nederland: Beknopte filmografie: Helena van der Meulen schreef scenario’s voor volgende producties: GEZOCHT, MAN (2005), Nederlandse Telefilm in een regie van de Belgische Patrice Toye. Bluebird (2004) NOVEMBERLICHT (2003) TUSSENLAND (2002) ZOENZUCHT (1999) 19,99 (1998) TOT ZIENS (1995)
Telefilms zijn speelfilms speciaal gemaakt voor de Nederlandse televisie, die inspelen op actuele maatschappelijke thema’s: coproducties van filmproducenten en de openbare omroep, gemaakt met financiële steun van enkele fondsen en van het ministerie. Elk jaar krijgt een 6-tal regisseurs de kans om aan de slag te gaan. Sinds 1998 werden er 45 films geproduceerd en uitgezonden op tv. Een aantal van deze films kregen ook een kans in de bioscoop, bv. HET SCHNITZELPARADIJS, OFFSCREEN (met Jan Decleir en Jeroen Crabbé)en uiteraard Bluebird. Wie de uitzendingen op televisie miste, kan de films nog enige tijd bekijken via www.telefilms.nl.
In Vlaanderen: Ook in Vlaanderen bestaat sinds vorig jaar een samenwerking tussen een televisiestation (VTM) en de filmsector onder de naam ‘Faits Divers’. De eerste editie van het project draaide rond -grote of kleine- verhalen die waar gebeurd kunnen zijn: verhalen uit Vlaanderen, interessante verhalen, leuke verhalen, spannende verhalen, emotionele verhalen... met de bedoeling er een televisiefilm van te maken. Er werden 250 projecten ingestuurd, waarvan er uiteindelijk 7 verfilmd werden. Het was de bedoeling dat zowel “gevestigde waarden” als “jonge wolven” zouden meedoen. Ook hier konden een aantal titels rekenen op goede respons in de bioscopen. Jan Verheyen wordt beschouwd als de peetvader van dit project. Nadat de films hun kans kregen in de bioscopen, zullen ze later nog uitgezonden worden op televisie. De eerste oogst ‘Faits Divers’ telde volgende titels: VERLENGD WEEKEND (Hans Herbots), DENNIS VAN RITA (Hilde Van Mieghem), VIDANGE PERDUE (Geoffrey Enthoven), DE HEL VAN TANGER (Frank Van Mechelen), DE GEK OP DE HEUVEL (Christian Vervaet), VLEUGELS (Julie De Clerq) en PRACTICAL PISTOL SHOOTING (Willem Thijssen). Het zal niet bij deze 7 titels blijven, want VTM en het VAF besloten dit initiatief verder te zetten.
Reacties verzamelen bij de leerlingen
Analyse Op de website van Lessen in het Donker (www.lesseninhetdonker.be) vind je onder “Lesmateriaal” het infopakket. FILMANALYSE, met tips om film te verwerken met de leerlingen. Onderstaande tips helpen je alvast op weg:
• Vond je de film goed of niet? Motiveer je antwoord. • Welk gevoel had je als je naar de film keek? • Welke scène is je het meest bijgebleven? • Zou je de film aanraden aan vrienden?
Kunnen de leerlingen zich vinden in volgende uittreksels van het interview met scenariste Helena van der Meulen? “Bluebird is voor mij niet alleen een film over pesten. Hij gaat net zo goed over de onoverbrugbare kloof tussen de kinderwereld en die van de volwassenen.”
“Hoe relevant het onderwerp ook is, toch dient de schrijver er voor te zorgen dat het verhaal niet binnen enkele scènes in een moraliserende voorlichtingsfilm verandert. Hoe kreeg je dat voor mekaar?” Helena van der Meulen: Door me niet te concentreren of de gebeurtenissen, maar op de gevolgen daarvan voor het gevoelsleven van mijn hoofdpersoon. De hele film is geschreven en gefilmd op die emotionele lijn.”
* Als start voor de verdere analyse kan je gebruik maken van de 5 W-vragen: - Over WIE gaat het verhaal? - Over WAT gaat het verhaal? - WAAR speelt het verhaal zich af? - WANNEER speelt het verhaal zich af? - WAAROM krijgt het verhaal een plotse wending? * 4 FLAPPEN: Op 4 flappen verzamel je de eerste indrukken. - Flap 1: De film maakt mij... (hierop kunnen de leerlingen hun emoties over de film kwijt) - Flap 2: Beklijvende momenten (alle momenten die hen bijbleven) - Flap 3: Vorm (opvallende aspecten qua geluid, muziek, camera,...) - Flap 4: Vragen (wat niet onmiddellijk duidelijk is) Als iedereen zijn indrukken op de flappen heeft neergeschreven, geven de leerlingen toelichting bij wat ze neerschreven. In een volgende stap wordt er gezocht naar antwoorden op de genoteerde vragen.
Belangrijkste verhaallijnen Pesterijen TASJESDIEF, MEAN CREEK en THERE’S ONLY ONE JIMMY GRIMBLE... het zijn maar een paar voorbeelden van de talloze films waarin het leven van prille tieners grondig door elkaar geschud wordt door pesterijen. Net als in bovenstaande voorbeelden, slaagt ook Mijke De Jong er in Bluebird in dit probleem haarscherp te schetsen. Wat de 12-jarige Merel overkomt, is een drama, maar de makers trappen gelukkig niet in de val om het verhaal overdreven te dramatiseren. De pesterijen zelf worden nauwelijks getoond, de gevolgen voor de betrokkene zelf staan centraal. Zonder opgeheven vingertje toont Bluebird hoe schijnbaar onschuldig geplaag voor het slachtoffer allesbehalve een grapje is, en hoe pesterijen uit de hand kunnen lopen. Een echte aanleiding is er niet, behalve dan dat Merel zich toevallig op het verkeerde moment op de verkeerde plaats bevindt. Van de ene op de andere dag wordt ze het mikpunt van pesterijen. Het begint met wat (schijnbaar onschuldig) getreiter over flaporen en een flauw briefje op haar rug, maar het ontaardt
10
11
al snel in het vernielen van haar skateboard en haar gloednieuwe fiets en rake schoppen en klappen blijven niet uit. Nochtans lijkt Merel op het eerste zicht niet de meest geschikte kandidaat om er als slachtoffer uitgepikt te worden. Ze is slim, sportief, ziet er goed uit, leest de juiste boeken en luistert naar de juiste muziek. Ze staat stevig in haar schoenen en stapt vrolijk en onbezonnen door het leven. Maar gaandeweg zien we Merel evolueren tot een onzekere, zich steeds meer terugtrekkende puber. De makers weten de innerlijke evolutie die het meisje doormaakt subtiel, maar raak weer te geven. Merel loopt niet weg van huis, ze neemt gewoon de trein naar de Hoek van Holland om alles even te ontvluchten. Ze probeert ook geen zelfmoord te plegen maar trekt met lippenstift een paar veelzeggende rode lijnen over haar polsen.
Twee uitstapjes naar de pier zijn hier tekenende voorbeelden van: Merel verzint verhaaltjes bij de voorbij varende boten. Wanneer ze zich nog lekker in haar vel voelt, is het varende Chinese restaurant (‘de tsjing tsjang tsjong-boot’) nog een boot op weg om prinsen op te halen. En er is vast wel een plaatsje voor de enthousiaste Kasper. Eenmaal de pesterijen aan de gang, krijgt het jonge broertje een heel ander verhaal te horen. Gelijklopend met haar gemoedsrust is het nu een spookboot, vol rottende lijken die de kapitein overmeesterd hebben en hem vastspijkerden. Haar broertje krijgt letterlijk koude rillingen bij dit gruwelijke verhaal en wil zo snel mogelijk naar huis.
Boeken in de film Boeken spelen een belangrijke rol in het leven van Merel. De titels en citaten die gebruikt worden in de film weerspiegelen de gemoedsrust van Merel. Een kort
Opgelost met een goed klasgesprek? De ernst van de pesterijen wordt door niemand opgemerkt of correct ingeschat. De klasleerkracht voelt wel dat er wat aan de hand is, maar denkt het probleem te
overzichtje: L’Oiseau Blue van Maeterlinck. De titel van de film verwijst naar L’Oiseau Blue, een boek van Maeterlinck. De Vlaamse schrijver Maurice Maeterlinck (1862-1949) publiceerde vooral in het Frans en won in 1911 de Nobelprijs voor Literatuur. L’oiseau blue is een sprookje over de zoektocht naar geluk. Mathilda van Roald Dahl, een kinderboek over een meisje dat gepest wordt. Anna Karenina van Tolstoj. Een tragische liefdesroman uit 1778. Er worden 2 zinnen geciteerd uit het boek. Ten eerste de openingszin: “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar. Maar alle ongelukkige gezinnen zijn ongelukkig op hun eigen manier.” En ook “Vromski deed alsof hij blij was toen Anna Karenina zwanger was. Maar hij was het niet.”
kunnen voorkomen door een klasgesprek over ‘is dit nu pesten of plagen?’ en ‘dat tolereer ik niet in mijn klas’. Zelfs wanneer Merel samen met de pestkoppen bij de directie wordt geroepen (nadat duidelijk werd dat iemand Merel heeft opgesloten in de toiletten) rept ze met geen woord over wat haar overkomt. Ook de nochtans begripvolle ouders merken niets. Ondanks de vrij open en vertrouwensvolle band tussen kinderen en ouders zwijgt de dochter in alle talen. Wanneer ze een paar rake klappen heeft gekregen en haar skateboard over de brug wordt gekieperd, barst ze thuis wel in snikken uit, maar dan zogenaamd vanwege “een valpartij”. Vader noch moeder staan stil bij de werkelijke reden waarom Merel zich steeds meer terugtrekt in haar eigen wereldje. Zelfs in deze omstandigheden blijkt de kloof tussen jongeren en volwassenen te groot.
Relatie broer-zus
Andere films waarin pesten een centraal thema vormt
De enige bij wie ze aanvankelijk alle kopzorgen lijkt te vergeten is haar jongere, geadopteerde broertje. Kasper heeft vanwege zijn handicap veel begeleiding en hulp nodig; Merel helpt hem zo veel en zo vaak ze kan. Broer en zus kunnen het duidelijk goed moet elkaar vinden. Ze trekken er geregeld samen op uit om letterlijk “uit te waaien” op de pier. Maar net nu ze hem het hardst nodig heeft, wordt hij bij haar weggehaald en in een instelling geplaatst. De hechte band en vooral de onspannen sfeer waarin de twee met elkaar omgaan, verwatert snel.
12
(bij deze films zijn ook lesmappen beschikbaar)
DE TASJESDIEF Regie: Maria Peeters. Nederland, 1995. 97 min. Alex, 12 jaar oud, heeft een oma met een zwak hart; “Roos” noemt hij haar. Op een dag gaan 2 tienerboefjes er met het spaargeld van Roos vandoor. Ze chanteren Alex: hij moet handtassen stelen van
13
Focus op camera en acteren oude dametjes. Alex durft het huis niet meer uit. Tot hij de situatie aan oma Roos uitlegt. De olijke snoet van hoofdacteur Olivier Tuinier (zie ook HET ZAKMES) stond garant voor het succes van DE TASJESDIEF. Deze avonturenfilm over “jongeren en misdaad” toont heel ontluisterend hoe krachtig de terreur is die kinderen op elkaar kunnen uitoefenen.
MEAN CREEK Regie: Jacob Aaron Estes. VS. 2004. 90 min. De schuchtere Sam wordt gepest door George. Sams oudere broer Rocky zint op wraak. Hij organiseert een boottochtje; George –die aanvankelijk niet weet wat hem overkomt– mag ook mee. Rocky en Samen zullen George een lesje leren... maar dan loopt alles uit de hand. MEAN CREEK is een goed geobserveerd verslag van de leefwereld van enkele jongeren die haast allemaal uit probleemgezinnen stammen. Het verhaal, superieur in beeld gebracht, boeit van het eerste tot het laatste beeld. De psychologie van de personages staat centraal, maar vooral hun onderlinge interactie en de groepsdruk die soms de kop opsteekt, werpen een aantal morele vragen op.
THERE’S ONLY ONE JIMMY GRIMBLE
CAMERA Mijke De Jong brengt het verhaal op een heel knappe manier in beeld. De film is zo opgevat dat de kijker zich bijna een voyeur voelt. De camera zit dicht op Merels huid, zo dicht dat het aanvoelt alsof je binnendringt in haar persoonlijke leven. Het lijkt bijna alsof je haar zou kunnen aanraken... Door deze intieme invalshoek, komt de actie op het scherm wel heel dichtbij. Wanneer Merel gepest wordt door een aantal klasgenoten, staat de camera midden tussen de pestkoppen. Als kijker wil je ingrijpen. Je wilt Merel helpen, maar dat kan niet. Je voelt je machteloos, net zoals Merel. Voor iedereen die wel eens gepest werd, zal deze nauwkeurige observatie absoluut herkenbaar zijn. Je ziet hoe jonge mensen elkaar zonder reden kapot kunnen maken. Het kan interessant zijn de jongeren zelf eens met een camera te laten werken. Er bestaan enkele eenvoudige methodieken die snel een eerste indruk geven over de mogelijkheden en effecten van camerastandpunten, invalshoeken, cadrage. Het zijn voor hen abstracte begrippen en vooral technische aspecten van een film, maar wel van groot belang om het verhaal op de juiste manier bij de kijker te brengen. Neem een kijkje op de site www.lesseninhetdonker.be via ‘Lesmateriaal’. Daar vind je het infopakket ‘filmanalyse en beeldtaal’ (pg 33- 38).
Regie: John Hay. Groot-Brittannië. 2000. 101 min. Jimmy droomt ervan topvoetballer te worden. Dan zou het leven veel aangenamer zijn. Hij zou een leuk vriendinnetje vinden, niet meer gepest worden op school en misschien wel bij Manchester City terecht komen. Helaas kan Jimmy helemaal niet voetballen. Zijn klasgenoten pesten hem op alle mogelijke manieren. Op een dag krijgt Jimmy magische voetbalschoenen in handen. Wanneer hij de kans krijgt te spelen in het schoolteam, scoort hij een prachtige goal. Jimmy’s zelfvertrouwen neemt plots een hoge vlucht en hij lijkt niet enkel op het groene veld, maar ook in de liefde te scoren. Ook in de volgende matchen toont Jimmy wat hij kan. Het schoolteam belandt zelfs in de finale door Jimmy’s fantastische spel. Maar op de dag van de finale zijn er slechte voortekenen. En tot overmaat van ramp gooit zijn rivaal de ‘magische’ voetbalschoenen weg. Waar hij bang voor was, gebeurt: hij verliest zijn voetbaltalent! Op dat moment moet Jimmy bewijzen dat hij voor zichzelf kan opkomen. Regisseur John Hay bant alle meligheid uit deze kloeke, frisse film. De wijze les ‘zoek de kracht in jezelf’ wordt er nooit hardop in gehamerd.
14
ACTEREN Uiteraard werkt alleen een sterke cameraopstelling niet om de kijker te betrekken bij het verhaal. Als je je niet kunt inleven in de hoofdpersonages, dan laat al de rest je min of meer koud. De Jong weet hoe ze haar publiek moet meeslepen: de jonge Elske Rotteveel is een schot in de roos. Het meisje zet heel naturel een wat onzekere puber neer, waarvoor je niets dan sympathie kunt opbrengen. De isolatie en de wanhoop van het gepeste kind worden uitstekend vertolkt door Elske Rotteveel. Je ziet aan haar ogen en houding dat ze zich steeds ongelukkiger gaat voelen. Ze heeft weinig woorden nodig. Rotteveel krijgt goed tegenspel van de andere acteurs. De scènes met haar broertje zijn erg mooi, en ook de liefhebbende ouders, die machteloos staan tegenover de groeiende afstandelijkheid van hun dochter, acteren overtuigend. Ook de pestkoppen worden vrij realistisch vertolkt door jeugdige acteurs. Het kan dus wel: een film met kind-acteurs die voor de verandering eens niet overdreven irritant of schattig zijn.
15
Uit de pers... Acteren = inleven Het is vooral erg belangrijk dat je je als acteur kan inleven in het personage dat je speelt. Je kruipt tijdelijk in de huid van iemand anders. Je moet dus eigenlijk goed kunnen liegen voor de camera. Je moet vaak dingen zeggen die niet echt bij je passen. Als je huilt of schreeuwt, moet dat ook echt lijken.
Vragen • Wat vond je van de acteerprestaties in Bluebird? Wie vond je goed en wie niet? • Vond je dat de hoofdactrice overtuigend acteerde? • Zou het moeilijk geweest zijn voor haar om meteen zo’n grote rol te spelen? Waarom wel of niet?
DE FILMKRANT (maart 2004): “Mijke De Jong dringt met haar camera een harde scholierenwereld binnen die realistisch overkomt.”
VARA TV MAGAZINE : “Knap is dat er niet naar een verklaring wordt gezocht voor dit pesten (...) nog knapper is de manier waarop Mijke De Jong er in geslaagd is een volstrekt natuurlijke wereld te toveren. Jaap Spijkers als vader is een acteur om op te bouwen, maar ook de jonge Elske Rotteveel als Merel beschikt over een ongezien emotioneel naturel. Kees Scholten als haar gehandicapte broertje is ook verbluffend. Een lievere kind-kind relatie is lang niet meer in een film te zien geweest. Maar wat Bluebird echt tot een prima film maakt, is de zorgvuldigheid waarmee de wereld van Merel tot in de kleinste uithoeken wordt geschilderd.”
DE VOLKSKRANT (10/04/2004): “Het scenario vertoont wel wat kunstgrepen, zoals een mysterieuze zwarte boekenlezer die Merel keer op keer aanspreekt. Maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door het fantastische spel van de debutanten Elkse Rotteveel en Kees Scholten. Vooral de scènes met hen samen
• Zou het een verschil maken als iemand anders de hoofdrol speelde? • Ken je nog films waarin kinderen de hoofdrol spelen (en het geen kinderfilm is)? • Heeft iemand in de klas al in theater of film geacteerd? Hoe was dat? Is het moeilijk om je in een bepaalde rol in te leven?
zijn hartverscheurend.”
16
17
Achtergrondinformatie over pesten bij jongeren. Het Vlaams Overlegplatform Pesten (kortweg VLOPP; http://users.skynet.be/vlopp) is
De PROVINCIE LIMBURG is actief op tal van domeinen waar het kinderen en jongeren aan
een partnerorganisatie die een aantal verenigingen samenbrengt voor overleg rond preventie
gaat. Het themaproject ‘pesten op school’ startte 10 terug en groeide uit tot een geheel van
en aanpak van pesten op school. Bij deze verenigingen kan je terecht voor meer info en/of
provinciale projecten ‘welbevinden op school’. Om een degelijk preventiebeleid uit te bouwen
projecten inzake pesten bij jongeren. Een korte voorstelling van de verenigingen:
organiseert de provincie vorming en biedt heel wat educatief materiaal aan. 011/23.08.67. www.limburg.be/welbevinden
EVO : De Educatieve Vereniging voor Ouderwerking in het Officieel Onderwijs, is een overkoe-
Andere interessante websites met informatie rond pesten:
pelende organisatie voor Vlaamse ouderverenigingen. Ouderverenigingen kunnen er terecht voor een aantal thema-avonden en voor begeleiding en ondersteuning van ouderwerking.
www.viwta.be/files/samenvatting_cyberpesten.pdf
Meer info: 09/222.86.73 of
[email protected] www.gemeenschapsonderwijs.be/evo.
Een samenvatting van een onderzoek bij 2052 jongeren in Vlaanderen, uitgevoerd door de Universiteit van Antwerpen in opdracht van het Vlaams Instituut voor Wetenschappelijk en
JEUGD & VREDE vzw is een landelijke jeugddienst voor vredesopvoeding met een uitge-
Technologisch Aspectenonderzoek, op vraag van de Commissie Cultuur, Jeugd, Media en
breid aanbod rond pesten Secretariaat: Astridlaan 160, 2800 Mechelen, info@jeugdenvrede.
Sport van het Vlaams Parlement.
be www.jeugdenvrede.be.
www.pestenisgeenkinderspel.be
KINDER- EN JONGERENTELEFOON VLAANDEREN is een hulplijn voor kinderen en jon-
Site opgericht door 2 studenten van de lerarenopleiding met lesmateriaal voor de 1e graad
geren. Contactgegevens: 0800/15111,
[email protected] of via de site: www.kjt.org. Voor
secundair onderwijs.
leerkrachten is er tel. 02/54.37.43 of
[email protected].
LEEFSLEUTELS ontwikkelt educatief materiaal en organiseert vormingen rond sociale vaardigheden. In het kader van het thema ‘pesten’ ligt de nadruk op een ‘niet-bestraffende’ methode. Meer info: 015/45.94.20,
[email protected], www.leefsleutels.be.
LIMTIS is een expertisebureau waar volwassenen terecht kunnen met vragen of klachten rond ongewenste intimiteiten en pesten steeds terecht op het nummer 03/825.45.27, www. limits.be.
PAX CHRISTI VLAANDEREN is de Vlaamse afdeling van de internationale vredesbeweging. De vereniging heeft een uitgebreid aanbod aan educatief materiaal omtrent diverse thema’s.
[email protected], tel: 03/225.10.00, www.paxchristi.be.
voorkomen van geweld en respectloos gedrag. Email:
[email protected], 016/32.53.86, www.verbondenheid.be. Bij het PEC (provinciaal Educatief Centrum) kunnen leermiddelen, methodieken, informatieve spelen, koffers,... gratis ontleend worden.. Meer info op www.vlaamsbrabant.be/pec; PEC Provinciehuis Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3000 Leuven. Het PROVINCIEBESTUUR ANTWERPEN ondersteunt zowel inhoudelijk als organisatorisch heel wat veldwerk in de welzijns- en gezondheidssector; www.provant.be/welzijn.
18
lay-out
[email protected]
PROJECT VERBONDENHEID ondersteunt scholen bij de aanpak van en het helpen
19
