jekino EDUCATIE
Film en Educatie ...
... in het vertoningscircuit van Lessen in het Donker, in het kader van Filmfestival Open Doek, een workshop of filmvoorstelling verzorgd door Jekino, een film in de klas... Film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen en wij zorgen graag voor een goede programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant en klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap wordt aandacht besteed aan een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en leggen we de focus op één filmterm. We stimuleren jullie graag om de film met een frisse blik te bekijken.
Inhoudstafel Filmfiche................................................................... Verfilmde prentenboeken........................................ Verhaal en personages............................................ Reacties verzamelen................................................ Thema: vriendschap................................................ Andere thema’s: verjaren – afval............................ Focus op... de koe.................................................... Wat een exentrieke koe........................................... Andere filmaspecten: animatiefilm........................ Bibliografie............................................................... Bijlage: reconstructieopdracht................................ Bijlage: rietje maken................................................ Bijlage: boter, kaas en melk-spel............................ Bijlage: maak een flipboekje................................... Bijlage: maak een thaumatroop............................. Bijlage: kleurplaten..................................................
4 6 10 16 20 21 24 28 32 35 36 42 44 48 56 58
jekino EDUCATIE
www.opendoek.be
www.jekino.be
www.lesseninhetdonker.be
Doelgroep MAMA MOE EN DE KRAAI: vanaf 4 jaar
Filmfiche Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je collega’s die de kinderen vergezellen naar de voorstelling. Het is een handige leidraad die hen meteen goed voorbereid op de filmvisie!
Online filmfiche! Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.
2
3
Filmfiche Synopsis
Voor een nieuwsgierige koe zijn er in de wereld zoveel dingen te ontdekken en avonturen te beleven. Mama Moe wil alles leren: in bomen klimmen, fietsen, schommelen, een boomhut bouwen,... Haar beste vriend Kraai begrijpt het niet: waarom beseft Mama Moe niet dat ze een koe is? En koeien moeten niet fietsen; ze moeten gras eten en dwaas in de wei voor zich uit staren! Maar Mama Moe luistert niet. Ook al heeft Kraai nog nooit zo’n eigenwijs beest ontmoet, toch moet hij toegeven dat je met deze gekke koe een hoop lol kunt maken. Misschien is dat waar vriendschap om draait... Grappige film voor het jongste publiek, naar de boeken van Jujja Wieslander, geïllustreerd door Sven Nordqvist (Pettson & Findus). ‘Mama Moe en de Kraai’ werden ook uitgegeven als boek (Infodok) en cd-rom (Lannoo).
Technische info MAMA MOE EN DE KRAAI Originele titel: Mamma Mu och Kråkan Zweden, 2008, 78 minuten Regie: Igor Veyshtagin Scenario: naar de boeken van Jujja & Tomas Wieslander Met de stemmen van: Marjolein Algera (Mama Moe) en Kevin Hassing (Kraai) Nederlands gesproken Distributie: Jekino Distributie www.jekino.be/mamamoe
Voor je naar de film gaat… MAMA MOE EN DE KRAAI is een film voor een heel jong publiek, dat misschien nog maar weinig ervaring heeft met films bekijken in de bioscoop. Bij aanvang van de film bereid je hen best even voor op wat hen te wachten staat.
4
Je kent zelf je publiek goed genoeg om te weten hoeveel filmervaring ze hebben. Weten ze dat het licht in de zaal wordt gedoofd? Dat er op het witte doek een verhaal wordt verteld waarvan ze de personages nog niet kennen, maar dat wel in hun eigen taal wordt verteld? Dat een film niet kan worden stopgezet zoals een DVD – dus als ze naar het toilet moeten, missen ze een deel van het verhaal? Het wordt een verhaal over de koe Mama Moe en haar vriend de kraai. Die verhalen zijn ook als boek verschenen. Heeft er iemand al ooit een boek van ‘Mama Moe en de Kraai’ gelezen? Of van ‘Pettson & Findus’? Die boeken worden immers getekend door dezelfde tekenaar als die van Mama Moe. De film gaat over een koe en een kraai die met elkaar bevriend geraken. •
Wat weten de kinderen over koeien? En over kraaien? Worden die twee diersoorten normaal vrienden van elkaar? In de film gebeurt dat wel. In een film zijn de dingen niet altijd helemaal zoals in het echte leven.
•
Dit is ook een film over vriendschap. Het is heel belangrijk om vrienden te hebben. Maar twee vrienden kunnen heel erg van elkaar verschillen. Ze hoeven niet altijd dezelfde interesses of een eenzelfde karakter te hebben. Vrienden hebben is ook niet altijd eenvoudig; het gaat zeker niet altijd vanzelf. Vrienden moeten begrip hebben voor elkaar, ze moeten elkaar vertrouwen en eerlijk zijn met elkaar, ze moeten geduld hebben met elkaar, ze moeten elkaar leren vergeven en ‘sorry’ zeggen.
Ook Mama Moe en Kraai zijn heel verschillend van elkaar. Daarom wil Kraai eerst geen vriend worden van Mama Moe. “Een kraai kan toch geen vriend zijn met een koe?”. Maar langzamerhand beseft hij wat een goede vriendin Mama Moe eigenlijk is. En hij leert dat vrienden samen ontzettend veel plezier kunnen hebben. We hopen dat het publiek van deze mooie animatiefilm kan genieten en dat jullie samen met hen na de voorstelling tijd vrij maken voor een leuke verwerking.
5
VERFILMDE PRENTENBOEKEN Regisseur Igor Veyshtagin Igor Veyshtagin werd geboren in Moskou en hij werkte mee aan een hele reeks Europese animatiefilms, o.a. aan PETTSON & FINDUS; Studio Baestarts in Boedapest (Hongarije). Hij heeft zelf ook een tekenfilm geregisseerd: in LORANGE & CO speelden niet de dieren een hoofdrol (zoals in MAMA MOE…), maar de mensen. Het verhaal was minstens even ongewoon en gek als in zijn nieuwe film: een luie papa en zijn zoontje hebben een heel veel fantasie en ze gedragen zich helemaal niet zo netjes en ijverig als we dat van de meeste mensen gewend zijn.
LORANGE & CO In het bos staan huisjes, een houthok, een garage… Daar wonen Lorange, Muffin en Dartanjang. Papa Lorange is een zonderling met een ringbaardje die de hele dag rondloopt in zijn kamerjas met een theemuts op zijn hoofd. Slapen doet hij graag maar werken niet. Hij wil alleen maar spelen met zijn zoontje Muffin, maar enkel als hij elk spelletje mag winnen. Muffin vindt het allemaal prima; met een fantast zoals Lorange valt er altijd wel wat te beleven. Net zoals met grootvader Dartanjang: de ene dag is hij loodgieter, de andere dag schilder, dokter of leeuwentemmer. In hun wereld is alles normaal: tijgers die grommen in de schuur, een zwembad op het dak van de garage of een giraffe die luiert op de storthoop. Een kegelzot stelletje met een tomeloze verbeeldingskracht.
6
Prentenboeken De populaire figuren Mama Moe en Kraai werden in de jaren ’80 geboren in een serie verhalen op de radio. Later volgden de prentenboeken van Jujja en Tomas Wieslander en traden de guitige koe en haar beste vriend ook aan in CD-ROM spelletjes, luister cd’s en zelfs een theaterproductie. Nu zijn ze ook de sterren in een lange animatiefilm. De boeken werden ook vertaald en uitgebracht in Noorwegen, Denemarken, Finland, IJsland, Duitsland, Nederland, Estland, Letland, Rusland, Italië, India, Korea en Thailand. In België werden volgende titels gepubliceerd door Davidsfonds/Infodok: • • • • •
1992 1993 1993 1996 1997
VERHALEN VAN MAMA MOO MAMA MOE OP DE SLEE MAMA MOE OP DE SCHOMMEL MAMA MOE IN DE BOOM MAMA MOE AAN DE SCHOONMAAK
De schrijfster: Jujja Wieslander Jujja Wieslander is een belangrijke hedendaagse Zweedse kinderauteur. Ze schreef het script voor de film MAMA MOE EN DE KRAAI, gebaseerd op de personages die ze samen met haar man Tomas ontwikkelde. In 2005 ontving Jujja Wieslander de Astrid Lindgren Award, misschien wel de hoogst denkbare onderscheiding voor een schrijfster van kinderboeken. Toen Tomas in 1996 overleed, schreef Jujja lange tijd niet meer. Pas in 2003 kwam er een nieuw ‘Mamma Moe’ boek uit. Later volgden nog meer boeken over deze vrolijke figuren. Jujja en Tomas hebben samen ook veel populaire liedjes geschreven, die gebundeld werden op ‘Mamma Moo songs for the whole body’ en ‘My little crow song’.
7
Illustrator Sven Nordqvist Sven Nordqvist is vooral bekend vanwege ‘Pettson & Findus’. Hij schrijft en illustreert alle Pettson & Findus verhalen en is daarmee de meest geliefde Zweedse illustrator van de voorbije decennia. Hij begon zijn carrière in 1983 met het kinderboek ‘Agaton Öman and Alphabet’, maar zijn grote doorbraak kwam er met zijn volgende boek ‘Pancake Pie’, waarin voor het eerst de oude uitvinder Pettson en zijn ondeugende poes Findus opdraafden. Hij illustreerde ook de ‘Mama Moo’ boeken van Jujja en Tomas Wieslander.
8
9
VERHAAL EN PERSONAGES Het verhaal Begin
Op de boerderij van Lina en Billy-Bob woont een koe, een heel speciale koe. Ze heeft zelfs een mobiele telefoon. Mama Moe is een nieuwsgierige koe die graag nieuwe dingen uitprobeert. Zo zou ze bijvoorbeeld graag leren zwemmen. Als ze vanuit het struikgewas kijkt naar Billy-Bob, Lina en hun vriendjes die aan het zwemmen zijn, ontmoet ze een vreemde vogel. Het is Kraai en hij is jarig! Hij vertelt over het geplande feestje met al zijn vrienden. Mama Moe wenst hem veel plezier. Maar dan geeft Kraai toe dat hij helemaal geen vrienden heeft. Hij is zelfs erg eenzaam. Daarom stelt Mama Moe voor om zijn vriendin te worden. Kraai begrijpt het niet. Een kraai kan toch geen koe als vriendin hebben? Hij houdt liever de boot af. Kraai geraakt toch geïntrigeerd en besluit samen met Mama Moe te gaan vissen.
Midden
Samen dobberend in een roeiboot op het water wordt duidelijk hoe verschillend Kraai en Mama Moe zijn. Terwijl Kraai met diverse hengels probeert een vis aan de haak te slaan, vist Mama Moe met een houten tak, een touw met een spijker aan. “Zo kan je toch niets vangen,” zegt Kraai. Waarop Mama Moe verbijsterd reageert. “Dat is toch niet de bedoeling?” Ze wil enkel de vissen brood voederen. Kraai wordt boos en vliegt weg. Hun eerste ruzie is een feit. Weldra zoekt Kraai weer toenadering. Hij zoekt Mama Moe op en stelt voor om de koeienstal op te ruimen. Hij begint vol goede intenties, maar mislukt keer op keer. Hij spuit zelfs de stal helemaal wit en kuist uiteindelijk ook alles netjes op. Later dringt het tot hem door dat hij al die moeite gedaan heeft uit sympathie. Vindt hij een koe dan toch aardig? Waarom kan hij niet aan Mama Moe vertellen dat ze wel degelijk zijn vriendin is?
10
Tussen Kraai en Mama Moe ontwikkelt zich een spel van aantrekken en afstoten. Wanneer Mama Moe met hem wil schommelen, reageert hij vol ongeloof: “Koeien kunnen niet schommelen”. Toch lukt het en maken ze plezier. Maar opnieuw wijst Kraai haar af. Omdat hij zich ’s avonds zo eenzaam voelt, besluit hij een wandeling te maken. Die brengt hem ‘heel toevallig’ tot bij Mama Moe. Hij hoort muziek en ziet Mama Moe dansen. Waarom probeert hij het niet? Kraai laat zich gaan; hij voelt zich super. Tot hij plots weer boos wegvliegt. Maar thuis begint hij spontaan te dansen. Mama Moe heeft meer invloed op hem dan hij wil toegeven. Hij besluit om dichter bij Mama Moe te gaan wonen. Maar… dat is niet vanwege Mama Moe, maar vanwege een lekkere pannenkoek die hij van de boerin had gekregen. Kraai wordt boos op Mama Moe “omdat zij hem nooit komt opzoeken”. Maar Mama Moe kan toch niet tot bij zijn huis in de boom? Koeien kunnen niet vliegen. Hij wijst Mama Moe definitief af en verbreekt de vriendschap. Hij zal nooit meer terugkomen!
Einde
Mama Moe is triest en mist Kraai. Maar ook hij zit eenzaam in zijn boomhuis. Hij beseft weer hoe leuk het was om haar als vriendin te hebben. Terwijl Kraai tot inkeer komt, bedenkt Mama Moe een plan om tot bij haar vriend te geraken. Ze kan misschien niet vliegen, maar ze kan wel in een boom klimmen! Kraai gelooft zijn ogen niet: een koe die tot bij zijn huis is geklommen? Vol trots en vreugde toont hij zijn huisje. Voor het eerst zegt hij zelfs hardop dat zij zijn vriendin is. Kerstmis nadert. Kraai panikeert, want hij moet nog cadeautjes voor zichzelf zoeken. Voor zichzelf? Dat vindt Mama Moe vreemd. Blijkbaar heeft Kraai nog nooit Kerst gevierd met anderen. Omdat hij ook al geen verjaardagsfeestje heeft gekregen, smeedt Mama Moe samen met de kippen van de boerderij een plan. De boom waar Kraai woont wordt van stam tot kruin versierd met kerstdecoratie en verlichting! Kraai vindt het prachtig! En wat krijgen we nu? Hij heeft zelfs een cadeau voor Mama Moe. Want zo vat Kraai mooi samen: “Als je iets moois geeft aan een vriend, is het alsof je het zelf hebt gekregen”. Samen vieren ze Kerst al dansend op het ijs.
11
De personages Het verhaal draait rond twee hoofdpersonages.
Mama Moe: De malste koe die je ooit al zag. Ze vindt alles ‘loeigezellig’. Voor Mama Moe is geen uitdaging te groot. Net als de kinderen rondom haar, wil ze leren zwemmen, fietsen, dansen, in bomen klimmen, appels plukken, schommelen, … Ze is een echte levensgenieter. Ze is lief en heeft aandacht voor iedereen. Wanneer ze Kraai ontmoet, is ze oprecht in hem geïnteresseerd. Ze bekijkt alles op een heel andere manier dan Kraai. Dat zie je heel goed in de scène waarin ze samen gaan vissen: Kraai gebruikt allerlei gesofisticeerde hengels om de vissen te lokken, terwijl Mama Moe enkel een stok en een koord gebruikt; ze heeft enkel brood aan haar lijn hangen om de vissen te voederen. Is dat niet waar het bij vissen om draait? Wie is Mama Moe? Ze is heel nieuwsgierig en eigenwijs. Ze houdt ervan om nieuwe dingen uit te proberen. Ze wil veel leren, net zoals kinderen. Ze is ook een beetje gek Mama Moe is poëtisch aangelegd: ze bedenkt gedichten, zingt (veeleer vals) haar eigen liedjes, houdt van herfstkleuren, het meer en de zonsopgang. Ze kijkt op naar slimme kinderen die weten wat te doen. Ze is ook een beetje romantisch.
Kraai: Hij is erg eenzaam, maar geeft dit niet graag toe. Als Mama Moe ontdekt dat hij geen vrienden heeft, wil zij wel zijn vriendin worden. Maar Kraai houdt de boot af. Hij is erg cynisch en sceptisch. Een typerende uitspraak van Kraai: “Koeien kunnen toch niet…” Maar langzamerhand ontdekt Kraai de positieve kracht van Mama Moe. Hij groeit naar haar toe. Kraai leert wat echte vriendschap is en beantwoordt die graag.
Wie is Kraai?
Hij wil zich vooral niet belachelijk maken. Hij is veeleer arrogant en denkt te weten hoe iedereen zich moet gedragen: hij zal Mama Moe steeds duidelijk maken wat wel en niet hoort voor een koe. Het zit in zijn aard om te onderwijzen. Hij spreekt heel duidelijk en vraagt aan Mama Moe om ‘belangrijke lessen’ te herhalen. “Zeg me na: koeien klimmen niet in bomen. Zeg het!” Zijn kennis en kunde wil hij duidelijk demonstreren, bijvoorbeeld: hoe maak je een stal schoon in 5 seconden.
Enkele opdrachtjes: • •
Kunnen de kinderen zelf Kraai omschrijven? Wat zijn de belangrijkste karaktertrekken van de vogel? Stel eventueel een identiteitskaart op met zijn meest typische kenmerken (uiterlijk en innerlijk).
Als Mama Moe Yin is, dan is Kraai Yang.
Enkele opdrachtjes: • •
12
Kunnen de kinderen zelf Mama Moe omschrijven? Wat zijn haar belangrijkste karaktertrekken? Stel eventueel een identiteitskaart op met haar meest typische kenmerken (uiterlijk en innerlijk).
13
Andere personages: Op de boerderij van Mama Moe leven verder nog de boer, de boerin en hun kinderen Billy-Bob en Lina. Vooral de kinderen weten hoe mal Mama Moe is. Ze is hun favoriete koe. Enkele opdrachtjes: • Kunnen de kinderen een lijstje opstellen van wat Mama Moe allemaal doet, wat een normale koe niet doet? • Bedenk nog andere ambities voor Mama Moe. Wat had ze nog kunnen leren en proberen? Bedenk zelf nog enkele zaken die Mama Moe had willen doen. • Wat zou je zelf graag kunnen? Zijn er dingen die ook jij – net zoals Mama Moe – graag zou onder de knie willen krijgen? Fantasiespel / drama Laat de kinderen zich inleven in de filmpersonages. Laat de kinderen door elkaar lopen en geef instructies: rondlopen als een koe, vliegen als een kraai, dansen zoals Mama Moe, rondwandelen zoals een kip…
14
15
REACTIES VERZAMELEN Vlak na de vertoning willen kinderen vaak hun eerste indrukken kwijt in een ontladingsmoment. Je hoeft nog niet dieper in te gaan op hun bedenkingen, maar ze moeten wel de kans krijgen om ‘stoom af te laten’. Daarbij kunnen enkele eenvoudige vragen helpen. Laat ze nadenken en hun antwoorden formuleren. Nadien kan je dan wat dieper op hun bedenkingen en reacties ingaan. Daarbij is het altijd handig om te beginnen met een reconstructieopdracht, zodat ze zich precies herinneren wat er in de film gebeurde en wat oorzaken en gevolgen waren in het verhaal.
ONTLADINGSMOMENT • • • •
16
Vond je het een goede film? Waarom (niet)? Hoe kan je de film volgens jou het best omschrijven? Leuk / saai / meeslepend / grappig / origineel / spannend / langdradig / …? Welk moment uit de film is je het meest bijgebleven? Wie was je favoriete personage? En waarom? Vind je dit een leuke film om aan je vriendjes te laten zien? Of aan je ouders? Aan wie wil je deze film graag ’s laten zien?
RECONSTRUCTIE VAN HET FILMVERHAAL Kunnen de kinderen kort samenvatten waarover het verhaal gaat? Ze kunnen daarbij een antwoord zoeken op de 5 W-vragen!
Zo brengen ze alle belangrijke info samen: • • • • •
Over WIE gaat het verhaal? Mama Moe en Kraai WAAR speelt het verhaal zich af? Op een boerderij WANNEER speelt het verhaal zich af? In het heden Over WAT gaat het verhaal? Over een bijzondere koe die vriendschap wil sluiten met een kraai WAAROM verloopt het verhaal op deze manier? Mama Moe en Kraai sluiten vriendschap, maar daarna blaast Kraai de vriendschap weer af. Maar tenslotte beseft hij dat hij Mama Moe mist. Dat maakt het verhaal interessant: er ontstaat een probleem maar de personages zijn slim genoeg om het op te lossen.
17
RECONSTRUCTIEOPDRACHT In MAMA MOE EN DE KRAAI volgen verschillende gebeurtenissen elkaar op. Kunnen de kinderen de gebeurtenissen in de juiste verhalende volgorde plaatsen? De prenten in bijlage kunnen hen daarbij helpen. Dit is een eenvoudige montageopdracht. Bij het maken van een film worden alle beelden in de juiste volgorde geplaatst. Dat is belangrijk. Als de volgorde verkeerd zou zijn, klopt het verhaal niet langer. Voorzie bij de bespreking volgende stappen: 1. Bespreking van de prenten. 2. Neem één van de prenten weg. Welke prent ontbreekt? 3. Wanneer het voor iedereen duidelijk is wat er op de prenten staat, kan je met de kinderen het verhaal nog eens kort overlopen en de prenten in de juiste volgorde leggen. Om verwarring te vermijden, rangschik je de prenten in leesrichting (van links naar rechts). 4. Wanneer de kleuters de volgorde goed kennen, kan je 2 prenten van plaats verwisselen. Kunnen de kleuters ontdekken welke prenten van plaats veranderd zijn?
EEN EIGEN VERHAAL VERZINNEN Laat de kinderen zelf een kort verhaaltje verzinnen. Leg zelf de prenten in een volgorde naar keuze en vraag per prent wat er te zien is. Vraag naar achtergronden, emoties, wat gebeurt er precies in de scène,…
18
19
Thema: Vriendschap MAMA MOE EN DE KRAAI vertelt niet zomaar een verhaal over een koe en een kraai. Dit is vooral een verhaal over vriendschap en de hindernissen die ze moet overwinnen. Mama Moe en Kraai zijn heel erg verschillend van elkaar. Toch worden ze vrienden. Voor Mama Moe is dat heel eenvoudig. Ze staat open voor elke mogelijke vriendschap: met de andere koeien op de boerderij, met andere dieren en ook met de kinderen. Voor Kraai is dat heel moeilijk. Hij heeft geen vrienden en hij weet ook niet wat vriendschap betekent. Hij is bang om vrienden te maken. Zijn eerste reactie is afwijzend: “Kan je me niet gewoon gerust laten? Ik kan toch niet bevriend zijn met een koe. Zeker niet met een fietsende koe.” Zelfs wanneer hij steeds weer contact met Mama Moe zoekt, durft hij toch niet toegeven dat zij z’n vriendin is. Het kost hem heel veel moeite om dat tenslotte te beseffen. Mama snapt dit niet zo goed: “Je kan toch met iedereen vriend zijn?” Mama Moe en Kraai zijn heel verschillend, maar ze vullen elkaar ook uitstekend aan: als Mama Moe ‘gas geeft’, is Kraai diegene die afremt. Als Mama Moe de zonnige kant van de dingen ziet, is Kraai pessimistisch. Als Mama Moe spontaan is, gedraagt Kraai zich terughoudend. Vrienden moeten niet altijd hetzelfde karakter hebben; net door heel verschillend te zijn, kunnen ze elkaar uitstekend aanvullen. “Het is heel leuk om vrienden te hebben. Met een vriend ben je nooit alleen en kun je vliegen van elkaars rug afslaan. En het is heel handig als je jeuk hebt op een plek waar je zelf niet bijkan. Je kunt ook samen gaan zwemmen en samen allemaal loeileuke dingen doen.” mijmert Mama Moe over vriendschap.
20
Opdracht:
Bevraag de kinderen zelf over hun ervaring met vriendschap. • Heb je veel vrienden? Sta je open voor vriendschap? • Waarom vind jij vrienden zo belangrijk? Wat is er zo leuk aan vrienden hebben? Kan jij – net zoals Mama Moe – opsommen waarom vrienden zo handig zijn? Wat kan je allemaal met vriendjes doen? • Moeten jouw vrienden net zo zijn zoals jij? Moeten stoere kinderen ook stoere vrienden hebben? Kunnen stille kinderen ook luidruchtige vrienden hebben? Moeten sportieve kinderen ook sportieve vrienden hebben? • Wat vind jij belangrijk bij jouw vrienden? Hoe ziet de ideale vriend er voor jou uit?
Andere thema’s: Verjaren Kinderen vinden verjaren heel erg leuk. Ook Mama Moe is dolenthousiast wanneer ze hoort dat Kraai jarig is. Er bestaat niets leuker dan verjaren? Waarom? Mama Moe: “Je krijgt taart en iedereen zingt: “Er is er één jarig”.” Kraai: “Iedereen zingt? Wie dan allemaal?” Mama Moe: “Al je vrienden die op je feestje komen. Ga jij geen feestje geven?” Kraai (liegend): “Natuurlijk wel, ik heb zwermen vrienden. En die nemen allemaal cadeautjes mee.” Kraai droomt weg en ziet zichzelf omringt met al zijn vrienden en tussen een berg cadeautjes.
Opdracht:
Hoe ziet de kinderen hun droomverjaardag er uit? Laat hen dit vertellen, tekenen,... Hoe wordt een verjaardag in de klas gevierd? En thuis? Geven ze een feestje voor de vrienden? Wat doen ze dan allemaal?
21
Afval
Waar komt afval vandaan? En hoe kunnen we zwerfafval voorkomen? Waar gaat ons afval eigenlijk naar toe? Het is ook voor kleine kinderen belangrijk om weten, zodat zij hun eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen. Ook in MAMA MOE EN DE KRAAI krijgen we een beeld van wat mensen soms achterlaten aan afval. Kraai houdt halt aan een waterplas. Even later komt Mama Moe ook aangewandeld: “Alle kinderen zijn weg, maar wat hebben ze een boel rotzooi achtergelaten: een sok, een handdoek,...”
22
• •
Wat hoort er niet thuis aan de rand van een waterplas? Wat hoort waar thuis? Ligt er op de speelplaats ook zoveel afval? We trekken met een vuilniszak naar buiten en rapen zoveel mogelijk papiertjes en ander zwerfafval op en gooien het in de juiste vuilnisbak.
23
FOCUS OP… DE KOE De koe is een zoogdier, net als een poes of een hond. Ze behoort tot de familie van de runderen. Koeien zijn ‘dames’; hun man heet ‘stier’ en hun kind ‘kalf’. Koeien leven bijna nooit in het wild, maar wonen op een boerderij. De koe geeft melk; bijna elke dag wordt ze door de boer gemolken. Per jaar geeft ze ongeveer 7.875 liter melk. Een koe kan zo’n 15 jaar oud worden (dat is goed voor zo’n 100.000 liter). Maar de meeste koeien worden niet zo oud. Als ze niet genoeg melk meer geven, worden ze naar het slachthuis gevoerd. Een koe eet geen vlees; ze eet vooral gras. Met haar tong trekt ze het gras uit en maalt het tussen haar tanden en kaken. Anders dan de mensen, slikt ze haar eten in zonder te kauwen. Dat gebeurt later. Een koe heeft vier magen (een mens heeft maar één maag). Als de eerste maag vol is, komt het eten terug in haar mond en dan pas kauwt ze alles fijn. Dat heet ‘herkauwen’. Dan vertrekt het voedsel naar haar tweede maag, van daaruit naar de derde maag en tenslotte naar de vierde en laatste maag. Hier wordt het voedsel verteerd. Alle overschotjes komen weer naar buiten in… de koeienmest. Die mest gebruikt de boer om het land te bemesten: dankzij de mest wordt de grond vruchtbaar, zodat groenten en planten beter gaan groeien. Uit melk kan je heel wat producten maken; dat zijn zogenaamde zuivelproducten. Boter, kaas, roomijs, karnemelk, slagroom, kaas, pudding, rijstpap, yoghurt, room, … het zijn allemaal lekkere dingen die gemaakt zijn met melk.
24
Proefspel
Breng verschillende zuivelproducten mee. Laat iedereen eens proeven van de verschillende producten en benoem ze allemaal. Dan krijgt elk kind een kaartje met daarop één van de zuivelproducten afgebeeld. Je kan deze uit een reclamefolder knippen of zelf tekenen. Elk kind bekijkt zijn kaartje. Dan worden de kleuters geblinddoekt. De kinderen moeten opnieuw proeven en proberen te raden welk product op hun kaartje staat. Zo leren ze al spelenderwijs verschillende smaken ervaren.
Vragen voor de kinderen: •
• • • • •
Welke kleuren kan een koe hebben? (De kleuren hebben evenwel niks te maken met de melk! Chocolademelk wordt gewoon gemaakt van witte melk waaraan cacao wordt toegevoegd.) Vind je melk lekker? Welke soorten melk ken je? Wat kan je allemaal maken met melk? Welke zuivelproducten vind jij het lekkerst? Staan er bij jou thuis in de buurt koeien? Hou je ze wel eens in de gaten? Wat doen koeien zoal terwijl ze in de wei staan?
25
Opdracht: Feestelijke chocomelk Benodigdheden: • (soja)melk • cacaopoeder • een grote pot of kan • lepel • lege bekers • afbeelding voor rietje (zie bijlage) • rietjes • kleurgerei, schaar en perforator
Het rietje maken Print de ronde kleurplaat af en laat de kleuters hun eigen plaat inkleuren. Perforeer vanboven en vanonder en steek het rietje door de gaatjes. Zo heeft ieder zijn eigen versierd rietje om chocomelk te drinken.
De chocomelk maken Zet de pot en alle ingrediënten bij elkaar en geef de kleuters aparte opdrachten. Iemand giet de (soja)melk in de pot, iemand voegt het cacaopoeder erbij, enzovoort… Daarna kan je met een soeplepel iedereen bedienen van chocomelk. Smakelijk! In de winter is een kop warme chocolademelk het lekkerste middel om de koude te vergeten!
Boter, kaas en melk – Spel (zie bijlage) Print het spelbord en het blad met fiches af, bij voorkeur op harder papier of karton. Het is de bedoeling dat de kleuter zo vlug mogelijk drie cirkels met verschillende afbeeldingen op één rij heeft. Dit mag zowel horizontaal als verticaal. Wanneer iemand horizontaal of verticaal in zijn kleur boter, kaas en melk (hoeft niet in die volgorde) kan maken, is hij/zij gewonnen.
Tip!
Op www.zuivelonline.nl. kan je gratis een lespakket voor kleuters (groep 1-2) aanvragen.
26
27
WAT EEN EXENTRIEKE KOE Kraai schrikt telkens opnieuw van de gekke plannen en ideeën waar Mama Moe mee op de proppen komt. Wat wil Mama Moe allemaal doen? Zijn er ook dingen die echte koeien zouden kunnen?
28
29
Het Mama Moe lied
Op de website van de film www.jekino.be/mamamoe kan je het Mama Moe liedje ook nog eens herbeluisteren.
30
31
ANDERE FILMASPECTEN: ANIMATIEFILM
enorm succes. Kinderen én grote mensen waren dol op de film. Walt Disney kwam aan het hoofd te staan van een heel succesvolle tekenfilmstudio, die bijna elk jaar één grote tekenfilm in de zalen bracht. En dat doen ze nu nog steeds...
MAMA MOE EN KRAAI is een animatiefilm. Dat wil zeggen dat het verhaal niet gespeeld wordt door echte mensen (acteurs) of dieren, maar door getekende figuren. Dat is handig: in een tekenfilm is alles mogelijk. Koeien kunnen fietsen en in bomen klimmen; in een speelfilm zou dat veel moeilijker geweest zijn. Daarom kan je ook de gekste of meest sprookjesachtige verhalen vertellen in een ‘getekende’ animatiefilm.
Toen in de jaren ’50 en ’60 steeds meer gezinnen een televisie in huis haalden, bleek dat korte tekenfilms of cartoons ook in de huiskamer heel goed scoorden. Sommige studios leverden de ene bekende serie na de andere. De bekendste was de Hanna & Barbara studio. Vele van hun series zijn ook nu nog bekend: The Flintstones, The Yogi Bear Show, Scooby-Doo, The Jetsons, De Smurfen, …
Een korte geschiedenis van de animatiefilm Van de grottekeningen in Lascaux en de hiërogliefen van de Egyptenaren over meer moderne uitvindingen zoals de zootroop, thaumatroop en het flipboekje tot de uitvinding van de camera... Eeuwenlang probeerden mensen om beweging weer te geven aan de hand van tekeningen. Eerst stilstaande tekeningen, later bewegende tekeningen. Zo werd de animatiefilm geboren. Een heleboel tekeningen worden zo snel na elkaar getoond dat het voor onze ogen lijkt alsof die tekeningen echt bewegen. Al bijna honderd jaar geleden, werd de tekenfilm populair en werden allerlei figuren uit tekenfilms favoriete personages van kinderen uit de hele wereld. Sommige van die figuren zijn nu nog steeds bekend: Felix the Cat, Betty Boop, Popeye, Donald Duck en Mickey Mouse traden ook in die jaren al op in korte filmpjes. Tekenfilms duurden maar enkele minuten. Vaak werden ze in de bioscoop vertoond voor de hoofdfilm begon, om de mensen te amuseren. Maar deze filmpjes vielen zo goed in de smaak, dat de tekenfilmmaker Walt Disney het idee kreeg om er een lange film mee te maken. Dat werd SNEEUWWITJE EN DE ZEVEN DWERGEN (uit 1937). Het werd een
32
Niet enkel in de VS werden animatiefilms gemaakt. Ook in Europa werden er prachtige films getekend (Het Molletje is nog steeds een lieveling van vele kleuters). En vooral Japan ontwikkelde een eigen stijl van animatiefilms, de zogenaamde anime. Bekende recente voorbeelden zijn de films van Hayao Miyazaki (o.a. SPIRITED AWAY, HOWL’S MOVING CASTLE en PONYO). Zijn Studio Ghibli geniet in Japan minstens evenveel aanzien als Walt Disney in de Verenigde Staten. Ooit werden animatiefilms specifiek voor kinderen gemaakt. Maar tegenwoordig proberen ze ook vaak een volwassen publiek aan te trekken. Tv-series zoals The Simpsons en South Park tellen evenveel volwassen als jonge fans. De Japanse animes tonen vaak een overvloed aan seks en geweld en zijn absoluut voor een volwassen publiek bedoeld. Door alle technologische vernieuwingen worden de jongste jaren veel tekenfilms niet meer met de hand getekend, maar met de computer gegenereerd (CGI = Computer Generated Images). Dat bespaart de animatoren niet enkel veel werk, maar biedt ook nog meer mogelijkheden voor allerhande technische hoogstandjes en verbluffende beelden.
33
Mickey Mouse is intussen de mascotte van de Disney Studio. Maar ooit deed hij heel voorzichtig zijn intrede op het grote witte doek. STEAMBOAT WILLY was het derde filmpje waarin de muis meespeelde en het betekende in 1928 zijn grote doorbraak: http://www.youtube.com/ watch?v=REbZO82tkgw
Bibliografie • • • • •
www.wikipedia.org www.imdb.com persmap Mama Moe www.jekino.be/persmappen http://www.lessenpakket.be/lesson/files/zuivel0.pdf www.jekino.be/mamamoe
Voorlopers van de animatiefilm Maak een flipboekje!
Kopieer de pagina’s in bijlage op stevig papier. Knip de afbeeldingen en leg ze op elkaar in de juiste volgorde van 1 t/m 39. Breng links twee nietjes aan (verticaal) of wikkel een elastiekje rond de rand. Nu heb je een boekje. Blader er met je rechterduim snel doorheen en je ziet Mama Moe dansen! !!! Niet knippen op het frame maar knip de cijfers mee uit. Daar kan je dan je nietje slaan of elastiekje aanbrengen en zie je bij het bladeren nog het volledige frame.
Maak een thaumatroop!
In bijlage vind je twee prenten. Knip ze uit en kleef de blanco zijde tegen elkaar. Als je er gaatjes in perforeert kan je door elke gaatje een elastiek steken. Als je met beide hand snel aan de elastiekjes draait, zie je Mama Moe op haar fiets.
34
35
36
Bijlage: Reconstructieopdracht
38
40
Bijlage: Rietje maken
42
Bijlage: Boter, kaas en melk spel
44
48 3
5
7
9
4
6
8
1
2
Bijlage: Maak een flipboekje
50 11
13
15
17
19
10
12
14
16
18
52 21
23
25
27
29
20
22
24
26
28
54 31
33
35
37
39
30
32
34
36
38
Bijlage: Maak een thaumatroop
56
Bijlage: Kleurplaten
58
60
