Doelgroep
15+
Deze lesmap is een beknopte filmtechnische en pedagogische insteek bij de film 17 filles. Het is een opstap om als leerkracht in de klas, onder collega’s of in een andere context dieper op de film in te gaan. We plukten enkele scènes, elementen en pedagogische kwesties uit deze rijke film om dieper op in te gaan. Feedback en reacties over de film of op deze lesmap zijn steeds welkom. Stuur ons een mailtje:
[email protected]
17 FILLES
INHOUDSTAFEL VÓÓR JE NAAR DE FILM GAAT - p 2 FILMFICHE: INFO & DUIDING - p 3-4-5 DE OORSPRONKELIJKE GEBEURTENISSEN - p 6-7 VERWERKING IN DE KLAS - p 8-9-10 PUBERS EN GROEPSDYNAMIEK - p 11-12 KWETSBARE LASTPAKKEN - p 13
ONLINE FILMFICHE De online filmfiche is een meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo. Je kan de leerlingen of collega’s die naar de film gaan kijken, vragen de filmfiche op voorhand te bekijken als ‘opwarmer’.
www.filmfiches.be (Op deze site vind je tal van fiches opgemaakt bij titels gericht naar basis- en secundair onderwijs. We bieden die aan i.s.m. onze filmeducatieve partners Open Doek en Jekino educatie.)
01
VÓÓR JE NAAR DE FILM GAAT
SYNOPSIS
In een door de crisis getroffen stadje aan zee nemen zeventien studentes een zeer drastische beslissing. Helemaal onverwacht en onbegrepen door de jongens en volwassenen beslissen de meisjes om samen zwanger te worden.
WAAR GEBEURD
De film is gebaseerd op waargebeurde feiten. In het kleine Amerikaanse vissersdorpje Gloucester werden in 2008 zeventien jonge meisjes op dezelfde school tegelijk zwanger. De meisjes waren niet ouder dan 16 jaar. Wat was er aan de hand? Uiteindelijk bekenden een paar meisjes dat ze een soort pact hadden gesloten om samen zwanger te worden, en de kinderen samen groot te brengen.
ENKELE AANDACHTSPUNTEN
In de film wordt deze situatie geschetst. ‘Hoe kan dit zover komen?’ vraag je je als kijker af. Camille, het hoofdpersonage en tevens de ‘leidersfiguur’ van de bende, overtuigt haar vriendinnen om samen zwanger te worden. En niet alleen haar vriendinnen maar ook andere meisjes van de school gaan erin mee. Het begin van een fascinerend relaas waarin groepsdynamiek een wel zeer belangrijke rol speelt. Het filmverhaal wordt vrij traag opgebouwd. De filmmakers namen de tijd om de sfeer te scheppen, en de personages en de context aan de kijker voor te stellen. We hopen dat de film kan leiden tot een pittige discussie in de klas, of stof kan bieden voor een pedagogische studiedag. Houd er rekening mee dat deze film gevoelig kan liggen bij bepaalde leerlingen in de klas. Zijn er leerlingen in je klas die zwanger (geweest) zijn…?
02
“ALS JE ZEVENTIEN BENT, BEN JE NIET SERIEUS. JE DROOMT. JE BARST VAN DE ENERGIE. EN NIEMAND KAN JE TEGENHOUDEN.” DROMEN VAN EEN BETER BESTAAN
TECHNISCHE KAART
Frankrijk, 2011, 90 min., Frans gesproken, Nederlands ondertiteld
Regie en scenario: Delphine Coulin & Muriel Coulin De regisseurs (en zussen) Delphine en Muriel Coulin zien in Producent: Denis Freyd de vreemde beslissing van de meisjes een noodkreet voor een betere Camera: Jean-Louis Vialard toekomst en een verlangen om snel volwassen te worden. Delphine Coulin: Montage: Guy Lecorne “Onze meisjes beginnen te beseffen dat het leven in het klein dorpje niet veel verrassends Cast: Louise Grinberg, Juliette Darche, Roxane voor hen in petto heeft. Ze zien ook voortdurend ongelukkige volwassenen. Ze zijn op zoek Duran, Esther Garrel, Noémie Lvovsky, Florence naar iets wat hun leven wél spannend en opwindend kan maken.” Thomassin, Carlo Brandt Distributeur: Lumière Tegelijk wilden de regisseurs ook niet teveel stilstaan bij de vraag waarom de meisjes dit doen. Bioscooprelease: 14 december 2011 Delphine Coulin: “We hebben ervoor gekozen om de volwassenen zoveel mogelijk op de achtergrond te plaatsen, en vooral het verhaal te vertellen van de meisjes zelf. Zonder te uitleggerig te zijn, maar eerder door te observeren. We wilden de meisjes laten dromen, zowel in groep, als in de beslotenheid van hun eigen kamer.”
HAVENSTADJE LORIENT De regisseurs hebben ervoor gekozen het Amerikaanse verhaal te verplaatsen naar de plek waar ze zelf zijn opgegroeid: het havenstadje Lorient. De stad geeft volgens de regisseurs perfect het saaie leventje weer waar de meisjes voor willen vluchten. Delphine Coulin: “Deze stad biedt weinig perspectieven aan opgroeiende meisjes. Het enige wat je hier kan doen is een beetje studeren, een job zoeken, trouwen en kinderen krijgen. In die volgorde.” Delphine Coulin: “De meisjes willen alles van het leven, en zij willen het nu! Om dat te bereiken, zoeken ze steun bij elkaar. Vriendschap is op die leeftijd bijna een wapen. Je kan er obstakels mee verdrijven, je angsten mee overwinnen. Maar soms kan je er ook door gepusht worden. Mijn zus en ik zijn opgegroeid in Lorient, en allebei kennen we maar al te goed het bekrompen leventje in deze kleine stad aan de rand van de gigantische oceaan. Die aanwezigheid van de oceaan werkt trouwens tegelijk verontrustend en geruststellend, want je weet dat achter die oceaan ergens een andere horizon ligt. Ook tijdens onze tienerjaren waren vriendschap en het verlangen om ergens anders te zijn onze belangrijkste drijfveren.”
INFO & DUIDING 03
INFO & DUIDING 600 FILLES Voor de rollen van de zeventien meisjes deden maar liefst 600 meisjes een auditie. De groep meisjes die uiteindelijk werden gekozen is een mengeling van actrices die al in grote films hebben gespeeld en meisjes die totaal geen ervaring hadden. Actrice Louise Grinberg (Camille) was eerder al te zien was in Entre Les Murs. Roxane Duran (Florence) speelde een grote rol in Das Weisse Band. Vooral om de onervaren meisjes te helpen werd de film in chronologische volgorde opgenomen.
Herken je de actrices Louise Grinberg en Roxane Duran in deze andere films?
Roxane Duran in DAS WEISSE BAND Louise Grinberg in ENTRE LES MURS
04
BEELD
De regisseurs en de cameraman hebben ook met kleuren gewerkt. Zo is de leefwereld van de zeventien meisjes in het begin nog grijs en grauw. Naarmate het verhaal vordert komen er steeds meer kleuren en contrasten bij. Delphine Coulin: “Op den duur lijkt het zelfs alsof we ons in een sprookje bevinden.”
INFO & DUIDING
Het is geen toeval dat de film er heel mooi uitziet. Cameraman Jean-Louis Vialard is een grote naam die al voor grote regisseurs werkte als Christophe Honoré en de Taiwanese filmmaker Apichatpong Weerasethakul (Regisseur van Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives, winnaar Gouden Palm 2010 in Cannes).
GELUID
Delphine Coulin: “Het geluidsdecor was heel moeilijk samen te stellen, met die 17 kibbelende meisjes, en die onvermoeibare en luidruchtige zee. Toch zijn we heel tevreden over het geluid. De steeds aanwezige zee, het vrolijk gelach van de meisjes, de stiltes in hun slaapkamers, en het uit volle borst meebrullen met een lied… Het zijn allemaal geluiden die onlosmakelijk verbonden zijn met het leven van tienermeisjes.”
DEBUUTFILM
17 Filles is de eerste langspeelfilm van de zussen Delphine en Muriel Coulin. Ze maakten samen wel al vijf kortfilms, waaronder het veelvuldig bekroonde Souffle (2000). Thema’s in hun kortfilms zijn lichamelijkheid, vrouwelijkheid, jong versus oud… Delphine Coulin is daarnaast romanschrijfster, terwijl Muriel Coulin actief is als documentairemaakster. Muriel Coulin werkte in de jaren ’90 ook als vaste camera-assistente voor de films van Krzysztof Kieslowski (La double vie de Véronique en Trois Couleurs: Bleu, Blanc, Rouge).
CANNES EN DEAUVILLE
De film beleefde zijn wereldpremière op het Filmfestival van Cannes 2011, in de prestigieuze sectie Semaine de la Critique. Op het filmfestival van Deauville won de film de Prix Michel d’Ornano, de prijs voor beste Franse film van het jaar.
05
Pregnancy Boom in Gloucester High
(Uit een artikel in Time Magazine van 18 juni 2008.)
Nu de zomervakantie aanbreekt, zijn er in Gloucester High School 17 meisjes die zwanger zijn – meer dan vier maal meer dan vorig jaar in deze school (met 1200 leerlingen). Sommige volwassenen halen de schouders op bij dit cijfer, anderen verwijten films als Juno en Knocked Up omdat ze zwangerschappen bij jonge vrouwen te hip zouden voorstellen. Maar de directeur van de school, Joseph Sullivan, weet dat er iets anders aan de basis ligt van dit hoog aantal zwangerschappen. De school begon zich in oktober al vragen te stellen, toen verdacht veel meisjes bij de schooldokter om een zwangerschapstest vroegen. In mei waren bepaalde meisjes al verschillende keren teruggekomen voor een nieuwe test. En volgens Sullivan, “waren sommige meisjes meer van streek toen ze niet zwanger bleken, dan als het wel het geval was.” Na wat rondvragen bij de meisjes, bekende de helft van hen dat ze een pact hadden gesloten om samen zwanger te worden en de kinderen samen groot te brengen.
DE OORSPRONKELIJKE GEBEURTENISSEN
Het artikel hiernaast uit Time Magazine zorgde voor een waar mediacircus, waarna de jonge zwangere meisjes gestalkt werden door cameraploegen en journalisten uit alle hoeken van de wereld. Minstens twee praatprogramma’s, een documentaire (The Gloucester 18 (2009)) en een tv-weekendfilm (The Pregnancy Pact (2010)) werden aan het onderwerp gewijd.
Je krijgt een goed beeld van het internationale mediacircus met de trailer van de documentaire The Gloucester 18, te bekijken op youtube.com onder de titel The Gloucester 18 [Trailer] - Available on DVD. Maar was er wel een pact? Vanaf het moment dat het mediacircus ontplofte wilde geen enkel meisje nog commentaar geven voor of naast de camera. Misschien was het allemaal minder spectaculair. Tienermoederschap is helemaal niets nieuws voor het stadje Gloucester. De hele gemeenschap is er altijd heel tolerant geweest voor jonge meisjes die zwanger zijn. De moeders van de meeste zwangere meisjes waren zelf tienermoeders. De school in kwestie heeft zelfs een crèche voor de baby’s van hun leerlingen. De makers van The Gloucester 18 konden de meisjes een jaar na de feiten vragen waarom ze het hebben gedaan. Producente Kristen Grieco: “Ik zou het woord ‘pact’ niet gebruiken. Als je luistert naar de verhalen van de meisjes is er zeker geen sprake van een bewust besluit dat in groep genomen werd, of van een bloedeed of iets dergelijks, zoals dat in de media werd afgeschilderd. Maar ze hebben elkaar wel beïnvloed. Men zag wel dat bepaalde meisjes zwanger werden en daardoor aandacht kregen. En sommige - wat onzekere - meisjes hebben daar een voorbeeld aan genomen.”
06
DE OORSPRONKELIJKE GEBEURTENISSEN
DE OORSPRONKELIJKE GEBEURTENISSEN
HOE ZOU HET NU ZIJN MET… En hoe gaat het nu met de meisjes in Gloucester? Kristen Grieco: “Ik denk dat het voor elke vrouw moeilijk is om een baby groot te brengen. Hoe jong of hoe oud je ook bent. En die meisjes zijn niet alleen heel jong, ze staan er ook nog eens alleen voor, zonder de vader van de kinderen. Tegelijk proberen ze ook nog eens hun diploma van het secundair onderwijs te halen. Dus deze meisjes hebben het zeker niet gemakkelijk.” Enkele getuigenissen van de meisjes uit de documentaire: Meisje 1: “Mijn vrienden bekijken mij soms en zeggen: ik ben blij dat ik geen moeder ben. ‘Bedankt,’ denk ik dan.” Meisje 2: “Ik ga niet zo vaak bij vrienden op bezoek, of blijf niet zo vaak bij vrienden slapen. Ik zit thuis en zorg voor mijn zoontje.” Meisje 3: “Weet je, je denkt: ‘Wow, een baby! Dat is een pop waar ik mee kan spelen.’ Maar zo is het niet. Die baby is een mensje, en met een mensenleven kan je niet spelen. Dat is een zware verantwoordelijkheid!”
07
VERWERKING IN DE KLAS DE ROL VAN DE KIJKER
WOORDENSTORM
KLEUREN
Laat de leerlingen voor zichzelf neerschrijven wat bij ze opkomt als ze aan de film denken: gevoelens, personages, scènes, situaties, beelden, vragen, onduidelijkheden… Laat ze vervolgens drie termen omcirkelen die ze het belangrijkst vinden. Zet de filmtitel op het bord en overloop de (3) items van de leerlingen. Schrijf die op het bord zodat je meteen een staalkaart krijgt van wat leeft in de groep. Je kunt de woorden ook anoniem verwerken door de bladen te verzamelen en de termen vervolgens op het bord te noteren. Bouw hierop verder om het klasgesprek in gang te duwen. Daarbij kunnen (afhankelijk van de termen) volgende zaken aan bod komen:
Omschrijf welk effect de film op je had. Werd je er bijvoorbeeld vrolijk of juist verdrietig van, vond je het choquerend, verrassend, spannend, grappig of net saai? Leg kort uit waarom.
VERHAAL
- Geef een korte beschrijving van de verhaallijn (begin-midden-eind) en verwerk daarin de ontwikkeling van de belangrijkste en/of opvallende personages. - Waarop ligt de nadruk in het verhaal? Wat is volgens jou de essentie van het filmverhaal? (het grote verhaal zelf, of eerder de (psychologische) ontwikkeling van de personages, of het groepsgebeuren?)
Bekijk op youtube.com het fragment ‘17 filles’ - Extrait 2 en let op de kleuren. Welke kleuren overheersen in dit fragment? Let daarbij zowel op de achtergrond als op de kledij van de meisjes. Hebben deze kleuren een symbolische functie, denk je?
BETEKENIS
ACTEREN
Heeft de regisseur een bepaalde bedoeling met de film? ‘Leert’ de film je iets? Levert de film bijvoorbeeld commentaar op een situatie of gebeurtenis? Hoe is die commentaar verwerkt in de film?
- Welke acteur/actrice kwam het meest overtuigend over? Leg kort uit waarom. Wie overtuigde je het minst? Wie is volgens jou een professionele acteur en wie niet? (De actrices die Camille en Florence vertolken waren de enige met acteerervaring!)
ART DIRECTION - In hoeverre is er sprake van een opvallend gebruik van locatie, decors, belichting, kleding en make-up? - Is het stadje waar het verhaal zich afspeelt en de manier waarop dit stadje in beeld komt een onderdeel van het verhaal van de film? Illustreer je antwoord met enkele voorbeelden.
GELUID
1. Heeft het geluid een aparte functie in het verhaal of draagt het ‘gewoon’ bij aan het verhaal zonder extra betekenis? 2. Bekijk op youtube.com opnieuw het fragment ‘17 filles’ - Extrait 2 en let deze keer vooral op het geluid. Welke geluiden hoor je? Heeft het geluid van de zee hier een symbolische functie, denk je?
OPENINGS EN SLOTSCÈNE De film begint met de pubermeisjes die in hun ondergoed staan te wachten op een medisch onderzoek. Waarom hebben de makers voor dit openingsbeeld gekozen, denk je? In welke zin komt het thema van de film in de openingsscène aan bod? Neem er vervolgens de slotscène bij. Wat zie je daar? Hoe zijn de personages geëvolueerd van de eerste naar de laatste scène? Is het einde van de film hoopvol of net erg negatief? Met welk gevoel blijf je zelf zitten?
08
VERWERKING IN DE KLAS OPDRACHT: THE PREGNANCY PACT Bekijk op youtube.com de trailer van de Amerikaanse tv-film gebaseerd op dezelfde feiten: Pregnancy Pact Trailer. Vergelijk die met de trailer van 17 Filles, op youtube.com te vinden onder de titel 17 filles - Bande Annonce. Welke van deze twee films spreekt je het meest aan? Waarom? Wat zijn de voornaamste verschillen tussen de films, denk je? De mensen die het echte verhaal van dichtbij hebben meegemaakt (de meisjes, de directie, de ouders) vonden de tv-film The Pregnancy Pact een schandalige film. Kan je begrijpen waarom? Wat zouden ze vinden van 17 filles?
09
Scène 1 Julia: Voor jou gaat alles veranderen. Camille: Wat houd je tegen om hetzelfde te doen? Flavie: Ben je gek? OPDRACHT: Camille: Doe het gewoon ook. BESPREEK DEZE Florence: Dat zou geweldig zijn. SCÈNES Julia: Meen je dat? Camille: Stel je voor: samen zwanger zijn. Vrij zijn en gelukkig. Dan zijn wij de baas. En krijgen we respect. De VRAGEN kindjes zullen samen opgroeien, samen naar school gaan. Zaterdag op het feestje kunnen jullie het toch proberen? Wat vertellen deze dialogen over de meisjes? Wie is de leidersfiguur? Waaraan merk je dat? Florence:Jij ook? Omschrijf de thuissituatie van Camille. Hoe is de relatie Iedereen door elkaar: met haar moeder? Zaterdag op het feest? Hoe reageert haar moeder als ze het nieuws verneemt? Hoe reageren de Het wordt geweldig. andere ouders? Echt? Wat willen ze bereiken? En wat willen ze zeker niet? Dan zijn we altijd samen. Waarom beslissen ze om samen zwanger te worden? Doe het niet, het is al te gek. Is er volgens jou sprake van groepsdruk of dwang? Nee, dat is het niet. Het is fantastisch! Vond je deze scènes geloofwaardig? Of is het volgens jou ondenkbaar dat meisjes elkaar zo
VERWERKING IN DE KLAS
beïnvloeden?
Scène 2 Heb je zelf al eens iets in groep gedaan waar je later spijt van had? Camille: We huren samen een huis met grote kamers. Florence is één van de eersten die zegt dat ze ook zwanger is, maar later komen we te weten dat ze We doen alles zelf, zonder hulp. gelogen heeft. Waarom heeft ze dat gedaan? En welke gevolgen heeft haar leugen gehad voor de rest van Flavie: En geen vaste uren, of thuis moeten zijn voor de groep? het donker. Wij beslissen! Mathilde: We organiseren ons wel. Kan je je volgende scènes nog voor de geest halen? Camille: En voor de dingen die we niet leuk vinden, De meisjes gaan met z’n allen naar de apotheek om een zwangerschapstest. Ze gaan met z’n allen naar de gynaecoloog. Bij één van hen is er een probleem. organiseren we een beurtrol. De meisjes gaan samen naar het zwangerschapszwemmen. Mathilde: De afwas, schoonmaken… Ze gaan samen feesten. Flavie: En het beste van alles is dat we nooit meer dingen zullen horen als: “Ruim je kamer op”, “Komen eten”, Camille krijgt een ongeluk en moet naar het ziekenhuis. “Ruim de tafel af,” of “Maak je bed op.” Ik heb trouwens In deze scènes zitten momenten van vreugde maar ook van angst. Blijft de draagkracht van de nooit begrepen waarom je je bed moet opmaken als je er groep altijd even sterk of moeten de meisjes sommige dingen alleen doorstaan? toch elke avond in slaapt. Camille: We worden niet zoals onze ouders. Hoe zou het nu zijn met… Mathilde: Nooit. Een kind krijgen heeft een enorme invloed op je leven. Hoe heeft dit de meiCamille: Het leeftijdsverschil van 16 jaar is ideaal. We zulsjes veranderd, denk je? En hun vriendschap? Ook een kind verliezen len onze kinderen beter begrijpen. beïnvloedt je leven. Hoe zou het nu gaan met Camille? Waarom Mathilde: Ja, want er is geen generatiekloof. laat ze zo weinig van zich horen, denk je? Flavie: En ze groeien met elkaar op als broers en zussen. 10 Clémetine:We worden één grote familie.
EEN EERSTE REFLECTIE OP DE FILM!
We toonden de film aan twee leerkrachten (Pieter Blondeel geeft Gedragswetenschappen en Lieslot Denoyette geeft Godsdienst) en aan een leerling van het 6e jaar SO (Morgan Verhelle). Hier volgt een korte samenvatting van hun reacties en reflectie op de film.
PUBERS & GROEPSDYNAMIEK
Wat is voor jou de sterkte van deze film? Morgan (leerling): “Het verhaal doet nadenken! Meisjes van die leeftijd – dus ook ikzelf – hebben het vaak over ‘stel dat ik zwanger wordt, wat dan?’ Dus dit verhaal zal zeker discussie losweken. Hoewel ik denk dat de meeste meisjes net het andere uiterste zouden kiezen, namelijk abortus. Het filmverhaal is extreem. Zeker door het ‘pact’ dat ze sluiten. Toch blijft het geloofwaardig en kan je hen wel volgen.”
Zullen jongens hier iets aan hebben? Morgan: “Ja, misschien niet zoveel – maar uiteindelijk worden jongens ook geconfronteerd met een verantwoordelijkheidsgevoel als hun vriendin zwanger wordt.” Lieslot (leerkracht): “Ik zou alvast polsen bij jongens naar hun standpunt hierover, welke rol krijgt een biologische vader in zo’n situatie? Jongens zullen zich wel kunnen inleven, vermoed ik.” Gedragen de meisjes zich verantwoordelijk? Morgan: “Neen! Dat is zo frappant. Zij zien de zwangerschap als een nieuwe vrijheid, waar ze zelf alle beslissingen in nemen. Terwijl de realiteit – eens het kind er is – net het omgekeerde is, ze verliezen hun jeugdige vrijheid helemaal. De meisjes willen losbreken uit een sleur, en het collectieve delen van deze gevoelens maakt hen (zogezegd) sterk.” Word de leefwereld van jongeren goed geschetst in de film? Pieter (leerkracht): “Heel goed! Dat vind ik de kracht van de film. De ‘wij tegen de rest’- mentaliteit komt hier heel sterk uit. De rebelse houding, het impulsieve en (vaak) kortzichtige denken van pubers wordt goed geschetst. Het hoofdpersonage Camille voelt zich niet goed in haar vel en wil daar verandering in brengen. Ze slaagt erin zestien andere meisjes in haar verhaal mee te sleuren. Bewust zwanger worden is een extreme exploitatie van hun zelfbeschikkingsrecht. Het zwanger worden maakt hen en de situatie heel kwetsbaar. Er groeit nieuw leven in hun schoot, ouders kunnen hun kind niet dwingen tot abortus, de school heeft geen vat op hen. Als leerkracht en als ouder moet je hier heel anders op reageren dan op bijvoorbeeld een drugsverslaving van een kind.” Lieslot: “En ze blijven maar roken en drinken, gaan naar feestjes en voetballen onbezonnen met een vuurbal. Pijnlijk om te zien, maar zo herkenbaar binnen hun leefwereld.”
“EEN EXTREME EXPLOITATIE VAN HUN ZELFBESCHIKKINGSRECHT” 11
Welke scène is blijven hangen? Morgan: “De scène waarin ze de beslissing maken. Ze raken in een euforie als ze opsommen welke voordelen het hebben van een kind zoal heeft: allemaal samen gaan wonen, geen gezaag meer van je ouders, je kamer niet meer moeten opruimen…!”
PUBERS & GROEPSDYNAMIEK
Pieter: “De slotscène. Een heel sterke verbeelding van de sfeer en realiteit. Camille is vertrokken, de stuwende kracht binnen de groep is verdwenen. Alles wordt plots fragiel en de resterende meisjes (moeders!) ondergaan een pijnlijke realiteitscheck. Ze zijn op slag volwassen. Verankert aan hun kinderwagen… Zou het anders geweest zijn als Camille er wel nog was? Misschien, misschien niet. De realiteit van het leven met een kind zou even hard zijn.” Is de rol van een leidersfiguur in een groep echt zo bepalend? Lieslot en Morgan : “Een leidersfiguur creëert een bepaalde dynamiek, oefent een invloed uit op de rest. Dat kan zowel constructief als destructief zijn. Dat kan gaan van invloed op kledij, muziek, uitgaan, drank of druggebruik. Een leidersfiguur kan mensen rond zich meeslepen in een negatieve spiraal (van verslavingen of geweld) maar ook een motiverende invloed hebben (bv. andere aanzetten om beter te studeren). In de film moet je natuurlijk de thuissituatie en de sociale context van Camille in acht nemen. Ze groeit op in een onstabiele gezinsituatie. Haar moeder is zelf ook op jonge leeftijd moeder geworden. Camille heeft een zeer sterke drang om uit dit patroon te breken en sleept de rest daar in mee…” Wat zijn nog interessante pistes om als leerkracht mee aan de slag te gaan? Lieslot: “Het standpunt van je school proberen in te schatten! Confronteer collega’s en de directie met dit soort situaties. Kunnen ze zoiets onder controle krijgen? Het plaatsen van een condoomautomaat zal vermoedelijk niet veel zoden aan de dijk brengen. Dit is een interessante denkoefening.” Morgan: “De invloed van de school is nihil! Vergelijk het met roken: ze mogen ons dan nog zoveel filmpjes tonen over het schadelijk effect van roken. Om vier uur staat de helft van de school toch weer te roken aan de schoolpoort!”
12
KWETSBARE LASTPAKKEN
‘KWESTBARE LASTPAKKEN’ IS DE TITEL VAN EEN HOOFDSTUK UIT HET BOEK VAN PETER ADRIAENSSENS “LAAT ZE NIET SCHIETEN (GEEF DE GRENS EEN PLAATS IN HET LEVEN VAN JONGEREN)”, LANNOO, 2010
Peter Adriaenssens brengt in dit boek een vlijmscherpe analyse van wat er vandaag fout loopt met onze jongeren. Niet de jongeren zelf, maar wel de volwassenen zijn de belangrijkste oorzaak. Wij laten hen immers al te vaak schieten, letterlijk en figuurlijk. Zijn boek is een interessante bron om info uit te puren en met je klas of collega’s een gesprek rond op te bouwen. We geven alvast enkele fragmenten mee die inspiratie kunnen bieden. Koppel de quotes in de rechterkolom terug naar de personages in de film, naar de leefwereld van de jongeren in de klas… Vergelijk, discussieer, vat samen… Doe je dit samen met je leerlingen? Probeer dan de rol van moderator in te nemen en het gesprek niet te veel te sturen. In gesprek met collega’s is de verhouding natuurlijk anders.
- Kinderen voeden zichzelf niet op. - De huidige generatie van ouders van tieners heeft een aversie van het woord autoriteit, van regels stellen en leiding geven. Vroeger geloofde men dat volwassenen wisten wat goed voor je was, dus je deed wat ze zeiden. Vandaag willen we een jongere die ervoor kiest om te luisteren omdat hij begrepen heeft dat het goed is voor hem. Maar zoiets moet je leren. Er zijn nog altijd grenzen nodig. Sommige ouders laten die achterwege. - Deze generatie ouders práát met haar kinderen. We zien voorzichtige aanwijzingen dat jonge ouders van nu, twintigers, weer opvallend strenger willen zijn. Ze vinden dat zij wat te veel konden profiteren van het gebrek aan leiding van hun ouders. Ze vinden opnieuw dat evenwicht tussen affectie geven en grenzen stellen. - Jongeren durven vooral een beroep te doen op hun ouders als het niet goed gaat. Daar dienen ouders voor. Ze horen hun ouders ook graag vertellen over hun eigen twijfels vroeger. - Zeventig procent van de jongvolwassenen doet het goed. Onze grote zorg ligt bij de verliezers: kinderen met ernstige schoolproblemen, kinderen die tot etnisch-culturele groepen behoren die hun plek niet krijgen in de samenleving, kinderen die naast het systeem vallen en voelen dat er voor hen geen eervolle plek in zit. Zwakke leerlingen die elk jaar met de hakken over de sloot slagen, maar die weten dat niemand op hen zit te wachten. We beseffen nog altijd niet hoe dramatisch het is om een puber te zijn zonder perspectief op een degelijke toekomst. Uit de kinderpsychiatrie weten we bovendien dat twee dingen een risico zijn voor de gezonde ontwikkeling van een puber: armoede en sociale uitsluiting. Het armoedecijfer staat op een beschamende zestien procent in Vlaanderen. - Het ergste wat je een kind kunt aandoen, is het ideaal opvoeden want dan is het kwetsbaar. Stommiteiten maken nu eenmaal deel uit van het leven. Ouders moeten heerlijk onpedagogisch kunnen zijn, daar kunnen kinderen van genieten. Een keertje naar McDonald’s gaan, ook al is het ongezond en ecologisch onverantwoord. Het mag niet de regel zijn, het moet het spel zijn. Quotes uit een interview met Peter Adriaenssens n.a.v. het boek hierboven vermeld. “Ouders moeten dringend voor eigen deur vegen”, 31/08/2010 uit Het Nieuwsblad Magazine/ Isa Van Dorsellaer
13
COLOFON De lesmap werd opgemaakt in opdracht van Lumière. Inhoudelijke uitwerking en redactie: Lessen in het donker vzw Vormgeving: Inge Rylant.
Lessen in het donker maakt scholen warm om goeie films te gebruiken bij een lesinhoud en leerlingen te laten kennismaken met filmtaal. Jaarlijks kan je als leerkracht kiezen uit een prikkelend filmaanbod, en staan vertoningen gepland op verschillende locaties, verspreid over heel Vlaanderen. Alle info vind je op www.lesseninhetdonker.be Meer info over 17 filles en andere filmreleases van Lumière vind je op www.lumiere.be
14
