Bouwstenen vervolg CJG

Rapportage

Bouwstenen vervolg CJG + 

Samen op weg naar doorbraken in de jeugdhulpverlening Project Doorbraak Jeugdhulpverlening in CJG Beijum, Vinkhuizen, Paddepoel/Selwerd/Tuinwijk Groningen

17 april 2013 Breuer Institute Jaap van der Veen Paul Löwik

!

!

!

!

Inhoudsopgave! 1. ! Inleiding!

2!

2. ! Context en aanleiding!

3!

3. ! O pdracht en projectaanpak !

6!

4. ! Uitkomsten!

10!

5. ! Bouwstenen!

22!

6. ! Conclusies en aanbevelingen! !

29!

! Bijlagen! Bijlage Categorisering Uitgangspunten Gemeente Groningen en Puddingprincipes! Bijlage Deelnemers project Doorbraak-Leerfabriek Groningen! !

33! 34! 36!

! !

!

!

! !

! ! 1!!

Rapportage!Bouwstenen!project!Doorbraak!Jeugdhulpverlening!CJG’s!Groningen;!april!2013!

!

!

!

!

!

!

!

1. Inleiding Er is veel in beweging. Niet in de laatste plaats op het terrein van jeugdzorg. Landelijk is het beleid er op gericht de verantwoordelijkheid hiervoor onder te brengen bij de gemeenten. De afgelopen jaren hebben Gemeenten reeds vorm en inhoud gegeven aan delen van de jeugdzorg. Met name betrof dit het CJG, de taken in het kader van de WMO en de invoering van de VerwijsIndex Risicojongeren/Zorg voor Jeugd Groningen. Jeugdzorgorganisaties zijn hier actief bij betrokken en anticiperen op de veranderingen die op stapel staan. De gemeente Groningen heeft een 8-tal CJG’s gerealiseerd in de wijken en heeft beleidsuitgangspunten voor de nieuwe jeugdzorg geformuleerd. De jeugdzorginstellingen in de provincie Groningen hebben met elkaar 12 kwaliteitsprincipes geformuleerd (de ‘puddingprincipes’) en deze in de uitvoeringspraktijk getoetst (’De Leerfabriek 1.0’). Verbinding en samenwerking is ondermeer gezocht middels de Newcastlegroep, de afstemming ontwikkeling in het kader van de routekaart decentralisatie en tal van gezamenlijk lokale/regionale initiatieven. Anticiperend op de komende ontwikkelingen heeft de gemeente Groningen zich aangesloten bij de landelijke beweging Doorbraak in dienstverlening en heeft het Doorbraakproject Jeugdhulpverlening als een vernieuwend en innovatief experimenteerproject ingediend. Dit project Doorbraak-Leerfabriek is landelijk getoetst en gehonoreerd. De uitvoering van het project is in handen gegeven van Breuer Institute. Middels deze rapportage wordt verslag gedaan van de uitkomsten en opbrengsten van dit Doorbraak-Leerfabriekproject. Hoofdstuk 2. gaat in op de context en aanleiding van dit project. In hoofdstuk 3. staat de opdracht, de gehanteerde aanpak en de uitvoering beschreven. De uitkomsten van de bijeenkomsten in de 3 pilot-CJG’s staan vermeld in hoofdstuk 4. Deze uitkomsten hebben bouwstenen opgeleverd. De toetsing hiervan bij de deelnemers aan de pilot, het middenkader en de bestuurders hebben geleid tot definitieve bouwstenen. Deze zijn in hoofdstuk 5. vermeld. Hoofdstuk 6. bevat onze conclusies en aanbevelingen. Tot slot zijn in de bijlagen de namen van de deelnemers te vinden en de uitkomsten van de toetsingsbijeenkomst met de deelnemers van de 3 CJG-pilots en de toetsingsbijeenkomst met het middenkader. !

! !

! ! 2!!


!

!

!

!

!

2.

!

!

Context en aanleiding

In dit hoofdstuk is op hoofdlijnen aangegeven in welke context het project DoorbraakLeerfabriek tot stand is gekomen. Tevens is daarbij aangegeven welke ‘aanlooproute’ dit project heeft gekend. Decentralisaties Het project Doorbraak-Leerfabriek is tot stand gekomen in een tijd en omgeving waarin grote veranderingen op de gemeenten en uitvoerende maatschappelijke instellingen afkomen. De decentralisatie van de jeugdzorg, de verdere decentralisatie van de reïntegratie/participatie van burgers en grote delen van de AWBZ gaan naar de gemeenten. Het primair en voortgezet onderwijs wordt de verantwoordelijkheid voor de onderwijszorg. De decentralisatie betreft zowel de verantwoordelijkheid voor de dienstverlening aan burgers, de budgetverantwoordelijkheid als het inrichtingsvraagstuk. Deze veranderingen betekenen dat bestaande oplossingen en structuren worden herijkt en er wordt gezocht moet worden naar nieuwe wegen die leiden tot meer maatschappelijk rendement met minder middelen. De opbrengsten van project Doorbraak-Leerfabriek leveren daaraan een bijdrage. Leerfabriek Binnen de ‘Leerfabriek Groningen’ is gezocht naar een aanpak en werkwijze die professionals, middenkader en bestuurders helpt om de kwaliteit van de zorg en ondersteuning aan jeugdigen in de provincie Groningen te verbeteren. Deze ontwikkeling sloot nauw aan bij de invoering van de (landelijke) Verwijsindex Risicojongeren en van Zorg voor Jeugd Groningen. In Leerfabriek 1.0 (2009-2012) zijn jeugdzorgorganisaties in Groningen een leer- en ontwikkelproces ingegaan met de Puddingprincipes (kwaliteitsprincipes zorg; zorgvisie) als inhoudelijk kader. In Leerfabriek 1.0 is daarbij een aanpak (samen leren) ontwikkeld die dit leer- en ontwikkelproces op gang brengt. Dit gebeurde op basis van ‘terugblikken op uitgevoerde casuïstiek’. De opbrengsten waren positief en de jeugdzorginstellingen hebben besloten op deze ontwikkellijn door te gaan in Leerfabriek 2.0. De aanpak met professioneel samen leren volgens de methodische principes van professionele leergemeenschappen en Theory U wordt gecontinueerd. Nieuw daarin is dat: - het samen leren gebeurt met actuele casuïstiek; experimenteren hoort daar bij - het leren direct in praktijk wordt gebracht; werkend leren - het professionele ‘leerteam wordt verbreed naar andere partners in de integrale zorgketen. Deze kan ook het jeugdzorgdomein overstijgen - co-creatie: directe betrokkenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid van participerende partijen vertrekpunt is op de 3 niveau’s : uitvoerende professionals, middenkader en bestuur. !

! !

! ! 3!!


!

!

!

!

!

!

!

Figuur: Puddingprincipes Als bron voor deze paragraaf is het document “Project Leerfabriek 2.0 professionele leergemeenschap; Samen werken Samen leren” dd. 23-4-2012 van de samenwerkende jeugdzorginstellingen Groningen gehanteerd.

Doorbraak De VNG heeft als ambitie geformuleerd de dienstverlening aan burgers en bedrijven te verbeteren. Het programma "Doorbraak in Dienstverlening” bundelt de krachten van overheidspartijen die voorop willen lopen in dienstverlening en maakt hierbij een vertaling naar projecten die concrete verbeterkansen bieden. De gemeente Groningen heeft zich aangemeld als Doorbraakgemeente voor de vernieuwing van de jeugdzorg. Dit is gehonoreerd begin 2012 in de categorie “Leeromgevingen jeugdzorg”. Nadere informatie is te vinden op http://www.doorbraakindienstverlening.nl . Kern van dit Doorbraakproject is om in een drietal CJG’s in de wijken van de gemeenten op zoek te gaan naar werkwijzen, aanpak, methodiek, processen, samenwerkingsvormen die richting kunnen geven aan de vormgeving van de nieuwe gedecentraliseerde jeugdzorg. !

! !

! ! 4!!


!

!

!

!

! ! ! Kernbegrippen daarbij zijn co-creatie en de methodische uitgangspunten van de Leerfabriek. Als kaders daarbij fungeren de bestuurlijke uitgangspunten van de gemeente Groningen betreffende de decentralisering van de jeugdzorg en de Puddingprincipes van de jeugdzorgorganisaties.

De CJG’s in de gem eente Groningen In 2007 is de gemeente Groningen gestart met de vormgeving van de Centra van Jeugd en Gezin. Met de CJG’s beoogt de gemeente kinderen en ouders doelmatig en efficiënt te ondersteunen bij opgroeien en opvoeden. Vier samenwerkingspartners (JGZ/GGD, MJD, COP-groep en BJZ) ondertekenden samen met de gemeente een intentieverklaring. De ontwikkeling van de CJG’s is vanaf dat moment gezamenlijk ter hand genomen. In 2011 zijn uiteindelijk 8 CJG’s gerealiseerd in de wijken Beijum, Vinkhuizen, Paddepoel/Selwerd/Tuinwijk, Indische Buurt/de Hoogte, Oosterpark, Hoogkerk, Zuid en Lewenborg. Meerdere organisaties hebben hun weg naar het CJG gevonden en werken samen met de oorspronkelijke partners van het CJG. De CJG’s zijn gelokaliseerd in herkenbare, laagdrempelige en centraal gelegen punten waar kinderen en hun ouders terecht kunnen voor ontmoeting, informatie en advies, opgroeien opvoedvragen, adequate en passende hulp en coördinatie van hulp. De CJG’s zijn volledig operationeel en worden aangestuurd door een manager van de gemeente Groningen. Bij de vormgeving van het nieuwe jeugdstelsel bouwen wij voort op de ontwikkelde CJG-structuur. De keuze om een drietal CJG’s te nemen voor het project Doorbraak-Leerfabriek is ingegeven door de gedachte dat deze in de gedecentraliseerde jeugdzorg een centrale positie krijgen.

!

! !

! ! 5!!


!

!

!

!

!

!

!

3. Opdracht en projectaanpak O pdracht De opdracht was in eerste instantie (april 2012) geformuleerd in het verlengde van de aanpak van Leerfabriek 2.0; met professionals uit de uitvoering, gestructureerd, met elkaar, op basis van casuïstiek de puddingprincipes bespreken, samen leren en de uitkomsten bestuurlijk vertalen. In het project Doorbraak-Leerfabriek worden de uitgangspunten van de gemeente Groningen inzake het nieuwe jeugdzorgstelsel toegevoegd en dat de focus op cocreatie komt te liggen. Actuele casuïstiek wordt benut als materiaal om professionele hulpverleners met elkaar in gesprek te laten gaan op basis van de uitgangspunten die de gemeente Groningen heeft geformuleerd voor de jeugdzorg en de puddingprincipes. Dit op basis van gelijkwaardigheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Deze basis is tevens van toepassing op het betrokken middenkader en bestuurders. Gaandeweg (juni 2012) is daaraan toegevoegd dat de uitkomsten van de bijeenkomsten met de hulpverleners systematisch vastgelegd en verwerkt dienden te worden om daarmee bouwstenen te leveren voor nieuwe vormen van samenwerking en verbetering van de diensten hulpverlening. In het projectplan ‘Doorbraak Jeugdhulpverlening” (oktober 2012) is dit nader beschreven. Pilot-CJG’s, deelnem ers en bijeenkom sten Een 3-tal CJG-vestigingen hebben aan het project Doorbraak-Leerfabriek deelgenomen als pilot-CJG. In elke pilot-CJG hebben de vaste CJG-partners geparticipeerd. Daarnaast zijn ook professionele hulpverleners van GGZ-organisaties en scholen toegevoegd. In elke pilot-CJG zijn er 4 bijeenkomsten van ca. 3-4 uur gehouden. In totaal hebben hier 50 uitvoerende professionals (incl. de CJG-coördinatoren) aan deelgenomen. Naast de bijeenkomsten met de uitvoerende professionals heeft een 4-tal bijeenkomsten met het middenkader van de deelnemende instellingen plaatsgevonden. Onder leiding van de projectleider1, Thea Sytsma. De voortgang werd hier besproken en vraagstukken uit de bijeenkomsten van de pilot-CJG’s kwamen aan de orde. Aan deze bijeenkomsten hebben 19 leidinggevenden deelgenomen.

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1

de projectleider van het project Doorbraak-Leerfabriek is aangesteld door en afkomstig van de gemeente

!

! !

! ! 6!!


!

!

!

!

! ! ! Bestuurlijk werd het initiatief genomen door wethouder Elly Pastoor van de gemeente Groningen en Wybe Cnossen van Elker namens de partners van de Leerfabriek. Tussentijds heeft tussen Gemeente en Leerfabriek ook een aantal keren overleg en afstemming plaatsgevonden over voortgang en aanpassingen. De Stuurgroep CJG+ is betrokken geweest bij de toetsing van de conceptrapportage. Deze groep bestaat uit de deelnemers van de bestaande Stuurgroep CJG, aangevuld met de andere bestuurlijke partners die geparticipeerd hebben in het project Doorbraak-Leerfabriek. In de bijlagen staan de deelnemers per pilot-CJG, het middenkader en de Stuugroep CJG+ vermeld.

Aanpak

Werkwijze De werkwijze die gehanteerd is tijdens de bijeenkomsten Doorbraak-Leerfabriek in de 3 pilots CJG is te duiden als gestructureerde casuïstiekbespreking. - Stap 1. Deelnemers werd gevraagd actuele casuïstiek uit de (CJG-) wijk in te brengen middels het anoniem beschrijven van de situatie met gebruikmaking van een voorgestructureerd casusinvulformulier. - Stap 2. Aan de hand van een casusvragenformulier individueel, vervolgens in kleinere groepen en daarna plenair werd het kernprobleem/het centrale thema samen gezocht en benoemd. - Stap 3. Op basis van Stap 2 werd volgens dezelfde procedure van stap 2. het oplossing (het plan van aanpak) gezocht en vastgesteld. - Stap 4. Afgerond werd met vervolgafspraken; wat, wie (wel/niet), wanneer. Van alle bijeenkomsten in de 3 pilot-CJG’s zijn vanaf juni 2012 uitgebreide feitelijke verslagen gemaakt (8-10 pagina’s per bijeenkomst). Deze verslagen zijn telkens ter toetsing aan de deelnemers opgestuurd. In de vervolgbijeenkomsten is de voortgang van de casussen telkenmale kort aan bod geweest. Hierbij werd het formulier casusvoortgang gehanteerd. Methodisch vond de casusbespreking plaats aan de hand van: 1. Kwaliteitscriteria: a. In algemene zin: de uitgangspunten van de gemeente en de puddingprincipes b. operationele zin: de toetsingscriteria - eigen kracht - effectiviteit - efficiency ! !

! !

! ! 7!!


!

!

!

!

! 2. Twee metaforen:

!

!

a. Het jongleerballetje; beeld voor het zien van de ‘eigen kleur’ (expertise, eigen organisatie, eigen producten/diensten)

b. Het spakenwiel; beeld voor het aantal dienstverleners dat zich in en om het gezin beweegt en dat op eigen wijze kijkt naar de as (het kind, gezin).

Verwerking uitkom sten bijeenkom sten pilot-CJG’s De beschrijvingen van de casusbesprekingen, zoals deze zijn vastgelegd in de verslagen van de bijeenkomsten, zijn geanalyseerd en gerubriceerd naar 46 items: de uitkomsten. Deze uitkomsten vormen het basismateriaal voor de 11 Bouwstenen. Door nadere analyse en structurering van de uitkomsten zijn deze geformuleerd en in deze rapportage verwoord. In schema:

Toetsingsbijeenkomsten De (concept) bouwstenen zijn aan de deelnemers van de pilot-CJG gepresenteerd en bij hen getoetst. De uitkomst van deze bijeenkomst waar ca. 30 deelnemers aanwezig waren was dat zij zich in algemene zin in de bouwstenen en de daarbij gegeven toelichting herkenden. !

! !

! ! 8!!


!

!

!

!

! ! ! Daarnaast zijn diverse aanvullingen en reacties gegeven die hebben geleid tot enige aanpassing van de bouwstenen: formulering, aanvulling en structurering. Deze 2e versie bouwstenen is voorgelegd aan de deelnemers van de middenkaderbijeenkomsten. Op basis van de beide toetsingsbijeenkomsten heeft Breuer Institute een conceptrapportage opgesteld. Hierin waren opgenomen de uitkomsten van de toetsingsbijeenkomsten met de deelnemers van de CJG-pilot en met het middenkader. Deze rapportage is vooraf toegestuurd aan de deelnemers van het bestuurdersoverleg CJG+, daar toegelicht en besproken. De uitkomst hiervan heeft geleid tot een aanvullende (bestuurlijke) bouwsteen. In het vervolggesprek met de projectleider is de wens geuit om de conceptrapportage te voorzien van een hoofdstuk context en aanleiding en een hoofdstuk conclusies en aanbevelingen. Deze zijn in de definitieve rapportage opgenomen.

Afstem m ing Tijdens de uitvoering van het project Doorbraak-Leerfabriek hebben er tussen Breuer Institute als uitvoerder van dit project afstemmingscontacten plaatsgevonden. Het betreft met name: - Projectleider project Doorbraak-Leerfabriek; deze afstemming betrof het projectplan, de algehele voortgang, planning, aanpassing opzet, communicatie, rapportage, etc. - CJG-coördinator; nagenoeg gelijktijdig met de start van het project Doorbraak-Leerfabriek heeft de gemeente Groningen een stadsbrede CJG-coördinator aangesteld voor alle 8 CJG-vestigingen. Een aantal keren heeft afstemming hiermee plaatsgevonden over rolinvulling en hoe om te gaan met (tussentijdse) opbrengsten. - Extern evaluatie-onderzoek; het project Doorbraak-Leerfabriek is extern geëvalueerd door C4Youth & Toegepast Gezondheidsonderzoek (TGO). Ook hiermee is overleg geweest over opdracht-/taakafbakening en operationele afstemming. ! !

!

! !

! ! 9!!


!

!

!

!

! !

!

!

4. Uitkomsten ! De!casuïstiekbesprekingen!hebben!opbrengsten!opgeleverd!die!de!basis!vormen!voor!de! bouwstenen.!Deze!opbrengsten!zijn!enerzijds!te!formuleren!als!vraagstuk,!probleem!en/of!dilemma.! Anderzijds!zijn!het!oplossingen!(voor!de!vraagstukken,!problemen!en!!dilemma’s)!die!tijdens!het! project!door!professionals!samen!bedacht!en!in!gang!gezet!zijn.! !Deze!opbrengsten!zijn!geordend!naar!de!!4!verschillende!fasen!van!het!primaire!proces!aangevuld! met!een!5e!categorie:!Organisatie(ontwikkeling).!! !

Categorie A. Signaleren/melden 1. Communicatie m et de burger; verwachtingen m anagen Wanneer een burger/cliënt een hulpvraag stelt aan (een hulpverlener van) het CJG, is het van belang dat helder gecommuniceerd wordt wat de burger kan/mag verwachten. - komt dit in een dossier? - de volgende stap: “Ik bel u terug”; “ ik bespreek dit met mijn CJG-collega(’s) en koppel dan terug”; “u wordt teruggebeld door......” Gesuggereerde oplossing: communiceer helder en eenduidig wat het CJG (waarvoor kunt u terecht?) en hoe de werkwijze is. - via publicaties: (flyer, folder, website); - via de klantcontacten; dit protocolleren. Nodig is wel dat alle betrokken CJG-organisaties dit onderschrijven en hanteren voor de medewerkers die betrokken zijn in het CJG. Organisaties hebben intern verschillende protocollen. Een éénduidig CJG-protocol waar alle CJG-professionals mee werken is nodig. 2. Beoordeling hulpvraag Hoe moet een vrijwillige hulpvraag van een burger gewogen worden? Moet achter elke hulpvraag (bedplassen 5-jarig kind) zwaardere problematiek gezocht worden? In hoeverre moet je hier nader onderzoek naar doen en doorvragen? Gevonden/gevraagde oplossing: de professional in het CJG/de frontoffice moet kwalitatief in staat zijn een goede analyse/beoordeling van de situatie te maken. Daarbij moet het vertrekpunt de eigen kracht van de burger; deze wordt op zijn primaire vraag serieus genomen. De professional maakt het niet op voorhand ‘zwaar(der)/problematisch(er)’. ! ! ! ! ! 10!! Rapportage!Bouwstenen!project!Doorbraak!Jeugdhulpverlening!CJG’s!Groningen;!april!2013!

!

!

!

!

!

! ! Een secretarieel medewerker is hier toe onvoldoende toegerust. Het gaat om een professionele beoordeling van de hulpvraag en adequaat professioneel handelen in relatie tot de klant met een hulpvraag.

3. O p het schoolplein Scholen horen veel (buurtinformatie) op het schoolplein. Ook zorgsignalen. Hoe gaan zij hier mee om richting het CJG? Gesuggereerde oplossing: een CJG-spreekuur/-koffietafel in de school. 4. W ijkproblemen komen de school binnen Problemen die zich in de wijk voordoen komen de school binnen en ouders verwachten dat de school hier iets aan doet. Hoe gaat de school hier mee om? Welke rol heeft daarbij de school en welke rol heeft het CJG? Hoe geef je daarbij de relatie school-CJG vorm? Hier zijn geen afspraken over. 5. Zorgsignalen van burgers uit de buurt kom en de school binnen Schoolmedewerkers krijgen via de leerlingen of ouders signalen over problematische gezinssituaties die niet de eigen leerlingen betreffen maar de ouder(s) of andere kinderen. Wat moet de school hier mee? Er zijn hier geen afspraken over tussen onderwijs en zorg.

6. Vast contactpersoon voor de school Een oplossing die gezien wordt om antwoord te geven op de uitkomsten 3, 4 en 5 is een vast contactpersoon vanuit de zorg/het CJG. De school heeft daarbij behoefte aan een vaste, laagdrempelige, snel toegankelijke contactpersoon (mag vanuit het CJG) die niet-schoolgebonden maatschappelijke/zorgproblematiek oppakt. Voorwaarde is dat deze contactpersoon regelmatig op school is. 7. Burger als partner Het is niet vanzelfsprekend dat de ouder/burger gezien wordt als mede-eigenaar van de oplossing. Ondermeer wordt niet structureel gevraagd aan cliënten of er meer hulpverleners betrokken zijn dan wel zijn geweest. Hoe serieus wordt de burger als partner met eigen inbreng op oplossingen gezien? 8. Rol en verantwoordelijkheid cliënt bij de hulpbepaling In hoeverre bepaalt de cliënt zelf of de hulp (op vrijwillige basis) geboden moet/mag worden? Veelal bepalen de hulpverleners wat nodig is.

!

! !

! ! 11!!


!

!

!

!

!

!

!

Categorie B. Afstemmen 9. Alle signalen verzam elen Zorgsignalen en zorgvragen komen via tal van kanalen bij professionals van het CJG. Buren, school, politie, andere dienstverleners (bv. thuiszorg) en vrijwilligers. Eerste reactie is er zelf op af zonder bij andere professionals van het CJG na te gaan of zij ook informatie hebben dan wel hulp/zorg bieden. Als dit gebeurt is dit veelal incidenteel. Er zijn binnen het CJG geen procedureafspraken of richtlijnen over. 10.

Signaleringssysteem ZVJG Dit instrument wordt (erg) weinig gebruikt door CJG-professionals. Deels is dit bewust (“doen wij niet aan mee”; schoolbeleid). ZVJG wordt door professionals niet als vanzelfsprekend afstemmingsinstrument gezien.

11.

W anneer schaal ik op? Professioneel dilemma is wanneer op te schalen middels ZVJG en/of casuïstiekbespreking in het CJG en of doorverwijzing naar Zorgteam/andere hulpverlening. Hoe te handelen bij twijfel? Haal ik dat binnen mijn eigen moederorganisatie, binnen het CJG-kernteam of...? Binnen het CJG zijn hiervoor geen richtlijnen of handvatten. Gehanteerde oplossing: wekelijks casusoverleg met CJG-(kern)team. Vraag daarbij is wel. Hoe richten we dit goed in? Met wie? Vaste groep; flex-groep; vaste groep + op afroep? Hier zijn criteria voor nodig.

12.

Signalen op meerdere individuele cliënten in 1 huishouden matchen niet Wanneer in een huishouden er zorg/hulp is voor meerdere kinderen en deze worden in ZVJG geregistreerd vindt er geen match plaats. Dit is wel wenselijk vanuit de gedacht 1 kind - 1 gezin - 1 plan. Een signaal van de leerplichtambtenaar over het verzuimgedrag van de 16-jarige dochter matcht niet met het zorgsignaal van de school van de 12-jarige zoon die regelmatig agressief gedrag vertoont.

13.

Mom ent van ketenregistratie bij BJZ Er wordt aangegeven dat er geen match is in ZVJG omdat de ketenregistratie bij BJZ nog niet administratief is ingevoerd. Feitelijk is er wel sprake van in behandeling zijn bij BJZ of beoordeling door BJZ. Dit is voor afstemming niet wenselijk.

!

! !

! ! 12!!


!

!

!

!

!

!

!

14.

Privacy Het privacyvraagstuk speelt regelmatig. Vragen die daarbij aan de orde komen zijn: - mogen wij een casus bespreken in het CJG zonder de cliënt daarover geïnformeerd te hebben? Ook in het geval het er om gaat om na te gaan welke hulp het beste past en wie dat het beste kan of kunnen doen? - mogen we een casus anoniem bespreken als vorm van collegiale ondersteuning en/of intervisie? - hoe informeren wij de cliënt over onze (CJG-) werkwijze, waarbij we eventueel ook samen de hulpvraag bekijken. Duidelijkheid in de vorm van afspraken in de vorm van een protocol zijn nodig. Gevonden oplossing in het project: alle casussen zijn anoniem behandeld.

15.

Boven de organisatiebelangen uitstijgen Bij de casusbesprekingen en het zoeken naar het juiste aanbod en de beste aanpak was er geen sprake van ‘acquisitiegedrag’ bij de professionals. Het belang van de burger was leidend.

16.

Procesgang en criteria zorgafstemming Binnen het CJG vindt geen structurele en systematische afstemming plaats van casuïstiek. Hier is geen procesgang voor. Criteria en/of toetsmomenten wanneer wel of niet onderling overleg/afstemming moet plaatsvinden tussen professionals die in 1 huishoudsysteem hulp bieden, ontbreken. Effect is dat professionals van/binnen het CJG van elkaar vaak niet weten wie wel/niet betrokken zijn. Geldt met name ook wanneer 2elijnsinstellingen (die geen CJG-deelnemer zijn) hulp bieden. Gevonden oplossing: start van een 1-/2-wekelijks overleg met het CJG-kernteam.

17.

Eén casuscoördinator In meerdere casusbesprekingen bleek dat er meerdere casuseigenaren waren omdat ieder een eigen toeleveringskanaal heeft en er niet 1 hulpverlener de rol over de regievoering heeft. Hier zijn ook geen (procedure-)afspraken over binnen het CJG. Gevonden oplossing: In aantal gevallen werd op basis van de casusbespreking en de afgesproken aanpak één persoon aangewezen met als rol/taken: - vast contactpersoon/1e aanspreekpunt voor het gezin/het huishouden vanuit het CJG - vast contactpersoon voor andere hulpverleners die hulp/zorg bieden - algehele voortgangsbewaking ( w.o. bijeenroepen zorgoverleg wanneer mogelijk)

!

! !

! ! 13!!


!

!

!

!

! -

! ! (coördinatie en bewaking) communicatie intern (CJG-partners) en extern (gezin en andere hulpverleners buiten het CJG).

18.

1 casus - 10 hulpverleners – 10 kernproblemen – 10 oplossingen Casusbesprekingen werden gestart met een de vraag aan de individuele deelnemers naar het kernprobleem bij de gepresenteerde casus. Telkenmale leverde dit een veelvoud aan kernproblemen op, die een dito veelvoud aan effectieve interventies opleverden. Uitkomst/oplossing in het project Doorbraak-Leerfabriek: brede, gezamenlijke en gedegen analyse van kernprobleem en interventies die effectief en efficiënt zijn leverde in nagenoeg alle gevallen op dat er een gezamenlijk gedragen eenduidig beeld ontstond met minimaal de eerste vervolgstap. In gevallen betrof dit nader onderzoek.

19.

Kwaliteit casusbespreking In de CJG-setting zijn professionals zoekend hoe een casusbespreking met elkaar professioneel te voeren. Er zijn geen gezamenlijke criteria en er is geen stramien. Ook kost het moeite om de dialoog met elkaar aan te gaan, een casus diepgaand te analyseren en de casus ‘af te maken’ (wie gaat nu wat doen, heeft welke rol en wanneer/hoe komen we er op terug). Daarnaast gaat de casusbespreking voornamelijk over de burger in relatie tot de professional. Het gesprek over de onderlinge afstemming en samenwerking tussen de professionals koste moeite en verloopt vaak moeizaam. Gevonden oplossing/behoefte: Tijdens de evaluatie werd aangegeven dat hier gezamenlijke oefening en scholing voor nodig is.

20.

Eén plan maken met efficiencywinst Wanneer de hulpverleners met elkaar als zorgteam voor een jeugdige of een huishouden aan de slag gaan, zijn zij samen in staat: - tot 1 integraal plan te komen - daarbij de taken te verdelen, waaronder die van coördinerend contactpersoon - meer volgordelijk de hulp in te zetten en - zo minder hulpverleners gelijktijdig in het gezin te hebben, waardoor er minder hulpverleners nodig zijn (efficiencywinst) Uitgevoerde oplossing: in 1 van de casussen leverde dit op dat 2 hulpverleners zich niet meer met het gezin in dat stadium bezighielden.

!

! !

! ! 14!!


!

!

!

!

!

!

!

21.

Inzet 2 e lijns dienstverlening Veel 2e lijns dienstverlening heeft ‘eigen’ toeleveringskanalen (huisarts, BJZ, Zorgkantoor/AWBZ) en voert op basis daarvan dienstverlening uit. Dit gebeurt los van de dienstverlening CJG-partners. Afstemming is er enkel in gevallen van signalering ZVJG (indien er signalen zijn afgegeven), ad hoc of in deze pilot omdat hier 2e lijns dienstverleners in participeren.

22.

Burger als partner Het is niet vanzelfsprekend dat de ouder/burger gezien wordt als de partner die eigenaar is van het probleem en (mede)eigenaar is van de oplossing. Bij het vormgeven van het plan van aanpak/bedenken en beslissen over de inzet van instrumenten wordt de cliënt in veel gevallen niet betrokken. Professionals praten veelal (eerst) met elkaar hier over waar de cliënt niet bij is. Het uitgangspunt ‘eigen kracht’ is geen vanzelfsprekend kwaliteitscriterium. Op basis van de casuïstiekbesprekingen in het project Doorbraak-Leerfabriek en de aandacht voor het thema ‘eigen kracht’ werd vaker een oplossing gekozen in de aanpak de cliënt/het gezin als eerste stap te benaderen.

23.

Afstem m ing in m ultiprobleem huishoudens In multiprobleemhuishoudens wordt vanuit verschillende organisaties en vanuit verschillende zorg/-hulpverleningsdomeinen zorg/hulp geboden. Vraagstuk is dan hoe deze verschillende zorgsignalen/zorgleveranciers bij elkaar komen en wie dan de regie gaat voeren vanuit het vertrekpunt 1 kind -1 gezin - 1 plan - 1 regisseur? De dienstverlening van(uit) het CJG is dan één van soorten dienstverlening naast bv. hulp/ondersteuning voor de ouders vanuit bv. NOVO, sociale dienst, VNN, etc.

24.

Relatie CJG m et Sociaal Teams en Zorgnetwerken Met name wanneer er sprake is van huishoudens met meervoudige problematiek en hulpverlening is het onduidelijk waar welke taken en verantwoordelijkheden liggen. Hier zijn geen afspraken over. Het komt voor dat tijdens bespreking van casuïstiek in het CJG gemeld wordt dit gezin ook al besproken wordt in een ander zorgoverleg. Hoe de verdere afstemming dan verloopt is onduidelijk. Het gaat hierbij zowel om: - de afstemming van de signalen die uit een gezin komen als om - de afstemming van de zorg; 1gezin – 1 plan

!

! !

! ! 15!!


!

!

!

!

!

25.

!

!

Comm unicatie tijdens/na het zorgtraject Indien 1 of meerdere hulpverleners directe uitvoerder zijn van de zorg, hebben anderen direct (bv. de school wanneer het om een leerling gaat) of indirect (bv. buurtwelzijnswerk die signaal heeft opgepikt en overgedragen) behoefte aan informatie over de voortgang van de hulp-/zorgverlening. Dit is functioneel wanneer er nog relaties/contacten blijven bestaan met cliënt.

Categorie C. Verlenen van hulp 26.

W at is eigen kracht? Er is geen duidelijk en gezamenlijk beeld van wat met eigen kracht bedoeld wordt. Invullingen zijn: - wat kan de burger (zelf)? - wat kan het netwerk van de burger? - Eigen Kracht Conferentie; als instrument/methodiek Iedere professional geeft daar een eigen invulling aan. Gevonden oplossing: met elkaar in gesprek en daar per casus gezamenlijk invulling aan geven.

27.

De eigen kracht van de burger Hulpverleners benaderen een hulpvraag voornamelijk vanuit de eigen rol als professional die hulp biedt. De vraag over hoe de eigen kracht van de cliënt en omgeving te benutten wordt vaak niet als vertrekpunt genomen. In veel casuïstiekbesprekingen is het nodig gebleken dat de begeleider meermaals de ‘eigen krachtvraag’ op tafel moet leggen om dit vertrekpunt in de aanpak een plek te laten krijgen.

!

! !

! ! 16!!


!

!

!

!

!

!

!

28.

De eigen kracht versterken hoe doe je dat? De professionals zijn zoekende hoe versterking en benutten van eigen kracht van burgers vorm te geven. Hoe moet dit methodisch? Hoe leer ik dit? Hoe leren wij dit? Gesuggereerde oplossing: dit moeten wij, in het CJG, samen gaan leren (scholing).

29.

Proportionaliteit als er weinig eigen kracht is Indien er in een gezin weinig eigen kracht is en (grote) problemen zijn, bestaat er gerede kans dat er te veel zorg geleverd wordt. Hoe voorkom je escalatie van de hoeveelheid zorg wanneer effectiviteit en efficiency belangrijke toetsingscriteria zijn en de professionals zorg als criterium hanteren?

30.

Honoreren/afwijzen hulpverzoek burger Ouders/burgers verzoeken de CJG-professional een concreet hulpaanbod/instrument, dat zij als waardevol beoordelen, te honoreren. In hoeverre moet, mag, kan de professional dit honoreren dan wel afwijzen? Hiervoor ontbreken criteria en handelingsrichtlijnen vanuit het CJG.

31.

De baas van de kaas Er is geen duidelijkheid over wie nu wanneer ‘eigenaar is van de casus’. De verantwoordelijkheid hiervoor ten aanzien wie bepaalt, wie bewaakt en wie koppelt terug wanneer aan wie is niet belegd. Bij veel casusbesprekingen bleef dit ook hangen en de begeleider heeft vaak aan de orde gesteld: ”en wie gaat nu wat wanneer doen”? Gevonden oplossing: de bij de casus betrokken professionals besloten samen wie er de lead in heeft. Dit werd vaak gekoppeld aan degene die ook (vanaf dat moment) contactpersoon vanuit het CJG/de hulpverlening is: 1 gezin – 1 plan – 1 regisseur.

32.

De rol en positie van de vrijwilliger Wanneer vrijwilligers in het CJG taken uitvoeren, hoe zit het dan met hun formele positie en verantwoordelijkheid? Het gaat ook om vertrouwelijke informatie van burgers. professionals hebben te maken met een gedragscode. Hoe zit dit met vrijwilligers? Moet hier iets voor geregeld of over afgesproken worden?

33.

Beschikbaarheid inform atie voortgang casussen Voor monitoring van een casus waar meerdere hulpverleners bij betrokken zijn is het wenselijk dat alle hulpverleners toegang hebben tot informatie over de voortgang. Elke deelnemer in het CJG gebruikt nu het eigen registratie-systeem waardoor de informatie versnipperd is en niet direct toegankelijk. Gevonden oplossingen:

!

! !

! ! 17!!


!

!

!

!

! -

! ! wekelijkse of 2-wekelijkse CJG-kernteambespreking waarin kort de voortgang gemeld wordt een CJG–map (de ‘blauwe map’) waarin kort de voortgang beschreven wordt zodat deze informatie toegankelijk is voor CJG-hulpverleners die niet bij de kernteambesprekingen (kunnen) zijn.

34.

School en jongerenwerk wil actief geïnform eerd worden De school en ook het jongerenwerk willen graag geïnformeerd worden over de voortgang. Het gaat dan niet alleen om die situaties waarin de school of jongerenwerk al betrokken is, bv. omdat ze een signaal hebben afgegeven. Ook in andere gevallen, waar problemen thuis/privé zijn die van belang zijn op school of de school, willen ze graag op de hoogte zijn dat en eventueel wat er speelt.

35.

Eigen kracht conferentie inzetten Professionals zijn aarzelend als het gaat om de inzet van dit instrument. Vragen die daarbij spelen: - wie bepaalt/hoe wordt bepaald of dit wordt ingezet? - de aanpak wordt als rigide ervaren

36.

Beschikbaarheid instrum entarium gedwongen kader Binnen het CJG is in veel gevallen gewenste doorzettingsmacht (gedwongen kader) afwezig of niet snel beschikbaar. Het gaat hierbij om de mogelijkheden te handhaven en te sanctioneren. De behoefte/noodzaak dit binnen het CJG beschikbaar te hebben is er wel. Wel beschikbaar zijn met name de leerplicht(ambtenaar) of politie die op afroep beschikbaar zijn. Niet gemakkelijk toegankelijk en beschikbaar zijn het instrumentarium in het kader van AMK en OTS via Bureau Jeugdzorg. Maar ook bv. de sociale dienst (uitkering). Hoe organiseer je dit?

37.

Het vacuüm tussen vrijwillige hulp naar hulp in gedwongen dom ein Doorlooptijd tussen melding en hulpverlening in het gedwongen kader (AMK-melding, Raadsmelding) levert dilemma’s op in de uitvoering van hulp in het vrijwillig kader. Wanneer een professional hulp biedt in het kader van vrijwillige hulpverlening een melding doet bij BJZ is deze hulpverlener veelal zijn/haar positie kwijt bij de cliënt. Een lange doorlooptijd voordat en/of onduidelijkheid of hulp in het gedwongen kader wordt toegewezen maakt dat hulpverleners voor een lastige afweging staan.

!

! !

! ! 18!!


!

!

!

!

!

!

!

Of melden en het contact verliezen in een risicovolle zorgsituatie waardoor mogelijk voor langere tijd helemaal geen hulp geboden wordt. Of maar doorgaan met de vrijwillige hulp en niet melden van de risicovolle situatie. Geopperde oplossing: Geef 1e lijn/het CJG-kernteam (eventueel informele) doorzettingsmacht. Zorg voor 1 vast contactpersoon met de 2e-lijn/gedwongen kader voor overleg en afstemming. 38.

O verdragen Vanuit cliëntperspectief wordt overdracht van de ene hulpverlener naar een andere niet wenselijk gevonden. Hoe voorkom je dit met name in multiprobleemgezinnen.

Categorie D. Afsluiten 39.

Zorg over het vervolg In de casuïstiek kwam vaker aan de orde dat de 2e lijns hulp aan het gezin noodgedwongen gestopt moest worden om procedurele/bekostigingstechnische redenen. Het betrof bijvoorbeeld: - gezinshulp op basis van zorgvraag jeugdige, waarbij de jeugdige te oud wordt (18 jaar) waardoor gezinshulp beëindigd moet worden; - gezin waar zorg is over de kinderen en waarbij sprake is van hulp/toezicht in het kader van een NAS-protocol2 die vanwege einde termijn beëindigd wordt. In beide gevallen was er onduidelijkheid over de vraag of er überhaupt nog vervolghulp dan wel toezicht noodzakelijk is (inschatting van wel) maar vooral ook de vraag wie dit dan doet en hoe dan het proces van overdracht verloopt. Niemand kon hier het antwoord op geven, terwijl dit wel als risicovol werd ingeschat.

Categorie E. Organisatie 40.

W aar ben je van? Professionals van het CJG zijn regelmatig zoekend naar de wijze waarop ze zich (dienen te) presenteren. Ben ik medewerker van instelling X of ben ik medewerker van het CJG? Gevonden oplossing: ik ben van het CJG. En (afhankelijk van de situatie eventueel) werkzaam als........ bij ...........

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

NAS-protocol: Neonataal Abstinentie Syndroom. Dit is een zorgen toezichtsprotocol bij zwangere, drugsverslaafde vrouwen.!

!

!

!

! ! 19!!


!

!

!

!

!

! ! Nb. voor de cliënt is de organisatie niet van belang. Het gaat er enkel om: word ik goed geholpen. Duidelijkheid naar de burger is wel van belang. Deze moet niet onaangenaam verrast worden. Er is behoefte aan duidelijke afspraken hier over. Zeker als het CJG als CJG herkenbaar moet zijn.

41.

Elkaar leren kennen De uitgebreide/diepgaande casuïstiekbespreking met elkaar tijdens de bijeenkomsten van Doorbraak-Leerfabriek in de 3 CJG-pilots leverde op dat men elkaar (veel) beter leerde kennen en vertrouwen. Dit werd als waardevol ervaren. Dit werd meermaals in de evaluatie uitgesproken.

42.

Sturing CJG Uit de bijeenkomsten van Doorbraak-Leerfabriek en uit de aanpak van de casussen komt het beeld naar voren dat er van sturing in het CJG weinig sprake is. Deze functie, rol, taak is in het CJG niet belegd. De hulpverleners bepalen voornamelijk zelf en samen of en zo ja welke acties en activiteiten en de borging er van (afspraken) plaatsvinden. In de evaluatie werd aangegeven dat leiding wel nodig is met name wat betreft beleggen en voorbereiden overleg en de bewaking van de voortgang en de afspraken.

43.

Richtlijnen/kaders CJG Hulpverleners in/van het CJG hebben behoefte aan duidelijkheid (richtlijnen, toetsingscriteria, instructies) met behoud van ruimte voor professionele zorgrol Het betreft duidelijkheid over: - rol en taakbreedte hulpverleners in/van het CJG - spelregels van het CJG Er zit een spanning tussen behoefte aan duidelijkheid en vrijheid van handelen. Daarnaast is behoefte aan benoemen van de meerwaarde CJG voor uitvoerende taak hulpverlener; wat mag een hulpverlener van het CJG verwachten? Oplossing: invulling van de professionele rol- en taakinvulling van een CJG-medewerker.

44.

Sam en aan de slag helpt Met elkaar in gesprek zijn, elkaar leren kennen als persoon en als professional (wat kun je bieden) en samen verkennen helpt ons als CJG verder. We werken meer preventief, vinden elkaar sneller, worden creatiever in de oplossingen en de ‘gaten’ worden zichtbaar(der).

!

! !

! ! 20!!


!

!

!

!

!

45.

!

!

Sam enwerken gaat niet van zelf Meerdere deelnemers gaven aan dat zij pas achteraf de aanpak begrepen en konden waarderen. Het was nodig eerst meerdere casusbesprekingen mee te maken om de betekenis (effecten, opbrengsten) er van in te zien. Met name betrof dit: - gestructureerde aanpak samen diepgaand kernprobleem verkennen en benoemen; dan samen aanpak verkennen en benoemen en vervolgens: afspreken wie, wat, wanneer) - gehanteerde beeldmodellen (‘ballletje’ en ‘spakenwiel’) - (externe) begeleiding. Meerdere deelnemers gaven aan dat continuering hiervan wenselijk is om als CJG verder te komen.

46. Afstem m en en sam enwerken kost ook tijd De deelnemers gaven in de evaluatie aan dat de casusbesprekingen zinvol waren en ook resultaten opleveren (effectievere en efficiëntere aanpak). Daar tegenover staat de tijdsinvestering. De tijd hier voor moet wel beschikbaar worden gesteld.

!

! !

! ! 21!!


!

!

!

!

! !

!

!

5. Bouwstenen De uitkomsten van de bijeenkomsten Doorbraak-Leerfabriek in de 3 pilot-CJG’s leveren bouwstenen die van belang zijn voor de verdere ontwikkeling en positionering van de CJG’s in de gemeente Groningen in relatie tot de decentralisering van de jeugdzorg naar de gemeenten per 1-1-2015. Wij baseren ons enkel op het materiaal dat de bijeenkomsten in de 3 pilot-CJG’s, met daarin de centraal de casuïstiekbesprekingen, heeft opgeleverd. Als hoofdindeling is de indeling gehanteerd uit het vorige hoofdstuk 3. Uitkomsten. Elke bouwsteen bevat bouwmateriaal dat ontleend is aan de uitkomsten zoals deze in het vorige hoofdstuk zijn verwoord.

Categorie A. Signaleren en melden

Bouwsteen 1. Routes naar het CJG versterken Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten: - voor burgers dient de toegang en de toegangen naar het CJG herkenbaar, laagdrempelig en logisch te zijn. o telefonisch o digitaal; email o fysiek o Zie ook bouwsteen 9. Naar een herkenbaar CJG - de route naar het CJG via professionals, die via andere kanalen hulpvragen krijgen (huisarts, BJZ etc., politie) en hulp bieden, dient nader ingevuld te worden.

Bouwsteen 2. Signalen uit het voorliggende veld benutten Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten: - signalen van scholen (en andere 0e -en 1e lijns voorzieningen) oppikken o zorgsignalen van/via kinderen o ouders o andere ouders/het schoolplein - de dienstverlening van het consultatiebureau: !

! !

! ! 22!!


!

!

!

!

!

!

!

-

is niet bedreigend voor ouders levert signalen voor de gezinssituatie en dus ook voor kinderen die bv. ouder zijn biedt een ingang in het gezin bij signalen/vermoedens van problemen die als risicovol worden beoordeeld heldere logistieke lijnen o elkaar kennen (school-CJG) o vaste (contact)personen o regelmatig (wekelijks) contact afspraken met scholen over rol, taakverdeling en communicatie o o o

-

Bouwsteen 3. Tijdig ontdekken dat er al meer hulp aanwezig is Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - de burger als informatiebron benutten - ZVJG als instrument helder positioneren - casusoverleg CJG wekelijks/2-wekelijks - registratiesysteem/dossier (“blauwe map”) - hoe hier om te gaan met privacy burgers?

Bouwsteen 4. De vraag van de burger leren duiden Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - uitgaan van de primaire hulpvraag van de burger ( de burger = eigenaar) - niet onnodig zwaar(der) maken; problematiseren - (leren) grotere problematiek tijdig te onderkennen - wanneer en hoe (besliscriteria/beslisboom): o zelf o doorverwijzing o collegiale consultatie o casusoverleg CJG o anders/elders?

!

! !

! ! 23!!


!

!

!

!

!

!

!

Categorie B. Afstemmen Bouwsteen 5. De samenkracht van professionals benutten Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - elkaar (leren) kennen o als persoon; persoonlijke kwaliteiten o als expert: welke expertise heb jij? o waarvoor en wanneer ben jij inzetbaar? - elkaar benutten o als expert die specifieke dienstverlening kan bieden o als expert die meedenkt/adviseert  CJG casuïstiekbespreking  Individueel klankbord1:1 - met elkaar communiceren o zorgafstemming betrokken hulpverleners tijdens traject; zorgoverleg o afstemming: met 0e-, 1e lijns voorzieningen (scholen); wie, wat wel/niet en wanneer.

Categorie C. Hulp verlenen Bouwsteen 6. Eigen kracht van burgers gaan benutten Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - Eenduidige definitie en invulling van Eigen kracht: o individuele kracht o de kracht van het gezinssysteem + omgeving o maatschappelijk gewenste en ongewenste kracht o instrument ‘Eigen Kracht Conferentie ‘ o uitgaan van de primaire hulpvraag van de burger ( de burger = eigenaar) - Eigen kracht versterken: o de rol burger als probleemeigenaar en partner invullen o methode-ontwikkeling versterken eigen kracht !

! !

! ! 24!!


!

!

!

!

!

! o

!

professionele kanteling vormgeven:  rolinvulling/-rolverandering professional  veranderen en leren

Bouwsteen 7. Kantelen van eigen aanbod naar samen vraaggericht Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - van individueel vakdenken  gezamenlijke verkenning van de vraag (‘het balletje’) op basis van diversiteit aan expertise (1e/2e lijn) - van diensten en producten van de eigen organisatie  integrale dienstverlening: 1 gezamenlijk plan - bepalen wie gezamenlijke vraaganalyse doen (signaleerder(s), coördinator, kernteam, kernteam +...?)

-

-

-

taken, rollen en inzet helder beleggen (het spakenwiel) o casuscoördinatie o contactpersoon gezin o uitvoering hulpverlening/ondersteuning operationele afspraken: o wie? o wat? o wanneer? o voortgangsbewaking en communicatie organiseren beschikbaarheid benodigde 2e lijnsexpertise doorzettingsmacht regelen

Categorie D. Nazorg Hiervoor hebben wij geen aparte bouwsteen geformuleerd. Bouwmateriaal is opgenomen in bouwsteen 11.

!

! !

! ! 25!!


!

!

!

!

!

!

!

Categorie E. Organisatie Bouwsteen 8. Samen leren moet je structureren Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - Structurering van het casusoverleg - methodisch o hanteren van kwaliteitscriteria (bv. eigen kracht, puddingprincipes, effectiviteit, efficiency) o instrumenten inzetten (bv. casusformulier D-L, formulier casusvoortgang D-L) - procesbewaking: o methodiek o casusniveau:  niveau burger-hulpverlener; welke hulp?  samenwerking: elkaar benutten o afronden: afspraken maken (wie wat wanneer) - samen leren faciliteren o begeleiding (extern) bij gezamenlijke leerbijeenkomsten op basis van casuïstiek o tijd voor overleg/afstemming met CJG-partners waaronder CJG-casusbespreking

Bouwsteen 9. Naar een herkenbaar CJG Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - Het CJG is herkenbaar voor burgers; Het is duidelijk wat je in het CJG kunt halen. o wat kan ik er krijgen? o hoe werkt het daar?  wie zijn daar?  wordt er een dossier aangelegd? - Het CJG is herkenbaar voor professionals o wat doen wel/niet in het CJG? o taken, rollen, verantwoordelijkheden zijn duidelijk  0e- -lijn, voorliggend veld; Wie zijn dit? !

! !

! ! 26!!


!

!

!

!

!

o

!

 1e-lijn; wie zijn dit?  2e lijn; wie zijn dit?  kernteam; wie zijn dit?  coördinator communicatie is ingevuld

!

Bouwsteen 10. Van netwerk  organisatie Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - Besluitvorming en doorzettingsmacht binnen het CJG zijn duidelijk - CJG-privacyregels zijn duidelijk o voor professionals ook in relatie tot hun ‘eigen’ gedragscode o voor vrijwilligers die hulp/ondersteuning bieden - bewaking en sturing op o kwaliteit/effectiviteit dienstverlening CJG (tijdigheid, inhoudelijk, etc.) o efficiency;  preventie  minder hulp (-verleners)  volgordelijke hulp in plaats van gelijktijdige hulp o processen en afspraken

Bouwsteen 11. Het CJG positioneren in de wereld Bouwmateriaal afkomstig uit de pilotbijeenkomsten - het CJG is gepositioneerd in de brede wereld van Zorg en Welzijn (en maatschappelijke dienstverlening) o wat wel/niet o wat elders en waar - hoe hulp verlenen aan situaties met meervoudige hulp/multiprobleemgezinnen o naast jongere ook ouders die hulp hebben o naast jongere ook ouders die hulp nodig hebben o rollen, taken en verantwoordelijkheden CJG - communicatie en logistiek tussen en naar de andere ‘ winkels’ invullen: o waarover/wanneer:  signalering en dan? !

! !

! ! 27!!


!

!

!

!

!

!

!

afstemmen over 1 plan tijdens zorgtraject als er (ook) sprake is van hulp aan één of meerdere kinderen plus hulp aan één of meerdere volwassen gezinsleden  overdracht aan einde zorgtraject borgen (naar wie) met wie?  sociaal team  OGGZ-overleg  Zorgteam  individuele specialistische hulpverleners op andere gezinsleden bv. VNN verhouding/relatie gezinsondersteuning via de AWBZ, waarbij de klant zelf opdrachtgever is en de instelling daar financieel van afhankelijk is (bv. NOVO)  

o

o

Op basis van de toetsingsbijeenkomsten is tijdens de bestuurlijke bespreking een 12e bouwsteen toegevoegd

Bouwsteen 12. Samen ontwerpen en verder bouwen Het bouwmateriaal hiervoor: - de bouwstenen benutten: o richtinggevend voor de vervolgstappen: ontwikkelingplan o als toetsingscriteria voor de voortgang van het ontwikkelingsproces o voor zowel de verdere ontwikkeling CJG als overige dienstverlening aan burgers (bv. werken met sociale teams, buurtwelzijn, etc.) - co-creatie continueren: o de CJG-werkvloer: professionals gaan samen door met ingezette nieuwe aanpak eventueel met specifieke ontwikkelthema’s per CJG gebaseerd op wijkkenmerken (bv. relatie met scholen) o bestuurlijk verder verkennen en afspreken:  de operationele acties (korte termijn) binnen het CJG  CJG: kaders voor de middellange termijn (overgangsperiode in huidige structuur)  lange(ere) termijnvisie op positionering van het CJG in de wijkdienstverlening 0-100 en de rol van de CJG-partners  rol- en verantwoordelijkheidsverdeling gemeente-partners

!

! !

! ! 28!!


!

!

!

!

!

!

!

6. Conclusies en aanbevelingen De opbrengsten van zowel het proces als de inhoud van het Project Doorbraak-Leerfabriek beschouwend komen wij tot de volgende conclusies en aanbevelingen.

Conclusies 1. De uitkomsten van de CJG-leerbijeenkomsten hebben bruikbare bouwstenen opgeleverd die als bouwmateriaal kunnen dienen voor de aanpak en inrichting van de nieuwe jeugdzorg. 2. Deelnemers hebben met elkaar nieuwe werkwijzen verkend, hebben hier mee geëxperimenteerd en deze in praktijk gebracht. 3. Co-creatie is wisselend uit de verf gekomen. Co-creëren vond voornamelijk plaats op het niveau van de uitvoerende professionals en in mindere mate op middenkader en bestuurlijk niveau. Gezien de opzet van project en het procesverloop is dit verklaarbaar. 4. Op basis van Leerfabriek 2.0 is een aanpak ontwikkeld die er uit bestaat dat professionals in de 3 CJG’s: a. op basis van actuele casuïstiek b. in een methodisch gestructureerd gesprek aan de hand van vragenlijsten en metaforen (balletje en spakenwiel) c. met elkaar in gesprek gaan (dialoog; volgens de principes van Theory U) d. waarbij gezamenlijk kernprobleem verkend en benoemd wordt e. om vervolgens gezamenlijk de aanpak en uitvoering (wie doet wat) af te spreken en uit te gaan voeren 5. De methodische aanpak van de samen-lerensessies heeft er toe geleid dat: a. professionals elkaar hebben leren kennen en de expertise van andere professionals nu beter herkennen en waarderen; b. professionals zich bewust zijn geworden van de ‘eigen kijk’ op vraag naar en aanbod van dienstverlening aan burgers en in meerdere gevallen anders zijn gaan handelen: van individueel aanbodgericht  gezamenlijk vraaggericht; c. zijn gaan nadenken over de rol en positie van het CJG en de eigen rolinvulling in relatie tot vragen en gedrag van burgers en het uitgangspunt van de gemeente dat eigen kracht en samenkracht voorop stelt; !

! !

! ! 29!!


!

!

!

!

! ! ! 6. (Leren) Samenwerken en samen leren met de gehanteerde methodische aanpak leidt tot resultaat. Voorwaarden zijn tijd en externe ondersteuning. In 4 bijeenkomsten kan dit op gang gebracht worden. Continuïteit hiervan lijkt noodzakelijk om dit voldoende te borgen.

Aanbevelingen 1. Bouwstenen Benut de bouwstenen als bouwmateriaal voor de positionering, vormgeving, inrichting en verdere ontwikkeling van het CJG.

2. M ethodiek Continueer de methodische aanpak van Samen werken en Samen leren (actuele casuïstiek, professionele leergemeenschap en Theory U). Doe dit in ieder geval gedurende de transitie- en transformatieperiode. Centrale elementen zijn daarbij: - elkaar leren kennen - andere expertise leren kennen en leren benutten - breed leren kijken Consolideer en faciliteer dit in de CJG’s als scholing-professionele ontwikkeling die tevens input is voor verdere ontwikkeling en besluitvorming over vormgeving en inrichting. Doe dit: - per pilot-CJG (team); vervolgbijeenkomsten samen werken en samen leren; deels in eigen beheer, deels met externe begeleiding; - met de teams van de overige CJG-vestigingen - eventuele andere teams die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de dienstverlening aan burgers Doe dit in vaste teams professionals. 3. Uitkomsten casuïstiek benutten Benut de uitkomsten van de casuïstieksessies van professionals voor verdere ontwikkeling en vormgeving van de nieuwe jeugdzorg. Gebruik de vragen, vraagstukken en dilemma’s van professionals (en middenkader ) in de uitvoering van hun werk als input voor bestuurlijke afwegingen en besluitvorming.

!

! !

! ! 30!!


!

!

!

!

!

!

!

4. Co-creatie Continueer co-creatie tussen partijen in de aanloop naar en vormgeving van de nieuwe jeugdzorg. Versterk daarbij co-creatie tussen bestuurders en middenkader en neem hier gezamenlijk tijd voor. Doe dit ook volgens de methodische uitgangspunten van de samen werken en samen leren: verkenning, dialoog en minder op basis van vergaderen. Doe dit op basis van gedeeld inhoudelijk eigenaarschap. Bestuur: meedenken over uitvoeringsvraagstukken en dilemma’s en voor zover van toepassing (mee)beslissen. Middenkader: meedenken over zowel uitvoeringsvraagstukken en dilemma’s als bestuurlijke/beleidsmatige vraagstukken waaronder met name het sturingsvraagstuk middelen en resultaten). Bewaak de ‘spagaatpositie’: maatschappelijk betere oplossingen dienen niet altijd het eigen organisatiebelang. 5. Specifieke verantwoordelijkheid gem eente Wees helder over de specifieke rol en verantwoordelijkheid die de gemeente heeft: - eindverantwoordelijk voor de (toekomstige) jeugdzorg - formeel opdrachtgever voor inkoop van dienstverlening en contractering van partijen. Geef dit procesmatig vorm.

De aanbevelingen 3, 4 en 5 sluiten aan bij de visie zoals deze is verwoord In “Bondgenoten in de decentralisaties; invulling geven aan het transformatieproces en de coalitieaanpak” (Transitiebureau begeleiding in de Wmo; januari 2013).

!

! !

! ! 31!!


!

!

!

!

!

!

!

6. Besturing Geef richting en kaders en geef ruimte. Vraag rekenschap. Aan de ene kant moet helder zijn wat verwacht wordt van de uitvoering/de uitvoerders in het CJG. Wanneer is en doe je het goed? Ook dient dit getoetst te worden. Wat is resultaat/opbrengst (parameters) en met welke middelen. Geef de uitvoering/uitvoerders tevens vrije ruimte om tot eigen oplossingen te komen: professionele creatieve ruimte. Doe dit vooral de komende periode van transitie en transformatie. Benut als sturingsinstrumentarium ook zelf- en samensturing (professionalisering). Wees terughoudend met strakke procesinrichting op de inhoud van de dienstverlening.

7. Kritische factoren Geef bij de vervolgstappen in het ontwikkelingsproces van de decentralisatie en transformatie jeugdzorg prioriteit aan: 1. de positionering en inrichting van de CJG’s. Ondermeer in relatie tot sociale teams en de STIP’s; 2. duidelijkheid aan betrokken partners over hun rol en positie zowel in het ontwikkelingspoces als in de gedentraliseerde jeugdzorg.

!

! !

! ! 32!!


!

!

!

!

!

!

!

! ! ! ! !

!

Bijlagen

!

! !

! ! 33!!


!

!

!

!

!

!

!

Bijlage Categorisering Uitgangspunten Gemeente Groningen en Puddingprincipes Op basis van de uitgangspunten van de gemeente Groningen en de Puddingprincipes (Jeugdzorginstellingen Groningen/Leerfabriek) hebben wij deze in een vijftal categorieën geordend. Deze ordening hebben wij gehanteerd bij de beschrijving van de uitkomsten en de formulering van de bouwstenen.

Categorie A. Melden/Signaleren 1. Wij nemen elke melding, elk signaal en elke signaalgever serieus 2. Wij zorgen er voor dat iedere cliënt op de juiste plaats terecht komt, ongeacht de deur waardoor hij of zij binnenkomt 3. Wij verwijzen niet, maar dragen pas over en laten pas los als een ander vast heeft 4. Wij streven ernaar dat ieder kind en gezin altijd weet waar het aan toe is 5. Wij interveniëren in een vroegtijdig stadium en investeren in preventie

Categorie B. Afstemmen 6. Wij streven ernaar dat ieder kind en ieder gezin binnen 5 dagen op de juiste plek is 7. Als er hulp en steun aan jeugdigen en gezinnen nodig is, dan is deze samenhangend en goed gecoördineerd één gezin, één plan. 8. Wij betrekken cliënt en systeem bij het vaststellen van het probleem en het formuleren van de hulpverlening 9. Wij versterken de samenwerking tussen specialistische hulp en voorliggende voorzieningen 10. Wij betrekken ouders en jeugd nadrukkelijker bij het oplossen van hun vragen en problemen 11. Wij zetten specialistische hulp in voor medewerkers van basisvoorzieningen voor het versterken van hun expertise.

Categorie C. Verlenen van hulp 12. Wij gaan zo veel mogelijk uit van de kracht van kind en gezin 13. Wij maken gebruik van de diversiteit in ons gezamenlijke hulpverleningsaanbod, waarbij het aantal betrokken hulpverleners zo beperkt mogelijk is 14. Wij ondersteunen waar mogelijk, maar nemen over wanneer dat nodig is 15. Wij achten elk professioneel oordeel even waardevol. 16. Wij richten ons bij de ondersteuning en hulpverlening op het vergroten van het zelfoplossend vermogen 17. Wij bieden ondersteuning en hulpverlening waar mogelijk aan binnen de sociale omgeving van het kind !

! !

! ! 34!!


!

!

!

!

! ! ! 18. Wij richten ons primair op terugkeer in de maatschappij en participatie 19. Bij ondersteuning en hulpverlening buiten de sociale context stimuleren wij de terugkeer van het kind naar de sociale omgeving

Categorie D. Afsluiten 20. Wij laten een kind of gezin pas los als de risico’s in het opgroeien en opvoeden beheersbaar zijn geworden

Categorie E. Organisatie Deze categorie betreft items die niet direct het primaire proces betreffen en terug te vinden zijn in de puddingprincipes of de uitgangspunten van de gemeente. Het gaat hierbij om elementen die organisatie, organisatieontwikkeling en rolinvulling betreffen ook in de bredere context dan enkel het CJG.

!

! !

! ! 35!!


!

!

!

!

!

!

!

Bijlage Deelnemers project Doorbraak-Leerfabriek Groningen Deelnemers bijeenkom sten CJG Beijum project Doorbraak-Leerfabriek Naam

O rganisatie

Nandel Reinhardt

Elker

Manon van Olst

GGD Groningen - Zorg voor Jeugd Groningen

Willem Booisma

MJD

Wilma Heuvelman

GGD Groningen

Sharida Tetehuka

MJD

Hanneke Feijen

COP/CJG Beijum

Marjan Koster

GGD Groningen

Aafke Stoppels

GGD Groningen

Natacha Schrik

GGD Groningen

Evalien Verschuren

COP/CJG Beijum

Clara Tjin a Kwie

GGD Groningen

Jan-Peter Siegel

MEE Groningen

Susanne Meijberg

Accare

Giselle van Hees

MJD

Paulien Smidt (stagiair CJG)

CJG Beijum

!

! !

! ! 36!!


!

!

!

!

!

!

!

Deelnemers bijeenkom sten CJG Selwerd-Paddepoel-Tuinwijk project Doorbraak-Leerfabriek Naam

O rganisatie

Anita!Jorritsma

GGD

Glimina!Chakor

MJD

Agnes!Benedictus

GGD

Linda!Binesari

MEE Groningen

Astrid!Bakker

Elker

Tjetske!Gjaltema

Jonx/Lentis

Naomi!Groenman

CJG consulent

Erik!Reith

BJZ Groningen- Zorg voor Jeugd Groningen

Sharon!Lawson

OBS De Pendinghe

Marthe!Scheers

COP- CJG Paddepoel-Tuinwijk-Selwerd

Johanna!Voornhout

COP- CJG Paddepoel-Tuinwijk-Selwerd

René!Cazemier

MJD

Marianne!Hoornsta!

Elker

!

! !

! ! 37!!


!

!

!

!

!

!

!

Deelnemers bijeenkom sten CJG Vinkhuizen project Doorbraak-Leerfabriek Naam

O rganisatie

Dieneke Douwsma

COP/CJG medewerker

Egbert Bakker

MJD/Jeugdhulpverlener

Eric Reith

BJZ – zorgcoördinator ZVJG

Henny Post

GGD/JGZ 0-4

Lineke Ridder

Elker

Nynke Klopstra

Elker/1e lijnpsycholoog

Wilco van der Meer

GGD / JGZ 4-12

Dina Zuidema

Leerplicht gemeente Groningen

Taeke Venema

Directeur CBS de Hoeksteen

Trudy van der Ley

COP/CJG Consulent

Frouktje Zuiderveld

Jonx/Lentis; gezondheidszorgpsycholoog

Sofie Hulshof

GGD/JGZ 0-4

Antonie de Joode

MEE Groningen

Zekria Golam

MJD/buurtmaatschappelijk werk

Vera van der Waarden

Directeur OBS de Vlint

Jannet Koekoek

Lentis Jonx

Monique Beuving

Directeur Annie MG Schmidt school

Marije Plantinga

Locatiemanager vensterschool

!

! !

! ! 38!!


!

!

!

!

!

! Diana Stubbe

! MJD/jongerenwerk

Suzanne Klein-Mulders

MJD-Schoolmaatschappelijk werk/Pluscoach

Yke de Jong

Molendrift

Petra Colijn

Accare

Eric Janse

Coördinator CJG; zorgcoördinator ZVJG

!

! !

! ! 39!!


!

!

!

!

! ! ! Deelnemers!bijeenkomsten!Middenkader!project!Doorbraak:Leerfabriek!! Naam

O rganisatie

Nel Kruit

Elker

Nienke Kuiper

Elker

Grietje Kalfsbeek

BJZ Groningen

Alex Tillema

COP-groep

Yke de Jong

Molendrift

Rinnie Bokkers

MEE Groningen

Kristel Pilkes

Accare

Petra Colijn

Accare

Susanne Meijberg

Accare

Mirjam Feddema

MJD

Monique Beuving

A.M.G. Smidtschool (O2G2)

Eric Janse

GGD Groningen/CJG Vinkhuizen

Marthe Scheers

CJG Paddepoel

Henk Bakker

CJG Groningen

Evalien Verschuren

CJG Beijum

Tessa van Leeuwen

GGD Groningen/JGZ

Imie van Zuidam

Jonx/Lentis

Bas Stuurwold

BJZ Groningen

Winniefred Hilbers

GGD

Thea Sytsma

Gemeente Groningen; projectleider Doorbraak-Leerfabriek

!

! !

! ! 40!!


!

!

!

!

!

!

!

Deelnemers bijeenkom st besturen in Stuurgroep CJG+ project Doorbraak-Leerfabriek dd. 14 februari 2013 Naam

O rganisatie

Anja Aaldering

MJD

Bernadette Diekstra

COP-Groningen

Ellen Loykens

Molendrift

Erik Mulder

Accare

Alie Flikkema

GGD Groningen/JGZ

Bas Stuurwold

BJZ Groningen

Anja Jansen

Leerlingzaken Groningen (OCSW)

Truus Dolstra

MEE Groningen

Rinnie Bokkers

MEE Groningen

Wybe Cnossen

Elker

Miriam Hall (voorzitter)

OCSW gemeente Groningen

Leo Bosdijk

Gemeente Groningen; programmaleider 3 D’s

Henk Bakker

Gemeente Groningen; CJG coördinator

Thea Sytsma

Gemeente Groningen; projectleider DoorbraakLeerfabriek

Hans Jager

Gemeente Groningen; beleidsmedewerker jeugdzorg

Maud Bos (verslag)

Gemeente Groningen; OCSW

Winifred Hilbers

GGD/JGZ

Iris van der Horst

Lentis Jonx

!

! !

! ! 41!!


!

!

!

Bouwstenen vervolg CJG

Recommend Documents