Bijlagen Lespakket bovenbouw
Inhoud bijlagen Bijlage 1: Verhaal: Een bijzonder koffertje
pagina 2
Bijlage 2: Afbeeldingen bij het verhaal
pagina 4
Bijlage 3: Werkblad: Op onderzoek uit!!
pagina 5
Bijlage 4: Afbeeldingen en tips
pagina 6
Bijlage 5: Vriendschapsarmbandjes
pagina 16
Bijlage 6: Boekenlijst
pagina 17
Bijlage 1: Verhaal Een bijzonder koffertje. Inti zit op zijn vertrouwde plekje, op de hoek van de Plaza de Armas , het grote plein in de stad Cusco. Hier probeert hij zijn vriendschapsbandjes te verkopen, maar vandaag lukt dit niet zo. Hij heeft nog bijna niets verkocht. Hij denkt aan zijn moeder, zijn zusje en broertjes. Die zijn nog te klein om te helpen geld verdienen en zijn moeder is te zwak. Hij maakt zich zorgen of ze wel genoeg te eten hebben. Om zijn gedachten af te leiden pakt hij zijn koffertje. Deze heeft hij een paar weken geleden op de vuilnisbelt gevonden en heel langzaam begint de koffer zich te vullen met allerlei voorwerpen die hij op straat gevonden heeft. Hij pakt een muntje uit de koffer. Hij herinnert zich nog goed dat hij deze vond. Hij liep tegen het einde van de dag naar huis en daar lag iets te glinsteren tussen de steentjes van de weg. De volgende dag liet hij het muntje zien aan Juan, een oudere man die schoenenpoetser is op het plein. Hij pakte het muntje aan en vertelde: Heel vroeger, lang, lang geleden vonden onze voorouders het niet erg om het geld af te staan aan hun koning, omdat ze geloofden dat hun koning een zoon van de zon en de maan was. En voor de Inca's waren de zon en de maan de allerbelangrijkste goden. Dus de koning was ook een god en werd als een god behandeld. Een paar dagen later loopt Inti naar Plaza San Blas , een ander plein waar hij ook vaak probeert zijn vriendschapsbandjes te verkopen aan toeristen. Hij is er bijna als hij een veer uit de lucht naar beneden ziet dwarrelen. De veer komt voor zijn voeten op de grond. Hij raapt hem op en op hetzelfde moment komt er een oude vrouw de hoek om lopen. De vrouw begint meteen een heel verhaal te vertellen. De vrouw is oud en verwaarloosd, haar tanden zijn zwart, haar haar is vies en haar kleren zijn rafelig. Ze heeft een lama bij zich, hiermee gaat ze vaak voor toeristen op de foto en zo verdiend ze wat geld. Inti heeft haar wel vaker gezien, maar nog nooit met haar gesproken. De vrouw zegt eigenlijk nooit iets, tegen niemand. Behalve nu, nu Inti met de veer in zijn handen staat. Al kauwend op de cocabladeren zegt de vrouw: Dat is de veer van de condor, weet je dat wel. Wees er maar zuinig op, dit is een teken van Pachamama (moeder aarde). Alle levende wezens komen uit haar voort, maar de condor is ook nog eens een heel bijzonder dier. De condor is de grootste vliegende vogel die de aarde nog kent. Als de condor zijn vleugels spreidt kan hij wel drie meter breed zijn! De condor is een goddelijk dier, net als de poema en de slang. Je weet van de heilige plaats Machu Picchu? In de Indianentaal betekent Machu Picchu oude berg. De Inca s hebben Machu Picchu zo gebouwd dat wanneer je er van bovenaf op zou kijken je een grote oude condor ziet die naar het westen vliegt. Inti vindt het altijd fijn om verhalen te horen over vroeger, de oude verhalen. Hij bedankt de oude vrouw en stopt de veer in zijn koffertje. Dromerig vervolgt hij zijn weg. Hij zou graag naar school willen, maar ze hebben niet eens genoeg geld om goed te eten, laat staan dat ze schoolboeken en een schooluniform zouden kunnen betalen. Als hij op zijn vaste plekje is gaan zitten ziet hij een jongen hard de hoek om komen rennen. Jeetje die heeft haast , denkt Inti bij zichzelf. Ineens ziet hij hoe de jongen uitglijdt. Au, dat ging hard! Inti besluit hem te gaan helpen, want hij ziet dat hij veel moeite heeft om overeind te komen. De jongen heeft veel pijn aan zijn knie. Inti ziet in de goot een mooie stok liggen. Hij geeft deze aan de jongen. Met de stok lukt het hem om overeind te komen. Hij is Inti erg dankbaar. Als de jongen een beetje bijgekomen is raken ze aan de praat. Hij heet Fernando en Inti vertelt hem zijn naam. Jouw naam en deze stok doen me denken aan het verhaal over het ontstaan van de stad Cusco , zegt Fernando en hij begint te vertellen:
2
"Op een dag brak de zon door in ons land. Inti, de Zonnegod, scheen zijn krachtige stralen op de inwoners van het land, dat Hij geschapen had. Het was voor het eerst in lange tijd dat de zon weer scheen. Regen en wind hadden zijn land in hun macht gehad, maar Inti was toch sterker gebleken. Om dit niet meer te laten gebeuren stuurde Inti zijn zoon naar de aarde. Zijn zoon heette Manco Capac. Manco Capac droeg een prachtig gouden gewaad, dat schitterde in de zon. In zijn ene hand had hij een lange stok, in de andere een gouden afbeelding van de zon. Het was voor iedereen duidelijk. Dit was de zoon van Inti, de zoon van de Zonnegod. Manco Capac liep dagen achtereen, dwars door het land en over de bergen, totdat hij een teken van zijn vader kreeg. Hij was aangekomen op de meest vruchtbare plek van het hele land. Hij stak zijn stok in de grond. De stok zonk onmiddellijk weg in de vruchtbare bodem. Op deze plek zou de hoofdstad komen van het rijk der Inca's, het rijk der afstammelingen van de zon. De stad zou de naam Cusco ( de navel van de wereld ) krijgen en uitgroeien tot een der mooiste steden die de wereld ooit gekend had. Daarom vieren we nog ieder jaar op 24 juni in Cusco een feest. Dit feest heet Inti Raymi wat festival van de zon betekent." Nadat Fernando is uitgesproken geeft hij Inti een vingerpoppetje en wat geld, omdat hij hem zo goed geholpen heeft. Inti is nu helemaal tevreden. Zoveel mooie verhalen, iets nieuws voor in zijn koffertje en geld om te eten! Blij holt Inti naar huis, maar wacht even Oh, hij is zijn koffertje vergeten! Snel rent hij terug naar de plek waar hij hem heeft laten staan. Als hij op de plek aankomt, blijft hij beduusd staan. De koffer is weg! Zijn koffer vol verhalen. Hij kijkt om zich heen. In de verte ziet hij een vrouw met een meisje met blond haar lopen. Ze gaan de bocht om. Nog net ziet Inti een puntje van zijn koffer. Inti rent ze achterna, maar als hij de hoek omslaat ziet hij ze nergens meer. Hij kijkt nog om zich heen, maar nee, hij is ze kwijtgeraakt. Inti moet huilen en verdrietig loopt hij terug naar huis. Thuisgekomen gaat hij treurig in een hoekje van de hut zitten. Het is rokerig binnen. Mama is met het eten bezig. Hé denkt Inti, mama is opgestaan, misschien voelt ze zich vandaag beter? Zijn moeder heeft hem niet zien binnenkomen en is verbaasd dat Inti zo stilletjes in het hoekje zit. Dat is niets voor hem. Maar gelukkig heeft ze heel goed nieuws. Ze vertelt Inti dat ze vandaag gehoord heeft dat ze hulp gaan krijgen, zodat Inti niet meer hoeft te werken. Ook vertelt ze dat Inti naar school mag en dat ze de volgende dag een schooluniform gaan uitzoeken. Inti is dolgelukkig als hij dit hoort. Dit nieuws maakt alles weer goed. Als hij later die avond in bed ligt en aan zijn koffertje denkt hoopt hij dat de verhalen in het koffertje met het meisje mee zullen gaan. Het koffertje met de voorwerpen die herinneren aan de verhalen, zullen een reis maken en wie weet waar die dan terechtkomen.
3
Bijlage 2: Afbeeldingen bij het verhaal
Vanaf de berg Huayna Picchu, is de stad Machu Picch te zien als een oude Condor die naar het westen vliegt.
Plaza de Armas in Cusco. 4
Bijlage 3: Werkblad: Op onderzoek uit!! Jullie beantwoorden eerst de vragen alleen in de linkerkolom. Na ongeveer 10 minuten onderzoek, ontvang je van je juf of meester een tip. Na het krijgen van de tip vul je het antwoord op de vragen aan in de rechterkolom.
1) Wat zie je op de afbeelding(en)? Hoe ziet het eruit?
2) Wat denk je dat dit is/ waar denk je dat de afbeelding(en) vandaan komt?
3) Heb je dit wel eens eerder gezien? Zo ja, waar?
4) Wat vind je ervan? Wat vind je mooi/lelijk?
5
Bijlage 4: Afbeeldingen en tips Inhoud envelop 1
6
Inhoud envelop 2
7
Inhoud envelop 3
8
Inhoud envelop 4
9
Inhoud envelop 5 (2 pagina s)
10
11
Inhoud envelop 6
12
Tip bij inhoud envelop 1: (afbeelding van Manco Capac)
De afbeelding die bij jullie in de envelop zit is de zoon van de god van de zon (zie je de zon ook op de afbeelding?) en wordt gezien als oprichter van het Inca-rijk. Zijn naam is Manco Capac. Er zijn veel mooie verhalen over het ontstaan van de Inca s. (een belangrijk volk dat rond 1200 een groot deel van Zuid-Amerika en dus ook Peru veroverde). Een heel bekend verhaal is het verhaal van Manco Capac en zijn vrouw Mama Ocllo. Samen zijn uit het Titicacameer opgerezen (ongeveer 1200 na Christus). Het Titicacameer is een ontzettend groot meer dat tussen Peru en Bolivia ligt. Manco Capac had een bijzondere stok bij zich. Heeft Manco Capac deze stok ook bij zich op de afbeelding? Samen met zijn vrouw ging hij te voet op weg. Vaak probeerde hij de stok in de grond te steken. Als de stok zou blijven steken zou dit het teken zijn van een hele vruchtbare stad. Uiteindelijk, na dagen lopen, bleef de stok steken in de stad Cusco! Komt jullie die naam ook nog bekend voor? Het is de Peruaanse stad waar Inti nu leeft! Tip bij inhoud envelop 2: (afbeelding van Machu Picchu)
De afbeelding die bij jullie in de envelop zit is een foto van de stad Machu Picchu. In Peru heb je veel bergen. Machu Picchu ligt ook heel hoog en is een hele oude Inca-stad waarin tot 1500 Inca s hebben gewoond. Dit was een belangrijk volk dat rond 1200 in een groot deel van Zuid-Amerika leefde. Pas in 1911 is de stad opnieuw ontdekt. Honderden jaren heeft niemand geweten dat er hoog in de bergen en oude stad uit het Inca-rijk is overgebleven ! Dit is zo bijzonder omdat de Spanjaarden het Inca-rijk voor een heel groot deel heeft vernietigd maar deze stad hebben ze dus nooit kunnen vinden. Tegenwoordig is het zo dat bijna alle toeristen die naar Peru gaan, ook een bezoek brengen aan Machu Picchu. Machu Picchu laat zien hoe de Inca s geleefd hebben en waarin zij geloofden. Er werken nu gidsen die je alles over deze geheimzinnige stad kunnen vertellen! Weten jullie nog dat de oude mevrouw uit het verhaal vertelt over deze heilige plek en dat de stad gebouwd is in de vorm van een condor? Kun je het op de foto ontdekken? Moeilijk hè, je zou eigenlijk echt vanuit een vliegtuig naar de stad moeten kijken om dit te kunnen zien .
13
Tip bij inhoud envelop 3: (afbeelding van condor, slang, poema)
Zoals jullie kunnen zien, zit er bij jullie in de envelop een foto van een condor (de grote vogel), een slang en een poema. In het verhaal van Inti werd er ook al iets over deze dieren verteld. Weet je nog? De condor is de grootst vliegende vogel die de aarde nog kent, wanneer hij zijn vleugels spreidt kan hij wel drie meter breed zijn. Dat is net zo breed als 3 kinderen van jullie leeftijd hun armen strekken en dan naast elkaar gaan staan! Breed hè! Ook de slang en de poema leven nu nog in Peru. De Inca s (een belangrijk volk dat rond 1200 in een groot deel van Zuid-Amerika leefden) en de mensen die nu steeds hoog in de bergen in Peru leven (de hoogland indianen) geloven in drie werelden, bij elke van die wereld hoort een speciaal dier dat in contact staat met die wereld: 1) de bovenwereld (je kunt dit een beetje vergelijken met de hemel) en de condor 2) de wereld van de levende wezens en de poema 3) de onderwereld (je kunt dit een beetje vergelijken met het slechte/het kwade) en de slang. Dieren kunnen dus bij verschillende culturen en hun geloof een belangrijke rol spelen. Bijzonder hè? Tip bij inhoud envelop 4: (afbeelding van Inti Raymi)
Als je deze afbeelding bekijkt, denk je misschien wel dat dit een afbeelding is die al heel oud is. Dit is niet waar! Deze foto is vorig jaar op 24 juni in Cusco (de stad in Peru waar Inti leeft) gemaakt. Wat je op de foto ziet is het feest Inti Raymi, dit is het feest van de zon. Het is een heel oud feest. Voor de Inca s waren de zon, maan en sterren altijd heel belangrijk! De man die op troon zit stelt de zonnegod Inti voor. Op de dag van Inti Raymi, is het precies de dag waarop de zon het verst van de aarde staat. Door het vieren van dit feest probeerden de Inca s de zon weer dichter bij de aarde te krijgen. Vroeger offerden de Inca s bijvoorbeeld dieren, voedsel en zelfs mensen. Als ze dit niet deden dachten ze dat de aarde niet kon voortbestaan. Elk jaar komen duizenden Indianen uit de omgeving van Cusco op dit feest af! Ze dragen dan hele mooie oude poncho s. Het is dus nog steeds een heel belangrijk feest. Ook toeristen willen dit feest graag meemaken. Voor sommige toeristen duurt het spektakel ook wel lang omdat deze helemaal in het Quechua (de Indianentaal) plaatsvindt. Als je goed naar de foto kijkt, zie je ook vast wel een paar toeristen tussen het publiek zitten!
14
Tip bij inhoud envelop 5 ( 2 blz. met verschillende foto s)
Als je deze verschillende bladzijden vol foto s bekijkt denk je misschien wel aan twee heel verschillende landen. Maar dat is niet waar! De foto s op de bladzijden zijn allemaal in Peru gemaakt. Wat een verschillen vind je ook niet? De eerste bladzijde met foto s zijn gemaakt op het Peruaanse platteland, heel hoog in de bergen. Daar leven de hoogland indianen. Zoals je ziet houden ze van kleding met veel felle kleuren. Dit heeft ook te maken met hun geloof. Op hun kleding staan vaak dieren afgebeeld. De hoogland indianen geloven dat ze met de afbeeldingen van de dieren beschermd worden. In de bergen is het heel koud, ook in de berghutjes waarin de hoogland indianen wonen. Gelukkig leven er ook veel lama s. Lamawol gebruiken de mensen om zich lekker warm te houden, ook drinken ze de melk van een lama. Omdat het zo hoog en koud in de bergen is, leven er niet zo heel veel mensen. Kinderen moeten wel eens twee uur lopen voordat ze op school zijn. Op de ander bladzijden zie je foto s die gemaakt zijn in de hoofdstad in Lima. Kinderen die daar opgroeien hoeven niet zo ver naar school te lopen, of ze gaan bijvoorbeeld met de bus. In Lima zijn er veel scholen. Kinderen dragen daar vaak een schooluniform. Er zijn grote straten en er is veel verkeer. Mensen dragen in de steden bijna geen poncho s, maar bijvoorbeeld een spijkerbroek, of andere kleding die jullie ook dragen. Lima ligt niet hoog, het is er dan ook veel minder koud dan hoog in de bergen. Lima ligt aan de kust. Ook daar zie je een plaatje van. In Lima leven arme en rijke mensen. De rijke mensen wonen bijvoorbeeld in huizen van steen. De allerarmste mensen in Peru wonen in de hutjes die ook op de bladzijde staan. Zo zie je in één land zijn er veel dingen hetzelfde, maar ook dingen anders. Hoe denk je dat dit in Nederland is? Tip bij inhoud envelop 6 (cocabladeren)
De afbeelding van de plant, die bij jullie in de envelop zit is heel bijzonder. Weten jullie nog dat de oude vrouw uit het verhaal op iets kauwde? Dit zijn cocabladeren, deze plant komt alleen voor in Zuid-Amerika, zo ook in Peru. Veel Peruanen (zeker de hoogland indianen) kauwen vaak op cocabladeren. Zo krijgen ze zonder iets te eten meer energie en kunnen ze bijvoorbeeld ook beter ademhalen op grote hoogte. Cocabladeren bevatten veel belangrijke vitamines en helpen ook wanneer je ziek bent of bijvoorbeeld buik pijn hebt. Het is dus een heel bijzonder en geneeskrachtig plantje. Vaak kauwen mensen op de bladeren, maar er wordt bijvoorbeeld ook thee van gezet.
15
Bijlage 5: Vriendschapsarmbandjes
Vriendschapsarmbandjes
16
Bijlage 6: Boekenlijst Titels van boeken die u kunt gebruiken bij dit thema en/of het inrichten van een themahoek: o
In de tijd van de Inca's , Sergio Purin en Ingrid Nijkerk-Pieters; ill. van Ginette Hoffman, 1985, ISBN: 9030315636. Korte beschrijving: Met veel kleurige tekeningen en korte teksten wordt verteld hoe de Inca's in Zuid-Amerika in vroegere dagen leefden. Vanaf ca. 9 jaar.
o
De Inca's , John Malam; vertaald uit het Engels door Piet de Bakker; ill. van Jeffery Burn, 2001, ISBN: 9054952636. Korte beschrijving: In korte hoofdstukken met veel gekleurde tekeningen en kleurenfoto's wordt verteld over het leven van de Inca's, vanaf het ontstaan van het Inca-rijk tot aan de verovering door de Spanjaarden. Vanaf ca. 11 jaar.
o
Inca's , P. Estellon, A. Weiss en P. Chavot ; ill.: Pascale Estellon, vertaald uit het Frans: Karel Verleyen, 2002, ISBN: 9076830118. Korte beschrijving: In gekleurde tekeningen en veel korte teksten wordt verteld over de geschiedenis van en het leven in het Incarijk. Vanaf ca. 11 jaar.
o
De zonnetempel , Emma Thomas; vertaald uit het Engels door Wim Sanders, 2004, ISBN: 9054835494. Korte beschrijving: Aan de hand van onder andere dagboeknotities en veel kleurenillustraties wordt een scholier gevolgd, die op expeditie gaat met archeologen die op zoek gaan naar een Inca-tempel in de hooglanden van Peru. Vanaf ca. 11 jaar.
o
De beschaving van de Inca's , Francesco Ricciu; vertaald uit het Italiaans door M.J. de Bruyn; fotogr. Gianni Dagli Orti, 1989, ISBN : 9061133459. Korte beschrijving: Beschrijving van bouwwerken en voorwerpen van de Inca-cultuur, voorafgegaan door een korte schets van het Inca-rijk en zijn cultuur (15e-16e eeuw).
o
De weg naar Titicaca : de verovering van het Incarijk , Berend Jager ; ill. van: Dick van de Pol, 1990, ISBN: 9020620339. Korte beschrijving: De jonge Spanjaard Diego maakt van nabij de verovering van het Incarijk door Francisco Pizzarro en diens mannen mee. Vanaf 13 jaar.
o
Het oog van de gouden god , Carolyn F. Logan; vertaald uit het Engels door Liesbeth Swildens, 1990, ISBN: 9066920653. Korte beschrijving: Een Peruaanse jongen probeert een beeldje, dat hij heeft opgegraven, te verkopen. Door de geheimzinnige kracht die het beeldje uitstraalt, belandt hij in een ver verleden en beleeft daar merkwaardige avonturen. Vanaf ca. 13 jaar.
17
This document was created with Win2PDF available at http://www.win2pdf.com. The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only. This page will not be added after purchasing Win2PDF.
