Workshop 1: Drugsrelateerde criminaliteit
pagina 1 van 5 Bijlage 2
Workshop 1: Drugsgerelateerde criminaliteit Voorzitter: Peter Monsieurs Schrijvend raadslid: Richard Tiemstra Inleiding Het percentage Nederlanders dat drugsoverlast ervaart is de laatste jaren nauwelijks veranderd, iets minder dan 5% van de burgers. Wel had ruim de helft van de anonieme melding bij Misdaad Anoniem in 2011 betrekking op drugshandel en drugscriminaliteit. 75% van de opsporingsverzoeken heeft te maken met ernstige vormen van georganiseerde drugscriminaliteit. Er is een toenemende zorg over de binnenlandse productie van marihuana, vanwege de vermeende betrokkenheid van georganiseerd criminele bendes. Ook stijgt het aantal plantages in tijdelijk verhuurde huizen of bij eigenaren in geldnood van koopwoningen. Alhoewel er een afname is van het aantal heroïnegebruikers is de toename van chemische drugs als GHB verontrustend. Dit wordt verklaard door een toenemend aanbod van deze stoffen op internet. In 2013 hebben gemeenten te maken met aangescherpt coffeeshopbeleid (vervallen van de wietpas, invoeren van ingezetenencriterium). Hiermee is het aantal drugstoeristen drastisch verminderd en het aantal inschrijvingen van coffeeshops langzaam afgenomen. Wel zijn er zorgen over de toename van de illegale (straat)handel. De Taskforce B5 (5 grootste gemeenten in Brabant) wordt verder uitgebreid over de gemeenten in Noord-Brabant en Zeeland. In deze Taskforce wordt gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor (drugs)criminaliteit. De aanpak van drugscriminaliteit is niet alleen de verantwoordelijkheid van de overheid maar ook van de samenleving. Discussie in werkgroep Er volgt een korte voorstelronde en onderstaande discussiepunten worden aan de orde gesteld. 1. Wat merkt u van deze criminaliteit? Waar heeft u last van? De voorzitter verzoekt de aanwezigen het witte vlak van de hennep’geur’kaart te krassen. Hiermee komt de geur van hennepplanten vrij zodat deze geur mogelijk herkend kan worden. Volgens een aanwezige is het – zeker met drugsgerelateerd criminaliteit - een kwestie van opletten. Als je dat niet doet, zie je nooit iets van de criminele acties. Maar als je wel oplet, valt het je op dat een auto zomaar ergens even geparkeerd staat. Noteer dan het kenteken en geef het door aan de politie. Spreker heeft zelf niet het gevoel dat dit invloed heeft op zijn woongenot; hij heeft goed contact met medebewoners en er is een goede sociale controle. Hij spreekt mensen die onbekend zijn en klaarblijkelijk maar wat rondhangen aan, en belangrijk, kijkt ze daarbij goed aan. Veelal vertrekken de aangesproken mensen, waarmee mogelijk een auto-inbraak voorkomen is. Een andere aanwezige woont op een dijk waar nauwelijks verlichting is. Tijdens het uitlaten van de hond ziet hij wel eens mensen wegschieten die daar niets te maken hebben. Rondom de gebouwen aan het Rembrandtpark en de Cortembergstraat houden zich veel hangjongeren op en wordt veel gedeald. De politie grijpt in verhouding weinig in, ondanks veelvuldige meldingen. Dit vergroot vooral bij de oudere mensen het gevoel van onveiligheid. Zij hebben het gevoel dat de overlast erger wordt maar twijfelen eraan of méér meldingen ook méér politieoptreden tot gevolg zal hebben. Een raadslid geeft aan dat de overlast neigt naar criminaliteit: Coniferen worden in brand gestoken, spiegels van auto’s vernield. Hij woont zelf op loopafstand van coffeeshop Manhattan. Daar zijn de zaken op orde en ondervindt men geen overlast. De overlast van de opgeschoten jeugd die geen remmingen kent wordt steeds erger en moet een halt toegeroepen worden.
Workshop 1: Drugsrelateerde criminaliteit
pagina 2 van 5 Bijlage 2
Een mevrouw woont in Zanddonk bij de kinderboerderij waar veel jeugd hangt. Volgens haar wordt de overlast met name veroorzaakt door de troep die de hangjeugd achterlaat, blikjes, flessen, chipszakken en niet zozeer door het drugsgebruik. 2. Wat vindt u van de aanpak zoals de driehoek net aangaf? Een lid van de bewonerscommissie Rembrandtpark en Cortembergstraat benadrukt het belang van gerichte acties op de juiste tijden. In de zomer als de examens achter de rug zijn is er veel overlast tot wel 03.00-04.00 uur. Dit houdt veel mensen uit de slaap. Men belt de politie wel maar niet elke dag. De voorzitter noemt het afpakteam, bijv. bij hennepkweek. Hij vraagt of de aanwezigen iets van de acties van het afpakteam zien. De leden van de bewonerscommissie Rembrandtpark en Cortembergstraat geven aan dat de productie elders plaats vindt; daar merken zij niets van. De overlast die zij ervaren, wordt veroorzaakt door de gebruikers. Zij ervaren alleen minder overlast als er minder mensen drugs gebruiken. De gebruikende jeugd veroorzaakt veel overlast. Deze bijeenkomst gaat echter over drugsgerelateerde criminaliteit en niet over de overlast. Gevraagd wordt of men iets van criminaliteit ervaart. De deelnemers geven aan dat het overlastgevend gedrag zeker kan leiden tot criminaliteit. 3.
Gezamenlijk het probleem oplossen. Bent u bereid hierin een actieve rol te spelen? Wat doet u bijv. als uw buren een hennepzolder hebben? 4. Bescherming overheid als inwoner een melding van bijv. een hennepzolder doet. Is deze voldoende? Een deelnemer geeft aan een keer een aangifte te hebben. Uiteindelijk zijn de buren van dit pand verhuisd. Hij heeft dit als heel vervelend ervaren. De georganiseerde criminelen zorgen ervoor dat ze zelf niet opvallen. In de Kamperfoeliestraat is een zolderbrand geweest en dan pas wordt duidelijk dat hier een hennepzolder was. En daar zitten criminelen achter met veel geld en intellect en dit is moeilijk aan te pakken. Dit benadrukt het belang van alertheid van de bewoners. Zijn alle daken bedekt met sneeuw en een dak niet? Grote kans dat hier een wietzolder aanwezig is. Melden is belangrijk. Een raadslid meldt dat op parkeerterreinen aan de Maasroute naast prostitutie ook drugshandel plaatsvindt. Gebruikers en dealers waaieren ook naar de dorpen uit en maken daar de boel onveilig. Ook het Lido wordt genoemd, hier rijden wagens af en aan. De voorzitter vraagt wat naar de mening van de aanwezigen de verdeling van de beschikbare gelden zou moeten zijn. Welk percentage moet besteed worden aan de aanpak van grote drugscriminelen en welk percentage aan de aanpak van de overlastveroorzakende hangjeugd. De mensen in de top aanpakken zal niet meevallen. In coffeeshops wordt grof geld verdiend. De beheerders van coffeeshops zorgen er wel voor dat er geen overlast veroorzaakt wordt. 5.
Ervaart u een toename van de straathandel door het aangescherpt coffeeshopbeleid? De strengere regels – bijvoorbeeld de gestelde leeftijdsgrens - voor coffeeshops heeft volgens de aanwezigen zeker geleid tot meer straathandel. 6. Openbare sluiting wietteler is dit succesvol? Schrikt dit voldoende af? De voorzitter legt uit dat van de wietteelt 90% geëxporteerd wordt en 10% voor eigen gebruik is. Hij vraagt hoe belangrijk duidelijkheid vanuit de gemeente is bij sluiting van een pand waar wiet gekweekt werd. Moet er een biljet op de deur met de vermelding dat er een wietkweker in het pand zat? Een bewonerscommissie benadrukt dat zij hier vooral zijn voor de 500 bewoners van het Rembrandtpark en de Cortembergstraat die serieus last hebben van de gebruikers, de mensen in het eindtraject van de wietteelt. Het voortraject staat ver van hun af. Als de gebruikers bij hen uit de buurt blijven is hun probleem opgelost.
Workshop 1: Drugsrelateerde criminaliteit
pagina 3 van 5 Bijlage 2
7.
Successen bij criminaliteitsbestrijding beter communiceren om gevoelens onveiligheid te minderen. Wat vindt u hiervan? De voorzitter vraagt wat men vindt van de communicatie vanuit de gemeente naar de burgers, is dit voldoende? De leden van de bewonerscommissie vinden het belangrijk als men merkt dat er iets met hun meldingen gedaan wordt. Dan blijven de betrokkenen de overlast melden. De burgemeester geeft aan dat het gaat om communicatie op het terrein van veiligheid in het algemeen. Hij noemt het voorbeeld dat de subjectieve onveiligheid in Breda is toegenomen nadat de gemeente bij de ingangen van de stad borden heeft geplaatst met de waarschuwing dat in de woning ingebroken kan worden en de aanbeveling ramen en deuren goed te sluiten. Hij is van mening dat de gemeente zich steeds af moet vragen of het verstandig is bepaalde informatie uit te dragen. De objectieve veiligheid zegt niets over het subjectieve veiligheidsgevoel van de burgers. De burgemeester vindt het belangrijker om slim met informatieverstrekking om te gaan dan om te scoren met allerlei publicaties over gesloten drugspanden. Hij wil effectief communiceren. Bij sluiting van een drugspand mag met een groot plakkaat op het pand duidelijk worden gemaakt dat het op last van de burgemeester gesloten is wegens drugsproblematiek. De burgemeester houdt meer van daden dan van woorden. 8. Zero tolerance is geen effectieve misdaadbestrijding. Wat vindt u hiervan? De meningen variëren van strenge politiewacht op plekken met ernstige overlast tot legalisering. Gevraagd wordt of er gekeken is naar mogelijke relaties tussen criminaliteit in een andere plaats bijvoorbeeld Heusden en daarbij betrokken personen uit Heusden die legaal wiet kopen en roken bij Manhattan in Waalwijk. De criminaliteit/overlast van de in Waalwijk gekochte drugs kan zich elders manifesteren. Genoemd wordt dat juist de illegaliteit van drugs de problemen in de hand werkt. De statements dat er enerzijds minder criminaliteit plaatsvindt (woninginbraak e.d.) en anderzijds het drugsgebruik toeneemt lijken niet met elkaar te stroken. Een mevrouw is van mening dat het drugsgebruik inderdaad toeneemt, evenals de samenstelling en sterkte (thc-gehalte) van de gebruikte drugs. Gebruikers gaan ook over op synthetische drugs.Drugsgebruik heeft tevens invloed op de volksgezondheid. Genoemd wordt dat het alcoholgebruik ook aan banden gelegd mag worden. 9.
Wat als eerste aanpakken: kleine wietteler of grote drugsorganisaties? En waarom? Een bewonerscommissie stelt dat de algemene drugsproblematiek hier niet opgelost kan worden. Beter kan men een actieve rol spelen in de aanpak van de regionale gevolgen van drugscriminaliteit. Een deelnemer geeft aan dat een plaatje met de mededeling dat er gefilmd werd de drugsactiviteit op die plek gestopt heeft. De activiteit is wel verplaatst. De indruk ontstaat dat men het als normaal begint te beschouwen dat er geblowd en gehandeld wordt. Een mevrouw geeft aan dat angst de oorzaak is dat mensen niets zeggen en het maar laten gebeuren. Na een melding wordt er vaak meer overlast veroorzaakt richting bewoners van de omliggende huizen. De voorzitter vraagt wat de gemeente kan doen. Men geeft aan dat er meer aandacht voor het probleem moet zijn. De burgemeester legt uit dat de gemelde signalen vaak te vaag zijn. Dit maakt het lastig voor de politie om gerichte actie te nemen. Met de vermelding van bijvoorbeeld straat, huisnummer, dag, tijdstip en kenteken kan de politie gerichter actie nemen en doet dat ook. De deelnemers willen graag dat de resultaten van de acties meer bekend gemaakt worden. Waalwijk is met een relatief groot aantal buurtpreventieteams op de goede weg. Aan de witte plekken wordt gewerkt. De BPT’s worden door de gemeente gefaciliteerd. De veiligheid wordt ook verbeterd door het aanbrengen van extra verlichting. Hieraan wordt gewerkt door Casade en de gemeente.
Workshop 1: Drugsrelateerde criminaliteit
pagina 4 van 5 Bijlage 2
Het toepassen van cameratoezicht wordt besproken. De deelnemers hebben geen moeite met een mogelijk verlies van privacy hierdoor. In veel openbare gebieden en winkels hangen al camera’s. Cameratoezicht kan geweld echter niet voorkomen (genoemd wordt het incident in Eindhoven waar een jongen in elkaar geslagen werd op een locatie met cameratoezicht). Om de overlast in Waspik te verminderen wordt chargerend voorgesteld om daar een coffeeshop te openen. Rond Manhattan is immers geen overlast…… De voorzitter noemt het uitgangspunt van eensluidend optreden binnen Hart van Brabant gemeenten. Er zijn echter gemeentes die de nuloptie hanteren. Hij vraagt of Waalwijk dit ook zou moeten doen? De burgemeester legt uit dat onder voormalig burgemeester Van Schaik een bestuurlijke afspraak is gemaakt dat gemeenten per 15.000 inwoners een coffeeshop zouden hebben. Voor Waalwijk komt dit uit op 2 coffeeshops. 10. Waar ligt de grens in aanpak wat betreft middelen en financiën? Uit onderzoek blijkt immers dat maar 5% van de inwoners hiervan last heeft. Prioritering: handhaving drugs ten nadele van handhaven hondenpoep, fout parkeren, snelheidsovertredingen. De voorzitter komt terug op het punt van de keuze van de inzet van de politie. Uitgaande van 8 uur vraagt hij de aanwezigen wat de politie moet doen? Surveilleren bij het Lido, op de A59, coffeeshops controleren, of inzetten op het ontwrichtende van de drugscriminaliteit. De burgemeester zet uiteen dat hennep een van de grootste exportproducten van Nederland is. De kwaliteit is verbeterd, waardoor het zo sterk is dat het gebruik ervan gevaarlijk is. Bestrijding van gebruikers in de straat levert relatief weinig op. De georganiseerde criminaliteit die erachter zit is de bron en die moet aangepakt worden. Deze mensen zijn er ook in Waalwijk. Hij noemt het voorbeeld van een zaak waar hij zelf iets kocht en zag dat een paar jongemannen hun bestelling ophaalden en een stapel bankbiljetten te voorschijn haalden om cash te betalen. De betreffende winkelier gaf aan dat dit een van zijn bestaansbronnen is. Dat is een van de ontwrichtende invloeden die de drugscriminaliteit op de samenleving heeft. Als de een hard werkt voor zijn geld en een ander met een uitkering in weelde leeft, dan klopt er iets niet. Dit soort situaties komt in Brabant relatief vaker voor dan in de rest van het land. Dat is de angel die eruit gehaald moet worden. Daarom zet hij van de 8 beschikbare uren het liefst 7,5 uur hierop in. Daarom vindt hij de aanpak bij het Lido minder belangrijk; met dien verstande dat het niet uit de hand mag lopen. Een deelnemer vraagt of het mogelijk is gebieden aan te wijzen waar men minder streng handhaaft. De burgemeester antwoordt dat dat niet mogelijk is, dan werkt het systeem niet meer. Het beleid is dat drugshandel overal verboden is. Het is dus van belang te blijven melden, zo concreet mogelijk. Een kandidaat raadslid is van mening dat beiden aangepakt moeten worden, zowel de ontwrichtende factoren als de overlast in de buurt. Mensen die in de buurt dealen zijn waarschijnlijk niet welkom in een coffeeshop. BOA’s kunnen op meldingen reageren, een identiteitsbewijs van de jongere vragen en vervolgens ter plaatse de ouders van de jongere bellen. Het gedrag van jongeren wordt het meest beïnvloed door de ouders. De aanpak van de overlastgevers is bepalend voor het subjectieve veiligheidsgevoel van de burgers. ContourdeTwern en Tavenu zijn actief in de gezamenlijke aanpak en er worden acties op wijkniveau uitgezet. De wijkagent kan ook een grote rol spelen. Daarom is het van belang te weten wie je wijkagent is. De jongerenoverlast is niet alleen drugsgerelateerd, het rondhangen op straat en troep achterlaten heeft een impact op bewoners. De opvang van jeugdigen door het jongerenwerk is van groot belang. Een deelnemer benadrukt dat we op moeten passen dat we elkaar niet een gevoel van onveiligheid aanpraten. Praten over dit soort zaken creëert sneller een gevoel van onveiligheid.
Workshop 1: Drugsrelateerde criminaliteit
pagina 5 van 5 Bijlage 2
Er volgt een levendige discussie met veel standpunten die grotendeels al eerder aan de orde zijn geweest. Iedereen is het erover eens dat zowel de aanpak van de ‘grote jongens’ en de ‘kleine gebruikers’ van belang is. Het een vult het ander aan. Alle informatie is van belang voor het veiligheidsbeleid van de gemeente Waalwijk in de komende periode. De nieuwe raadsleden zullen alle informatie gebruiken om hun topics te bepalen: waar wordt met name op ingezet en op welke manier. Genoemd wordt de samenwerking met andere partijen zoals de belastingdienst om de omloop van grote sommen geld op te sporen. De aanpak kan en moet van verschillende kanten plaats vinden: aanpak van jonge gebruikers/dealers, met name op plekken waar dit veel overlast veroorzaakt, in de wijk aanpak van gebieden als Haven 7 om distributie te verstoren aanpak van de productielocaties van hennep en synthetische drugs aanpak van ‘grote jongens’ die opvallen door excessieve uiterlijke zaken zoals dure auto’s verstoren van netwerken door mensen die het lastigst te vervangen zijn eruit te halen, bijv. technici op gebied van elektriciteit. De opmerking dat het mogelijk ‘dweilen met de kraan open’ is wordt door de burgemeester weerlegd. Niets doen zou onvergeeflijk zijn en is geen optie. De voorzitter dankt alle aanwezigen voor hun inbreng. De punten worden meegenomen bij de ontwikkeling van het beleid door de nieuwe gemeenteraad.