BIJLAGE WORDT GEPUBLICEERD DOOR VLAAMSE VERENIGING AUTISME EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE KRANT

DE ANDERE KRANT OMDAT AUTISME WERKT

Maar liefst 42.000 Vlamingen hebben autisme. En toch bestaan er nog heel wat misverstanden over. Ook op professioneel vlak, waar nog te vaak de beperkingen in plaats van de troeven worden gezien.

wat leert een ceo van autisme  P3 10 Communicatietips  P5 De job van mijn leven  P6

DEZE BIJLAGE WORDT GEPUBLICEERD DOOR VLAAMSE VERENIGING AUTISME EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE KRANT

 2   DE ANDERE K ANT R

Wereld Autisme Dag talent erkend! Hoog tijd voor de erkenning van mensen met autisme, moeten ze in 2007 bij de Verenigde Naties hebben gedacht. Want dat jaar besloten ze om 2 april uit te roepen tot Wereld Autisme Dag (WAD). De bedoeling? Meer begrip en respect creëren voor een vaak onzichtbare handicap. De samenleving sensibiliseren door te wijzen op de kwaliteiten van mensen met autisme, in plaats van de problemen. Vlaamse Vereniging Autisme (VVA) zette vanaf het begin maar wat graag haar schouders onder dit initiatief en spande zich mee in om van Wereld Autisme Dag ook in België een gevestigde waarde te maken. Omdat de erkenning van autisme absoluut noodzakelijk is om mensen met autisme én hun omgeving een kwaliteitsvol leven te laten ervaren. Concreet zet VVA zich in om een autismevriendelijke samenleving te creëren, door de focus te plaatsen op de competenties van mensen met autisme: ze werken uitermate geconcentreerd en nauwgezet, kunnen zich als geen ander dingen herinneren en hebben oog voor het kleinste detail. Anders gezegd: ze bieden een echte meerwaarde in het werkveld, als ze er maar de kans toe krijgen. VVA en bij uitbreiding WAD willen een omgeving creëren waarin die kansen voor het grijpen liggen.

Meer weten? Surf naar www.wereldautismedag.be

Prevalentie ASS • 1 op 150 mensen, Autisme en werk

9%

15%

werkt halftijds

werkt full-time

60% Bron ∙ NAS (The National Autistic Society)

is financieel afhankelijk

79% van mensen met autisme zonder werk wil werken

Waarom ‘autisme’ rijmt op ‘professionalisme’ Herbert Roeyers is hoogleraar klinische en gezondheidspsychologie aan de Universiteit Gent. Hij heeft een heldere kijk op wat autisme inhoudt. Autisme is zo’n typisch begrip dat iedereen kent, maar waarvan niemand precies kan zeggen wat het inhoudt. Vaak komt men niet verder dan ‘heel intelligent’ of ‘bezig met hun eigen ding’. Weinig genuanceerd dus. Ergens is dat vreemd, want autisme of autismespectrumstoornis (ASS) is niet bepaald zeldzaam: 1 op 150 wordt er mee geboren. Omgerekend betekent dit dat er in Vlaanderen ongeveer 42.000 mensen met autisme rondlopen, waarvan iets meer dan de helft normaal begaafd is. Maar wat is autisme nu precies? Het is een ontwikkelingsstoornis waarbij de hersenen op een andere manier informatie verwerken. Hierdoor ervaren mensen met autisme de wereld anders. Ze kunnen zich ook minder goed inleven in wat andere mensen denken, weten, wensen en voelen, met als gevolg dat ze moeite hebben met sociale communicatie en interactie. Er is daarnaast sprake van stereotiepe gedragingen en interesses, en van over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels, zoals aanrakingen. Veel volwassenen met autisme ontwikkelen strategieën om de moeilijkheden die ze ondervinden te camoufleren en compenseren. Het is voor buitenstaanders dan ook vaak moeilijk om aan hun gedrag nog te merken dat er autisme in het spel is. Pas in ongewone of complexe situaties kan plots duidelijk worden dat ze het moeilijk hebben. Zoals small talk met een onbekende klant, of een plotse verandering in het werkschema. Voor een beter begrip is het heel belangrijk dat autisme niet alleen gedefinieerd wordt in termen van beperkingen en problemen. Want anders georganiseerde en functionerende hersenen hebben ook flink wat voordelen, zij het dat die variëren van individu tot individu (zoals dat ook bij mensen zonder autisme het geval is). Generaliseren is met andere woorden uit den boze – iedere persoon met autisme is uniek. Doordat mensen met autisme beperkte en repetitieve interesse- en activiteitenpatronen hebben, kunnen ze zich bijvoorbeeld sterk in iets verdiepen en heel gefocust werken. Verder hebben ze doorgaans een uitzonderlijk waarnemingsvermogen en geheugen, merken ze snel detailfouten op en beschikken ze over sterke analytische denkcapaciteiten. Nog andere kwaliteiten zijn hun loyaliteit, hun onbevooroordeelde aanpak en hun creativiteit. Dit alles zorgt er niet alleen voor dat ze in bepaalde studierichtingen en opleidingsonderdelen écht uitblinken, maar ook dat ze voor sommige jobs meer geschikt zijn dan mensen zonder autisme.

DE ANDERE KRANT

Erkennen van autisme binnenkort automatisme Saskia Van Uffelen, CEO van Bull Belux en Digital Champion België, vertelt hoe ze dankzij haar zoon het contact met haar medewerkers verbeterde. Mijn jongste zoon heeft autisme. Wanneer ik hem één ding vraag, gaat alles perfect. Vraag ik hem twee zaken, dan begint de agressiviteit. Hij wordt onhandelbaar als we onze weekendplannen last minute omgooien, en op feestjes weet hij niet hoe hij zich moet gedragen. Zijn omgeving bestempelt hem als een druktemaker. Als bruut en agressief. Hij werd van school gestuurd omwille van zijn gedragsproblemen. Maar mijn zoon is niet onhandelbaar. Integendeel: ik zie in hem iemand met ongelooflijk veel potentieel. Zo is hij heel creatief, kan hij prachtig tekenen en heeft hij een onfeilbaar oog voor detail.

Saskia Van Uffelen, CEO van bull belux en Digital Champion België

Mijn zoon heeft me nog andere zaken geleerd op professioneel vlak. Zo vindt hij het meestal niet fijn om rechtstreeks te worden aangekeken. Daarom vraag ik bij moeilijke gesprekken in ons bedrijf dat de medewerkers naast in plaats van tegenover mij komen zitten. Als we dat beseffen in onze – persoonlijke of professionele – omgang met mensen, dan wordt het leven meteen een heel stuk aangenamer. Toch?

autisme Love at first site

Participate-autisme.be heeft zowel ouders van jonge kinderen met autisme als volwassenen met autisme veel te bieden. Wie bijvoorbeeld meer wil weten over autisme en de arbeidsmarkt, kan de Praktische Gids raadplegen. Die gids geeft concrete antwoorden op vragen als ‘moet ik tijdens een sollicitatie zeggen dat

Vrijwilliger Floris vindt zijn draai in

de radiostudio

Ik heb ongelooflijk veel geleerd van mijn zoon. We moeten stoppen met denken dat autisme een ziekte is, of iets dat afwijkt van ons ‘normale’ gedrag. Autisme is een ander soort gedrag, waar wij ons aan moeten aanpassen. Ook voor mij als CEO was dit een heel dankbare les: het leerde mij om anders te kijken naar mijn medewerkers, te focussen op hun kwaliteiten. Ik stond er namelijk ook niet altijd bij stil dat niet iedereen op dezelfde manier Kortom, mijn jongste functioneert in een bepaalde omgeving, zoon heeft niet omkadering of tijdsindeling. En dat niet minder, maar andere iedereen houdt van een directieve aanpak mogelijkheden of strakke deadlines.

Over autisme bestaan heel wat misverstanden. Iedereen die duidelijke informatie zoekt, kan daarom terecht op www.participate-autisme.be. Deze website, een verzameling van praktijkvoorbeelden, tips en hulpmiddelen, telt meer dan 3000 pagina’s en ruim drie uur videomateriaal.

  3 

ik autisme heb?’, ‘waar kan ik een opleiding volgen om mijn jobkansen te vergroten?’, ‘bestaan er maatregelen die een werkgever stimuleren om personen met ASS in dienst te nemen?’ en ‘kan iemand met autisme, die werkt in het reguliere arbeidscircuit, begeleid worden op de werkvloer?’ De Praktische Gids informeert verder grondig over andere relevante thema’s. Zoals administratieve stappen na de studiebeëindiging, dagbesteding, het beschermde arbeidsmilieu, vrijwilligerswerk en arbeidshandicap. Ook meer algemene domeinen – financiële steun, wonen, medische aspecten en vrije tijd – komen er ruimschoots aan bod.

Fotografie, radio en computers vormen de rode draad in het leven van Floris Dox (22). Als deze student uit Mortsel niet bij zijn vriendin of achter zijn scherm zit, dan is de kans groot dat je hem tegen het lijf loopt in de studio van radio Centraal in Antwerpen. Daar presenteert hij als vrijwilliger elke woensdagnamiddag ‘De dansende fontein’, een radioprogramma rond analoge fotografie en 8-bit muziek. “Een echte uitlaatklep”, aldus de student computeroperator/netwerkbeheerder bij Encora. “In de radiostudio kan ik de luisteraar op een creatieve manier informeren over analoge fotografie. Ook de programmavoorbereidingen en de vergaderingen met collega’s zijn leuk, omdat ik regelmatig iets opsteek.” Als kind met autisme raakte Floris gefascineerd door alles met een antenne. Zo herstelde hij walkietalkies en bouwde hij transistors om tot piratenzendertjes. “Daar ben ik na verloop van tijd maar mee gestopt, omdat het risico om betrapt te worden te groot werd. Illegale radio-uitzendingen in de ether zijn nu eenmaal niet toegelaten”, klinkt het. Intussen behaalde Floris zijn licentie van radioamateur en hoopt hij op termijn aan de slag te kunnen als computeroperator. “Na mijn specialisatie wil ik in die branche werk vinden”, besluit hij overtuigd.

 4   DE ANDERE K ANT R

© VTM

PASSWERK ZIET PROFESSIONELE VOORDELEN VAN AUTISME Passwerk is een Antwerps bedrijf dat focust op software testing. Het doet hiervoor een beroep op medewerkers met autisme. Die worden zorgvuldig geselecteerd, grondig opgeleid en vervolgens uitgestuurd naar bedrijven die hun nieuwe softwareprogramma’s willen laten testen. Momenteel werken bij Passwerk 40 test engineers met autisme, en zijn er concrete plannen om vestigingen in Limburg en WestVlaanderen te openen. Kortom, nog geen zes jaar na de oprichting van Passwerk is dit een echt succesverhaal. Of beter gezegd, een win-winwinsituatie. Ten eerste voor de Passwerkers zelf, die zich door deze job economisch en maatschappelijk gewaardeerd voelen. En bovendien niet voor de leeuwen worden gegooid: vooraleer een tester aan de slag gaat, screent één van de vijf jobcoaches van Passwerk de werkomgeving en bedrijfscultuur in kwestie, voor een optimale match tussen de opdracht, werkomgeving en test engineer.

een hoofdrol voor een moederhart Ann Ceurvels - actrice in onder meer Windkracht 10, Thuis, Flikken, Salamander en Diamant - heeft een zoon van tien met autisme. “Nu wordt mijn zoon op school met de beste zorg omringd”, zo steekt ze van wal, “maar er komt een dag, en sneller dan je lief is, dat je kind de stap naar de arbeidsmarkt wil of moet zetten. En dat boezemt mij als moeder verschrikkelijk veel angst in. Want wie verdiept zich daar, uit vrije wil, in de beste werkomstandigheden voor mijn zoon? Wie zorgt er voor dat hij geen snijdende, plotse geluiden hoort? Wie maakt zijn werkdag voorspelbaar en gestructureerd? Wie creëert een plaats waar hij zich kan terugtrekken wanneer zijn zintuiglijke prikkels in overdrive gaan? Wie tovert moeilijke taal om tot heldere zinnen zonder dubbelzinnigheden?” Daarom is het goed dat een organisatie als De Ploeg mensen met autisme begeleidt op de arbeidsmarkt, én de werkgevers de nodige informatie geeft. Zodat een mooi evenwicht tussen beide partijen ontstaat. Een geruststellende gedachte. Maar het zou nog beter zijn als iedereen beter op de hoogte was van autisme. En dus verder kijkt dan de vooroordelen. Dan pas zou ik gerust zijn over de toekomst van mijn kind.

Ik ben hier helemaal op mijn plaats Test engineer Jelle

Ten tweede wint ook Passwerk zelf er bij: het bedrijf kan de markt immers kwalitatieve testresources aanbieden. Tot grote tevredenheid van de klanten, die overigens niet van de minste zijn. Wat dacht u van Belfius, VDAB en de Christelijke Mutualiteit, om er maar een paar te noemen? De derde winnaar is de overheid. Want de middelen die vrijkomen doordat de medewerkers van Passwerk nu zelf voor hun broodwinning instaan, kunnen voortaan worden ingezet voor medemensen die niét in staat zijn om hun financiële autonomie zelf op te bouwen. En eigenlijk is er nog een vierde winnaar: de samenleving zelf. Want door te werken met mensen die autisme hebben, krijgen de collega’s, werkgevers en andere partijen een genuanceerder beeld van autisme. Wat een ideale voedingsbodem vormt voor openheid tegenover diversiteit. Omgaan met autisme is een kwestie van het juiste perspectief hanteren: niet naar de beperkingen, maar naar de (professionele) voordelen kijken. Zoals nauwgezette en gefocuste werkuitvoering, oog voor de kleinste details, loyaliteit, creativiteit en punctualiteit. Kwaliteiten die elk bedrijf een meerwaarde kunnen bieden. Iets wat Passwerk heel goed begrepen heeft.

omdat kennis over autisme werkt

“sterk in autistisch denken” www.autismecentraal.com

DE ANDERE KRANT

  5 

Studeren, solliciteren, blijven proberen

praat maar raak 10 Communicatietips

Ook met autisme kan je een volwaardig studie- en jobtraject afleggen. Vallen en opstaan maken er weliswaar deel van uit, maar dat geeft de inspanning alleen maar meer glans. Zoals ook blijkt uit het getuigenis van Frédéric (27). “Ik studeerde in 2011 af als industrieel ingenieur, na een hobbelig studieparcours waarbij ik een paar keer van opleiding veranderde. Maar ik hield vol – ook al omdat studeren me de nodige doelen, structuur, houvast en voldoening gaf – en dankzij een netwerk van schitterende mensen ben ik uiteindelijk geslaagd. In eerste zit zelfs. Ik heb me toen getrakteerd op een reisje naar Andalusië, om me helemaal op te laden voor het sollicitatieproces.” Maar dat bleek niet evident.

Mensen met autisme zijn uiteraard volwaardige gesprekspartners, maar met een aantal zaken hou je toch beter rekening. Zo hebben ze het vaak moeilijk met het interpreteren van non-verbale signalen – intonatie- of volumeverandering in de stem, gezichtsexpressies en gebaren – en nemen ze beeldspraak heel vaak letterlijk. Deze tips kunnen daarom een handige leidraad vormen:

Superlatieven Frédéric stelde zich december 2011 als ultimatum, maar tevergeefs. Met een serieuze deuk in het zelfvertrouwen als gevolg. “Ik had beter niet met die deadline gewerkt. Maar voor iemand met autisme is het nu eenmaal heel uitputtend om een onzekere toekomst te hebben: geen duidelijkheid, weekstructuur die wegvalt, een tekort aan bevestiging … En dat terwijl ik net heel gemotiveerd was om aan de slag te gaan. Wat meer is: als werkende krijg je erkenning, kan je meepraten over het ‘thema werk’ en word je financieel onafhankelijker.” Vooral de sollicitatiegesprekken bleken een huizenhoge uitdaging. “Een mondeling onderhoud met een onbekende in een nieuwe omgeving is al heel moeilijk, omdat het altijd onvoorspelbaar is en dus niet in regels valt te gieten. Maar hier moet je ook nog Voor mensen eens jezelf verkopen, en dat is helemaal een met autisme is een probleem: mensen met autisme zijn daar veel sollicitatiegesprek te eerlijk voor (lacht). Na een 20-tal pogingen zonder resultaat begonnen mijn motivatie en allerminst evident zelfvertrouwen richting nulpunt te gaan.”

Rain man Of het dan voor Frédéric geen optie was om in het gesprek meteen autisme op tafel te gooien? Nee dus. “Helaas heeft een groot deel van de maatschappij een stereotiep beeld van iemand met autisme: een ‘Rainman’ of ‘Ben X’ met heel specifieke interesses. Kortom, iemand in wie een onderneming veel moet investeren. Dus ik hield mijn autisme liever voor mezelf.” Frédéric besloot het dan maar over een andere boeg te gooien en ruimer te gaan solliciteren: niet louter voor wetenschappelijke functies, maar ook voor posities in de administratie, het onderwijs of de non-profitsector. “En intussen bleef ik me focussen op mijn andere activiteiten die me concrete doelen, een minimale structuur en uiteraard veel motivatie gaven. Zoals muziek spelen of vrijwilligerswerk doen.” In april 2013, bijna twee jaar na het einde van zijn studies, werd Frédérics volharding beloond. Hij vond werk als ICT-medewerker. In die functie geeft hij ook les.

geprikkeld om te weten

Enkele Tips 1

Gebruik korte, directe en eenduidige zinnen.

2

Herhaal gerust je zin als je dat nodig acht, het zal niet als beledigend worden ervaren.

3

Verwoord de boodschap positief: vertel wat wél, niet wat niét gebeurt.

4

Laat gerust wat stilte vallen tussen je zinnen en vragen. Dankzij die ademruimte zal je gesprekspartner de informatie vlot(ter) verwerken.

5

Wees zo expliciet mogelijk in je tijdsaanduidingen: vermijd dus ‘zo meteen’ en ga voor ‘binnen vijf minuten’.

6

Ondersteun de boodschap met visuele informatie.

7

Stem je verbale en niet-verbale boodschap op elkaar af, zodat ze elkaar niet tegenspreken.

8

Kies indien mogelijk een prikkelarme omgeving als ‘gespreksdecor’, zodat je gesprekspartner zich beter kan concentreren.

9

Vermijd aanrakingen - mensen met autisme zijn vaak over- of ondergevoelig voor zintuiglijke prikkels.

10

Zeg wat je doet en doe wat je zegt. Maar dat geldt uiteraard voor iedereen.

Een educatief pakket voor een breder spectrum Uiteraard komt autisme ook bij studenten voor. Valérie Van Hees en Herbert Roeyers ontwikkelden het educatief pakket ‘Geprikkeld om te weten – studeren met autisme’. Deze tool, bedoeld voor onderwijzend personeel, studenten, ouders en hulpverleners, geeft inzicht in de uitdagingen waarvoor studenten met een autismespectrumstoornis komen te staan. Concreet bevat ‘Geprikkeld om te weten’ een boek, website en documentaire. In die laatste komen (oud-)studenten aan bod, die hun ervaringen rond (de overstap naar) het hoger onderwijs toelichten. Het boek diept die ervaringen en inzichten verder uit en geeft ze een wetenschappelijke basis. Verder beantwoordt het pakket vragen als: Wat is autisme? Wat is de oorzaak? Welke uitdagingen liggen op het pad van studenten met autisme? En welke hulp kunnen studiebegeleiders, docenten en ouders daar bij aanbieden? Met de website als nuttig interactief platform. Je kan deze toolbox bestellen via [email protected] ISBN 978 90 382 22691 • Academia Press • www.academiapress.be

 6   DE ANDERE K ANT R

ZINVOL WERK VOOR THOMAS Hilde De Clercq greep het autisme van haar zoon Thomas aan om zich in de materie te verdiepen. Ze is autisme-consulent en -coach en geeft conferenties, trainingen en workshops in binnen- en buitenland. Intussen schreef ze ook twee boeken over het onderwerp.

We namen Thomas’ interesses als basis voor zijn droomjob “Autisme mag geen discussie zijn over ‘normaal’ of ‘atypisch’ gedrag, benadrukt Hilde. Als je zijn belangstelling voor trams en bussen bestempelt als een stereotiepe fascinatie waar hij van af moet, kom je geen stap verder. Die interesse moet net het vertrekpunt zijn om zinvol werk te vinden. Daarom maakten we lijsten van Thomas’ interesses, om zijn toekomstdroom vorm te geven. De rode draad? Openbaar vervoer, en (mee) rijden met een voertuig – een zitgrasmachine, vorkheftruck, zitgolfkarretje, noem maar op. We brachten alle opties in kaart en bezochten relevante bedrijven. In één daarvan kon hij een vakantiejob doen.” Nu voert hij verschillende taken uit in verschillende bedrijven: palletjes sorteren met een vorkheftruck, boenen met een zitboenmachine en meerijden met een vrachtwagenchauffeur om bestellingen af te leveren. Thomas wordt opgenomen in de groep, levert zijn bijdrage en is omringd door collega’s die hem accepteren zoals hij is. Het allerbelangrijkste is dat hij werk gevonden heeft dankzij en niet ondanks zijn specifieke interesses. Zoals Einstein ooit zei: “Everybody is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid.”

Ik wil de job van mijn leven Iedereen verdient een job die bij hem of haar past, dus ook mensen met autisme. VDAB ondersteunt hen maximaal in hun zoektocht, samen met verschillende partners: de Gespecialiseerde TrajectBegeleidingsdienst (GTB), de Gespecialiseerde Opleidings-, begeleidings - en bemiddelingsdiensten (GOB), en de Gespecialiseerde Arbeidsonderzoeksdiensten (GA).

Koken met Steffie

asociaal of ass-ociaal

Lunchroom Oranjerie De Vlinder opende op 1 februari de deuren. Het unieke aan dit project is dat alle medewerkers mensen met autisme en een verstandelijke beperking zijn. Onder begeleiding kunnen ze hier in een professionele keuken hun passie voor koken uitleven. Het doel van De Vlinder is hetzelfde als bij een ‘normaal’ restaurant: klanten met een glimlach en een volle maag naar huis sturen. En ze liefst op termijn nog eens verwelkomen.

Communiceren met onbekenden is voor mensen met autisme vaak een hele opgave. Maar wat als ze actief zijn in een sociaal beroep, zoals Lut? “Omdat ik altijd al geïnteresseerd was in de medische wereld en zinvol werk wilde doen, startte ik 25 jaar geleden als sociaal verpleegkundige in een ziekenhuis. Mijn taak bestond er in patiënten en hun familie tijdens de opname psychosociaal te begeleiden.”

Eén van de meisjes die er aan de slag is, is Steffie. Toen ze 18 werd, wilde ze de handen uit de mouwen en bij voorkeur in de kookpotten steken – ergens logisch, met een vader die al bijna 30 jaar kok is. Omdat Steffie op een lange wachtlijst stond voor dagbesteding, besloten de ouders zelf een initatief te starten – in samenwerking met Rotonde vzw.

ik ben eerlijk en direct, maar wel betrokken

Met een glimlach en een volle maag naar huis Steffie werkte hard mee aan de oprichting en inkleding van Oranjerie De Vlinder en draait nu volop mee in de keuken van de lunchroom. Werk dat trouwens niet te onderschatten is, wegens de vele uren en intense shifts. Maar ze doet het ontzettend graag en leert elke dag nog bij. In de woorden van haar ouders: “We zijn zo blij dat Steffie haar plaats in de maatschappij heeft gevonden. Spijt van dit toch wel aanzienlijke risico hebben we dus zeker niet. Integendeel, het is ons veel meer waard om iedereen gelukkig te zien: zowel de klanten als onze medewerkers!”

“In 2002 werd de diagnose autisme gesteld en bracht ik mijn collega’s en directieleden op de hoogte. Dankzij de intussen jarenlange succesvolle samenwerking had niemand daar een probleem mee. In mijn job biedt autisme zelfs een voordeel, omdat ik er op die manier in slaag een goed evenwicht te vinden tussen emotionele betrokkenheid en professionele afstand. Bovendien hou ik van eerlijke, ernstige en duidelijke communicatie. Daar moet ik soms wel mee opletten, omdat ik in mijn contact met patiënten en familie af en toe te direct ben.” En wat met sociale contacten an sich? “Zolang de gesprekken op afspraak zijn, is er geen probleem. Alleen wanneer mensen onverwacht langskomen – de deur van mijn bureau staat altijd open – heb ik het soms lastig. Zéker wanneer ik op dat moment een gesprek heb met een patiënt en er ook nog eens telefoons tussenkomen. Dat lukt weliswaar allemaal, maar dan heb ik ook genoeg tijd nodig om te recupereren.”

Een passende job Zo krijgen werkzoekenden met autisme van VDAB of GTB een trajectbegeleiding op maat, waarbij op basis van hun competenties een match wordt gezocht op de arbeidsmarkt. Is er nood aan gespecialiseerde ondersteuning, dan komt GA erbij. Voor bijkomende opleidingen wordt dan weer een beroep gedaan op GOB, steeds rekening houdend met de specifieke noden van de werkzoekende.

Ervaring opdoen Daarnaast is het mogelijk om via een gespecialiseerde individuele beroepsopleiding (GIBO) werkervaring op te doen, voor een vlottere overgang naar het professionele leven. Gedurende maximaal één jaar kan een cursist dan meedraaien in een bedrijf en technische competenties ontwikkelen. Met een (eventuele) jobcoach tijdens de eerste zes maanden, die hem steunt in zijn motivatie, werkattitude, omgangsvormen en communicatieve vaardigheden. Ook de werkgever zelf wordt door die jobcoach geassisteerd. Gedurende dit jaar krijgt de cursist ook een volwaardig loon en na afloop van de GIBO is er meer garantie op een aanwerving in datzelfde bedrijf.

De job optimaal kunnen uitoefenen VDAB zorgt ervoor dat mensen met een arbeidshandicap hun job zo optimaal mogelijk kunnen uitoefenen en stimuleert werkgevers om hen in dienst te nemen. Voor meer informatie hierover kan je terecht op www.vdab.be/arbeidshandicap

DE ANDERE KRANT

troeven op tafel Misschien wel de hamvraag voor mensen met autisme: vermelden ze dit aan de (toekomstige) werkgever? Frits twijfelt. Na een carrière van meer dan 15 jaar bij een ingenieursbureau moest hij als gevolg van een herstructurering opstappen. “Het confronteerde me meteen met de heel moeilijke vraag of ik open kaart zou spelen op sollicitatiegesprekken. Op mijn vorige werk waren enkele mensen, waaronder de directie, op de hoogte van mijn autisme, maar hoe zou dat in een nieuwe job vergaan? Enerzijds was en ben ik dus geneigd om te zwijgen, omdat ik niet kan inschatten hoe een toekomstige werkgever hiermee zal omgaan en omdat ik sowieso gereserEerlijk zijn veerd ben over mijn privéleven. Anderis niet eenvoudig zijds kan het heel bevrijdend werken om open en eerlijk te zijn over mijn autisme en het meteen te vertellen. Want wat als je werkgever zaken van jou verwacht die voor mensen zonder autisme vanzelfsprekend zijn? Zoals een babbeltje doen met een wachtende klant? Hoe dan ook is er eerlijk over zijn niet eenvoudig – je kan ‘het’ vertellen nu eenmaal nooit meer ongedaan maken.” Nochtans zou autisme perfect als professionele troef kunnen worden uitgespeeld, meent Frits. “Ik ben er van overtuigd dat mijn kenmerken – oog voor details, aandacht voor regels en structuren – voordelen boden in mijn vorige job. Bovendien bleef ik gepassioneerd door de vrij gespecialiseerde technische materie van mijn enge vakgebied, terwijl anderen dat misschien snel saai zouden vinden. Ik was gekend als een ernstige ingenieur, met een vaak originele kijk op problemen en creatieve oplossingen. Zij het dat ik op sociaal vlak wat teruggetrokken was.”

  7 

Geef mensen met autisme kansen op de werkvloer

De foto van Sander werd genomen door Floris. Je vindt zijn verhaal op pagina 3.

Al bijna twee jaar laat Sander De Gregorio (28) zijn talenten spreken in het archief van de provincie Limburg. Hij heeft een dringende (en dwingende) boodschap voor werkgevers: “Informeer je grondig en geef mensen met autisme een kans.” Sander digitaliseert archiefreeksen. Concreet scant hij stapels documenten in en voorziet die van een label. Intussen staat de teller op 6.000 (foutloze!) dossiers. Diensthoofd en archivaris Marc Falise (55) is tevreden. “Orde scheppen in de spreekwoordelijke chaos, want daar komt het op neer, doet Sander als de beste.” Toch was het ooit anders, want tot voor twee jaar was hij, net zoals zoveel jongeren met het syndroom van Asperger (een vorm van autisme), werkloos. Hij volgde weliswaar cursussen bij Azertie, een opleidingscentrum voor personen met een arbeidshandicap, maar de honger naar een echte job was groot. Helaas struikelden heel wat werkgevers tijdens de sollicitaties over zijn minpunten. Maar niét de provincie Limburg, die zijn uitmuntende kwaliteiten zag en hem een kans gaf in het archief. “Een job die perfect aansloot bij mijn opleiding Geschiedenis”, aldus Sander, “en het einde van een ‘zwarte’ periode, waarin ik heel lang op een emotionele rollercoaster zat.” In het archief kan de jongeman zijn grote troef uitspelen. “De repetitieve taak van dossiers verwerken word ik nooit moe”, licht hij toe. “Terwijl anderen het werk al snel als afstompend zouden ervaren, kan ik tot in het oneindige doorgaan. Wanneer ik weet hoe ik iets moet doen, word ik helemaal kalm.”

Alles over je loopbaan op vdab.be.

Meer info op vdab.be of bel 0800 30 700

Sander is het levende bewijs dat mensen met autisme heel goed kunnen functioneren in een werkomgeving. “De contacten met de collega’s verlopen goed”, bevestigt diensthoofd Marc. “Het was wel belangrijk dat van in het begin duidelijk werd gecommuniceerd. Zodat Sander snel de collega’s leerde kennen, en de collega’s zijn kwaliteiten.” Omdat hij ondanks (of dankzij?) autisme zijn droomjob vond, wordt Sander regelmatig gevraagd om te spreken op infoavonden over autisme, onderwijs en werk. Zijn boodschap aan de werkgevers is duidelijk. “Informeer je over autisme, zelfs al was het maar via Wikipedia. Leer de mensen kennen en geef ze een kans, bijvoorbeeld via een stage.”

AUTISME: TALENT OP HET WERK

Vlaamse Vereniging Autisme (VVA) moedigt onze samenleving aan om meer te doen met de kwaliteiten van mensen met autisme. Ze hebben het werkveld heel wat te bieden, dankzij professionele talenten als:

ke u r i g h e i d

uw

na

pr

oog

n ke n s ni

hni

g s c h e va a rd i

he

oprechtheid

ho

lijk

st

ri

de

tge

th

eid

o & ve ra n t w

or

creativiteit

uden

szin

ec

heid

r es u l t a a ch

werkmotivatie

dheid

&

a

kt

eid

il &

ne

ge

ev

heu

betrouwbaarheid & loyaliteit

vo o r d e ta

specifiek

l e e rg i e r i g h

concentratie

de

i s c h d e n ke

n&

ge n

lo g

kwaliteiten en sterke kanten van mensen met autisme

ob

le e

m a n a lyse

Naar een samenleving met wederzijds begrip

ro u t i n

n es e

va

Kom over de brug Maar liefst 42.000 mensen in Vlaanderen hebben autisme. Vlaamse Vereniging Autisme (VVA) brengt mensen met autisme, hun ouders, familie en sociaal netwerk samen. Haar missie is om onze samenleving te motiveren en te activeren, zodat mensen met autisme en hun omgeving zichzelf kunnen zijn – vertrekkend vanuit hun kwaliteiten en rekening houdend met hun specifieke noden.VVA zet zich onder andere in om, op basis van ervaringsdeskundigheid, mensen met autisme en hun omgeving te informeren en te steunen in hun studie-, leef- en werktrajecten. Verder wil VVA de samenleving en overheden sensibiliseren, door hen te tonen dat mensen met autisme heel wat onschatbare troeven hebben – ook op professioneel vlak. Om een goede werking te garanderen, rekent VVA en zijn team van vrijwilligers op de steun van gulle gevers. Daarom is ook jouw gift van harte welkom. Dat kan op rekeningnummer BE74 0010 4813 4207 (BIC GEBABEBB), met vermelding ‘gift WAD2014’. Voor giften van ten minste 40 € krijg je het jaar erna in maart automatisch een fiscaal attest toegestuurd.

Meer informatie vind je op www.autismevlaanderen.be, of via de Autismetelefoon (078/152.252).

Colofon

DE ANDERE KRANT is een bijlage naar aanleiding van Wereld Autisme Dag en is een uitgave van Vlaamse Vereniging Autisme, Groot Begijnhof 14, 9040 Gent. www.autismevlaanderen.be, Autismetelefoon 078/152.252. Redactie & Vormgeving  choco, www.chocoweb.be Verantwoordelijke uitgever  Ruth Raymaekers