Aartsbisdom Mechelen-Brussel Diocesane Pedagogische Begeleiding Basisonderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Diocesane Pedagogische Begeleiding Basisonderwijs Jaarthema 2012-2013

WERKWINKELGEGEVENS KORTE INHOUD COLLOQUIUM 27, 28 en 29 november 2013 Kind in de kijker! DPB Basisonderwijs Mechelen-Brussel

WW 1: Bouwen aan MUZO op school: Wat en hoe? Een draaiboek met antwoorden, tips en valkuilen. Kristof Dupont. Goede muzische opvoeding op school, wat houdt dat in? Wat wordt van ons verwacht? Hoe werk je een degelijke, haalbare en gedragen visie uit? En een muzisch werk- of beleidsplan? Wat met het leerplan? Hoe maak je de implementatie ervan haalbaar en werkbaar voor je team? Hoe breng je de beginsituatie op school grondig in kaart? En de werkpunten? Wat met methodes? Wat is er op de markt? Hoe maak je een keuze en ga je ermee om? Kies je voor een muzotheek? Hoe ga je aan de slag met het uitwerken van een leerlijn waarin horizontale en verticale samenhang zit verweven? Hoe koppel je activiteiten aan leerplandoelen? Hoe breng je het streven naar of het bereiken van de realisatie van de leerplandoelen of eindtermen in kaart? Hoe professionaliseer je je werking? En je leerkrachten? Kies je voor een muzocoach? Een kernteam? Een muzoleerkracht voor een bepaald domein? Hoe breng je muzische buiten je klasmuren? Klasoverschrijdend werken? Samenwerking met externen? Muzische op schoolniveau? Nascholing en workshops? Welke nascholingen en workshops kan ik met mijn team volgen? Wat bieden ze ons? Hoe evalueer je muzische? Hoe werk je een muzische projectweek uit? Wat met de doorlichting? Hoe zorg je voor kwaliteitsvolle en ‘gedragen’ muzo op schoolniveau? Relevante loopbaangegevens onderwijzer van opleiding 10 jaar klasleerkracht 6e leerjaar in Sint-Jozefsschool Eizer, Overijse 10 jaar directeur in Sint-Jozefsschool Eizer, Overijse nu 4e jaar pedagogisch begeleider bisdom Mechelen-Brussel specifiek voor domein Muzo

WW 2: Op weg naar maximaal ouderengagement en ouderbetrokkenheid. Elektronische communicatie, sociale media en informatisering: bedreiging of kans? Kristof Dupont. Op een praktische manier wordt aangetoond hoe je elektronische communicatie en informatisering op je school en met ouders kan opstarten. Via talrijke inhoudelijke voorbeelden van mailverkeer vanuit de school krijg je zelf een zicht op de mogelijkheden en de meerwaarde. Met aandacht voor tips en valkuilen vanuit eigen ervaringen. Waarvoor gebruik je mail? Waarvoor niet? Hoe schrijf je een goede mail? Hoe ga je bewuster, doordacht en strategischer om met je mailverkeer en bouw je hierdoor je ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie verder uit? Hoe reageer je op sommige mails? Wat zegt de ‘mailetiquette’? Hoe stuur ik ‘bulkmails’? Ga ik nu bedolven worden onder de mails?

DPB MB Basisonderwijs

1

In samenhang met het mailverkeer wordt het optimaal gebruiken en uitbouwen van de schoolwebsite toegelicht. Met praktische voorbeelden van bestaande en gebruiksvriendelijke sites waarbij je als directeur snel en eenvoudig zelf aanpassingen kan doen, die je als directeur zelf mee kan beheren , waarbij de wet van de privacy wordt gerespecteerd en waarbij wordt gewerkt met beveiligde webdelen, verschillende rollen van gebruikers en een verschillend informatieaanbod. Ook het gebruik van google docs wordt toegelicht. Hoe organiseer je hiermee bevragingen bij ouders en leerkrachten? Hoe kan je de werkdruk op het secretariaat en bij je leerkachten verlagen door je bestellingen via google docs te laten verlopen? Hoe maak je zelf zo een eenvoudige bevraging? Sociale media zijn niet meer weg te denken uit het leven van jongeren, (jonge) ouders en leerkrachten. Toch bestaat er op scholen vaak nog angst voor sociale media als Twitter en Facebook. Leerkrachten en schoolleiders hebben vaak geen idee hoe ze moeten omgaan met dit onderwerp. Ouders organiseren zich in facebookgroepen en twitteren berichten over school. Als school heb je hier weinig tot geen vat op. Moeten we als school deze sociale media omarmen of ze bestrijden? Hoe intern en extern hier rond een beleid ontwikkelen en deze media op een positieve manier inzetten? Relevante loopbaangegevens onderwijzer van opleiding 10 jaar klasleerkracht 6e leerjaar in Sint-Jozefsschool Eizer, Overijse 10 jaar directeur in Sint-Jozefsschool Eizer, Overijse nu 4e jaar pedagogisch begeleider bisdom Mechelen-Brussel Als directeur project elektronische communicatie zeer doorgedreven uitgewerkt in eigen school. 1e school in Vlaanderen die elektronisch communiceerde met ouders en werkte met beveiligde website met inlogsysteem met gebruikersrollen, gebruikersnamen, paswoorden en een elektronisch, geautomatiseerd bestelsysteem en bevragingen. Daardoor een zeer grote ouder- en leerkrachtenbetrokkenheid en welbevinden gerealiseerd. Het oudercomité kende een groei tot 80 leden. Spreekt vooral uit eigen ervaring!

WW 3: Elke leerling kampioen? Wat werkt in de klas? Henk De Reviere. In een eerste werkwinkel “Leerlingen zijn knap op verschillende manieren!” werd het belang geschetst om met een “Meervoudig intelligentie – bril” naar kinderen te kijken. In een tweede werkwinkel “Wat moeten we met die meervoudige intelligentie?” kreeg je zicht op hoe u de verschillende intelligenties kunt activeren en stimuleren. Maar in de klaspraktijk is er meer nodig om het beste uit de leerlingen naar boven te halen. De leerkracht moet beschikken over een gereedschapskist met technieken om de leeropbrengsten van de leerlingen te verhogen. M.a.w. de leerkracht moet fijne kneepjes onder de knie hebben om het niveau van het lesgeven te verbeteren. In deze werkwinkel gaan we in op enkele belangrijke uitgangspunten en 49 concrete technieken. Weinig spectaculair misschien, maar het gaat erom wat werkt, en misschien zijn we deze wat uit het oog verloren. Bovendien: wat voor de ene leerkracht wellicht vanzelfsprekend is, kan voor de ander een eyeopener zijn. Met deze technieken in het achterhoofd kan de deur opengezet worden voor een betere aanpak in de klas en een betere manier van werken. Er kunnen stimulansen en praktische tips gegeven worden, vertrekkend van concrete situaties. (Kennis van meervoudige intelligentie is niet vereist – Doelgroep lager onderwijs) Elke leerling kampioen? Wat werkt in de klas? Het is van belang dat we met een “Meervoudig intelligentie – bril” naar kinderen kijken en dat we hun verschillende intelligenties activeren en stimuleren. Maar in de klaspraktijk is er meer nodig om het beste uit de leerlingen naar boven te halen. De leerkracht moet beschikken over een gereedschapskist met technieken om de leeropbrengsten van de leerlingen te verhogen. M.a.w. de leerkracht moet fijne kneepjes onder de knie hebben om het niveau van het lesgeven te verbeteren. In deze werkwinkel gaan we in op enkele belangrijke uitgangspunten en 49 concrete technieken. Weinig spectaculair misschien, maar het gaat erom wat werkt, en misschien zijn we deze wat uit het oog verloren. Bovendien: wat voor de ene leerkracht wellicht vanzelfsprekend is, kan voor de ander een eyeopener zijn. Met deze technieken in het achterhoofd kan er een opbouwende dialoog ontstaan tussen directeur en leerkracht over de aanpak in de klas en de


2

manier van werken. Er kunnen stimulansen en praktische tips gegeven worden, vertrekkend van concrete situaties. Dit alles met een knipoog naar meervoudige intelligentie natuurlijk. Relevante loopbaangegevens Henk De Reviere was 10 jaar onderwijzer in de OLV – Visitatie van Mariakerke., daarna was hij 6 jaar directeur in de Vrije Basisscholen Gavere en Semmerzake. Hij is nu zijn 11de jaar bezig als pedagogisch begeleider basisonderwijs in het bisdom Gent.

WW 4: Godly Play, een goddelijk speelse manier van geloofseducatie. An Mollemans. Godly Play is een nieuwe methode van geloofseducatie. De methode werd een 30tal jaar geleden ontwikkeld door Jerome Berryman (pedagoog en theoloog) in Amerika. De methode heeft heel wat linken met de Montessoripedagogiek, waarbij de focus ligt op het ritme en de ervaring van het kind. Het uitgangspunt van Godly Play is dat kinderen een natuurlijk aanvoelen hebben van het spirituele, dat ze God kunnen ervaren in hun leven. Godly Play reikt een taal en manier aan om aan deze ‘spirituele’ ervaring uitdrukking te geven. Godly Play combineert spel, ritueel, creativiteit en verhaal. In veel godsdienstmethodes wordt verteld wat God deed. Godly Play laat je ervaren wie God is. De methode werd ontwikkeld voor kinderen (vanaf 3 jaar) en gaat op zoek naar wat kinderen echt nodig hebben om een plek en antwoord te kunnen geven op levensbeschouwelijke vragen. De vraag ‘wat betekent dat oude verhaal, voor mij vandaag’, staat centraal. In deze werkwinkel kan je meemaken wat Godly Play is. Het woestijnverhaal van de Exodus wordt exemplarisch aangebracht en verwerkt. Nadien is er tijd om te kijken naar de mogelijkheden voor het onderwijs en naar het ruimere aanbod van materialen en verhalen. Relevante loopbaangegevens

Licentiaat in de Godsdienstwetenschappen (afgestudeerd in 2000) medewerker aan de KULeuven, faculteit godgeleerdheid Opleiding Godly Play verhaalverteller in Birmingham (2011) en trainer (2012)

WW 5: Aan de slag met KernTalenten! Danielle Krekels en André Vandevenne.

KernTalenten zijn clusters van talenten, kernkwaliteiten, eigenschappen & vaardigheden. Ze geven het karakter en de dieperliggende, oorspronkelijke laag van persoonlijkheidskenmerken weer, alsook hoe ver de mogelijkheden reiken om iets te kunnen én de goesting om aan de slag te gaan met kernkwaliteiten, vaardigheden, interesses & talenten en deze effectief tot ontwikkeling te brengen. KernTalenten vatten AARD + POTENTIEEL + INTRINSIEKE MOTIVATIE samen. De ‘scores’ op alle 23 KernTalenten samen is iemands ‘blauwdruk’. De ontwikkeling ervan is afhankelijk van duizenden factoren: opvoeding, (economisch) milieu, normen & waarden, cultuur, geslacht, kansen, levensgebeurtenissen enz. Op interactieve wijze exploreren we de toepassing van KernTalenten en hoe ze uw kijk op mensen verandert. Praktisch: 1. Wat zijn KernTalenten? 2. Hoe ontdek je ze? 3. Praktische oefeningen. 4. Wat betekenen ze concreet, zowel voor u als voor leerkrachten? 5. Hoe kan een leerkracht er zelf praktisch mee aan de slag? Relevante loopbaangegevens: Danielle Krekels °1962, gehuwd met ir, 2 zoons - Directeur ALPROCOR: Coördinatiebureau voor de Selectie van Ingenieurs (1996-heden): gegroeid uit industrieel studiebureau & ingenieursselectiebureau


3

- Bestuurder VZW COTA-for social profit projects (2004-heden): Social Profit Projecten en Wetenschappelijk Onderzoek KernTalentenmethode - Directeur CORETALENTS: Opleidingen & Productontwikkeling KernTalentenmethode (2012-heden) - Bestuurder VZW INGENUITY: wereldwijd platform voor PhD & MSc in engineering (2007-heden) - Bestuurder Business Club Regio Tienen - Erelid en Lid Raad van Wijzen departement PROJECT SOURCING - FEDERGON - Auteur BOEK: “Speel je KernTalenten uit - kinderspeelgoed vertelt wie je bent”, uitg. De Boeck, dec. 2004 - Auteur BOEK: “Ken je KernTalenten en maak de juiste keuzes voor je studies, je werk en je leven”, uitg. Standaard Uitgeverij, sept. 2012, 2e druk april 2013 André Vandevenne °1953 - Directeur SLO Mariadal Hoegaarden - Erkend KernTalentenanalist - Trainer IVP

WW 6: Het coachend klasbezoek. André Mans. Wat op de klasvloer gebeurt vormt het hart van het onderwijsgebeuren. Daar gebeuren wonderlijke dingen, maar daar lopen ook heel wat vernieuwingsinitiatieven vast. Om dit vast te stellen moet men in de klas op bezoek gaan. Onderwijsinspecteurs doen dit tijdens een doorlichting in hun betrachting om een realistisch beeld te krijgen van de kwaliteit van een school. Onderwijskundige schoolleiders kunnen klassen om dezelfde reden bezoeken maar kunnen de verworven informatie meteen ook aanwenden om de kwaliteit van de school te optimaliseren door leerkrachten te coachen. Pedagogisch begeleiders kunnen hen daarbij ondersteunen, bijvoorbeeld binnen het kader van een vernieuwingstraject. Klassen bezoeken kan op verschillende manieren: ‘geregeld flitsend’ of ‘af en toe intensief’. Maar in beide gevallen gaat het in wezen om ‘observaties die nuttige informatie leveren om veranderingsprocessen te realiseren’. In deze sessie worden impulsen gegeven om over je huidige kijk op ‘het klasbezoek en wat je er nadien mee doet’ te reflecteren en deze kijk te verruimen en verdiepen. Samen buigen we ons over vragen als: “Wat zijn de kenmerken van een goede observatie ? Hoe kan deze zo effectief en efficiënt mogelijk gebeuren ? Hoe kunnen we op een adequate manier feedback geven aan leerkrachten zodat zij en de school er beter van worden ? Welke grondhoudingen veronderstelt dit van de klasbezoeker?” Na de sessie worden de verworvenheden gebundeld zodat iedere deelnemer een ‘naslagwerk’ heeft waarmee hij zijn huidige (innerlijke en uiterlijke) kijkwijzers kan verrijken en bijsturen. Relevante loopbaangegevens 36 jaar onderwijservaring als leerkracht, directeur, nascholer, onderwijsinspecteur en pedagogisch begeleider.

WW 7: Wiskunde en spelen, spelen en wiskunde. Antoine Lievens. Wiskunde kan speels zijn en in spelen zit soms heel wat wiskunde. Nogal wat wiskunde- inhouden kunnen op een speelse manier geïntroduceerd of ingeoefend worden. Niet alles hoeft natuurlijk speels te zijn, maar als je als leerkracht hiermee leerlingen meer kunt aanspreken, door bijv. bepaalde leerstof speels te laten automatiseren, dan rendeert dit ‘spelen’ en krijg je ‘spelend leren’. Deze workshop richt zich op het ontdekken van ‘spelend wiskunde- leren’ in spelmaterialen die in de handel te verkrijgen zijn of die je op een eenvoudige manier zelf kunt maken. Er zullen voorbeelden van ‘good- practice’ in de workshop aan bod komen. Relevante loopbaangegevens Docent wiskunde en praktijkbegeleider vanaf 1978 in de opleiding lager onderwijs en kleuteronderwijs, KAHO St Lieven, campus Dirk Martens, Aalst.


4

Gedetacheerd naar VVKBaO rond de jaren 2000 voor: finalisering nieuw leerplan wiskunde, implementatie leerplan in de basisscholen via teksten, nascholingssessies, enz. Redacteur van Nieuwe Talrijk en eindredacteur van Octoplus, beide wiskundemethodes lager onderwijs. Eindredacteur van Wiskracht, een bundeling wiskundeactiviteiten voor het kleuteronderwijs. Nascholer: wiskundethema’s, gedifferentieerde werkvormen in de klaspraktijk, …

WW 8: We zijn zo lief, juf! Bart De Wilde en Gerda Geenens. Wat is moeilijk gedrag… …en waarom is het soms zo hardnekkig? Hebben kinderen wel altijd (gedrags)problemen… …of bezitten ze bepaalde vaardigheden nog niet? Wat zijn de spelregels voor een doordachte aanpak? We bouwen in deze sessie aan een constructieve, doordachte manier van kijken naar en omgaan met kinderen met moeilijk gedrag. We zoemen ook in op een aantal –bekende- methodieken die pas efficiënt zijn wanneer ze correct gehanteerd worden. We werken vanuit concrete voorbeelden in functie van de directe schoolpraktijk. Relevante loopbaangegevens Bart De Wilde: Pedagogisch begeleider voor DPB Gent, vader van 2 kinderen, 10 jaar ervaring als leerkracht waarvan 5 jaar BO-ervaring, GON-begeleider, 8 jaar directeur, nascholer rond ondermeer ‘moeilijk gedrag’. Gerda Geenens: Geboren te Ronse. Afgestudeerd als regent lichamelijke opvoeding en biologie. 17 jaar ervaring in het lager en buitengewoon lager onderwijs. Nadien 7 jaar directeur van een lagere school te Ronse. Sinds 1 september 2006 begeleider binnen het project Rand- en Taal – brede rand Brussel en taalgrensgemeenten en werkzaam in de Vrije Basisscholen van Ronse en Mesen.Vorig schooljaar gestart als deeltijds pedagogisch begeleider bewegingsopvoeding en deeltijds begeleider Rand en Taal.

WW 9: Een open deur voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, een maatschappelijke verwachting. Hans Verpoest. ONDERWIJSBEHOEFTEN Het onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften is in volle evolutie. Een VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap legt ons land op te evolueren naar een inclusief onderwijssysteem. Kinderen mogen niet omwille van hun handicap worden uitgesloten uit het algemeen onderwijssysteem. Binnen dit algemene onderwijssysteem moeten deze kinderen wél redelijke aanpassingen en de nodige ondersteuning krijgen om volwaardig te kunnen participeren. Het weigeren van redelijke aanpassingen die niet disproportioneel zijn, vormt een discriminatie. Voor het Vlaams onderwijs vormt deze evolutie een zeer grote uitdaging. Hoe pakken we dit aan? Relevante loopbaangegevens Pedagogisch adviseur verbonden aan het VVKBuO.

WW 10: Spreken en luisteren vanuit het hart - Omgaan met conflicten – Hedwig Berghmans. Conflicten raken moeilijk opgelost omdat de verschillende partijen steeds in een “meerdere” of “mindere” positie terecht komen. “Spreken en luisteren vanuit het hart” gaat ervan uit dat elke partij oké is, er is geen sprake van “gelijk” of “ongelijk”, we gaan elkaar niet beoordelen of veroordelen, maar we gaan wel vertellen hoe wij ons voelen en wat we nodig hebben. Op basis van deze gevoelens en behoeften gaan we een duidelijk verzoek formuleren, zonder eisend te zijn. Uitgangspunt voor dit alles is een objectieve waarneming, als een camera, waarbij we de ander niet beschuldigen of veroordelen. Twee gekende figuren van Geweldloze Communicatie zijn de giraf en de jakhals. De giraf is het landdier met het grootste hart, ze neemt verantwoordelijkheid voor eigen gevoelens en behoeften


5

en weet te luisteren naar de gevoelens en behoeften van de ander zonder zichzelf aangevallen te voelen. De jakhals daarentegen gaat beschuldigend spreken in de jij-vorm. Toch is het belangrijk naar onze innerlijke jakhals te luisteren, omdat die ons iets vertelt over onze onvoldane behoeften. “Spreken en luisteren vanuit het hart” is gebaseerd op het model van Geweldloze Communicatie van Marshall Rosenberg. Tijdens de sessie maken we ook kennis met twee concrete (dans)matten die kinderen op een speelse wijze vaardig maken om te spreken vanuit hun hart en empathisch te luisteren. Relevante loopbaangegevens Hedwig is inspecteur-adviseur coördinator r.k.g. met een grote passie voor al wat met Geweldloze Communicatie te maken heeft. Hij volgde sinds 2006 talloze opleidingen en vormingsweekends in Namen (“Université de Paix”), Luik en Louvain-LaNeuve. Sinds enkele jaren geeft hij ook trainingen “geweldloos communiceren” aan ieder die meer diepgang en vreugde in zijn leven wil brengen. “Ik heb gemerkt dat de meeste mensen zo gelukkig zijn als ze besloten hebben te worden.” Abraham Lincoln.

WW 11: Eigen opvoedingsproject opent deuren! Helena Vanden Bergh. Hoe goed kent je schoolteam zijn eigen opvoedingsproject? Is het louter een papiertje of wordt het echt beleefd? Wil je samen met je team ‘het schooleigen opvoedingsproject’ nieuw leven in blazen? In deze workshop kan je kennis maken met enkele interactieve werkvormen. A.d.h.v. ervaringsverslagen van collega’s kan je ontdekken hoe het opvoedingsproject deuren opent naar het schoolbeleid, de schoolwerkplanning, de eigen(christelijke) identiteit, de kwaliteit van je onderwijs, de samenhang in het schoolleven… Een weg van reflectie en dialoog die verbondenheid kan scheppen in een team. Relevante loopbaangegevens Leerkracht BaO, directeur BaO, educatief medewerker in de ngo-wereld, momenteel medewerker Dienst Nascholing en Internationalisering – vsko.

WW 12 “… ” Herman Frooninckx Het heet dat je als directeur een manager dient te zijn. De praktijk van elke dag is behoorlijk dwingend. Als er een kraan lekt, dan lekt ze. Als er een ongeruste ouder aan je deur staat, dan kun je die niet laten wachten tot je je verzekeringsdossiers in orde hebt gebracht. Als de opendeurdag eraan komt, kun je de voorbereidingen niet uitstellen. Elke directeur kent dit gevoel. Als je deur dan nog open staat, komt er wel iemand onverwacht binnen. Als directeur ben je iemand die iets bereikt samen met mensen. Je geeft richting aan, je geeft en je bent het voorbeeld, weg-wijzer. In die rol wordt zowat alles van je verwacht: authenticiteit, kracht, uitstraling. Die kracht en uitstraling kan ervoor zorgen dat mensen voor jou de deur openen. Zij misschien niet elke dag. De workshop bekijkt je relatie en omgang met mensen. Daarvoor gaan we op zoek naar een aantal relaties met onze medewerkers. We onderzoeken hoe we ons leiderschap aan anderen aanbieden, en hoe volgzaam we zelf zijn. We bekijken enkele dieper liggende patronen in onze omgangswijze, steunend op de transactionele analyse (klinkt in elk geval voldoende gewichtig). We bekijken onze eigen persoonlijkheid op basis van een kaartspel (klinkt dan weer voldoende ontspannend): zo weten we vanuit welke eigen kaders we anderen beoordelen. De kernkwaliteiten van Offman zijn dan niet ver weg. Op basis van deze kaders en positioneringen, is het een stuk makkelijker naar onze communicatie te kijken én naar het effect op anderen. Je krijgt inzicht en zin om met je medewerkers op een goede manier in communicatie te gaan. Dat geldt voor tweegesprekken, voor informele gesprekken, voor functioneringsgesprekken en voor (personeels)vergaderingen. We dienen te beseffen dat bij elk leiderschap authenticiteit voorop staat. De workshop is actief en interactief. En veilig! Relevante loopbaangegevens Jarenlang leraar en middenkaderlid van een secundaire school in Mechelen. Tussen 1990 en 2000 op freelance-basis communicatietrainer voor multinationals. Ruim 10 jaar ervaring als directeur. Docent aan het Centrum voor Andragogiek en CNO, gastspreker rond HRM, communicatie of leiderschap. Gastspreker op congressen. Heeft eigen bedrijf “Ravidant bvba”.


6

WW 13: ‘Door de optieker mediagenieker: een heldere kijk op het leerplan media in de kleuterschool’ Hilde Lemmens en Ellen Bauwens. Het nieuwe leerplan media is sinds september 2012 een feit! Hoe ziet het leerplan er uit? Wat betekent media voor de kleuterschool? Welke nieuwe en oude media zijn mogelijk in onze kleuterklassen? Komen alle kleuters thuis in contact met media? En wat is dan de opdracht van de school? In deze werkwinkel willen we media in de kleuterschool heel breed beschouwen. Je neemt het nieuwe leerplan onder de loep en zet je mediabril op. Je bekijkt met een vergrootglas de leerplandoelen voor de kleuterschool, je werpt een blik op het Ontwikkelingsplan en je zoekt relaties tussen beide curricula. Verder worden er suggesties aangereikt om kleuters positief en gezond kritisch met media te laten omgaan via een rijke klas- en schoolomgeving, een rijke begeleiding en betekenisvolle taken. Via praktijkvoorbeelden ervaar je dat media binnen een krachtige leeromgeving taalvaardigheid kan ondersteunen zodat ook de meertalige kleuter er beter van wordt. Wil je zeker je nieuwe leerplan media en het ontwikkelingsplan meebrengen? Relevante loopbaangegevens Hilde Lemmens was jarenlang kleuterleidster in de vrije basisschool Ourodenberg in Aarschot. Ze was vervolgens twee jaar nascholen voor godsdienst in de kleuterschool voor VVKBaO. Sinds vorig schooljaar is ze 2KP-begeleider voor bisdom Mechelen-Brussel voor de regio Leuven, Diest en Tienen. Ellen Bauwens was 9 jaar directeur in de vrije basisschool Sint-Carolus te Sint_niklaas. Sinds 2010 is ze pedagogisch begeleider voor het kleuteronderwijs, centraal te Brussel en eveneens coördinator voor de 2KP-begeleiders in Vlaanderen voor VVKBaO.

WW 14: Een kant-en-klaar draaiboek om met het nieuwe leerplan Mediaopvoeding aan de slag te gaan in je school. Marcel Vanlommel en Vital Nijst. Het VVKBaO ontwikkelde een nieuw Leerplan Mediaopvoeding. Dat is van kracht vanaf 1 september 2012. Het nieuwe leerplan werd ontwikkeld als antwoord op de evoluties binnen het medialandschap, het veranderde profiel van de jonge mediagebruiker en de recente beleidsontwikkelingen. De krachtlijnen van dit leerplan werden reeds voorgesteld in het bisdom. Hoe introduceer je dit leerplan nu in je school? Hoe vertaal je dit nu naar je school? Welke ondersteuningsmaterialen zijn er beschikbaar? Hierop geven we in deze werkwinkel een antwoord. VVKBaO ontwikkelde heel wat concreet materiaal dat je in je school kan gebruiken wanneer je dit leerplan wil introduceren bij je teamleden. Tijdens de werkwinkel worden volgende ondersteuningsmaterialen toegelicht en suggesties gegeven voor een aanpak in je school:  een kant-en-klaar scenario om het leerplan Mediaopvoeding te introduceren in je school via een studiedag, PV, … ;  kant-en-klare fiches met werkvormen, suggesties, videofragmenten, …. om dit scenario te implementeren;  een praktijkboek Mediaopvoeding met uitgewerkte lesactiviteiten en stappenplannen om de leerkrachten te ondersteunen bij het implementeren van dit leerplan. Relevante loopbaangegevens Beide sprekers zijn al 10 jaar werkzaam als pedagogisch begeleider VVKBaO en zijn ook verantwoordelijk voor Mediaopvoeding. Eén van de sprekers heeft in de leerplancommissie Mediaopvoeding gezeteld.

WW 15: Geweldloze communicatie met kinderen. Pat Patfoort. In deze werkwinkel worden modellen aangeboden die op een eenvoudige manier duidelijk maken wat geweld allemaal omvat (hoe ruim dit is), en van daaruit wat geweldloosheid precies betekent. Communicatie wordt in beide geplaatst: in het model dat tot geweld leidt is men gesloten tov anderen en zichzelf, in het model aan de basis van geweldloosheid streeft men naar openheid zowel


7

naar anderen als naar zichzelf toe. Alles wordt rijkelijk geïllustreerd met concrete, herkenbare, alledaagse voorbeelden, voornamelijk op het vlak van omgang met kinderen. Er worden handvaten aangereikt om geweldloze communicatie in de praktijk om te zetten, in het bijzonder met kinderen, en ook om hen deze vorm van communiceren mee te geven. De theoretische uiteenzetting wordt aangevuld met enkele oefeningen (uitwissellingen van ervaringen; uittesten van aangeboden inzichten, methodes en handvaten). Op het laatst is er ook nog even tijd voor vraagstelling en discussie. Relevante loopbaangegevens Zie www.patpatfoort.be

WW 16: Kapstokken voor WERELDORIENTATIE. Pol Demeurisse. “Kapstokken voor Wereldoriëntatie” is de eerste sessie van een geschakeld nascholingstraject Wereldoriëntatie à la carte”. Deze sessie introduceert en oriënteert de deelnemers in de visie, de opbouw en de interpretatie van het leerplan van Wereldoriëntatie. Die is nodig om gelijkgericht te werken aan wereldoriëntatie in klas en school. Zeven kapstokken voor wereldoriëntatie worden op een interactieve manier opgebouwd en toegelicht vanuit het leerplan. De gebruikte werkvormen kunnen mits wat aanpassing ook in de klas worden gebruikt. Er wordt aandacht besteed aan een doelgericht aanbod en aan een open evaluatie. De vernieuwde (2010) bestaansdimensies “mens en natuur” en “mens en techniek” worden beknopt toegelicht. Een krachtige leeromgeving en interactieve werkvormen zijn nodig om de doelen te kunnen bereiken. Het leergebied wereldoriëntatie biedt heel wat mogelijkheden om de doelen van de leergebied overstijgende doelen te helpen verwezenlijken. In dat kader ontbreekt de integratie van ICT-toepassingen niet. Relevante loopbaangegevens Pol Demeurisse was jarenlang leraar in de derde graad en directeur van een basisschool. Zijn loopbaan werd vooral gevuld met allerlei nascholingsopdrachten in het Vlaamse land, van De Panne tot Maaseik. Pol heeft een boontje voor WERO en in het bijzonder ook voor Techniek. Zijn “STEM” is nog steeds te horen inde meest uiteenlopende onderwijskringen en echelons. In het project WERO à la carte durft hij te luisteren “UW STEM”: de noden en wensen van de school zijn de uitgangspunten voor een gepersonaliseerd nascholingstraject.

WW 17: Samen op weg naar een autivriendelijke school! Veerle Verheyden. In deze werkwinkel zetten we de deur open voor onze leerlingen met ASS: Wie zijn ze ? Waarom doen ze wat ze doen ? Hoe kunnen we hen nog beter ondersteunen in een wereld die de hunne niet is ? Hoe krijg je je team mee in dit denken ? In eerste deel volgt er, na een ervaringsmoment, een toelichting over het ‘anders denken en waarnemen’ van leerlingen met ASS. In een tweede deel gaan we in de vorm van groepswerk aan de slag met zelf ontwikkelde materialen van projectscholen ASS uit het buitengewoon onderwijs. We bekijken, proberen uit en bespreken hoe we deze kunnen toepassen in de eigen schoolcontext. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wisselen we ‘good practices’ uit. Er wordt gekeken naar hoe een autivriendelijke aanpak heel stimulerend kan werken voor andere leerlingen. Doorheen de sessie kan er ingegaan worden op eigen vragen en casussen. Relevante loopbaangegevens Opleiding: schoolpsychologe K.U.L. Werkervaring: 1 jaar VCLB Het Kompas (equipe BuO) Mechelen, 11 jaar BuBaO type 3 (leerlingen met gedrags- en/of emotionele problemen) Ter Elst Duffel, 2 jaar pedagogisch begeleider voor ASS voor het BuO in het bisdom MechelenBrussel. Onderwijs is een boeiende wereld!

WW 18: ‘Mummi en vaari’ Johan De Bleser en Jo Knaeps. Talensensibilisering. U las er misschien al over in de talenbeleidsnota van minister Smet of in publicaties van de VLOR? Of u zag op de site van het CTNO of van het SDL dat dit een nieuw, hot


8

item is in het onderwijslandschap? Of de vraag naar de noodzakelijkheid ervan werd al gesteld i.f.v. het talenbeleid dat u op school voert of wenst te voeren? In deze werkwinkel brengen we u up to date: wat is talensensibilisering en wat is het niet? Is dit zo nieuw? Moet ik hier met mijn school werk van maken en zo ja, hoe dan? Zijn er al scholen die hier ervaring mee hebben en wat waren hun bevindingen? We brengen a.h.v. een aantal filmfragmenten het relaas van twee scholen die deelnamen aan een proefproject van het departement onderwijs, maar we laten u ook kritisch nadenken over praktijkvoorbeelden en het materiaal dat op de markt al te vinden is. Relevante loopbaangegevens Johan De Bleser: pedagogisch begeleider Rand & Taal DPB Mechelen-Brussel Jo Knaeps: pedagogisch begeleider Antwerpen.

WW 19: Een taalbeleid hebben of een taalbeleid voeren? Miranda Tobin, Greet Heyvaert en Johan De Bleser. De groeiende anderstaligheid is allang geen exclusief probleem meer van scholen in een grootstedelijk gebied. Meer en meer kinderen spreken meer dan één thuistaal. Maar dit zijn niet altijd de talen die in ons onderwijs aangeleerd worden. Hoe gaan wij hiermee om? Zien wij die meertaligheid als een rijkdom of als een probleem? Omdat taal één van de basisvoorwaarden voor het leren is, werd het belang ervan door de vorige én de huidige minister van onderwijs in hun respectievelijke taalbeleidsnota vermeld. Er wordt al gewag gemaakt van een taalscreening, van taaltrajecten en taalbaden. Opdat scholen dit beleidskrachtig zouden aanpakken, verwacht men dat ze een talenbeleid voeren. Maar wat houdt dit eigenlijk in? In deze werkwinkel maakt u kennis met het stappenplan dat het Centrum voor Taal en Onderwijs hiervoor aanbiedt, maar leert u ook via het referentiekader met de 7 pijlers van Schrauwen en Van Braak breder te kijken naar deze problematiek. Relevante loopbaangegevens Miranda Tobin: pedagogisch begeleider Rand & Taal DPB Mechelen-Brussel Greet Heyvaert: pedagogisch begeleider Rand & Taal DPB Mechelen-Brussel Johan De Bleser: pedagogisch begeleider Rand & Taal DPB Mechelen-Brussel

WW 20: Vreemdetalenonderwijs in de basisschool. Greet Van Mello. De huidige wereld met zijn toenemende internationale contacten en de uitbreidende mogelijkheden om te communiceren via nieuwe media zorgen ervoor dat het steeds belangrijker wordt om meerdere talen te kunnen begrijpen en te gebruiken. Bovendien is de aanwezigheid van meer dan één taal voor veel kinderen een evidentie waarmee ze dagelijks geconfronteerd worden. Het basisonderwijs heeft dan ook een belangrijke rol in het realiseren van het levenslang leren van talen. Ook de wetgeving speelt in op het toenemend belang van vreemdetalenonderwijs. Scholen zullen vanaf 2014 de mogelijkheid krijgen om formeel onderricht Frans aan te bieden vanaf de tweede graad. Tijdens deze werkwinkel staan we stil bij de gevolgen van deze beslissing voor onze kinderen en voor onze scholen. We belichten het standpunt van VVKBaO hieromtrent. We gaan ook na wat onderzoek vertelt over vroeg vreemdetalenonderwijs. Ten slotte gaan we dieper in op de manier waarop scholen op weg kunnen gaan om te werken aan kwaliteitsvol vreemdetalenonderwijs als een leerlijn doorheen heel de basisschool. Relevante loopbaangegevens Ik ben onderwijzer van opleiding en heb 26 jaar voor de klas gestaan, voornamelijk in de 3 de graad. Na een kort intermezzo als nascholer in het prioritair project Clef d’or, ben ik in 2008 aan de slag gegaan als pedagogisch begeleider.

WW 21: Taalkastje is als een huisje. Karolien De Leemans n Greet Verbeken . “ In de kleuterschool Trip trap in Schepdaal wordt actief gewerkt rond fonemisch en fonologisch bewustzijn in alle kleuterklassen. De methode om te werken met een “Taalkastje “ vond zijn intrede naar aanleiding van de outputgegevens uit de schoolrijpheidstest van de derde kleuterklas. In de


9

workshop wordt uitgelegd wat het taalkastje precies inhoudt, ook wordt het proces geschetst en enkele materialen getoond. Als actie binnen het Taalbeleidsplan werden doelstellingen en acties vooropgesteld. Een verhaal uit de praktijk waar de school met de pedagogisch begeleider samen op weg gaan om aanbod en aanpak verder te implementeren. Relevante loopbaangegevens Karolien De Leemans ; Licentiate Pedagogie. Werkt als overkoepelend zorgcoördinator voor de SG “ Samen voor beter “, zij ondersteunt de zorgcoördinatoren van de verschillende scholen die aangesloten zijn bij de SG. Verder werkt zij intensief in enkele autonome kleuterscholen van deze SG. Greet Verbeken ; Pedagogisch begeleider Rand en Taal. Begeleidt autonome kleuterscholen in de Rand rond Brussel. Ondersteunt directies en leerkrachten in het omgaan met een toenemend aantal Frans - en anderstalige kleuters op het vlak van taalvaardigheid, ouderbetrokkenheid, diversiteit en differentiatie.

WW 22: Een groeiplan voor je kleuterteam! Els Betrands en Bart Mertens. In deze werkwinkel maak je kennis met de competentiematrix, die uitgewerkt werd, voor studenten aan de BAKO (bachelor kleuteronderwijs) opleiding KHLeuven. Op basis van die matrix proberen we directies van een basisschool een taal te geven die hen in staat stelt gemakkelijker in gesprek te gaan met hun kleuterleidsters en het kleuterteam. Je krijgt van ons een ontwikkelingsplan voor zowel startende als ervaren kleuterleerkrachten. Dit ontwikkelingsplan proberen we in te bedden in gespreksvormen en een paar stevige basisdocumenten. Je wordt sterker in het voeren van functioneringsgesprekken met je leidsters. Kortom, je wordt een beetje meer directeur van je kleuterschool! Relevante loopbaangegevens Els Betrands opleidingshoofd BAKO KHLeuven Bart Mertens, pedagogisch 2KP DPB Mechelen-Brussel

WW 23: Intelligentiemeting op nieuwe wegen. Luc Verheyden en Geert Verbercht. Het CHC-model van de intelligentie is omvattender en meer empirisch onderbouwd dan de modellen die tot nu toe gehanteerd werden. Dit internationaal erkende model wordt ook in ons taalgebied st eeds meer gehanteerd in de praktijk van de intelligentiemeting. Door de Antwerpse CLB's en de Thomas More Hogeschool (Magez & Rauws) werd een cross-batterij benadering uitgewerkt, die het mogelijk maakt om ook bij Vlaamse kinderen een ruim staal cognitie ve vaardigheden te meten. We gaan in op: - de nieuwe terminologie van het CHC-model en de voornaamste verschillen en gelijkenissen met de vertrouwde Wechsler-schalen; - perspectieven voor de handelingsgerichte diagnostiek en begeleiding; - mogelijke consequenties voor adviezen buitengewoon onderwijs. Relevante loopbaangegevens Luc is pedagoog en coordinator basisonderwijs in CLB het Kompas. Geert is eveneens pedagoog en coördinator van de vestig ing Rumst van het CLB Het Kompas. Beiden doen daarnaast nog steeds veldwerk in het basisonderwijs.

WW 24: Coachend klasbezoek bij de leerkracht bewegingsopvoeding. Lieve Van Lancker en Karen Nackom. Een klasbezoek ontdekt sterktes van mensen, leidt tot opbouwende feedbackgesprekken en stimuleert de professionele groei van leerkrachten. Kortom het is een middel om de leer-kracht te bevorderen. Ook voor de leerkracht bewegingsopvoeding en zijn directie is een klasbezoek heel verrijkend. In deze werkwinkel zoomen we daarom in op dit klasbezoek. We verkennen kijkwijzers en gaan er effectief mee aan de slag! We reiken handvaten aan om een les bewegingsopvoeding doelgericht te kunnen observeren en nemen voldoende tijd om ervaringen bij de opdrachten uit te wisselen. Hierdoor krijg je een ruime kijk op de didactische principes die aan de basis liggen van een krachtige leeromgeving binnen de les bewegingsopvoeding én beschik je op het einde van de DPB MB Basisonderwijs

10

sessie over de nodige bagage om de leerkracht bewegingsopvoeding mee te ondersteunen in zijn professionele groei. Gelieve het leerplan bewegingsopvoeding mee te brengen. Relevante loopbaangegevens Lieve Van Lancker is pedagogisch begeleider bewegingsopvoeding op het VVKBaO. Karen Nackom is pedagogisch begeleider bewegingsopvoeding DPB BaO Mechelen-Brussel.

WW 25: Overheidsopdrachten: vlug achterpoortjes zoeken of de uitdaging aangaan? Guido François. De werkwinkel richt zich tot directeurs (al dan niet met coördinerende opdracht) die nog niet zo vertrouwd zijn met de wetgeving overheidsopdrachten en van wie verwacht wordt dat ze geregeld bestellingen voorbereiden en plaatsen voor leveringen, diensten (en werken). In de workshop schetst de spreker de algemene principes van de wet overheidsopdrachten, specifiek voor leveringen en diensten, maar concreet toegespitst op de situatie in het onderwijs. Aan de hand van concrete voorbeelden doorlopen we een aantal procedures en reiken we suggesties aan om efficiënter met de dossiers om te gaan via samenwerking en uitwisseling van ervaringen op het niveau van de scholengemeenschap of ruimer. Via groepswerk kunnen de deelnemers de theorie in de praktijk helpen omzetten en van elkaar leren. De boodschap is: bundel de krachten, vermijd dat iedereen op zijn of haar eilandje het warm water moet uitvinden, deel uw ervaringen, zoek actief naar goede modellen maar neem ze niet klakkeloos over. Relevante loopbaangegevens Sedert september 2011 werkzaam op het Vicariaat Onderwijs in Mechelen in de functie van directeur Dienst Schoolorganisatie. Lid van de werkgroep van de vzw I.R.O. (Interdiocesane Raamovereenkomsten Onderwijs) en van daaruit contactpersoon voor alle vragen rond overheidsopdrachten en raamcontracten voor de katholieke scholen en schoolbesturen van het aartsbisdom Mechelen-Brussel. Guido François ondersteunt voorts de schoolbesturen in hun groei naar sterkere/grotere gehelen, organiseert mee vormingen rond veiligheid en preventie, kan bemiddelend optreden bij conflicten, en is redacteur van de elektronische nieuwsbrief VONDeling. In zijn vorig leven was hij (even) leraar Nederlands en Engels, en bijna 30 jaar verantwoordelijke voor de vzw Katholieke Opvoeding en Cultuur Brussel, een dienstverlenende en coördinerende vereniging ten behoeve van het katholiek Nederlandstalig onderwijs in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.


11

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Diocesane Pedagogische Begeleiding Basisonderwijs

Recommend Documents