j v\(mo^xü,o^o[ 7,Z'-\ Statenvoorstel nr.
PS/2014/43
Aanleg breedband in de witte gebieden in Overijssel (INITIATIEFVOORSTEL artikel 63 Reglement van Orde Provinciale Staten)
Datum
GS-kenmerk
Inlichtingen bij
15 januari 2014
n.v.t.
de heer Heskamp
Aan Provinciale Staten
Onderwerp Aanleg breedband in de witte gebieden in Overijssel (INITIATIEFVOORSTEL artikel 63 Reglement van Orde Provinciale Staten) Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PSFout! Verwijzingsbron niet gevonden.(bijgevoegd)
Samenvatting van het voorgestelde besluit I n de afgelopen jaren is uitvoerig gesproken over de aanleg van breedband in de zgn. witte gebieden. De belangrijkste marktpartijen in Overijssel zijn bereid de handschoen op te pakken en verantwoordelijkheid te nemen bij de aanleg van breedband in deze witte gebieden. De marktpartijen gaan wel uit van de eigen businessmodellen en verwerving van de eigendomsrechten van het netwerk. I n dit voorstel wordt de aanbesteding van 4 1 . 0 0 0 aansluitingen in de witte gebieden van Overijssel uitgewerkt inclusief de te hanteren kaders en wordt de opdracht verstrekt aan het college van Gedeputeerde voor 1 januari 2 0 1 9 binnen de gestelde kaders de aansluiting van 4 1 . 0 0 0 percelen, waaronder percelen op de bedrijventerreinen in de witte gebieden, te realiseren.
Inleiding en probleemstelling Sinds 2002 wordt in Provinciale Staten van Overijssel al gesproken over de wenselijkheid van de aanleg van breedband (glasvezel) in Overijssel en aanleg van breedband in de zgn. witte gebieden. Witte gebieden zijn gebieden in Overijssel waar de kosten voor aanleg van glasvezel voor de marktpartijen te hoog zijn en waar de overheid in de vorm van staatsteun de aanleg mag bevorderen. Zo antwoordt het College van Gedeputeerde Staten in 2003 op vragen van het Statenlid M.A. Schipper (CDA) dat het College mogelijkheden voor de ontwikkeling van breedband internet ziet met daarbij de volgende kanttekeningen: "de ontwikkeling is primair aan de markt met een faciliterende, stimulerende en randvoorwaardenscheppende rol voor de overheid" en "vraagbundeling is een conditio sine qua non voor de financierbaarheid in de ontwikkeling van glas". In 2004 wordt door de provincie het actieprogramma breedband Overijssel gepresenteerd. Het programma is opgesteld samen met de vijf grote gemeenten in Overijssel. Het actieprogramma gaat uit van een investering van in totaal 5 miljoen euro. In het actieprogramma wordt het ambitieniveau van de provincie omschreven. Een van de ambities
e
provincie
vDverijssel
is "gebruikmaken van bestaande infrastructuur". Afspraken met de eigenaren van de infrastructuur en een open netwerkfilosofie zijn hierbij van belang. Doel is "te komen tot een breedbandige en toekomstvaste ontsluiting van grote gemeenten en plattelandskernen". Dit in de vorm van businessmodellen die op korte termijn rendabel zijn en leiden tot totaal regionale exploiteerbare netwerken. Er volgt, samen met de provincie Drenthe, een aanbestedingstraject voor breedband infrastructuur en communicatiediensten met als resultaat een gunning van een drietal percelen aan Essent Kabelcom en KPN Telecom. Ook in de daarop volgende jaren staat met enige regelmaat de ontwikkeling van de diensteninfrastructuur en de netwerkinfrastructuur op de agenda van Provinciale Staten. In het actieprogramma "Overijssel werkt" wordt de nadruk gelegd op de dienstenontwikkeling in plaats van de netwerkontwikkeling. In 2010 staat wederom een voorstel voor een Breedbandnetwerk in Overijssel op de agenda van Provinciale Staten. De Staten besluiten in te stemmen met de conclusie dat "een open, toekomstvast en provinciedekkend netwerk van provinciaal belang is" en stemmen eveneens in met de uitwerking van een drietal routes waaronder nieuwe vormen van markt benadering (zowel in het bedrijfsmodel (coöperatief) als in aanlegtechniek). Een van de onderdelen is een investeringsplan voor de gemeente Steenwijkerland waar maar liefst 1/3 van de woningen in onrendabel gebied ligt. Letterlijk staat in de toelichting bij dit voorstek "Als het zou lukken in Steenwijkerland dan moet het gezien de complexiteit van het gebied ook kunnen lukken in de rest van Overijssel". In het programma Investeren met Gemeenten wordt ook geld beschikbaar gesteld voor deze pilot voor een dekkend glasvezelnetwerk. In de afgelopen jaren komt in de discussie in Provinciale Staten de nadruk te liggen op de aanleg van glasvezel in de zgn. witte gebieden waaronder bedrijventerreinen. Provinciale Staten onderschrijven breed de wenselijkheid van aanleg van breedband en besluiten een fonds in te stellen van 60,5 miljoen euro. Discussiepunten vormen (a) de uitvoering, (b) wel of geen subsidie, (c) welke organisatievorm noodzakelijk is en (d) wie wordt verantwoordelijk voor de uitvoering. Ook wordt uitvoerig gesproken over de inbreng van de marktpartijen.
Conclusie Het is mogelijk om conclusies te verbinden aan de ontwikkeling van breedband in Overijssel in de afgelopen jaren, en aan de vanaf 2012 gevoerde discussie over aanleg van breedband in de witte gebieden. Conclusies zijn: 1. evaluaties met betrekking tot de effectiviteit van de besteding van de provinciale gelden in de afgelopen tien jaar in het dossier breedband zijn niet beschikbaar. Conclusies kunnen hier niet aan worden verbonden; 2. de pilot in Steenwijkerland in het kader van Investeren met Gemeenten is niet tot stand gekomen en er is geen evaluatie beschikbaar; 3. er zijn geen evaluaties beschikbaar waaraan conclusies kunnen worden verbonden voor de aanleg van breedband in de witte gebieden; Wel is het mogelijk op basis van de gevoerde discussies en de beschikbare statenvoorstellen een aantal conclusies te formuleren die breed gedragen worden door Provinciale Staten: 1. Provinciale Staten van Overijssel onderschrijven het provinciaal belang van de aanleg van breedband in de zgn. witte gebieden waaronder bedrijventerreinen; 2. Provinciale Staten hebben voor de realisering van de aanleg van breedband in de zgn. witte gebieden besloten een fonds in te stellen met een omvang van 60,5 miljoen; 3. Provinciale Staten hebben uitgesproken dat bij voorkeur geen subsidies verstrekt worden en de voorkeur uitgaat naar het beschikbaar stellen van leningen (subsidie in de vorm van een lening). Met betrekking tot de aanleg van breedband in de zgn. witte gebieden kunnen op basis van de ontwikkelingen wel een aantal constateringen worden gedaan namelijk de volgende: 1. het College van Gedeputeerde Staten neemt het standpunt in, dat nauwe samenwerking met marktpartijen altijd noodzakelijk en van doorslaggevend belang is voor de realisatie van breedbandnetwerken in de buitengebieden (zie statenvoorstel PS/2013/890). 2. businessmodellen waar marktpartijen (zoals Reggefiber, COGAS, Ziggo, en Greenet) mee werken vormen het uitgangspunt;
Statenvoorstel nr.
3. 4. 5.
6.
marktpartijen in Overijssel zijn, op basis van hun businessmodel, in principe bereid over te gaan tot aanleg van breedband in de witte gebieden van Overijssel; het selecteren, contracteren en toezien op werken van aannemers en installatiebedrijven is een kerncompetentie van bestaande marktpartijen. De organisatie van vraagbundeling is voor hen een uitontwikkeld proces; verglazing van nagenoeg alle 'witte' adressen in Overijssel vergt een bedrag van circa 100 miljoen euro. Marktpartijen laten weten dat de fondsen die de provincie ter beschikking heeft gesteld (globaal 22 miljoen euro voor subsidies en 34 miljoen euro voor zachte leningen) voor hen toereikend zijn om een aanbieding te doen voor integrale aanleg; belangrijke marktpartijen in Overijssel hebben door hun aanwezigheid in Overijssel de noodzakelijke sociale binding om te komen tot een geslaagde vraagbundeling en om een eigen investering te rechtvaardigen.
Op grond van bovenstaande opsomming kan worden geconcludeerd dat, indien Provinciale Staten de opvatting van het College van Gedeputeerde Staten onderschrijven over de samenwerking met marktpartijen, de opdracht aan het College van Gedeputeerde Staten kan worden gegeven om binnen 5 jaar de aanleg van breedband in de witte gebieden te realiseren. Uit deze conclusie kan het provinciale doel worden geformuleerd om voor 1 januari 2019 de aansluiting van 41.000 percelen in de zgn. witte gebieden, waaronder bedrijventerreinen, te realiseren. De beoogde maatschappelijke effecten zijn dan als volgt te benoemen: 1. de verschillen tussen stedelijk en landelijk gebied in Overijssel te verkleinen c.q. op te heffen voor wat betreft de kwaliteit van de communicatie-infrastructuur; 2. ook in het landelijk gebied te voldoen aan een grotere behoefte aan bandbreedte door toedoen van wereldspelers op het gebied van hard- en software, zoals Intel, Google en Netflix; 3. de leefbaarheid en de economische vitaliteit van het landelijk gebied te versterken.
Voorstel Aan Provinciale Staten wordt voorgesteld om het College van Gedeputeerde Staten de navolgende opdracht te geven: een aanbesteding (beauty contest: concurrentie tussen de aanvragen voor steun te bevorderen) te organiseren voor de aanleg van een NGA netwerk(en) in de witte gebieden, waaronder bedrijventerreinen. De kaders voor deze aanbesteding zijn: 1.
Programma van eisen
Het opstellen van een (minimum-)programma met de volgende eisen: eisen met betrekking tot een passief NGA netwerk; eisen met betrekking tot de distributie van een breedbanddiensten portfolio overeenkomstig de distributie van deze breedbanddiensten portfolio in steden en dorpskernen; eisen met betrekking tot ervaring van de rechtspersoon met betrekking tot het aanleggen en onderhouden van NGA netwerken; eisen met betrekking tot het businessplan: o een businessplan dient minimaal te bestaan uit een investeringsplan, o een exploitatieprognose over, minimaal, de eerste vijf jaar en maximaal de eerste 10 jaar; o een financieringsplan. o
Het programma van eisen is uiterlijk 1 mei 2014 opgesteld. 2.
Procedure:
Op 1 mei 2014 is de start van de aanbesteding die als volgt verloopt: partijen kunnen zich inschrijven voor een deel van de te realiseren 41.000 aansluitingen of voor het totale aantal te realiseren aansluitingen; de partij(en) met het meest aantrekkelijke voorstel kan een beroep doen op de geboden financiële faciliteiten en het werk vervolgens in eigen beheer uitvoeren;
Statenvoorstel nr.
separaat selecteert het College van Gedeputeerde Staten een actieve partner met ruime professionele ervaring in het beheer van infrastructuurfondsen, voor het beheer van het fonds. 3. Financiële randvoorwaarden Het financiële kader voor de aanbesteding wordt door Provinciale Staten vastgesteld (in dit kader wordt ook verwezen naar de bijlage van het statenvoorstel PS/2013/890 waar een deel van onderstaand kader is ontleend). Het financiële kader kan als volgt worden gedefinieerd: 1. het fonds kent een omvang van 60,5 miljoen euro; 2. bijdragen voor de aanleg van glasvezel in de witte gebieden is mogelijk op basis van een geaccepteerd businessplan en zijn subsidies in de vorm van geldleningen; 3. indien uit het businessplan blijkt dat subsidies in de vorm van geldleningen niet toereikend zijn kan maximaal per te passeren perceel een subsidie verstrekt worden van 500 euro; 4. subsidies zonder geldleningen worden daadwerkelijk alleen beschikbaar gesteld op basis van nacalculatie. Een fasering voor de uitvoering van de aanleg van breedband in de witte gebieden is acceptabel, de nacalculatie vindt dan per fase plaats; 5. de aanvrager neemt per te passeren perceel in de witte gebieden een bedrag van 1000 euro voor eigen rekening, enkel de kosten boven deze 1000 euro zijn subsidiabel; 6. bedragen worden beschikbaar gesteld in de vorm van een subsidie middels een geldlening, de subsidie in de vorm van een geldlening bedraagt maximaal 1500 euro per actieve verbinding; 7. om voor subsidie in aanmerking te komen moet er sprake zijn van minimaal 2000 huispercelen in het buitengebied waarvan 60% daadwerkelijk moet worden aangesloten. Voor bedrijventerreinen moet sprake zijn van minimaal 20 bedrijvenpercelen waarvan minimaal 20% daadwerkelijk moet zijn aangesloten. De aansluitingen moet liggen in een wit gebied. Gelet op het voorgaande stel ik u voor het besluit te nemen, als in concept in bijlage I verwoord. PvdA-fractie, Henk Heskamp
Statenvoorstel nr.
Bijlage I
Ontwerpbesluit
nr. PSFout! Verwijzingsbron niet gevonden.
Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het initiatiefvoorstel van Statenlid Heskamp (PvdA-fractie) d.d. 15 januari 2014 kenmerk PS/2014/43 overwegende: Provinciale Staten van Overijssel het aanleggen breedband in de witte gebieden, waaronder de bedrijventerreinen in deze gebieden, van provinciaal belang vindt. Provinciale Staten een fonds ingesteld heeft met een omvang van 60,5 miljoen. Nauwe samenwerking met marktpartijen altijd noodzakelijk is en van doorslaggevend belang is voor de realisatie van breedbandnetwerken in de buitengebieden. besluiten: 1. Het college van Gedeputeerde Staten de opdracht te geven een aanbesteding voor de aanleg van 41.000 breedband aansluitingen in de zgn. witte gebieden in Overijssel te organiseren waaronder aansluitingen op bedrijventerreinen. Partijen kunnen zich inschrijven voor een deel van de te realiseren 41.000 aansluitingen of voor het totale aantal te realiseren aansluitingen 2. De aanbesteding uiterlijk te starten op 1 mei 2014. 3. Ten behoeve van deze aanbesteding een programma van eisen op te stellen minimaal bestaande uit: eisen met betrekking tot een passief NGA netwerk; eisen met betrekking tot de distributie van een breedbanddiensten portfolio overeenkomstig de distributie van breedbanddiensten portfolio in steden en dorpskernen; eisen met betrekking tot ervaringen van de rechtspersoon met betrekking tot het aanleggen en onderhouden van NGA netwerken; eisen met betrekking tot het businessplan, een businessplan dient minimaal te bestaan uit een investeringsplan, een exploitatieprognose over, minimaal, de eerste vijfjaar en maximaal de eerste 10 jaar en een financieringsplan; 2. In het kader van de aanbesteding de volgende financiële kaders te hanteren: het fonds kent een omvang van 60,5 miljoen euro; bijdragen voor de aanleg van glasvezel in de witte gebieden is mogelijk op basis van een geaccepteerd businessplan en zijn subsidies in de vorm van geldleningen; indien uit het businessplan blijkt dat subsidies in de vorm van geldleningen niet toereikend zijn kan maximaal per aan te sluiten perceel een subsidie verstrekt worden van 500 euro; subsidies zonder geldleningen worden daadwerkelijk alleen beschikbaar gesteld op basis van nacalculatie. Een fasering voor de uitvoering van de aanleg van breedband in de witte gebieden is acceptabel, de nacalculatie vindt dan per fase plaats; de aanvrager neemt per te passeren perceel in de witte gebieden een bedrag van 1000 euro voor eigen rekening, enkel de kosten boven deze 1000 euro zijn subsidiabel; bedragen worden beschikbaar gesteld in de vorm van een subsidie middels een geldlening, de subsidie in de vorm van een geldlening bedraagt maximaal 1500 euro per actieve verbinding; om voor subsidie in aanmerking te komen moet er sprake zijn van minimaal 2000 huispercelen in het buitengebied waarvan 60 % daadwerkelijk moet worden aangesloten. Voor bedrijventerreinen moet sprake zijn van minimaal 20 bedrijvenpercelen waarvan minimaal 20 % daadwerkelijk moet zijn aangesloten. De aansluitingen moet liggen in een wit gebied;
Statenvoorstel nr.
Zwolle, Provinciale Staten voornoemd, voorzitter, griffier,
Statenvoorstel nr.
