Aanbieding programmarekening 2009

Aanbieding programmarekening 2009 Geachte leden van de raad, De jaarrekening over het jaar, voorafgaand aan een verkiezingsjaar, is altijd een vreemd document. Een nieuwe raadsperiode is al begonnen als de verantwoording over het laatste jaar van de vorige raadsperiode ter vaststelling wordt voorgelegd. Er wordt teruggeblikt op de resultaten van de afgelopen periode, terwijl de nieuwe gemeenteraad zich aan het focussen is op de speerpunten voor de komende periode. Laten we de jaarstukken 2009 dan maar vooral plaatsen in het perspectief van bekijken wat er al gerealiseerd is, wat nog doorloopt naar de toekomst en waar de accenten moeten worden verlegd. Laten we deze jaarstukken vooral gebruiken om de balans op te maken over de afgelopen periode en van hieruit de blik richting toekomst aan te scherpen. De jaarrekening 2009 sluit met een nadelig resultaat van € 162.000. Een resultaat, dat al geruime tijd voorzien werd. Reeds in de 2e BURAP 2009 (oktober 2009) voorspelden wij een tekort van deze orde van grootte. Een tekort wat past in de financieel-economische situatie, waarin we ons momenteel bevinden. De afgelopen 2 à 3 jaar zijn de gevolgen van de crisis goed merkbaar geweest. Het ergste moet echter nog komen. Het Rijk staat voor forse bezuinigingen. Gemeenten zullen dat gaan merken, met name via het gemeentefonds. Vanaf 2012 zijn substantiële financiële ombuigingen nodig om de gemeentelijke huishoudboekje in evenwicht te houden. Het afgelopen jaar stond echter niet alleen in het teken van de economische recessie. Op lokaal niveau hebben we gelukkig toch het een en ander weten te bereiken. Zonder volledig te willen zijn blikken we terug op een aantal ontwikkelingen in het afgelopen jaar. Naast de economische crisis wordt vooral ook veel gepraat en gefilosofeerd over de krimpende omvang van de bevolking en de steeds verdergaande vergrijzing. Toch wist onze gemeente het afgelopen jaar een lichte stijging van het aantal inwoners te boeken, waarmee een jarenlange trend van dalende cijfers werd doorbroken. Steeds meer zijn we ons gaan afvragen of het scenario, dat ons ten aanzien de bevolkingsdaling wordt geschetst, wel zo rampzalig zal zijn. In ieder geval zien we ook kansen om iets te kunnen doen aan het teruglopende aantal inwoners. De ontwikkelingen bij de RWTH Campus geven ons hoop. Het afgelopen jaar zijn de plannen daaromtrent steeds duidelijker geworden. Dit voorjaar verwachten we het startsein voor de realisatie van de plannen. Wij moeten ervoor zorgen dat wij een goed euregionaal netwerk opbouwen om onze kansen op dit gebied volop te kunnen benutten. Onze kansen zijn gebaat bij het verbeteren van de aantrekkelijkheid van onze woon- en leefomgeving. Dit heeft vele diverse facetten. Onder andere ook wat het volgen van onderwijs betreft. In 2009 is onderzoek verricht naar de aantrekkelijkheid van onze onderwijsvoorzieningen voor kinderen van Duitstalige inwoners. Hieruit volgt een actieplan. Daarbij doelen wij niet alleen op het aantrekken van nieuwe inwoners, maar ook op het in stand kunnen houden van een aantal, voor de leefbaarheid van onze kernen, wezenlijke voorzieningen, waaronder de basisscholen. Het aantal leerlingen in Lemiers is bijvoorbeeld de laatste 4 jaar bijna gehalveerd. Aantrekkelijkheid, die het afgelopen jaar ook de volle aandacht heeft gekregen vanuit cultureel oogpunt. Met succes zijn inspanningen geleverd om een substantiële Rijksbijdrage te krijgen in de restauratie van het orgel in de voormalige Lutherse Kerk. De kernen Vijlen en Lemiers zijn het afgelopen jaar voorzien van een tweetal prachtige kunstwerken. Ook de bouwsector ging het afgelopen jaar gebukt onder de economische crisis. Projectontwikkelaars stonden niet te trappelen om voortgang te maken met investeringen en diverse aannemers waren genoodzaakt om hun bedrijven te sluiten vanwege faillissementen. De voortgang van ons stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark heeft hier duidelijk onder geleden. In 2009 zijn inmiddels wel de commerciële ruimtes, de parkeergarage en het woon-zorgcomplex opgeleverd. De reacties van inwoners en bewoners zijn uitermate positief. Vaals heeft daarmee een nieuwe impuls gekregen waar het gaat om leefbaarheid en economische aantrekkingskracht. Toch ligt er een belangrijke opgave (en ook risico) om dit project de komende tijd verder vlot te trekken. Ondanks de recessie zijn ook andere projecten, die lange tijd als een soort doorn in het oog hebben stilgelegen, weer van de grond gekomen. Zo zijn er diverse sponsoren gevonden die het mogelijk maken om de historische Volmolen bij Holset weer in goede staat te herstellen. Ook aan de lijdensweg van het monumentale Verveshuis lijkt een einde te komen. In 2009 zijn nieuwe bouwplannen ontvangen, die op een akkoord van gemeente en omwonenden konden rekenen. Begin 2009 is de rotonde op de rijksweg bij Mamelis gerealiseerd en daaraan gekoppeld ook de reconstructie van de Mamelisserweg, die met een fraai fietspad behoorlijk aan veiligheid heeft gewonnen. Een dossier wat ons bestuurlijk nog steeds niet loslaat is de reconstructie van de Maastrichterlaan. De Provincie heeft voor een belangrijk deel de wensen van het gemeentebestuur van Vaals in de plannen opgenomen. Onder afweging van de combinatie met de renovatie van het rioolstelsel zal duidelijkheid nodig zijn over een gezamenlijke uitvoering van gemeente en Provincie. Op toeristisch-economisch gebied heeft Vaals zich het afgelopen jaar op de internationale kaart proberen te zetten door het mede-faciliteren van een tweetal grootschalige evenementen zoals het concert van Guido's Orchestra en de aankomst van een etappe van Olympia's Tour. Het kooptoerisme, met name uit Duitsland, blijft groeien. Sinds 2007 is zelfs sprake van een verdubbeling van de uitgaven van Duitse consumenten in deze regio. Vakantiepark Landal is Pagina 1 van 146

gestart met de uitbreiding van het binnenzwembad, gecombineerd met een buitenbad, ligweide en vakantiebungalows. Vanuit de nota Economische Structuur is in 2009 het jongeren-werkgelegenheidsproject Vaals Werkt opgepakt in samenwerking met de Stichting Fraiche. Maar er zijn ook minder positieve ontwikkelingen. De economische crisis jaagt de uitvoeringskosten van de regionale Sociale Dienst Pentasz fors omhoog, hetgeen een forse invloed heeft op de gemeentelijke begroting. In 2010 zal een heroverweging omtrent het beleid en de werkwijze van Pentasz plaatsvinden. Onze gemeente scoorde uitermate goed in een tweetal Provinciale onderzoeken. Het Financieel Verdiepingsonderzoek constateerde dat de financiële positie en vooral ook de financiële functie van Vaals prima op orde was, zelfs nummer 1 van de hele provincie. De Bestuurskrachtmonitor constateerde dat Vaals de beste Heuvelland-gemeente is. Zowel op strategisch, tactisch als ook operationeel vlak heeft Vaals de zaken goed op orde. Enige minpunt betrof de intergemeentelijke samenwerking, waarop de hele regio een onvoldoende scoorde. In dit verband heeft de gemeenteraad in 2009 een definitief besluit tot vergaande samenwerking met de gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul genomen. Vergaande samenwerking, maar wel met behoud van autonomie, om als gemeente dicht bij de burgers te blijven en voldoende invoelingsvermogen aan het daglicht te kunnen leggen voor de lokale behoeften. Ook in andere audits kwam Vaals goed naar voren. De GBA-audit werd met succes doorlopen en de externe accountant constateerde bij de controle van deze jaarrekening en de onderliggende stukken geen fouten en heeft derhalve een goedkeurende verklaring afgegeven omtrent de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarstukken. Ondanks het financieel tekort dus al met al toch een goed jaar voor onze gemeente, met duidelijke stappen in de goede richting. Er ligt voldoende basis, maar ook nog voldoende uitdaging, om de verantwoordelijkheid voor de toekomst van onze samenleving mede te kunnen dragen en invullen. Wij zien die toekomstige uitdagingen in ieder geval met vertrouwen tegemoet. Wij vertrouwen op een constructieve behandeling van de jaarstukken in de gemeenteraad.

Het college van burgemeester en wethouders.

Pagina 2 van 146

Deel 1.

JAARVERSLAG 2009

Pagina 3 van 146

Pagina 4 van 146

Deel 1.

PROGRAMMAREKENING

2009

JAARVERSLAG 2009

De indeling van dit eerste deel is als volgt: 1. Strategie en bestuur 2. Prioriteiten 2009 3. Financiële positie.

Pagina 5 van 146

Pagina 6 van 146

PROGRAMMAREKENING

Strategie en bestuur

2009 JAARVERSLAG

1.1.

Strategische visie

Het beleid voor de langere termijn is op 13 oktober 2008 vastgelegd in de nieuwe strategische visie “Geef vorm aan Vaals”. Deze strategische visie geldt als absoluut kader voor het beleid van de komende 10-15 jaar, met als tijdshorizon het jaar 2020. De visie moet antwoord geven op de vraag wat we over een bepaalde tijd zouden willen zijn en willen bereiken. We focussen ons op de lange termijn en zetten ons toekomstig beleid in om richting 2020 onze visie te realiseren. De toekomstvisie hebben we in het onderstaande kader geformuleerd. VISIE: De gemeente Vaals anno 2020 is een aantrekkelijke woon- en leefgemeente, met een internationaal karakter dat met name op Aken georiënteerd is. De inwoners van onze gemeente merken duidelijk de voordelen van het leven in de “Euregio”. De dynamische leefgemeenschap bestaat uit een evenwichtig opgebouwde, zelfredzame en pluriforme bevolking, waarin de onderlinge verbondenheid groot is. De leefbaarheid van de gemeenschap en de aantrekkelijkheid van de woonomgeving wordt aangedreven door een sterke economische motor. Deze motor draait op de samenhang en kwaliteit van het unieke Drielandenpunt, het hoogwaardig buitengebied met aantrekkelijke kleine kernen en de monumentale historische kern met een attractief winkelcentrum. De toekomstvisie van Vaals is gericht op het waarborgen van de kwaliteit van de leefbaarheid van onze samenleving. Het streven is de gemeenschapszin te behouden. Wij zullen streven naar het versterken van de sociale cohesie. Daarbij hebben we een samenleving voor ogen, waarin zowel de zelfredzaamheid als ook de onderlinge samenhang groot is. We kiezen hierbij bewust voor een gedifferentieerde aanpak van de kernen Vaals, Vijlen en Lemiers, gezien de grote verschillen tussen deze drie kernen. Geredeneerd vanuit de voor Vaals kenmerkende geaccepteerde verscheidenheid is de samenleving gebaat bij een evenwichtige en multiculturele samenstelling. Dat betekent dat wij ons gaan inspannen voor het behouden en het aantrekken van jongeren en jonge gezinnen. Hiertoe is een goed vestigingsklimaat nodig alsmede het behoud en deels uitbouwen van het goede voorzieningenniveau. Wij moeten gebruik maken van de centrale ligging in de Euregio alsmede de ontwikkelingen die in de regio Aken (RWTH) als ook Avantis plaatsvinden. Dat betekent onder andere zorgen voor goede meertalige onderwijsvoorzieningen, het afstemmen van voorzieningen en vereenvoudigen van allerlei procedures voor “nieuwvestiggers” en een betere integratie van onze nieuwe inwoners middels gerichte meertalige informatie. Er liggen kansen om een betere positionering van onze inwoners op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen. Een aantrekkelijke woonomgeving kan ons streven naar het behouden en aantrekken van inwoners, en dus een goede leefbaarheid in de wijken, voor een belangrijk deel ondersteunen. Het is van belang de balans in het woningaanbod te herstellen en de woonomgeving op te waarderen. Daarbij staan kwaliteit en duurzaamheid voorop. In onze stadse kern kunnen de historische omgeving en een attractief winkel- en verblijfscentrum een belangrijke kwaliteitsimpuls bieden. In het buitengebied dienen we vooral in te zetten op natuur- en landschapsherstel. De kwaliteit van de leefbaarheid en woonomgeving is gebaat bij een goed draaiende lokale economie. Onze kracht ligt in de toeristische kwaliteit van onze gemeente. Dankzij de vele bezoekers kunnen we een voorzieningenniveau voor onze inwoners overeind houden, dat anders voor een gemeente van onze omvang waarschijnlijk niet realistisch zou zijn. We zullen moeten investeren in de toeristische sector om de aantrekkelijkheid voor de langere termijn te waarborgen. Het doel daarbij is meer spreiding van bezoekers in de tijd en een hoger toeristisch bestedingenniveau. Verbeteren van de kwaliteit en de onderlinge samenhang is daarbij onze inzet. Vooral de ontwikkeling van het Drielandenpunt en de combinatie middels fysieke verbindingen van dit punt met het buitengebied en de historische kern biedt veel kansen.

Pagina 7 van 146

Opwaardering woonomgeving kernen

AANTREKKELIJK WONEN T O E K O M S T V I S I E

Sterke sociale cohesie

Evenwichtige bevolkingsopbouw

LEEFBAARHEID

Unieke kwaliteit Drielandenpunt

TOERISTISCHE KWALITEIT

1.2.

Sfeervol winkelen verblijfscentrum

Evenwichtig gebruik buitengebied

Positie op de arbeidsmarkt

Euregionale oriëntatie

Drieslag 3lpbuitengebiedhistorich centrum bevolkingsopbouw

Gemeentebestuur

De samenstelling van het hoogste bestuursorgaan, de gemeenteraad, kent de volgende zetelverdeling.

Gemeenteraad Vaals 2006 – 2010

Vrij & Onafhankelijk 2 zetels: mw. Van den Akker mw. Göttgens P.v.d.A. 2 zetels: mw. Verbeek dhr. Verbeek

C.D.A. 5 zetels: dhr. Coenen dhr. Van Vliet mw. Wilms mw. Jaegers dhr. Creusen Groep Claessen – Jolic 1 zetel: mw. Claessen Burgerbelang 2 zetels: dhr. Kleikers dhr. Delnoye Groep Baltus 1 zetel: Dhr. Baltus

Groep Götz 1 zetel: Dhr. Götz V.V.D. 1 zetel: dhr. Kompier Griffier dhr. Ummels

Voorzitter burgemeester van Loo

Drie van de in de gemeenteraad vertegenwoordigde fracties hebben na de verkiezingen een coalitie gevormd, te weten CDA – Burgerbelang – P.v.d.A. Vanuit deze coalitie zijn 3 wethouders (1 per fractie) door de raad benoemd, die samen met de burgemeester het college van burgemeester en wethouders vormen. Binnen dit college is de volgende portefeuilleverdeling tot stand gekomen. In 2009 is wethouder Sterck (Burgerbelang) teruggetreden en opgevolgd door wethouder vd Meij (CDA).

Pagina 8 van 146

College van burgemeester en wethouders 2006-2010 Burgemeester dhr. van Loo

Wethouder dhr. Jaegers

Wethouder dhr. v.d. Meij

Wethouder dhr. Lux

Voorzitter

CDA

CDA

P.v.d.A.

Bestuur & Dienstverlening

Mens & Voorzieningen

Wonen & Verkeer

Werk & Economie

Algemene gemeentelijke belangen – Algemene coördinatie eenheid van beleid – Algemene kwaliteitszorg – Balie-dienstverlening – Communicatie en voorlichting – Burgerjaarverslag – Bovengemeentelijke samenwerking – Openbare orde en veiligheid – Rampenbestrijding – Brandweer – Sociale en fysieke veiligheid – Algemene juridische zorg – Plaatselijke verordeningen – Handhaving – Bovenregionale economische zaken – Bedrijfsvoering – Personeel en organisatie – Automatisering

Breed Welzijn - Onderwijs en Educatie – Sport – Speelgelegenheden – Volksgezondheid – WMO – Leefbaarheid - Ouderen – Jongeren – Gehandicapten – Wijk- en buurtzaken Maatschappelijk en sociaalcultureel werk – Vrijwilligerswerk – Kunst en cultuur – Vreemdelingenbeleid – Woonwagenzaken – Coördinatie beleidscyclus

Volkshuisvesting – Ruimtelijke Ordening – Leefbaarheid kernen – Plattelandsontwikkeling – Monumentenbeleid – Verkeer en vervoer inclusief CVV – Verkeersveiligheid – Openbare verlichting – Openbare werken – Milieu – Gemeentelijke eigendommen – Begraafplaatsen Watermanagement

Economische Zaken – Toerisme en recreatie – Evenementen – Grensoverschrijdende projecten – Markten en kermissen – Arbeidsmarktbeleid – Sociale zaken – Armoede-/minimabeleid – Financiën en belastingen Accountantscontrole

1.3.

Positie Vaals in de regio

Gemeenten worden de laatste jaren met steeds meer gedecentraliseerde overheidstaken en -verantwoordelijkheden geconfronteerd. Tegelijkertijd worden meer eisen gesteld aan onze dienstverlening en verandert de rol van de gemeente -> meer regie voeren. De colleges van de gemeenten Valkenburg a/d Geul, Gulpen-Wittem en Vaals denken dat er een unieke kans ligt om de kwaliteit van de dienstverlening alsmede de bestuurskracht van de drie gemeenten te verbeteren door de krachten te bundelen. Juist als gemeenten krimpen is de vraag aan de orde of en hoe de specificiteit van zo'n gemeente weer passen kan worden gemaakt bij de heersende ontwikkelingen. Voor de inwoners van onze dorpen is het van essentieel belang dat die identiteit bewaard blijft en vanuit de gemeente ondersteund wordt. Wij zien het als de taak van de gemeentebesturen om aan te voelen wat er in de dorpen leeft en hoe dit in de raden besproken moet worden. Vanwege het behoud van identiteit is het behoud van de bestuurlijke zelfstandigheid derhalve van groot belang. Maar die bestuurlijke zelfstandigheid is op termijn het best gewaarborgd door zoveel mogelijk samen te werken. Ten aanzien van die samenwerking zien wij de volgende uitgangspunten: •opereren op basis van gelijkwaardigheid •inhoud voor de vorm •behalen van een duidelijke meerwaarde •harmoniseren beleid met behoud van ruimte voor de couleur locale •wat centraal kan wordt centraal, wat decentraal moet blijft decentraal Wij zijn er dan ook van overtuigd dat met deze samenwerking via een groeipad een opstelling en inrichting kan ontstaan, die past bij het Zuid-Limburgse Heuvelland in een Belgisch-Duits-Nederlandse context. Niet alleen in Heuvelland-perspectief, maar ook binnen de regio Maastricht-Heuvelland is het thema samenwerking weer zeer actueel. In 2009 hebben de Provincie en de Vereniging Limburgse Gemeenten een Bestuursakkoord gesloten. In dat bestuursakkoord is ook een Zuid-Limburg-Agenda opgenomen. Daarbij wordt Zuid-Limburg beschouwd als bestaande uit een drietal regio's. Zo is er ook de regio Maastricht-Heuvelland, waarin Maastricht de centrumrol vervult. De overige zes Heuvelland-gemeenten, waaronder Vaals, hebben Maastricht in deze positie erkend en zich geconformeerd aan de Zuid-Limburg agenda. Belangrijkste onderdeel van de Zuid-Limburg agenda is het Nationaal Landschap, waarbij de aspecten wonen, werken, infrastructuur, toerisme, recreatie en groen centraal staan. In dit verband is een gezamenlijke integrale visie gewenst op vraagstukken, aanpak, rol, positie en bevoegdheden van de verschillende partners. Strategische thema's moeten naar de schaal van Zuid-Limburg worden getild, waarbij de verbinding met de subregio Heuvelland verankerd is. Zuid-Limburg wordt gezien als het schaalniveau voor strategische samenwerking: de combinatie van steden en het groene Nationaal Landschap levert stedelijke én landelijke topkwaliteit op in een relatief klein gebied midden in de Euregio Maas-Rijn. Deze visie sluit volledig aan bij de strategische heroriëntatie Heuvelland en het concept van de Open Stad Zuid-Limburg, zoals die in domein 1 van de samenwerking 3 gemeenten is opgesteld. Kenmerkend voor deze samenwerking zou moeten zijn dat niet zozeer structuren centraal staan, maar concrete projecten, te financieren vanuit een centraal regiofonds, dat middels cofinanciering tussen Provincie Limburg en gemeenten tot stand komt.

Pagina 9 van 146

Met het oog op de verwachte algemene bevolkingskrimp en de veranderende samenstelling van de lokale bevolking, wil onze gemeente werken aan het behoud van de kwaliteit van de samenleving. De gemeente ziet mogelijkheden om voor een deel tegen de stroom in te gaan, door een kwaliteitsimpuls te geven aan het lokale woningaanbod middels realisatie van het Centrumplan. De ideeën van dit plan zijn voor een belangrijk gebaseerd op de uitbreidingsplannen van de RWTH in Aken. Gezien het tekort aan passend woningaanbod in de regio Aken zijn er kansen om mensen naar Vaals te halen. Gelet op de groeiende werkgelegenheid in de regio Aken zijn er kansen om mensen naar die arbeidsmarkt te geleiden. Gezien de druk die er (ook in financiële zin) steeds meer komt te liggen op allerlei lokale voorzieningen, zal het besef moeten groeien dat er een veelheid aan voorzieningen in de dichte nabijheid (over de grenzen) te vinden is. Kortom: er zijn kansen, maar er is een adequate en gestructureerde aanpak nodig om een euregionaal netwerk op te bouwen en optimaal van de internationale kansen gebruik te kunnen maken. Een ander belangrijk aspect dat momenteel reeds speelt en de komende jaren alleen nog maar zal toenemen is de problematiek van de grensarbeiders. Gezien de mobiliteit, de technologische ontwikkelingen, de groei van de zogenaamde kennis-economie, de te verwachte tekorten op de arbeidsmarkt en dergelijke zal arbeidsmigratie (het over de landsgrenzen heen verhuizen vanwege werkgelegenheid) steeds meer gaan toenemen. Mensen die werken in een bepaald land en wonen in een ander land ervaren echter in de dagelijkse praktijk veel problemen (barrières) vanwege de verschillen in de nationale wetgevingen. Het komt de kwaliteit van ons vestigingsklimaat ten goede indien hiervoor gestructureerd aan concrete oplossingen gewerkt kan worden. Dit is per definitie een thema waarbij op regionaal niveau de krachten moeten worden gebundeld. Voor Vaals zal daarbij niet alleen de regio MaastrichtHeuvelland van belang zijn, maar ook Parkstad en de Städte-region Aachen. Deze laatste twee regio's hebben onlangs een principe-besluit genomen tot het oprichten van een zogenaamde EGTS (Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking). Een dergelijke EGTS geeft de basis voor het oplossen van allerlei wetstechnische belemmeringen, die een concrete en vergaande internationale samenwerking soms in de weg staan. In dit verband wordt Vaals gezien als een belangrijke speler in dat euregionale netwerk. Niet voor niets heeft de Ober-Bürgemeister van Aken inmiddels herhaaldelijk benadrukt dat ook Vaals in deze EGTS moet worden betrokken.

1.4.

Bestuurskrachtmeting

In de afgelopen jaren zijn alle Limburgse gemeenten onderzocht op hun bestuurskracht, de gemeente Vaals in 2009. De resultaten van dit onderzoek komen tot uitdrukking in het zogenaamde bestuurskrachtprofiel. De conclusies uit dit onderzoek voor Vaals zijn positief . Zowel op strategisch, tactisch alsook operationeel vlak heeft Vaals de zaken goed op orde. Enige minpunt betrof de intergemeentelijke samenwerking, waarop de hele Heuvellandregio een onvoldoende scoorde. De score van Vaals t.o.v. het vorige onderzoek in 2002 is aanzienlijk verbeterd. Gezien het gegeven, dat de visitatiecommissie de meetlat deze keer hoger heeft gelegd dan bij de vorige bestuurskrachtmeting in 2002, uitermate positief. Verder is Vaals met zijn score ook met afstand de beste gemeente in het Heuvelland. Zeker een compliment waard! De gemeente Vaals is blij met de conclusies verwoord in het bestuurskrachtprofiel. Vaals beschikt over een duidelijke, volledig doorvertaalde strategische visie inclusief uitvoeringsplan. In deze visie houdt Vaals rekening met toekomstige ontwikkelingen en speelt hier ook op in, gezien bijvoorbeeld het plan Vaals Krimpproof. Deze visie is ook niet vanachter de schrijftafel gemaakt, maar is samen met het maatschappelijk middenveld, inwoners en ondernemers van Vaals opgesteld. Het maatschappelijk middenveld is ook zeer te spreken over hoe ze betrokken is bij de totstandkoming van de strategische visie. Sinds de vorige bestuurskrachtmeting heeft Vaals veel gerealiseerd. De burgers betrekken bij de totstandkoming van beleid en de burgers informeren over beleid en projecten is een vanzelfsprekendheid geworden. Ook bij het bevorderen van de leefbaarheid in de kernen zijn stappen gezet o.a. door het werken met de buurtplatforms. Ook positieve woorden voor het bestuur van de gemeente: College en raad zijn betrokken bij de samenleving en laten duidelijk merken dat de mening van het maatschappelijk middenveld en de inwoners belangrijk is. De visitatiecommissie – de opsteller van het bestuurskrachtprofiel – roemt ook de rol van Vaals als dienstverlener. Vaals beschikt over actuele beleidskaders op het vlak van de WMO, armoedebestrijding e.d. Verder is ook duidelijk integraliteit, samenhang zichtbaar in beleid en uitvoering; steeds met als rode draad het maatschappelijk middenveld en de inwoners betrekken bij het beleid en informeren over de uitvoering. Ook wordt geconstateerd dat het onderhoud van wegen, openbaar groen, gebouwen en riolen goed op orde is; geen sprake van achterstallig onderhoud.

Pagina 10 van 146

PROGRAMMAREKENING

Prioriteiten 2009

2009 JAARVERSLAG

In het vorige deel is reeds aangegeven dat er een lange termijn visie is ontwikkeld, de inmiddels aangepaste strategische visie “Vernieuwend Besturen”. Daarnaast geldt voor de middellange termijn ook het zogenaamde coalitieprogramma, het akkoord dat tussen een aantal politieke partijen na de laatste verkiezingen is bereikt en op grond waarvan het beleid voor de komende termijn gestalte moet gaan krijgen. In dit deel wordt ingegaan op de voortgang van de hoofdpunten van dit coalitieprogramma. In onderstaand overzicht zijn de zogenaamde “bestuurlijke prioriteiten” oranje gearceerd. Coalitieprogramma 2006-2010

Projecten / Activiteiten

Planning 2009

Stand 2009

MENS & VOORZIENINGEN Zorg voor jong en oud: stimuleren van de participatie van met name jongeren en ouderen in de samenleving, met aandacht voor de zorgbehoefte om die participatie te vergemakkelijken In overleg met buurtbewoners samenlevingsplekken maken waar jong en oud zich kunnen ontmoeten

In overleg met buurtbewoners veilige en toegankelijke speelplekken realiseren en onderhouden Wederopbouwen relatie met Spuugh en verder ontwikkelen tot een jongerentrefcentrum / Organiseren van structureel overleg met jongeren

Professionele benadering risicojongeren met breed pakket van maatregelen

Realiseren van twee Realisatie 1e Eind 2009 is in het park ontmoetingsplekken in ontmoetingsplek, parallel Bloemendal de 1e de kern Vaals hieraan planvorming en ontmoetingsplek daarna realisatie 2e (renovatie van het ontmoetingsplek grasveld, aanleg “jeu de boules baan” en plaatsing van gymtoestellen) gerealiseerd. Voor wat betreft de realisatie van de 2e ontmoetingsplek is in overleg met het buurtplatform 'onze wijk' Noord West ervoor gekozen in 2010 een activiteitenplein achter de Brede School te realiseren. Uitvoeren Continuering uitvoering onderhouds-/vervanging onderhouds-/vervangings splan speelterreinen plan speelterreinen Realisatie van een volledig draaiend jongerentrefcentrum

Realisatie Veiligheidshuis

Conform plan in 2009 uitgevoerd.

Proefperiode behelst de Medio 2009 is de jaren 2008 en 2009 met proefperiode van onder andere een Fraiche geëvalueerd => jaarlijkse, gemeentelijke uitkomst evaluatie: bijdrage van € 19.500. proefperiode positief Medio 2009 vindt een verlopen en doorgaan evaluatie plaats. op de ingeslagen weg. Ingaande 2010 ontvangt Fraiche een jaarlijkse, gemeentelijke bijdrage van € 22.000 ter uitvoering van de activiteiten. Continuering participatie in Veiligheidshuis (afspraken vooralsnog voor 3 jaar)

In 2009 is de meerwaarde van het Veiligheidshuis vooral duidelijk geworden bij het JPP (Jeugd Preventie Programma) => de coördinerende rol van het Veiligheidshuis en het zicht op de doelgroep.

Pagina 11 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010 Wegwerken van onderwijsachterstanden

Realiseren Brede School als wijkvoorziening voor onderwijs, cultuur, ontspanning en sociale hulp

Projecten / Activiteiten

Planning 2009

Stand 2009

Opstellen en uitvoeren Educatieve Agenda

Uitvoeren lokale Educatieve Agenda

Vanaf september 2009 is gestart met het opstellen van de LEA voor het schooljaar 2009-2010. Deze is eind 2009 door de gemeente en de schoolbesturen vastgesteld.

Realisatie Brede School kern Vaals en uitbouw / doorontwikkeling naar Centrum voor Jeugd en Gezin

Realisatie Centrum voor Jeugd en Gezin

Ten behoeve van de implementatie van het CJG eind 2010 zijn in 2009 activiteiten zoals de evaluatie van de Brede School en een behoeftenonderzoek onder kinderen, ouders en professionals uitgevoerd.

Ouderen zo lang mogelijk actief in samenleving laten participeren via ontmoetingsprojecten en activiteiten

Vormgeven middels Verdere uitvoering WMO In 2009 zijn diverse WMO en realisatie => uitvoeringsplan gemeentelijke ontmoetingsplekken WMO 2009 gebouwen aangepast / (boodschappendienst, toegankelijker gemaakt. toegankelijk maken Bovendien is in 2009 bushaltes, toegankelijk samen met het maken gebouwen) bewonersplatform Lemiers ingezet op het realiseren van een boodschappendienst.

Actualiseren ouderenbeleid/omzetten in actieplan

Vormgeven middels Verdere uitvoering WMO In 2009 zijn diverse WMO => uitvoeringsplan gemeentelijke WMO 2009 (programma gebouwen aangepast / tegen vereenzaming toegankelijker gemaakt. ouderen, Bovendien is in 2009 boodschappendienst, samen met het toegankelijk maken bewonersplatform bushaltes, toegankelijk Lemiers ingezet op het maken gebouwen) realiseren van een boodschappendienst.

Onderzoeken of vrijkomende schoolgebouwen geschikt zijn voor ouderenactiviteiten

Vormgeven middels accommodatiebeleid

Uitvoeren nota herijking gemeentelijke gebouwen

De nota herijking gemeentelijke gebouwen (onder andere versobering beheer Auw Sjoel) is op 13 juli 2009 door de raad vastgesteld. Het schoolgebouw de Robbedoes is verkocht.

Actualiseren gezondheidsbeleid/omzetten in actieplan

Vormgeven middels lokale nota Volksgezondheid

Continuering uitvoering lokale nota Volksgezondheid

Het jaar 2009 heeft o.a. in het teken gestaan van voorbereidende werkzaamheden t.b.v. het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen.

Voorzieningen voor WVG-geïndiceerden op kwalitatief hoger niveau brengen

Vormgeven middels Verdere uitvoering WMO WMO => uitvoeringsplan WMO 2009

Onder andere opgepakt door de realisatie van de Wozoco Von Clermontpark.

Een (open) stijl van besturen waarin gemeente en inwoners zoveel en zo vroeg mogelijk samen nadenken over mogelijkheden en oplossingen als het gaat om beleid op het vlak van welzijn, zorg en voorzieningen.

Opzetten buurtplatforms en aansluitend opstellen en uitvoeren leefbaarheidsagenda's

Wijkgericht werken In 2009 zijn 5 buurtmiddels buurtplatforms platforms actief (1 in en opstellen en Vijlen, 1 in Lemiers en 3 uitvoeren in Vaals). leefbaarheidsagenda's Leefbaarheidsagenda's zijn opgesteld (o.a. de realisatie van een activiteitenplein). Pagina 12 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010

Projecten / Activiteiten

Planning 2009

Stand 2009

Inzet vrijwilligers: mogelijk maken en ondersteunen van de inzet van vrijwilligers ten behoeve van het bevorderen van de participatie van diverse groepen in de samenleving alsmede ten behoeve van de zorg voor hulpbehoevenden Ontwikkelen van faciliteiten waardoor vrijwilligers hun werk (zorg) beter kunnen leveren, zoveel mogelijk opheffen van barrières vanuit gemeentelijke regelgeving, faciliteren bij bestuursondersteuning en deskundigheidsbevordering, onderzoeken mogelijke inzet van jongeren bij maatschappelijke stages

Vormgeven middels Verdere uitvoering WMO WMO (beleid => uitvoeringsplan t.b.v.vrijwilligers en WMO 2009 (nulmeting mantelzorgers) vrijwilligersondersteuning en afgestemde acties, maatschappelijke stages, vrijwilligersdag)

Opgepakt middels het uitvoeringsplan WMO => organisatie vrijwilligersdag, onderzoek naar vrijwilligers en mantelzorgers en de op basis hiervan opgestelde beleidsnota vrijwilligers.

In subsidiebeleid nadruk leggen op stimuleren activiteiten ten bate van de hele gemeenschap

Vormgeven middels nieuwe Subsidieverordening Welzijn

Nieuwe Subsidieverordening vastgesteld in de raad van 17 december 2007.

Opstellen gemeentelijk cultuurbeleid met prioriteiten, waarbij ondersteuning publieke initiatieven

Vormgeven middels nota Cultuurbeleid

Opgeschort door de raad.

Cultureel verenigingsleven (cultuur en sport): ondersteunen van bestuur en leden van verenigingen

Ontwikkelen stimuleringsprogramma's om doelgroepen kennis te laten maken met cultuur-/sportverenigingen

Financieel ondersteunen grote investeringen verenigingen

Uitvoering BOS-project

Continuering BOSproject (loopt nog door tot en met 2009)

Instellen fonds

In 2009 is v.w.b. het BOS-project gefocust op het continueren van de succesvolle activiteiten en verankeren van deze activiteiten i.sm. de scholen (voorbeelden hiervan zijn de projecten “Gezond in Beweging” en “Sportoriëntatie”). De gemeenteraad heeft op 22 mei 2008 ingestemd met de vorming van een uniformenfonds.

WONEN & VERKEER Volskhuisvesting: aanbod woningen beter afstemmen op de diverse doelgroepen ten einde mensen te binden aan Vaals Realisatie woningbouw Von Clermontpark, EschbergNoord en Brede School (meer levensloopbestendige woningen i.v.m. vergrijzing)

Uitvoering door projecten Von Clermontpark en Eschberg Noord

Onder andere uitvoering De commerciële bouwwerkzaamheden ruimtes met bovencommerciële ruimtes liggende appartementen met bovenliggende en parkeergarage zijn appartementen en de oktober/november 2009 parkeergarage. opgeleverd. Bouwwerkzaamheden Vrijwel alle “vrije “vrije kavelwoningen” kavels” zijn verkocht en “projectwoningen” (bouwwerkzaamheden (Eschberg Noord). ook veelal gestart). Met de bouw van de “projectwoningen” is nog niet gestart (o.a. verkoopdrempel niet gehaald).

Voorrang aan afronden bestemmingsplannen Vijlen en Lemiers

Opstellen bestemmingsplannen Vijlen en Lemiers

Het bestemmingsplan Lemiers is op 3 maart 2008 vastgesteld door de raad; het bestemmingsplan Vijlen op 15 december 2008.

Pagina 13 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010

Projecten / Activiteiten Planvoorbereiding en uitvoering woningbouw Vijlen en Lemiers

Planning 2009 Start bouwwerkzaamheden in Vijlen voorzien voor medio 2009.

Stand 2009 Opstellen plannen (beeldkwaliteitsplan, bestemmingsplan) en uitvoeren civieltechnische onderzoeken heeft meer tijd in beslag genomen dan voorzien => voorziene start bouwwerkzaamheden najaar 2010.

Leefomgeving: verhogen leefbaarheid van de directe woonomgeving en de duurzaamheid van het buitengebied In samenwerking met buurtbewoners groen en openbare ruimte aanleggen en onderhouden

Aanbrengen evenwicht tussen beschermen natuur en landschap enerzijds en gebruik buitengebied door toerisme en recreatie anderzijds

Preventie centraal stellen in milieubeleid/verruiming mogelijkheden milieupark

Uitvoering Groenreconstructies (aan de Noot, Heuvel, park Bloemendal)

Groenreconstructies aan de Noot, Heuvel en park Bloemendal uitgevoerd.

Herinrichting plein Vijlen

Uitvoering werkzaamheden in het najaar van 2008, oplevering in december.

Uitvoering werkzaamheden begin 2009 gestart; medio 2009 opgeleverd.

Opstellen Groenstructuurplan

Bespreking en vaststelling van het Groenstructuurplan door de raad is voorzien voor het voorjaar van 2009. Vervolgens uitwerking in in beheersplannen en ontwikkelingsplannen

Het Groenstructuurplan is in de raadsvergadering van 13 juli vastgesteld door de raad. Projecten volgend uit het plan worden in de periode 2010-2019 uitgevoerd.

Opstellen bestemmingsplan Buitengebied

Na volgen formele Vaststelling van het procedure (terinzagelegbestemmingsplan ging) kan vaststelling Buitengebied is door de raad naar voorzien voor najaar verwachting medio 2009 2010; vertraging plaatsvinden. grotendeels veroorzaakt door de complexe materie samenhangend met een integrale herziening van het bestemmingsplan Buitengebied.

Opstellen en uitvoeren handhavingsprogramma

Uitvoering handhavingsprogramma

Conform programma uitgevoerd.

Opstellen en uitvoeren gemeentelijk monumentenbeleid

Uitvoering monumentenbeleid

Gezien de stroeve voortgang van het proces 'uitvoering monumentenbeleid', de bekoelde verhoudingen tussen gemeente en eigenaren panden is bij de bespreking van de begroting 2010 besloten het budget t.b.v. de uitvoering van het monumentenbeleid te schrappen.

Verbeteren score duurzaamheidsmeter

Uitvoering maatregelen plan van aanpak.

Medio 2009 is de duurzaamheidsmeter ingevuld, met een score van 47 punten ruimschoots boven de in 2007 geformuleerde doelstelling.

Pagina 14 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010

Projecten / Activiteiten Opstellen en uitvoeren nieuwe milieubeleidsvisie

Planning 2009 Uitvoeren nieuwe milieubeleidsvisie (o.a. opstellen klimaatbeleidsplan)

Stand 2009 Uitvoering van de milieubeleidsvisie (op 15 december 2008 vastgesteld door de raad) is in 2009 ter hand genomen, o.a. het onderdeel klimaatbeleidsvisie middels de SLOK-regeling (stimulering lokale klimaatinitiatieven). Helaas was deze subsidiepot uitgeput.

Aanpak verkeersoverlast: aandacht voor bereikbaarheid en verkeersveiligheid Aandacht voor de verkeersveiligheid

Realisatie vrijliggend fietspad Mamelisserweg

Opgeleverd in het voorjaar van 2009.

Epenerbaan inrichten Opstellen en uitvoeren Uitvoeren projecten uit als ETW type 1 => plan Verkeersprioriteiten het plan Verkeerspriori2008-2011 teiten voor het jaar 2009. Planvoorbereiding in het najaar van 2009 afgerond. Aanpakken verkeersproblematiek Maastrichterlaan

Besluitvorming en planvoorbereiding inzake aanleg Randweg Noord

Besluitvorming over de Het opstellen van de plannen “maatregelen plannen (ontwerp e.d.) Maastrichterlaan” is heeft meer tijd in beslag voorzien voor het genomen dan voorzien, voorjaar van 2009 => veelal vanwege aanuitvoering in het jaar vullende onderzoeken 2011 inzake verkeersdoorstroming, situering busstation / bushaltes, rotondes etc. Besluitvorming in de raad heeft derhalve pas in het voorjaar van 2010 plaatsgevonden.

WERK & ECONOMIE Sociale activering minima: bevorderen uitstroom en sociale activering Stille armoede gerichter opsporen en aanpakken, waar nodig hulp organiseren via serviceloket en dienstverlening aan huis

Bijstandsgerechtigden intensief begeleiden richting sociale activering en vrijwilligerswerk, aanpak van misbruik van sociale voorzieningen en ontduiken verplichtingen

Opstellen en uitvoeren armoedebeleid (o.a. middels WMO-loket)

Continuering uitvoering armoedebeleid

Uitvoering van de diverse regelingen (o.a. schoolkostenfonds) van de nota armoedebeleid verloopt moeizaam => het gebruik blijft achter bij de verwachtingen. Eind 2009 is gestart met het opstellen van een plan van aanpak ter voorkoming van de armoedeval => inmiddels gereed.

Opstellen en uitvoeren uitstroombeleid (gerelateerd aan WMO en nota Econ. Structuur)

Uitvoeren nota uitstroombeleid

In 2009 zijn diverse projecten van de nota uitstroombeleid met wisselende resultaten opgepakt, onder andere het 'maatwerktraject' en 'stage- en werkervaringsplekken'.

Pagina 15 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010

Projecten / Activiteiten

Planning 2009

Stand 2009

Toeristisch product: verbeteren en verbreden van het toeristisch product Aandacht voor kwaliteit van verblijfsaccommodaties, waar mogelijk verbreding van het toeristisch product, onderzoek naar mogelijkheden voor een betere wisselwerking tussen bezoek Drielandenpunt en centrum Vaals, bevorderen extensief medegebruik recreatiemogelijkheden in het buitengebied, uitbreiden van de samenwerking met Duitse en Belgische toeristenbureaus, een actieve rol als gangmaker bij het ontwikkelen van toeristische mogelijkheden

Uitvoering Het uitvoeringsprogr. Geheel uitgevoerd, uitvoeringsprogr. T&R T&R 2005-2010 is vrijwel eindevaluatie besproken 2005-2010 geheel uitgevoerd, in de raadscommissie behoudens het project Werk & Economie op “websites kleinschalige 29 juni 2009. verblijfsaccommodaties” Opstellen projectplan Uitvoering deelprojecten. Euregionale Grenzenr. en vervolgens uitvoering

Alle 5 de deelprojecten van het project Euregionale Grenzenr. zijn uitgevoerd.

Economie: verhogen attractiviteit van het winkelgebied en het bedrijventerrein Winkelgebied als kloppend hart van de gemeentelijke economie attractief en toegankelijk maken/houden

Bevorderen vestigingsmogelijkheden kleinere serviceverlenende bedrijven in Vaals-Noord

Stimuleren duidelijke link en relatie tussen evenementen en economische effecten

Opstellen en uitvoeren nota Economische Structuur

Uitvoeren nota Economische Structuur

Onder de paraplu van het project “Vaals werkt” zijn diverse projecten van de nota Economische Structuur in 2009 opgepakt, onder andere elementen van projecten zoals “Hospitality” en “Beroepsvoorlichting” zijn hierbij meegenomen.

Revitaliseringsstudie bedrijventerrein Selzerbeeklaan

De raad heeft in de vergadering van 17 december 2007 besloten de revitaliseringsstudie Selzerbeek te schrappen.

Actualisatie evenementenbeleid

Actualisatie heeft plaatsgevonden (geïntegreerd in de nieuwe Subsidieverordening).

BESTUUR & DIENSTVERLENING Bestuur: bevorderen interactiviteit met burgers en effectieve samenwerking Burgers zo vroeg mogelijk en structureel betrekken bij het beleidsvormingsproces, communicatie vanuit gemeente intensiever en gerichter op burgers

Opstellen plan interactieve beleidsvorming

Inrichten interactieve De vernieuwing van de beleidsvorming via gemeentelijke website internet (website) heeft meer tijd in beslag genomen dan voorzien (nieuwe website is vanaf maart 2010 “live” gegaan). Het aspect 'interactieve beleidsvorming' via de website wordt in 2010 opgepakt.

Adviesraden omvormen tot denktanks en sparringpartners van de gemeente

Vormt onderdeel van evaluatie Subsidiebeleid

E.e.a. is meegenomen bij de nieuwe Subsidieverordening.

Gemeenteraad zal meer naar buiten toe treden

Werkbezoeken / discussiebijeenkomsten

Continuering ingezette pad.

De gemeenteraad is in 2009 veelvuldig naar buiten getreden => buurtplatforms, maatregelen Maastrichterlaan.

Pagina 16 van 146

Coalitieprogramma 2006-2010 Noodzaak tot (eu-)regionale samenwerking, gericht op verbetering van de dienstverlening aan de burgers

Projecten / Activiteiten

Planning 2009

Samenwerking op het vlak van bedrijfsvoering (belastingen, personeelszaken)

Stand 2009 In deze samenwerking met Gulpen-Wittem zijn concrete resultaten bereikt, zoals een gezamenlijke salarisadministratie en aanbesteding van de WOZ-taxaties.

Openbare orde en veiligheid: vergroten van het (subjectief) veiligheidsgevoel binnen de directe woonomgeving Aanpak drugsverkoop vanuit woonhuizen, samen met politie meer aandacht voor geweld in de samenleving, met name huiselijk geweld, via regelmatige schouwen inzicht in aanpak van inbreuken op veiligheidsgevoel

Uitvoeren Veiligheidsplannen (Veiligheidshuis, project BAGC e.d) 2007-2010

Afstemmen positie vrijwillige brandweer en brandweerkazerne op regionale visie/ontwikkelingen

Regionalisering brandweer (1 brandweerkorps in ZuidLimburg)

Continuering uitvoering Veiligheidsplannen

Conform planning uitgevoerd => woonkernschouwen, participatie in het Veiligheidshuis. Regionale brandweer per 1/1/2009 gestart.

Dienstverlening: kwaliteit voor de klant centraal stellen Bereikbaarheid van de gemeente verbeteren, interne stroomlijning van informatie voor burgers, waardoor doorverwijzingen worden voorkomen

Opstellen en uitvoeren dienstverleningsconcept

Continuering uitvoering dienstverleningsconcept (opstellen kwaliteitshandvest => servicenormen, doorontwikkeling WMOloket en dergelijke).

In 2009 onder andere kwaliteitshandvest met servicenormen opgesteld.

Doorontwikkeling website tot een actueel, attractief en toegankelijk informatiepunt, aanbod van gemeentelijke producten via internet

Uitbreiden interactiviteit website (en productaanbod)

Uitvoeren projectplan

De vernieuwing van de gemeentelijke website heeft meer tijd in beslag genomen dan voorzien (nieuwe website is vanaf maart 2010 “live” gegaan). Het productaanbod is in de nieuwe website vanzelfsprekend uitgebreid. Het aspect 'interactieve beleidsvorming' via de website wordt in 2010 opgepakt.

Bij de programmaverantwoording (deel 2) wordt nader op deze prioriteiten ingegaan. Per prioriteit wordt een toelichting gegeven op de in 2009 uitgevoerde activiteiten en de mate waarin de realisatie van de doelstellingen en gewenste effecten heeft plaatsgevonden. Bovendien wordt een toelichting gegeven op de in de begroting 2009 benoemde risico's.

Pagina 17 van 146

Pagina 18 van 146

Jaarrekening

Financiële positie

2009

Onderstaand wordt nader inzicht gegeven in de financiële positie van de gemeente Vaals middels de volgende volgorde:

A.

A)

Rekeningresultaat 2009

B)

Analyse rekeningresultaat 2009: 1.

Bijstellingen 2009:

2.

Mutaties per programma

3.

Realisatie dekkingsplan

4.

Consequenties geraamde “p.m.”-posten

5.

Financiële effecten voor de komende jaren

C)

Rekeningresultaat vòòr en na reserveringen

D)

Reserves en voorzieningen

E)

Investeringsprojecten

F)

Oordeel financiële positie

G)

Besluitvorming jaarrekening Rekeningresultaat 2009

Het meest in het oog springend in een jaarrekening is natuurlijk het resultaat. Wordt het jaar afgesloten met een overschot of hebben we tekort? Het jaar 2009 laat een overschot zien van € 88.000. Het rekeningresultaat is het uiteindelijke verschil tussen baten en lasten. De primitieve begroting 2009 toonde een overschot van € 163.000 (stelpost vrije budgetruimte en stelpost onvoorzien). In de loop van 2009 is dat oorspronkelijke resultaat aan veranderingen onderhevig geweest, zoals weergegeven in de verschillende bestuursrapportage’s. In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling van het rekeningresultaat 2009 dan ook aan de hand van de bestuursrapportages en overige raadsbesluiten gevolgd. Rekeningresultaat 2009 Primaire begroting 2009 (november 2008) Raadsbesluiten dec. 2008 t/m april 2009

Mutaties

-61.000

Raadsbesluiten mei t/m sept. 2009

-48.000

2 Burap 2009

-265.000

Raadsbesluiten na 2e Burap 2009 Effecten bij het opmaken van de jaarrekening 2009

+48.000

e

Eindstand

-3.500

1 Burap 2009 e

Tussenstand +163.000

+78.000

98.500

-214.500

88.000

Het saldo van de primaire begroting 2009 bestond uit enerzijds de zogenaamde vrije budgetruimte van € 103.000 en anderzijds de stelpost onvoorzien van € 60.000, zoals opgenomen in de begroting 2009.

Pagina 19 van 146

Het genoemde resultaat is het resultaat voor resultaatbestemming. In paragraaf G wordt nader ingegaan op de resultaatbestemming. Hieruit vloeit naar voren dat nog voor € 250.000 aan reserves wordt toegevoegd, hetgeen overeenkomstige (toekomstige) lasten met zich mee brengt. De jaarrekening 2009 sluit dan uiteindelijk met een nadelig resultaat van € 162.000. In de analyse in de volgende paragrafen wordt uitgegaan van het resultaat voor resultaatbestemming van € 88.000, aangezien de resultaatbestemming een bevoegdheid van de raad is.

Rekeningresultaten 2002 - 2009

600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

rekeningresultaten

0 -100.000 -200.000 -300.000 -400.000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

In de volgende onderdelen volgt een verdere analyse van het rekeningresultaat 2009. B.

Analyse rekeningresultaat 2009

De totstandkoming van het uiteindelijke rekeningresultaat kan vanuit twee invalshoeken nader worden geanalyseerd. Bepalend daarbij is het onderscheid of de noodzakelijke bijstellingen reeds aan de raad ter autorisatie zijn voorgelegd of niet. De raad heeft ten behoeve van begrotingsjaar 2009 alle wijzigingen tot en met de decembervergadering geaccordeerd. Enerzijds zal dan ook de totstandkoming van het verschil tussen het positief saldo van € 163.000 bij de primaire begroting 2009 en het voorlopige negatieve saldo van € 166.000 bij de decembervergadering 2009 worden geanalyseerd (onderdeel A in de tabel in paragraaf B.1). Anderzijds zullen ook de verschillen bij het opmaken van de jaarrekening 2009 geanalyseerd worden (onderdeel B in de tabel in paragraaf B.1). In deze paragraaf wordt verder nog ingegaan op de afwijkingen per programma, de mate van realisatie van het dekkingsplan 2009 en de effecten van de oorspronkelijk in de begroting 2009 opgenomen p.m.-posten. Deze uitgebreide analyse heeft tot doel inzicht te krijgen in de redenen van aanpassing van de begroting 2009 maar vooral ook de leereffecten (in financieel opzicht) voor de volgende jaren. Daarom zal deze paragraaf worden afgesloten met het aangeven van de eventuele financiële effecten van deze jaarrekening voor het huidige begrotingsjaar en de komende begrotingsjaren. B.1. Bijstellingen 2009 In onderstaande tabel wordt een inzicht gegeven in de wijzigingen ten opzichte van de oorspronkelijke begroting 2009, die hebben geleid tot het uiteindelijke rekeningresultaat 2009. Deze bijstellingen zijn voor een groot deel reeds door de raad geautoriseerd (deel A) en voor een bepaald deel gebleken bij het opmaken van de jaarrekening (deel B).

Pagina 20 van 146

Analyse rekeningresultaat 2009

Effecten 2009 Lasten

Primaire begroting 2009 A. Geautoriseerde bijstellingen (t/m raadsvergadering 2009) Uitvoeringsnota projecten arbeidsmarktbeleid Kapitaallasten krediet t.b.v. Lichtmasten Rood Groen LVC '01 Leerlingenvervoer (1e Burap 2009) Exploitatiebijdrage Heton Sport – nutskosten (1e Burap 2009) Accommodaties (VVV-gebouw, De Kleine Wereld) (1e Burap 2009) Grensovergang Vaals – Plombières (Cottesservoetpad) (1e Burap 2009) Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds (1e Burap 2009) Nutskosten gemeentehuis (1e Burap 2009) Begroting 2009 / 2010 Pentasz Planschadevergoeding Krings Verschuiving realisatie ontmoetingsplek naar 2009 (kadernota 2010) Verschuiving realisatie ontmoetingsplek naar 2010 (kadernota 2010) Verschuiving kwaliteitsverbetering park Bloemendal (kadernota 2010) Aframing krediet Wolfskuilenweg (€ 100.000) (kadernota 2010) Aframing krediet Mamelisserweg (€ 200.000) (kadenota 2010) Parkeerbaten (vergoeding CJIB) (kadernota 2010) Essent rente-opbrengsten (kadernota 2010) Vrijwilligerswerk – compensatie kosten verzekeringen (2e Burap 2009) WMO – compensatie meerkosten woningaanpassingen (2e Burap 2009) WMO – aanpassen stelpost prijsontwikkeling (2e Burap 2009) Decentralisatie uitvoering inburgering (2e Burap 2009) Activiteitensubsidie leefbaarheid (2e Burap 2009) Openbaar groen – algemeen onderhoud (2e Burap 2009) Waterschapslasten (2e Burap 2009) Monumentenbeleid (2e Burap 2009) Afvalstoffenheffing (2e Burap 2009) Groot onderhoud / kwalitatief onderhoud wegen (2e Burap 2009) Openbare verlichting (2e Burap 2009) Toeristenbelasting (huisjes Landal nog niet gerealiseerd) (2e Burap 2009) Essent rente-opbrengsten (2e Burap 2009) Schrappen stelpost taakstelling Pentasz (2e Burap 2009) Rekenkamerfunctie (2e Burap 2009) Verkiezingen (2e Burap 2009) Brandweer (2e Burap 2009) GBA (2e Burap 2009) Dividend BNG (2e Burap 2009) Aframing stelpost prijsstijgingen (2e Burap 2009) Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds (2e Burap 2009) Werving- en selectie (2e Burap 2009) Automatisering (2e Burap 2009) Kantoormeubilair (2e Burap 2009) Verhuur dislocatie Beemderlaan (2e Burap 2009) Kopieerapparatuur (2e Burap 2009) Rente kortlopende leningen (rc-krediet) (2e Burap 2009) Salarissen (2e Burap 2009) Extra rente-opbrengsten Essent-gelden (decembervergadering)

Baten 163.000

+ 2.000 + 1.000 +36.000 +6.000 +20.000 +7.000 +41.000 +33.000 +146.000 +3.000 -9.000 -2.000 -7.000 -2.000 -19.000 +30.000 +32.000 +3.000 +8.000 +18.000 -13.000 -3.000 +7.000 -8.000 -50.000 +50.000 +75.000 +6.000 -30.000 +80.000 +100.000 -5.000 +8.000 +30.000 +5.000 -6.000 -48.000 +14.000 +10.000 +10.000 +15.000 +15.000 +10.000 -40.000 +150.000 +553.000

B. Nog niet geautoriseerde bijstellingen (i.v.m. opmaken jaarrekening 2009): Afwikkeling Spuugh (reserve overloop) Minderlasten Centrum voor Jeugd en Gezin (reserve overloop) Regionale subsidie vrijwilligersondersteuning (reserve overloop) Minderlasten vrijwilligerswerk → maats. stages (reserve overloop) Minderlasten woonwagenwerk (reserve overloop) Minderlasten vergunningverlening/handhaving (reserve overloop) Minderlasten inventarisatie gemeentelijke gronden (reserve overloop) Minderlasten uitvoering wet WOZ (reserve overloop) Minderlasten onderhoud openbaar groen speelterreinen

Saldo 2009

+48.000 +224.000

-166.000

-11.000 -20.000 -20.000 -5.000 -7.000 -22.000 -8.000 -28.000 -10.000 Pagina 21 van 146

Minderlasten centrale kinderdagopvang Meerlasten leerlingenvervoer Minderlasten WMO Minderlasten uitvoering inburgering Meerlasten maatschappelijk werk (Traject) Minderlasten subsidies cultuur, met name fonds welzijn Minderlasten muziekschool Kumulus Meerlasten nutkosten sporthal Afboeking dwangsom en afrekening welstand bouw- en woningtoezicht Meerlasten bestemmingsplannen Minderlasten afvalverwijdering Meerbaten afvalstoffenheffing Minderlasten bevordering verkeersveiligheid Meerlasten openbare verlichting Minderlasten parkeervoorzieningen (vnl. parkeergarage) Minderbaten parkeeropbrengsten Minderlasten WSW (vnl. afrekening 2008) Minderlasten bedrijfsvoering Pentasz Minderlasten inkomensdeel WWB Minderlasten gemeentelijk minimabeleid Specifieke uitkering schuldhulpverlening Meerlasten nuts- en onderhoudslasten markten Meerlasten evenementen (m.n. Guido's Orchestra) Onderzoekskosten BING Minderlasten veiligheidsplan (Keurmerk Veilig Wonen) Meerlasten brandweer Minderlasten communicatie & voorlichting Minderlasten modernisering GBA Minderlasten vastgoedbeheer Minderbaten algemene uitkering Vervallen bijdrage Rijk uitvoering Wet Onroerende Zaken Meerbaten IZA-liquidatie uitkering Extra opleidingskosten personeel Minderlasten nutskosten gemeentehuis Meerlasten automatisering Niet gerealiseerde besparing i.v.m. niet verkopen De Kleine Wereld Deels niet gerealiseerde besparing herijking gemeentelijke gebouwen Meerlasten salarissen ambtelijke organisatie Minderlasten kapitaallasten / rente / reserves Overige bijstellingen per saldo Totaal bijstellingen begrotingsjaar 2009

-27.000 +10.000 -27.000 -20.000 +25.000 -12.000 -12.000 +11.000 +24.000 +21.000 -47.000 +7.000 -10.000 +27.000 -39.000 -125.000 -64.000 -84.000 -18.000 -74.000 +26.000 +17.000 +33.000 +22.000 -10.000 +27.000 -13.000 -8.000 -8.000 -19.000 -62.000 +100.000 +25.000 -23.000 +11.000 +44.000 +27.000 +33.000 -93.000 +36.000 -327.000 226.000

-73.000 151.000

88.000

Hier blijkt dus gedetailleerd hoe het verschil is ontstaan tussen het geraamde overschot in de begroting en het uiteindelijke rekeningresultaat. Onderstaand worden de voornaamste afwijkingen (positief en negatief) toegelicht: •

€ 20.000 minderlasten Centrum voor Jeugd en Gezin Vaals heeft in 2009 ongeveer € 40.000 ontvangen voor de voorbereidingen van de realisatie van een Centrum voor Jeugd en Gezin. Tevens was nog € 45.000 beschikbaar uit de reserve overloop 2008. In 2009 zijn maar € 65.000 van deze middelen ingezet voor het CJG; het restant zal worden besteed in 2010. Middels de vorming van een reserve overloop worden deze kosten in 2010 ondervangen.

•

€ 22.000 minderlasten vergunningverlening / handhaving Over de jaren 2006 en 2007 was € 80.000 voorzien voor bouwhandhaving en toezicht bij de projecten Von Clermontpark en Eschberg Noord. Als gevolg van vertraging bij deze projecten zijn deze middelen nog niet geheel uitgegeven. Middels de vorming van een reserve overloop worden deze nog te maken kosten ondervangen.

•

€ 28.000 minderlasten uitvoering Wet WOZ Deze lagere lasten worden veroorzaakt doordat vanaf 2009 in zee is gegaan met een nieuw taxatiebureau. Hierdoor is in 2009 minder tijd geweest voor de ontwikkeling van de nieuwe taxatiemodellen. Dit staat wel op de planning voor 2010, vandaar dat wordt voorgesteld om € 20.000 over te hevelen naar de reserve overloop. Pagina 22 van 146

•

€ 27.000 minderlasten centrale kinderdagopvang In 2009 hebben geen uitgaven voor centrale kinderdagopvang plaatsgevonden. De werkelijke kosten ad € 14.000 zijn voor rekening van Pentasz gekomen (W-deel). Vanaf 2010 zullen de kosten van kinderdagopvang wel door Pentasz aan de gemeenten in rekening worden gebracht.

•

€ 27.000 minderlasten WMO Op de uitvoering van de WMO is per saldo een voordeel behaald van € 27.000 in 2009, grotendeels als gevolg van hogere eigen bijdragen van WMO-cliënten.

•

€ 25.000 meerlasten maatschappelijk werk (Traject) Vaals neemt van Traject diensten af op het terrein van maatschappelijk werk, jeugd- en jongerenwerk e.d. Ten opzichte van het productplan 2009 heeft Traject op de onderdelen maatschappelijk werk en schoolmaatschappelijk werk voor € 25.000 meer 'productie' geleverd. Dit laatste is o.a. het gevolg van wegwerken wachtlijsten maatschappelijk werk.

•

€ 24.000 afboeking dwangsom en afrekening welstand bouw- en woningtoezicht Per 31 december 2009 is een voorziening gevormd voor een dwangsom inzake illegale bebouwing ad € 18.000. De verwachting is dat deze dwangsom niet meer geïnd zal kunnen worden.

•

€ 54.000 voordeel op de post afval Op de post afval is per saldo een voordeel ontstaan van € 54.000, met name veroorzaakt door fors lagere lasten van afvalverwijdering en –verwerking (ruim 219 ton minder restafval aangeboden).

•

€ 27.000 meerlasten openbare verlichting Sinds 1/1/2006 voert de gemeente Vaals het openbaar verlichtingsplan 2004-2023 uit. Hiervoor is jaarlijks € 55.000 beschikbaar. De overschrijding is het gevolg van kleine niet geraamde projectmatige werkzaamheden (o.a. vervanging lichtmasten Sneeuwberglaan, Vaalserhaagweg en Bronnenstraat) en daarnaast door kleine aanpassingen in openbare verlichting n.a.v. woonkernschouwen in Vijlen en Cottessen.

•

€ 86.000 nadeel op de post parkeren Op de post parkeren is per saldo een nadeel ontstaan van € 86.000. Dit wordt met name veroorzaakt door: → minder parkeerbaten ad € 50.000 voormalig C1000 parkeerterrein als gevolg van verhuizing C1000 en verbouwing Aldi (ongeveer 3 maanden vrijwel geen opbrengsten); → niet geraamde beheerskosten ad € 20.000 voor de opstartfase van de parkeergarage.

•

€ 64.000 minderlasten WSW Deze minderlasten zijn vrijwel geheel het gevolg van een gunstige afrekening over het jaar 2008 (€ 51.000).

•

€ 84.000 minderlasten bedrijfsvoering Pentasz Deze minderlasten zijn het gevolg van: – > € 40.000 lagere personeelskosten Pentasz. Vaals neemt ongeveer 40% van de personeelskosten van Pentasz voor zijn rekening; de werkelijke uitgaven op de post 'inhuur personeel/knelpunten personeel' (begroot € 550.000) waren € 100.000 lager dan begroot; -- > € 42.000 meer doorgeschoven BTW materiële uitgaven.

•

€ 74.000 minderlasten gemeentelijk minimabeleid De minderlasten bij het gemeentelijk minimabeleid worden veroorzaakt door lagere uitgaven bijzondere bijstand (ongeveer 10% minder aanvragen / toekenningen bijzondere bijstand) o.a. doordat minima zich hebben aangesloten bij een collectieve ziektekostenverzekering IZA Cura die door de gezamenlijke ZuidLimburgse sociale diensten aan minima wordt aangeboden en het afdekken van uitgaven gemeentelijke regelingen via het W-deel.

•

€ 33.000 meerlasten evenementen (m.n Guido's Orchestra) Zoals bekend stond de gemeente Vaals bij het evenement Guido's Orchestra garant voor € 100.000. Op basis van de eindafrekening van het evenement doet de organisator volledig aanspraak op de garantstelling van € 100.000. De gemeente Vaals kan dit echter verminderen met de inkomsten uit sponsoring e.d. (ruim € 60.000); er resteert een tekort van € 33.000. Bovenstaande is eind november 2009 middels een raadsinformatiebrief aan de raad medegedeeld.

•

€ 27.000 meerlasten brandweer De meerlasten op de post brandweer zijn het gevolg van enerzijds de bijgestelde begroting 2009 van de regionale brandweer (stijging van € 19.000 a.g.v. loon- en prijsindexering → besproken in de raad d.d. 23 maart 2009) en anderzijds nagekomen lasten ad € 8.000 inzake vrijwillige brandweer over het jaar 2008.

•

€ 62.000 vervallen bijdrage Rijk uitvoering Wet WOZ Voorheen ontving de gemeente Vaals via de algemene uitkering gemeentefonds een bijdrage van € 62.000 inzake de uitvoering Wet WOZ. Deze bijdrage is ingaande 2009 vervallen.

Pagina 23 van 146

•

€ 100.000 meerbaten IZA-liquidatie-uitkering Als gevolg van de liquidatie van IZA (door fusie van VGZ, TRIAS, IZA en Unive) heeft de gemeente Vaals in 2009 een bedrag ontvangen ad € 100.000.

•

€ 25.000 extra opleidingskosten personeel In Vaals bedraagt het budget voor opleidingen ongeveer € 60.000, zijnde 1,2% van de totale loonsom. Dit terwijl gebruikelijk is om te kunnen beschikken over ca. 2% van de loonsom (dus € 100.000). Het afgelopen jaar is de post opleidingen mede om deze reden overschreden.

•

€ 44.000 niet gerealiseerde besparing i.v.m. niet verkopen De Kleine Wereld In de begroting was inzake de verkoop/vervreemding van het voormalige schoolgebouw De Kleine Wereld een opbrengst ingeboekt van ruim € 40.000, zijnde de kapitaallasten samenhangend met de boekwaarde van het gebouw.

•

€ 27.000 nog niet gerealiseerde besparing herijking gemeentelijke gebouwen In de begroting 2009 was € 40.000 opgenomen, te realiseren middels de nota herijking gemeentelijke gebouwen. De nota herijking gemeentelijke gebouwen is op 13 juli 2009 door de raad vastgesteld. De hierin opgenomen besparingen (versobering beheer Auw Sjoel en verkoop gymzaal Vaals en hierdoor lagere beheerskosten Heton) zijn voor wat betreft de versobering beheer Auw Sjoel voor een bedrag van € 13.000 gerealiseerd.

•

€ 33.000 meerlasten salarissen ambtelijke organisatie In de 2e bestuursrapportage 2009 is de post personeel met € 150.000 bijgesteld, vanwege vervanging langdurig zieken, onder andere op het terrein van milieuhandhaving, juridische advisering, frontoffice WMO enz. De uiteindelijke kosten van vervanging zijn ruim € 30.000 hoger uitgevallen.

•

€ 93.000 minderlasten kapitaallasten / rente reserves & voorzieningen e.d. Onderdelen van deze post komen op tal van plekken in de begroting voor. Denk aan kapitaallasten van investeringen, rente reserves enz. Het voordeel in deze jaarrekening is met name te danken aan een positief renteresultaat op de 'weggezette” Essentgelden.

B.2. Mutaties per programma In dit onderdeel wordt belicht op welke wijze het rekeningresultaat 2009 tot stand is gekomen, bezien vanuit de afwijkingen per programma ten opzichte van de oorspronkelijke begroting 2009. Rekeningresultaat 2009 (bedragen x € 1.000) Programma’s Mens & Voorzieningen Wonen & Verkeer Werk & Economie Bestuur & Dienstverlening Subtotaal programma’s Financiering/Algemene dekkingsmiddelen Totaal begroting-rekening

Begroting 2009

Rekening 2009

Resultaat

Lasten 5.758 7.321 8.841 3.059 24.979

Baten 645 4.319 7.840 176 12.980

Saldo Lasten Baten -5.113 -6.109 967 -3.002 -8.646 3.525 -1.001 -9.753 18.994 -2.883 -3.602 653 -11.999 -28.110 24.139

Afwijking Saldo -5.142 -1% -29 -5.121 -71% -2.119 9.241 1023% 10.242 -2.949 2% -66 -3.971

2.610 27.649

14.772 27.752

12.162 -11.428 15.487 163 -39.538 39.626

4.059 88

-8.043 -15

Bovenstaand zijn de afwijkingen van de werkelijke saldi per programma (baten -/- lasten) afgezet tegen de geraamde saldi. Bij het programma Werk & Economie is sprake van een afwijking van meer dan 1.000 %. De oorzaak hiervan is grotendeels gelegen in de verkoop van de Essent-aandelen (stijging van de baten met meer dan 10 miljoen). Ook het programma Wonen & Verkeer kent een aanzienlijke afwijking: werd in de begroting nog uitgegaan van een negatief saldo van € 3.002.000, in de jaarrekening bedraagt het saldo voor dit programma € 5.121.000 negatief, een afwijking van 71 %. Deze afwijking (€ 2.119.000) wordt vooral veroorzaakt door € 1.326.000 hogere kapitaallasten wegen vanwege de vervroegde afschrijving activa maatschappelijk nut en € 552.000 minderbaten opbrengst woningbouw Vijlen (vertraging in de uitwerking van de plannen). Rechtmatigheid – begrotingscriterium Bovenstaand zijn steeds de verschillen belicht tussen de oorspronkelijke ramingen in de begroting 2009 en de uiteindelijke realisatie in de jaarrekening 2009. Aangegeven is dat het grootste deel van deze wijzigingen reeds door de gemeenteraad bij eerdere raadsbesluiten is geaccordeerd. In de financiële verordening, welke in 2009 is geactualiseerd, ex artikel 212 Gemeentewet zijn bepalingen opgenomen omtrent het al dan niet autoriseren van begrotingsoverschrijdingen. In art. 4 lid 3a is opgenomen dat de raad overschrijdingen, die per programma het totaal van de programmalasten niet met € 15.000 te boven gaan, niet vooraf behoeft te autoriseren. Pagina 24 van 146

De wijzigingen, die bij het opmaken van de jaarrekening naar voren komen, zijn per definitie nog niet door de raad geautoriseerd. Door het vaststellen van de jaarrekening stemt de raad achteraf in met de gehele verantwoording en verleent het college op die manier decharge van het gevoerde bestuur en de financiële verantwoording. De niet eerder geautoriseerde overschrijdingen zijn strikt genomen onrechtmatig. Echter de overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven, betrekt de accountant niet bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende accountantsverklaring kan worden afgegeven. De accountant stelt de bedragen waarvan het college in de jaarrekening heeft aangegeven dat ze nog door de raad geautoriseerd dienen te worden, in het verslag van bevindingen aan de orde. Rekeningresultaat 2009 (bedragen x € 1.000) Programma’s Mens & Voorzieningen Wonen & Verkeer Werk & Economie Bestuur & Dienstverlening SubTotaal programma’s Financiering/Algemene dekkingsmiddelen Totaal begroting-rekening

Begroting 2009 Na wijzigingen Lasten Baten -6.266 886 -7.615 4.361 -10.103 19.069 -3.138 175 -27.122 24.491 -13.356 15.821 -40.478 40.312

Rekening 2009 Saldo -5.380 -3.254 8.966 -2.963 -2.631 2.465 -166

Lasten -6.109 -8.646 -9.753 -3.602 -28.110 -11.428 -39.538

Baten 967 3.525 18.994 653 24.139 15.487 39.626

Saldo -5.142 -5.121 9.241 -2.949 -3.971 4.059 88

Geconstateerd is dat bij twee programma’s de overschrijdingen van de werkelijke totale lasten, afgezet tegen de laatst bijgestelde begroting (2e bestuursrapportage 2009), de vooraf toegestane marge van € 15.000 te boven gaan. Het gaat hier om de programma’s Wonen & Verkeer en Bestuur & Dienstverlening. Bij het programma Wonen & Verkeer betreft het een overschrijding van € 1.031.000. De overschrijding heeft vooral betrekking op € 1.326.000 hogere kapitaallasten wegen inzake vervroegde afschrijving activa maatschappelijk nut (geraamd bij het onderdeel Financiering / Algemene Dekkingsmiddelen). De overschrijding bij het programma Wonen & Verkeer moet gezien worden in 'wisselwerking' met de minderlasten van € 1.928.000 bij het onderdeel Financiering / Algemene Dekkingsmiddelen. Er is dus eigenlijk geen sprake van een overschrijding. Bij het programma Bestuur & Dienstverlening betreft het een overschrijding van € 464.000. De overschrijding is grotendeels te wijten aan: • boekhoudkundige verwerking van de kosten gemoeid met het projectbureau en projecten strategische visie (€ 325.000) => kosten zijn in eerste instantie geboekt in de reguliere exploitatie en vervolgens verantwoord / verdeeld over de diverse projecten (zie de stijging van de baten); • kosten gemoeid met de samenwerking met Gulpen-Wittem en Valkenburg (€ 210.000) => Vaals fungeert als budgethouder voor deze samenwerking; de uitgaven worden in eerste instantie door Vaals betaald en later doorberekend naar Gulpen-Wittem en Valkenburg (zie de stijging van de baten). De overschrijdingen bij het programma Bestuur & Dienstverlening worden dus afgedekt door een stijging van de baten (€ 478.000).

Pagina 25 van 146

B.3. Realisatie dekkingsplan Bij de totstandkoming van de begroting 2009 is een aantal bezuinigingsmaatregelen en ombuigingen voor 2009 genomen, waarbij geen forse belastingverhogingen nodig waren. In deze paragaaf willen we met name stil staan bij de mate waarin de voorgenomen maatregelen ter dekking van de begroting (het dekkingsplan) zijn gerealiseerd. Dekkingsplan

Raming

Realisatie

Toelichting

21.000

21.000

Gerealiseerd

24.000

30.000

Gerealiseerd

Inzet algemene reserve t.b.v. invoering Wabo

70.000

26.000

Uitgaven hebben deels in 2009 plaatsgevonden, restant in 2010.

Inzet reserve milieu t.b.v opstellen klimaatbeleidsplan e.d.

30.000

11.000

Uitgaven hebben deels in 2009 plaatsgevonden, restant in 2010.

Inzet reserve bestemmingsplannen t.b.v. opstellen bestemmingsplannen Von Clermontpark e.d.

50.000

0

Werkzaamheden t.b.v. opstellen bestemmingsplan Von Clermontpark e.d. verschoven naar 2010

Ombuigingen / bezuinigingen bestaand beleid: CVV onderbrengen in WMO Kostendekkend maken tarieven: Leges bouwvergunningen Incidentele inzet gemeentelijke reserves:

Inzet algemene reserve t.b.v. regionale samenwerking

100.000

73.000 Voorbereidende werkzaamheden t.b.v. samenwerking met Gulpen-Wittem en Valkenburg lopen in 2010 e.v.j. door

Inzet reserve strategisch ontwikkelingsfonds t.b.v. ontwikkelen / uitvoeren strategische visie

108.000

23.000

4.000

2.000

407.000

186.000

Betreft uitgaven in het kader van het project Vaals Krimpproof.

Belastingverhogende maatregelen: Parkeervergunningen Dekkingsplan

Pagina 26 van 146

B 4.

Categoriale rekening 2009

Naast een zicht op de lasten en de baten per programma kan de begroting ook weergegeven worden middels een indeling in zogenaamde categorieën. Onderstaand overzicht geeft deze indeling weer. Categoriale rekening 2009

Absoluut (bedragen)

Kostencategoriën

Inkomstencategoriën

Salarissen en sociale lasten

5.210.000 Rijksbijdragen:

Kapitaallasten (rente/afschrijv.)

alg. uitkering gemeentefonds

10.619.000

4.062.000 compensatie bijstandsuitker.

7.353.000

Inkoop goederen: onderhoudskosten

1.102.000

kosten inzake afval en riool

1.165.000

energiekosten

206.000

verzekeringen

79.000

materiaal, werkzaamheden

bijdragen jeugdgezondheidszorg

136.000

overige rijksbijdragen

140.000 18.248.000

Gemeentelijke belastingen:

1.612.000

onroerende zaakbelastingen

1.127.000

afvalstoffenheffing

1.312.000

rioolretributies

1.082.000

4.164.000 toeristenbelasting Subsidies en bijdragen: bijdragen aan instellingen subsidies aan verenigingen e.d.

1.261.000 348.000

684.000

bevolkingsleges

168.000

bouwleges en gebruiksvergun.

113.000

Parkeeropbrengsten

575.000

1.609.000 overige heffingen

67.000

Sociale voorzieningen/zorg:

5.128.000

bijstandsuitkeringen

8.870.000

WMO-voorzieningen

1.366.000

Huren en pachten

342.000

10.236.000 Rente- en dividendopbrengsten Toevoegingen reserves/voorz.

1.267.000

12.065.000 Verkoop aandelen Essent

10.135.000

2.104.000 Onttrekkingen reserves/voorz.

Overige lasten

3.084.000

Overige baten Subtotaal lasten

1.334.000

39.450.000 Subtotaal baten

Rekeningsaldo

39.538.000

88.000

Totale lasten 2009

39.538.000 Totale baten 2009

39.538.000

Relatief gezien hebben deze categorieën vergeleken met de begroting van2009 de volgende impact. Categoriale rekening 2009 Relatief (procenten) Kostencategoriën

Begr. 2009

Realisatie 2009 Inkomstencategoriën

Begr. 2009

Realisatie 2009

Salarissen en sociale lasten

18%

13% Rijksbijdragen

62%

46%

Kapitaallasten (rente/afschrijv.)

10%

10% Gemeentelijke belastingen

20%

13%

Inkoop goederen

18%

10% Huren en pachten

1%

1%

3%

3%

26% Verkoop aandelen

n.v.t.

26%

31% Onttrekkingen reserves/voorz.

10%

8%

Subsidies en bijdragen Sociale voorzieningen/zorg Toevoegingen reserves/voorz. Overige lasten Totale lasten 2009

7% 36% 3% 8% 100%

4% Rente- en dividendopbrengsten

6% Overige baten 100% Totale baten 2009

4%

3%

100%

100%

Pagina 27 van 146

B.5. Consequenties geraamde p.m. -posten Naast bovengenoemd dekkingsplan, is in de begroting tevens gewezen op een groot aantal zogenaamde p.m.-posten. Bij deze posten kon bij het opstellen van de begroting niet concreet worden aangegeven wat de financiële impact ervan zou zijn. Voor deze posten werd derhalve geen bedrag geraamd. Wat dat betreft hielden deze posten derhalve een zodanig risico in, dat bij het oordeel omtrent de financiële positie hiermede rekening moest worden gehouden. In onderstaand overzicht blijkt in welke mate deze posten inmiddels tot financiële consequenties hebben geleid. In de begroting 2009 opgenomen pm-posten Beperkte financiële impact < € 25.000

Realisatie 2009

Toelichting

Nog geen middelen geraamd voor Fraiche (als exploitatiebijdrage) na proefperiode.

De raad heeft op 5 oktober 2009 een besluit genomen inzake verlenging van de exploitatiebijdrage voor de jaren 2010-2012 ad € 24.500 in totaliteit (incl. Activiteitensubsidie).

Onzeker is of regeling inzake inconveniëntentoeslag (Essent) blijft bestaan.

Inconveniëntentoeslag is niet meer opgenomen in begroting 2010. Door verkoop Essent aandelen is deze toeslag niet meer van toepassing. Vanaf 2010 worden dividenden ontvangen van alle nieuw verworven Essent-deelnemingen en rente op de uitgezette gelden bij APG inzake verkoop van de Essent-aandelen.

Matige financiële impact > € 25.000 en < € 50.000 Onzeker is of raming (ingeboekte besparing) herijking gebouwen haalbaar is.

€ 27.000

Van de geplande besparing ad € 40.000 is € 13.000 gerealiseerd door versobering beheer 'Auw Sjoel'. Zie ook analyse B1.

Onzeker is of raming (ingeboekte jaarlijkse opbrengst) vervreemding / verkoop Kleine Wereld haalbaar is.

€ 44.000

Vervreemding Kleine Wereld heeft niet plaatsgevonden, dus besparing is nog niet gerealiseerd.

Onzeker is of de raming t.b.v. uitvoering monumentenbeleid toereikend is.

Gezien de stroeve voortgang van het proces uitvoering monumentenbeleid, de bekoelde verhouding tussen gemeente en eigenaren van panden (geen uitzicht op overeenstemming) is het (bestaande) budget van € 50.000 t.b.v. de uitvoering van monumentenbeleid bij de begroting 2010 geschrapt..

Nog geen middelen geraamd t.b.v. opwaardering openbaar groen (ook gerelateerd aan Groenstructuurplan).

De raad heeft op 13 juli 2009 het groenstructuurplan vastgesteld alsmede een krediet gevoteerd ad € 550.000 voor de uitvoering hiervan de komende 10 jaar.

Nog geen middelen geraamd voor opwaardering woonwagencentrum.

In de begroting 2010 is een bedrag ad € 500.000 opgenomen inzake problematiek woonwagencentrum Vaals.

Onzeker is of raming inzake ingeboekt opbrengst verkoop woningen Brede School 2e fase haalbaar is.

In de kadernota 2010 (vastgesteld door de raad op 22 juni 2009) is opgenomen, dat Vaals de opbrengst ad € 654.000 inzake woningen 2e fase niet zal ontvangen. Dit gezien het gegeven dat deze woningen niet meer gebouwd zullen worden. Dit leidt tot extra kapitaallasten bij het krediet Brede School ad € 45.000 per jaar vanaf 2010.

Redelijke financiële impact > € 50.000 Nog geen middelen geraamd voor de uitwerking / uitvoering actiepunten strategische visie

In de kadernota 2010 is een stelpost ad € 50.000 opgenomen inzake risico-afdekking

Pagina 28 van 146

projecten vanaf begrotingsjaar 2010. Tevens is nog aanvullend € 15.000 opgenomen vanaf 2011 voor diverse projecten zoals Meertalig onderwijs en het Euregioloket. Nog geen middelen geraamd voor aanleg fietspad Randweg / Nieuwe Hertogenweg / Gemmenicherweg Totaal consequenties

In de kadernota 2010 is een krediet ad € 460.000 (jaarlijkse kapitaallast € 43.000 vanaf 2012) opgenomen voor het Fietspad Randweg. € 71.000

In 2009 hebben de p.m.-posten een aanzienlijk financieel effect gehad. B.6. Financiële effecten voor de komende jaren Zoals reeds eerder opgemerkt is de uitgebreide analyse van het rekeningresultaat niet alleen bedoeld om inzicht in de afwijkingen te verschaffen, maar vooral ook lering te trekken t.b.v. de financiële consequenties voor de komende jaren. Voor de komende kadernota 2011, waarbij de kaders worden gesteld voor de begroting 2011, is de volgende recapitulatie van voorgaande sub-paragrafen van belang. B.1.

De wijzigingen 2009, welke reeds door de raad via raadsbesluiten zijn geautoriseerd, zijn middels de bestuursrapportages ook reeds verwerkt in de komende jaren. De wijzigingen 2009, welke pas zijn gebleken bij het opmaken van de jaarrekening 2009, hebben voor het merendeel geen meerjarig effect en leiden dus niet tot aanpassingen in de komende jaren.

B.2.

Idem als B.1.

B.3.

De mate waarin het voorgenomen dekkingsplan 2009 is gerealiseerd geeft het vertrouwen dat de huidige budgetten, die vanuit 2009 ook doorwerken in de komende jaren, reëel zijn en niet achteraf tot noodzakelijke bijstellingen (verhogingen) zullen leiden; wat dat betreft zijn er dus geen effecten voor de kadernota 2011;

B.4.

De in de begroting 2009 opgenomen p.m.-posten laten een overwegend positief beeld zien (meeste p.m.posten zijn nu afgedekt). Ten aanzien van enkele p.m.-posten is nog geen duidelijkheid ontstaan => besparing herijking gemeentelijke gebouwen, verkoop gebouw 'De Kleine Wereld'.

C. Rekeningresultaat vóór en na reserveringen De rekening 2009 sluit met een batig verschil tussen baten en lasten van € 88.000. Toch is dit resultaat niet puur het verschil tussen baten en lasten. Wat hierin meespeelt zijn de onttrekkingen alsmede de toevoegingen aan reserves. Met andere woorden, het resultaat komt mede tot stand door deels de zogenaamde “gemeentelijke spaarpotten” aan te wenden en/of aan te vullen. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten (BBV) dient het totale begrotings- en jaarrekeningresultaat echter zowel inclusief als exclusief de onttrekkingen aan reserves inzichtelijk te worden gemaakt. Uit onderstaand overzicht blijkt dat als wordt afgezien van onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves sprake is van een fors exploitatie-overschot van € 7.928.000. Onderstaand wordt gespecificeerd aangegeven hoe we vanuit dit overschot van € 7.928.000 tot het overschot van € 88.000 zijn gekomen. De onttrekkingen (ten gunste van de programma’s) hebbengedeeltelijk betrekking op financiering van incidentele zaken, zoals de planschadevergoeding, afschrijving activa maatschappelijk nut enz.. De toevoeging (ten gunste van de programma's) hebben gedeeltelijk betrekking op incidentele baten, zoals de ontvangen gelden inzake de verkoop van de Essent-aandelen. Verder gaat het bij de onttrekkingen- en toevoegingen veelal om reeds jaren geleden ingezet beleid, welke structureel in de begroting en rekening zijn opgenomen.

Pagina 29 van 146

Analyse rekeningresultaat vóór en ná reserveringen Programma-resultaten excl. reserveringen Mens & Voorzieningen Wonen & Verkeer Werk & Economie Bestuur & Dienstverlening Totaal programma’s

Lasten -6.109.000 -8.646.000 -9.753.000 -3.602.000 -28.110.000

Baten 967.000 3.525.000 18.994.000 653.000 24.139.000

Saldi

Financiering/Algemene dekkingsmiddelen -503.000 12.402.000 Resultaat vóór reserveringen -28.613.000 36.541.000 7.928.000 Reserveringen per programma Toevoegingen Onttrekkingen Saldo Mens & Voorzieningen Toevoeging rente reserve uniformenfonds 1.000 Onttrekking reserve kunst tbv kunstwerken Vijlen / Lemiers 85.000 Toevoeging rente reserve kunst 2.000 Onttrekking reserve subsidiëring welzijn tbv BOS-project 10.000 Toevoeging restant reserve subsidiëring welzijn aan algemene res. 6.000 Vrijval restant reserve subsidiëring welzijn tbv algemene reserve 6.000 Wonen & Verkeer Onttrekking algemene reserve tbv Wozoco Vijlen / Lemiers 8.000 Onttrekking algemene reserve tbv afschrijving activa maatsch. nut 1.500.000 Toevoeging AR tbv bovenwijkse voorzieningen Eschberg Noord 17.000 Onttrekking algemene reserve tbv planschadevergoeding 123.000 Onttrekking algemene reserve tbv invoering WABO 26.000 Onttrekking reserve bestemmingsplannen tbv reconstr. M'laan 40.000 Onttrekking reserve bestemmingsplannen tbv BP Buitengebied 28.000 Onttr. reserve bestemmingsplannen tbv archeologisch 11.000 beleidskader Toevoeging rente reserve bestemmingsplannen 7.000 Vrijval reserve egalisatie leges bouwvergunningen tbv exploitatie 88.000 Onttrekking reserve inz. kapitaallasten nieuwe gemeentewerf 28.000 Toevoeging rente reserve parkeervoorzieningen 1.000 Onttrekking reserve milieuzorg tbv beleidsvisie externe veiligheid 4.000 Onttrekking reserve milieuzorg tbv bodemsanering 14.000 Onttrekking reserve milieuzorg tbv actualisatie geluidsniveaukaarten 4.000 Onttrekking reserve milieuzorg tbv opstellen klimaatbeleidsplan 4.000 Toevoeging rente reserve milieuzorg 3.000 Onttrekking reserve toerisme & recreatie inzake monumentenlijst 10.000 Werk & Economie Toevoeging algemene reserve tbv terugontvangsten WWB Pentasz 36.000 Onttrekking res. verhaalbare bijstand Pentasz tbv algemene reserve 36.000 Toevoeging algemene reserve tbv winstbestemming Essent-gelden 10.135.000 Onttrekking reserve toerisme & recreatie tbv uitvoeringsplan T&R 13.000 Toevoeging rente reserve toerisme & recreatie 8.000 Bestuur & Dienstverlening Onttrekking algemene reserve inzake inzet rekeningresultaat 2006 131.000 Toevoeging rekeningresultaat 2008 aan algemene reserve 76.000 Onttrekking algemene reserve tbv vorming reserve overloop 2008 218.000 Onttrekking algemene reserve tbv regionale samenwerking 73.000 Onttrekking algemene reserve tbv dienstverleningsconcept 10.000 Toevoeging reserve gemeentefonds tbv effecten algemene uitk. 298.000 Onttrekking reserve gemeentefonds inz. effecten algemene uitk. 120.000 Toevoeging rente reserve gemeentefonds 21.000 Onttr. reserve strategisch ontwikkelingsfonds inz. strategische visie 23.000 Onttrekking reserve communicatie & voorlichting inzake website 12.000 Onttr. res. communicatie & voorl. inzake bijdrage omroep Krijtland 4.000 Toevoeging rente reserve communicatie & voorlichting 3.000 Toevoeging resultaatbestemming 2008 reserve overloop 218.000 Onttrekking reserve overloop tgv exploitatie 2009 218.000 Bedrijfsvoering Onttrekking reserve personeelsbeleid tbv strategisch opl.plan 64.000

Pagina 30 van 146

Onttrekking reserve personeelsbeleid tbv ARBO-aangelegenheden Onttrekking reserve personeelsbeleid tbv advieskosten FUWA Onttr. res. automatisering tbv kapitaallasten automatiseringsinvest. Toevoeging rente res. automatisering Toevoeging rente reserve personeelsbeleid Totaal reserveringen Resultaat ná reserveringen

11.000 17.000 57.000 3.000 1.000 10.836.000 39.449.000

2.996.000 39.537.000

88.000

Het echte (zuivere) rekeningresultaat 2009 is dus € 7.928.000 positief. Dit wordt echter grotendeels veroorzaakt door de verkoop van de Essent-aandelen.

Rekeningresultaten voor reserveringen 2002 - 2009

8.000.000 6.000.000 4.000.000 res. voor reserveringen

2.000.000

excl. verkoop Essent 0 -2.000.000 -4.000.000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

D. Reserves en voorzieningen Voor een juist inzicht in de financiële positie is het van groot belang om de omvang van het eigen vermogen van de gemeente nader te beschouwen. Dit eigen vermogen wordt gevormd door de reserves. We onderscheiden daarbij de algemene reserve, die dienst doet als zogenaamde “buffer” voor toekomstige incidentele tegenvallers, enerzijds en de bestemmingsreserves, gelden die op zij gezet zijn voor specifieke bestemmingen, anderzijds. Verder is het ook van belang om oog te hebben voor de omvang en vooral de toereikendheid van de diverse voorzieningen, waarmee toekomstige risico’s en verplichtingen zoveel mogelijk dienen te worden afgedekt. In onderstaand overzicht wordt de omvang (en het verloop) van de diverse reserves en voorzieningen in 2009 ten opzichte van de begroting 2009 neergezet. Verloop reserves/voorzieningen Begroting 2009 Jaarrekening 2009 Begin Mutaties Eind Begin Mutaties Eind (bedragen x € 1.000) 2009 2009 2009 2009 2009 2009 Algemene reserve

3.633

-1.328

2.305

3.680

8.181

11.861

Bestemmingsreserves

3.034

-336

2.698

3.184

-307

2.877

Totaal reserves

6.667

-1.664

5.003

6.864

7.874

14.738

978

-329

649

917

1.107

2.024

7.645

-1.993

5.652

7.781

8.956

16.762

Totaal voorzieningen Totaal reserves en voorzieningen

Pagina 31 van 146

De afwijking in het beginsaldo wordt veroorzaakt door effecten vanuit besluiten die genomen zijn tussen de besluitvorming van de begroting 2009 en de jaarrekening 2008. Met name de toevoeging aan de bestemmingsreserve nieuwe brandweerpost ad € 70.000 is hier debet aan. Verder de ophefing van de voorziening CAI-gelden waarbij het saldo aan de reserve communicatie en voorlichting is toegevoegd (€ 95.000). De omvang van de algemene reserve ligt op 31 december 2009 met een bedrag van € 11.861.000 ruimschoots boven de norm die we in de nota Reserves en Voorzieningen 2008 hebben gesteld: € 1.250.000 Onderstaande grafiek toont het verloop van de reserves-en-voorzieningen-portefeuille over de afgelopen 8 jaren.

Omvang reserves en voorzieningen 2002 - 2009 18.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 alg.reserve

10.000.000

best.reserves

8.000.000

voorzieningen

6.000.000

totaal

4.000.000 2.000.000 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Onderstaand worden de mutaties in dit jaar gedetailleerd belicht. Mutaties reserves/voorzieningen 2009 Algemene reserve: Toevoeging bovenwijkse voorzieningen Eschberg Nrd Toevoeging gedeeltelijke vrijval res. verhaalbare bijstand Pentasz Toevoeging rekeningresultaat 2008 Toevoeging saldo reserve subsidiëring welzijn Toevoeging winstbestemming Essent-gelden Aanwending resultaat 2006 (kadernota 2008) Inzet t.b.v. Dienstverleningsconcept Inzet t.b.v. Planschadevergoeding Inzet t.b.v. Wozoco Vijlen / Lemiers Inzet t.b.v. vorming reserve overloop Inzet t.b.v. afschrijving activa maatschappelijk nut Inzet t.b.v. regionale samenwerking Inzet t.b.v. invoering WABO Bestemmingsreserves: Rentebijschrijving (4%) bestemmingsreserves Toevoeging reserve overloop Toevoeging effecten algemene uitkering Toevoeging saldo BP Eschberg Inzet vanwege effecten algemene uitkering Inzet vanwege strategische visie Inzet t.b.v. upgrade Website Inzet vanwege bijdrage omroep Krijtland 2009

BeginToevoesaldo gingen 3.680.000 10.270.000 17.000 36.000 76.000 6.000 10.135.000

3.184.000

601.000 51.000 218.000 298.000 34.000

Onttrekkingen -2.089.000

Eindsaldo 11.861.000

131.000 10.000 123.000 8.000 218.000 1.500.000 73.000 26.000 -908.000

2.877.000

120.000 23.000 12.000 4.000 Pagina 32 van 146

Mutaties reserves/voorzieningen 2009 Inzet inzake plaatsen kunstwerken Vijlen / Lemiers Inzet reserve overloop 2008 Inzet vanwege advieskosten Maastrichterlaan Inzet inzake opstellen bestemmingsplan Buitengebied Inzet inzake opzetten archeologisch beleidskader Vrijval restant reserve egalisatie leges bouwvergunningen Inzet t.b.v. dekking kapitaallasten nieuwe gemeentewerf Inzet t.b.v. beleidsvisie externe veiligheid Inzet t.b.v. gemeentelijk aandeel bodemsanering Inzet t.b.v. actualisatie geluidsniveaukaarten Inzet t.b.v. opstellen klimaatbeleidsplan Inzet vanwege terugontvangsten vorderingen WWB < 2004 Inzet vanwege opstellen gemeentelijke monumentenlijst Inzet inzake uitvoeringsprogramma toerisme & recreatie Inzet vanwege BOS-project Opheffen reserve subsidiëring welzijn t.g.v. algemene reserve Inzet t.b.v. Arbo-aangelegenheden Inzet vanwege advieskosten functiewaarderingstraject Inzet inzake opleidingskosten Inzet inzake kapitaallasten automatiseringsinvesteringen Voorzieningen: Toevoeging op basis van gemeentelijk rioleringsplan Toevoeging t.b.v. pensioenen ex-wethouders Toevoeging t.b.v. onderhoud wegen Toevoeging t.b.v. onderhoud gebouwen Vorming voorziening dubieuze debiteuren (reservering risico's verkoop Essent-gelden) Toevoeging dubieuze debiteuren 2009

Beginsaldo

Toevoegingen

917.000

1.194.000 15.000 12.000 32.000 127.000 967.000

Onttrekkingen 85.000 218.000 40.000 28.000 11.000 88.000 28.000 4.000 14.000 4.000 4.000 36.000 10.000 13.000 10.000 6.000 11.000 17.000 65.000 57.000 -87.000

Eindsaldo

2.024.000

41.000

Inzet t.b.v. pensioenuitkering ex-wethouder Inzet t.b.v. wachtgelduitkering ex-wethouders Inzet t.b.v. openbare verlichting

9.000 64.000 14.000

E. Investeringsprojecten Naast de zogenaamde exploitatie, de jaarlijkse baten en lasten, zijn er nog diverse lopende investeringsprojecten. Dit betreffen eenmalige grote uitgaven, welke niet rechtstreeks in één keer in het resultaat van een boekjaar tot uitdrukking komen, maar waarbij over een langere periode de lasten via rente en afschrijving (kapitaallasten) worden toegerekend. Eind 2009 staan de volgende investeringsprojecten met de daarbij behorende kredieten nog open. Lopende investeringen Verbouwing gemeentehuis/ Nieuwe huisvesting ambtenaren

Oorsp. plan. jaar-uitvoer. 2006 gereed

Wegreconstructie en rioolvervanging Wolfskuilenweg

2008 gereed

Wegreconstructie en rioolvervanging Jos Francotteweg

2009 gereed

Reconstructie Maastrichterlaan

2011

Gevoteerd krediet Raadsbesl. Bedrag Najaarsnota 2002 1.035.000 comp. Btw -158.000 burap Q1-08 -127.000 750.000 Begroting 2007: reconstrc. 460.000 kadernota 2010 -100.000 rioolverv. 400.000 760.000 Begroting 2007: reconstrc. 365.000 rioolverv. 300.000 665.000 Begroting 2009 452.000 Kadernota 2010 800.000 Begroting 2010 378.000 1.630.000

Realisatie Huidige stand Bedrag Restbedrag Gereed

652.000

98.000

2009

831.000

-71.000

2009

7.000

658.000

2010

226.000

1.404.000

2011

Pagina 33 van 146

Toegankelijk maken bushaltes Vervanging riolering kwaliteit Rioolrenovatie Maastrichterlaan Rioolrenovatie Rijksweg Lemiers Maatregelen wateroverlast Maatregelen kaderrichtlijn water Onderhoud bergbezinkbassins Groenstructuurplan Groen-kwaliteitsverbetering Park Bloemendal

2009/2010

Begroting 2009

115.000

15.000

100.000

2010

2009/2012 2011

Begroting 2009 Begroting 2009

400.000 566.000

0 0

400.000 566.000

2012 2011

2011

Begroting 2009

505.000

0

505.000

2011

2009/2010 2009/2012

Begroting 2009 Begroting 2009

100.000 400.000

29.000 0

71.000 400.000

2010 2012

2011

Begroting 2009

160.000

0

160.000

2011

2008 gereed 2008 gereed

Begr. 2007 Begr. 2007 1e burap 2009

39.000

11.000

2009

30.000

15.000

2009

Herinrichting plein Vijlenberg

2007 gereed

Begr. 2007 Rb. 07.04.08

Herinrichting Buitengebied Ontwikkeling Drielandenpunt Centrumplan Vaals Ontmoetingsplekken Vaals Lichtmasten RoodGroen Implementatie Basisregistratie Adressen en Gebouwen Verkeersprioriteiten 2008 Verkeersprioriteiten 2009 Restauratie Orgel Overkapping Koel Vijlen Behoud oudste gebouw van Vaals (St. Tolbert) Reconstructie Rugweg Scanmodule Dis Netwerkapparatuur Egem (elektronische gemeente) Div. materieel buitendienst Multicar buitendienst Opzetstrooier gladheidsbestrijding Sproeiinstallatie buitendienst Bestemmingsplannen

2010 gereed 2010 gereed 2010 gereed 2008/2009 2009/2010 2009 gereed

Rb. 13.12.09 Rb. 13.12.09 Rb. 13.12.09 Begr. 2007 Rb. 20.04.09 Begr. 2005 Begr. 2007

105.000 55.000 50.000 231.000 47.000 32.000

30.000 40.000 22.000 42.000 103.000 8.000

2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010

2008 gereed 2009 gereed 2008 gereed 2009 gereed 2009 gereed

Begr. 2008 Begr. 2008 Begr. 2008 Begroting 2009 Begroting 2009

50.000 30.000 15.000 45.000 320.000 -185.000 135.000 95.000 77.000 273.000 150.000 40000 170.000 220.000 390.000 118.000 125.000 132.000 64.000 100.000

317.000 59.000 5.000 22.000 22.000 82.000

73.000 59.000 120.000 110.000 42.000 18.000

2010 2010 2010 2010 2010

2008 gereed 2009 gereed 2009 gereed 2009/2010

Begr. 2008 Rb. 23.06.08 1e burap 2009 Begroting 2009

150.000 40.000 23.000 164.000

162.000 36.000 23.000 17.000

-12.000 4.000 0 147.000

2008 2009 gereed 2010

2009 gereed 2009 2009

Begr, 2008 Begroting 2009 Begroting 2009

32.000 15.000 21.000

32.000 15.000 20.000

0 0 1.000

gereed gereed gereed

2012 Oorsp.plan. jaar-uitvoer. 2008 gereed

Begroting 2009 12.000 Gevoteerd krediet Raadsbesl. Bedrag 20.07.1998 15.000

BP Von Clermontpark fase 1

BP Von Clermontpark fase II

01.02.1999

10.000

05.07.1999

715.000

13.09.1999

635.000

26.06.2000

52.000

08.10.2001

114.000

14.06.2004

180.000

19.07.2004

140.000

rentebijsch.

138.000

06.02.06

1.999.000 222.000

2012 0 12.000 Realisatie Huidige stand Bedrag Restbedrag Gereed

3.192.000 969.000

-1.193.000 -747.000

2009

Pagina 34 van 146

BP Julianaplein en omgev.

13.12.1999

626.000

17.04.2000

254.000

26.06.2000

10.000

05.02.2001

-322.000

rentebijsch

239.000 807.000

BP Eschberg Noord fase 3

867.000 -37.000

-60.000 37.000

F. Oordeel omtrent de financiële positie In de voorgaande passages is specifiek ingegaan op de diverse aspecten die van belang zijn bij het oordeel omtrent de financiële positie. In dit verband is verder nog van belang op welke wijze en met welke inkleding van risico’s de gemeente haar geldleningen heeft aangetrokken c.q. haar overtollige gelden heeft uitgezet. Bovendien spelen ook de onbenutte belastingcapaciteit en het weerstandsvermogen in relatie tot de risico-paragraaf een duidelijke rol. Hieraan zijn specifieke paragrafen gewijd, waarnaar hier kortheidshalve wordt verwezen (paragrafen “weerstandsvermogen”, “lokale heffingen” en “treasury”). Aspect financiële positie

Veranderingen

Oordeel

Budgettaire ruimte/rekeningsaldo in afgelopen jaar

begroting 2009: ruimte € 163.000

Verslechterd

Budgettaire ruimte in meerjarig perspectief

Absolute omvang reserves (algemene reserve + bestemmingsreserves) Aanwendbaarheid van reserves (vrij aanwendbaar indien rente niet ten gunste van exploitatie wordt gebracht) Treasury

“p.m.”-posten in begroting

Omvang risico-paragraaf Totaal oordeel financiële positie

rekening 2009: tekort € 162.000 meerjarenperspectief 2009-2012: Alle jaren vertonen een een overschot, behoudens 2010. De 2e Burap 2009 geeft hetzelfde beeld: De jaren 2011 en 2012 vertonen een overschot, 2010 een tekort. Ook de begroting geeft dit beeld weer => 2010 een tekort, meerjarig een overschot. begroting 2009: verwachte omvang eind 2009 € 5.003.000 rekening 2009: werkelijke omvang eind 2009 € 14.713.000 geraamde vrije aanwendbaarheid begin 2009 begroting 2009: € 2.754.000

Nagenoeg gelijk

Verbeterd

Verbeterd

werkelijke vrije aanwendbaarheid eind 2009 rekening 2009: € 11.477.000 De solvabiliteit (de verhouding tussen Verbeterd het eigen vermogen en het balanstotaal) is in 2009 met 9,6 % gestegen: 2008: 20,3 % 2009: 29,9 % Naarmate de solvabiliteit hoger is, kunnen investeringen meer met eigen vermogen gefinancierd worden en hoeft hiervoor minder geleend te worden, met lagere rentelasten als gevolg. Voor een deel van de in de begroting Nagenoeg gelijk 2009 opgenomen p.m. –posten zijn inmiddels structurele middelen geraamd, voor een ander deel bestaat nog steeds onduidelijkheid. Risico’s uit risico-paragraaf begroting Gelijk 2009 hebben niet tot negatieve, financiële consequenties geleid. Gezien bovenstaande ontwikkelingen Verbeterd

Pagina 35 van 146

De financiële positie van de gemeente Vaals is in het afgelopen jaar verbeterd; dit geldt met name voor de reservepositie (gevolg van de verkoop van de Essent-aandelen). In meerjarig perspectief is sprake van lichte, positieve begrotingssaldi. Gezien de op alle gemeenten in Nederland afkomende Rijksbezuinigingen betekent dit echter niet, dat gekke sprongen gemaakt kunnen worden.

G. Besluitvorming jaarrekening Met het vaststellen van de jaarrekening 2009 verleent de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders decharge over het gevoerde beleid van 2009. Daarnaast wordt de raad gevraagd in te stemmen met de bestemming van het positief jaarrekeningresultaat van € 88.000. Voorgesteld wordt: 1) € 88.000 toe te voegen aan de algemene reserve; 2) een reserve overloop te vormen; 3) € 113.000 van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve overloop (zie onderstaand overzicht). Dit betreft het vormen van een reserve voor niet in 2009 ingezette budgetten waarvan de overtuiging bestaat dat deze budgetten in 2010 ingezet zullen worden voor het uitvoeren/afwikkelen van de activiteiten. 4) € 100.000 van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve personeelskosten (uitkering IZA-liquidatieuitkering). 5) € 37.000 van de algemene reserve toe te voegen aan de egalisatiereserve belastingen (overschot op product afval). Door deze resultaatbestemming.(toevoeging van € 250.000 aan reserves) sluit de jaarrekening 2009 uiteindelijk met een nadelig resultaat van € 162.000.

Opbouw reserve overloop: • € 11.000 afwikkeling Spuugh; • € 20.000 Centrum voor Jeugd en Gezin; • € 20.000 regionale subsidie vrijwilligersondersteuning • € 5.000 maatschappelijke stages • € 7.000 woonwagenwerk • € 22.000 vergunningverlening/handhaving; • € 8.000 inventarisatie gemeentelijke gronden; • € 20.000 uitvoering wet WOZ.

Pagina 36 van 146

Deel 2.

PROGRAMMAVERANTWOORDING 2009

Pagina 37 van 146

Pagina 38 van 146

Programma

Programmarekening Vaals

MENS

2009

en VOORZIENINGEN Deel 1. 1.1.

Programmaverantwoording

Problematiek en kaders

Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • het welzijn van iedereen in de gemeente (denk hierbij aan sport, kunst en cultuur, maatschappelijk werk, vrijwilligerswerk en multifunctionele accommodaties); • het welzijn van specifieke doelgroepen in de gemeente zoals ouderen, jeugd en jongeren en gehandicapten; • het bereikbaar / beschikbaar zijn van voorzieningen op het vlak van gezondheidszorg; • adequaat onderwijs en onderwijsvoorzieningen. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2006-2010) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma MENS en VOORZIENINGEN

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Jaegers

Programma-onderdelen:

Beleidsvelden:

“Zorg voor jong en oud”

Sociale cohesie jong en oud Jeugd en jongeren Onderwijs Ouderen Zorgverlening Gezondheidszorg

“Inzet vrijwilligers”

Vrijwilligers

“Cultureel verenigingsleven”

Verenigingsleven Kunst en cultuur Sport

Pagina 39 van 146

Deel 2.

Doelstellingen en bereikte resultaten

In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt hebben bereikt en wat we hiervoor hebben gedaan.

Bestuurlijke prioriteiten 2.1.

Zorg voor jong en oud

Buurtplatforms / leefbaarheidsagenda's Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Verbeteren betrokkenheid van de burger bij het bestuur in In het bestuurskrachtprofiel van Vaals wordt aangegeven de gemeente Vaals door middel van een score hoger dan dat alhoewel het bevorderen van de leefbaarheid in de 6,3 bij volgende burgeronderzoek in 2010 en 7,0 in 2013. kernen nog steeds een actuele opgave is, er toch duidelijke stappen zijn gezet door het installeren van de Realiseren van een goede afstemming tussen hetgeen buurtplatforms. Het overbruggen van de afstand tussen het gemeentebestuur wil bereiken in de kernen / wijken burger en bestuur is mede hieraan te danken. en de behoeften / noden van de inwoners van deze De mogelijke effecten van het werken met buurtplatforms kernen / wijken. op de score bij het burgeronderzoek zijn pas meetbaar in 2010. Activiteiten Begroting 2009 •

• •

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: Opstellen leefbaarheidsagenda Vijlen en Lemiers voor 2009. Oprichten buurtplatforms rondom Grenslandhal (V1), rondom Bloemendalpark (V2), rondom Von Clermontpark (V3) en rondom Pauluskerk (V4) inclusief afsluiten convenant en opstellen leefbaarheidsagenda 2009. Geheel 2009: Continuering wijkgericht werken met behulp van de buurtplatforms. Najaar 2009: Opstellen leefbaarheidsagenda's 2010 samen met de buurtplatforms.

In 2009 zijn 5 buurtplatforms actief (dorpscommissie Vijlen, bewonersplatform Lemiers, buurtplatfom Vaals Zuid West, buurtplatform 'onze wijk' Noord West en buurtplatform kern Vaals). Eind 2009 is veelvuldig ambtelijk en bestuurlijk overleg geweest met de buurtplatforms en zijn er ook bijeenkomsten geweest tussen buurtplatforms en gemeenteraad => allemaal input t.b.v. de op te stellen leefbaarheidsagenda's. Een van deze punten uit de leefbaarheidsagenda – de realisatie van een activiteitenplek – heeft een prominente plek gekregen in de programmabegroting 2010.

Risico's Begroting 2009 Organisatorisch risico: Wijkgericht werken (integrale aanpak van de buurt) moet gemeengoed worden in de hele (ambtelijke) organisatie. Per buurtplatform wordt een accountmanager aangesteld die het overleg met het buurtplatform coördineert. Deze werkwijze moet verankerd worden in de gemeentelijke organisatie.

Jaarrekening 2009 Het werken met buurtplatforms vergt veel overleg en afstemming en ook een cultuuromslag bij mensen om “van buiten naar binnen” te gaan werken. Teneinde deze verandering in werk- en denkpatroon een extra impuls te geven zijn diverse mensen uit de ambtelijke organisatie betrokken bij de buurtplatforms aanvullend getraind. Dit laatste ook met goed gevolg => In het bestuurskrachtprofiel beschrijft de Visitatiecommissie het als volgt: “Interactief beleid / het werken met buurtplatforms is gemeengoed geworden in de organisatie van Vaals”.

Pagina 40 van 146

Ontmoetingsplekken Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Verbeteren leefbaarheid kern Vaals => Meetbaar via een De mogelijke effecten van de realisatie van de score minimaal 7 (of 70% tevredenheid) op relevante ontmoetingsplekken op de score bij het burgeronderzoek onderdelen bij volgende burgeronderzoeken 2007 en 2010 zijn pas meetbaar in 2010. Activiteiten Begroting 2009 • •

• •

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: Besluitvorming raad inzake planvorming 1e ontmoetingsplek. Voorjaar 2009: Realisatie en inrichting 1e ontmoetingsplek Inventarisatie wensen betrokken partijen (middels inschakeling buurtplatforms) , vertaling wensen naar planvorming voor wat betreft 2e ontmoetingsplek Medio 2009: besluitvorming raad inzake planvorming 2e ontmoetingsplek Medio / najaar 2009: Realisatie en inrichting 2e ontmoetingsplek

Sinds eind 2008 is de gemeente in gesprek met het buurtplatform Vaals Zuid West om in dit gebied (speeltuin d'r Kinger Treff, park Bloemendal) een ontmoetingsplek te realiseren. Eind juni 2009 heeft het buurtplatform Vaals Zuid West ingestemd met een voorstel van de gemeente, inhoudend: –renovatie huidige grasveld / trapveld inclusief omheining; –aanleg 'jeu de boules baan' in het park; –plaatsing van 'gymtoestellen' in het park. Eind 2009 is het merendeel van de bovengenoemde punten gerealiseerd, enkele resterende punten worden in het voorjaar van 2010 opgepakt. Voor wat betreft de 2e ontmoetingsplek is het buurtplatform 'onze wijk' Noord West met een voorzet gekomen om achter de Brede School een activiteitenplein te realiseren. De gemeenteraad heeft dit initiatief omarmd; in de begroting 2010 is een krediet van € 375.000 opgenomen voor de realisatie van een activiteitenplein in 2010.

Risico's Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Financieel risico: Krediet van € 75.000 per ontmoetingsplek is ingeschat op basis van de investering speelvoorziening Lemiers.

Voor de realisatie van een activiteitenplein achter de Brede School is een krediet van € 75.000 niet toereikend. In de begroting 2010 is t.b.v. de realisatie van een activiteitenplein een aanvullend krediet van € 300.000 opgenomen.

Volksgezondheid Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Afname overgewicht, roken, overmatig alcoholgebruik, depressiviteit.

Betreft algemene doelen => concretisering van deze doelen kan plaatsvinden op het moment dat de gegevens van de diverse monitors beschikbaar zijn.

Activiteiten Begroting 2009 • •

Najaar 2008: Herijking lokale nota volkgezondheid / opstellen uitvoeringsplan voor het jaar 2009. Voorjaar 2009: Besluitvorming raad over uitvoeringsplan voor het jaar 2009

Jaarrekening 2009 Het uitvoeringsplan volksgezondheid 2009 is in het voorjaar van 2009 besproken door de raadscommissie Mens & Voorzieningen. Naast onderzoeken – het uitvoeren van monitors door de GGD – bevat het Pagina 41 van 146

Activiteiten • •

Geheel 2009: Uitvoeren uitvoeringsplan volksgezondheid 2009 Najaar 2009: Verwerken gegevens seniorenmonitor → opstellen uitvoeringsplan voor het jaar 2010 Besluitvorming raad over uitvoeringsplan voor het jaar 2010.

uitvoeringsplan ook actiepunten waar de gemeente met partners voor aan de lat staat, onder andere de actie “gezondheid als punt op de leefbaarheidsagenda's van de buurtplatforms”. De seniorenmonitor is eind 2008 uitgevoerd, resultaten waren medio 2009 beschikbaar => t.o.v. Zuid-Limburg scoort Vaals positief op de onderdelen overmatig alcoholgebruik, angst en depressie; daarnaast grote verschillen tussen de drie kernen op het vlak van suikerziekte, roken, depressie, eenzaamheid. De volwassenenmonitor is in 2009 uitgevoerd, resultaten nog niet beschikbaar. De jeugdmonitor is in het najaar van 2009 uitgevoerd, resultaten medio 2010 beschikbaar. Voor een van de actiepunten van het uitvoeringsplan volksgezondheid – het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) – is een inventarisatie / SWOT-analyse gemaakt t.a.v. de activiteiten op het vlak van bewegen. Dit laatste is in het najaar van 2009 besproken (getoetst) met de WMO-raad en de eerstelijnszorg en vormt vervolgens input c.q. moet leiden tot een uitvoeringsprogramma van activiteiten (op te stellen in 2010). Eind 2009 is een uitvoeringsplan volksgezondheid voor het jaar 2010 opgesteld => begin 2010 aangeboden aan de raadscommissie Mens & Voorzieningen.

Risico's Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Risico in planning: De stappen, aangegeven bij de actualisatie van de nieuwe nota, zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de gegevens van de nieuwe Gezondheidsenquête.

Risico niet meer van toepassing. Actiepunten uit het uitvoeringsplan 2009 staan veelal los van de uitvoering van de diverse monitors.

Financieel risico : In deze begroting wordt € 20.000 Het budget van € 20.000 was voldoende voor de beschikbaar gesteld voor actiepunten voortvloeiend uit de uitvoering van de actiepunten uit het uitvoeringsplan nieuwe lokale nota volksgezondheid. Onduidelijk of dit 2009. voldoende is. Plan Vaals Krimpproof Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Pro-actief kunnen inspelen op de bevolkingskrimp → “niet ontkennen, niet (zomaar) accepteren, maar actief participeren”.

Gedurende de uitvoering van het onderzoek Vaals Krimpproof en het opstellen van het plan zijn nieuwe contacten met maatschappelijke partners tot stand gekomen, oude contacten gerevitaliseerd. Een en ander heeft ook zeker gezorgd voor een verdere bewustwording over het onderwerp bevolkingsdaling (en vergrijzing en ontgroening).

Activiteiten Begroting 2009 •

•

Voorjaar 2009: Start onderzoek 'bevolkingsprognose Vaals 2009 – 2040' en de hieraan verbonden maatschappelijke effecten Voorjaar 2009 – medio 2009: Inventarisatie gevolgen bevolkingsdaling voor de voorzieningen

Jaarrekening 2009 In april 2009 is gestart met het opstellen van een projectplan Vaals krimpproof. De eerste fase van het projectplan – de zoektocht naar een geschikt adviesbureau (7 bureau's benaderd) – om mede het plan Vaals krimpproof op te stellen, heeft begin Pagina 42 van 146

Activiteiten

• • •

(o.a. onderwijs, welzijn), de arbeidsmarkt, de woningmarkt, de vrijwilligers, etc. Medio 2009 / najaar 2009: Opstellen plan “Vaals krimpproof” / ontwikkelen monitor Najaar 2009: Besluitvorming raad over plan 2010 e.v.j.: Uitvoeren plan

juni geleid tot een keuze voor Berenschot. Medio 2009 zijn gegevens over de diverse beleidsvelden verzameld en geïnventariseerd. Er zijn interviews gehouden met maatschappelijke partners. Dit alles heeft geleid tot een krimpscan (gevolgen van krimp op terreinen zoals leefbaarheid, onderwijs, woningbouw, sociale cohesie, zorg e.d.) voor de kern Vaals en een krimpscan voor de kernen Vijlen en Lemiers. Deze krimpscan is vervolgens tijdens gesprekken en sessies met kernpartners (maatschappelijk middenveld, Woningstichting, RWTH, Aken, provincie, FOV, schoolbesturen enz.) getoetst en verrijkt (toevoeging kansen, bedreigingen e.d.) tot krimpkansenscans => strategieën om de verwachte bevolkingsafname tegen te gaan. Eind 2009 is gestart met het opstellen van het plan Vaals Krimpproof. Gelijktijdig is in januari 2010 met de reeds eerder genoemde maatschappelijke partners de zogenaamde Alliantiefabriek gehouden, met als doel kansrijke perspectieven en nieuwe allianties te creëren om met een krimpende bevolking om te gaan. De resultaten van de Alliantiefabriek vormen ook weer input voor het plan Vaals Krimpproof. Bespreking van het plan door de raad is voorzien voor het voorjaar van 2010.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Doel van de WMO is dat burgers en zorgvragers gebruik kunnen maken van collectieve en individuele zorg- en welzijnsvoorzieningen, zodat zij langer zelfstandig kunnen leven en langer kunnen deelnemen aan het maatschappelijke en sociale verkeer. (logischerwijs dienen de burgers en zorgvragers daarvoor wel te weten waar deze voorzieningen te krijgen zijn en hoe ze te verkrijgen zijn).

In de beleidsnota WMO 2008-2011 is in algemene zin uitwerking gegeven aan het genoemde doel van de WMO. Het streven is bij elk nieuw uitvoeringsprogramma dit doel verder te concretiseren / meetbaar te maken.

Activiteiten Begroting 2009 • • • •

Najaar 2008: Opstellen uitvoeringsplan WMO voor het jaar 2009. Voorjaar 2009: Besluitvorming raad over uitvoeringsplan voor het jaar 2009 Geheel 2009: Uitvoeren uitvoeringsplan WMO voor het jaar 2009 Najaar 2009: Opstellen uitvoeringsplan voor het jaar 2010 Besluitvorming raad over uitvoeringsplan voor het jaar 2010.

Jaarrekening 2009 Het uitvoeringsprogramma WMO 2009 is op 12 januari 2009 door de raadscommissie Mens & Voorzieningen besproken en op 10 februari 2009 door het college vastgesteld. Veel van de punten opgenomen in het uitvoeringsprogramma WMO 2009 komen ook elders in deze jaarrekening aan bod (buurtplatforms, Centrum voor Jeugd en Gezin, ontmoetingsplekken). Bij prestatieveld 3 (WMO-loket => informatie en advies) is het merendeel van de acties (afstemming met de Woningstichting, afstemming steunpunt Mantelzorg, kwaliteit werkprocessen) goed verlopen. Voor wat betreft prestatieveld 4 (ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers) zijn onderzoeken naar vrijwilligerswerk en mantelzorg gedaan. Mede met de input uit deze onderzoeken is een beleidsnota

Pagina 43 van 146

Activiteiten vrijwilligers / mantelzorgers opgesteld. Deze beleidsnota (kaders, visie) is vastgesteld door de raad op 14 december 2009. De uitvoering van deze beleidsnota (concrete acties) wordt geïntegreerd in het nog op te stellen uitvoeringsplan WMO 2010. Bij prestatieveld 5 (bevorderen deelname) is onder andere ingezet op het realiseren van een boodschappendienst op te pakken, ook in samenwerking met het bewonersplatform Lemiers. In het najaar van 2009 is gestart met het opstellen van het uitvoeringsplan WMO 2010. Begin 2010 heeft bespreking met de raadscommissie Mens & Voorzieningen plaatsgevonden. Risico's Begroting 2009 Financieel / budgettair risico: op basis van de huidige doorrekeningen / extrapolaties vertoont de uitvoering van de WMO in 2009 e.v.j. voor Vaals een beleidsruimte van pakweg € 90.000, mede veroorzaakt door de hogere uitkering (€ 132.000) van het Rijk. Er mag echter niet vergeten worden, dat het uitvoeringsplan nog niet financieel geconcretiseerd is en dat de WMO een open einde regeling is. Ten aanzien van dat laatste ligt een stijging van de vraag naar ondersteunende diensten door de demografische ontwikkelingen (vergrijzing) en extramuralisering (meer zorgbehoevende ouderen) voor de hand.

Jaarrekening 2009 Vanuit dit overschot zijn onder andere de acties van het uitvoeringsprogramma bekostigd (bijvoorbeeld het onderzoek naar vrijwilligerswerk en mantelzorg) en extra ondersteuning van het WMO-loket.

Pagina 44 van 146

Overige onderwerpen Omschrijving Doorontwikkeling Brede School tot Centrum voor Jeugd en Gezin

BOS-project

Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Het doel van het Centrum voor Jeugd en Gezin is zoveel mogelijk medische, sociale en educatieve ondersteuning voor ouders en hun kinderen te ondersteunen. Te denken valt in ieder geval aan het consultatiebureau, opvoedingsondersteuning en gezinscoaching (prestatieveld 2 van de WMO). Het Rijk stimuleert de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin door 1 miljard euro in de periode 20082011 beschikbaar te stellen. Het voorjaar van 2009 zal in het teken staan van concretisering (defintief maken) van het lokale plan, zodat na besluitvoerming van de raad over het lokale plan – voorzien voor medio 2009 – gestart kan worden met de uitvoering. Een en ander met als doel: een volwaardig Centrum voor Jeugd en Gezin in 2011 (landelijke vereiste).

In april 2009 is een projectplan opgesteld, uitgaande van fases, zoals evaluatie Brede School, behoefte onderzoek bij ouders en kinderen, opstellen beleidsplan en implementeren CJG. In deze fasering wordt uitgegaan van implementatie in 2010. Hiermee voldoet Vaals aan de wettelijke verplichting in 2011 een Centrum voor Jeugd en Gezin te hebben.

Dit project is erop gericht de gemeente Vaals te ondersteunen bij haar aanpak van achterstanden van jeugdigen van 4 tot 19 jaar op het gebied van gezondheid, welzijn, opvoeding, sport en bewegen en heeft een looptijd van 4 jaar (2006 – 2009). De doelstelling van het project is om jeugdigen tussen 4 en 19 jaar meer bewegingsactiviteiten aan te bieden georganiseerd door jeugdigen en/of lokale verenigingen onder begeleiding van professionele sportbegeleiders.

In het laatste jaar van het BOS-project is gefocust op het continueren van de (succesvolle) activiteiten en de verankering v an deze activiteiten i.s.m. de scholen. Voorbeelden hiervan zijn de projecten “Gezond in beweging” en “Sportoriëntatie”.

Het gaat hierbij om de kernen Vijlen en Lemiers te verrijken met een kunstwerk. Hiervoor moeten een een aantal (proces)stappen gezet worden. Denk bijvoorbeeld aan locatiebepaling in Lemiers en Vijlen, welk kunstwerk, offerte-aanvragen kunstenaars, opdrachtverlening kunstenaars, levertijd / maaktijd en plaatsen kunstwerken.

Het kunstwerk in Vijlen is op 5 augustus 2009 op het plein geplaatst/ onthuld; het kunstwerk in Lemiers is op 27 september geplaatst / onthuld naast de kerk in Lemiers.

In 2009 zijn de geplande stappen uit het projectplan uitgevoerd, onder andere de evaluatie van de Brede school en een behoeftenonderzoek onder kinderen, ouders en professionals. Daarnaast is ook een notitie ontwerp CJG Vaals opgesteld. Vermoedelijk is het CJG eind 2010 operationeel.

Bij het project “Gezond in beweging” worden bewegingslessen gegeven door de BOS-consulent en voedingslessen door de leerkracht. Iedere leerling, die het project heeft gevolgd, ontvangt een sportboekje In 2009 wordt bij het BOS-project waarin de sportverenigingen van Vaals gefocust op: zijn opgenomen. –reguliere, terugkerende activiteiten In het kader van het project (o.a. schoolsporttoernooi); “Sportoriëntatie” worden gymlessen –jongeren toeleiden naar verengingen, op school ingevuld door zodat deze ook binnen deze sportverenigingen. De verwachting is verenigingen actief worden als dan dat leerlingen zich dan eerder kaderlid, jeugdleider en dergelijke (o.a. zullen aanmelden bij een cursus sportrecreatieleider voor sportvereniging. vrijwilligers) Plaatsen kunstwerken in Vijlen en Lemiers

De kosten gemoeid met het vervaardigen / plaatsen van de kunstwerken zijn binnen het afgesproken budget van € 100.000

Pagina 45 van 146

Omschrijving

Begroting 2009

Jaarrekening 2009 gebleven.

Plaatsing van de kunstwerken is voorzien voor voorjaar 2009. De hiervoor geraamde middelen (€ 100.000) worden onttrokken aan de reserve Kunst. Lokale educatieve agenda

Ten behoeve van het wegwerken van onderwijsachterstanden is er in 2008 een regionale Educatieve Agenda met 10 thema's opgesteld. Deze wordt in het najaar van 2008 uitgewerkt tot een lokale Educatieve Agenda. Deze wederom kan na overleg tussen gemeente en schoolbesturen in het najaar van 2008 vastgesteld worden. Vaals wil middels deze lokale Educatieve Agenda in 2009 e.v.j. onder andere inzetten op de volgende thema's: • kwaliteitszorg en interne onderwijszorg voor zoveel mogelijk kinderen; • voor- en vroegschoolse educatie; • ontwikkeling Brede School; • veiligheid in en om de school; • eigentijds en uitdagend onderwijs.

Vanaf september is gestart met het opstellen van de LEA voor het schooljaar 2009-2010. Deze is eind 2009 door gemeente en schoolbesturen vastgesteld. In de LEA wordt wederom met name gefocust op VVE, taalontwikkeling e.d.

Pagina 46 van 146

2.4

Kengetallen

Ontwikkeling aantal Per inwoners Vaals 01.01.2008 Leeftijd 0 < 10 jaar

Per 01.01.2009

Per 01.04.2009

Per 01.07.2009

Per 01.10.2009

Per 31.12.2009

739

709

709

710

696

688

Leeftijd 10 < 20 jaar

1.080

1.055

1.048

1.071

1.058

1.064

Leeftijd 20 < 30 jaar

781

794

801

811

827

824

Leeftijd 30 < 40 jaar

1.014

963

947

936

932

924

Leeftijd 40 < 50 jaar

1.775

1.757

1.746

1.740

1.730

1.720

Leeftijd 50 < 60 jaar

1.657

1.676

1.687

1.709

1.702

1.699

Leeftijd 60 < 70 jaar

1.398

1.438

1.446

1.449

1.478

1.502

Leeftijd 70 < 80 jaar

859

891

899

895

892

893

Leeftijd 80 jaar en ouder

533

534

522

535

547

550

9.836

9.817

9.805

9.856

9.862

9.864

Totaal aantal inwoners

totaal aantal inwoners 9870 9860 9850 9840 9830 9820 9810 9800 9790 9780

no v09

se p09

ju l- 0 9

ei -0 9 m

rt09 m

jan -0 9

no v08

se p08

ju l-0 8

ei -0 8 m

rt08 m

jan

-0 8

9770

Pagina 47 van 146

Verloop aantal inwoners per leeftijdscategorie 1-1-2008 - 31-12-2009 2000 1800 1600 1-1-2008

Aantal

1400

1-1-2009

1200

1-4-2009

1000

1-7-2009

800

1-10-2009

600

31-12-2009

400 200 0 0 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 29

30 t/m 39

40 t/m 49

50 t/m 59

60 t/m 69

70 t/m 79

80 e.o.

Leeftijdscategorie

WMO

Aantal cliënten ZiN 2009 250 225

217

224

223

223

220

218

214

223

223

220

221

225

200 175 150

HH1

125

HH2

100 75 50 25

22

23

21

21

20

20

20

22

22

22

20

22

0

•ZiN: Zorg in natura

Pagina 48 van 146

Aantal cliënten met PGB (persoonsgebonden budget) 60 50

43

46 42

41

40

40

39

40

40

40

39

48

40 HH1

30

tl an A

HH2

20 10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

11

0

Pagina 49 van 146

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. (Zie de toelichting bij deel 1, onderdeel 3). Jaarrekening MENS en VOORZIENINGEN

bedragen x € 1.000

realisatie 2008

raming 2009 (begroting)

raming 2009 (na wijzigingen)

realisatie 2009

-3.978

-4.252

-4.731

-4.600

-20

-33

-36

-45

Cultureel verenigingsleven

-1.880

-1.473

-1.499

-1.464

Totaal lasten:

-5.878

-5.758

-6.266

-6.109

685

505

746

834

0

0

0

0

553

140

140

133

Totaal baten:

1.238

645

886

967

Saldo programma:

-4.640

-5.113

-5.380

-5.142

Lasten: Zorg voor jong en oud Inzet vrijwilligers

Baten: Zorg voor jong en oud Inzet vrijwilligers Cultureel verenigingsleven

3.2.

Toelichting

Zorg voor jong en oud Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 479.000 is met name veroorzaakt door de volgende wijzigingen: • € 17.000 bijraming budget speelterreinen (vrijval reserve overloop); • € 11.000 bijraming afwikkeling Spuugh (vrijval reserve overloop); • € 20.000 bijraming budget kinderopvang (vrijval reserve overloop); • € 38.000 bijraming bijdrage project 'Moelejaan'; • € 45.000 bijraming budget Centrum voor Jeugd en Gezin (vrijval reserve overloop); • € 10.000 bijraming budget locale educatieve agenda (vrijval reserve overloop); • € 111.000 bijraming budget gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid; • € 36.000 bijraming budget leerlingenvervoer; • € 16.000 bijraming budget groot onderhoud woonwagenwerk (vrijval reserve overloop); • € 50.000 bijraming budget WMO; • € 20.000 bijraming budget uitvoering inburgering; • € 14.000 bijraming budget uitvoering lokale nota volksgezondheid (vrijval reserve overloop); • € 92.000 bijraming participatiebudget; • € 11.000 aframing kapitaallasten ontmoetingsplekken. De toename van de baten met € 241.000 is met veroorzaakt door de volgende wijzigingen: • € 38.000 bijdrage rijk inzake 'Moelejaan' project; • € 111.000 bijdrage ministerie OCW inzake gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid; • € 92.000 bijdrage rijk participatiebudget asielzoekers Begroting na wijzigingen versus realisatie: De daling van de lasten met € 131.000 is vooral het gevolg van: – € 37.000 minderlasten inzake onderhoud Fraiche (zie paragraaf onderhoud Kapitaalgoederen); – € 42.000 minderlasten inzake kinderopvang; – € 99.000 minderlasten inzake onderhoud Cathabel / BMA-Lemiers (zie paragraaf onderhoud Kapitaalgoederen).

Pagina 50 van 146

De stijging van de baten met € 88.000 is voornamelijk het gevolg van € 47.000 meer ontvangen eigen bijdragen WMO en een subsidie van € 20.000 inzake vrijwilligersondersteuning. Cultureel verenigingsleven Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 26.000 is veroorzaakt door de volgende wijzigingen: • € 20.000 bijraming budget inzake multifunctionele gebouwen (o.a. gebouw de Kleine Wereld); • € 6.000 bijraming exploitatiebijdrage Heton Sport. Begroting na wijzigingen versus realisatie: De afname van de lasten met € 25.000 is o.a. het gevolg van: – € 13.000 minderlasten beheer Auw Sjoël (nota herijking gemeentelijke gebouwen); – € 16.000 minderlasten onderhoud Auw Sjoël (zie paragraaf onderhoud Kapitaalgoederen); – € 85.000 meerlasten plaatsen kunstwerken Vijlen en Lemiers (afdekking door de reserve Kunst); – € 23.000 minderlasten onderhoud Kopermolen (zie paragraaf onderhoud Kapitaalgoederen); – € 12.000 minderlasten muziekonderwijs Kumulus; – € 26.000 minderlasten onderhoud sportgebouwen.

Pagina 51 van 146

Pagina 52 van 146

Programma WONEN en

Programmarekening Vaals

2009 Programmaverantwoording

VERKEER Deel 1. 1.1.

Problematiek en kaders

Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • het ontwikkelen en uitvoeren van beleid op het vlak van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening; • het realiseren van woningbouwlocaties; • het duurzaam gebruik / de instandhouding van het landelijk gebied; • het onderhouden, instandhouden en verbeteren van de openbare ruimte; • een goede bereikbaarheid van de gemeente alsmede een goede verkeersdoorstroming; • het verminderen van de belasting op het milieu. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2006-2010) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma WONEN en VERKEER

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Sterck

Programma-onderdelen:

Beleidsvelden:

“Volkshuisvesting”

Volkshuisvesting algemeen Woningbouw Bouw- en woningtoezicht Ruimtelijke ordening

“Leefomgeving”

Openbare ruimte Openbaar groen Monumentenzorg Buitengebied Milieu Afval Riolen

“Aanpak verkeersoverlast”

Wegen Verkeer Openbaar vervoer Parkeren

Pagina 53 van 146

Deel 2.

Doelstellingen en bereikte resultaten

In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt hebben bereikt en wat we hiervoor hebben gedaan.

Bestuurlijke prioriteiten 2.1.

Volkshuisvesting

Stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009 • • •

Jaarrekening 2009

Opwaardering ruimtelijke kwaliteit; Tegenwicht geven aan daling inwoneraantal; Meer evenwichtige mix van woningvoorraad en bevolkingssamenstelling. Activiteiten Begroting 2009

•

• •

Jaarrekening 2009

Voorjaar 2009: voortzetting bouwwerkzaamheden commerciële ruimtes met bovenliggende appartementen en parkeergarage (gereed medio 2009) , voortzetting bouwwerkzaamheden 22 koopappartementen (gereed voorjaar 2009), voortzetting bouwwerkzaamheden grondgebonden woningen (gereed najaar 2009), vermoedelijke start bouw boogvormig appartementencomplex (gereed voorjaar 2010), start bouwwerkzaamheden appartementencomplex 'Clarens' (gereed medio 2010) Medio 2009: idem voorjaar 2009 + start opstellen bestemmingsplan Von Clermontpark Najaar 2009: Voortzetting bouwwerkzaamheden appartementencomplex Clarens, grondgebonden woningen, boogvormig appartementencomplex. Besluitvorming raad inzake bestemmingsplan Von Clermontpark

De oplevering van de commerciële ruimtes en de parkeergarage was in eerste instantie voorzien voor juli / augustus 2009. Als gevolg van de strenge winter begin 2009 (vorstverlet) is dit verschoven naar oktober / november 2009. De bouwwerkzaamheden grondgebonden woningen zijn in februari 2009 gestart (enkele maanden later dan gepland) => oplevering is voorzien voor medio 2010. Voor wat betreft de bouw van het boogvormig appartementencomplex en het appartementencomplex 'Clarens' is sprake van een zorgwekkende situatie. De projectontwikkelaar Situs ziet geen mogelijkheden deze terreinen te ontwikkelen, heeft wel geruime tijd onderhandeld met de Woningstichting over overdracht van het boogvormig appartementencomplex. Aangezien de Woningstichting hiervoor geen partner (Sevagram, Meander) heeft gevonden, heeft men afgezien van de overdracht. De gemeente is derhalve bezig met nieuwe ontwikkelingen, initiatieven, echter deze contacten zijn broos en nog niet dusdanig geconcretiseerd dat snel oplossingen zijn te verwachten.

Risico's Begroting 2009 Risico planrealisatie: De gemeente is één van de partners in dit project en heeft vrijwel geen instrumenten om sturend op te treden richting de projectontwikkelaar voor wat betreft de planning van de bouwactiviteiten. Vandaar dat alle onderstaande planningen indicatief van aard zijn. Marktverkenningen en afzetbaarheid van de woningen zijn ook bepalend voor de planning van de bouwactiviteiten.

Jaarrekening 2009 De gemeente heeft weinig sturings- en beïnvloedingsmogelijkheden richting Situs en de Woningstichting. Daarnaast speelt de financieel-economische crisis ook een niet te onderschatten rol. Onderdeel van de exploitatie-opzet van het project Von Clermontpark was het opknappen van de vijver Obelisk. Hiervoor was € 150.000 opgenomen. Als gevolg van de aanzienlijke vertraging van het project zijn de rentelasten bij het project ongeveer € 200.000 hoger dan voorzien. Hierdoor is er geen financiële ruimte meer in het

Pagina 54 van 146

Risico's cashflowschema voor het opknappen van de vijver Obelisk. Ten behoeve van het opknappen van de vijver Obelisk is inmiddels een apart krediet van € 150.000 in de begroting 2010 opgenomen. Woningbouwprogramma Vijlen en Lemiers Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Realiseren (=bouwen) van circa 40 woningen in Vijlen en circa 20 woningen in Lemiers, met name afgestemd op ouderen. In eerste instantie wordt ingezet op 25 woningen in Vijlen en 10 woningen in Lemiers. Activiteiten Begroting 2009 •

• •

Jaarrekening 2009

Najaar 2008 / voorjaar 2009: bouwvergunningtraject (aanvraag bouwvergunning door Woningstichting) loopt parallel met de bestemmingsplanprocedure Voorjaar 2009: bouwrijp maken gebied door de gemeente Medio 2009: start bouwwerkzaamheden Woningstichting Start verkoop vrije kavels door de gemeente

Vijlen Het beeldkwaliteitsplan en het bestemmingsplan zijn gereed; bestemmingsplan dient wel nog de geëigende procedures te doorlopen (vermoedelijk medio 2010 onherroepelijk). Het Wozoco-bouwplan is aangepast n.a.v. reacties van omwonenden. Na het 'onherroepelijk' zijn van het bestemmingsplan kan de Woningstichting de Wozoco gaan bouwen. De civieltechnische onderzoeken (archeologie, water) zijn afgerond / civieltechnisch plan ook gereed => aanbesteding/opdrachtverlening in het voorjaar van 2010. De start van de verkoop vrije kavels door de gemeente is voorzien voor medio 2010. Lemiers Het betreft de sloop van een bestaand complex en nieuwbouw van 14 appartementen. Eind 2008 heeft een info-bijeenkomst voor de omwonenden plaatsgevonden en aansluitend in 2009 ook enkele overleggen. Het college heeft ingestemd met de bouwplannen van de Woningstichting. Vanwege het algemeen belang (van de kern Lemiers) gemoeid met de bouw van de Wozoco is het negatieve Welstandsadvies terzijde geschoven. Het ontwerp bestemmingsplan is gereed en zal in 2010 in procedure gaan.

Centrumplan Vaals Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Middels de realisatie van het centrumplan kan in de kern Vaals een combinatie van hoogwaardige woningbouw, winkelvoorzieningen, monumenten en openbare ruimte ontstaan, welke goed wordt ontsloten en voorzien wordt van voldoende parkeergelegenheid

Pagina 55 van 146

Activiteiten Begroting 2009 • •

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: afsluiten intentie-overeenkomst (IOK) met ontwikkelingspartner Woningstichting 2009 / 2010: opstellen gebiedsontwikkelingsplan voor het centrum en definiëren en uitwerken deelprojecten

Er is in januari 2009 een projectplan Centrumplan opgesteld, dat uitgaat van verschillende op te leveren deelproducten zoals een masterplan (gebiedsontwikkelingsplan) en vlekkenplannen (deelgebiedsprojecten). Het masterplan (hetgeen stedenbouwkundig wordt beoogd) is in 2009 uitgewerkt en opgesteld. Het betreft hier een ruimtelijk plan voor wat betreft de ontwikkelingslocaties (“de vlekken”). Middels het masterplan moet een prioritering naar de te ontwikkelen locaties plaatsvinden. Het masterplan is op 8 februari 2010 vastgesteld door de raad. Ondersteunend aan het masterplan (en de vlekkenplannen) zijn in het projectplan ook enkele programmatische onderzoeken voorzien: – profilering/imago (deskresearch op basis van reeds bestaand beschikbaar materiaal) => Rapport is in februari opgeleverd, biedt echter weinig nieuwe bevindingen; – woningbouwprogramma (onderzoek naar kwalitatieve wensen doelgroepen) => opgepakt door Coenen in het kader van het masterplan, dient nog nader verdiept te worden (ook relatie tot het project Vaals Krimpproof; – retail => nog niet opgepakt, onderzoek wordt op later tijdstip opgestart na aanschuiven commerciële partijen; – verkeer => Kragten heeft onderzoek gedaan gerelateerd aan Maastrichterlaan.

Risico's Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Financieel risico: dit project zal een eigen exploitatieopzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten afgedekt moeten worden door de opbrengsten (grondverkopen en dergelijke) uit het project. Hier schuilt altijd een zeker financieel risico in. Risico in fasering / t.a.v. derden partijen: realisatie van het project vindt plaats in samenwerking met diverse externe partijen (onder andere de Woningstichting). Planning en uitvoering is derhalve ook afhankelijk van deze partijen.

Dekking van kosten is voorzien middels exploitatie-opzet centrumplan danwel aparte exploitatie-opzetten voor de vlekken => insteek voor gemeente is budgettair neutraal. Ten behoeve van de afdekking van planvoorbereidingskosten heeft de raad een voorbereidingskrediet gevoteerd.

2.2.

Leefomgeving

Buitengebied Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Als hoofddoelstelling geldt een evenwichtig gebruik van het buitengebied, met als twee subdoelstellingen: –natuurontwikkeling en landschapsherstel –reguleren / verminderen verkeersdruk

Pagina 56 van 146

Activiteiten Begroting 2009 •

•

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: afsluiten intentie-overeenkomst (IOK) met ontwikkelingspartners Habitura BV (landelijk opererende ontwikkelaar in groen) en Fortis Vastgoed BV (Nederlands grootste belegger in groen). 2009 / 2010: opstellen gebiedsontwikkelingsplan voor het buitengebied en definiëren en uitwerken deelprojecten

Op 23 april 2009 heeft een excursie in het buitengebied plaatsgevonden met betrokkenen zoals Habitura, ASR Vastgoed, de provincie, Staatsbosbeheer e.d. Aansluitend hieraan is ook de intentie-overeenkomst tussen gemeente, Habitura en ASR Vastgoed ondertekend. Eind 2008 is door Heusschen Copier Landschapsarchitectuur een basisdocument opgesteld. Dit basisdocument bevat elementen van een 'gebiedsontwikkelingsplan' en herbergt meerdere 'business-cases (deelprojecten)'. In 2009 is vooral gewerkt aan het onderzoeken van de haalbaarheid en de mogelijkheden samenhangend met deze deelprojecten. Dit loopt door in 2010 en heeft nog niet tot concrete resultaten geleid.

Risico's Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Financieel risico: dit project zal een eigen exploitatieopzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten afgedekt moeten worden door de opbrengsten (grondverkopen en dergelijke) uit het project. Hier schuilt altijd een zeker financieel risico in. Risico in fasering / t.a.v. derden partijen: realisatie van het project vindt plaats in samenwerking met diverse externe partijen (onder andere de Woningstichting). Planning en uitvoering is derhalve ook afhankelijk van deze partijen.

2.3.

Opzet is dat er een financiële verevening plaatsvindt tussen projecten die geld kosten en projecten die geld opleveren. Ter afdekking van de planvoorbereidingskosten heeft de raad een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld.

Aanpak verkeersoverlast

Maatregelen Maastrichterlaan Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Doel van het project is het verbeteren / vergroten van de leefbaarheid van de omwonenden en het handhaven van het kernwinkelgebied als economisch hart van Vaals Activiteiten Begroting 2009 • • •

•

Najaar 2008: afronding plannen Voorjaar 2009: besluitvorming raad over plannen Medio 2009 – najaar 2010: uitwerken plannen naar (uitvoerings)bestek / aanbesteding en opdrachtverlening 2011: uitvoering reconstructie Maastrichterlaan

Jaarrekening 2009 Het opstellen van de plannen (het ontwerp e.d.) heeft meer tijd in beslag genomen dan voorzien, veelal vanwege aanvullende onderzoeken inzake de verkeersdoorstroming, de situering van het busstation / bushaltes en de rotondes etc. De plannen zijn in 2009 ook diverse keren met de gemeenteraad, omwonenden en inwoners besproken. Besluitvorming van de raad over de plannen (aparte raadsvoorstellen v.w.b. de reconstructie van de Maastrichterlaan en de herinrichting van het kernwinkelgebied) heeft plaatsgevonden op 8 februari 2010. Naar aanleiding van de besluitvorming tijdens de raadsvergadering van 11 maart 2010 heeft een aframing van het krediet plaatsgevonden (keuze voor een andere variant).

Pagina 57 van 146

Overige onderwerpen Omschrijving

Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Uitvoeren plan verkeersprioriteiten 2008 – 2011

Het plan verkeersprioriteiten is in de raadsvergadering van 7 april 2008 vastgesteld. Het plan gaat in op de aspecten verkeerscirculatie, verkeersdoorstroming en verkeersveiligheid en heeft de volgende doelstellingen: • verbeteren / vergroten verkeersveiligheid => daling ongevalcijfers • verbeteren verkeersdoorstroming • verminderen verkeersoverlast => verminderen klachten burgers

Voor het jaar 2009 stonden in het plan verkeersprioriteiten 2008-2011 o.a. de volgende projecten op de rol: • Epenerbaan inrichten als ETW type 1 => Planvoorbereiding in het najaar van 2009 afgerond / aanbesteding, opdrachtverlening, uitvoering medio 2010; • Inzet DSI => Is ingezet op diverse plekken (Wolfskuilenweg, Eschberg).

Woningbouwproject Eschberg-Noord

Het betreft de 3e fase van dit woningbouwproject. Er worden in deze fase ongeveer 70 woningen gebouwd.

Bij dit woningbouwproject zijn ongeveer 70 woningen voorzien (10 'vrije kavel woningen' en 60 zogenaamde 'projectwoningen'). Voor wat betreft de kavels waren eind 2009 negen kavels verkocht. Het onderdeel 'projectwoningen' (63 st.) – verdeeld in 21 projectmatige woningen (plan van Grouwels Daelmans) en 25 projectmatige woningen / 17 appartementen (plan van de BAM) – laat een gemengd beeld zien. De 21 woningen van het plan van Grouwels Daelmans zijn in de verkoop (verloopt moeizaam). Het andere plan (BAM) ligt stil (men heeft de bouwvergunning laten verlopen).

Monumentenbeleid

Betreft de afronding van het project om te komen tot uitvoering van het monumentenbeleid, inhoudend het opstellen van ‘redegevende beschrijvingen’ en het 'aanwijzen van de gemeentelijke monumenten', zodat vervolgens daadwerkelijk gestart kan worden met de uitvoering van monumentenbeleid. Hiervoor is financieel gezien € 50.000 per jaar beschikbaar.

In het voorjaar van 2009 is een doorstart van dit project gemaakt. Er zijn 55 panden geïnventariseerd (aangewezen monumenten) v.w.b. de onderhoudsbehoefte. Het betreft hier sec de onderhoudstoestand. Gezien de stroeve voortgang van het proces uitvoering monumentenbeleid, de bekoelde verhouding tussen gemeente en eigenaren van panden (geen uitzicht op overeenstemming) is het (bestaande) budget van € 50.000 t.b.v. de uitvoering van monumentenbeleid bij de begroting 2010 geschrapt..

Milieubeleid

Betreft de besluitvorming van de raad over de nieuwe milieubeleidsvisie 2009 – 2012 en vervolgens als onderdeel hiervan o.a. het opstellen van een klimaatbeleidsplan.

De milieubeleidsvisie 2009-2012 is op 15 december 2008 door de raad vastgesteld. De klimaatbeleidsvisie, een van de majeure onderdelen van de milieubeleidsvisie 2009 – 2012, wordt opgepakt middels SLOK (stimulering lokale klimaatinitiatieven), een regeling van de provincie. Medio 2009 is de SLOK-aanvraag opgesteld (richt zich onder andere op duurzaam bouwen, prestatie-afspraken bij Pagina 58 van 146

Omschrijving

Begroting 2009

Jaarrekening 2009 renovatie-projecten, duurzame energie e.d.) en ingediend bij SenterNovem => aanvraag afgewezen (subsidiepot uitgeput).

Groenstructuurplan

Besluitvorming van de raad inzake het Groenstructuurplan (middels een Groenstructuurplan kan de gemeenteraad aangeven welke beeldkwaliteit van groen in de openbare ruimte zij wenst in de gemeente) is voorzien voor het voorjaar van 2009. Vervolgens kan vanaf medio 2009 het Groenstructuurplan uitgewerkt worden in jaarlijkse beheersplannen, ontwikkelingsplannen en reconstructieplannen. Uitvoering hiervan kan plaatsvinden vanaf 2010.

Het Groenstructuurplan is door de raad vastgesteld op 13 juli 2009. Voor de uitvoering van projecten is de komende 10 jaar een investeringsvolume van € 550.000 beschikbaar. Daarnaast is ook een plan voor de verdeling van de projecten (en de financiële middelen) in de periode 2010-2019 opgesteld.

Pagina 59 van 146

2.4

Kengetallen

Parkeeropbrengsten per kwartaal - totaal € 600.000 € 500.000 € 400.000

1e kwartaal 2e kwartaal

€ 300.000

3e kwartaal 4e kwartaal totaal

€ 200.000 € 100.000 €2006

2007

2008

2009

Aantal verleende bouwvergunningen 40 36 35 31 30

29

29

25

15

22

19

20

29

2008 2009

13

10 5

1

0 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Pagina 60 van 146

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. (Zie de toelichting bij deel 1, onderdeel 3). Jaarrekening WONEN en VERKEER

bedragen x € 1.000 realisatie 2008

raming 2009 (begroting)

raming 2009 (na wijzigingen)

realisatie 2009

Volkshuisvesting

-2.054

-1.235

-1.439

-1.491

Leefomgeving

-3.508

-3.726

-3.751

-3.526

Aanpak verkeersoverlast

-2.159

-2.361

-2.425

-3.628

Totaal lasten:

-7.721

-7.322

-7.615

-8.645

897

981

993

430

2.438

2.541

2.541

2.444

466

797

827

650

Totaal baten:

3.801

4.319

4.361

3.524

Saldo programma:

-3.920

-3.003

-3.254

-5.121

Lasten:

Baten: Volkshuisvesting Leefomgeving Aanpak verkeersoverlast

3.2.

Toelichting

Volkshuisvesting Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 204.000 is veroorzaakt door: • € 52.000 bijraming budget vergunningverlening / handhaving (vrijval reserve overloop); • € 28.000 bijraming budget inzake opstellen archeologisch beleidskader; • € 124.000 bijraming inzake uit te keren planschadevergoedingen. De toename van de baten met € 12.000 betreft de provinciale bijdrage inzake het opstellen van een archeologisch beleidskader. Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het negatieve saldoverschil van € 615.000 wordt o.a. veroorzaakt door: – € 552.000 minderbaten opbrengsten woningbouw Vijlen => derhalve ook geen toevoeging aan de algemene reserve; – € 144.000 minderbaten opbrengsten exploitatie Eschberg Noord => derhalve ook geen toevoeging aan de reserve bestemmingsplannen; – € 24.000 meerlasten inzake afboeking dwangsom illegale bebouwing en afrekening Welstand. Leefomgeving Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het positieve saldoverschil van € 128.000 wordt o.a. veroorzaakt door € 54.000 voordeel op de post afval en € 20.000 minderlasten inhuur milieuhandhaving gemeente Maastricht.

Pagina 61 van 146

Aanpak verkeersoverlast Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 64.000 is met name veroorzaakt door: •€ 5.000 bijraming budget aanbrengen wegmarkeringen (vrijval reserve overloop); •€ 75.000 bijraming budget onderhoud wegen; •€ 21.000 aframing kapitaallasten (inzake Wolfskuilenweg, Mamelisserweg, Maastrichterlaan). De toename van de baten met € 30.000 betreft het ramen van de bijdrage van het CJIB inzake de PV-vergoeding. Begroting na wijzigingen versus realisatie: De toename van de lasten met € 1.203.000 is vooral het gevolg van: –€ 1.326.000 hogere kapitaallasten wegen vanwege de vervroegde afschrijving activa maatschappelijk nut; –€ 40.000 hogere lasten openbare verlichting (vooral uitvoering O.V.-plan); –€ 57.000 lagere lasten huur parkeergarage vanwege latere dan geplande openstelling; –€ 72.000 lagere lasten onderhoud wegen (verevening middels egalisatievoorziening infrastructuur).

Pagina 62 van 146

Programma WERK en

Programmarekening Vaals

2009 Programmaverantwoording

ECONOMIE Deel 1. 1.1.

Problematiek en kaders

Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • werkgelegenheid in de gemeente bevorderen en mensen die afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering helpen bij het zoeken naar werk; • het helpen van mensen waarvoor al dan niet met werk nog geen zelfstandig bestaan mogelijk is middels inkomensondersteunende voorzieningen; • het instandhouden en verbeteren van de economische structuur in Vaals, met name de toeristische voorzieningen. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2006-2010) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma WERK en ECONOMIE

Coördinerend portefeuillehouder: Wethouder Lux

Programma-onderdelen:

Beleidsvelden:

“Sociale activering minima”

Uitstroombevordering Minima- en armoedebeleid

“Toeristisch product”

Toerisme

“Economie”

Economie en Arbeidsmarkt Evenementen

Pagina 63 van 146

Deel 2.

Doelstellingen en bereikte resultaten

In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt hebben bereikt en wat we hiervoor hebben gedaan.

Bestuurlijke prioriteiten 2.1.

Sociale activering minima

Uitstroombeleid Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Afname aantal bijstandsgerechtigden middels uitstroom naar werk.

In 2009 is het aantal bijstandsgerechtigden gestegen met 52 (van 292 naar 344).

Activiteiten Begroting 2009 •

•

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: opstellen nota uitstroombeleid (inclusief integrale relatie naar beleidsplan WMO en nota Economische Structuur) Vaststellen nota uitstroombeleid door raad 2009 e.v.j..: uitvoeren uitstroombeleid

De nota uitstroombeleid met diverse projecten is op 15 december 2008 vastgesteld door de raad. Voor het jaar 2009 stond de uitvoering van de volgende projecten / activiteiten op de agenda: – Integrale fraude-aanpak => Er zijn diverse overleggen geweest tussen Pentasz en de gemeente (ook intern binnen de gemeente) => Pentasz heeft ook in het kader van de BIBOB-aanpak een contactpersoon aangedragen. Gekoerst is op inbedding in de reguliere organisatie; – Stage- en werkervaringsplekken => In eerste instantie is gefocust op de eigen ambtelijke organisatie. In totaliteit zijn 4 plekken ingevuld. – Maatschappelijke banen => In 2009 niet echt opgestart (onvoldoende zicht op vraag en aanbod en wat nodig is voor begeleiding). Wordt in 2010 opgepakt samen met de trajecten in het kader van vrijwilligerswerk / mantelzorg. – Maatwerktraject => Na moeizame start opgepakt, wel in beperktere vorm dan eerst gepland. Gekoerst is op op een gezamenlijke aanpak met het UWV werkbedrijf (selectie specifieke bedrijven, contacten leggen). Mede als gevolg van de economische crisis ook slechts beperkte resultaten gerealiseerd.

Risico's Begroting 2009 Risico i.v.m. planrealisatie (bereiken doelstelling): De gemeente Vaals kan lokaal zeker zijn steentje bijdragen t.b.v. uitstroom, dit wordt echter ook sterk bepaald door de landelijke en regionale economische situatie.

Jaarrekening 2009 Als gevolg van de financieel-economische crisis was het onmogelijk de doelstellingen van de nota uitstroombeleid (bijvoorbeeld maatwerktraject: jaarlijks worden 30 personen extra duurzaam richting arbeid bemiddeld => vanuit het project maatwerk zijn in 2009 2 personen uitgestroomd (1 reguliere arbeid / 1 groeibaan)) te bereiken.

Pagina 64 van 146

Armoedebeleid Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Voorkomen van armoede => Ondersteunen kwetsbaarste groepen (minima en andere hulpbehoevenden) Activiteiten Begroting 2009 •

2.2.

Jaarrekening 2009

Najaar 2008: uitvoering geven aan armoedebeleid → Korte termijn: onder andere uitvoering participatiefonds, schoolkostenfonds en opstellen armoedemonitor Lange termijn: opstellen en uitvoeren plan van aanpak (ter voorkoming) van de armoedeval, aangaan van samenwerkingsverbanden met Essent, WML, Woningstichting, Kredietbank, GGD, e.d.

De nota armoedebeleid is op 23 juni 2008 door de raad vastgesteld. De uitvoering van de diverse regelingen (schoolkostenfonds, participatieregeling) verloopt moeizaam. Het gebruik ('beroep doen op') bijvoorbeeld van het schoolkostenfonds blijft achter bij de verwachtingen. Er is overleg geweest met onder andere de Stichting Leergeld en het Sophianum over een informatiecampagne om het gebruik te bevorderen. Op 1 april 2010 is een 'armoedeconferentie' met spelers op dit veld gehouden, ook met als achtergrond het vergroten van het gebruik van deze regelingen. In 2009 is verder ook een uitvoeringsregeling voor het noodfonds opgesteld. Ook is eind 2009 gestart met een van de 'acties lange termijn' uit de nota armoedebeleid, namelijk het opstellen en uitvoeren van een plan van aanpak ter voorkoming van de armoedeval. Afronding hiervan is voorzien voor het voorjaar van 2010.

Toeristisch product

Drielandenpunt Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

– Omvorming van het Drielandenpunt tot een prachtig park voor recreatie en landschap reikend over de drie landsgrenzen. – Realiseren aantrekkelijke fysieke verbinding tussen Drielandenpunt en centrum Vaals => bovenstaande moet niet per definitie leiden tot het aantrekken van meer bezoekers, wel op een betere spreiding van de bezoekers door het jaar heen en een verhoging van de omvang van de toeristische bestedingen. Activiteiten Begroting 2009 •

•

Najaar 2008: afsluiten intentie-overeenkomst (IOK) met ontwikkelingspartners Habitura BV (een landelijk opererende ontwikkelaar in groen) en Fortis Vastgoed BV (Nederlands grootste belegger in groen) 2009 / 2010: opstellen gebiedsontwikkelingsplan voor het Drielandenpunt en definiëren en uitwerken deelprojecten

Jaarrekening 2009 Zoals aangegeven is de gebiedsontwikkeling Drielandenpunt onderdeel van de gebiedsontwikkeling Buitengebied (vormt de “kapstok”). Op 23 april heeft een excursie in het buitengebied en Drielandenpunt plaatsgevonden met betrokkenen zoals Habitura, ASR Vastgoed, de provincie, Staatsbosbeheer e.d. Aansluitend hieraan is op 23 april ook de intentieovereenkomst tussen gemeente, Habitura en ASR

Pagina 65 van 146

Activiteiten Vastgoed ondertekend. Vervolgens is aan de slag gegaan met het Drielandenpunt als onderdeel van de gebiedsontwikkeling Buitengebied. Dit hield vooral in het opstellen van een projectplan, waarin het proces, de planning, de relatie van het project met andere projecten (integraliteit) en de rolverdeling van de betrokken partijen zijn aangegeven. Verder zijn in het najaar van 2009 de eerste prille schreden gezet v.w.b. de uitvoering van het projectplan. Risico's Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Financieel risico: dit project zal een eigen exploitatieopzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten afgedekt moeten worden door de opbrengsten (grondverkopen en dergelijke) uit het project. Hier schuilt altijd een zeker financieel risico in. Risico in fasering / t.a.v. derden partijen: realisatie van het project vindt plaats in samenwerking met diverse externe partijen (onder andere de Woningstichting). Planning en uitvoering is derhalve ook afhankelijk van deze partijen.

Zie ook Buitengebied. Uitgangspunt is dat dit een zogenaamd “+” project is, d.w.z. dat er meer directe opbrengsten (uit ontwikkelingen) worden gegenereerd, dan dat er kosten zijn. Vervolgens vindt dan weer verevening met zogenaamde “-” projecten binnen het totale plan 'gebiedsontwikkeling Buitengebied' plaats.

2.3.

Economie

Economische Structuur Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Verbeteren van de lokale economische structuur en de werkgelegenheidsstructuur (afhankelijkheid en omvang) Activiteiten Begroting 2009 •

• •

Najaar 2008: opstellen nota Economische structuur → uitwerking 4 speerpunten van de kadernota: – maak gebruik van de kansen die Aken biedt; – investeer in de horeca, toerisme en recreatie, maar besteedt ook aandacht aan aanverwante sectoren; – creëer (nieuwe) werkgelegenheid; – maak prestatieafspraken met ketenpartners. Najaar 2008: vaststellen nota economische structuur door de raad 2009 e.v.j. Uitvoering geven aan actiepunten nota economische structuur.

Jaarrekening 2009 De nota Economische Structuur met diverse projecten is op 15 december 2008 door de raad vastgesteld. Voor het jaar 2009 stonden projecten zoals “Vaals werkt”, “Ondernemerstafel”, “Hospitality”, “Beroepsvoorlichting”, “Bombardier” en “Busproject” op de rol. Het project “Vaals werkt” is breder opgepakt, ook elementen van projecten zoals “Hospitality”, “Beroepsvoorlichting” en “Ondernemerstafel” zijn hierbij meegenomen. Een goed voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de Horecaexperiencedag, die op 9 april plaatsvond. De gemeente Vaals, ondernemers en het UWV-werkbedrijf waren hierbij betroken => tweeledig doel: vorm geven aan / vullen jongerenloket en aan beroepsvoorlichting doen. Een ander voorbeeld is de organisatie van een bijeenkomst in Fraiche op 21 november, waar honderden jongeren die zich oriënteren op de arbeidsmarkt zijn samengekomen met ondernemers. Het busproject is vooralsnog van de baan aangezien er geen (geschikte) kandidaten zijn bij Pentasz. Ook is in 2009 veel te doen geweest omtrent het project Bombardier. Oorspronkelijk zou Bombardier 100 personen Pagina 66 van 146

Activiteiten een leerwerktraject bieden, waarvan na selectie 60 personen een jaarcontract zouden krijgen. Er zijn in 2009 daadwerkelijk ongeveer 10 personen bij Bombardier gestart (overgebleven na sollicitatie-procedures). Er kan onder andere gesteld worden, dat Pentasz onvoldoende zicht heeft op de (competenties e.d. van de) cliënten in het bestand (ook een euvel bij het project Maatschappelijke Banen bij uitstroombeleid).

Overige onderwerpen

Omschrijving Uitvoeringsprogramma Toerisme & Recreatie 2005 -2010

Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Het uitvoeringsprogramma Toerisme & Recreatie 2005-2010, vastgesteld door de raad op 18 april 2005, heeft 4 speerpunten: • verbeteren kwaliteit en instandhouden (kleinschalige) verblijfsaccommodaties; • versterken dagtoerisme; • verbeteren profilering; • samenwerken.

De eindevaluatie van het uitvoeringsprogramma T & R 20052010 is op 29 juni 2009 besproken in de raadscommissie Werk & Economie. Het nog openstaande onderdeel van het uitvoeringsprogramma, namelijk de websites kleinschalige verblijfsaccommodaties is opgepakt samen met het ICT-centrum van de Hogeschool Zuyd => Het uitvoeringsprogramma behelst de innovatievouchers van SenterNovem uitvoering van 21 projecten. Het om een website te bouwen, danwel merendeel van deze projecten is eind de bestaande te verbeteren. 2008 uitgevoerd, danwel zal op korte termijn worden uitgevoerd. Denk hierbij aan het project “websites kleinschalige verblijfsaccommodaties”. In het voorjaar van 2009 vindt een evaluatie van het uitvoeringsprogramma plaats. Deze evaluatie en eventuele hieruit voortvloeiende vervolgstappen zullen medio 2009 met de raad worden besproken.

Uitvoering nota Ondernemingsklimaat De evaluatie en actualisatie van de nota Ondernemingsklimaat op basis van het benchmarkonderzoek 2007 heeft plaatsgevonden. Het hieruit voortvloeiende plan van aanpak met actiepunten (onder andere de organisatie van info-avonden, opzetten bedrijvenbezoekprogramma e.d.) wordt de komende jaren uitgevoerd.

Is in 2009 opgepakt middels de uitvoering van de nota Economische Structuur, o.a. het deelproject “Ondernemerstafel”.

Pagina 67 van 146

2.4

Kengetallen

Ontwikkeling vestigingen en arbeidsplaatsen 2008 - 2009

10,0%

7,5%

8,0% 6,0% 4,0%

4,4%

3,7%

1,5%

2,0%

4,9%

4,1% 2,0%

4,7%

4,9%

2,6%

Vestigingen Arbeidsplaatsen

0,0%

-0,4%

-2,0%

-1,9%

-2,2%

-4,0%

-3,9%

-6,0%

Gemeente

Bron: Nota Limburg aan het Werk 2009 - Provincie Limburg

Pentasz

Cliëntenbestand Pentasz 2005 - 2009 400 350 300

1-1-2005

250

1-1-2006 1-1-2007

200

1-1-2008

150

1-1-2009

100

31-12-2009

50 0 Vaals

Eijsden

Gulpen-Wittem Margraten

Meerssen

Gemeente

Pagina 68 van 146

Cliëntenbestand in % van het aantal inwoners

4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00%

1-1-2005 1-1-2006 1-1-2007 1-1-2008 1-1-2009 31-12-2009

In- en uitstroom absoluut cliëntenbestand Pentasz 2008 160

141

140 120

107

105

100 80

74

80

Instroom Uitstroom

51

60

49 31

40

46 27

20 0 Vaals

Eijsden

Gulpen Wittem

Margraten

Meerssen

Gemeente

Pagina 69 van 146

In- en uitstroom in % van het cliëntenbestand op 1.1.2009 90% 76%

80% 70%

61%

60% 50%

51%

48%

40%

36%

53%

52% 39%

37% 31%

Instroom Uitstroom

30% 20% 10% 0% Vaals

Eijsden

Gulpen Wittem

Margraten

Meerssen

Gemeente

Aantal overnachtingen toeristen 700.000 650.000 600.000 550.000 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 -

2005 2006 2007 2008 2009

Soort accommodatie

Pagina 70 van 146

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. (Zie de toelichting bij deel 1, onderdeel 3).

Jaarrekening WERK en ECONOMIE

bedragen x € 1.000 Realisatie 2008

raming 2009 (begroting)

raming 2009 (na wijzigingen)

realisatie 2009

-8.521

-8.255

-9.513

-8.992

Toeristisch product

-228

-216

-216

-331

Economie

-381

-370

-373

-431

-9.130

-8.841

-10.102

-9.754

6.889

6.583

7.546

7.380

Toeristisch product

683

712

682

781

Economie

545

545

10.840

10.834

Totaal baten:

8.117

7.840

19.068

18.995

Saldo programma:

-1.013

-1.001

8.966

9.241

Lasten: Sociale activering minima

Totaal lasten: Baten: Sociale activering minima

3.2.

Toelichting

Sociale activering minima Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 1.258.000 is met name veroorzaakt door: •€ 153.000 bijraming bedrijfsvoeringskosten Pentasz; •€ 129.000 bijraming WSW-budget; •€ 105.000 bijraming werkdeel WWB; •€ 648.000 inzake aanpassing inkomensdeel WWB; •€ 89.000 inzake bijraming IOAZ/IOAW; •€ 134.000 bijraming budget gemeentelijk minimabeleid. De toename van de baten met € 963.000 is met name veroorzaakt door: •€ 129.000 rijksbijdrage WSW-budget; •€ 105.000 rijksbijdrage werkdeel WWB; •€ 648.000 rijksbijdrage inkomensdeel WWB; •€ 80.000 inzake rijksbijdrage IOAZ / IOAW. Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het positieve saldoverschil ad € 355.000 wordt vooral veroorzaakt door: –€ 64.000 minderlasten WSW (afrekening 2008); –€ 84.000 minderlasten bedrijfsvoering Pentasz; –€ 18.000 minderlasten inkomensdeel WWB; –€ 168.000 minderlasten gemeentelijk minimabeleid => ook geen onttrekking aan de reserve armoedebeleid.

Pagina 71 van 146

Toeristisch product Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De daling van de baten met € 30.000 is het gevolg van een aanpassing van de raming opbrengst toeristenbelasting, vanwege vertraging in de uitbreiding van Landal. Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het negatieve saldoverschil ad € 16.000 wordt met name veroorzaakt door € 13.000 lasten inzake uitgaven uitvoeringsprogramma Toerisme & Recreatie 2005-2010 (afdekking middels de reserve Toerisme). Economie Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de baten met € 10.295.000 is name veroorzaakt door: •€ 160.000 bijraming dividend Essent; •€ 10.135.000 inzake verkoop aandelen Essent – Enexis Begroting na wijzigingen versus realisatie: De toename van de lasten met € 58.000 is vooral het gevolg van: –€ 17.000 meerlasten markten (o.a. aanschaf marktkasten); –€ 33.000 meerlasten evenementenbeleid (“Guido's Orchestra”).

Pagina 72 van 146

Programma

Programmarekening Vaals

BESTUUR

2009

en DIENSTVERLENING Deel 1. 1.1.

Programmaverantwoording

Problematiek en kaders

Inhoud programma

Dit programma richt zich met name op: • dienstverlening richting de burgers middels o.a. de gemeentewinkel; • communicatie en voorlichting jegens de burgers; • samenwerking met andere partners om de gemeentelijke opgaven te realiseren; • veiligheid van inwoners en bezoekers van Vaals. Onderstaand overzicht maakt inzichtelijk op welke manier het programma is verdeeld in onderdelen (afgeleid uit het coalitieprogramma 2006-2010) en vervolgens welke producten per onderdeel zijn te onderscheiden. Programma BESTUUR en DIENSTVERLENING

Coördinerend portefeuillehouder: Burgemeester

Programma-onderdelen:

Beleidsvelden:

“Bestuur”

Bestuursorganen Samenwerking

“Openbare orde en veiligheid”

Veiligheid woonomgeving Rampenbestrijding Brandweer

“Dienstverlening”

Communicatie en voorlichting Publieksbalie Basisregistratie Adressen en Gebouwen

“Financiering”

Gemeentefonds Gemeentelijke belastingen Treasury

Pagina 73 van 146

Deel 2.

Doelstellingen en bereikte resultaten

In dit deel wordt per programma-onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt hebben bereikt en wat we hiervoor hebben gedaan.

Bestuurlijke prioriteiten 2.1.

Bestuur

Samenwerking gemeenten Vaals – Gulpen-Wittem – Valkenburg a/d Geul Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

De gemeenten streven naar een samenwerking waarbij: – de kracht van de kleinschaligheid wordt behouden; – maar tegelijkertijd de potentie van schaalvergroting binnen wordt gehaald.

In de op 13 juli 2009 vastgestelde startnotitie zijn als resultaten van de samenwerking gedefinieerd: – een hoger niveau van dienstverlening bereiken; – meer slagkracht genereren; – adequater kunnen inspelen op nieuwe uitdagingen.

Activiteiten Begroting 2009 •

•

•

Jaarrekening 2009

Eind 2008 / begin 2009: besluitvorming in de 3 gemeenteraden inzake wel of niet nauwere samenwerking middels voor te leggen basisdocument. Voorjaar 2009: inventarisatie samenwerkingsperspectief per te onderscheiden beleidsterrein. 2009 en 2010: nadere uitwerking vorm en inhoud van de samenwerking van de ambtelijke organisaties alsmede de concretisering van de diverse samenwerkingsprojecten. Hiertoe is door alle 3 de gemeenten een budget gevoteerd ad € 100.000 (onttrekking uit de algemene reserve)

Op 28 maart 2009 hebben de gemeenteraden van Gulpen-Wittem, Vaals en Valkenburg zich unaniem en zonder voorbehoud uitgesproken voor nadere samenwerking. Aan de colleges van de drie gemeenten is opdracht gegeven een startnotitie met uitgangspunten voor samenwerking voor te bereiden. Deze startnotitie is vervolgens door de gemeenteraden van Vaals, Gulpen-Wittem en Valkenburg vastgesteld (Vaals op 13 juli 2009). De uitgangspunten van de startnotitie “Samen sterk” zijn inmiddels in een drietal domeinen nader uitgewerkt. De drie gemeenteraden hebben in februari 2010 met de per domein geformuleerde uitgangspunten ingestemd. Met dit raadsbesluit is inmiddels de fase van nadere uitwerking van deze uitgangspunten, leidend tot concrete implementatie en uitvoering, gestart. Overigens heeft de provincie Limburg positief op dit samenwerkingsinitiatief gereageerd en een stimuleringssubsidie toegezegd.

Risico's Begroting 2009 •

Jaarrekening 2009

Bestuurlijk risico: De voornaamste randvoorwaarde voor het slagen van een dergelijke nauwere samenwerking is van affectieve en emotionele aard. Het gaat om bestuurlijk commitment, politieke continuïteit, onderling vertrouwen, respect, openheid en duidelijkheid. Verborgen bestuurlijke agenda's of niet uitgesproken (afwijkende) meningen zijn echte boosdoeners in dit verband.

Pagina 74 van 146

2.2.

Openbare orde en veiligheid

Veiligheidsplannen Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid in de woonkernen met de volgende meetbare effecten: In 2009 vermindering van de drugsoverlast en -handel met 10 % (objectieve cijfers politie) In 2009 verbetering van de veiligheidsbeleving (subjectief) met 10 %

Nog geen cijfers over 2009 van de politie inzake drugsoverlast en -handel bekend. Uit de registratiecijfers van de politie inzake inbraken, verkeersongevallen en diefstallen blijkt dat in de periode 2006-2009 sprake is van een daling van ruim 20 %.

Activiteiten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Uitvoering projecten: – Participatie Veiligheidshuis – Uitvoeren woonkernschouwen (dag-/ en avondschouw) – Deelname project “Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Zuid-Limburg” – Toepassen Politiekeurmerk Veilig Wonen

Het Veiligheidshuis is ongeveer 2 jaar geleden gestart. In het 1e jaar (2008) heeft het Veiligheidshuis v.w.b. de aanpak van overlastgevende jeugd en huiselijk geweld voldaan aan de subsidienormen, echter v.w.b. de aanpak van veelplegers niet als gevolg van het ontbreken van voldoende procesmanagementcapaciteit. Deze is sinds begin 2009 wel ingevuld. In 2009 is de meerwaarde van het Veiligheidshuis ook heel sterk duidelijk geworden bij het JPP (Jeugd Preventie Programma), met name de coördinerende rol van het Veiligheidshuis en het zicht op doelgroep. In december 2008 heeft een gecombineerde dagavondschouw in Cottessen plaatsgevonden. Alle knelpunten zijn inmiddels aangepakt. In juli heeft ook terugkoppeling naar de participanten plaatsgevonden. Op 23 september 2009 heeft een gecombineerde dag- en avondschouw plaatsgevonden in Melleschet / Rott / Harles => Veelal kleine knelpunten op het vlak van openbare verlichting verkeer e.d. (allemaal opgepakt middels inzet bestaande budgetten). Voor wat betreft het “Toepassen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen” is de 1e fase in Vijlen en Lemiers afgerond. Inmiddels is gestart in de kern Vaals (ongeveer 800 adressen aangeschreven, waarvan 30 % gereageerd heeft). Het deelproject 'keurmerk Veilig Ondernemen' is i.o.v. met de Ondernemerstafel doorgeschoven naar 2010.

Risico's Begroting 2009 •

Jaarrekening 2009

Risico t.a.v. derden partijen: uitvoering veiligheidsplannen vindt plaats met andere partijen => politiedistrict Kerkrade, andere gemeenten, Trajekt. Problemen bij deze derden (capaciteit, budget) kunnen dus gevolgen hebben voor het uitvoeren van de in Vaals afgesproken maatregelen.

Pagina 75 van 146

2.3.

Dienstverlening

Dienstverleningsconcept Doelstelling en gewenste effecten Begroting 2009

Jaarrekening 2009

Doelstelling is professionalisering, meer integrale en kwalitatief hoogwaardige dienstverlening aan de klant (burger). Producten zullen zoveel mogelijk vanuit één centraal punt (publieksbalie) en geredeneerd vanuit de klantvraag aangeboden worden. In het dienstverleningsconcept wordt deze doelstelling als volgt geconcretiseerd: Hogere klanttevredenheid outcomedoelstelling Meer diensten aan de balie outputdoelstelling Minder doorverwijzingen outputdoelstelling Activiteiten Begroting 2009 • •

Najaar 2007: besluitvorming raad inzake uitgewerkt dienstverleningsconcept. 2009: uitvoering nieuw dienstver-leningsconcept (o.a. doorontwikkeling WMO-loket, opstellen kwaliteitshandvest e.d.)

Jaarrekening 2009 In 2009 is doorgegaan op de ingeslagen weg van 2008. Er is een kwaliteitshandvest met servicenormen opgesteld. Intern zijn er brainstorm- en trainingssesies geweest over het onderwerp dienstverlening. Verder is in het voorjaar het aantal doorverwijzingen (van frontoffice naar backoffice) in kaart gebracht (o-meting). Aangezien de bevindingen hieruit vrij summier zijn, is besloten de exercitie (bijhouden van doorverwijzingen van frontoffice naar backoffice) ook in het najaar van 2009 te doen. Op basis van de bevindingen van deze 0-meting zal in 2010 nader actie worden ondernomen (denk aan scholing, training, afstemming e.d.).

Pagina 76 van 146

Overige onderwerpen

Omschrijving Doorontwikkeling website

Begroting 2009 De doelstellingen van de doorontwikkeling van de website zijn nog steeds: • In 2010 bij het Burgeronderzoek minder dan 15% ontevredenheid scoren v.w.b. vormgeving en inhoud van de website; • In de jaarlijkse ranglijst van gemeentelijke websites van Advies.Overheid tot de beste 150 websites behoren. Bij de eerste doelstelling kan gedacht worden aan: • het prominenter onder de aandacht brengen van onderwerpen zoals toerisme, interactiviteit met de burgers en dergelijke; • het verhogen van de vindbaarheid van informatie door aanpassingen in menu- en zoekstructuur; • uitbreiding digitale dienstenpakket => in 2009 minimaal 5 producten digitaal aanbieden. Voornoemde punten en ook andere worden opgenomen in het projectplan doorontwikkeling website, dat in 2009 uitgevoerd wordt.

Jaarrekening 2009 Bijzondere aandacht is in 2009 uitgegaan naar de vernieuwing van de gemeentelijke website. Door achterstallig onderhoud en het oude concept waren we in de ranking van gemeentelijke websites afgezakt naar plaats 228. Bij de ontwikkeling van de nieuwe website hebben we ervoor gekozen, in te zetten op een zo groot mogelijke inbreng van alle doelgroepen en rekening te houden met hun specifieke wensen. Uitgangspunt was niet wat wij als gemeente vinden dat er op de website moet staan, maar wat de verschillende doelgroepen daarop hopen te vinden. Verder moesten ook de uitgangspunten van de strategische visie en de speerpunten uit het coalitieprogramma prominent tot uitdrukking komen op de nieuwe website. Gekozen is voor een brede doelgroeporiëntatie (met gebruikers, ondernemers, jongeren, interne medewerkers en een klankbordgroep van raads- en commissieleden), hetgeen langer heeft geduurd dan was voorzien. Echter: in dit opzicht ging kwaliteit voor snelheid. Dat is de voornaamste reden waarom de vernieuwde website niet conform planning per 1 januari 2010 “live” is gegaan, maar pas vanaf maart 2010. De inspanningen hebben overigens hun effect op de ranking. Inmiddels is de site van Vaals weer gepositioneerd op plaats 177. Op de ranglijst van Limburgse gemeenten staan we momenteel zelfs op plaats 5. Verder zijn in 2009 ook de eerste voorbereidingen getroffen voor de verplichte publicatie van alle verordeningen via internet, die voor 1 januari 2011 gerealiseerd moet zijn. Ook is de gemeente Vaals sinds 2009 aangesloten op het digitale bedrijvenloket.

Pagina 77 van 146

2.4 Kengetallen Brandweer In totaal hebben in 2009 102 brandweeruitrukken in de gemeente Vaals plaatsgevonden (zowel de posten Vaals als Mechelen). Deze uitrukken zijn onder te verdelen in uitrukken als gevolg van een brandmelding of als gevolg van hulpverlening. In de volgende grafiek is zichtbaar dat bijna 75 % van de uitrukken hulpverleningen betreffen. Inzetten

26%

Brandmeldingen Hulpverleningen

74%

Uit de volgende grafiek blijkt hoe de brandmeldingen zijn onderverdeeld (abolute aantallen): 60 53 50

40 Autobrand Handgedrukte melding 30

Automatische brandmelding Binnenbrand Binnenbrand Middelbrand

20

Binnenbrand Grote Brand Brandgerucht Buitenbrand

10

7

6 2

4

2

0

0

0

0

1

Nacontrole Schoorsteenbrand Assistentie buiten gemeente

0 t d d le e nd nd nd nd ng ch ng an nt an tro ra ra di ra di ra ru br ee el Br el lb on nb nb nb to ge m e de ac ite em ne dm ee nd e ot Au t d u g n t N i r n i a s B a n G B M uk or Br br ite dr nd nd ho e bu ge ra ra ch Sc nd nb tie nb tis a e n e a H te m nn nn to Bi Bi sis Au As

De grafiek op de volgende pagina toont de onderverdeling in de uitrukken t.b.v. hulpverlening:

Pagina 78 van 146

20 18 16 14 Assistentie ambulancedienst

12

Beknelling Buitensluiting

10

Dieren in nood 8

7

Gaslek

7

Inzet gevaarlijke stoffen

6 6

Personen in lift Schoonmaken wegdek

4

Stormschade 2

2

Wateroverlast

2

1 0

0

Overige HV Assistentie buiten gemeente

0

0

As sis te nt ie

am bu l

an ce die ns t Be kn el lin Bu g ite ns lu i Di tin er g en in no od In ze tg G ev a s aa le k rli jke st o Pe ffe rs n Sc on ho en on in m ak lift en we gd St ek or m sc ha W de at er ov As e r sis la st te O nt ve ie rig bu e ite HV n ge m ee nt e

0

1

1

Website

Bezoeken website per maand

55.000

Aantal

45.000 35.000

bezochte pagina's 2008 bezochte pagina's 2009

25.000 15.000

december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

5.000

Maand

Uit bovenstaande grafiek blijkt het aantal bezochte pagina's van de gemeentelijke website per maand in de jaren 2008 en 2009. Met uitzondering van de zomermaanden en de maand november zijn er in 2009 meer pagina's bezocht dan in dezelfde periodes in 2008. De meest bezochte pagina van de gemeentelijke website is in 2009 vrijwel iedere maand (op augustus na) de “actualiteit / nieuwspagina”. Daarna zijn de toeristische pagina's de meest bekeken pagina's van de website, in augustus zelfs het meest bekeken / geraadpleegd. De grafiek op de volgende pagina toont het aantal bezoekers voor de jaren 2008 en 2009.

Pagina 79 van 146

Bezoeken website per maand 10.000 9.000 8.000 Aantal

7.000 6.000

bezoekers 2008

5.000

bezoekers 2009

4.000 3.000 2.000 1.000 december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

-

Maand

Veiligheid Registratie delicten door politie Aantal

2006

2007

2008

2009

Inbraak particulieren

29

30

31

39

Inbraak zakelijk

25

11

7

17

Geweldpleging

48

44

25

36

Verkeersongeval

67

56

61

44

Diefstal uit auto

45

46

61

33

214

187

185

169

Totaal

Pagina 80 van 146

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van dit programma. Op grond van de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet is bepaald dat indien de financiële afwijking ten opzichte van de geraamde lasten van dit programma groter dreigt te worden dan € 15.000, het college vooraf toestemming (autorisatie) van de raad nodig heeft om bepaalde uitgaven te verrichten. (Zie de toelichting bij deel 1, onderdeel 3). Jaarrekening BESTUUR en DIENSTVERLENING

bedragen x € 1.000

realisatie 2008

raming 2009 (begroting)

raming 2009 (na wijzigingen)

realisatie 2009

-1.403

-1.381

-1.393

-1.799

Openbare orde en veiligheid

-671

-690

-726

-808

Dienstverlening

-965

-988

-1.018

-995

Financiering

-941

-2.781

-13.190

-11.428

-3.980

-5.840

-16.327

-15.030

139

28

28

462

44

0

0

23

169

147

147

169

Financiering

13.278

14.773

15.820

15.435

Totaal baten:

13.630

14.948

15.995

16.089

9.650

9.108

-332

1.059

Lasten: Bestuur

Totaal lasten: Baten: Bestuur Openbare orde en veiligheid Dienstverlening

Saldo programma:

3.2.

Toelichting

Bestuur Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 12.000 is veroorzaakt door: •€ 10.000 bijraming bestuurskrachtmonitor (vrijval reserve overloop); •€ 5.000 aframing budget rekenkamercommissie; •€ 8.000 bijraming budget verkiezingen Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het positieve saldoverschil van € 28.000 wordt vooral veroorzaakt door: •€ 85.000 minderlasten uitvoering strategische visie => derhalve ook een lagere onttrekking aan de reserve strategische ontwikkelingen; •€ 59.000 hogere doorberekening loonkosten cluster Kabinet en cluster JHV (juridische zaken). Openbare orde en veiligheid Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 36.000 is veroorzaakt door: •€ 6.000 bijraming budget uitvoering veiligheidsplannen (vrijval reserve overloop); •€ 30.000 bijraming budget brandweer (grotendeels nagekomen uitgaven vrijwillige brandweer).

Pagina 81 van 146

Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het negatieve saldoverschil ad € 59.000 wordt vooral veroorzaakt door: –€ 24.000 hogere doorberekening loonkosten cluster JHV; –€ 27.000 meerlasten brandweer. Dienstverlening Primitieve begroting versus begroting na wijzigingen: De toename van de lasten met € 30.000 is veroorzaakt door: •€ 25.000 inzake project doorontwikkeling website; •€ 5.000 inzake bijraming budget GBA. Begroting na wijzigingen versus realisatie: Het positieve saldoverschil van € 45.000 is vooral het gevolg van: –€ 13.000 minderlasten doorontwikkeling website => derhalve ook een lagere onttrekking aan de reserve communicatie; –€ 10.000 minderlasten 'modernisering GBA'; –€ 8.000 minderlasten vastgoedbeheer. Financiering De grootste onderdelen van de post 'financiering' vormen de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Voor wat betreft dit laatste onderdeel wordt verwezen naar deel 1 van deze begroting. Onderstaand volgt een toelichting op de ontwikkelingen van de algemene uitkering in het afgelopen jaar. De algemene uitkering uit het gemeentefonds vormt de voornaamste inkomstenbron voor de gemeente. Ruim 40% van alle kosten wordt hieruit gefinancierd. Het gemeentefonds is direct gekoppeld aan de omvang van de rijksuitgaven: hogere rijksuitgaven betekenen voor gemeenten hogere uitkering uit het gemeentefonds (onder het motto “gelijk de trap op en gelijk de trap af”). Vanwege de economische crisis heeft het kabinet dit voorjaar een financieel crisis-plan ontwikkeld, op grond waarvan onder andere het principe “gelijk de trap op, gelijk de trap af” voor de jaren 2009 tot en met 2011 tijdelijk is losgelaten. Dat heeft nogal wat consequenties voor de ontwikkeling van het gemeentefonds. De ramingen van de algemene uitkering in de begroting 2009 waren gebaseerd op de zogenaamde mei-circulaire 2008. Op basis van de inzichten op dat moment was een totale omvang van de algemene uitkering van € 10.326.000 geraamd. Het daadwerkelijk ontvangen bedrag over 2009 bedraagt € 10.619.000. Dat betekent dat de algemene uitkering voor het jaar 2009 tussen mei 2008 (mei-circulaire 2008) en maart 2010 (opmaken jaarrekening 2009) met bijna € 300.000 is toegenomen. Onderstaand overzicht geeft op onderdelen de verschillen tussen raming en realisatie weer. Algemene uitkering gemeentefonds

raming 2009

realisatie 2009

verschil

Basisbedrag algemene uitkering

9.905.000

10.067.000

162.000

Korting algemene uitkering i.v.m. belastingcapaciteit

- 840.000

- 838.000

2.000

Algemene uitkering

9.065.000

9.229.000

164.000

0

0

0

Integratie-uitkering WUW-middelen onderhoud wegen

54.000

54.000

Integratie-uitkering amendement De Pater – ozb niet woningen

11.000

11.000

1.185.000

1.239.000

11.000

11.000

0

33.000

33.000

1.261.000

1.348.000

87.000

Basisuitkering:

Restitutie behoedzaamheidsreserve Specifieke uitkeringen:

Integratie-uitkering Wet Maatschappelijke Ondersteuning WMO Integratie-uitkering Bibliotheken Integratie-uitkering Uitvoeringskosten Wet Inburgering Totaal specifieke uitkeringen Afrekening voorgaande jaren Uitkeringsfactor (gerelateerd aan accres gemeentefonds) Totaal algemene uitkering gemeentefonds 2009

54.000

0

42.000

42.000

1,550

1,576

+0,026

10.326.000

10.619.000

293.000

Pagina 82 van 146

Het grootste verschil betreft de stijging van het basisbedrag algemene uitkering ad € 164.000. Het basisbedrag volgt de ontwikkelingen van de rijksuitgaven. Geeft het Rijk op onderdelen meer geld uit, dan wordt ook voor een evenredig deel het gemeentefonds verhoogd, omdat er van uitgegaan wordt dat ook gemeenten op die betreffende onderdelen voor hogere lasten komen te staan. Een dergelijke toename van het gemeentefonds wordt het “acress” genoemd. Deze stijging valt ook af te leiden uit de toename van de uitkeringsfactor. Deze is met 26 punten gestegen. Voor Vaals komt 1 punt uitkeringsfactor neer op € 6.500. Verder is in de loop van 2009 het budget voor de gemeentelijke uitvoering van de WMO verhoogd met € 54.000. Ook is een integratie-uitkering ingevoerd, ter compensatie van gemeentelijke kosten voor inburgering. Een laatste oorzaak van het toegenomen bedrag algemene uitkering betreft de afrekeningen van de jaren 2007 en 2008. Omdat diverse factoren, die de omvang van de algemene uitkering mede bepalen, pas laat definitief worden vastgesteld door het CBS (bijvoorbeeld aantal minderheden etc.), volgt na afloop van het boekjaar nog een afrekening. Ondanks de forse toename van het gemeentefonds in 2009 is het effect voor deze jaarrekening beperkt. De mutaties zijn namelijk reeds nagenoeg volledig meegenomen bij de twee Bestuursrapportages over 2009 (dus tussentijds bijgesteld). Bij het opmaken van deze jaarrekening resteert nog een negatief verschil van € 19.000 tussen bijgestelde begroting en realisatie. Dit is in de analyse in onderdeel 1 van deze jaarrekening verwerkt.

Pagina 83 van 146

Pagina 84 van 146

Deel 3.

PARAGRAFEN 2009

Pagina 85 van 146

Pagina 86 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2008

Bedrijfsvoering Paragrafen

Deel 1. 1.1.

Problematiek en kaders

Inhoud paragraaf

De paragraaf bedrijfsvoering handelt over de wijze waarop het management als leiding van de ambtelijke organisatie deze organisatie zodanig kan sturen dat enerzijds de bestuurlijke doelstellingen zo optimaal mogelijk worden gerealiseerd en anderzijds de op die doelrealisatie gerichte uitvoering zo efficiënt mogelijk plaatsvindt. De bedrijfsvoering behelst de visie op: – enerzijds het wenselijk functioneren van de organisatie en – anderzijds de aansturing, beheersing en verantwoording van activiteiten van de organisatie. De bedrijfsvoering vindt zijn vertaling in een missie, in strategische uitgangspunten en in de daarbij passende cultuur, systemen, kwantitatieve en kwalitatieve personeelscapaciteit, regelingen en vaardigheden, stijl van leidinggeven alsmede uiteindelijk ook in de daarop afgestemde organisatie-structuur. Het management beschikt daarbij over een scala aan instrumenten, die onder te verdelen zijn in een aantal onderdelen, zoals personeelszaken, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting (ook wel vaker PIOFAH genoemd). In het kader van de bedrijfsvoering gelden specifieke doelen en worden ook specifiek kosten gemaakt (apparaatskosten). Deze kosten worden administratief verantwoord op het hulpprogramma Bedrijfsvoering en vervolgens doorberekend aan de inhoudelijke 4 programma's. Uit dit oogpunt wordt de bedrijfsvoering ook wel als een ondersteunend programma gezien. Onderstaand overzicht laat de diverse onderdelen van de bedrijfsvoering in één oogopslag zien. Ondersteunend programma BEDRIJFSVOERING Onderdelen: Management & Organisatie

Informatievoorziening & Automatisering

Planning & Control

Huisvesting

Personeelszaken

1.2.

Problematiek en aandachtspunten

Ten aanzien van dit programma hebben we momenteel met de volgende actuele problematiek en aandachtspunten te maken: •

•

•

In 2008 is een bestuurlijk traject gestart om te komen tot samenwerking tussen de gemeenten Gulpen-Wittem, Valkenburg a/d Geul en Vaals. Dit heeft ertoe geleid dat de drie gemeenteraden medio 2009 de startnotitie 'Samen Sterk' hebben vastgesteld en daarmee het definitieve startsein hebben gegeven voor een verregaande samenwerking. In de 2e helft van 2009 is de opdracht van de raden, zoals geformuleerd in de startnotitie, verder geconcretiseerd richting de te onderscheiden domeinen (strategisch, tactisch, operationeel). De werkzaamheden in het kader van de samenwerking hebben in bepaalde mate beslag gelegd op de ambtelijke capaciteit en zullen dat ook in 2010 doen. De interne organisatie maakt sinds 2007 een ontwikkeling door in het kader van haar externe gerichtheid. Het huidige handelen wordt nog vooral vanuit de te onderscheiden producten aangezet, dat wil zeggen intern gericht (van binnen naar buiten). In de komende jaren zal de organisatie zich keren om van buiten naar binnen te werken, extern gericht, waarbij wordt samengewerkt met burgers, bedrijven, instellingen en andere overheden (zogenaamde ketenpartners). Momenteel wordt gewerkt aan een evaluatie van het organisatie-ontwikkelingstraject, hetgeen mogelijk tot verdere aanpassingen in de ambtelijke organisatie (-structuur) kan leiden. Op basis van het programma “Antwoord©” krijgt de gemeenten steeds meer de rol van 'eerste overheid'. Gemeenten worden in de toekomst het contactcentrum waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met al hun vragen aan de overheid. Ontwikkelingen als een 'klantcontactcentrum', de invoering van een reeks van basisregistraties en de verdere digitalisering van gemeentelijke processen staan de komende jaren centraal binnen Pagina 87 van 146

•

de bedrijfsvoering. In 2009 zijn concrete vorderingen geboekt op het invoeren van diverse basisregistraties en de verdere digitalisering van de werkprocessen. Een bijzonder aspect in dit verband vormt de doorontwikkeling van de website – vernieuwde vormgeving, verbetering toegankelijkheid en uitbreiden digitaal productenaanbod. Begin 2010 is de nieuwe website gelanceerd. In de toekomst zal een verdere optimalisering nagestreefd worden.

Het beleid in dit programma is gericht op het bieden van oplossingen voor deze ontwikkelingen.

1.3.

Beleidskaders

Het instrumentarium dat het management ter beschikking staat om te sturen en onnodige risico's te voorkomen is gebaseerd op een zogenaamd bedrijfsvoeringsconcept. Het beleid dat ten aanzien van dit instrument specifiek wordt nagestreefd is voor een groot deel terug te voeren op deze reeds bestaande beleidskaders. Anderzijds zullen nieuwe ontwikkelingen ook hun invloed uitoefenen, niet alleen op de inhoudelijke instrumenten, maar ook op de gehele bedrijfsvoeringsfilosofie. Onderstaand wordt het geldende beleidskader nader in beeld gebracht. Beleidskaders BEDRIJFSVOERING Lopend beleid In 2007/2008 is een nieuw bedrijfsvoeringsconcept “Vaals op weg naar de profstatus” ontwikkeld. De visie op de bedrijfsvoering vormt een onlosmakelijk onderdeel van een drieluik dat bestaat uit: * strategische visie * bestuursstijl * bedrijfsvoeringsconcept. De strategische visie geeft aan waar het met Vaals in de komende jaren naar toe moet gaan; de bestuursstijl focust zich op de wijze waarop gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders dat met elkaar willen doen en in welke onderlinge rolverdeling dat moet gebeuren. Het bedrijfsvoeringsconcept moet ervoor zorgen dat de organisatie zodanig is ingericht dat de beide andere aspecten zo goed mogelijk tot hun recht komen. Het bedrijfsvoeringsconcept ontleend zijn verdere implementatie aan een vooraf geformuleerde eenduidige missie. In de in 2007 geformuleerde missie is vastgelegd dat de ambtelijke organisatie van de gemeente Vaals voor de volgende 3 hoofdzaken staat: 1. klant- en servicegericht werken -> de burger meer centraal stellen 2. oplossingsgericht werken -> beter samenwerken (intern en extern) en meer resultaatgericht werken 3. kwaliteit leveren -> kwaliteiten personeel beter benutten en ontbrekende kwaliteiten indien nodig toevoegen. In deze paragraaf bedrijfsvoering worden de verdere uitgangspunten weergegeven, waarmee deze missie gestalte moet krijgen. De organisatie-inrichting en de daarbij geldende uitgangspunten rondom verantwoordelijkheden en dergelijke zijn geregeld in de Organisatieverordening Gemeente Vaals 2000. De daarin opgenomen structuur en uitgangspunten zijn echter verouderd. Gezien de lopende evaluatie van het organisatie-ontwikkelingstraject is de actualisatie van de organisatieverordening uitgesteld tot 2010. De verantwoordelijkheden, bevoegdheden, mandaten en dergelijke zijn vastgelegd, onder andere in het Bevoegdhedenbesluit Gemeente Vaals 2008. De specifieke verantwoordelijkheden en bevoegdheden van budgethouders en budgetbeheerders zijn recent vastgelegd in de nieuwe Budgetregeling 2009. De visie, doelen en uitgangspunten voor de samenwerking met de gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul liggen vast in de Startnotitie Samen Sterk (2009). Op grond van deze startnotitie worden in het najaar 2009 en het voorjaar 2010 concrete voorstellen uitgewerkt voor samenwerking op de diverse domeinen, onder andere ook ten aanzien van de samenwerking op ondersteunende processen. Inmiddels hebben de 3 gemeenteraden (in februari 2010) ingestemd met de uitgewerkte voorstellen. Het gemeentelijk personeelsbeleid is vastgelegd in de nota Personeelsbeleid 2005. De gemeentelijke zorgtaken op het gebied van de Arbo-wetgeving zijn vastgelegd in de nota Arbobeleid 2008, welke in samenwerking met de gemeenten Eijsden, Margraten, Gulpen-Wittem en de intergemeentelijke sociale dienst Pentasz Mergelland is opgesteld. In het kader van de samenwerking met Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul wordt in 2010 gewerkt aan een zoveel mogelijk geharmoniseerd nieuw personeelsbeleid voor de drie gemeenten. In dat verband is de uitvoering van een nieuw medewerkers-tevredenheids-onderzoek en daaraan gekoppeld een risico-inventarisatie en -evaluatie Arbo uitgesteld naar 2010. Vanuit de gezamenlijke aanpak van landelijke ontwikkelingen op het gebied van de 'elektronische gemeente' hebben Pagina 88 van 146

Beleidskaders BEDRIJFSVOERING de drie op dit gebied samenwerkende gemeenten Vaals, Gulpen-Wittem en Voerendaal een gezamenlijk Informatiebeleidsplan 2008 opgesteld. De ambities uit dit beleidsplan zijn vertaald naar concrete projecten, welke zijn vastgelegd in het Realisatieplan 2009, welk plan gezien kan worden als de nieuwe automatiseringsnota 20092012. Het beleid inzake communicatie en voorlichting is vastgelegd in het Communicatieplan 2002. Vanwege de werkzaamheden aan de website alsmede gedeeltelijke uitval vanwege ziekte is de actualisatie van dit beleid alsmede de daaronder liggende deelplannen doorgeschoven naar 2010. De huisvesting van de gemeentelijke organisatie en diensten is gebaseerd op het Huisvestingsplan 2007. Het beleid rondom het gemeentelijk proces van inkopen (waaronder ook aanbesteden) is vastgelegd in de nota Inkoopbeleid 2008. In dit beleid zijn met name ook de aspecten van duurzaamheid betrokken. In 2009 is energie gestoken in het herformuleren en -afstemmen van het financieel beleid en de aspecten van de financiële functie. Dit heeft zijn beslag gekregen in de volgende geldende regelingen: * Treasurystatuut 2008 * Nota Reserves en Voorzieningen 2008 * Nota Risico-management 2009 * Nota Activabeleid 2009 * Verordening inzake de financiële functie ex artikel 212, 213 en 213a Gemeentewet (2009) Het beleid is om de bepalingen inzake het financiële beleid en functie elke 4 jaar te actualiseren, behalve de nota Reserves en Voorzieningen, die om de 2 jaar opnieuw met de gemeenteraad wordt besproken. Het financieel beleid en de financiële functie zijn nadrukkelijk onderwerp geweest van het zogenaamde Financieel Verdiepingsonderzoek, dat de Provincie Limburg in 2009 heeft uitgevoerd. In dit onderzoek scoort onze gemeente bijzonder goed (nummer 1-positie van Limburg). Realisatie Inzake de bedrijfsvoering zijn de volgende beleidsdocumenten vernieuwd / opgesteld: * Startnotitie samenwerking gemeenten Gulpen-Wittem, Valkenburg a/d Geul en Vaals (besluit juli 2009) * Automatiseringsnota (uitwerking I-visie in zogenaamd Realisatieplan, gerealiseerd medio 2009) * Treasurystatuut (actualisatie gerealiseerd najaar 2008) * Risicomanagement (uitwerking kaderstelling in paragraaf weerstandsvermogen, gerealiseerd in begroting 2010) * Nota Activabeleid (actualisatie, gerealiseerd in 2009) * Verordeningen financiële functie ex artikelen 212, 213 en 213a Gemeentewet (actualisatie, gerealiseerd in 2009) * Nota Reserves & Voorzieningen (actualisatie, gerealiseerd najaar 2008). Nog niet gerealiseerd zijn de volgende onderwerpen: * Nota Personeelsbeleid (actualisatie/harmonisatie vanuit perspectief van samenwerking), kan pas in 2010 worden opgepakt (2009 was gericht op bestuurlijke besluitvorming samenwerking) * Communicatieplan (actualisatie, vanwege website en uitval ziekte doorgeschoven naar 2010)

1.4.

Personele kaders

De huidige inrichting van de organisatie is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: • de burger meer centraal • belangrijkste vakgebieden vertegenwoordigd in management-team • meer ruimte voor coaching en sturen op strategie • meer extern gericht opereren • verantwoordelijkheden lager in de organisatie. Op grond van deze uitgangspunten geldt vanaf 1 juni 2007 de volgende structuur.

Pagina 89 van 146

ORGANOGRAM GEMEENTE VAALS Gemeenteraad Burgemeester dhr. R. van Loo

Griffie dhr. E. Ummels College van B&W

Projectbureau Algemeen directeur dhr. H. Rijnders

Sector Bedrijfsvoering dhr. J. Bertram

Sector Ruimte dhr. W. Voorter

Sector Maatschappij dhr. S. Niekamp

Sector Dienstverlening mw. M. Liu

Control, P&O en I&A

VROM

Welzijn & Zorg

Juridische zaken, Handhaving & Veiligheid

Interne Service

Openbare Ruimte

Werk & Economie

Gemeentewinkel

SALARIS-LASTEN De ambtelijke organisatie kent eind 2009 een totale omvang van 81,3 fté (full-time-employées), bestaande uit 91 medewerkers, die een totale salarislast van € 4.664.000 vertegenwoordigen. In onderstaande tabellen worden deze kengetallen nader inzichtelijk gemaakt en vergeleken met andere perioden. De eerste tabel geeft de totale salarislasten van de gemeentelijke organisatie weer. Salarislasten Bestuur (raad, griffie, college) Ambtelijke organisatie Totale salarislasten

Rekening 2008

Begroting 2009

Rekening 2009

537.000

561.000

546.000

4.288.000

4.483.000

4.664.000

4.825.000

5.044.000

5.210.000

De salarislasten van de ambtelijke organisatie zijn in de 2e bestuursrapportage 2009 met € 150.000 bijgeraamd, aangezien de ambtelijke organisatie in 2009 te kampen had met een aantal langdurig zieken, onder andere op het terrein van milieuhandhaving en frontoffice WMO. Het betrof veelal zogenaamde “eenpitterfuncties”, waardoor onderlinge vervanging (binnen de sector) niet mogelijk was.

Pagina 90 van 146

PERSONEELSBESTAND - omvang Het personeelsbestand ziet er eind 2009 als volgt uit. Personeelsbestand

Situatie per 01.01.2009

Situatie per 31.12.2009

medewerkers

fté's

medewerkers

fté's

Algemeen directeur

1

1,0

1

1,0

Projectbureau

1

1,0

1

1,0

Ambtelijk secretaris OR

1

0,3

1

0,3

Totaal algemeen deel

3

2,3

3

2,3

Sectorhoofd

1

1,0

1

1,0

Cluster Control, P&O en I&A

8

9,0

9

9,0

Afdelingshoofd

1

1,0

1

1,0

Gemeente Vaals ALGEMEEN:

SECTOR BEDRIJFSVOERING:

Afdeling Interne Service

18

14,3

18

14,3

Totaal sector bedrijfsvoering

28

25,3

29

25,3

Sectorhoofd

1

1,0

1

1,0

Cluster VROM

5

5,2

5

5,2

Afdelingshoofd

1

1,0

1

1,0

Afdeling Infrastructuur

16

16,3

14

16,1

Totaal sector ruimte

22

23,5

21

23,3

Sectorhoofd

1

1,0

1

1,0

Cluster Welzijn & Zorg

5

3,9

6

4,5

Cluster Werk & Economie

3

3,0

3

2,9

Totaal sector maatschappij

9

7,9

10

8,4

Sectorhoofd

1

1,0

1

1,0

Cluster Jur. Zakn, Handhaving & Veiligheid

8

8,3

8

8,3

Afdelingshoofd

1

1,0

1

1,0

Afdeling Gemeentewinkel

15

11,3

15

11,7

Totaal sector Dienstverlening

25

21,6

25

22,0

TOTAAL ORGANISATIE VAALS

87

80,6

88

81,3

SECTOR RUIMTE:

SECTOR MAATSCHAPPIJ:

SECTOR DIENSTVERLENING:

Ten opzichte van de personele omvang begin dit jaar is de benodigde formatieve omvang van de organisatie in totaal met 0,7 fté toegenomen. Deze uitbreiding betreft de volgende onderdelen: • 0,6 fté structurele capaciteit voor de ondersteuning van vrijwilligerswerk en dergelijke, hetgeen voorheen via jaarlijks terugkerende inhuur bij de Stichting Trajekt werd geregeld (gefinancierd uit het budget voor Trajekt); • 0,4 fté structurele uitbreiding op de formatie WMO, met name vanwege het intensiveren van huisbezoeken (gefinancierd uit het WMO-budget); • - 0,3 fté vermindering structurele capaciteit door werkzaamheden anders te organiseren (0,2 fté betreft groenbeheer en 0,1 fté administratieve ondersteuning Werk & Economie). De formatie-aanpassingen zijn alle gebaseerd op raadsbesluiten (begroting en bestuursrapportages 2009). De formatie (salarislasten) inzake het projectbureau drukt volledig op projecten, die door het projectbureau worden aangestuurd. Naast deze structurele (eigen) formatie wordt jaarlijks gebruik gemaakt van inhuur op de volgende terreinen: – uren van de gemeente Maastricht t.b.v. ondersteuning uitvoering milieubeleid/-beheer (ca. 400 per jaar) Pagina 91 van 146

–

uren via Licom en uitzendbureau's voor invulling van structurele vacatures bij de buitendienst, bodedienst en schoonmaak (flexibele inzetbaarheid).

PERSONEELSBESTAND – samenstelling In totaal waren er op 31 december 2009 88 medewerkers in dienst van onze gemeente. Vergeleken met de situatie eind 2008 een toename van 1 medewerker. In de loop van 2009 hebben er diverse mutaties in ons personeelsbestand plaatsgevonden. Onderstaand volgt een overzicht van de redenen van die mutaties. Verloopcijfers 2009 Instroom 2009

Uitstroom 2009

Aantal medewerkers per 01.01.2009

87

Invulling van ontstane vacatures in bestaande functies

8

Invulling van ontstane vacatures in nieuwe functies Ontslag wegens aanvaarden functie elders

4

Ontslag wegens bereiken (vroegtijdige) pensioenleeftijd

1

Ontslag wegens niet functioneren

2

Aantal medewerkers per 31.12.2009

88

Net als de voorgaande jaren is er sprake van een redelijk normaal verloop van personeel. In 2008 gingen 10 mensen uit dienst en kwamen in totaal 6 mensen nieuw binnen. De voornaamste reden voor vertrek in het afgelopen jaar was het aanvaarden van een functie bij een andere organisatie (verbetering). Vanaf 2009 zijn overigens ook alle leden van de vrijwillige brandweer (ca. 35 personen) niet meer formeel in 'dienst' van de gemeente Vaals, maar vallen inmiddels onder de Regionale Brandweer Zuid-Limburg. Niet alleen het verloop maar ook de opbouw van ons personeelsbestand vertoont al jaren een stabiel beeld. Opbouw personeelsbestand Leeftijdsopbouw

2008

jonger dan 25 jaar

2%

3%

tussen 25 en 35 jaar

18%

13%

tussen 35 en 45 jaar

30%

tussen 45 en 55 jaar tussen 55 en 60 jaar ouder dan 60 jaar Totaal

2009

Omvang dienstverband

2008

2009

tussen 0,2 en 0,4 fté

2%

4%

34%

tussen 0,4 en 0,6 fté

15%

36%

31%

tussen 0,6 en 0,8 fté

11%

15%

tussen 0,8 en 1,0 fté

3%

4%

100%

100%

Salariëring

2008

2009

schaal 1 t/m 3

3%

3%

12%

schaal 4 t/m 6

37%

23%

9%

7%

schaal 7 t/m 9

44%

45%

5%

8%

schaal 10 t/m 13

16%

29%

69%

69% 100%

100%

Part-time dienstverband

Full-time dienstverband Totaal

100% 100%

Totaal

Het grootste deel van ons personeelsbestand bevindt zich tussen de 35 en 55 jaar. De gemiddelde leeftijd blijft de laatste jaren vrij constant op 44 jaar (jaren daarvoor respectievelijk 44, 45 en 44 jaar). De verhouding full-time/part-time is ook al een aantal jaren constant op ca. 70% - 30% lag. De meest opvallende verschuiving vond het afgelopen jaar plaats in de salarisverhoudingen. Vanwege het traject Functiewaardering is een belangrijk deel van de salarisgroep schaal 4 t/m 6 omhoog geschoven naar de groep schaal 7 t/m 9. Dat geldt ook voor deze laatste groep, waar diverse functies richting de groep schaal 10 t/m 13 zijn geschoven. In totaal heeft in ongeveer 30% van alle functies een schaalverhoging plaatsgevonden op grond van de FUWA.

Pagina 92 van 146

Deel 2.

Doelstellingen en activiteiten

In dit deel wordt per onderdeel in beeld gebracht wat we per speerpunt willen gaan bereiken in de komende periode en wat we daarvoor gaan doen. Tevens wordt aangegeven wanneer een en ander qua tijdpad te verwachten is en, indien mogelijk, hoe het bereikte resultaat meetbaar gemaakt kan worden.

2.1.

Management & Organisatie

De wijze van organiseren van het ambtelijk apparaat wordt de komende jaren met name bepaald vanuit twee invalshoeken: a. de dienstverlening -> de rijksoverheid wenst de gemeenten in de toekomst aan te wijzen als hèt loket waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met al hun vragen aan de (totale) overheid, via één klantcontactcentrum; b. de regierol -> de strategische visie Vaals 2020 spreekt over de in ontwikkeling zijn regierol van de gemeente, waarin de gemeente als een soort regisseur of facilitator partijen om tafel haalt om in gezamenlijkheid de voor de samenleving wenselijke ontwikkelingen in gang te zetten. Deze beide aspecten staan de laatste jaren centraal in de ontwikkeling van de bedrijfsvoering. Enerzijds wordt hard gewerkt aan de implementatie van het nieuwe dienstverleningsconcept, waarin front-office medewerkers een ontwikkeling zullen (moeten) doormaken naar meer all-round gesprekspartner voor de klanten aan het loket. In de aanloop daartoe wordt reeds geconstateerd dat de organisatie op de goede weg is. In het medio 2007 gehouden Burgeronderzoek is de mening van de inwoners gevraagd rondom de diverse facetten van de gemeentelijke dienstverlening. De inwoners waarderen de dienstverlening met een 7,6, dat is inmiddels 0,4 hoger dan bij het onderzoek in 2004. Ook de informatievoorziening door de gemeente wordt als toenemend positief gewaardeerd. In 2010 zal een volgend 'burgeronderzoek' aantonen of we onze doelstellingen op deze gebieden realiseren. Vooral ten aanzien van het tweede aspect, de gemeentelijke regie-rol, willen we verder ontwikkelen. Het nieuwe bedrijfsvoeringsconcept draagt daarom ook de naam “Vaals op weg naar de profstatus”. Dit concept is erop gebaseerd om aan de hand van een gekozen strategie, de cultuur van de organisatie alsmede een op de situatie van Vaals passend scala aan bedrijfsvoerings-instrumenten ervoor te zorgen dat de missie zo goed mogelijk wordt gehaald. Ondersteunend daaraan is de organisatiestructuur. Onderstaand schema brengt dit concept in beeld. BEDRIJFSVOERINGSCONCEPT

MISSIE

Strategie

Organisatie-structuur

Cultuur

Instrumenten

Een van de belangrijkste uitgangspunten van het bedrijfsvoeringsconcept is de strategie, de vraag hoe we die missie denken te bereiken. Die strategie uit zich in de zogenaamde regie-rol, die we willen bereiken door: a. meer samen en minder alleen te doen b. meer kansen te benutten c. meer te regisseren, minder te acteren. Om de missie te realiseren wordt de strategie vooral gericht op het vooral gericht op het verbeteren van het extern opereren van de organisatie. Bij dat extern opereren gaat het om het benutten van kansen middels samenwerking met maatschappelijke instanties en vertegenwoordigers als ook met andere overheden. De verdere intensivering en verbreding van de samenwerking met de gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul is voor Vaals van groot belang. Daarnaast is in dit verband van belang dat de gemeente haar rol als regisseur beter gaat oppakken. Middels de decentralisatie van allerlei wetten probeert de centrale overheid namelijk niet alleen meer verantwoordelijkheden en dus ook risico's naar gemeenten te verschuiven, maar worden gemeenten ook uitgedaagd om vooral creatief met de gecreërde beleidsvrijheid om te gaan, door in het maatschappelijke speelveld de juiste ketenpartners te zoeken en deze op een goede manier hun rol in onderlinge samenwerking te laten oppakken. De gemeente dient daarbij de touwtjes in hand te houden, de regie te voeren.

Pagina 93 van 146

Samenwerking bedrijfsvoering Doelstelling Reeds een aantal jaren wordt er intensiever samengewerkt met de gemeente Gulpen-Wittem, vooral wat betreft de bedrijfsvoering (met name belastingen en personeelszaken). De insteek van deze samenwerking was steeds om van 'onder op', vanuit de inhoud toe te groeien naar een steeds vergaande samenwerking en afstemming van beleid, werkprocessen en uitvoering. In 2008 is de samenwerking verbreed met de gemeente Valkenburg a/d Geul. De insteek voor samenwerking is echter dezelfde gebleven: 'van onder op', vanuit de inhoud groeien naar een vergaande samenwerking. De planning was om in de eerste helft van 2009 een definitieve uitspraak van de drie gemeenteraden te krijgen omtrent de verdere effectuering van deze samenwerking. Realisatie Medio 2009 hebben de gemeenteraden van deze drie gemeenten de “Startnotitie Samen Sterk” vastgesteld, waarmee een definitief start-sein is gegeven voor een zeer intensieve samenwerking. In de genoemde startnotitie is de reikwijdte van de samenwerking op een drietal onderscheiden domeinen uitgewerkt, te weten: 1. strategische regionale beleidsafstemming, gestuurd vanuit een gezamenlijke 'Strategische Visie Heuvelland' 2. gezamenlijke beleidsuitvoering en dienstverlening, vanuit het principe bestuur dichtbij en met de burger 3. het delen van hulpbronnen (de ondersteunende processen), om de kwaliteit van de dienstverlening en de efficiency te verbeteren. In 2010 zullen de uitgangspunten van deze startnotitie via de onderscheiden domeinen verder worden uitgewerkt en zal een duidelijke start gemaakt worden met de daadwerkelijke effectuering van de samenwerking.

2.2.

Planning & Control

Op het gebied van planning & control (ook wel genoemd de financiële functie van de gemeente) is de afgelopen jaren een behoorlijk instrumentarium ontwikkeld en geïmplementeerd. De beleidscyclus wordt ondersteund met documenten die voor raad, college en MT voldoende concrete sturingsinformatie verschaffen. Dat is de conclusie van het recente Financieel Verdiepingsonderzoek door de Provincie Limburg naar de financiële functie van onze gemeente. In dit onderzoek scoort Vaals als beste Limburgse gemeente. De Provincie constateert dat de gemeentelijke financiën inhoudelijk op orde zijn. Bovendien wordt de financiële functie op een zeer gedegen manier uitgevoerd. De intensieve inspanningen op dit terrein (ontwikkeling planning & control) hebben hun vruchten afgeworpen. Onderstaand volgen de uitkomsten.

Financieel Verdiepingsonderzoek 2009 Begroting/meerjarenraming

Wet- en regelgeving

Materieel begrotingsevenwicht

Goed

Termijnen

Goed

Structureel begrotingsevenwicht

Goed

BBV

Goed

Duurzaam financieel evenwicht

Goed

Conclusie: meerjarig repressief toezicht Vermogen

Stuurinformatie

Weerstandsvermogen

Voldoende

Strategisch

Goed

Algemene reserve 10% norm

Voldoende

Tactisch

Goed

Operationeel

Goed

bron: Rapport Financieel Verdiepingsonderzoek 2009, Provincie Limburg

De conclusie van de Provincie is dat de financiële positie als voldoende en de financiële functie als goed wordt beoordeeld en dat er dus geen blokkades zijn om meerjarig repressief toezicht toe te passen. Dat betekent dat onze gemeente niet elk raadsbesluit, dat leidt tot financiële aanpassing van (onderdelen van) de begroting, vooraf ter goedkeuring aan de Provincie hoeft voor te leggen. Volgens de Provincie is er sprake van een gezonde financiële situatie. De Provincie maant echter ook tot voorzichtigheid, in het algemeen gelet op de financiële onzekerheden voor gemeenten in de komende jaren (de ontwikkeling van het gemeentefonds) en specifiek vooral gelet op de projecten die voortkomen uit de strategische visie.

Pagina 94 van 146

Verbetering financiële functie Doelstelling De financiële functie streeft naar het verbeteren van de transparantie en resultaatgerichtheid van de bedrijfsvoering. Instrumenten zijn er voldoende, gewerkt moet worden aan het waarborgen dat de instrumenten tot effect leiden. Door middel van een centrale (en deels onafhankelijke) controlfunctie, van waaruit in hoofdzaak het gebruik van de geïmplementeerde p&c-instrumenten wordt bewaakt, alsmede de voortgang van prioriteiten en projecten, de ontwikkeling van meetbare indicatoren in beleidsvelden en waarover door deze controlfunctie aan management en bestuur wordt gerapporteerd, zal uiteindelijk de transparantie, de kwaliteit en vooral ook de resultaatgerichtheid van de organisatie worden verbeterd. In ieder geval krijgt het management daarmee meer grip op deze gewenste ontwikkeling. De controller dient daarbij als adviseur. De verbetering van de financiële functie (planning & control) moet leiden tot een betrouwbare, transparante en resultaatgerichte organisatie. Om de organisatie op die manier te sturen is informatie nodig. Deze informatie dient juist, tijdig en volledig te zijn, met andere woorden betrouwbaar. Via interne controle wordt niet alleen achteraf getoetst of de gepresenteerde informatie betrouwbaar is, maar ook of de processen zodanig zijn ingericht dat een betrouwbare informatie tot stand kan komen. De interne controle vormt vervolgens het voorportaal voor de uiteindelijke accountantscontrole, die als sluitstuk voor de externe omgeving nagaat of de gemeentelijke organisatie getrouw en rechtmatig opereert. In de gemeente Vaals is de interne controlefunctie ingebed bij het cluster control. De doelstelling is om structureel een verbijzonderde interne controle in te bedden middels een vooraf aan het jaar te bepalen controleplan en op grond daarvan uit te voeren werkzaamheden, afgestemd op de belangrijkste bedrijfsrisico's en de werkzaamheden van de externe accountant. Realisatie In 2009 is gewerkt aan de verdere inbedding van de controlfunctie. Veel energie is gestoken in een nieuw instrument, de zogenaamde sectorplannen. Deze betekenen een concrete vertaling van de beleidsplannen, zoals door de raad in de programmabegroting vastgelegd. De sectorplannen geven dit beleid weer in de vorm van concrete activiteiten, planning, inzet van capaciteit en middelen. De input voor de sectorplannen wordt geleverd vanuit de wettelijke taken, de strategische visie en het coalitie-/raadsprogramma 2006-2010.Inmiddels zijn ook reguliere voortgangsgesprekken vanuit control geïnitieerd en wordt gewerkt met plannings-/voortgangsoverzichten per sector. De raadsplanner (ook bijgevoegd in het recente overdrachtsdocument) is het meest recente product in deze lijn van duidelijke verbetering. In 2009 zijn alle werkzaamheden conform het intern controleplan 2009 verspreid over het jaar uitgevoerd. Daarbij zijn geen zaken geconstateerd welke een negatief gevolg kunnen hebben voor de rechtmatigheid en de getrouwheid van de bedrijfsvoering. Wel zijn er aandachtspunten geconstateerd, waarvan de voornaamste zijn: • een betere inbedding van de duurzaamheidscriteria, 75% inkopen duurzaam (meer aandacht hiervoor bij inkopen) • sturen op het invoeren van contracten in het daartoe ontwikkelde centrale contractenregister • noodzakelijke actualisatie nota grondbeleid (uit 2004), was gepland voor 2009, maar verschoven naar 2010 • strikter toezien op naleven contractuele voorwaarden bij subsidieverstrekking • aanbrengen doorlopende nummering bij bouwaanvragen (i.v.m. volledigheid opbrengsten). De externe accountant heeft de intern uitgevoerde controlewerkzaamheden voor een deel geëvalueerd en aangegeven hierop te kunnen steunen bij de uitvoering van de accountantscontrole. Niet gerealiseerd is het volgende onderwerp: Er heeft in 2009, vanwege het bepaalde tijd niet invullen van een vacature bij het cluster control, geen jaarlijks onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van een bepaald bedrijfsonderdeel/-proces conform artikel 213a Gemeentewet plaatsgevonden. Dit staat wel weer gepland voor 2010.

2.3.

Personeelszaken

Het personeelsbeleid van de gemeente Vaals is gebaseerd op de in 2005 opgestelde nota Personeelsbeleid, die bestaat uit drie peilers, te weten ontwikkelen – beoordelen – belonen. Deze nota is een uitvloeisel van de het in 2004 gehouden medewerkers-tevredenheids-onderzoek (MTO 2004). Het personeelsbeleid stelt het management voldoende in staat om tot op zekere hoogte de medewerkers meer ontwikkelings- en carrièreperspectief te kunnen bieden alsmede meer gedifferentieerd (rechtvaardig) te kunnen belonen. Daarnaast voert de gemeente Vaals een gericht anti-verzuimbeleid. Vaals is in 2007 (als eerste in deze regio) gestart met de invoering van Gezondheidsmanagement, waarbij meer de focus wordt gelegd op de gezondheid van de medewerker (preventief) in plaats van het ziekteverzuim (repressief). Dit heeft bijgedragen aan een laag ziekteverzuimpercentage in de afgelopen jaren (tussen 2,5% en 3%). Het percentage is echter in 2009 opgelopen tot 7% (landelijk gemiddelde bij kleine gemeenten is 5%). Overigens geldt in de gemeente Gulpen-Wittem over 2009 exact hetzelfde percentage. Naast een aantal langdurig zieken hebben we ook te maken gehad met een relatief hoog aantal meldingen van kort ziekteverzuim. Belangrijkste oorzaken van verzuim waren gelegen in de toegenomen Pagina 95 van 146

werkdruk, psychische klachten, maagdarmproblemen een aandoeningen aan de luchtwegen. Dat betekent dat nadrukkelijk aandacht nodig is en blijft voor het gezondheidsbeleid en de arbeidsomstandigheden. Ontwikkelingen personeelsbeleid Doelstelling Met de nieuwe bedrijfsvoeringsfilosofie en vervolgens de Strategische Visie Vaals 2020 is een aantal ontwikkelingen in gang gezet, die de organisatie moeten voorbereiden op de rol die de gemeente in de komende tijd moet gaan vervullen. De visie vormt een integraal concept om de toekomst tegemoet te treden. Alle hierin verwoorde ambities zijn gericht op het instandhouden van de gemeenschapszin, zich uitend in een goede leefbaarheid van onze samenleving. De gemeentelijke organisatie moet zich voorbereiden en preparen om de gewenste inhoudelijke integrale aanpak te kunnen realiseren. Bij de ontwikkeling van medewerkers zijn de volgende facetten belangrijk: – projectmatig werken: om de ambities uit de strategische visie te realiseren zal de gemeente op vele fronten met haar strategische partners en andere externe partijen in projecten moeten samenwerken. De organisatie zal zich moeten voorbereiden op projectmatig werken. In 2008 is een start gemaakt met een intern projectbureau. – procesmanagement: de stap om als gemeente veel meer met strategische partners en externe partijen te gaan werken betekent een toenemende complexiteit van processen. Vooral in de aansturing van processen zal meer specifieke kennis vereist zijn. Met name het leidinggevende kader zal hier verder in worden ontwikkeld; – gemeentelijke regierol: de gemeente wil haar verantwoordelijkheid voor de (ontwikkeling van een) goede samenleving vooral delen met maatschappelijke instanties en de burgers. Daardoor zal de gemeente eerder in een regisserende rol dan in een acterende rol treden. Deze regierol verdient een concrete inbedding in de organisatie en de gemeentelijke processen; – meertaligheid: voor Vaals liggen er duidelijke kansen in de betrekkingen met de gemeenten over de grens en het aantrekken van buitenlandse inwoners. Redenen genoeg om vooral ook de meertaligheid in de gemeentelijke processen een concrete plaats te geven. Dat zal zich onder andere uiten in de gemeentelijke informatievoorziening, dienstverlening en opleidingen voor medewerkers. In het functieboek zijn de te onderscheiden functies in de gemeentelijke organisatie vastgelegd. In 2008 is gestart met het invoeren van een nieuw functieboek en -waarderingssystematiek. Achtergrond hiervan is dat in het kader van samenwerking steeds meer processen, werkwijzen, functies en dus ook verantwoordelijkheden en competenties op elkaar afgestemd zullen worden. Na afronding van dit proces verdient de actualisatie van het personeelsbeleid in ruime mate aandacht. De ontwikkeling van de regie-rol van de gemeente alsmede de steeds verdergaande samenwerking stelt andere eisen aan de medewerkers. Ook de arbeidsmarkt is in beweging. Het blijkt de laatste tijd lastig om cruciale vacatures adequaat ingevuld te kunnen krijgen. Het is nodig het personeelsbeleid te actualiseren en toe te spitsen op het kunnen aantrekken/behouden van de juiste kwaliteiten. De nieuwe missie brengt ook een aantal nieuwe competenties met zich mee, die per functie nader in beeld gebracht moeten worden. Een belangrijke basis voor het nieuwe personeelsbeleid dient het zogenaamde medewerkers-tevredenheidsonderzoek (MTO) te vormen. Middels een enquête onder de medewerkers wordt gevraagd naar de mening (duidelijkheid/tevredenheid) over diverse aspecten van bedrijfsvoering en personele aangelegenheden. De resultaten van dat onderzoek worden geanalyseerd en voor zover relevant betrokken in de actualisatie van het personeelsbeleid. Realisatie In 2009 is het nieuwe Strategisch Opleidingsplan opgesteld. Dit opleidingsplan is gebaseerd op de hierboven geschetste ontwikkelingen voor de middellange termijn. Aan de hand van die ontwikkelingen geeft het opleidingsplan het richtinggevende kader voor de ontwikkeling van de vaardigheden van het personeel. Het opleidingsplan is ingepast in de reguliere beleidscyclus. Jaarlijks zullen specifieke accenten worden gezet, passend bij de ontwikkelingen van dat moment. In het huidige plan zijn de accenten als volgt: – verbeteren van de resultaatgerichtheid – ontwikkelen van meer extern gericht werken (van buiten naar binnen) – betere inbedding van projectmatig werken – extra aandacht voor de kanteling naar een vraaggerichte aanpak van onderwerpen – passende aandacht voor het thema integriteit. Noot hierbij is dat het huidige budget voor opleidingen (€ 60.000) te beperkt is om de gewenste ontwikkelingen, in combinatie met reguliere cursussen op vakinhoudelijk gebied, te kunnen ondersteunen. Het budget beslaat 1,2% van de totale loonsom, terwijl gebruikelijk is om te kunnen beschikken over ca. 2% van de loonsom (dus € 100.000). Het afgelopen jaar is de post opleidingen met name om die reden dan ook overschreden. Eind 2009/begin 2010 is het proces van functiebeschrijvingen en -waarderingen afgerond, hetgeen geleid heeft tot een nieuw functieboek. In dat functieboek zijn de gemeentelijke taken toebedeeld aan zogenaamde functieprofielen. De functieprofielen richten zich vooral op verantwoordelijkheden, rollen en uit te voeren taken. Met name vanwege het overleg met de vakbonden (Georganiseerd Overleg) is dit proces langer doorgelopen dan oorspronkelijk was voorzien. Na zorgvuldige voorbereiding en constructief overleg kon begin 2010 overeenstemming worden bereikt. Het aantal formele bezwaren van medewerkers ten aanzien van de uitkomsten van de FUWA is bijzonder laag te noemen

Pagina 96 van 146

Ontwikkelingen personeelsbeleid (7%), hetgeen er op duidt dat het proces uitermate zorgvuldig is uitgevoerd. Nog niet gerealiseerd zijn de volgende onderwerpen: Vanwege de langere doorloop van het FUWA-proces is het in 2009 geplande medewerkers-tevredenheidsonderzoek MTO niet opgestart. Een dergelijk onderzoek uitvoeren tijdens een lopend FUWA-proces zou namelijk een vertekend beeld geven. In overleg met de Ondernemingsraad is besloten het MTO medio 2010 uit te voeren. Vanwege de samenwerking met Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul is de actualisatie van het personeelsbeleid uitgesteld tot 2010. Gelet op de zeer intensieve samenwerking, die de drie gemeenten nastreven, en de daarin begrepen afstemming van beleidsvoorbereiding en -uitvoering, de dienstverlening en de ondersteunende processen, is het absoluut noodzakelijk om tot een zoveel mogelijk gezamenlijk personeelsbeleid voor de drie gemeenten te komen. Eind 2010 zal een en ander concreet worden.

2.4.

Informatievoorziening & Automatisering

In het kader van het van het rijksprogramma “Antwoord©” zullen gemeenten vanaf 2015 hét centrale aanspreekpunt voor de samenleving zijn als het gaat om vragen aan de overheid. Gemeenten richten een zogenaamd 'klant-contactcentrum' in, waarbij de dienstverlening zodanig gestroomlijnd zal zijn, dat de meeste vragen in een centrale front-office beantwoord kunnen worden. Om dit te realiseren zal intern een hoeveelheid aan processen op een zodanige manier moet worden aangepast en op elkaar afgestemd, dat het mogelijk wordt om de gewenste informatie via de front-office te kunnen aanleveren. Misschien nog wel belangrijker is ook de stroomlijnen van informatievoorziening over producten die niet via de gemeente worden geleverd, maar waarover wel via het gemeentelijke klantcontactcentrum informatie dient te worden verstrekt. Het programma Antwoord© vormt een belangrijke basis voor de verdere uitwerking van het gemeentelijk dienstverleningsconcept, maar ook voor de projecten EGEM-i, BAG, de verdere realisatie van de I-visie en de procesbeschrijvingen. Het programma 'Antwoord©' kent de volgende doelstellingen: – 65% van de dienstverlening via internet – vermindering van de administratieve lasten en regeldruk – eenmalige gegevensverstrekking aan de overheid – verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening (afrekenen op prestaties, claims, benchmarking). Deze doelstellingen liggen ook ten grondslag aan het project E-gem (elektronische gemeente), dat door de overheid wordt ondersteund. De gemeente Vaals heeft dit project gezamenlijk met Gulpen-Wittem en Voerendaal (vanwege goede ambtelijke contacten) opgepakt. Om het E-gem traject vorm en inhoud te geven is gestart met het opstellen van een (gezamenlijke) I-visie (visie op informatievoorziening). Deze I-visie heeft een viertal beleidsvelden, zoals uit de onderstaande figuur blijkt.

De uitwerking van de I-visie alsmede de implementatie van het E-gem traject heeft de komende jaren niet alleen grote gevolgen voor de informatievoorziening & automatisering, maar voor de gehele gemeentelijke organisatie. Er ligt een behoorlijke opgave om de kwaliteit van de gegevensverstrekking alsmede de dienstverlening op een hoger niveau te brengen.

Pagina 97 van 146

Elektronische overheid/dienstverlening EGEM-i Doelstelling Het informatiebeleid is gericht op continuïteit en borging in de organisatie. Informatievoorziening zal een centrale rol gaan spelen, waardoor de betrokkenheid van de hele organisatie bij de informatievoorziening heel belangrijk zal zijn. Het behalen van de bestuurlijke en organisatorische doelen zal steeds meer afhankelijk gaan worden van een adequate ondersteuning en kennis vanuit I&A. De rol van I&A wordt daarmee heel centraal in de organisatie van de toekomst. In de gemeente Vaals vindt een ontwikkeling plaats, waarbij het kwalitatieve, overkoepelende, gegevensbeheer (meta-beheer) centraal bij I&A wordt gelegd. I&A is de komende jaren met name belast met het invoeren van de basisregistraties en de digitale dienstverlening (centrale rol voor midoffice-toepassingen). De informatiestromen zullen hiermee alleen maar verder toenemen en complexer worden. Vandaar ook dat het beheer van basisregistraties en midoffice centraal bij I&A moet liggen. Vanuit een sectoroverstijgende visie wordt het beheer op onderdelen geconcentreerd en gecoördineerd, om te garanderen dat de beoogde afstemming en integratie wordt gerealiseerd. Voor het goed functioneren van generieke applicaties als Document Management Systeem, Content Management Systeem en kantoorautomatiseringtoepassingen is een centraal applicatiebeheer gewenst. Het functioneel applicatiebeheer voor de productspecifieke systemen ligt in de lijn en wordt onder andere versterkt door kennistoename, waardoor ook het inhoudelijk gegevensbeheer beter geborgd zal zijn. Speciaal is de positie van de web-coördinatie. Aangezien het internet een steeds grotere en centralere rol in de frontoffice-architectuur gaat spelen en het van puur communicatie-middel naar een frontoffice-toepassing gaat migreren, is het voor de hand liggend om de web-coördinatietaken vanuit een centrale gedachte te organiseren. Het nieuw geformuleerde informatiebeleid kent vanuit 4 invalshoeken de volgende doelstellingen: a. maatschappij: * iedereen heeft toegang tot de (digitale) gemeentelijke informatie * informatie wordt integraal en via alle kanalen aangeboden * er is voorzien in de mogelijkheden voor social networking b. bestuur: * informatievoorziening wordt ingezet als hulpmiddel om het bestuur dichter bij de burger te brengen * informatievoorziening ondersteunt optimaal de interactieve beleidsvorming * bestuurlijke informatie (bijvoorbeeld raadsvergaderingen) is digitaal ontsloten (documenten, audio, video) c. dienstverlening: * de gemeentelijke dienstverlening volgt het traject EGEM/Antwoord© * klanten kunnen 24 uur per dag vragen indienen, de status van afhandeling volgen en antwoord ontvangen * gegevens worden slechts eenmalig aan burgers gevraagd d. bedrijfsvoering: * via een landelijke authenticatievoorziening (DigiD) is de elektronische dienstverlening veiliger en sneller * er worden steeds meer authentieke basisregistraties geïmplementeerd De uitvoering van de I-visie hangt heel nauw samen met het landelijke project EGEM/Antwoord©. Vandaar ook dat, toen de gemeenten Gulpen-Wittem, Voerendaal en Vaals reden zagen om de uitvoering van dit landelijke project zoveel mogelijk gezamenlijk aan te pakken, er gestart is met het opstellen van een gezamenlijke I-visie. De gemeente Valkenburg a/d Geul zal eveneens aansluiten bij deze samenwerking. Realisatie Het informatiebeleid is vastgelegd in een gezamenlijke I-visie, die vastgesteld is door de gemeenten Gulpen-Wittem, Voerendaal en Vaals. Dit beleid is in 2009 vertaald naar een concreet Realisatieplan Informatievoorziening. In dit realisatieplan zijn alle relevante projecten ondergebracht, waaronder ook de projecten die vallen onder het landelijke project EGEM/Antwoord©. Het overgrote deel van deze projecten worden gezamenlijk met de gemeenten GulpenWittem, Voerendaal en Valkenburg a/d Geul uitgevoerd. In 2009 zijn grote stappen voorwaarts gezet in de implementatie van het project EGEM/Antwoord©. De stand van zaken eind 2009 is als volgt: - Basisregistratie Adressen & Gebouwen: hierin is in 2009 veel energie gestoken. Diverse applicaties zijn ingericht en gekoppeld, procesbeschrijvingen zijn opgesteld en de gegevens in de systemen zijn voor een groot deel geoptimaliseerd. De aansluiting op de landelijke voorziening is echter niet gelukt. Met name door technische problemen met de softwareleverancier is de datum voor definitieve aansluiting verschoven naar 1 juni 2010. Dit is nog altijd ruimschoots voor de wettelijke termijn van 1 januari 2011 - Wet DURP: vanaf medio 2009 is de digitale verwerking van bestemmingsplannen alsmede de publicatie via internet mogelijk gemaakt - Bedrijvenloket/Antwoord© voor Bedrijven: ingaande 2010 is de gemeente Vaals via de eigen website aangesloten bij de (digitale) nationale postbus Antwoord© voor Bedrijven. Een groot aantal deelprojecten in dit kader zal in 2010 en volgende jaren zijn beslag gaan krijgen.

Pagina 98 van 146

Voor een gemeente is informatie een bedrijfsmiddel en bijna net zo belangrijk als personeel of financiële middelen. Information source management is breder dan de “archiefkast”. Het heeft betrekking op alle informatie die rondgaat in een organisatie. De nieuwe intergemeentelijke I-visie bevestigt de eerder gestelde lijn dat zoveel mogelijk papieren documenten zullen worden vervangen door digitale documenten. Via een Documentair Structuur Plan (DSP) wordt gefaseerd de gegevens- en documentenstromen helder in kaart gebracht. Dit is ook noodzakelijk in relatie tot de digitale dienstverlening. Voor opslag van digitale documenten en distributie van werkopdrachten rondom digitale dossiers zijn een Document Management Systeem (DMS) en workflow-modules onontbeerlijk. Een digitale aanvraag zal in de toekomst bijna volledig digitaal worden afgehandeld en beantwoord. Elke aanvraag die door een klant of ketenpartner wordt gedaan resulteert in een “zaak”. Om de klant zijn “zaak” te kunnen laten volgen, zal deze “zaak” in een zakenmagazijn (onderdeel mid-office) worden bijgehouden. Pas later komt de “zaak” terecht in een achterliggend back-office systeem. Digitalisering informatievoorziening en werkprocessen Doelstelling Er wordt gewerkt aan de invoering van een documentair management systeem, ter ondersteuning van het beheer en de voortgang van informatievraagstukken. Het doel hierbij is om meer grip te krijgen op werkprocessen, inzicht te krijgen in de daarmee samenhangende informatiestromen en applicaties en deze vervolgens te kunnen beoordelen op doelmatigheid en vandaar uit te kunnen optimaliseren. In dit kader is het inrichten van een digitaal archief van groot belang. Een digitaal archief ondersteunt niet alleen veel beter de primaire processen, maar heeft ook meer waarborgen voor een goede en volledige dossiervorming. In 2008 is gestart met de implementatie van de scan-module van het document management systeem. Concreet betekent dit dat documenten worden gescand en vervolgens digitaal beschikbaar zijn in het document management systeem. Van hieruit wordt geleidelijk gewerkt aan de inrichting van een digitaal archief. Naast het scannen van documenten (waarbij analoge documenten digitaal worden gemaakt) wordt er ook gekeken naar de reeds beschikbare digitale documenten. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde documentmanager van het DMS. Documenten die digitaal beschikbaar zijn worden dan opgenomen in het DMS. Medio 2008 is gestart met de implementatie van de documentmanager. Realisatie In de eerste helft van 2009 is de scan-procedure van de ingekomen post geoptimaliseerd. Het merendeel van de ingekomen post is inmiddels digitaal beschikbaar via het document management systeem, waarbij ook de relatie tussen documenten en dossiers is verbeterd. De nieuwe Wet Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht), die een 25-tal vergunningen zal onderbrengen in één centrale omgevingsvergunning, is uitgesteld tot 1 juli 2010. In het najaar van 2009 zijn de voorbereidingen gestart voor de realisatie van de koppeling tussen het DMS en de nieuwe WABO-applicatie. Deze koppeling dient er voor te zorgen dat de documenten die in deze applicatie worden opgesteld opgeslagen worden in het DMS. Deze koppeling zal tijdig voor de invoering van de Wabo gerealiseerd zijn. In het kader van de procesbeschrijvingen is in het eerste kwartaal van 2009 veel tijd besteed aan het opstellen van het handboek werkprocessen van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Behalve dat dit handboek verplicht is bij de audit van de BAG, heeft de invoering van de BAG veel consequenties voor de diverse werkprocessen. Daarnaast heeft er ook een herziening van de procesbeschrijving van de WMO plaatsgevonden. Naar aanleiding van een opmerking van de Provinciale Archiefinspectie zijn in 2009 de akten van de burgerlijke stand uit de periode 1940-2008 gedigitaliseerd. Dit digitaliseringsproject is goed verlopen en alle akten zijn nu beschikbaar via het intranet van de gemeente Vaals. Nog niet gerealiseerd zijn de volgende onderwerpen: De geplande inrichting van de digitale archiefstructuur is niet opgestart. Veel organisaties maken in hun DMS gebruik van een documentair structuurplan voor de inrichting van hun applicatie. In het 3e kwartaal van 2009 is er via EGEM een standaard zaaktype-catalogus ontwikkeld. In 2010 zal in samenwerking met de gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg onderzocht worden op welke wijze gebruik kan worden gemaakt van deze hulpmiddelen. De koppeling met de BAG-applicatie is vanwege technische redenen nog niet gerealiseerd. Beide onderwerpen zullen in 2010 verder worden opgepakt.

Pagina 99 van 146

2.5.

Huisvesting

De huisvesting van de gemeentelijke organisatie en diensten is gebaseerd op het zogenaamde Huisvestingsplan 2007. In dit plan zijn de volgende uitgangspunten opgenomen: a. de huisvesting moet de externe gerichtheid uitstralen en ten goede komen b. de huisvesting moet het streven naar meer klantgericht opereren ondersteunen c. de huisvesting moet bijdragen aan een verbetering van de horizontale interne samenwerking en integrale afstemming d. de huisvesting moet mogelijkheden bieden om personele capaciteit meer flexibel in te zetten e. de huisvesting moet voldoen aan de arbo-technische vereisten. In 2008 en 2009 zijn diverse aanpassingen aan het gemeentehuis aan het Von Clermontplein gerealiseerd, zodanig dat aan bovengestelde uitgangspunt wordt voldaan. Daarbij is ook rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen en behoeften. Dit alles ook in het perspectief van de visie op samenwerking en toekomstige zelfstandigheid van de gemeente. Het gemeentehuis vormt het centrale servicepunt voor gemeentelijke diensten en producten in de kern Vaals. In totaal was voor de aanpassingen een krediet van € 750.000 beschikbaar gesteld. Na uitvoering van de aanpassingen resteert hier nog een krediet van € 75.000, dat niet meer benodigd is. Naast het gemeentehuis aan het Von Clermontplein wordt ook gebruik gemaakt van een dependance voor de openbare werken. Dit betreft de zogenaamde gemeentewerf, gelegen aan de Selzerbeeklaan. Tevens is in 2009 in de gemeentwerf een nieuwe serverruimte ingericht, welke voldoet aan alle eisen op het gebied van veiligheid en inrichting. Deze ruimte is geschikt om zelfs het serverbeheer voor de 3 samenwerkende gemeenten te regelen. Met het oog op de verdere samenwerking biedt de huidige huisvesting, behalve een beperkt aantal werkplekken in de gemeentewerf, geen extra werkruimten. Eventuele huisvestingsvraagstukken, die uit de samenwerking voortkomen, zullen bijvoorbeeld gevonden kunnen worden in “verschuiving van werkplekken (organisatie-onderdelen)” tussen de drie gemeenten onderling (het principe 'dit' in Vaals, 'dat' in Gulpen' en 'dat' in Valkenburg).

Pagina 100 van 146

Deel 3. 3.1.

Financiën

Financieel overzicht

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de financiële impact van de onderdelen van de bedrijfsvoering. Voor een goed inzicht dient vooraf opgemerkt te worden dat de onderstaande lasten (en baten) verwerkt zijn in de diverse programma's, zoals opgenomen in het programmaplan van deze begroting. De kosten van de aspecten van de bedrijfsvoering zijn namelijk toegerekend op basis van een verdeelsleutel, afgeleid van het geraamde aantal uren dat voor de realisatie van de diverse producten van de programma's nodig is. Ondersteunend programma BEDRIJFSVOERING

bedragen x € 1.000

realisatie 2008

primaire raming 2009

bijgestelde raming 2009

realisatie 2009

Management & Organisatie

433

454

454

407

Planning & Control

395

426

416

397

Personeelszaken

281

242

292

228

Informatievoorz. & Automatisering

689

606

636

651

Huisvesting

447

482

515

437

2.245

2.210

2.313

2.120

Saldo baten -/- lasten:

Saldo

3.2.

Toelichting

Hieronder worden een aantal zaken uit bovenstaand overzicht toegelicht. Management & Organisatie: betreft voornamelijk salarislasten van het leidinggevende kader. De lagere lasten in 2009 worden veroorzaakt door de tijdelijke vacature hoofd Ruimte. Planning & Control: betreft voornamelijksalarislasten medewerkers cluster control, financiën en belastingen en onderhoudslasten software. In de ramingen 2009 is uitgegaan van hogere lasten in verband met de software, die echter in werkelijkheid zijn meegevallen. Tevens waren de salarislasten lager vanwege een tijdelijke vacature bij control Personeelszaken: betreft voornamelijk salarislasten medewerkers personeelszaken alsmede opleidingen en arbotechnische aspecten. In 2008 waren de lasten incidenteel hoger vanwege het onderhoud van het functieboek. Dit project kende een doorloop naar 2009, hetgeen in de primaire begroting 2009 niet was opgenomen (kosten ca. € 17.000). Daarnaast zijn in 2009 de ramingen bijgesteld in verband met een tijdelijke toename van de opleidingskosten. Het uiteindelijke voordelige effect in 2009 wordt veroorzaakt door liquidatie-uitkering IZA ad € 100.0000. Informatievoorziening & Automatisering: betreft voornamelijk salarislasten medewerkers facilitaire zaken en automatisering en onderhouds- en aanschafkosten diverse soft- en hardware. De hogere lasten in 2008 zijn vooral het gevolg van de (eenmalige) migratie van de automatiseringsomgeving. De hogere lasten in 2009 worden veroorzaakt door hogere leasekosten besturingsmachine AS400 en Isilinx glasvezelverbindingerse soft- en hardware. Huisvesting: voornamelijk kapitaallasten en onderhoudskosten gemeentehuis. In de ramingen 2009 is rekening gehouden met uit te voeren binnenschilderwerk en dakreparatie aan het gemeentehuis. De werkelijke kosten van het schilderwerk zijn grotendeels verantwoord via het krediet aanpassing gemeentehuis (zie ook hiervoren onderdeel 2.5 huisvesting). De dakreparatie wordt met name in 2010 uitgevoerd, omdat er inmiddels mogelijkheden zijn ontstaan om hiertoe een subsidie te krijgen op grond van de BRIN-regeling. Daarnaast zijn er in 2009 opbrengsten vanwege het verhuur van de dependance aan de Beemderlaan (€ 15.000 per jaar).

Pagina 101 van 146

Pagina 102 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Weerstandsvermogen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

In deel 1 van deze jaarrekening is al uitgebreid ingegaan op de effecten van deze jaarrekening voor de financiële positie van de gemeente Vaals. Een van de belangrijkste aspecten voor het oordeel omtrent deze financiële positie betreft het zogenaamde “weerstandsvermogen”. Bij het weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin een gemeente in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit betekent dat het gehele beleid omgegooid moet worden. In casu de beschikbare financiële ruimte die zonder ingrijpende beleidswijzigingen beschikbaar is. Het weerstandsvermogen bestaat uit twee belangrijke onderdelen, namelijk de weerstandscapaciteit en de risico’s. Het weerstandsvermogen is de weerstandscapaciteit in relatie tot deze risico’s. In onderstaande figuur komt de samenhang tussen de verschillende onderdelen tot uiting.

Risico’s

Weerstandscapaciteit

Samenloop van risico’s

Flexibiliteit

Weerstandsvermogen

In de praktijk bestaat niet een precieze eenduidige definitie van de weerstandscapaciteit. De ‘ruimte' in de jaarrekening is hierbij een relatief grijs gebied. Op een aantal punten komen de verschillende meningen echter wel overeen. Het eigen vermogen van een gemeente vormt veruit de belangrijkste buffer tegen optredende risico’s. Het eigen vermogen van de gemeente Vaals bestaat met name uit de algemene reserve. Daarnaast kan de gemeente na een onvoorzien incident de algemene reserve weer op peil brengen door de belastingopbrengsten op te voeren. Deze maatregel heeft echter pas effect in het jaar daaropvolgend. De onbenutte belastingcapaciteit wordt daarom ook wel gezien als het dynamische deel van de weerstandscapaciteit. De paragraaf risicomanagement en weerstandsvermogen geeft aan hoe solide de financiële huishouding van de gemeente is en welke risico's de gemeente loopt. Om financiële tegenvallers te kunnen opvangen, moet de gemeente beschikken over weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als 'De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie'. Het minimaal aan te houden weerstandsvermogen is afhankelijk van de grootte van de gemeente, de te onderkennen financiële risico's en het reserve- en voorzieningenbeleid.

2.

Beleidskaders

Zoals reeds hierboven aangegeven bestaat het weerstandsvermogen uit de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden en anderzijds de mate waarin de risico’s zijn afgedekt. Het beleid inzake het weerstandsvermogen richt zich dan ook op deze tweedeling. Voor de weerstandscapaciteit is de omvang en met name het rentebeleid t.a.v. de reserves (vanwege de aanwendbaarheid) van belang. Het beleid en de afwegingen rondom reserves en voorzieningen is vastgelegd in de nota Reserves en Voorzieningen 2008, welke door de raad in december 2009 is vastgesteld. Begrotingsposten die in de begroting 2009 niet nader financieel geconcretiseerd waren; de zogenaamde p.m. -posten, zijn in deel I (B4) nader toegelicht. Bijvoorbeeld de (financiële) consequenties van de opwaardering van het woonwagencentrum, de aanleg van een fietspad Randweg / Nieuwe Hertogenweg / Gemmenicherweg, de Pagina 103 van 146

haalbaarheid van de besparing bij herijking gemeentelijke gebouwen enz. Voor verplichtingen die niet direct aan enig boekjaar zijn toe te rekenen, is een voorziening (balanspost) gevormd. De omvang van deze voorziening wordt afgestemd op de inschatting c.q. berekening van de verplichting. Risico’s die niet nader te bepalen zijn c.q. concreet worden, worden in deze paragraaf aangegeven. Een afweging met de omvang van de weerstandscapaciteit is nog slechts in beperkte mate mogelijk, aangezien de risico’s veelal nog niet kwantificeerbaar zijn en algemeen zijn geformuleerd. Vanaf de jaarrekening 2010 kan dit wel gedetailleerder plaatsvinden, aangezien in de begroting 2010 specifieke benoeming heeft plaatsgevonden van onderkende risico's. In maart 2009 heeft de raad de Nota Weerstandsvermogen & Risicomanagement vastgesteld. De doelstellingen van deze nota luiden als volgt: 1.Inzicht krijgen in de risico's die de gemeente loopt. Op basis van dit inzicht kunnen risico's eventueel worden afgedekt. 2.Ervoor zorgen dat het optreden van risico's zo weinig mogelijk effect heeft op de uitvoering van het bestaande beleid. 3.Verder stimuleren van het risicobewustzijn (van medewerkers) in de organisatie en het treffen van maatregelen ter voorkoming of beperking van risico's. 4.Beoordelen van het weerstandsvermogen en de weerstandscapaciteit inclusief bepaling van de weerstandsfactor. In deze nota is ook een stappenplan opgenomen dat heeft geleid tot concretisering van diverse risico's in de begroting 2010. In de jaarrekening 2010 kan dan dan ook een gedetailleerde evaluatie plaatsvinden tussen begrote risico's en werkelijke risico's in relatie tot de weerstandsvermogen.

3.

Risico's

Een risico is een kans op het optreden van een gebeurtenis met een bepaald gevolg. Het element onzekerheid is een sleutelbegrip voor risico en risicomanagement. Onzekerheid betreft de gebeurtenis waardoor het risico zich manifesteert, het object (activa, passiva, inkomsten, imago) dat door het optreden van het risico wordt getroffen en de aard en omvang ten gevolge van het risico. Voor zover mogelijk zijn in de begroting verplichtingen en financiële risico’s nader gekwantificeerd. Echter niet alles is op enig moment te voorzien of in geld uit te drukken. Dat betekent dat er altijd op een aantal fronten risico’s gelopen worden, zodanig dat daaruit onverhoopt substantiële financieel-nadelige consequenties uit voortvloeien. Veelal zijn dat de posten die sinds lange tijd bekend staan als onzekere factoren. Voor de in de begroting 2009 benoemde specifieke risico's, de p.m. -posten, is in deel 1 (B4) weergegeven in welke mate deze posten inmiddels tot financiële consequenties hebben geleid. Van de in de begroting 2009 beschreven specifieke risico's hebben zich vrijwel geen risico's geëffectueerd. Onderstaand wordt kort per soort risico aangegeven, of de risico's zich wel of niet hebben voorgedaan.

•Beleidsrisico's Dit betreft met name risico's op basis van uitvoering van activiteiten, taken, voorzieningen waartoe bestuurlijk (of wettelijk) is besloten, maar die nog uitgevoerd moeten worden. Voorbeelden zijn: – uitvoering van de Wet Werk en Bijstand; – projecten (o.a. Wolfskuilenweg, maatregelen Maastrichterlaan) Zoals uit de financiële analyse in deel I blijkt, heeft de uitvoering van WWB in 2009 voor Vaals niet tot negatieve financiële consequenties geleid. Het krediet voor de Maatrichterlaan is in 2009 twee keer bijgesteld, namelijk bij de kadernota 2010 en de begroting 2010 tot een totaalbedrag ad € 1.790.000. Tevens heeft in 2009 nog votering van de voorbereidingskredieten inzake centrumplan, Drielandenpunt en buitengebied plaatsgevonden.

•Bedrijfs- en uitvoeringsrisico's

Een voorbeeld van deze brede categorie aan risico's is: – De ontwikkeling van de CAO-lonen. In de begroting was uitgegaan van een loonstijging ad 3%. Ook al lopen de CAOonderhandelingen nog, de uiteindelijke loonstijging zal beduidend lager zijn dan de oorspronkelijk geraamde 3 %.

•Eigendomsrisico's

Dit betreft ondermeer risico's/schade door bodemverontreiniging van gemeentegronden of beschadiging aan eigendomen van de gemeente. Daar waar schade heeft opgetreden in 2009 is dit in alle gevallen uitgekeerd door de verzekeringsmaatschappij van de schade-veroorzaker. Daardoor is dit risico ook beperkt van toepassing.

•Aansprakelijkheidsrisico's

Voor zover mogelijk (en reëel) zijn verzekeringen afgesloten om de financiële gevolgen van diverse mogelijke aansprakelijkheidsstellingen te ondervangen. Echter hiermee kan niet worden uitgesloten dat we in de toekomst tegen een schadeclaim aanlopen. In 2009 hebben zich geen zaken voorgedaan die vallen onder de aansprakelijkheid van de gemeente Vaals. Zoals reeds eerder vermeld zal in de rekening 2010 een gedetailleerde analyse plaatsvinden van de begrote risico's.

Pagina 104 van 146

4.

Weerstandscapaciteit

Ter afdekking van de risico’s is het nodig te beschikken over voldoende veerkracht in de vorm van structurele dan wel incidentele weerstandscapaciteit. De structurele weerstandscapaciteit wordt afgeleid uit de posten “vrij te besteden budgetruimte en onvoorziene uitgaven” alsmede uit de onbenutte belastingcapaciteit. De onbenutte belastingcapaciteit is de ruimte die nog aanwezig is binnen de mogelijke belastingopbrengsten, doordat de lokale tarieven lager liggen dan de tarieven die wettelijk als maximum gelden. Dit betreft het zogenaamde artikel 12 tarief van gemiddeld 0,1138% (bron: gemeentefonds) van de WOZ-waarde. •

Onbenutte belastingcapaciteit Indien ruimte bestaat om belastingen en heffingen te verhogen, betekent dit een mogelijkheid om tegenvallers op te vangen. Het verschil tussen de fictieve opbrengsten bij de art. 12 belastingtarieven en de geraamde opbrengsten is dan de onbenutte belastingcapaciteit. In onze gemeente komt hiervoor uitsluitend de onroerende-zaakbelasting (OZB) in aanmerking, daar voor de overige heffingen (rioolrechten en afvalstoffenheffing) geldt, dat kostendekkende tarieven worden gehanteerd. ==> De onbenutte belastingcapaciteit over 2009 is per balansdatum ruim € 180.662. De gemeente Vaals heeft echter de mogelijkheid om een hoger tarief te vragen dan het artikel 12 tarief, dus deze onbenutte belastingcapaciteit is niet een maximumbedrag.

De incidentele weerstandscapaciteit heeft een statisch karakter en is niet toe te schrijven aan enig begrotingsjaar. Deze weerstandscapaciteit wordt afgeleid uit de omvang van de algemene reserve (de buffer), het vrij aanwendbare deel van de bestemmingsreserves en de stille reserves. Reserves De reserves zijn als volgt in te delen: a. Algemene Reserve De algemene reserve is in principe volledig beschikbaar tenzij de raad reeds een gedeelte hiervan geoormerkt heeft zonder dit af te zonderen in een bestemmingsreserve. De algemene reserve bedraagt per 31-12-2009 € 11.861.053. Hiervan is middels vaststelling van voorgaande begrotingen € 895.253 door de raad geoormerkt. Dit betreft onder meer de problematiek rondom het woonwagencentrum en de herinrichting Mergelland-Oost ad € 223.994. Het restant van € 10.965.800 wordt tot de weerstandscapaciteit gerekend. Deze forse toename ten opzichte van voorgaand jaar wordt voornamelijk veroorzaakt door toevoeging van de winstbestemming van de Essent-gelden aan de algemene reserve. Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve is fors hoger dan de in de nota reserves en voorzieningen afgesproken minimum-omvang van € 1.250.000. b.

Bestemmingsreserves Reserves zijn vrij aanwendbaar als aanwending hiervan geen directe consequenties heeft in de exploitatiebegroting. Als de rente van een reserve wordt ingezet ter afdekking van de exploitatie dan heeft dit tot gevolg dat de reserve geblokkeerd is. Aanwending van deze reserve heeft tot gevolg dat een gat in de begroting ontstaat omdat de rente van deze reserve dan wegvalt. Ook als al onlosmakelijke verplichtingen zijn aangegaan die ten laste van de betreffende reserve worden gebracht is dat deel van de reserve uiteraard ook niet meer vrij aanwendbaar. De bestemmingsreserves zijn in principe geoormerkt hoewel de raad verder vrij is om de bestemming hiervan naar goeddunken te wijzigen. De bestemmingsreserves bedragen per 31-12-2009 € 2.876.902. Hiervan is € 2.366.157 niet vrij aanwendbaar doordat de rente wordt ingezet ter afdekking van de exploitatie of onlosmakelijke verplichtingen bestaan die en laste van de betreffende reserves worden gebracht. Het restant van € 510.745 wordt tot de weerstandscapaciteit gerekend.

c.

Stille reserves Van stille reserves is sprake indien de reële marktwaarde van de activa (bezittingen) de boekwaarde daarvan overstijgt. In principe dragen de stille reserves bij aan de weerstandscapaciteit. Immers, als zich een financieel tegenvaller voordoet kan een deel van bezittingen worden verkocht tegen meer dan de boekwaarde. Stille reserves zijn veelal niet direct te verzilveren; bij de bepaling van de weerstandcapaciteit dient hiermee rekening te worden gehouden. Tot de stille reserves behoren (courante) gebouwen, gronden en deelnemingen waarvan de marktwaarde hoger is dan de boekwaarde. Momenteel bestaat slechts deels inzicht in de omvang van de stille reserves bestaande uit (courante) gebouwen, gronden en deelnemingen. De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde c.q. verkrijgingsprijs of indien lager de marktwaarde. De werkelijke waarde van deze deelnemingen (met name nieuwe Essent deelnemingen, BNG en WML) is aanzienlijk hoger.Gezien het inzicht hierin op dit moment zijn de stille reserves op nihil gesteld bij Pagina 105 van 146

de vaststelling van de weerstandscapaciteit. Onderstaand wordt de incidentele weerstandscapaciteit in beeld gebracht: Incidentele weerstandscapaciteit 2009 Algemene Reserve per 31.12.2009 Vrij aanwendbaar deel Bestemmingsreserve per 31.12.2009 Stille Reserves Totale incidentele weerstandscapaciteit

5.

€ 10.965.800 € 510.745 € p.m. € 11.476.545

Conclusies

De totale incidentele weerstandscapaciteit per 31-12-2009 bedraagt € 11.476.545. Ten opzichte van de begroting 2009 is deze fors toegenomen (begroot was € 2.753.784). Deze toename wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de (eenmalige) verkoop van de Essent-aandelen. De omvang van de algemene reserve voldoet hiermee ruim aan de in de nota reserves en voorzieningen afgesproken minimum-omvang van € 1.250.000. In de jaarrekening 2010 kan een gedetailleerde analyse plaatsvinden van de weerstandscapaciteit, door berekening van de weerstandsfactor op basis van de ingeschatte risico's in de begroting 2010.

Pagina 106 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Lokale heffingen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf heeft betrekking op zowel heffingen waarvan de besteding is gebonden aan een bepaalde specifieke taak van de gemeente en waarvan de besteding ongebonden is. De lokale heffingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten en zijn daarom een integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van: • rechtsgronden gemeentelijke belastingen • gevoerde gemeentelijke beleid ten aanzien van de lokale heffingen • de gehanteerde tarieven en opbrengsten 2009 • ontwikkeling van de totale lastendruk • een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid

2.

Beleidskaders

Rechtsgronden gemeentelijke belastingen De gemeentelijke belastingen zijn in 2009 geheven op grond van onderstaande verordeningen en op basis van de vermelde heffingsgrondslagen. I. Ongebonden heffingen Soort belasting

Datum verordening

Heffingsgrondslag

Onroerende zaakbelastingen *

15 december 2008

Tarief is een percentage van de vastgestelde Woz-waarde

Toeristenbelasting

15 december 2008

Per persoon (vanaf 6 jaar) per overnachting

Hondenbelasting

19 december 1994, laatste wijziging Aantal honden, tarief is progressief 14 april 2003

* Vanaf 2009 wordt de onroerende zaakbelasting geheven als een percentage van de woz-waarde. Hierdoor kan het belastingbedrag gelijkmatig en logisch naast de stijging/daling van de woz-waarde worden geplaatst. II. Gebonden heffingen Soort belasting

Datum verordening

Heffingsgrondslag

Rioolrechten

15 december 2008

Het aantal verbruikte kubieke meters water

Afvalstoffenheffing*

15 december 2008

Vast tarief voor één persoons of meerpersoonshuishouden. Daarnaast aanslag voor het aantal ledigingen (volume-frequentie)

Baatbelastingen

Diverse verordeningen

Per eigendom of per strekkende meter

Marktgeld

10 november 2003 laatste wijziging 8 november 2005

Per strekkende meter

Leges

15 december 2008

Diverse tarieven opgenomen in aparte tarieventabel

Brandweerrechten

14 november 2006

Afzonderlijke tarieventabel

Pagina 107 van 146

* Vanaf 2009 hanteert de gemeente het volume-frequentiesysteem voor de inzameling van huishoudelijk afval. In het kort komt het er op neer dat de burger naast een vast gedeelte een tarief betaalt per keer dat het inzamelmiddel ter lediging wordt aangeboden. Dit systeem heeft als doel de burger er toe te bewegen uiteindelijk minder (en beter gescheiden) afval aan te bieden. Naast de milieu-overwegingen zijn er ook andere motieven om afval beter te scheiden. In het afvalinzamelplan worden de volgende doelstellingen genoemd: – Afval zoveel mogelijk gescheiden in te zamelen of aan te (laten) leveren, dit vanuit het behalen van de milieudoelstellingen en vanwege kostenreductie; – Degene die de kosten veroorzaakt ook de rekening hiervoor te laten betalen (het principe “de vervuiler betaalt”); – Afval van “anderen”, die geen afvalstoffenheffing betalen, te weren; – Voorstellen voor toekomstige beleidsontwikkelingen te kunnen baseren en onderbouwen met (gemeten) gegevens. Om afvaltoerisme te voorkomen hebben de in Rd4 deelnemende gemeenten gekozen voor een uniform tariefbeleid voor het variabele deel (het ledigingstarief) van de afvalstoffenheffing (mate van financiële prikkel). De prikkel bij het volume-frequentiesysteem is naast de reductie van het aanbod van restafval, ook gericht op het minder aanbieden van het inzamelmiddel. Derhalve zijn de volgende tarieven afgesproken: – 240 liter container rest- of gft-afval € 4,60 per aanbieding – 140 liter container rest- of gft-afval € 3,40 per aanbieding – aanbiedingen afvalzak (inzamelsysteem of gekenmerkte huisvuilzak) € 1,00 per aanbieding Voor wat betreft het vaststellen van het vaste deel is iedere gemeente autonoom. Hiermee kunnen de kosten van Rd4 (behoudens de kosten voor de verwerking van rest- en gft-afval) en diverse (interne) gemeentelijke kosten verrekend worden. Het vaste deel is voor 2009 becijferd op € 136,40 voor een eenpersoonshuishouden en € 252,60 voor meerpersoonshuishoudens.

Gemeentelijk beleid lokale heffingen Het gemeentelijk plan om begrotingstekorten af te dekken – ook wel dekkingsplan genoemd – kent sinds de begroting 2004 een opbouw in 4 stappen namelijk: 1) ombuigingen en beperkingen van beleid; 2) kostendekkendheid van tarieven; 3) incidentele inzet reserves; 4) algemene belastingverhogende maatregelen. Zowel bij stap 2 (afvalstoffenheffing, rioolretributie) alsook bij stap 4 (OZB) van het dekkingsplan komen de lokale heffingen prominent in beeld. De gemeentelijke gebonden heffingen (rioolretributie, afvalstoffenheffing) worden geheven om kosten op een bepaald terrein (o.a afvalverwijdering en -verwerking of de kosten van rioleringen) te kunnen dekken. Zowel voor de afvalstoffenheffing als voor de rioolheffing zijn in 2009 100% kostendekkende tarieven gehanteerd. De gemeentelijke ongebonden heffingen behoeven niet direct in relatie te worden gebracht met de te maken kosten voor een specifieke gemeentelijke taak. Deze heffingen (met name de onroerende zaakbelastingen) worden dan ook aangemerkt als algemeen dekkingsmiddel. In het licht van bovenstaande is in Vaals voor 2009 afgesproken de OZB woningen en niet-woningen met 5 % te verhogen.

3.

Gehanteerde tarieven en opbrengsten 2009

Onroerende Zaakbelastingen Belastingsoort Eigenaar

Woz-Waarde Tarief

Opbrengst

Woningen

868.509.412 0,0936%

€ 812.925

Niet-woningen

148.951.098 0,1347%

€ 200.637 € 1.013.562

Gebruiker

Niet-Woningen

121.459.388 0,1095%

€ 132.998 € 132.998

Totale opbrengst

€ 1.146.560

Vermindering/Oninbaar

-/- € 19.948

Totale opbrengst na vermindering etc.

€ 1.126.612

Begrote opbrengst

€ 1.130.226

Minderopbrengst

-/- € 3.614

Pagina 108 van 146

Toeristenbelasting Aantal overnachtingen

Tarief

610.648

€ 1,12

Totale opbrengst € 683.926

Primitieve begrote opbrengst

€ 711.900

Begrote opbrengst na wijziging

€ 681.900

Meer opbrengst

€ 2.026

Overzicht overnachtingen diverse jaren: Jaar

2005

2006

2007

2008

2009

Overnachtingen

576958

586.473

597.219

619.238

610.648

De bijgestelde begrote opbrengst (aframing met € 30.000 vanwege vertraging in de uitbreiding van Landal) wordt bij de toeristenbelasting ruimschoots gehaald. Hondenbelasting Aantal honden

Tarief

Opbrengst

1

€ 20,96

2

€ 54,99

3

€ 105,36

Totaal aantal honden

829

Totaal opbrengst

€ 19.688

Kwijtschelding/vermindering/oninbaar

-/- € 886

Totale opbrengst na vermindering etc.

€ 18.802

Begrote opbrengst

€ 18.276

Meeropbrengst

€ 526

Rioolrechten Totaal waterverbruik in m3 614.326 m3

Tarief per m3

Opbrengst € 1,80

€ 1.105.787

Vermindering/oninbaar

-/- € 24.259

Totale opbrengst na vermindering etc.

€ 1.081.528

Begrote opbrengst

€ 1.093.000

Minderopbrengst

-/- € 11.472

De minderopbrengst wordt veroorzaakt doordat het werkelijk waterverbruik van de burgers met ruim 10.000 m3 afwijkt van het begrote aantal m3.

Pagina 109 van 146

Afvalstoffenheffing Soort

Aantal

Tarief

Opbrengst

Totalen

Afvalstoffenheffing Alleenstaande

1.669

€ 136,40

€ 227.652

Meerpersoonshuishouden

3.193

€ 252,60

€ 806.552

213

€ 10,00

€ 2.130

140 liter container ledigingen

59.161

€ 3,40

€ 201.147

240 liter container ledigingen

15.483

€ 4,60

€ 71.222

Ondergrondse systemen

25.090

€ 1,00

€ 25.090

Afvalzakken

12.824

€ 1,00

€ 12.824

Extra container

Totale opbrengst

€ 1.346.617

Vermindering/oninbaar

-/- € 34.914

Totale opbrengst na vermindering etc.

€ 1.311.703

Begrote opbrengst

€ 1.384.973

Minderopbrengst

-/- € 73.270

Bij de invoering van het “volume-frequentie systeem (diftar)” werd uitgegaan van een forse overstap van 140 liter container naar 240 liter container. De lagere opbrengst t.o.v. de begroting wordt met name veroorzaakt door 13.000 minder ledigingen 240 liter container. Ook zijn er 13.000 minder 60 liter zakken aangeboden. Baatbelastingen Gebied Vijlenstraat/Groenenweg

Opbrengst

Totalen

€ 798

Melleschet/Rott/Hilleshagen

€ 1.133

Kerkstraat

€ 6.077

Maastrichterlaan/Wilhelminaplein

€ 6.371

Totale opbrengst

€ 14.379,00

Begrote opbrengst

€ 14.469,00

Minderopbrengst

-/- € 90

Marktgeld Soort plaats

Tarief

Vaste plaats

€ 5,62 p/mtr per maand

Losse plaats

€ 2,77 p/mtr per dag

Opbrengst

Totalen € 37.687 € 363

Totale opbrengst

€ 38.050

Verminderingen

-/- € 5.423

Totale opbrengst na vermindering etc.

€ 32.627

Begrote opbrengst

€ 36.938

Minderopbrengst

-/- € 4.311

De minderopbrengst wordt veroorzaakt door de afname van het aantal markt kooplieden.

Pagina 110 van 146

Leges Soort leges

Begroting

Bouw en woningtoezicht

Opbrengst

Meer-/minderopbrengst

€ 82.000

€ 113.000

€ 31.000

Secretarie

€ 147.000

€ 168.000

€ 21.000

Totale opbrengst

€ 229.000

€ 281.000

€ 52.000

Brandweerrechten Soort

Opbrengst

Begrote opbrengst

Meeropbrengst

Brandweerrechten

€ 2.000

€0

€ 2.000

4.

Ontwikkeling van de totale lastendruk

In onderstaand schema wordt de gemiddelde lastendruk aangegeven van éénpersoonshuishoudens en van gezinnen in vergelijkbare gemeenten voor het jaar 2009. De gegevens zijn afkomstig uit de Coelo atlas lokale lasten 2009 (Coelo is het Centrum voor onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden). Het Coelo brengt jaarlijks de lastendruk per gemeente in beeld. Bij de berekening is uitgegaan van gemiddelden. Lastendruk Belastingjaar 2009 Gemeente Eénpersoonshuishouden

Meerpersoonshuishouden

Vaals

€ 410,--

€ 765,--

Gulpen-Wittem

€ 627,--

€ 717,--

Margraten

€ 614,--

€ 708,--

Eijsden

€ 662,--

€ 744,--

Valkenburg

€ 534,--

€ 742,--

Simpelveld

€ 610,--

€ 710,--

Voerendaal

€ 605,--

€ 657,--

Meerssen

€ 614,--

€ 772,--

In Vaals is het verschil tussen éénpersoons- en meerpersoonshuishoudens zo groot vooral vanwege: ● rioolrecht: Voor een 1-persoonshuishouden wordt 40 m3 waterverbruik berekend, en voor meerpersoonshuishoudens 130 m3. Per saldo betekent dit 90 m3 à € 1,80 per m3 is € 162,= ● afvalstoffenheffing: Het tarief voor een éénpersoonshuishouden is € 136,40, voor een meerpersoonshuishouden is dit tarief € 252,60. Het verschil hiertussen is € 116,20.

5.

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen

In de gemeente Vaals kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de onroerende zaakbelastingen, het rioolrecht en de afvalstoffenheffing. Voor de overige belastingen wordt geen kwijtschelding verleend. Beoordeling van de kwijtscheldingsverzoeken vindt plaats op basis van de Leidraad Invordering Gemeentelijke belastingen van de Gemeente Vaals, welke is vastgesteld op 15 juli 2003 door het College van Burgemeester en Wethouders. De gemeentelijke Leidraad volgt grotendeels de landelijke wetgeving. Momenteel wordt deze leidraad aangepast aan de nieuwe wettelijke eisen. Het grote verschil met de landelijke leidraad is dat de gemeente Vaals een kwijtscheldingsnorm hanteert van 100% (landelijke norm is 90%) van de bijstandsuitkering, waardoor meer burgers voor kwijtschelding in aanmerking komen. In de praktijk betekent dit dat iedere burger met een inkomen op bijstandsniveau kwijtschelding ontvangt, mits hij geen vermogen heeft. Onder vermogen wordt verstaan spaargeld/auto/huis enz. In onderstaand schema zijn de kwijtscheldingsverzoeken over het belastingjaar 2009 verwerkt. Hierbij is een splitsing gemaakt tussen personen welke een uitkering bij de gemeentelijke sociale dienst ontvangen (Pentasz) en personen met inkomsten van overige instanties. Vanaf 2009 is het aantal verzoeken fors gestegen in verband met de aanslagen over het aantal ledigingen van de afvalstoffenheffing.

Pagina 111 van 146

Kwijtscheldingen Soort

Aantal Totaalbedrag aanslagen waarvoor kwijtschelding is gevraagd

Totaalbedrag verleende kwijtscheldingen

Totaalbedrag afwijzingen

Uitkering sociale zaken

242

€ 76.248

€ 73.302

€ 2.946

Overige uitkeringen

177

€ 59.718

€ 36.475

€ 23.243

Diftar Ledigingen

237

€ 8.172

€ 7.760

€ 412

Totaal 2009

656

€ 144.138

€ 117.537

€ 26.601

Totaal 2008

401

€ 154.867

€ 123.160

€ 31.707

Totaal 2007

389

€ 152.467

€ 136.449

€ 16.018

Totaal 2006

417

€ 154.614

€ 127.694

€ 26.920

Totaal 2005

398

€ 150.468

€ 116.945

€ 33.523

Totaal 2004

319

€ 107.367

€ 93.676

€ 13.6 91

Totaal 2003

286

€ 89.237

€ 76.538

€ 12.699

Vergelijking met voorgaande jaren

De aanslagen diftar over het 2e halfjaar van 2009 zijn met dagtekening 28 februari 2010 verstuurd. De kwijtscheldingsverzoeken hiertegen moeten nog worden afgehandeld. Dit zullen nog ongeveer 230 verzoeken zijn waardoor het totaal aantal verzoeken voor 2009 uitkomt op 886 (ruime verdubbeling t.o.v. 2008). Derhalve zal het totale bedrag dat aan kwijtschelding in 2009 verleend wordt ongeveer € 125.000,-- bedragen. Dit is € 5.000,-- meer dan begroot. Vanaf 2010 zijn de eerste stappen gezet op het gebied van automatische kwijtschelding. Momenteel wordt onderzocht of de verzoeken voor 2011 gedeeltelijk geautomatiseerd afgehandeld kunnen worden.

Pagina 112 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Treasury Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

In deze paragraaf wordt ingegaan op de wijze van financiering van beleid en het beheersen van de financiële risico’s die met financiering gelopen worden. Dit taakveld wordt aangeduid met de naam treasuryfunctie, vandaar de naam treasury-paragraaf. De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De uitvoering ervan vereist snelle beslissingen in een complexer wordende geld- en kapitaalmarkt. Aan de uitvoering van de treasuryfunctie zijn budgettaire consequenties verbonden, onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoorden over, en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s.

2.

Beleidskaders

Het beleid van Vaals ten aanzien van de treasuryfunctie is vastgelegd in de beleidsnota: * Treasurystatuut 2008. Het treasurystatuut 2008 betreft een actualisatie van het treasurystatuut 2006 en is op 15 december 2008 door de raad vastgesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, organisatorische en financiële kaders, de informatievoorziening en de administratieve organisatie. Een belangrijk punt uit het statuut is, dat het verstrekken van leningen aan derden en het garanderen van gelden alleen is toegestaan uit hoofde van een publieke taak. Daarnaast mag het uitzetten van gelden niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico. Aan de gemeenteraad behoort specifiek de besluitvorming toe van het vaststellen van de treasurydoelstellingen, het treasurybeleid, globale richtlijnen en limieten. Daarnaast het bewaken van de voortgang, de evaluatie en de verantwoording van de treasuryactiviteiten via het vaststellen van de begroting en de jaarrekening. De uitvoering van het treasurybeleid is gemandateerd aan het college c.q. gedelegeerd aan de sector bedrijfsvoering. Overeenkomstig de richtlijnen van de wet Fido komen in deze paragraaf de volgende onderwerpen aan de orde zoals: algemene in- en externe ontwikkelingen die van invloed zijn op de treasuryfunctie, de planning van het beleid voor risicobeheer, kasbeheer en de gemeentefinanciering. Daarnaast staan de verantwoordelijkheden en bevoegdheden hierin opgenomen.

3.

Algemene ontwikkelingen

Renteontwikkelingen Op de volgende pagina staan twee grafieken die de renteontwikkelingen weergeven voor respectievelijk het uitzetten van een deposito 1 maand en het opnemen van kasgeld 1 maand. Duidelijk is te zien dat beide rentetarieven sterk zijn gedaald in 2009, een voortzetting van de ontwikkeling van eind 2008. In de begroting is uitgegaan van een rentepercentage voor kortgeld van 4%, terwijl het gemiddelde rentepercentage van 2009 'slechts' 0,93% bedroeg. Omschrijving

31 december 2008

31 december 2009 Gemiddelde 2008

Gemiddelde 2009

Uitzetten deposito 1 maand

1,33%

0,22%

3,65%

0,40%

Opnemen kasgeld 1 maand

2,70%

0,47%

4,30%

0,93%

Het verloop van de rentepercentages van bovengenoemde 'producten' in 2009 is in de grafieken op de volgende pagina duidelijk zichtbaar.

Pagina 113 van 146

In 2009 zijn er in totaal 9 kasgeldleningen aangetrokken: Bedrag Looptijd

Rentepercentage

€ 3.500.000

13.01.09 – 13.02.09

2,43%

€ 6.000.000

13.02.09 – 13.03.09

1,70%

€ 7.000.000

13.03.09 – 14.04.09

1,30%

€ 7.500.000

14.04.09 – 14.05.09

1,05%

€ 7.000.000

14.05.09 – 14.06.09

0,90%

€ 7.000.000

14.06.09 – 15.07.09

1,00%

€ 7.000.000

15.07.09 – 17.08.09

0,65%

€ 7.500.000

17.08.09 – 17.09.09

0,55%

€ 7.500.000

17.09.09 – 19.10.09

0,47%

In 2009 hebben er gelden in deposito gestaan: Bedrag Bank € 7.821.683 (Tijdelijke uitzetting Essentgelden)

Rentepercentage Looptijd

SNS-bank (A-rating)

2,85%

1 oktober – 1 december 2009

De lange-termijn-rente van de leningen met een looptijd van 10, 15 en 25 jaar is op de balansdatum vergeleken met de vorige balansdatum gedaald. Hetzelfde geldt voor de gemiddelde rentepercentages van de leningen met een looptijd van 10 en 15 jaar, terwijl de gemiddelde rente in 2009 voor leningen met een looptijd van 25 jaar licht is gestegen. Omschrijving

31 december 2008

31 december 2009 Gemiddelde 2008

Gemiddelde 2009

Lineaire lening looptijd 10 jaar

4,65%

3,44%

4,60%

3,95%

Lineaire lening looptijd 15 jaar

4,97%

3,94%

4,74%

4,49%

Lineaire lening looptijd 25 jaar

5,27%

4,61%

4,87%

5,04%

Visueel worden bovenstaande renteontwikkelingen in de grafieken op de volgende pagina:

Pagina 114 van 146

De hiervoor genoemde percentages zijn gemiddeld gezien gelijk aan de percentages die in de begroting 2009 waren voorzien (4,5%) Voor een overzicht van de aangetrokken geldleningen in 2009 zie paragraaf 4 Treasurybeheer - leningenportefeuille

4.

Treasurybeheer

Risicobeheer Dit onderdeel geeft een samenvatting van het risicoprofiel van de gemeente Vaals. Om de risico's in beeld te brengen zijn de volgende 2 overzichten opgenomen: 1. de kasgeldlimiet: dit is een bedrag ter grootte van een percentarge van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. De kasgeldlimiet betreft de renterisico's van de vlottende schuld; 2. de rente-risiconorm: dit is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. In de “Uitvoeringsregeling financiering decentrale overheden” is het minimumbedrag van de rente-risiconorm vastgelegd. De rente-risiconorm betreft de renterisico's van de vaste schuld. Kasgeldlimiet Toegestane kasgeldlimiet

2008

2009

21.589.000

27.750.000

8,50%

8,50%

Berekende kasgeldlimiet (percentage van de omvang jaarbegroting)

1.835.000

2.358.750

Omvang vlottende schuld (in rekening courant) per 31 december

-2.053.117

-2.343.685

Opgenomen “kort-geld” (leningen met een looptijd korter dan 1 jaar)

-2.000.000

0

Totaal vlottende schuld:

-4.053.117

-2.343.685

Omvang van de jaarbegroting (exploitatie) op 1 januari Kasgeldlimiet (vastgesteld percentage bij ministeriële regeling)

Pagina 115 van 146

Toegestane kasgeldlimiet

2008

2009

106.565

82.250

106.565

82.250

-4.053.117

-2.343.685

106.565

82.250

1.835.000

2.358.750

-2.111.552

97.315

Vlottende middelen: Tegoeden in rekening courant per 31 december Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen: Toets kasgeldlimiet: Totaal vlottende schuld Totaal vlottende middelen Toegestane kasgeldlimiet (zie boven) Ruimte (+) of overschrijding (-/-) per 31 december:

Toets toegestane kasgeldlimiet per kwartaal in 2009

1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal

Vlottende schuld

-210.000

0

74.000

2.848.000

-58.000

-335.000

-19.000

-5.580.000

-268.000

-335.000

55.000

-2.732000

Kasgeldlimiet

2.358.750

2.358.750

2.358.750

2.358.750

Ruimte (+) / overschrijding kasgeldlimiet (-)

2.626.750

2.693.750

2.303.750

5.090.750

Vlottende middelen Gemiddelde netto vlottende schuld (+) / vlottende middelen (-)

Bij structurele overschrijding van de kasgeldlimiet dient tot consolidatie (kort geld omzetten in lang geld) te worden overgegaan. Artikel 4 van de Wet financiering decentrale overheden (wet Fido)bepaalt namelijk, dat de gemiddelde netto-vlottende schuld per kwartaal de kasgeldlimiet niet mag overschrijden. In 2009 is hier echter geen sprake van geweest. Doordat in de huidige situatie kort geld duidelijk goedkoper is dan lang geld zal, binnen de kaders van de wet Fido, zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid om kortlopende leningen (kasgeld) af te sluiten. Rente-risiconorm

Rente risiconorm en renterisico's van de vaste schuld begroting – jaarrekening 2008 Begroting 2009

Realisatie 2009

Realisatie 2008

1.000.000

9.500.000

2.000.000

4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a -/- 3b)

1.000.000

9.500.000

2.000.000

5. Betaalde aflossingen

2.226.000

2.226.000

2.126.000

6. Herfinanciering (laagste van 4 & 5)

1.000.000

2.226.000

2.000.000

7. Renterisico op vaste schuld (2 + 6)

1.000.000

2.226.000

2.000.000

19.657.000

26.926.000

19.657.000

20%

20%

20%

3.931.000

5.385.000

3.931.000

10. Rente risiconorm

3.931.000

5.385.000

3.931.000

7. Renterisico op vaste schuld

1.000.000

2.226.000

2.000.000

11. Ruimte (+) / overschrijding (-) (10 -/- 7)

2.931.000

3.159.000

1.931.000

1a. Renteherziening op vaste schuld o/g. 1b. Renteherziening op vaste schuld u/g 2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a -/- 1b) 3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld o/g 3b. Nieuw verstrekte lange leningen u/g

Rente risiconorm 8. Stand van de vaste schuld 9. Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10. Rente risiconorm Toets rente risiconorm

Pagina 116 van 146

Zoals uit vorenstaand overzicht blijkt heeft het aantrekken van vaste geldleningen binnen de rente risiconorm plaats gevonden. Het verloop van de financieringspositie in 2009 ziet er als volgt uit: Bedragen * € 1.000

31 december 2008

31 december 2009

Toename / afname

Materiële vaste activa

27.143

26.846

-297

Financiële vaste activa

300

11.439

11.139

Bestemmingsplannen

3.474

5.517

2.043

30.917

43.802

12.885

Algemene reserve

3.680

11.861

8.181

Egalisatiereserves

88

0

-88

3.096

2.877

-219

76

88

12

917

2.024

1.107

Langlopende schulden

19.657

26.932

7275

Totaal vaste financieringsmiddelen (B)

27.514

43.782

16.268

Vaste activa

Totaal vaste activa (A) Vaste financieringsmiddelen

Bestemmingsreserves Resultaat na bestemming Voorzieningen

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er per 31 december 2009 een tekort aan vaste financieringsmiddelen bestond van € 20.000 (totaal vaste activa -/- totaal vaste financieringsmiddelen) In 2008 bedroeg het tekort aan financieringsmiddelen € 3.403.000. Dit tekort is in 2009 dus met € 3.383.000 afgenomen tot een tekort van € 20.000. Leningenportefeuille Mutaties in leningenportefeuille Stand per 1 januari 2009

19.657.000

Opname nieuwe leningen

9.500.000

Reguliere aflossingen

2.226.000

Vervroegde aflossingen Rente aanpassing (oud percentage) Rente aanpassing (nieuw percentage) Stand per 31 december 2009

26.931.000

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er voor € 9,5 miljoen nieuwe leningen zijn aangetrokken. Het betreft hier één geldlening die aangetrokken is bij de BNG, met name ter consolidatie van de vlottende schuld. Geldgever

Bedrag

Afsluitdatum

Looptijd

Rentepercentage

BNG

€ 9.500.000

19 oktober 2009

10 jaar, lineair 3,400%

Vervaldata 19 januari, 19 april, 19 juli en 19 oktober

Uitzettingen Dit betreft het beheer van eigen vermogen en andere financiële middelen voor een periode langer dan één jaar. Uitzetting

Bedrag

Afsluitdatum

Looptijd

Rentepercentage

Essent gelden APG investments € 8.000.000 1 december 2009 services NV

10 jaar

4,137%

Vordering op Enexis BV

€ 2.175.000 1 december 2009

3, 5, 7 en 10 jaar

4,650% gemiddeld

Verkoop Vennootschap BV

€ 967.000

50% 2 jaar, 50% 6 jaar

0

1 december 2009

Pagina 117 van 146

5.

Conclusie

In 2009 het treasurybeleid uitgevoerd binnen de gestelde kaders in het treasurystatuut en de voor het jaar 2009 opgestelde treasuryparagraaf. Ook de tijdelijke uitzetting van de ontvangen Essent-gelden bij een bank met een A-rating (het treasurystatuut schrijft voor dat dit uitsluitend bij een bank met een triple-A-status mag) is middels een separaat raadsbesluit door de raad aan het college gemandateerd.

Pagina 118 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Verbonden partijen Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten en de mate van financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden, waarin onze gemeente participeert en bestuurlijke invloed kan uitoefenen; de zogenaamde verbonden partijen. De verbonden partijen betreffen organisaties waarmee de gemeente • een bestuurlijk belang èn • een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt hier verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking stelt of heeft gesteld, die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Verbonden partijen kunnen zijn deelnemingen (bv. vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Naast “verbonden partijen” heeft de gemeente ook nog relaties met andere derden-partijen, die echter niet onder deze paragraaf vallen.

2.

Beleidskaders

Met de invoering van het dualisme is het besluit tot het participeren in een deelneming in principe niet meer aan de raad, het vormt een bestuurlijke beheerstaak voor het college. De raad stelt in deze paragraaf echter de kaders (visie) waarbinnen het college een dergelijke beheerstaak uitvoert. Deze kaders zijn overkoepelend af te leiden uit de criteria, zoals de raad die heeft gesteld ten aanzien van samenwerking. De raad streeft namelijk een pragmatische samenwerking na, waarbij voor het aangaan van een samenwerkingsverband duidelijk moet zijn dat haalbaar is: – een verhoging van de kwaliteit/deskundigheid – een verbetering van de effectiviteit – een verlaging van de kosten (schaalvoordeel). Daarnaast stelt de raad de volgende specifieke randvoorwaarden voor het aangaan van deelnemingen in verbonden partijen, te weten: 1.het participeren in een verbonden partij is alleen toegestaan indien daarmee een publieke (wettelijke) taak wordt gediend; 2.het participeren in een privaatrechtelijke rechtsvorm vindt uitsluitend plaats indien onderzocht en gemotiveerd is waarom uitvoering van beleidsvoornemens niet in een publieke rechtsvorm kunnen plaatsvinden. Vanuit de kaderstellende en controlerende taak van de raad moet bewaakt worden of het beleid van de verbonden partijen correspondeert met de doelstellingen die de raad in de betreffende programma’s heeft gesteld. De gemeente Vaals heeft geen aparte nota verbonden partijen, maar geeft haar visie over verbonden partijen in deze paragraaf weer. In het Verdiepingsonderzoek van de Provincie Limburg is geconstateerd dat Vaals voldoende voldoet aan de voorschriften gesteld aan de paragraaf verbonden partijen. De Provincie heeft echter ook o.a. de volgende aanbeveling gedaan: 'Breidt deze paragraaf uit met een meerjarig inzicht in ontwikkelingen, vermogenspositie en weerstandsvermogen per verbonden partij'. Teneinde deze aanbeveling op te volgen, zal de gemeente Vaals in 2010 een artikel 213a onderzoek uitvoeren gericht op de sturing op verbonden partijen. Hierin worden de aanbevelingen vanuit het Verdiepingsonderzoek meegenomen. In het najaar van 2010 zal de raad het onderzoeksrapport kunnen bespreken.

Pagina 119 van 146

3. Overzicht verbonden partijen De gemeente Vaals participeert in de volgende verbonden partijen: •

Gemeenschappelijke Regelingen (GR) - Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid-Limburg (WOZL) - Regionale Brandweer Zuid-Limburg - Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Limburg (GGD) en Geneeskundige hulpverlening ongevallen en rampen (GHOR) - Gemeenschappelijke Regeling Reinigingsdiensten Rd4 / NV Reinigingsdiensten Rd4 - Regionale Sociale Dienst Mergelland (Pentasz) - Omnibuzz

•

Deelnemingen - NV Licom - NV Bank Nederlandse Gemeenten - NV Waterleiding Maatschappij Limburg - Enexis Holding N.V. / Essent Milieu N.V. e.d. - NV Industriebank LIOF.

In onderstaand overzicht volgt verdere informatie aangaande de verbonden partijen: WERKVORZIENINGSSCHAP OOSTELIJK ZUID-LIMBURG

Gemeenschappelijke regeling

DOEL

Het op het gebied van werkgelegenheid e.d. ondersteunen van in het normale arbeidsproces moeilijk plaatsbare inwoners van de deelnemende gemeenten (daadwerkelijke uitvoering door NV Licom).

PARTIJEN

De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden, Geleen/Sittard, Gulpen-Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Stein, Susteren, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen bestuur (mevrouw B. Gottgens-Pelzer en V. Claessen-Jolic)

FINANCIEEL BELANG

Kosten van werkvoorzieningschap worden gedragen door de deelnemende gemeenten. Het Schap is daarnaast financierder van Licom. In 2009 is € 13.376 aan bijdrage betaald aan het werkvoorzieningschap.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het bieden van werkgelegenheid en arbeidsrevalidatie, test- en trainingsmogelijkheden voor moeilijk in het normale arbeidsproces plaatsbare inwoners. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'sociale activering minima – gesubsidieerde arbeid' en zijn voornamelijk gericht op het bevorderen van de werkgelegenheid van moeilijk plaatsbare inwoners.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert gemeente in aanwezige schulden c.q. kosten liquidatieplan.

REGIONALE BRANDWEER ZUID-LIMBURG

Gemeenschappelijke regeling

DOEL

Door samenwerking van de deelnemende gemeenten een doelmatig en gecoördineerde uitvoering te bewerkstelligen van de werkzaamheden bedoeld in artikel1 zesde lid van de Brandweerwet.

PARTIJEN

De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden, Geleen/Sittard, Gulpen-Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Stein, Susteren, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen bestuur (burgemeester van Loo)

FINANCIEEL BELANG

Kosten van de Regionale Brandweer worden gedragen door de deelnemende gemeenten. Er wordt een bijdrage per inwoner verstrekt, welke per beleidstaak verschilt. In 2009 is een bijdrage van € 468.776 voor de regionale brandweer Zuid-Limburg betaald.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/

Het uitvoeren van de wettelijke taak van de brandweerzorg, in te delen in vier Pagina 120 van 146

EFFECTEN

categorieën: Repressie (de hoofdtaak: het bieden van hulp), Preparatie (het voorbereiden op het bieden van hulp), Pro-actie & Preventie (advisering en het verzorgen van voorkomende maatregelen), Kwaliteits- / na-zorg (voorlichting, e.d.). De ze activiteiten staan in relatie tot thema 4 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'openbare orde en veiligheid', en zijn gericht op de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie.

ONTWIKKELINGEN

Als uitwerking van de intentieverklaring, gegeven de doelstelling van het project 'Sterke brandweer', is sinds eind 2005 gewerkt aan een verdere professionalisering van de brandweerorganisatie en kwaliteitsverbetering van de brandweerzorg. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het besluit in het voorjaar 2008 om over te gaan tot een regionalisering van de brandweer. Het jaar 2008 diende nog als voorbereidingsjaar om de start van de nieuwe organisatie goed voor te bereiden. Sinds 1 januari 2009 is echter sprake van de daadwerkelijke vorming van één brandweerkorps in ZuidLimburg.

GGD en GHOR

Gemeenschappelijke regeling.

DOEL

De GGD is werkzaam op het terrein van de openbare gezondheidszorg met als doel de gezondheidssituatie van de inwoners van de regio OZL te verbeteren. Vanuit een collectieve en preventieve invalshoek vervult de GGD de volgende taken op het gebied van de openbare gezondheidszorg: beschermen, bewaken, bevorderen, signaleren, adviseren, opsporen en het bieden van een vangnet. De GGD ontwikkelt daarvoor een producten- en dienstenpakket waarin, naast de wettelijke verplichtingen, een keuzevrijheid voor gemeenten mogelijk is.

PARTIJEN

19 gemeenten in Zuid-Limburg

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen Bestuur (wethouder Jaegers)

FINANCIEEL BELANG

De deelnemende gemeenten nemen op basis van het PKA-model verplichte en aanvullende producten af tegen vastgestelde tarieven. In 2009 is een bijdrage van € 135.144 voor gezondheidszorg en € 14.026 voor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen betaald. Voor een bedrag ad € 31.709 is aan aanvullende producten afgenomen bij de GGD. Hierbij kan gedacht worden aan de volwassenen seniorenmonitor.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het uitvoeren van de collectieve preventie (de wettelijke WCPV-taken), met extra aandacht voor gezondheidsrisico's voor de mens in de fysieke en sociale omgeving. Daarnaast het acuut optreden bij calamiteiten en het mede bewaken van de veiligheid in de regio. De activiteiten van de GGD staan in relatie tot thema 1 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'zorg voor jong en oud – Preventieve gezondheidszorg', en zijn gericht op het bereikbaar / beschikbaar zijn van voorzieningen op het vlak van gezondheidszorg. De activiteiten van de GHOR staan in relatie tot thema 4 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'openbare orde en veiligheid – rampenbestrijding', en zijn gericht op de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie.

Pagina 121 van 146

RD 4

Naamloze Vennootschap (NV) / Gemeenschappelijke Regeling

DOEL

Het tot stand brengen van een doelmatige, milieuhygiënische verantwoorde en marktconforme inzameling en verwerking van afvalstoffen, in het bijzonder - maar niet beperkt tot - bedrijfsafvalstoffen, het adviseren op het gebied van ontwikkeling en implementatie van milieubeleid, een en ander met inachtneming van het provinciaal milieubeleidsplan als bedoeld in de Wet milieubeheer en van het door de overheid gevoerde afvalstoffenbeleid.

PARTIJEN

De gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Simpelveld, Vaals en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder ==> In het algemeen Bestuur zijn de deelnemende gemeenten met 1 lid vertegenwoordigd (Wethouder Van der Meij).

FINANCIEEL BELANG

Deelneming in het aandelenkapitaal. Voor alle taken uitbesteed bij Rd4 worden de kosten op basis van prijzen per ton afval bij de deelnemende gemeenten in rekening gebracht. Aandeel Het aandelenkapitaal van € 4.490 (989 aandelen van nominaal groot € 4,54) is volledig afgeschreven. In 2009 is een bedrag van € 8.473 ontvangen, zijnde het dividend 2008.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

De basisactiviteiten hebben te maken met de verwijdering van de huishoudelijke afvalstromen. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in het (op)halen (restafval, gft, papier, grof vuil, snoeiafval), straatvoorzieningen (glas, papier, textiel) en de overige diensten (servicepunt). Daarnaast bestaan er nog diverse plusactiviteiten, zoals het runnen van het kringloopcentrum. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 2 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'leefomgeving', en zijn ondermeer gericht op het verminderen van de belasting op het milieu.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of wijziging takenpakket dient door de gemeente een schadeloosstelling plaats te vinden.

REGIONALE SOCIALE DIENST Gemeenschappelijke regeling. MERGELLAND (PENTASZ) DOEL

Werkzaam zijn op het gebied van het begeleiden van sociaal zwakkeren in het zoeken van werk en secundair, indien het werk geen bestaansminimum biedt, het helpen middels inkomensondersteunende maatregelen (kerntaken Werk, Inkomen en Zorg).

PARTIJEN

De gemeenten Eijsden, Gulpen-Wittem, Margraten, Meerssen en Vaals

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen Bestuur (Mw. J. Wilms-Hofman en Mw. V. Claessen-Jolic)

FINANCIEEL BELANG

De kosten van de Regionale Sociale Dienst Pentasz Mergelland worden gedragen door de deelnemende gemeenten. De bijdrage per deelnemende gemeente (voor de zogenaamde beheerskosten) wordt voor de personele kosten berekend op basis van het aantal bijstandscliënten en voor de materiële kosten op basis van het aantal inwoners. In 2009 is een bijdrage van € 1.076.105 inzake beheerskosten aan Pentasz betaald.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het toeleiden naar werk, verzorgen van werkvoorzieningen op maat, het verstrekken van uitkeringen, verzorgen van inburgeringstrajecten en scholing, zorgproducten (o.a. bijzondere bijstand) en verstrekken van informatie en advies. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'sociale activering minima', en zijn gericht op het helpen bij het zoeken naar werk en het bieden van inkomensondersteunende voorzieningen.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in de aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie.

Pagina 122 van 146

OMNIBUZZ

Gemeenschappelijke regeling.

DOEL

Voorzien in een zo doelmatig mogelijke uitvoering van de samenwerking tussen de gemeenten op het gebied van Collectief Vraagafhankelijk Vervoer, welke voor de inwoners van de deelnemende gemeenten beschikbaar is.

PARTIJEN

12 gemeenten in Zuid-Limburg

BESTUURLIJK BELANG

Lid Algemeen Bestuur (Wethouder Jaegers)

FINANCIEEL BELANG

Alle kosten verband houdend met deze GR worden gedragen door de deelnemende gemeenten. De bijdrage per deelnemende gemeente wordt bepaald op basis van het aantal inwoners. In 2009 is een bedrag van € 201.744 als bijdrage betaald, en € 21.020 ten behoeve van de vrije zones voor geïndiceerden.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het leveren van producten op het gebied van collectief en individueel vraagafhankelijk vervoer via het concept Regiotaxi Limburg. Het verzorgen van de administratie en de benodigde managementinformatie voor de gemeenten. Tevens het verzorgen van de coördinatie tussen alle betrokken partijen. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 1 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'zorg voor jong en oud – vervoersvoorzieningen WMO', gericht op het welzijn van iedereen en het welzijn van specifieke doelgroepen in het bijzonder in de gemeente Vaals.

RISICO'S EN KANSEN

Bij uittreding dient de gemeente een compensatie voor de exploitatiekosten, voor de resterende looptijd van de GR, te voldoen.

LICOM

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Uitvoering Wet sociale werkvoorziening met Schap via jaarlijks af te sluiten sociaaleconomisch convenant.

PARTIJEN

De gemeenten Brunssum, Gulpen/Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal.

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder (de 11 deelnemende gemeenten van het Werkvoorzieningschap participeren rechtstreeks in de NV). Het bestuurlijk belang bestaat via het werkvoorzieningschap.

FINANCIEEL BELANG

Het Maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 9.642.800 verdeelt in 45.614 aandelen van nominaal € 211,40. Dit nadat een afstempeling heeft plaatsgevonden waardoor de aandelen elk met € 166,75 nominaal zijn verlaagd. Aandeel: De gemeente Vaals heeft met een nominaal aandelenkapitaal van € 205.269 (971 aandelen van elk nominaal € 211,40), een aandelenverhouding van 2,13%. Het aandelenpakket is vanwege de bedrijfsresultaten van de NV in het verleden volledig afgeschreven.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het oprichten, verwerven, in stand houden en exploiteren van bedrijven, zoals fabrieken, werkplaatsen en dienstverlenende instellingen ter uitvoering van de Wet Sociale werkvoorziening. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'sociale activering minima', en zijn gericht op het bevorderen van de werkgelegenheid voor moeilijk plaatsbare.

RISICO'S EN KANSEN

Doordat in het verleden reeds afschrijving van het aandelenpakket heeft plaatsgevonden, blijft het risico beperkt tot benodigde extra bijdragen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

ONTWIKKELINGEN

De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) is ingaande 2008 gemoderniseerd. Vanaf 1 januari 2008 keert het rijk de gelden aan de gemeenten uit en niet langer rechtstreeks aan de SW-bedrijven. Gemeenten kunnen met het Wsw budget plaatsen inkopen bij het SW-bedrijf, of een SW-geïndiceerde een persoongebonden budget geven, waarmee de geïndiceerde zelf een aangepaste baan bij een reguliere werkgever kan regelen. Binnen de gemeente Vaals kan van beide constructies gebruik worden gemaakt. Vooralsnog ondervindt de gemeente Vaals geen nadelige (financiële) gevolgen van de modernisering van de WSW. Pagina 123 van 146

BANK NEDERLANDSE GEMEENTEN

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Uitoefening van het bedrijf van bankier ten dienste van overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang

PARTIJEN

Overheden en instellingen op het gebied van Volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, cultuur en openbaar nut (publieke sector).

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

FINANCIEEL BELANG

Deelneming in het aandelenkapitaal. De bank is een structuurvennootschap. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en waterschappen. Aandeel: Het nominaal aandelenkapitaal bedraagt € 42.803 (17.121 aandelen van nominaal groot € 2,50). De boekwaarde van de aandelen bedraagt € 38.847. De gemeente ontvangt jaarlijks een dividend per aandeel.In 2009 is een bedrag van € 24.312 ontvangen, zijnde het dividend 2008.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Het verzorgen van kredietverlening, beleggingen, advisering, betalingsverkeer en ebanking, gebiedsontowikkeling en vastgoedontwikkeling voor en in samenwerking met overheidspartijen. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 4 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'financiering'.

RISICO'S EN KANSEN

Tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV hebben een negatief effect op de jaarlijks te ontvangen dividenduitkering. Daarnaast kunnen structureel negatieve bedrijfsresultaten tot een benodigde bijstelling van de boekwaarde van het aandelenkapitaal leiden.

WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ LIMBURG

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Voorzien in de behoefte aan water in de provincie Limburg en aangrenzende gebieden.

PARTIJEN

Alle Limburgse gemeenten

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder

FINANCIEEL BELANG

Alleen de provincie Limburg en de in Limburg gelegen gemeenten kunnen aandeelhouder zijn. Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Er wordt geen dividend uitgekeerd. Aandeel: De nominale waarde van het gemeentelijk aandelenkapitaal bedraagt € 18.152 (4 aandelen van nominaal € 4.538). Dit aandelenkapitaal is volledig afgeschreven.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES /EFFECTEN

Het verzorgen van de drinkwaterproductie- en distributie en het geven van voorlichting op het gebied van drinkwater. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 2 van de programmarekening; specifiek het onderdeel 'leefomgeving', en zijn ondermeer gericht op het onderhouden, instandhouden en verbeteren van de drinkwatervoorziening.

RISICO'S EN KANSEN

Doordat in het verleden reeds afschrijving van het aandelenpakket heeft plaatsgevonden en geen dividend wordt uitgekeerd, blijft het risico beperkt tot benodigde extra bijdragen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

Pagina 124 van 146

ENEXIS HOLDING

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Als gevolg van de invoering van de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) in Nederland diende Essent uiterlijk vòòr 1 januari 2011 gesplitst te worden in een netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Deze verplichte splitsing is echter al doorgevoerd per 30 juni 2009. Op basis van de wet worden de publieke aandeelhouders van Essent N.V. voor exact hetzelfde aandelenpercentage aandeelhouder van Enexis. De vennootschap Enexis Holding N.V. heeft de volgende doelstellingen: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals electriciteit, gas, warmte en (warm) water; b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie; c. het doen uitvoeren van alle taken die ingevolge de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld; d. het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten.

PARTIJEN

Tal van gemeenten; Vaals is aangesloten bij VEGAL (Vereniging Gemeenten Aandeelhouders in Limburg binnen Enexis Holding)

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder

FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 180.900 (180.900 aandelen van nominaal groot € 1). De boekwaarde van de aandelen is € 60.805. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend. Daarnaast ontvangen de gemeenten nog een inconveniënten-toeslag. In 2009 is € 535.997 aan dividend en € 1.713 aan inconveniëntentoeslag ontvangen, zijnde het dividend 2008.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Activiteiten op de gebieden van energievoorziening, communicatiesystemen en -diensten, zorg voor een schoon en gezond milieu en voorzieningen of diensten die met het vorenstaande samenhangen of daaraan verwant zijn. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'economie'.

RISICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering. Het nominaal aandelenkapitaal van Enexis Holding NV bedraagt € 149.682.196. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jengens Enexis Holding NV ook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

Enexis Holding N.V. opereert in een gereguleerde markt, onder toezicht van de Energiekamer. Op basis van de businessplannen wordt voor de komende jaren een relatief bescheiden winst verwacht. De Minister van Economische Zaken heeft in haar Aanwijzing bij het splitsingsplan aangegeven dat de dividend payout ratio over de boekjaren 2009 en 2010 maximaal 30% mag bedragen. Dit is als zodanig ook vastgelegd in de statuten.

ATTERO HOLDING (V/H ESSENT MILIEU HOLDING

Naamloze Vennootschap (NV)

DOEL

Attero Holding zal optreden als houdstermaatschappij van Attero. Aangezien Attero geen onderdeel uitmaakte van de verkoop van Essent N.V. aan RWE is onderzocht of een seperate verkoop van Attero mogelijk was. De uiteindelijke resultaten van het verkoopproces waren teleurstellend waarna de Raad van Bestuur van Essent N.V., in overleg met de aandeelhouders van Essent N.V. hebben besloten het verkoopproces stop te zetten. De aandeelhouders van Essent N.V., waren al indirect aandeelhouder van Attero, maar zijn nu rechtstreeks aandeelhouder van Attero. Attero heeft ten doel: het deelnemen in vennootschappen die werkzaam zijn op het gebied van de afvalverwijdering en – verwerking, recycling/verwerking en het geschikt maken van afval tot producten voor hergebruik en energieopwekking.

Pagina 125 van 146

PARTIJEN

Tal van gemeenten; Vaals is aangesloten bij VEGAL (Vereniging Gemeenten Aandeelhouders in Limburg binnen Enexis Holding)

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder

FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 1.809 (180.900 aandelen van nominaal groot € 0,01). De boekwaarde van de aandelen is € 1. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend, in 2009 is geen separaat dividend ontvangen, zat in totaalbedrag van Essent.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Activiteiten op de gebieden van afvalverwijdering en –verwerking en voorzieningen of diensten die met het vorenstaande samenhangen of daaraan verwant zijn. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'economie'.

RISICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot het nominale aandelenkapitaal van Attero. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jengens Attero Holding NV ook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

De resultaten van Attero zullen de komende jaren onder druk komen te staan als gevolg van gewijzigde marktomstandigheden. Het strategisch plan en besluitvorming over mogelijke dividenduitkeringen moet nog worden vastgesteld door de (nieuwe) aandeelhouders.

Pagina 126 van 146

PUBLIEK BELANG ELEKTRICITEITSPRODUCTIE

Besloten Vennootschap (BV)

DOEL

De rechter heeft, in kort geding, bepaald dat Essent haar 50%-belang, in economische zin, in N.V. Elektriciteits Productiemaatschappij Zuid-Nederland EPZ (“EPZ”), welke vennootschap onder meer eigenaar is van de kerncentrale te Borssele, niet mag worden mee verkocht aan RWE. Dit houdt in dat de Verkopende Aandeelhouders zowel het juridische als het economische eigendom van Essent haar 50%-belang in EPZ zullen verkrijgen en daarmee de rechten om de publieke belangen te borgen (naast de borging die uitgaat vanuit de Rijksoverheid via o.a. de Kernenergiewet en de voorschriften in de aan EPZ verleende vergunning). De vennootschap heeft ten doel: het feitelijk werkzaam zijn op het gebied van distributie en/of productie van electrische- en andere vormen van energie.

PARTIJEN

Tal van gemeenten; Vaals is aangesloten bij VEGAL (Vereniging Gemeenten Aandeelhouders in Limburg binnen Enexis Holding)

BESTUURLIJK BELANG

Aandeelhouder

FINANCIEEL BELANG

Het betreft een deelneming in het aandelenkapitaal. Aandeel: Het nominale aandelenpakket bedraagt € 1.809 (180.900 aandelen van nominaal groot € 0,01). De boekwaarde van de aandelen is € 1. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend, in 2009 is geen separaat dividend ontvangen, zat in totaalbedrag van Essent.

ACTIVITEITEN/PRESTATIES/ EFFECTEN

Activiteiten op de gebieden van distributie en/of productie van electrische- en andere vormen van energie. Deze activiteiten staan in relatie tot thema 3 van de programmarekening; specifiek het programmaonderdeel 'economie'.

RISICO'S EN KANSEN

Het risico voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot het nominale aandelenkapitaal van PBE. Daarmee zijn op grond van de wet (art 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jengens PBEook beperkt tot hun aandeel in dit bedrag.

ONTWIKKELINGEN

Er loopt momenteel nog een hoger beroep in kort geding en een bodemprocedure waarvan de uitkomst hoogst onzeker is. De verwachting is echter dat vennootschap niet mag worden verkocht aan RWE.

Overige deelnemingen Naast de voorgenoemde drie operationele vennootschappen heeft de gemeente Vaals nog vier deelnemingen verworven in zogenaamde Special Purpose Vehicles (SPV's). Dit zijn: –Verkoop Vennootschap B.V –Vordering op Enexis B.V. –CBL Vennootschap B.V. –Claim Staat Vennootschap B.V. De SPV's hebben een eenvoudige inrichting. Alleen overheidslichamen die Aandeelhouder van Essent zijn geweest, kunnen Aandeelhouder zijn. Er wordt een aandeelhouderscommissie (AHC) ingericht conform de AHC Essent (zelfde aantal leden e.d.). Doelstellingen: Verkoop Vennootschap B.V.: De Vennootschap heeft ten doel het uitoefenen van alle rechten en verplichtingen van haar aandeelhouders ten opzichte van Essent N.V. en RWE AG of hun rechtsopvolgers onder algemene of bijzondere titel, voortvloeiende uit de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V., welke rechten en verplichtingen de vennootschap via contractoverneming heeft verkregen van de aandeelhouders. Tevens heeft de Vennootschap tot doel het beheren of doen beheren van fondsen ter dekking van eventuele aansprakelijkheid van de aandeelhouders naar aanleiding van de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V. Vordering op Enexis B.V.: De Vennootschap heeft ten doel het verkrijgen van de Bruglening. Tevens heeft de Vennootschap ten doel het beheren en administreren van de Back-to-Back leningen en Aandeelhoudersleningen, inclusief het uitvoeren van alle aan de Back-to-Back Leningen en Aandeelhoudersleningen verbonden rechten en verplichtingen.

Pagina 127 van 146

CBL Vennootschap B.V.: De vennootschap heeft ten doel het beheren of doen beheren van fondsen ter dekking van eventuele aansprakelijkheid van haar aandeelhouders in het kader van cross border leases naar aanleiding van de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V. Claim Staat Vennootschap B.V.: De vennootschap heeft ten doel het verstrekken van garanties, het verbinden van de vennootschap en het bezwaren van activa van de vennootschap ten behoeve van ondernemingen en vennootschappen waarmee de vennootschap in een groep is verbonden. Financieel belang: De gemeente Vaals heeft in deze vier Special Purpose Vehicles (SPV) een deelneming in het aandelenkapitaal. Het nominale aandelenpakket bedraagt € 24 (2.417 aandelen van nominaal groot € 0,01), welke gelijk is aan de boekwaarde per deelneming. De gemeente ontvangt jaarlijks naar rato van het aantal aandelen een dividend/rente, in 2009 is geen separaat dividend ontvangen, zat in totaalbedrag van Essent. Risico's: Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschappen. Daarnaast loopt Vordering op Enexis beheerste risico's op Enexis Holding voor de niet-tijdige betaling van rente en/of aflossing en, in het ergste geval, faillissement van Enexis Holding. Toekomstige verwachtingen: Vordering op Enexis B.V.: De vordering is vastgelegd in een leningovereenkomst bestaande uit vier tranches (3, 5, 7 en 10 jaar). Dit houdt in dat de komende jaren een stabiele inkomensstroom van rente zal ontstaan. Daarnaast zal vordering op Enexis BV samen met Enexis Holding NV ernaar streven, mede afhankelijk van de condities op de kapitaalmarkt, na verloop van tijd, (een deel van) de Vordering op Enexis te herfinancieren op de kapitaalmarkt, al dan niet via de uitgifte van obligaties. Verkoop Vennootschap B.V.: De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de periode dat claims onder deze escrow (lees bankrekening) kunnen worden ingediend en afgewikkeld. Op het beheerde geld zal een rentevergoeding worden uitgekeerd en een eventueel overschot op het einde komt geheel ten goede aan de Verkopende aandeelhouders. CBL Vennootschap B.V.: De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de doorlooptijd van de nog openstaande CBL contracten en de claims die onder deze escrow (CBL-fonds) kunnen worden ingediend en afgewikkeld. Op het beheerde geld zal een rentevergoeding worden toegevoegd aan het fonds. Een eventueel overschot in het CBL-fonds komt op het einde voor 50% ten goede aan de Verkopende aandeelhouders. Claim Staat Vennootschap B.V.: De looptijd van deze B.V. is afhankelijk van de uitspraak in de gerechtelijke procedure. Een eventuele schadevergoeding komt geheel ten goede aan de Verkopende aandeelhouders.

Pagina 128 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Grondbeleid Paragrafen

1.

Inhoud paragraaf

Grondbeleid heeft met name te maken met het proces waarbij grond door de gemeente wordt aangekocht, bouwrijp gemaakt en infrastructuur wordt aangelegd om vervolgens de grond te verkopen voor de bouw van woningen of bedrijven. Daarnaast kan grondbeleid ook behelzen het (strategisch) aankopen van grond (eventueel inclusief opstallen) om, gezien gewenste ontwikkelingen, in de toekomst via het gemeentebestuur in te kunnen brengen in bestemmingsplannen of andere projectmatige ontwikkelingsplannen, waarbij het gemeentelijke beleid het best tot zijn recht kan komen. Verder houdt de gemeente zich onder de noemer van grondbeleid ook bezig met meer reguliere zaken zoals verpachtingen e.d. Het grondbeleid heeft dus een grote invloed op en samenhang met de thema's Wonen & Verkeer (ontwikkeling woningbouwprojecten), Werk & Economie (economische component => realisatie winkelvoorzieningen, extra werkgelegenheid e.d.) en Bestuur & Dienstverlening (financiële component). Door de realisatie van een grondexploitatiegebied neemt het areaal aan wegen, openbaar groen en riolering toe. De bijbehorende onderhoudskosten (paragraaf ‘onderhoud kapitaalgoederen’) zullen hierdoor beïnvloed worden. Naast genoemde toename van lasten is er ook sprake van een toename van baten (bijvoorbeeld algemene uitkering gemeentefonds, OZB e.d.).

2.

Beleidskaders

2.1 Actief of passief grondbeleid Er bestaat verschil tussen enerzijds een actief en anderzijds een passief (of faciliterend) grondbeleid. Bij een actief grondbeleid verwerft de gemeente zelf de grond. De gemeente kan actief grondbeleid ook nog verder voeren door zelf zorg te dragen voor het bouwrijp maken van het gebied, het openbaar gebied aan te leggen en de bouwrijpe grond te verkopen. Bij een passief grondbeleid ligt de ontwikkeling in handen van een derde, waarbij de gemeenten voorwaarden stelt aan de ontwikkeling van grond in eigendom van deze derde. Mengvormen van actief en faciliterend grondbeleid zijn ook mogelijk. Veelal gaat het dan om PPS-constructies, waarbij de gemeente en een of meerdere private partijen samen voor de ontwikkeling van een gebied zorgen. 2.2 De financiële verordening Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincie en Gemeenten (BBV) en de verordening artikel 212 van de Gemeentewet worden beheersmatige aspecten in paragrafen behandeld. In artikel 11g van deze verordening is het kader aangegeven: Artikel 11g. Grondbeleid 1. In de paragraaf grondbeleid bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op a. de verwerving van gronden; b. de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten. 2. Het college biedt de raad ten minste eens in de vier jaar een (bijgestelde) nota grondbeleid aan. De raad stelt de nota vast. In de nota wordt aandacht besteed aan: a. de strategische visie van het toekomstig grondbeleid van de gemeente; b. te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten; c. de verwerving en uitgifte van gronden; d. de uitgangspunten voor prijsstelling van de verkoop van gronden; e. de waardering van gronden; f. de methode van tussentijdse winstneming bij gronden. 2.3 Visie De gemeente Vaals wil gronden aan- en verkopen, waardoor de mogelijkheden tot woningbouw en bedrijfsvestigingsmogelijkheden gegarandeerd zijn en op een goede voedingsbodem kunnen rekenen. In de uitwerking van het grondbeleid wordt een pro-actieve houding aangenomen binnen een acceptabel financieel risicoprofiel. De gemeente neemt initiatieven en pakt signalen uit de Vaalser samenleving op. Uitgangspunt van het gemeentelijk handelen in de komende jaren wordt in toenemende mate regievoering, waarbij de gemeente op gewenste maatschappelijke effecten stuurt en deze realiseert. Dit vindt plaats door het stellen van uitgangspunten en randvoorwaarden en toetsing tijdens de realisatie (regiefunctie). Pagina 129 van 146

2.4 Grondbeleid Het beleid dat de gemeente op hoofdlijnen voert, is vastgelegd in de nota Grondbeleid, die in april 2005 is vastgesteld door de Raad. In deze nota zijn voor de 3 fases van grondbeleid – de verwervingsfase, de beheerfase en de uitgiftefase – kaders en uitgangspunten aangegeven. Deze nota is tijdens de behandeling door de raad geamendeerd. Dit houdt concreet in dat de onderdelen 'Financieel kader in de verwervingsfase' en '(gebruik) Risico reserve in de uitgiftefase' van de nota grondbeleid niet zijn goedgekeurd. Als gevolg van deze amendering zullen dringende, strategische aankopen conform de wens van de raad middels raadsvoorstellen worden uitgewerkt en voorgelegd aan de raad. Doordat de noodzaak tot het aanhouden van een reserve grondbedrijf hierdoor is vervallen, heeft de raad in 2006 besloten de reserve grondbedrijf op te heffen. Op 15 september 2008 heeft de raad besloten tot gedeeltelijke aanpassing van de nota grondbeleid. De aanpassing betreft het niet langer verplicht stellen van een individuele taxatieplicht voor gronden tot 250m2. Het college wordt gemandateerd om voor deze gronden een jaarlijkse huurprijs per vierkante meter vast te stellen; gebaseerd op een jaarlijks uit te voeren (erkende) taxatie. De nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening (Bro) zijn op 1 juli 2008 in werking getreden. Onderdeel hiervan is de nieuwe Grondexploitatiewet, die de gemeente ruimere bevoegdheden geeft om kosten van herinrichting van de openbare ruimte, aanleg van infrastructuur, maar ook planschades te verhalen op alle eigenaren in een gebied. Hieraan zijn echter strikte voorwaarden gesteld, zoals het opstellen van een exploitatieplan dat een grondexploitatie bevat en regels voor het omslaan van de kosten over verschillende uitgiftecategorieën. Kenmerkend voor de Grondexploitatiewet is het verplichte karakter van het kostenverhaal. Duidelijke voorkeur gaat uit naar kostenverhaal via een privaatrechtelijke overeenkomst met partijen. Als partijen er niet uitkomen, is een publiekrechtelijke stok achter de deur in de vorm van een exploitatieplan. De nieuwe wetgeving raakt alle afdelingen die bemoeienis hebben met ruimtelijke ontwikkelingen. Intern is een traject voor de implementatie opgezet. Hierbij zal een nieuwe opzet en borging van de grondexploitatie per plan worden opgezet. Eveneens zal het huidige grondbeleid aan een evaluatie worden onderworpen. 2.5 Verdiepingsonderzoek Uit het verdiepingsonderzoek door de Provincie naar grondbeleid is de volgende conclusie naar voren gekomen. De informatie over de grondexploitatie in de rekening is van onvoldoende niveau en kan op onderdelen worden verbeterd. De financiële informatie over de verschillende plannen in de rekening is te beperkt. Vaals stelt weinig risico te lopen voor wat betreft de verliezen op de grondexploitatie, omdat deze risico's zoveel mogelijk middels contractuele afspraken bij derde partijen worden gelegd (bijvoorbeeld projectontwikkelaar of woningstichting). In 2006 heeft de raad besloten tot het laten vervallen van de reserve grondbedrijf. De provincie heeft ondermeer de volgende aanbevelingen gedaan: •Actualiseer de nota grondbeleid uit 2005; •Leg vanuit de nieuwe nota een duidelijke relatie met de strategische visie en de programma's uit de programmarekening; •Geef een actuele prognose van de verwachte resultaten van de grondexploitatie; •Neem een onderbouwing op van de winstneming. Indien geen winstverwachtingen zijn, is dit ook relevante informatie; •Bewaak de voortgang van de projecten en neem maatregelen zodra tekorten dreigen; •Neem niet alleen in de jaarrekening maar ook in de begroting informatie op over de financiële afloop van de plannen. De gemeente Vaals zal naar aanleiding van deze aanbevelingen de nota grondbeleid in het najaar van 2010 actualiseren. Vaststelling door de raad is voorzien voor december 2010.

3.

Financiële positie / Weerstandsvermogen

Grondbeleid heeft een grote financiële impact. De eventuele baten maar ook financiële risico's zijn van invloed op de algemene financiële positie van de gemeente. Risico's kunnen worden gelopen ondermeer tengevolge van of vloeien voort uit: –algemene markttendens, conjunctuur en renterisico's; –het niet of niet tijdig kunnen verwerven van grond in uitbreidingslocaties; –milieurisico's (bodemverontreiniging); –lagere grondopbrengsten danwel lagere opbrengststijgingen dan voorzien in een exploitatieberekening. Hoewel bij planontwikkelingen en exploitatieberekeningen getracht wordt de risico's zoveel mogelijk te minimaliseren, is het noodzakelijk een algemene buffer achter de hand te houden. Zie hiervoor de paragraaf Risicomanagement en Weerstandsvermogen.

Pagina 130 van 146

4.

Overzicht lopende (bouw)grondexploitaties inclusief resultaatverwachting

Onderstaand volgt een overzicht van de onderhanden projecten van de gemeente Vaals. Boekwaarde per 31.12.2008

Boekwaarde per 31.12.2009

Resultaatverwachting

€ 1.582.548

€ 3.192.359

€0

Eschberg Noord € -36.802 (3e fase)

€0

€0

Vijlen / Lemiers € 143.850

€ 257.948

€ 570.000 (winst)

Von Clermontpark

A] Von Clermontpark De doelstellingen van dit project zijn: opwaardering van de ruimtelijke kwaliteit, ombuiging van het dalende inwonersaantal en een meer evenwichtige mix van woningvoorraad en bevolkingssamenstelling. De oplevering van de commerciële ruimtes en de parkeergarage heeft in de periode oktober/november 2009 plaatsgevonden. De bouwwerkzaamheden grondgebonden woningen zijn in februari 2009 gestart (enkele maanden later dan gepland); verwachte oplevering is voorzien voor medio 2010. Voor wat betreft de deelprojecten boogvormig appartementencomplex en appartementencomplex 'Clarens' is de start van de bouwwerkzaamheden onduidelijk. Wel duidelijk is dat de huidige projectontwikkelaar Situs deze twee complexen waarschijnlijk niet meer zal afbouwen. Momenteel is de gemeente op zoek naar andere oplossingen c.q. invullingen van de twee complexen. De eerste oriënterende gesprekken met diverse externe partijen lopen momenteel. De uitkomsten hiervan zijn echter nog onzeker. De verwachting is echter nog steeds, dat het project budgettair neutraal kan plaatsvinden. Dan zal wel medio 2010 duidelijkheid moeten zijn over het vervolgtraject. B] Eschberg Noord (3e fase) Er zijn in deze 3e fase van het project meer dan 70 woningen ('projectwoningen' en 'vrije kavel woningen') voorzien. De 'vrije kavel woningen' (10 st.) zijn sinds medio 2008 in de verkoop gegaan. Hiervan zijn nu negen kavels verkocht. De meeste eigen bouwers ('vrije kavel woningen') zijn nu ook daadwerkelijk gestart met de de bouwwerkzaamheden. De realisatie van 21 projectmatige woningen door Grouwels Daelmans verloopt moeizaam. De woningen zijn wel in de verkoop, maar deze verloopt niet voorspoedig (tot op heden pas 3 opties). Het gaat nu om het halen van de verkoopdrempel => als ongeveer 70% van de woningen verkocht zijn, wordt gestart met de bouw. De start van de feitelijke bouwwerkzaamheden is dus nog onduidelijk. De planvorming ten behoeve van de realisatie van de 25 projectmatige woningen en 17 appartementen door Krijntjens / BAM ligt momenteel stil. Er is een fase 1 bouwvergunning verleend, maar men heeft verzuimd een fase 2 bouwvergunning voor deze woningen aan te vragen. Daarnaast heeft men aangegeven de planontwikkeling te willen herzien. Een hernieuwd plan is echter nog niet ontvangen. C] Woningbouw Vijlen / Lemiers De doelstelling van dit project is het realiseren van circa 40 woningen in Vijlen en circa 20 woningen in Lemiers. In eerste instantie wordt ingezet op 25 woningen in Vijlen en 10 woningen in Lemiers. Het 'definitieve' bestemmingsplan Vijlen is op 8 februari 2010 vastgesteld door de raad. Op basis van de ontvangen reacties/zienswijzen heeft een gedeeltelijke aanpassing van het bestemmingsplan plaatsgevonden. Dit bestemmingsplan en het beeldkwaliteitsplan zijn nu gereed. Het nieuwe ontwerp bestemmingsplan ligt vanaf maart 2010 ter inzage. Belanghebbenden hebben dan nog 6 weken de tijd om beroep aan te tekenen bij de Raad van State. Het is nog niet zeker of dit ook zal plaatsvinden, maar de kans is wel aanwezig. Indien geen beroep bij de RvS wordt aangetekend kan in mei/juni 2010 gestart worden met de verkoop van de vrije kavels. Civieltechnische onderzoeken (archeologie, water) zijn allemaal afgerond. Het Woon-zorgcomplex (wozoco) is ook aangepast naar aanleiding van reacties van omwonenden. De start van de bouw van het Wozoco is gekoppeld aan de bouw van de vrije kavels. Het project Vijlen sluit naar verwachting met een positief resultaat van nar verwachting circa € 570.000. Dit bedrag is reeds opgenomen in de begroting 2010. Bij het project Lemiers heeft de gemeente sec een rol in de 'vergunningsfeer' (dus geen kosten en opbrengsten). Ontwerp bestemmingsplan is gereed, echter Woningstichting heeft nog geen bouwaanvraag ingediend. Verwachting is dat dit ook pas eind 2010 zal plaatsvinden.

Pagina 131 van 146

5.

Nog niet in exploitatie genomen gronden Boekwaarde per 31.12.2008

Boekwaarde per 31.12.2009

Von Clermontpark II

€ 933.839

€ 968.540

't Schanes

€ 850.929

€ 866.596

Centrumplan Vaals

€0

€ 231.272

Buitengebied incl. Drielandenpunt

€0

€ 105.583

A] Von Clermontpark II / 't Schanes Bij deze (nog niet lopende) grondexploitaties wordt jaarlijks rente toegerekend aan de reeds geactiveerde kosten. De geactiveerde kosten op deze beide projecten (ongeveer € 1,8 miljoen) zullen in de toekomst terugverdiend moeten worden middels grondverkopen (danwel het afsluiten van exploitatie-overeenkomsten met derden). De verwachting is dat het project Von Clermontpark II pas in 2015/2016 wordt opgestart. Momenteel worden nog een gedeelte van de opstallen op deze percelen aan derden verhuurd. Het project 't Schanes wordt meegenomen in het centrumplan Vaals. B] Centrumplan Vaals Dit project zal een eigen exploitatie-opzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten afgedekt moeten worden door de opbrengsten uit het project (grondverkopen danwel het afsluiten van exploitatie-overeenkomsten met derden). De insteek voor de gemeente is budgettair neutraal. De doelstelling van dit project is het verbeteren van de leefbaarheid, aantrekkelijkheid en de omgevingskwaliteit van het centrum van Vaals. Dit uit zich in herstructurering van het woningaanbod, de combinatie van hoogwaardige woningbouw, retail, monumenten en openbare ruimte met goede verkeersontsluiting en voldoende parkeergelegenheid en logische routering van het kernwinkelgebied en historisch centrum. Begin 2009 is het projectplan Centrumplan opgesteld, dat uitgaat van verschillende op te leveren deelproducten zoals een masterplan (gebiedsontwikkelingsplan) en vlekkenplannen (deelgebiedsprojecten). Het masterplan (hetgeen stedenbouwkundig wordt beoogd) is het afgelopen jaar uitgewerkt en opgesteld. Het betreft hier een globaal ruimtelijk plan voor wat betreft de ontwikkelingslocaties (“de vlekken”). Middels het masterplan moet een prioritering naar de te ontwikkelen locaties plaatsvinden. Tijdens de raadsvergadering in februari 2010 is het masterplan vastgesteld door de raad, inclusief votering van een voorbereidingskrediet. C] Buitengebied incl. Drielandenpunt Sinds 2009 is gestart met de projecten opwaardering / ontwikkeling buitengebied. Beide projecten zullen een eigen exploitatie-opzet krijgen. Via deze opzet zullen de te maken kosten afgedekt moeten worden door opbrengsten (grondverkopen e.d.) uit de projecten. De plannen verkeren momenteel nog in de ontwikkelfase en zijn nog niet concreet. Momenteel kan dan ook nog geen uitspraak plaatsvinden over verwachte exploitatie-resultaten etc.

Pagina 132 van 146

Paragraaf

Programmarekening Vaals

2009

Onderhoud kapitaalgoederen

1.

Paragrafen

Inhoud paragraaf

Deze paragraaf gaat in op de (gewenste) onderhoudstoestand en de onderhoudskosten van infrastructuur (wegen, riolering), voorzieningen (groen, openbare verlichting, speelterreinen) en gebouwen binnen de gemeente Vaals. Deze uitgaven voor onderhoud komen in alle programma’s voor, maar met name in de thema's Wonen & Verkeer en Mens & Voorzieningen. Vaals heeft aan openbare ruimte o.a. 500.000 vierkante meter verharde weg (binnen en buiten bebouwde kom), 66.000 strekkende meter riolering, 156.000 vierkante meter openbaar groen in beheer en meer dan 20 gebouwen. De kwaliteit van de wegen, riolering, groen, gebouwen e.d. en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de hoogte van de lasten. In de gemeente Vaals vormen de directe lasten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen ongeveer 5 % van de begroting. Indien ook de zogenaamde indirecte lasten (zoals doorberekening loonkosten en kapitaallasten investeringen) voor onderhoud van de kapitaalgoederen worden geteld, is sprake van een veelvoud van deze 5 %.

2.

Beleidskaders

Het beleid inzake de kapitaalgoederen is vastgelegd in diverse beleids- en beheersprogramma’s, zoals: • Plan Bremen (meerjarenonderhoudsplan gebouwen) 2008 – 2017; • Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2009 – 2013 vastgesteld op 15 december 2008; • Meerjarenonderhoudsplan wegen 2005 – 2015 => medio 2007 geactualiseerd op basis van visuele inspectie; • Openbare verlichtingsplan (2004 t/m 2023 => plan ingaande 2006 gestart); • Groenstructuurplan 2010 – 2019. Al deze plannen zijn gericht op het instandhouden van de voorziening (bijvoorbeeld het gebouw) en het eigen beleidsveld. Geleidelijk aan is er ook sprake van een integrale benadering en samenhang tussen programma’s o.a. Door het Groenstructuurplan => bijvoorbeeld de relatie van openbaar groen tot toerisme. Gebouwen Het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen vindt plaats conform “plan Bremen”. Dit plan geeft de onderhoudswerkzaamheden (technisch onderhoud, preventief onderhoud, herstelonderhoud) weer die noodzakelijk zijn om de functie van het gebouw te kunnen blijven waarborgen. In april 2008 heeft bureau Bremen het onderhoudsplan voor de periode 2008 – 2017 opgeleverd. De minderlasten van het onderhoud gemeentelijke gebouwen van ruim € 300.000 (begroot ongeveer € 500.000, werkelijke kosten ongeveer € 200.000) hebben met name de volgende oorzaken: – raadskelder (ruim € 25.000 minderlasten) → vervanging radiatoren begroot t.h.v. € 21.000 uitgevoerd in 2008. – gemeentewerf (€ 40.000 minderlasten) → Dakreparatie c.q. vervanging nog niet noodzakelijk; – auw Sjoël (€ 16.000 minderlasten) → afwerking buiten niet uitgevoerd, doorgeschoven naar 2010. Wordt gecombineerd met werk aan de Kopermolen; – Fraiche (€ 37.000 minderlasten) → diverse werkzaamheden doorgeschoven naar 2010 inzake onduidelijkheid voortbestaan stichting Fraiche; – BMA Lemiers (€ 89.000 minderlasten) → werkzaamheden (verbetering binnenklimaat) uitgesteld i.v.m. nog te verkrijgen subsidie; – Kopermolen (€ 23.000 minderlasten) → herstel gevel uitgesteld i.v.m. nog te verkrijgen BRIM (Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten) subsidie; – Grenslandhal (ruim € 10.000 minderlasten) → vervangingen scheidingswand niet noodzakelijk geacht, doorgeschoven naar 2010; – Obelisk (ruim € 32.000 minderlasten) → plaatsen noodtrap een jaar vervroegd. Riolering De directe lasten voor het onderhoud van de riolering en pompgemalen bedragen jaarlijks ruim € 250.000,= (jaarlijkse fluctuaties bij de post onderhoud pompgemalen). Eind 2008 is het nieuwe GRP voor de periode 2009 – 2013 opgesteld, die door de raad op 15 december 2008 is vastgesteld. Pagina 133 van 146

De baten mogen voor het product riolering maximaal 100% kostendekkend zijn, een overschot aan baten of een tekort hiervan wordt respectievelijk gedoteerd c.q. onttrokken uit de egalisatievoorziening rioleringen. In de begroting gingen we ervan uit een overschot aan baten te realiseren van € 40.650, en dit bedrag dus toe te voegen aan de egalisatievoorziening. De werkelijke toevoeging aan de voorziening bedraagt echter ruim € 15.000. De oorzaak hiervan (ongeveer € 25.500 meerlasten) ligt met name bij de stroomkosten van de pompgemalen (plusminus € 11.000 meerlasten) en het onderhoud aan de pompgemalen (zo'n € 8.000 meerlasten). Wegen In de raadsvergadering van juli 2005 heeft de raad het meerjarenonderhoudsplan wegen 2005 –2015 vastgesteld. Binnen dit meerjarenonderhoudsplan is een tweetal aspecten nader uitgewerkt, namelijk: • kwalitatief onderhoud Dit betreft een inventarisatie van de gebreken, die geconstateerd zijn tijdens de visuele inspectie. Vervolgens is middels een bepaald puntensysteem het onderhoud toebedeeld aan een bepaald jaar. Deze prognose is tot op 5 jaar in de toekomst betrouwbaar; • cyclisch onderhoud Dit onderhoud is voornamelijk gebaseerd op de te verwachten levensduur van een weg en in mindere mate het jaar van aanleg. Indien een weg cyclisch onderhoud nodig heeft, dan betreft dit veelal een complete reconstructie van een weg (investeringsprogramma). Kwalitatief onderhoud wordt dus jaarlijks als exploitatiepost in de begroting opgenomen, terwijl cyclisch onderhoud – indien hiervan sprake is – wordt opgenomen in het investeringsprogramma van de begroting. In 2009 zijn de begrote uitgaven voor klein onderhoud (scheurvulling, kleine reparaties) van € 34.000 geheel uitgegeven en de begrote uitgaven voor klachtenonderhoud (meldingen bugers, constateringen buitendienst) van € 37.000, niet geheel uitgegeven (€ 18.500). De minderlasten bij het onderhoud wegen groot € 103.500 betreffen ten eerste de minderlasten voor klachtenafhandeling en ten tweede kwalitatief onderhoud groot € 85.000 (uitvoering van het meerjarenonderhoudsplan). Derhalve vindt geen onttrekking uit de egalisatievoorziening onderhoud wegen infrastructuur plaats van € 71.400 maar een toevoeging van € 32.000. Openbare verlichting In de raadsvergadering van 3 oktober 2005 heeft de raad het beleidsplan openbare verlichting 2004-2023 vastgesteld. Binnen dit beleidsplan is de relatie tussen enerzijds de openbare verlichting en anderzijds de verkeersveiligheid, de sociale veiligheid en de leefbaarheid van de woonomgeving uitgewerkt. Dit behelst met name de (planmatige) vervanging en uitbreiding van openbare verlichting (lichtmasten). In 2009 zijn de uitgaven voor openbare verlichting € 34.000 hoger dan het jaarlijks beschikbare bedrag van € 54.500. De oorzaken van deze overschrijding zijn met name gelegen in kleine niet geraamde projectmatige werkzaamheden (o.a. vervanging lichtmasten Sneeuwberglaan, Vaalserhaagweg e.d.) en daarnaast kleine aanpassingen in de openbare verlichting n.a.v. de woonkernschouwen in Vijlen en Cottessen. Openbaar Groen De directe lasten voor het onderhoud van openbaar groen bedragen jaarlijks ruim € 300.000,=. Teneinde het onderwerp openbaar groen ook beleidsmatig (o.a. beeldkwaliteit van groenaanleg en groenonderhoud) af te dekken, is een groenstructuurplan opgesteld. Dit groenstructuurplan is in juli 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. Voor de uitvoering van het Groenstructuurplan is een totaal investeringskrediet ter beschikking gesteld van € 550.000 voor de periode 2010 – 2019 (gemiddeld € 55.000 p/jaar).

Pagina 134 van 146

Deel 4.

BALANS 2009

Pagina 135 van 146

Pagina 136 van 146

BALANS

Programmarekening Vaals

2009

2009 Balans Activa

31-12-08

31-12-09 Passiva

Vaste activa

31-12-08

31-12-09

Vaste passiva

Materiële vaste activa

27.142.688

26.846.108 Eigen vermogen

6.940.136

14.826.182

Investeringen: - met een economisch nut

20.113.809

20.396.696 Reserves: - algemene reserve - egalisatie van tarieven 6.449.412 - overige bestemmingsreserves

6.863.925 3.680.162 87.658 3.096.107

14.737.940 11.861.042 0 2.876.898

76.211

88.242

11.242.007 Voorzieningen -voor verplichtingen, verliezen en 138.970 risico’s -onderhouds egalisatie57.857 voorzieningen -beklemde middelen

916.895

2.024.135

234.290

1.181.383

682.605 0

842.752 0

Vaste schulden Onderhandse leningen - binnenlands pensioenfonds en verzekeringsinstellingen -binnenlandse banken en overige fin.instellingen

19.657.365

26.931.839

136.134

90.756

19.515.960

26.835.625

5.271

5.458

27.514.398

43.782.156

2.456.232

3.296.578

2.053.117

2.343.685

764.921 Overlopende passiva

2.202.547

178.324

11.315.801 Totaal vlottende passiva

6.711.896

5.818.587

34.226.294

49.600.743

38.232.960

39.293.677

- in de open ruimte met een maatschappelijk nut

7.028.879

Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - leningen aan: woningbouw corporaties - bijdragen van activa in eigendommen van derden

300.365 99.654 158.998 41.713

Saldo van de rekening 11.438.834 - resultaat na bestemming

Waarborgsommen

Totaal vaste activa

27.443.053

38.284.942 Totaal vaste passiva Vlottende passiva

Vlottende activa Voorraden - onderhanden werken w.o. bouwgronden e.d.

3.474.414

5.516.715

Vorderingen

3.173.132

4.951.915 Vlottende schulden

Saldi banken

106.565

Overlopende activa Totaal vlottende activa Totaal generaal

29.130 6.783.241 34.226.294

82.250 Saldi banken

49.600.743 Totaal generaal Bedrag waartoe aan natuurlijke en rechtspersonen borgstelling of garantiestellingen zijn verstrekt.

Pagina 137 van 146

Toelichting op de balans De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Als gevolg van artikel 24 van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten behoort een balans en de toelichting onderdeel uit te maken van de jaarstukken. De balans is een momentopname (per 31 december), die op systematische wijze inzicht geeft in en informatie verschaft over de samenstelling van de bezittingen in de ruimste zin van het woord (actiefzijde) en de wijze waarop de bezittingen zijn gefinancierd (passiefzijde). Vergelijking tussen de balans per 31 december 2008 en 31 december 2009 geeft aan het verloop van de activa en passiva in 2009. Als toelichting op de balans wordt het volgende opgemerkt: Vaste activa . De op de balans opgenomen vaste activa zijn gewaardeerd op basis van historische kostprijs (de verkrijging- of vervaardigingsprijs), verminderd met: - de van hogere overheden ontvangen subsidies; - de van derden ontvangen bijdragen; - de t/m 2009 gerealiseerde afschrijvingen/aflossingen. Met betrekking tot de te hanteren afschrijvingssystematiek wordt opgemerkt, dat de Raad in zijn vergadering van 12 november 2001 in de nota “waardering en afschrijving 2002“ het afschrijvingsbeleid heeft vastgelegd. Deze nota is inmiddels geactualiseerd en in de vergadering van 23 maart 2009 heeft de Raad de nieuwe Nota Activabeleid vastgesteld, die vanaf 2009 als leidraad zal gaan fungeren. Boekwaarde vaste activa per 01.01.2009 (incl. voorraden/gronden) Bij: vermeerderingen - bruto investeringen 2009

30.917.467 16.321.901 47.239.368

Af: verminderingen -ontvangen bijdragen -ontvangen subsidies -afschrijvingen 2009

369.958 190.607 2.877.146 3.437.711

Boekwaarde per 31.12.2009

43.801.657

De boekwaarde per 31.12. 2009 kan procentueel en in bedragen als volgt worden onderverdeeld. Boekwaarde Boekwaarde 31.12.2008 31.12.2009 Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut Gronden en terreinen 7,9 % 1.415.759 2.108.898 Woonruimten 0,4 % 111.711 101.540 Bedrijfsgebouwen 43,1 % 11.973.467 11.584.186 Grond en weg werkzaamheden 19,5 % 5.448.639 5.231.041 Vervoermiddelen 0,2 % 222.947 65.177 Machines e.d. 4,9 % 917.812 1.303.173 Overige materiële vaste activa 0,0 % 23.474 2.681 76,0 % 20.113.809 20.396.696 Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Grond, weg en waterbouwkundige werken

24,0 %

Totaal materiële vaste activa

100

%

7.028.879

6.449.412

27.142.688

26.846.108

Pagina 138 van 146

Financiële vaste activa Bijdrage van activa in eigendom bij derden Gemeenschappelijke regelingen Leningen nutsbedrijven Lening APG Leningen woningstichting u/g

158.998

57.857 99.750 3.142.257 8.000.000 138.970

Totaal financiële vaste activa

300.365

11.438.834

Voorraden Onderhanden werken

3.474.414

5.516.715

Totaal voorraden

3.474.414

5.516.715

30.917.467

43.801.657

Totaal vaste activa inclusief voorraden

41.713 99.654

Financiële vaste activa. Van de onder de vaste activa opgenomen financiële vaste activa kan per 31.12.2009 de volgende specificatie worden gegeven: Bijdrage in activa van derden 57.857 Aandelen/obligaties 99.750 •Leningen aan nutsbedrijven 3.142.257 •Lening aan APG 8.000.000

•

Leningen aan woningbouwcorporaties

138.970 11.438.834

Bijdrage in activa van derden

Boekwaarde 31.12.2009

Kunst en cultuur 1.restauratie orgel Kopermolen 2.zaal Lemiers

17.857 40.000 57.857

Aandelen: De effecten zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde c.q. verkrijgingsprijs of indien lager tegen de marktwaarde. De werkelijke waarde van de aandelen ESSENT en BNG is - gezien het jaarlijks ontvangen dividend - aanzienlijk hoger dan de verkrijgingsprijs. Omdat deze aandelen niet vrij verhandelbaar zijn, is het opnemen van een waarde-indicatie achterwege gelaten (stille reserve). De gemeente is in het bezit van de volgende aandelen. BalansWaardering N.V. Industriebank Liof te Maastricht 28 aandelen, nrs. B 194918 t/m B 194945, nominaal €. 113,45 (gestort 100%). Dividend: - geen dividend verplichting Dividend 2007 € 54,35 per aandeel (T04.42.020) N.V. Ter bevordering van de industriële belangen der Provincie Limburg te Maastricht 4 aandelen, nrs. 205 t/m 208, nominaal €. 22,69 (gestort 100%) N.V. Bank voor Nederlandse Gemeenten 17.121 aandelen, nominaal €. 2,50 (gestort 100%) - 2001 Boekwaarde Dividend 2008 €. 1,42 per aandeel (T04.42.020) N.V. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) te Maastricht.4 aandelen, nominaal €. 4.537,80 nummers 304 t/m 307

Ontvangen dividend

-1.522

--

--

(42.803) 38.847 24.312

--

--

Pagina 139 van 146

ESSENT (PNEM/MEGA Groep N.V. te Valkenswaard) In kader van de fusie op 19.12.1997 heeft een aandelenruil per 31.03.1998 plaats gevonden 180.900 aandelen, nominaal €. 1,-Boekwaarde (waarde op historische kostprijs = €. 180.900) Dividend 2008 per aandeel €. 2,96294 (T03.30.040) Eind 2009 zijn de aandelen verkocht, waarbij de volgende verdeling is opgetreden:

-60.807

Aandelen Enexis Holding NV Aandelen Essent Milieu Holding NV Aandelen Publiek Belang Electr.prod. NV Aandelen Vordering Enexis BV Aandelen Verkoop Vennootschap BV Aandelen CBL Vennootschap BV Aandelen Claim Staat Vennootschap BV

60.805 1 1 24 24 24 24

Airport Maastricht 9 aandelen, nominaal €. 454 (gestort 100%) Vanaf 1999 wordt geen gemeentelijke bijdrage meer in exploitatietekorten verstrekt

60.807 535.996

--

--

AVL Nazorg BV te Maastricht. Aankoop 260 aandelen nominaal €. 0,45 Akte d.d. 19.05.1998 (t.l.v. exploitatie 1998)

--

--

Gemeenschappelijke regeling reinigingsdiensten Rd4 Deelnemer vanaf 01.01.1999. Toegetreden tot NV reinigingsdiensten Rd4 - Rb. 21.09.1998 nr.5 989 aandelen, nrs 23773 t/m 24761 (4721005) nominaal €. 4,54 (t.l.v. exploitatie1998) Akte 21.05.99 Dividend 2008 (T02.25.010)

--

8.473

-99.750

-570.303

N.V. Licom te Heerlen. > 525 aandelen, nominaal €. 453,78 gestort €. 238.234,61 Rb.04.09.1996 nr.16 > In 1996 zijn 105 nieuwe aandelen uitgegeven en aanvaard De 630 nieuwe aandelen zijn nominaal groot €. 378,15 per aandeel Licom. Rb. 09.09.1996 nr.6. Aandelen in 1997 volledig afgeschreven Rb. 15.12.1997 > Uitbreiding aandelenbezit in 2000 t.l.v. voorziening met 341 i.v.m. extra kapitaalinjectie financiële toestand Licom. Notariële akte 23.01.2001 Totaal aandelenbezit gemeente vanaf 31.12.2000: 971 Totaal

Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld. Leningen u/g. Nutsbedrijven Bij de verkoop van de aandelen Essent eind 2009 zijn een tweetal leningen verstrekt. De lening aan Verkoop Vennootschap BV is ook voorzien. Schuldrestant 31.12.2009 Lening aan Vordering Enexis BV 2.175.409 Lening aan Verkoop Vennootschap BV 966.848

Pagina 140 van 146

APG Uit de opbrengst van de verkoop van de aandelen Essent is een bedrag ad. € 8.000.000 weggezet bij APG. De rente wordt als baat geboekt in de exploitatie. De belegging is 10 jaar weggezet bij APG tegen een jaarlijkse effectieve rente van 4,137%. Belegging bij APG

8.000.000

Woningstichting Vaals. Ten behoeve van de volkshuisvesting zijn aan de Woningstichting "Vaals" gemeentelijke leningen verstrekt. Waardering vindt plaats op het restant leningsbedrag (nominaal bedrag verminderd met gedane aflossingen). Schuldrestant Aflossingen Schuldrestant 01.01.2009 2009 31.12.2009 Gemeentelijke leningen (rente van 3,5% tot 4,5%)

158.998

20.028

138.970

In de raadsvergadering van 1 juli 1996 is besloten de risico’s verbonden aan de in de jaren 1950 -1970 verstrekte gemeenteleningen aan de Woningstichting Vaals ten behoeve van de sociale woningbouw over te dragen aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) te Huizen. Vlottende activa. Voorraden: In exploitatie te nemen bouwgronden: Boekwaarde 31.12.2008 – – – –

– –

bestemmingsplan Vijlen fase 2 b-plan terrein ‘t Schanes b-plan von Clermontpark b-plan von Clermontpark II b-plan Eschberg Noord II/Wolfskoele b-plan Centrumplan Vaals

Totaal

vermeerdering vermindering

afschrijving Boekwaarde 31.12.2009

143.850 850.929 1.582.548 933.839 -36.802 50

+ 114.098 + 15.667 + 1.609.811 + 34.701 + 36.802 + 231.222

0 0 0 0 0 0

257.947 866.596 3.192.359 968.540 0 231.272

3.474.414

+ 2.042.301

0

5.516.714

Op de boekwaarde van de in exploitatie genomen bouwgronden wordt rente bijgeschreven. Voor een specificatie van de voorraden wordt verwezen naar de in de toelichting op de jaarrekening (productenrekeningen) opgenomen "staat van geactiveerde kapitaaluitgaven". Vorderingen: Debiteuren: De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarden. • debiteuren algemene dienst t/m 2008* • debiteuren algemene dienst 2009 • Netto salarissen • Promotieactiviteiten zomerkermis • debiteuren belastingen • compensabele btw • fiscale btw • voorlopige boekingen • leges publieksbalie • doorlopende car – verzekering • Totaal

Per 31.12.2008

Per 31.12.2009

213.300 1.128.940 36 2.755 314.643 1.503.759 2.066 0 2.034 5.599

566.198 2.219.497 0 0 354.457 1.716.713 87.043 1.079 1.303 5.625

3.173.132

4.951.915

De openstaande debiteuren algemene dienst hebben een normaal verloop. Een specificatie ligt ter inzage bij de administratie. *) Verder wordt nog opgemerkt dat per 1 januari 2004 de Gemeenschappelijke Regeling Pentasz voor een 5-tal sociale diensten van de gemeenten (Eijsden, Margraten, Gulpen-Wittem, Meerssen en Vaals) is ingesteld. Voor de nettovordering op Pentasz betreffende de afwikkeling oude jaren tot 2004 is t.l.v. het resultaat 2003 voor een bedrag van €. 225.000 een bestemmingsreserve waarderingsbate verhaalbare bijstand (Pentasz) gevormd. T/m 2008 is door Pagina 141 van 146

Pentasz inmiddels een bedrag van €. 180.412 teruggevorderd. De vordering op Pentasz is met dit bedrag verlaagd tot € 44.588. In 2009 is de reserve met een bedrag van €. 35.703 verlaagd en is het vrijgevallen bedrag conform de in 2006 vastgestelde nota reserves en voorzieningen aan de Algemene Reserve toegevoegd. Overlopende activa: Per 31.12.2008

Per 31.12.2009

29.130

764.921

Vooruitbetaalde bedragen:

Dit betreffen posten die functioneel in het boekjaar 2010 dienen te worden opgenomen en die al in 2009 onder crediteuren zijn opgenomen: Dos Vastgoed huur parkeergarage 1e kwartaal 2010 66.473 JUB aankoop voorjaarsbloembollen 2.544 Centraal beheer motorrijtuigenverzekering 4.733 Aankoop 2 woonwagens 23.500 Bijdragen en subsidies diversen 581.693 Onderhoudscontracten 77.933 Diverse abonnementen 8.045 764.921

Totaal Functionele verantwoording in 2010 heeft inmiddels plaats gevonden.

Passiva Eigen vermogen/Voorzieningen. Reserves en voorzieningen.

Algemene reserve Bestemmingsreserves Reserves egalisatie van tarieven

Voorzieningen Totaal reserves en voorzieningen

Balans 31.12.2008

Vermeerdering

Vermindering

Balans 31.12.2009

3.680.163 3.096.139

10.269.754 600.708

2.088.875 819.949

11.861.042 2.876.898

87.658

0

87.658 6.863.960

10.870.462

2.996.482

14.737.940

916.894

1.194.265

87.024

2.024.135

7.780854

12.064.727

3.083.506

16.762.075

De Raad heeft in zijn vergadering van 15 december 2008 de “Nota Reserves en voorzieningen 2008" vastgesteld, waarin beleidsafspraken over reserves en voorzieningen zijn vastgelegd. Er zijn een aantal nieuwe uitgangspunten geformuleerd voor het te voeren financiële beleid op het gebied van de gemeentelijke reserves en voorzieningen. Voor nadere feiten wordt kortheidshalve naar deze nota verwezen. Voor een verdere specificatie van de beschikbare reserves en voorzieningen en de mutaties hierop in 2009 wordt verwezen naar de onder de bijlage opgenomen toelichting. Solvabiliteit De solvabiliteit wordt weergegeven d.m.v. de verhouding tussen het eigen vermogen en het balanstotaal. Naarmate de solvabiliteit hoger is kunnen de investeringen met dit eigen vermogen worden gefinancierd en hoeft minder te worden geleend en dientengevolge minder rente te worden betaald. De solvabiliteitsratio bedraagt voor 2008: 20,28 % en voor 2009: 29,89 %, een stijging t.o.v. 2008 van 9,61 %. Langlopende schulden. Vreemd vermogen. Leningen o/g

Schuldrestant 31.12.2008

Opgenomen in 2009

19.652.094

9.500.000

Aflossing in 2009 2.225.713

Schuldrestant 31.12.2009 26.926.381 Pagina 142 van 146

Waarborgsommen op lange termijn **) Totaal

5.271

300

113

5.458

19.657.365

9.500.300

2.225.826

26.931.839

De waardering heeft plaats gevonden tegen de nominale waarde, vermindert met de gedane aflossingen. In 2009 had de gemeente Vaals diverse vaste geldleningen lopen, die in looptijd variëren van 10 t/m 25 jaren. Het rentepercentage behorende bij deze leningen varieert tussen 3,4% en 5,74%. In 2009 is een nieuwe lening aangetrokken bij de BNG ten bedrage van €. 9.500.000 (rente 3,4 %). **) Het bedrag van €. 5.458 heeft betrekking op van huurders van gemeentewoningen/ woonwagens, garageboxen en gronden ontvangen waarborgsommen. Vlottende passiva. Kortlopende schulden. Vreemd vermogen. Crediteuren: * algemene dienst t/m 2008 * algemene dienst 2009 * overige schulden * waarborgsommen

Per 31.12. 08

Per 31.12.09

135.593 2.287.771 28.247 4.621

294.379 2.991.949 6.310 3.940

2.456.232

3.296.578

Totaal

De crediteuren c.q. overige schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarden. De openstaande crediteuren algemene dienst hebben een normaal verloop. Een specificatie ligt bij de administratie ter inzage. Waarborgsommen. Dit betreft van derden ontvangen bedragen als zekerheidstelling voor diverse activiteiten. Liquide middelen: Saldi

Per 31.12.2008

Per 31.12.2009

Bank Nederlandse Gemeenten

(C) 1.978.911

(C)

2.272.851

Rabobank en SNS Meesparen

(D)

(D)

11.415

Saldo liquide middelen

(C) 1.946.552

(C) 2.261.436

Per 31.12.2007

Per 31.12.2008

32.359

Overlopende passiva: Kasgeldlening Vooruit ontvangen bedragen:

2.000.000 205.547 2.205.547

178.324 178.324

Vooruit ontvangen bedragen Dit betreffen posten (vorderingen) die functioneel in het boekjaar 2010 dienen te worden opgenomen en die al in eerder jaren zijn ontvangen. Subsidies andere overheidsinstanties Ministerie VWS. BOS-subsidie 2006 Ministerie VWS. BOS-subsidie 2007 Ministerie OCW Onderwijsbegeleiding 2007 Ministerie OCW GOA 2008 Ministerie OCW GOA 2009 Parkeergelden 2010 Marktgelden 2010 Waarborgsommen verkiezingen

1.981 3.500 44.105 17.310 37.085 103.981 30.336 35.675 675 Pagina 143 van 146

Firma Heineken. Huur obelisk januari 2010 Verkoop woonwagen Huur woonwagens > diverse Parkeervergunningen 2009 Legesopbrengsten Huur parkeerboxen

2.835 1.750 127 502 2.361 82 178.324

Functionele verantwoording in 2010 heeft inmiddels plaats gevonden. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Gewaarborgde leningen. Met ingang van 01.01.1995 zijn alle bestaande risico's ten aanzien van verleende gemeentegaranties voor eigen woningen en gemeenteleningen (particuliere woningbouw) afgekocht en overgedragen aan de Stichting Waarborgfonds eigen woningen (Rb. 12.09.1994). De gemeentegarantie met rijksdeelneming is met ingang van 01.01.1995 vervangen door de Nationale Hypotheek Garantie. Door de gemeente zijn per balansdatum nog de volgende geldleningen gewaarborgd:

Sociale woningbouw *)

31.12.2008

31.12.2009

38.232.960

39.293.677

Voor een specificatie van de door de gemeente direct c.q. indirect gewaarborgde geldleningen en voor de stand per 31.12.2009 wordt verwezen naar de in de toelichting op de jaarrekening (productenrekeningen) opgenomen "staat van gewaarborgde geldleningen". *)

In de raadsvergadering van 1 juli 1996 is ook besloten tot overdracht van de risico’s op grond van t.b.v. toegelaten instellingen (woningcorporaties) verstrekte gemeenteleningen en verstrekte gemeentegaranties al dan niet met rijksdeelneming aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. De restantschuld van de lening die niet bij het WSW kon worden ondergebracht (van ná 01.04.1994) bedraagt per 31.12.2009 €. 2.300.387. Op 28 april 1997 zijn de vrijwaring- en achtervangovereenkomsten ten behoeve van de Stichting WBL te Geleen en Woningstichting SHA te Heerlen en Woningstichting Vaals ondertekend. De Stichting Woningbeheer Limburg heeft het woningbezit in deze gemeente (woningen in het voormalige VTFcomplex en de 6 huurwoningen Melottestraat / Pr. Bernhardstraat) onder gelijke garantiecondities overgedragen aan de Woningstichting St. Mathias te Maastricht.

Leasecontracten Op 1 juli 2003 is bij Econocom Nederland BV te Houten (leasemaatschappij) een huurovereenkomst voor overheden gesloten voor het door Getronics/PinkRoccade te Eindhoven geleverde softwarepakket Civision, (kosten licenties, implementatie en onderhoudsinvesteringen). Verhuurder is eigenaar, totale waarde €. 56.955. De lease-overeenkomst is gesloten voor de duur van 7 jaar vanaf 01.07.2003. De huurtermijnen bedragen gedurende de hele periode €. 9.265 per jaar excl. BTW. De overeenkomst wordt stilzwijgend steeds met 12 maanden tegen dezelfde voorwaarden verlengd, tenzij een van de partijen 9 maanden voor het einde van de huurperiode de overeenkomst per aangetekende brief opzegt (tijdens verlenging 6 maanden). Huurovereenkomst voor overheden met referentie nr. MMO-061802 en nummer 23.0180.

Pagina 144 van 146

Nr 1 2 3 4 5

6

Afdeling Bedrijfsvoering

Bureau Automatisering Financiën / belastingen Facilitaire zaken

Dienstverlening

OOV / AJZ

7

8 9 10 11

Ruimte

12 12 13 14 15 16 17

Maatschappij

Infrastructuur

Maatschappij

Soort contract Essent (@work) internet Civision Heffen, waarderen en innen TOG-Nederland Essent (extern energie exploitatie cv) sporthal

Jaar 2007

Duur 3 jaar

Contract omvang € 36.600

2005

7 jaar

€ 252.400

2009 2005

3 jaar 10 jaar

€ 82.400 € 78.634

Essent (extern energie exploitatie cv) gemeentehuis Eigendommen verzekering (March) Politiek molest verzekering (Centraal beheer) Essent openbare verlichting Licom Groenvoorziening Krinkels Rooden CIZ diensten WMO St. Mosae zorggroep Diensten WMO Orbis Medisch en Zorgcentrum Diensten WMO St. Groene Kruis Domicura Diensten WMO

2005

10 jaar

€ 62.946

2004

3 jaar

€ 35.400

2005

3 jaar

€ 1.450

2006

2 jaar

± € 170.000

2005

3 jaar

€ 397.000

2007 2007

3 jaar 3 jaar 2

€ 45.400 € 63.000

2007

3 jaar

2007

3 jaar

2007

3 jaar

WMO kantoor Diensten WMO

2007

2 jaar

SVB Diensten WMO

2008

1 jaar

€ 17.000

Overzicht overige meerjarige contracten

Pagina 145 van 146

OVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN REKENING 2009 Reserve/voorziening

Algemene reserve

Saldo Vermeerderingen in 2009 per 01.01.2009 rentetoevoegingen toevoegingen bijschrijving tlv. exploitatie tlv. andere 4% in 2009 reserves/ voorzieningen

overige onttrekkingen toevoegingen tgv. exploitatie en ontvangsten van derden

Verminderingen in 2009 Saldo onttrekkingen onttrekkingen overige per 31.12.2009 tgv. andere tgv. balansposten aanwendingen reserves/ vaste activa/ voorzieningen investeringen

3.680.163

0

10.228.262

41.503

0

-370.875

-218.000

-1.500.000

0

11.861.053

423.900 78.102 94.789 35.700 196.088 86.768 0 192.221 87.658 761.124 78.323 98.696 100.000 0 80.291 107.302 15.800 182.617 350.000 214.422

20.514 0 3.472 1.428 0 1.769 0 6.800 0 0 766 1.304 3.488 0 0 3.145 0 0 0 8.104

298.050 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 218.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 33.868 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

-120.136 -22.900 -16.000 0 0 -85.100 -218.000 -78.322 -87.658 0 -93.362 0 -25.593 0 0 0 -10.000 0 0 -23.663

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -35.703 0 -5.800 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 -28.000 0 0 0 0 0 -57.370 0 0 0 0

622.328 55.202 82.261 37.128 196.088 3.437 0 154.567 0 733.124 -14.273 100.000 77.895 0 44.588 53.077 0 182.617 350.000 198.863

Subtotaal bestemmingsreserves

3.183.801

50.790

298.050

218.000

33.868

-780.734

-41.503

0

-85.370

2.876.902

TOTAAL RESERVES

6.863.964

50.790

10.526.312

259.503

33.868

-1.151.609

-259.503

-1.500.000

-85.370

14.737.955

Voorzieningen: Ouderdomspensioenen gewezen wethouders Uitkeringen gewezen wethouders Dubieuze debiteuren Wegen infrastructuur Onderhoud gemeentelijke gebouwen Rioleringen GRP

145.908 88.382 0 148.436 468.855 65.313

0 0 0 0 0 0

12.401 0 1.008.016 31.600 126.829 15.419

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

-9.000 -64.324 0 -13.700 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

149.309 24.058 1.008.016 166.336 595.684 80.732

TOTAAL VOORZIENINGEN

916.894

0

1.194.265

0

0

-87.024

0

0

0

2.024.135

7.780.858

50.790

11.720.577

259.503

33.868

-1.238.633

-259.503

-1.500.000

-85.370

16.762.090

Bestemmingsreserves: Gemeentefonds Strategisch ontwikkelingsfonds Communicatie en voorlichting Uniformenfonds Nieuwe brandweerkazerne Kunst Overloopposten Bestemmingsplannen Egalisatie leges bouwvergunningen Nieuwe gemeentewerf Egalisatie personeelskosten Parkeervoorzieningen Milieuzorg Rioleringen (GRP) Waardering bate verhaalbare bijstand Pentasz Automatisering Subsidiëring Welzijn Centrale kinderopvang Minimabeleid Toeristisch en recreatief beleid

TOTAAL RESERVES/VOORZIENINGEN

Pagina 146 van 146