programmarekening

www.rotterdam.nl 14010

Jaarstukken 2014 programmarekening

Leeswijzer

Leeswijzer Voor u liggen de Jaarstukken 2014 van de gemeente Rotterdam. Via de jaarstukken legt het college van Burgemeester en Wethouders verantwoording af aan de Gemeenteraad over het gevoerde beleid en beheer in 2014. Daarnaast zijn de jaarstukken bedoeld om burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheden inzicht te geven in de beleidsprestaties in 2014. Deze prestaties worden zoveel mogelijk afgezet tegen de voornemens en realisatie van 2014. De jaarstukken zijn opgesteld conform de eisen van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Onderdelen van het jaarverslag zijn de programmaverantwoording en de paragrafen. De jaarrekening bestaat uit de programmarekening en de toelichting, de balans en de toelichting, het kasstroomoverzicht en de bijlage met de verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen. In hoofdstuk 1 doet het college verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in 2014. Hoofdstuk 2 geeft inzicht in de financiële positie van de gemeente. Aan de orde komen het financieel resultaat, de ontwikkeling van de reservepositie en financiële kengetallen. Hoofdstuk 3 staat in het teken van de investeringen. In hoofdstuk 4 wordt verslag gedaan van de ontwikkelingen en prestaties op de verschillende beleidsmatige inspanningen. Hoofdstuk 5 gaat in op de in de BBV verplichte paragrafen. Achtereenvolgens komen aan bod de lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, verbonden partijen, financiering, grondbeleid en bedrijfsvoering. Hoofdstuk 6 bevat tot slot de jaarrekening. Overal waar dat niet expliciet is aangegeven, wordt met de bijgestelde begroting de door uw raad vastgestelde Actualisatie begroting (10mnds) van november 2014 bedoeld.

De bedragen in het jaarverslag zijn weergegeven in ‘x € 1.000’, tenzij anders weergegeven.

Leeswijzer | pagina 3

Inhoudsopgave

Leeswijzer...................................................................................................................................pag 03

Hoofdstuk 1

Perspectief in hoofdlijnen.........................................................................................................pag 07

Hoofdstuk 2

Financiële positie.......................................................................................................................pag 09

Hoofdstuk 3

Investeringen..............................................................................................................................pag 21

Hoofdstuk 4

Programmaverantwoording......................................................................................................pag 29

2.1 2.2 2.3 2.4

3.1 3.2 3.3

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 4.13

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7

Inleiding....................................................................................................................................pag 09 Financieel resultaat................................................................................................................... pag 09 Ontwikkeling van de vermogenspositie.................................................................................... pag 14 Financiële kengetallen.............................................................................................................. pag 16

Inleiding....................................................................................................................................pag 21 Investeringen 2014.................................................................................................................... pag 21 Meerjaren investeringsplanning ............................................................................................... pag 24

Inleiding....................................................................................................................................pag 29 Bestuur en Dienstverlening....................................................................................................... pag 29 Algemene middelen.................................................................................................................. pag 33 Cultuur, sport en recreatie........................................................................................................ pag 34 Veiligheid..................................................................................................................................pag 37 Onderwijs..................................................................................................................................pag 42 Volksgezondheid en zorg.......................................................................................................... pag 45 Participatie................................................................................................................................pag 47 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen........................................................................................... pag 54 Verkeer en vervoer................................................................................................................... pag 58 Economie..................................................................................................................................pag 62 Milieu en duurzaamheid............................................................................................................ pag 64 Fysiek beheer van de stad........................................................................................................ pag 66

Hoofdstuk 5

Paragrafen..................................................................................................................................pag 73

Hoofdstuk 6

Jaarrekening...............................................................................................................................pag 127

Controleverklaring.....................................................................................................................pag 250

Bijlagen.......................................................................................................................................pag 252

Colofon........................................................................................................................................pag 285

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8

8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7

Inleiding....................................................................................................................................pag 73 Lokale heffingen.......................................................................................................................pag 74 Weerstandsvermogen............................................................................................................... pag 79 Onderhoud kapitaalgoederen................................................................................................... pag 83 Verbonden partijen................................................................................................................... pag 89 Financiering..............................................................................................................................pag 108 Grondbeleid..............................................................................................................................pag 116 Bedrijfsvoering..........................................................................................................................pag 120

Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling........................................... pag 128 Balans per 31 december 2014.................................................................................................. pag 132 Toelichting op de balans per 31 december 2014...................................................................... pag 133 Programmarekening 2014......................................................................................................... pag 161 Toelichting op de programmarekening...................................................................................... pag 168 Kasstroom overzicht................................................................................................................. pag 240 Verantwoording Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)...................................................................................................... pag 241 SISA verantwoording................................................................................................................ pag 242

Bijlage: Baten en lasten per beleidsmatige inspanningen per product..................................... pag 253 Bijlage: Realisatie 2014 investeringskredieten per beleidsveld................................................ pag 262 Bijlage: Overzicht realisatie projecten IFR realisatie 2014....................................................... pag 266 Bijlage: Overzicht grondexploitatie........................................................................................... pag 278 Bijlage: Specificatie personeel.................................................................................................. pag 279 Bijlage: Rapportage motie 31................................................................................................... pag 280 Bijlage: Integriteitmeldingen..................................................................................................... pag 284

Inhoudsopgave | pagina 5

Hoofdstuk 1

1. Perspectief in hoofdlijnen

Het boekjaar 2014 is afgesloten met een positief saldo van € 110,8 mln. Een deel van het resultaat (circa € 57 mln) wordt direct bestemd voor verplichte doeleinden, waaronder € 23,5 mln voor Individuele Voorzieningen en ruim € 19 mln voor het participatiebudget. Het jaar 2014 was om meerdere redenen een bijzonder jaar. Op 15 mei 2014 droeg het College van PvdA, D66, VVD en CDA het stokje over aan een nieuw stadsbestuur van Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA. Het was ook het eerste jaar waarin de 14 deelgemeentenbesturen in het politieke en bestuurlijke bestel van Rotterdam plaats maakten voor 14 gebiedscommissies. De gebiedscommissies zijn de ogen en oren van de Gemeenteraad in de wijk, en hebben een aantal belangrijke taken. Eén van die taken is het organiseren en faciliteren van participatie en het stimuleren van initiatieven van wijkbewoners. Hierbij worden zij ondersteund door de ambtelijke organisatie in het gebied. Ook adviseert de gebiedscommissie gevraagd én ongevraagd het stadsbestuur op alle onderwerpen die voor een gebied van belang zijn. Daarnaast zijn zij verantwoordelijk voor het opstellen van het gebiedsplan. De kracht van de gebiedscommissie is dat zij haar mandaat haalt uit het draagvlak onder buurtbewoners en niet uit formele bevoegdheden en budgetten. 2014 was een bijzonder succesvol jaar voor de stad Rotterdam. Met de opening van drie nieuwe iconen, het Centraal Station, De Rotterdam en de Markthal, toonde de stad haar nieuwe elan, zowel nationaal als internationaal. Het eensluidende commentaar in de media was: “In Rotterdam zijn ze goed bezig”. Dat nieuwe elan van de stad zit niet alleen in de stenen van deze drie iconen. Ook in de Rotterdamse buurten pakken veel Rotterdammers de handschoen op. Met grote en kleine ideeën. Doorbouwen op dit succes en op het voorzichtige economische herstel is de belangrijkste opgave voor de komende jaren. Een opgave voor de stad én het nieuwe stadsbestuur. Want Rotterdam moet sterker, veiliger, levendiger en gezelliger. Om de uitdagingen die voor ons liggen aan te gaan is lef, daadkracht en een open vizier nodig. Meer zeggenschap voor Rotterdammers en meer zuurstof voor het typisch Rotterdamse ondernemersbloed. Met deze jaarstukken verantwoorden we de realisatie van de begroting (van het vorige college) én verantwoorden we de accentverschuivingen (op de begroting) die het nieuwe stadsbestuur op basis van het coalitieakkoord “Aan de slag” vanaf de zomer heeft in- en doorgevoerd. Voor de inhoudelijke verantwoording van het beleid van het vorige stadsbestuur verwijzen wij naar de verantwoording die het vorige stadsbestuur in februari 2014 in de Gemeenteraad heeft afgelegd. Onder het vorige college is de afgelopen jaren de grootste bezuiniging uit de geschiedenis van Rotterdam gerealiseerd. Onder andere op de eigen organisatie en de subsidies aan het maatschappelijk middenveld. Het nieuw aangetreden stadsbestuur werd geconfronteerd met nieuwe financiële tegenvallers. Deze financiële tegenvallers zijn deels in 2014 opgelost door onder andere aanvullende besparingen binnen de organisatie en door het inzetten op een verlaging van het aantal bijstandsgerechtigden. Deze oplossingen zijn verwerkt in de begroting 2015. In 2014 bleek de economische tegenwind nog steeds niet geluwd en waren de gevolgen van de krimpende economie in Rotterdam en het huishoudboekje van de overheid voelbaar. Het aantal werkzoekenden bleef, ondanks een forse gerealiseerde uitstroom uit de bijstand, stijgen. Op de woningmarkt was in 2014 van een echt herstel nog geen sprake. Ook ontving Rotterdam beduidend minder geld uit Den Haag. In 2014 is met vallen en opstaan de organisatie klaargestoomd voor de taken, die sinds begin dit jaar, vanuit het Rijk naar de gemeente zijn gekomen. Deze enorme operatie mag een succes genoemd worden. Natuurlijk gingen er dingen mis, maar het algemene beeld is dat, ondanks alle complexiteit, de nieuwe taken naar behoren worden uitgevoerd. En dat met beduidend minder budget.

Hoofdstuk 1 | Perspectief in hoofdlijnen | pagina 7

Hoofdstuk 2

2. Financiële positie

2.1 Inleiding Dit hoofdstuk geeft inzicht in de financiële positie en het financiële resultaat per beleidsmatige inspanning van de gemeente Rotterdam in 2014. De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting worden verklaard. Verder komen de ontwikkeling van de vermogenspositie en de financiële kengetallen van de gemeente aan bod.

2.2 Financieel resultaat Het rekeningresultaat 2014 bedraagt € 110,8 mln. Dit rekeningresultaat wordt veroorzaakt door diverse over- en onderschrijdingen op de verschillende beleidsvelden. Baten en lasten incl. reserveringen

Oorspronkelijke begroting 2014

Bijgestelde begroting 2014

Realisatie 2014

Verschil

Baten Lasten Saldo

27.220 414.793 -387.573

23.004 164.528 -141.524

28.123 159.924 -131.801

5.119 -4.604 9.723

Baten Lasten Saldo

1.763.827 306.437 1.457.390

1.674.646 277.950 1.396.696

1.682.522 263.588 1.418.934

7.876 -14.362 22.238

Baten Lasten Saldo

40.065 205.432 -165.367

22.326 232.210 -209.884

20.725 229.324 -208.599

-1.601 -2.886 1.285

Baten Lasten Saldo

19.894 130.640 -110.746

16.813 139.942 -123.129

17.271 135.810 -118.539

458 -4.132 4.590

Beleidsveld: Bestuur en Dienstverlening

Beleidsveld: Algemene middelen

Beleidsveld: Cultuur, sport en recreatie

Beleidsveld: Veiligheid

Vervolg tabel zie volgende pagina

Hoofdstuk 2 | Financiële positie | pagina 9

Vervolg tabel vorige pagina

Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

Baten Lasten Saldo

60.140 204.112 -143.972

65.634 221.968 -156.334

63.086 213.242 -150.156

-2.548 -8.726 6.178

Baten Lasten Saldo

22.304 164.276 -141.972

22.838 166.319 -143.481

21.677 165.294 -143.617

-1.161 -1.025 -136

Beleidsveld: Onderwijs

Beleidsveld: Volksgezondheid en zorg

Beleidsveld: Participatie 722.465

780.315

794.685

14.370

Lasten Saldo

Baten

1.069.286 -346.821

1.159.700 -379.385

1.109.584 -314.899

-50.116 64.486

Baten Lasten Saldo

605.711 632.544 -26.833

506.524 519.849 -13.325

318.250 342.691 -24.441

-188.274 -177.158 -11.116

Baten Lasten Saldo

153.252 173.105 -19.853

120.188 137.552 -17.364

112.810 129.085 -16.275

-7.378 -8.467 1.089

Baten Lasten Saldo

5.046 26.006 -20.960

6.528 31.068 -24.540

3.486 23.521 -20.035

-3.042 -7.547 4.505

Baten Lasten Saldo

0 31.666 -31.666

4.506 35.059 -30.553

13.682 41.151 -27.469

9.176 6.092 3.084

Baten Lasten Saldo

357.354 418.981 -61.627

297.624 454.801 -157.177

311.987 464.300 -152.313

14.363 9.499 4.864

Bijgestelde begroting 2014 3.540.946 3.540.946 0

Realisatie 2014

Verschil

Baten Lasten Saldo

Oorspronkelijke begroting 2014 3.777.278 3.777.278 0

3.388.304 3.277.514 110.790

-152.642 -263.432 110.790

Beleidsveld: Ruimtelijke ontwikkeling en wonen

Beleidsveld: Verkeer en vervoer

Beleidsveld: Economie

Beleidsveld: Milieu en duurzaamheid

Beleidsveld: Fysiek beheer van de stad

Specificatie baten en lasten Concerntotalen Totaal resultaat na reserveringen

pagina 10 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Toelichting belangrijkste verschillen per beleidsveld 1. Bestuur en dienstverlening Besluitvorming en advisering College (€ 2,3 mln) Op de beleidsmatige inspanning Besluitvorming en advisering college is er sprake van een onderbesteding van € 2,3 mln als gevolg van sobere besteding en lagere kosten van het programma Organisatie & Financiën. Dienstverlening (€ 2,3 mln) Op de beleidsmatige inspanning Dienstverlening vindt een onderbesteding plaats van € 2,3 mln. Dit is met name het gevolg van hogere legesopbrengsten en lagere apparaatslasten als gevolg van minder personele bezetting. Concernhuisvesting (€ 3,7 mln) Op de beleidsmatige inspanning Interne dienstverlening zit een onderbesteding van € 3,7 mln. Dit wordt voor het grootste deel verklaard doordat er geen stortingen zijn geweest in een egalisatievoorziening voor de kosten van meerjaren onderhoudsprogramma’s binnen Concernhuisvesting. Het vormen van deze voorziening heeft, op advies van de accountant, bij de controle op de jaarrekening 2013, niet plaatsgevonden. Daarnaast zijn er ook besparingen gerealiseerd op kosten van inhuur en overige huisvestingskosten, en zijn er huurinkomsten ontvangen die niet in de begroting waren opgenomen. Naast deze meevallers waren er ook overschrijdingen als gevolg van hogere kapitaallasten, hogere doorbelasting energie en doorbelaste zakelijke lasten. De realisatie van de Rotterdamse Serviceorganisatie is nagenoeg gelijk aan de begroting. 2. Algemene middelen Belastingen (€ 12,8 mln) Voor Belastingen is sprake van een positief resultaat van € 12,8 mln. Dit wordt met name veroorzaakt door een hogere opbrengst OZB (€ 6,9 mln), extra dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren (-€ 6,5 mln), vrijval van de voorziening belastinggeschillen (€ 11,6 mln) en hogere invorderingsopbrengsten (€ 1 mln). Beheer Algemene Middelen (€ 9,5 mln) Aan het positieve resultaat wordt bijna door alle producten een bijdrage geleverd: € 5,8 mln op Financiering, Leningen en Garanties, Gemeentefonds € 2,4 mln hogere baten, Verzekeringen € 1,8 mln door een gunstig schadeverloop op verzekeringen, € 0,5 mln bij het programma Van Werk naar Werk (VWNW) als gevolg van hogere baten uit detachering en ten slotte een post overig van € 0,9 mln als gevolg van administratieve afwikkelingen en vrijval van de post onvoorzien. Daartegenover staan hogere lasten bij het product Deelnemingen van € 1,9 mln als gevolg van een lagere waardering van de deelnemingen en hogere juridische lasten. 3. Cultuur, sport en recreatie Cultuur, sport en recreatie (€ 1,3 mln) Het resultaat op de beleidsmatige inspanning Cultureel klimaat is nagenoeg gelijk aan de begrotingsstand. Voor Topsport en vergroten deelname sport en recreatie is sprake van een positief resultaat door het vrijvallen van een voorziening conform BBV-regelgeving. 4. Veilig Wijkveiligheid (€ 2,5 mln) Het positieve resultaat op de beleidsmatige inspanning wijkveiligheid heeft diverse oorzaken: – het project Inbraakpreventie was begroot als uitvoering met externe krachten, terwijl hiervoor in de praktijk uitsluitende eigen medewerkers (stadswachten) zijn ingezet, – verder is er sprake van een eenmalige vrijval van kapitaallasten, – de benodigde dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren is lager dan verwacht, – het positieve resultaat wordt ook verklaard door het feit dat in het coalitieakkoord voor het behoud van het oorspronkelijk begrote aantal stadswachten structureel € 2,9 mln is begroot vanaf 2014. Na besluitvorming hierover is gestart met de werving van nieuwe stadswachten. Nadat eerst is gekeken naar de mogelijkheden om dit met interne kandidaten in te vullen, is direct na de zomer de externe werving gestart. Dit heeft vanaf oktober geresulteerd in maandelijkse instroom en opleiding van nieuwe medewerkers (doorloop instroom en opleiding naar 2015). Eind 2014 waren 40 nieuwe stadswachten geworven.


Geweld- en (jeugd)overlast (€ 1,8 mln) In de loop van 2014 is duidelijkheid ontstaan over het budget personeel dat voorheen vanuit de doeluitkeringen richting de deelgemeenten werd betaald en het materiële dan wel personele budget deelgemeenten op met name het terrein van DOSA activiteiten en jeugdoverlast. Gebleken is dat een aantal deelgemeenten budget heeft gereserveerd bovenop de doeluitkeringen. Daarnaast speelt een rol dat de regels van het concern met betrekking tot inhuur en tijdelijke arbeidscontracten strakker gehanteerd worden dan voor de deelgemeenten gold. 5. Onderwijs Onderwijshuisvesting (€ 2 mln) Op onderwijshuisvesting is sprake van vrijval van een getroffen voorziening voor een dubieuze debiteur vanwege een betalingsregeling die is getroffen. Leertijduitbreiding (€ 2,7 mln) Bij leertijduitbreiding is sprake van onderbesteding op een aantal terreinen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door terugvordering van subsidies als prestaties niet geheel conform de verlening zijn behaald. 6. Volksgezondheid en zorg Volksgezondheid en zorg (€ -137) Het resultaat op het beleidsveld Volksgezondheid en zorg is nagenoeg gelijk aan de begrotingsstand. Ook de onderliggende beleidsmatige inspanningen laten een geringe afwijking zien ten opzichte van de begroting. 7. Participatie Maatschappelijke participatie (€ 31 mln) Bij de beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie zijn de grootste plussen, zoals eerder al gemeld, gerealiseerd op Individuele Voorzieningen (€ 23,8 mln), een onderbesteding op de participatiemiddelen van de gebiedscommissies (€ 3,3 mln) en vanwege een langere doorlooptijd van het stadsinitiatief (€ 1,5 mln). Arbeidsparticipatie (€ 28,8 mln) oor de beleidsmatige inspanning Arbeidsparticipatie is het resultaat van € 28,8 mln onderverdeeld in € 5,4 mln op inkomensverstrekking, € 2 mln op de sociale werkvoorziening en € 21,4 mln op werk en re-integratie. De uitkeringslasten (algemene bijstand) zijn € 2,3 lager dan geraamd, evenals de bedrijfsvoeringslasten voor de uitkeringsverstrekking (€ 3,1 mln). De lagere uitkeringslasten resulteren in een lagere onttrekking (€ 2,3 mln) uit de risicoreserve WWB 2014, het restant van de reserve valt vrij. Vanwege gewijzigde rijksregelgeving mag het spaarsaldo van het Participatiebudget niet meer worden geactiveerd (t/m 2014 wel het geval), maar dient nu vrij te vallen in het resultaat 2014 (€ 19,3 mln), waardoor het product werk en re-integratie een groot resultaat laat zien. De realisatie in 2014 ligt lager voor de begrote uitbestede werkzaamheden voor werken re-integratie en daarmee moet € 5 mln van het Participatiebudget aan het Rijk terugbetaald worden, naast de € 3,7 mln voor de afwikkeling van de loonkostensubsidie (DAAD). Bij de tweede bestuursrapportage 2014 is deze verantwoording van de loonkostensubsidies als risico gemeld. Armoedebestrijding (€ 4,2 mln) De herijking van het armoedebeleid en een gunstige ontwikkeling in het wegwerken van achterstanden in de voorschotten zorgen voor een resultaat van € 2,6 mln bij bijzondere bijstand. In de voorgaande jaren is een reservering gemaakt ten behoeve van nog af te handelen kwijtscheldingsverzoeken. Gedurende het afhandelen van de aanvragen is een deel van de reservering (€ 1,8 mln) niet nodig gebleken. 8. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Resultaatnemingen grondexploitaties (€ 6,5 mln) Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde resultaatnemingen bedraagt € 6,5 mln. Het betreft het totaal van wijzigingen in winstnemingen (€ 15,4 mln), verliesnemingen (€ 1,3 mln) en de voorzieningen (dotaties van € 10,1 mln). Bijdragen deelgemeenten (-€ 2,9 mln) Binnen diverse projecten waren bijdragen voorzien van de deelgemeenten ter dekking van gemaakte kosten. Bij de invlechting van de deelgemeenten is gebleken dat verschillende bijdragen -ondanks formele besluitvorming daarover- niet meer beschikbaar waren. Hierdoor is een financieel verlies ontstaan binnen de grondexploitaties van € 2,1 mln en op overige exploitatieprojecten van € 770. pagina 12 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Onjuist begrote programmabaten en lasten (-€ 5,8 mln) Als gevolg van de nieuwe begrotingssystematiek in 2013 worden overige doorbelastingen (uren apparaat) verantwoord als negatieve lasten. Deze zijn in de begroting in de beleidsmatige inspanning ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling onterecht als opbrengsten opgenomen. Daarnaast zijn tevens programmabaten en lasten in de realiteit direct op andere beleidsmatige inspanningen terecht gekomen. Apparaatslasten en dekking tijdschrijven (-€ 6,7 mln) Binnen de beleidsmatige inspanning ruimtelijke ontwikkeling en gebiedsontwikkeling is een dekkingsverschil voor het apparaat gerealiseerd. Het verschil wordt enerzijds verklaard door kosten van herplaatsingskandidaten en medewerkers met maatwerkregelingen, anderzijds wordt dit voornamelijk veroorzaakt doordat medewerkers feitelijk op het maximum van de functionele schaal worden uitbetaald en personele toelagen krijgen. Toevoeging voorzieningen (-€ 2,9 mln) In 2014 zijn voorzieningen dubieuze debiteuren getroffen en extra voorzieningen ter dekking van exploitatietekorten van Grondbank en C2 Rotterdam BV. Ultimo 2014 is het depot C2-Deponie nog niet overgedragen aan de provincie Zuid-Holland, waardoor de lasten in 2015 voor rekening van de gemeente blijven. Groene Gordel (-€ 3,8 mln) In 2014 is binnen het project Groene Gordel, dat is overgenomen van deelgemeente Hoogvliet, een verlies ontstaan. Daarnaast is sprake van onzekerheden ten aanzien van de inning van subsidies, veroorzaakt door het intrekken van een subsidie en het niet kunnen leveren van voldoende onderbouwing van gemaakte kosten richting de subsidieverstrekkers. Voor deze onzekerheden is een voorziening gevormd ten laste van het exploitatieresultaat. WABO-leges (€ 8,6 mln) De opbrengsten van de WABO-leges zijn hoger dan geraamd als gevolg van een aantal grote legesaanvragen die in de maanden november en december zijn ingediend door grote woningcorporaties. Een belangrijke verklaring hiervoor is de verlaging van de energieprestatiecoëfficiënt per 1 januari 2015. Dotatie voorziening dubieuze debiteuren (-€ 5,8 mln) Er is een voorziening opgenomen voor oninbare vorderingen voor het project Schiekadeblok. Deze voorziening is opgenomen omdat er sprake is van een onzekerheid rondom de continuering van de huidige erfpachtconstructie en ontwikkeling. Een mogelijke wijziging in de afspraken danwel bestemming in 2015 kunnen van grote invloed zijn op de financiële waardering zoals opgenomen in de jaarrekening en zal zonodig in jaarrekening 2015 worden verwerkt. 9. Verkeer en vervoer Verkeerslichten en parkeergeleiding (€ 700) Door een gunstige aanbesteding zijn de kosten van het onderhoud van de verkeerslichten lager uitgevallen. Medio 2014 is gestart met de exploitatie van parkeergeleidingssystemen. Deze kosten zijn ook lager uitgevallen. Gratis OV (€ 600) Voor gratis openbaar vervoer is minder uitgegeven doordat de afgesproken tarieven met RET gunstiger zijn uitgevallen dan begroot. 10. Economie Onderuitnutting budgetten (€ 4,5 mln) Het resultaat voor Economie is positief uitgevallen. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een vrijval van € 1,8 mln op het project Kansenzones en de vrijval op cofinancieringen Pieken in de Delta van € 600. Tevens was sprake van lagere apparaatslasten (€ 700) en onderuitputting van het programmabudget (€ 1,4 mln). 11. Milieu en duurzaamheid Lagere interne lasten (€ 1,9 mln) De realisatie van projecten binnen Regie Duurzaamheid is achtergebleven bij de begroting, omdat doorlooptermijnen van projecten aan de voorkant korter waren ingeschat. Hierdoor zijn ook de doorberekende lasten vanuit andere afdelingen lager uitgevallen.


Pilot Botlek (€ 800) Er heeft een onttrekking plaatsgevonden voor Pilot Botlek, een door het Rijk gefinancierd project om efficiënt en gebiedsgericht de bodem van het havenindustriecomplex te saneren, die (per abuis) niet eerder geraamd is. 12. Fysiek beheer van de stad Schoon (€ 7,7 mln) Het resultaat op de beleidsmatige inspanning Schoon bestaat uit € 4,6 mln meer baten en € 3,1 mln lagere lasten. De hogere baten hebben betrekking op: – hogere belastingopbrengsten bedrijfsreinigingsrecht, afvalinzamelingscontracten en afvalstoffenheffing (groter aantal huishoudens), – een éénmalige vrijval uit de voorziening ingediende bezwaren, – niet begrote bijdragen Nedvangvergoeding uit 2013 en 2014, – een niet begrote vergoeding voor de begeleiding tot 1 juni 2014 van de Werkloonttrajecten. De werkloont trajecten worden nu vanuit Werk & Inkomen begeleid en Stadsbeheer heeft hier arealen voor opgesteld, – extra opbrengsten Piekfijnketen. De lagere lasten hebben betrekking op: – een voorspoedige uitrol van de bestuursopdracht Reiniging (verkleinen van de organisatie, besluit begroting 2013). Extra inhuur was door de gelijkmatige uitstroom niet nodig. Daarnaast is gedurende het jaar geïnvesteerd in machinaal reinigen, – lagere kapitaallasten doordat de zoutloods nog niet gerealiseerd is. Heel (-€ 2,9 mln) Het negatieve resultaat op de beleidsmatige inspanning H eel komt met name door meer lasten in het onderhoud van wegen, water, groen en openbare verlichting. Dit heeft onder andere te maken met het hoge aantal werkbare dagen in de laatste maanden van het jaar, waardoor meer werk kon worden uitgevoerd dan waarmee was gerekend. Verder bleken enkele projecten die deelgemeenten nog hadden opgedragen duurder uit te vallen dan de daarvoor overgedragen bestemmingsreserves van de deelgemeenten.

2.3

Ontwikkeling van de vermogenspositie

In deze paragraaf wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeenschappelijke vermogenspositie. Dit doen we aan de hand van de vaste passiva, te weten het eigen vermogen en de langlopende passiva (inclusief voorzieningen, langlopende schulden en gepassiveerde afkoopsommen).

2.3.1 Ontwikkeling van het eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het resultaat na bestemming volgens de programmarekening (saldo van de rekening). Het eigen vermogen is gestegen van € 1.029 mln naar € 1.140 mln. Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves Saldo van de rekening Totaal

31–12–2013 46.483 855.130 127.268 1.028.881

Mutatie 45.172 165.980 -127.268 83.884

01–01–2014 91.655 1.021.110 0 1.112.765

Toevoeging 18.356 243.364 110.790 372.510

Onttrekking 0 264.443 0 264.443

Vrijval 0 80.409 0 80.409

31–12–2014 110.011 919.622 110.790 1.140.423

Mutaties In 2014 heeft de invlechting van de deelgemeenten in het concern plaatsgevonden. Dit leidt bij de reserves in bovenstaand overzicht tussen de eindstand van 2013 en de beginstand van 2014 tot een totale mutatie van € 83,9 mln. Daarnaast is het resultaat 2013 van € 127,3 mln verdeeld over de reserves. Algemene reserve De algemene reserve is bedoeld als buffer voor tegenvallers. Dit zijn de vrij aanwendbare middelen die voor het concern worden ingezet wanneer zich onvoorziene financiële risico’s voordoen. In 2014 heeft de begrote toevoeging van € 18,4 mln plaatsgevonden.


Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves zijn reserves waaraan door de raad een specifieke bestemming is gegeven. De toevoegingen en onttrekkingen zijn geoorloofd als de raad dit heeft besloten. Onttrekkingen zijn daarnaast uitsluitend toegestaan als dit past binnen het specifieke doel van de reserve. De omvang van de bestemmingsreserves is gestegen van € 855 mln naar € 920 mln. De grootste onttrekkingen hebben plaatsgevonden in de bestemmingsreserves Investeringsfonds Rotterdam IFR (€ 39 mln), Infrastructuur (€ 36 mln) en Krimp (€ 31,3 mln). In hoofdstuk 6 is onder de toelichting op de balans (paragraaf 6.3.7) per bestemmingsreserve met een eindsaldo boven de € 5 mln een toelichting opgenomen. Zie voor de toelichtingen van de overige bestemmingsreserves de bijlage inzake de vermogensspecificaties van de bestemmingsreserves bij het jaarverslag.

2.3.2 Ontwikkeling van het vreemd vermogen Ontwikkeling voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen of verwachte verliezen of risico’s. Aan voorzieningen kleeft een verplichting. Hierdoor zijn ze onderdeel van het vreemd vermogen en niet vrij aanwendbaar voor de raad. Voorzieningen Voorziening Pensioenen gebieden Voorziening Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder Voorziening Rioolheffing Voorziening Pensioenen Bestuurders Voorziening Belastinggeschillen Voorziening Verlegregeling Overige voorzieningen Totaal voorzieningen

01–01–2014 24.677 16.682 0 10.327 17.251 5.129 74.066 46.530 120.596

Toevoeging 2.214 1.578 13.812 945 1.661 418 20.628 29.281 49.909

Onttrekking 367 1.760 0 822 0 0 2.949 42.111 45.060

Vrijval 0 0 0 1.339 11.575 0 12.914 6.717 19.631

31–12–2014 26.524 16.500 13.812 9.111 7.337 5.547 78.831 26.983 105.814

De totale omvang van voorzieningen is afgenomen van € 121 mln naar € 111 mln. In hoofdstuk 6 is onder de toelichting op de balans (paragraaf 6.3.8) per voorziening met een eindsaldo boven de € 5 mln een toelichting opgenomen Zie voor de toelichtingen van de overige bestemmingsreserves de bijlage inzake de vermogensspecificaties van de bestemmingsreserves bij het jaarverslag. Ontwikkeling langlopende schulden In 2014 is de langlopende schuld toegenomen. De nieuw aangetrokken langlopende schuld (exclusief gepassiveerde afkoopsommen) was groter dan de aflossingen op de bestaande vaste schuld. bedragen x € 1 mln.

Langlopende schuld

Schuldrestant per 01–01–2014 1.820

Stortingen in 2014

Aflossingen in 2014

542

410


Gepassiveerde afkoopsommen In het boekjaar 2011 is met terugwerkende kracht een correctie doorgevoerd voor de waardering van de erfpachtgronden en de wijze waarop de ontvangen afkoopsommen worden verantwoord. De ontvangen koopsommen worden niet meer direct als opbrengst verantwoord maar op de balans onder de langlopende passiva opgenomen,. Vervolgens vallen de gepassiveerde afkoopsommen gedurende 50 jaar ten gunste van de het resultaat vrij.

bedragen x € 1 mln.

Afkoopsommen erfpacht


Toevoeging

Vrijval

3.540

2.190



2.4

Financiële kengetallen

2.4.1 Achtergrond houdbare gemeentefinanciën In onze optiek spreken we over houdbaar als een gemeente in het geval van ‘slecht weer’ nog voldoende vrij beschikbare middelen heeft om klappen op te kunnen vangen. Dit betekent dat de gemeente voldoende flexibel moet zijn en dus niet teveel (financiële, juridische en bestuurlijke) verplichtingen moet hebben die langer dan 5 jaar vastliggen. Deze verplichtingen zijn bijvoorbeeld onze schuldverplichtingen (rente en aflossing van opgenomen geldleningen), kapitaallasten, apparaatslasten, beheer- en onderhoudslasten enzovoort. De gemeente moet wendbaar zijn om snel te kunnen reageren. Enerzijds organisatorisch om goed in te kunnen spelen op uitbreiding of inkrimping van het takenpakket. Anderzijds door financieel de begroting op orde te hebben en een grotere financiële buffer aan te houden. Flexibiliteit en weerbaarheid zijn in dit verband belangrijke termen en vormen de pijlers voor het spelregelkader.

2.4.2 Pijler weerbaarheid De eerste pijler gaat over de vraag of er, zowel structureel als incidenteel, voldoende buffers zijn om de geïnventariseerde risico’s en/of andere onvoorziene tegenvallers op te vangen. Een exact sluitende begroting zonder financiële buffers betekent dat elke financiële tegenvaller dwingt tot direct ingrijpen in de begroting. En dus ook het gemeentelijke beleid. De begroting moet immers sluiten. Als indicator voor de weerbaarheid gebruiken we het weerstandsvermogen en de weerstandsratio. Het weerstandsvermogen is het totaal van de algemene reserve, de financieringsreserve en de kredietrisicoreserve. De weerstandsratio drukt de verhouding tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit uit, en geeft daarmee inzicht in de robuustheid van de begroting. De beschikbare weerstandscapaciteit is het geheel van middelen en mogelijkheden om onvoorziene financiële tegenvallers op te vangen. De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van de risico’s die de gemeente loopt. Het gaat hierbij om risico’s die niet goed kwantificeerbaar en regulier zijn. Voor de overige risico’s worden beheersmaatregelen genomen, voorzieningen getroffen of verzekeringen afgesloten. De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald op basis van een risicoanalyse. In de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit is het concernresultaat 2014 opgenomen. Over de bestemming van het concernresultaat 2014 moet nog besluitvorming plaatsvinden. De brief Voorlopige Rekening 2014 geeft aan dat er bestemmingsvoorstellen zijn. Er is rekentechnisch uitgegaan van het scenario dat alle bestemmingsvoorstellen zullen worden gehonoreerd én dat er in alle gevallen juridische verplichtingen op rusten. Vanuit de beschikbare weerstandscapaciteit bezien is dat een worst case scenario. Het betreft daarom een behoedzame raming. De paragraaf weerstandsvermogen bevat een nadere toelichting. Weerstandsvermogen Algemene reserve Financieringsreserve Kredietrisicoreserve Totaal

31–12–2014 110.011 69.014 54.197 233.222

Weerstandsratio Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Ratio

31–12–2014 710.077 289.621 2,5

De norm voor de weerstandsratio is door de gemeente bepaald op 1,4. Aan deze norm wordt voldaan.


2.4.3 Pijler flexibiliteit De centrale vraag bij de pijler flexibiliteit is in hoeverre ombuigingen in het geval van een ‘slecht weer’ scenario relatief snel en gemakkelijk kunnen plaatsvinden. De indicatoren van de pijler flexibiliteit delen we op in drie categorieën, te weten: A Sluitende begroting B Schuld (kasgeldlimiet en renterisiconorm) C Investeringen (EMU-saldo) A Sluitende begroting Conform BBV zijn gemeenten gehouden aan de plicht om jaarlijks een minimaal sluitende begroting neer te leggen. De begroting moet niet alleen formeel boekhoudkundig, maar ook materieel, in evenwicht zijn. Dit houdt in dat de structurele lasten, en de daar tegenoverstaande structurele baten, met elkaar in evenwicht zijn. Bij de jaarrekening wordt alleen gekeken wat de afwijkingen ten opzichte van de begroting zijn. En welke onvoorziene incidentele baten en lasten er zijn opgetreden. Hierbij gaat het om de grote afwijkingen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de incidentele baten en lasten die deel uitmaken van het resultaat van de jaarrekening. Incidentele baten en lasten

begroting 2014 3.483.556 3.378.170 105.386 60.777 40.609 -10.000 14.000

realisatie 2014 3.044.239 2.978.995 65.244 54.165 2.700 -11.021 19.400

3.600.690 3.417.995 182.695 3.000 37.000

3.015.788 2.836.735 179.053 13.335 46.308

47.950 50.017 44.728

50.125 24.728 44.728

Onttrekking aan reserves Algemene reserve Structureel Incidenteel

293.422 29.183 112.232 152.007

334.314 0 113.460 220.854

Toevoeging aan reserves Algemene reserve Structureel Incidenteel

176.288 68.417 59.916 47.955

261.725 18.361 143.352 100.012

0

110.790

Totaal baten Structureel Incidenteel 1. Opbrengst grondverkopen + Winsten uit grondexploitaties 2. Bijzondere ontvangen subsidies en (specifieke) uitkeringen 3. Tariefsverlaging rioolheffing 4. Dividenden Totaal lasten Structureel Incidenteel 1. Verliezen uit grondexploitaties 2. Incidentele personeelslasten/ tijdelijke inhuur 3. Incidenteel beleid/ project

4. Investeringen met maatschappelijk nut tlv reserves 5. WWB

Saldo na reserveringen

Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Economie Fysiek beheer van de stad Algemene middelen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Algemene middelen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Verkeer en vervoer, Milieu en duurzaamheid Divers Participatie

De realisatie over 2014 laat zien dat de begroting in materieel opzicht meer dan in evenwicht is geweest. Uit bovenstaande tabel blijkt dat de structurele lasten (€ 3,03 mld) volledig door de structurele baten (€ 3,09 mld) worden gedekt. Bij deze berekening worden de structurele toevoegingen aan de reserves bij de lasten meegenomen en de onttrekkingen bij de baten.

B Schuld Kasgeldlimiet De gemeente kan haar activiteiten niet onbeperkt met kort geld financieren. In de Wet Fido is de kasgeldlimiet, waarmee een maximum wordt gesteld aan de netto kortlopende schuld, opgenomen. Als de gemiddelde liquiditeitspositie van drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet overschrijdt, dan dient de gemeente de provincie, met daarbij een plan om weer te voldoen aan de kasgeldlimiet, over te berichten. Hoofdstuk 2 | Financiële positie | pagina 17

Het doel van de kasgeldlimiet is om het renterisico op de korte schuld te beperken. Voorkomen moet worden dat een onverwachte stijging van de korte rente het begrotingsevenwicht in gevaar brengt. De kasgeldlimiet is gelijk aan een bepaald percentage (8,5%) van het begrotingstotaal (€ 3,8 mld) en bedroeg in 2014 € 321 mln. Gemiddeld bedroeg over heel 2014 de netto korte schuld € 331 mln. In onderstaande tabel wordt de gemiddelde kortlopende schuld per kwartaal vergeleken met de kasgeldlimiet. Alleen het eerste kwartaal is de kasgeldlimiet overschreden, de overige kwartalen zijn we onder de kasgeldlimiet gebleven. Hoewel de gemiddelde netto korte schuld over 2014 hoger was dan de kasgeldlimiet, hebben we, omdat er drie achtereenvolgende kwartalen geen sprake is van overschrijding, voldaan aan de vereisten uit de wet Fido. bedragen x € 1 mln.

Toets kasgeldlimiet Grondslag: omvang begroting Kasgeldlimiet (8,5% van grondslag) Gemiddelde korte schuld Gemiddelde korte middelen Gemiddelde netto korte schuld Ruimte (+) / overschrijding (-)

2011 4.481

2012 4.449

2013 4.295

2014 3.777

2014 Q1 3.777

2014 Q2 3.777

2014 Q3 3.777

2014 Q4 3.777

381 277 22 254 127

378 225 15 210 168

365 231 16 215 150

321 338 7 331 -10

321 482 5 477 -156

321 310 1 309 12

321 248 3 246 76

321 313 19 294 27

Renterisiconorm Bij het aantrekken van langlopende geldleningen houden we rekening met toekomstige renterisico’s. Een renterisico doet zich voor wanneer nieuwe leningen moeten worden aangetrokken of voor bestaande leningen een renteherziening aan de orde is. In beide gevallen kan de dan geldende rente afwijken van de in de begroting geraamde rente. Voorkomen moet worden dat er in enig jaar een te grote concentratie plaatsvindt van aflossingen en renteherzieningen. In de Wet Fido is de renterisiconorm opgenomen met als doel het toekomstig renterisico op de lange financiering te beperken. Bij de toetsing aan deze norm moet een aantal jaren vooruit worden gekeken. Dit renterisicobedrag wordt berekend als de som van de renteherzieningen en de aflossingen. Dit bedrag mag niet groter zijn dan 20% van het begrotingstotaal. In 2014 bedroeg de renterisiconorm € 755 mln. Het renterisicobedrag op de langlopende schuld kwam in 2014 uit op € 460 mln en bleef ruim onder de gestelde norm. Ook in de komende jaren blijft het totale bedrag, waarover renterisico wordt gelopen, ruim onder de norm. bedragen x € 1 mln.

Toets renterisiconorm Grondslag: omvang begroting Renterisiconorm (20% van grondslag) Renteherzieningen Aflossingen Renterisico op langlopende schuld Ruimte (+) / overschrijding (-)

2011 4.481

2012 4.449

2013 4.295

2014 3.777

2015 3.609

2016 3.609

2017 3.609

2018 3.609

896 0 408

890 0 435

859 0 333

755 50 410

722 50 292

722 50 272

722 8 262

722 3 280

408 488

435 455

333 526

460 295

342 380

322 400

270 452

283 439

C Investeringen (EMU-saldo) Het effect van de meerjarige investeringen op het EMU-saldo is belangrijk in het kader van de Wet Houdbare OverheidsFinanciën (Wet Hof). In dit wetsvoorstel is bepaald dat lokale overheden een gemaximeerd aandeel mogen hebben in het toegestane EMU-tekort, uitgedrukt in procenten van het BBP. Hiermee komt Nederland tegemoet aan de begrotingsregels die door Europa gesteld zijn. Het wetsvoorstel bepaalt dat niet alleen het Rijk maar ook het lokale bestuur zich moet houden aan de strengere begrotingsregels en sanctiemogelijkheden. Het aandeel van de lagere overheden in de norm van 3% van het BBP is op dit moment 0,5% van het BBP. Het aandeel van de gemeenten is 0,32% van het BBP. De referentiewaarde van Rotterdam voor 2014 is bepaald op € 148 mln. Dat betekent dat het EMU-saldo niet lager mag zijn dan -€ 148 mln. Wanneer we het (gerealiseerde) EMU-saldo afzetten tegen de individuele referentiewaarde, leidt dat tot het volgende beeld: bedragen x € 1 mln.

EMU-saldo EMU-saldo begroot (stand 2e bestuursrapportage) EMU-saldo gerealiseerd Individuele referentiewaarde Over- / onderschrijding


2014 -244 -32 -148 116

In 2014 hebben we een onderschrijding op het EMU-saldo gerealiseerd van € 115 mln. Hiermee zijn we ruim onder de norm gebleven. Uit bovenstaande tabel blijkt tevens dat het begrote EMU-saldo (stand 2e bestuursrapportage) en de uiteindelijke realisatie met € 211 mln. afwijkt. De lastig te ramen posten die relevant zijn voor het EMU-saldo zijn de voorzieningen, investeringen en de aan- en verkopen van grond. De afwijking wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een toename van het exploitatiesaldo (voor reserves): € 173 mln waarvan een groot deel als gevolg van het positieve rekeningresultaat 2014 en het overige door planningsoptimisme investeringen. De beheersing van het EMU-saldo heeft ook de aandacht van het Rijk. De Ministeries van BZK en Financiën zijn een werkgroep gestart voor de beheersing van dat EMU-saldo in het begrotingsproces. In het verleden is gebleken dat de raming van het EMU-saldo van de decentrale overheden sterk afwijkt van de uiteindelijke realisatie van het EMU-saldo. Belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de begroting op basis van baten en lasten is opgesteld en de berekening van het EMU-saldo op kasbasis. Het sturen op beiden is complex. In het rapport van de Commissie Depla over de vernieuwing van de BBV, is geadviseerd om bij begroting (en bij jaarrrekening) een kasstroomoverzicht op te nemen. Dit maakt een raming met het EMUsaldo gemakkelijker.

2.4.4 Conclusie financiële positie Op basis van de realisatiecijfers van bovenstaande kengetallen is de financiële positie van Rotterdam in 2014 voldoende op orde geweest. Eind 2014 zijn er voldoende buffers om de risico’s en/of andere onvoorziene tegenvallers op te vangen. Zowel het weerstandsvermogen als de weerstandsratio zijn ruim boven de norm. Daarnaast is de rekening in reëel opzicht meer dan sluitend. Dit betekent dat de structurele lasten volledig gedekt zijn door de structurele baten. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm zijn binnen de normen gebleven. Het risico dat het begrotingsevenwicht in gevaar kan komen als gevolg van grote fluctuaties in de korte en lange rente is daarmee zeer beperkt geweest. Tot slot is een onderschrijding op het EMUsaldo gerealiseerd van € 115 mln. Hiermee zijn we ruim onder de norm gebleven.


Hoofdstuk 3

3. Investeringen

3.1

Inleiding

In dit hoofdstuk geven we een overzicht van en een toelichting op de realisatie van de investeringen in 2014. We gaan, naast de lopende investeringskredieten en de vervanging van kapitaalgoederen, in op de realisatie van de meerjaren investeringsplanning en de meerjarige ontwikkeling van het Investeringsfonds Rotterdam (IFR).

3.2

Investeringen 2014

3.2.1 Gevoteerde investeringskredieten De raad voteert kredietvoorstellen meerjarig en op het niveau van de beleidsmatige inspanning. Met voteren wordt bedoeld dat de raad toestemming geeft voor het aangaan van investeringsuitgaven of verplichtingen. Het college bewaakt de realisatie van het gevoteerde krediet. Actualisatie van de investeringskredieten vindt plaats bij de begroting, bestuursrapportages en jaarrekening. Het gaat dan vooral om het actualiseren van de planning van projecten en, bij jaarrekening, het afsluiten van investeringskredieten. In deze paragraaf geven we het overzicht van de realisatie van de al gevoteerde investeringskredieten en het verschil ten opzichte van de laatste raming. Ook gaan we in op de realisatie van de investeringen in de vervanging van onze kapitaalgoederen, zoals riolen en gemalen, openbare verlichting, kademuren en glooiingen. Realisatie investeringen per beleidsveld In onderstaande tabel geven we per beleidsveld de totalen weer van de gevoteerde investeringskredieten, de realisatie in 2014 en het krediet dat resteert na realisatie. Beleidsveld Bestuur en dienstverlening Algemene middelen Cultuur, sport en recreatie Veiligheid Onderwijs Volksgezondheid en zorg Participatie Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Verkeer en vervoer Economie Milieu en duurzaamheid Fysiek beheer van de stad Totaal

Gevoteerd Realisatie t/m t/m 2014 2013 237.546 135.354 3.042 234 10.600 150 2.390 355 0 0 216 87 2.617 0 1.449.501 566.402 122.204 70.344 0 0 18.100 8.732 264.651 106.130 2.110.867 887.788

Realisatie Realisatie t/m 2014 2014 48.495 183.849 1.024 1.258 927 1.077 225 580 0 0 92 179 992 992 95.608 662.010 18.031 88.375 0 0 263 8.995 62.528 168.658 228.185 1.115.973

Restant krediet 53.697 1.784 9.523 1.810 0 37 1.625 787.491 33.829 0 9.105 95.993 994.894

Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 21

In 2014 is er voor circa € 228,2 mln geïnvesteerd. De grootste investeringen vonden plaats binnen de beleidsvelden Bestuur en dienstverlening, Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Verkeer en vervoer en Fysiek beheer van de stad. Bestuur en dienstverlening (€ 48,5 mln) Hierbij gaat het om investeringen in concernhuisvesting, zoals het casco en de inbouw / inrichting van het Timmerhuis en de inbouw / inrichting van De Rotterdam. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen (€ 95,6 mln) Dit betreft de investeringen in grondexploitaties 2014, de (financiële) afronding van Rotterdam Centraal en investeringen in maatschappelijk vastgoed, waaronder onderwijshuisvesting. Verkeer en vervoer (€ 18 mln) Binnen dit beleidsveld gaat het vooral om investeringen in modernisering van het straatparkeren, vervanging van verkeersregelinstallaties, Beter Benutten Fietsen en (fysieke) maatregelen op het gebied van verkeersveiligheid, black spots en dynamisch verkeersmanagement. Fysiek beheer van de stad (€ 62,5 mln) De investeringen hebben betrekking op Lease voertuigen/werktuigen, het gemeentelijk rioleringsplan, vervanging inzamelmiddelen, kademuren, bruggen en tunnels, openbare verlichting en de voorbereiding van de renovatie van de Maastunnel. Verschil realisatie ten opzichte van raming In onderstaande tabel geven we per beleidsveld, inclusief prognoses en verplichtingen, de totalen weer van de laatste ramingen, de realisatie in 2014 en het verschil in realisatie ten opzichte van de raming. Beleidsveld Bestuur en dienstverlening Algemene middelen Cultuur, sport en recreatie Veiligheid Onderwijs Volksgezondheid en zorg Participatie Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Verkeer en vervoer Economie Milieu en duurzaamheid Fysiek beheer van de stad Totaal

Raming 2014 55.067 2.120 1.254 458 0 90 1.774 381.956 25.111 0 4.075 70.873 542.778

Realisatie 2014 48.495 1.024 927 225 0 92 992 95.608 18.031 0 263 62.528 228.185

Verschil 2014 -6.572 -1.096 -327 -233 0 2 -782 -286.348 -7.080 0 -3.812 -8.345 -314.593

De totale begrote investeringen in 2014 bedroegen circa € 542,8 mln. De realisatie is uitgekomen op € 228,2 mln. In 2014 was er sprake van € 314,6 mln aan achterblijvende investeringen. Hiervan wordt € 230,4 mln door de grondexploitaties verklaard. Grondexploitaties Over 2014 is sprake van een groot verschil tussen de begrote en gerealiseerde investeringen en desinvesteringen bij de grondexploitaties. Hierdoor wordt € 230,4 mln van de € 314,6 mln aan achterblijvende investeringen verklaard. Deze afwijking wordt grotendeels verklaard door de gehanteerde begrotingssystematiek binnen de grondexploitaties. De wijze van verantwoorden is beschreven in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De BBV schrijft voor dat alle investeringen en desinvesteringen in de grondexploitaties gedurende het jaar via de exploitatie lopen. Alle investeringen worden als lasten in de exploitatie verantwoord en alle desinvesteringen als baten. Per jaareinde vindt een overboeking naar de balans plaats, zodat de investeringen en desinvesteringen per saldo neutraal over de exploitatie lopen. Daardoor ontstaat een vertekend beeld: de investeringen en desinvesteringen laten in de presentatie van de begroting een vertekend (hoger) beeld zien dan er werkelijk gerealiseerd wordt. Een tweede reden is de gemaakte keuze voor volledige budgetsturing bij de inrichting van de concernadministratie. Budgetsturing vereist dat voor een volledige verplichting budget beschikbaar is, ook als deze over meerdere jaren wordt verspreid, zoals bij een aanbesteding. Dat houdt voor de grondexploitaties in dat bij een geplande aanbesteding in 2014 van bijvoorbeeld € 10 mln dit hele bedrag ook als investering in de jaarschijf 2014 is begroot.


De feitelijke facturering en daarmee de geldstroom zal in zo’n geval eerder verdeeld zijn over bijvoorbeeld drie jaar en achtereenvolgens € 2 mln, € 4 mln en € 4 mln bedragen. Het verschil tussen de begroting en realisatie in de jaarschijf 2014 bedraagt daarmee dus € 8 mln. Dit kan alleen aangepast worden door binnen de grondexploitaties de sturing op de geldstroom te stellen boven de eis dat bij het aangaan van een verplichting het volledige budget beschikbaar moet zijn. Een derde, kleinere, oorzaak is de bewuste keuze om in de grondexploitatieportefeuille rekening te houden met circa 25% overprogrammering om te zorgen dat er voldoende planaanbod is om in een jaar aan de vraag te kunnen voldoen. Deze overprogrammering (hogere raming) vertaalt zich in een verhoudingsgewijze even grote verhoging van de investeringen als van de desinvesteringen. Deze zogenaamde “boeggolf” is de laatste jaren teruggebracht, waardoor de vertekening van het beeld van investeringen en desinvesteringen hierdoor beperkter is. Overige afwijkingen Het restant van de achterblijvende investeringen in 2014 (€ 84,2 mln) is het gevolg van vertraging binnen de beleidsvelden Bestuur en dienstverlening, Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Verkeer en vervoer, Milieu en duurzaamheid en Fysiek beheer van de stad. De grootste afwijkingen in realisatie ten opzichte van de begroting worden hieronder toegelicht. Bestuur en dienstverlening (€ 6,6 mln) De grootste afwijking binnen dit beleidsveld wordt verklaard door het project inbouw Timmerhuis. Dit project wordt in het najaar van 2015 opgeleverd. Omdat het cascodeel van het Timmerhuis later dan gepland wordt opgeleverd, is de realisatie lager dan geprognosticeerd. Daarnaast is er minder gerealiseerd op de inbouw van De Rotterdam. Hierbij is rekening gehouden met kosten voor de nazorgfase in 2015. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen (€ 55,9 mln – exclusief grondexploitaties) Diverse projecten, zoals het Erasmus University College, hebben in 2014 lagere kosten gemaakt dan geraamd. Daarnaast is de realisatie van het project Kruispleingarage inclusief ondergrondse straat bijgesteld en is de verbindingstunnel naar de Schouwburgpleingarage opgeleverd. Voor het project Landgoederen Nieuw Rhodenrijs en De Tempel zijn geen investeringskosten gemaakt. Dit project zit in de voorbereidende fase, uitvoering en oplevering vindt plaats in 2015. Door vertraging in uitvoeringswerkzaamheden bij schoolbesturen loopt ook de realisatie van onderwijshuisvesting wat achter. De financiële afwikkeling van het Rotterdam Centraal loopt door temporisering iets achter op schema. Bij de Sportcampus Rotterdam is de verwerving doorgeschoven naar 2015. Deze kosten worden later gemaakt. Verkeer en vervoer (€ 7,1 mln) Bij het grootste deel van de investeringen binnen dit beleidsveld zijn door temporisering van projecten of wijzigingen in kostenverdeling (o.a. tussen de voormalige Stadsregio en gemeente), kleine afwijkingen te zien. Met als gevolg verschuiving van uitgaven naar de toekomst. De grootste afwijking heeft betrekking op het straatparkeren. De modernisering van het straatparkeren is nagenoeg technisch gereed. Afronding van dit project vindt in het eerste kwartaal van 2015 plaats. De uitbreiding betaald parkeren kent een trager tempo dan is voorzien in de Doorkijk Parkeersector. Dit is een direct effect van de motie “de buurt bestuurt…..en parkeert daarna zijn auto”. Hierin wordt gevraagd de inspraak in invoering van betaald parkeren te vergroten. Milieu en duurzaamheid (€ 3,8 mln) Omdat een deel van de kosten voor Rotterdam Climate Proof (RCP) Waterpleinen ten laste is gebracht van andere dekkingsbronnen (zoals Waterschap, Europa) is de realisatie hier achtergebleven. Daarnaast is de bouwfase van een nieuw project nog niet gestart. De kosten schuiven door naar 2015. Fysiek beheer van de stad (€ 8,3 mln) De afwijking binnen dit beleidsveld wordt onder meer verklaard doordat er geen kosten zijn gemaakt binnen het krediet Steunpunt Winterdienst. Daarnaast is het, in 2013 ten onrechte ten laste van de voorziening vervangingsinvesteringen riolering gebrachte investeringsdeel, in 2014 gecorrigeerd. Ook de uitvoering van het project Coolhaven en de vervanging van bruggen in de voormalige deelgemeenten is gedeeltelijk naar 2015 verschoven. Meerjarenraming investeringen Ten opzichte van het totaal aan gevoteerde investeringskredieten van € 2,1 mld1 en de realisatie tot en met 2014 van € 1,1 mld, is er sprake van een verschil van € 1 mld. Dit verschil wordt echter niet volledig verklaard door het achterblijven van investeringen, maar heeft voor een groot deel ook te maken met het feit dat de raad investeringskredieten meerjarig voteert. Concreet betekent dit, dat voor een investering in één keer, een bruto bedrag wordt aangevraagd ter hoogte van de totale investering, maar dat de daadwerkelijke realisatie over meerdere jaren verspreid kan zijn.

1

In 2014 is circa € 231 mln aan nieuwe of gewijzigde investeringskredieten door de raad gevoteerd.


Een goed voorbeeld hiervan is het investeringskrediet binnen het beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen voor Hart van Zuid. Dit bedraagt totaal € 243 mln, maar de grootste uitgaven staan conform planning (bij raadsbesluit) pas in de komende jaren gepland. Het restant krediet bedraagt per 1 januari 2015 daardoor nog € 238 mln. Ditzelfde geldt binnen dit beleidsveld bijvoorbeeld ook voor de Sportcampus (€ 61 mln, waarvan € 59 mln resterend). In bijlage 2 is het totaaloverzicht opgenomen van alle gevoteerde investeringskredieten, inclusief realisatie, restant krediet en begrote investeringen. Hierbij is tevens aangegeven welke kredieten voorgesteld worden om af te sluiten per 31 december 2014.

3.2.2 Vervanging kapitaalgoederen Het beheer- en onderhoudsbeleid van kapitaalgoederen is gericht op het zo kostenefficiënt mogelijk halen van de ontwerplevensduur van een object, omdat er anders sprake is van kapitaalvernietiging. Daarnaast is het beleid er ook op gericht om de levensduur van een object te verlengen, zo lang dat economisch verantwoord is, en het object daarmee functioneel te houden. De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen (paragraaf 5.4) biedt een overzicht van de daaruit voortvloeiende financiële consequenties. Als het onderhoud de levensduur niet meer kan verlengen wordt het kapitaalgoed vervangen. Deze vervangingsinvesteringen zijn investeringen die, als gevolg van economische veroudering of slijtage, een oud (bestaand) actief of kapitaalgoed vervangen. Onderhoudsuitgaven zijn geen investeringen en komen direct ten laste van de exploitatie. Dit in tegenstelling tot vervangingsinvesteringen. Vervangingsinvesteringen worden geactiveerd, waarbij alleen de jaarlijkse kapitaallasten ten laste komen van de exploitatie. In 2014 zijn de volgende vervangingsinvesteringen gedaan: Vervanging kapitaalgoederen Rioleringen – waarvan ten laste van voorziening – waarvan ten laste van investeringskrediet Openbare verlichting Kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten) Kademuren en glooiingen Beeldende kunst en gebouwen Water Begraafplaatsen en crematorium Totaal

Rekening 2013 41.345 31.132 10.213 3.827 9.725 1.649 430 1.784 194 58.954

Begroting 2014 42.536 29.637 12.899 1.991 10.627 4.901 772 1.697 1.047 63.571

Rekening 2014 42.398 33.736 8.662 1.827 8.623 4.901 330 1.764 932 60.775

De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen (paragraaf 5.4) biedt eveneens inzicht in de begrote en gerealiseerde vervangingsinvesteringen.

3.3

Meerjaren investeringsplanning

Veel projecten (en met name fysieke investeringen) vragen een lange voorbereidingstijd. Daardoor is ruim voor de daadwerkelijke uitvoering al zekerheid nodig dat als de uitvoering daar is, de benodigde middelen ook werkelijk voor handen zijn. Daarom werken we met een investeringsplanning waarin we in een vroeg stadium middelen reserveren voor investeringsprojecten in de toekomst. Hiermee wordt bijgedragen aan de betrouwbaarheid van de gemeente als projectpartner. De huidige projecten in deze investeringsplanning zijn het gevolg van een uitgebreide prioritering door college en raad in de afgelopen jaren (als gevolg van de toenemende spanning tussen de beschikbare middelen en de investeringsbehoefte van de projecten). Het jaar 2014 was het laatste jaar van, de door het vorige college en raad vastgestelde, meerjaren investeringsplanning (MIP) 2011–2014. De afgelopen jaren zijn op diverse gebieden investeringen gedaan, zoals aanleg van de buitenruimte en het verlevendigen van de binnenstad, de vergroeningsopgave, het programma particuliere woningvoorraad 2010–2014, bijdragen aan de renovatie van de Van Ravesteyn Monumenten in Diergaarde Blijdorp, de binnenspeeltuin in Plaswijckpark en P&R Kralingse Zoom. Ook zijn diverse investeringen in Stadshavens en de revitalisering van de Nieuwe Binnenweg gedaan.


Bij de begroting 2015 is, voor de periode 2015-2018, door de raad een nieuwe meerjaren investeringsplanning vastgesteld. Hierin zijn grote investeringen opgenomen, zoals de investeringen in Hart van Zuid en de Sportcampus Rotterdam. Verder zijn er ook bijdragen gereserveerd voor Coolhaven en de infrastructuur rondom het Stadionpark. Daarnaast is er ruimte gemaakt om te werken met hefboombudgetten in de gebieden Binnenstad, Zuid en Stadshavens.

3.3.1

IFR projecten

Het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) wordt, in het kader van de uitvoering van de Stadsvisie Rotterdam 2030, gebruikt als dekking voor projecten uit de investeringsplanning. Het fonds wordt onder meer gevoed uit een structurele intensivering, verkoopopbrengsten van deelnemingen en bespaarde omslagrente. Voor een deel van de projecten worden de kapitaallasten (rentelasten + afschrijving) uit het IFR gedekt. Dit zijn activeerbare investeringen met een economisch of maatschappelijk nut. Het andere deel van de projecten betreft investeringen die conform regelgeving niet activeerbaar zijn. Het verschil tussen deze twee type investeringen wordt hieronder kort uitgelegd. Investeringen met een economisch nut (E) Dit zijn alle investeringen die bijdragen aan de mogelijkheid middelen te verwerven. Bijvoorbeeld door de kosten ervan in tarieven te verwerken. Of het betreffen investeringen die verhandelbaar zijn en waar een markt voor is. Het gaat hierbij nadrukkelijk om de mogelijkheid middelen te verwerven. Dat een gemeente ervoor kan kiezen ergens geen (kostendekkend) tarief te heffen, is niet relevant voor de vraag of een investering een economisch nut heeft. Alle investeringen met economisch nut moeten worden geactiveerd en op een consistente wijze worden afgeschreven. Namelijk conform de waardevermindering van de investeringen. Investeringen met een maatschappelijk nut (M) Alle investeringen die niet aangemerkt worden als investeringen met economisch nut zijn investeringen met maatschappelijk nut. Denk aan investeringen in de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld de aanleg van buitenruimte. Deze investeringen kunnen geactiveerd worden als deze zijn opgenomen in de Verordening Financiën Rotterdam 2013. Zo niet, dan worden deze investeringen in één keer afgeschreven. Dit noemen we investeringen à fonds perdu of out-of-pocket projecten (OOP). In onderstaande tabel geven we per project de laatste raming, de realisatie in 2014 en het verschil in realisatie ten opzichte van de raming. Project Bestaande Voorraad (oud) Blaak Zuidzijde Bodem Buitenruimte Binnenstad Buitenruimte Laurenskwartier Clean Tech Delta (CTD) ECC (Rondje Rijnhaven/Maashaven) Erasmus University College (EUC)* Glazen Maas Inbreng bestaande gemeentelijke panden Kadeconstructie Fenixloodsen Kindcluster Nesselande* Levendige Binnenstad (cultuur) Monumenten (Van Ravesteijn) Blijdorp Nationaal Programma Rotterdam Zuid Ondergrondsestraat Kruispleingarage* Oostelijk zwembad (nieuw)* Pact op Zuid Park Zestienhoven Particuliere Voorraad (nieuw) Rijnhavenbrug* Rotterdamse Schouwburg* Rotterdamse Stijl Spoor- en Provenierssingel Sporthal Motorstraat Stadshavens 2007–2010

Raming 2014 2.872 1.542 1.272 7.719 4.100 2.000 3.500 101 500 130 155 50 1.433 1.500 4.100 1.610 419 2.896 999 3.450 187 156 356 2.000 2.143 4.962

Realisatie 2014 1.079 1.542 -2.039 3.189 2.197 930 1.177 0 0 0 0 50 933 1.500 0 1.610 249 1.444 999 2.301 187 156 52 912 -897 4.567

Verschil 2014 -1.793 0 -3.311 -4.529 -1.903 -1.070 -2.323 -101 -500 -130 -155 0 -500 0 -4.100 0 -170 -1.452 0 -1.149 0 0 -304 -1.088 -3.040 -395




Project

Raming 2014 5.100 800 702 1.600 0 3.086 1.997 63.436

Stadshavens MIP 2013/2014 Toegankelijkheid sportaccommodaties Vergroeningsopgave Visie Voetbal Vitaal Voetgangersbrug Wijnhaveneiland (Ibisbrug)* Voorbereidingsbudget Weenatunnel* Totaal

Realisatie 2014 2.705 67 321 0 214 1.579 1.997 29.020

Verschil 2014 -2.395 -733 -381 -1.600 214 -1.507 0 -34.416

* dit betreffen kapitaallasten

De totale begrote investeringen in 2014 bedroegen circa € 63,4 mln. De realisatie is uitgekomen op € 29 mln. Het verschil van € 34,4 mln ten opzichte van de raming wordt verklaard door achterblijvende onttrekkingen voor de out-of-pocket projecten. In bijlage 3 wordt per project een toelichting gegeven op de realisatie en de grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting. De niet uitgegeven bedragen blijven volgens de spelregels van het IFR geoormerkt voor de betreffende projecten. In de eerste bestuursrapportage 2015 worden de begrote onttrekkingen aan het IFR hiervoor aangepast. Indien vrijval van gereserveerde middelen binnen deze projecten mogelijk is, wordt dit bij de begroting 2016 aan de raad voorgelegd. De realisatie van de kapitaallasten is nagenoeg conform de raming. Er is, als gevolg van latere activering van projecten, een kleine afwijking van € 57.

3.3.2 Meerjarig verloop IFR Onderstaand is de opbouw en het verloop van het IFR weergegeven. Voor 2013 en 2014 zijn de realisatiecijfers aan de hand van de jaarrekening opgenomen. Voor 2015 en verdere jaren gaat het om ramingen op basis van de verwachte onttrekkingen aan de reserve die bestemd zijn voor de investeringsprojecten die een bijdrage uit het IFR ontvangen. Meerjarig verloop IFR Saldo begin (stand per 1/1) Toevoegingen Onttrekkingen Resultaatbestemming Saldo eind (stand per 31/12)

2013 578.551 14.866 187.704 5.276 410.989

2014 410.989 73.076 41.519 PM 442.545

2015 442.545 36.684 106.693 0 372.536

2016 370.498 16.684 25.271 0 361.911

2017 361.911 11.684 14.080 0 359.515

2018 359.515 11.684 13.984 0 357.215

Toevoegingen In 2014 is conform begroting € 73,1 mln toegevoegd aan het IFR. Dit is opgebouwd uit de structurele intensiveringsreeks van het IFR, inclusief trend, de bespaarde rente en overheveling vanuit de bestemmingsreserves Investeringen Rozenburg en Infrastructuur, zoals vastgesteld in de tweede bestuursrapportage 2014. Onttrekkingen De begroting onttrekking in 2014 bedroeg circa € 76 mln. De realisatie is uitgekomen op € 41,5 mln. Daarvan is € 10 mln overgeheveld naar de bestemmingsreserve Krimp (motie 31) en € 2,5 mln vrijgevallen ten gunste van het algemene beeld, beiden conform begroting 2014. Het verschil van circa € 29 mln ten opzichte van de raming wordt volledig verklaard door achterblijvende realisatie van de IFR projecten, zoals in de vorige paragraaf is beschreven en wordt toegelicht in bijlage 3.



Hoofdstuk 4

4. Programmaverantwoording

4.1

Inleiding

Dit hoofdstuk bestaat uit de programmaverantwoording per beleidsmatige inspanning. Hierin wordt verslag gedaan van de ontwikkelingen en prestaties op de verschillende beleidsmatige inspanningen. Naast de realisatie van de collegetargets wordt ook aandacht besteed aan de overige doelstellingen.

4.2

Bestuur en Dienstverlening

Beleidsmatige inspanning Dienstverlening Focus van de inspanning: Realiseren van makkelijk bereikbare, goed toegankelijke, vraaggerichte en betaalbare dienstverlening. 1. Ontwikkeling dienstverlening Bij het aantreden van het nieuwe college is gewerkt aan het doorontwikkelen van de stedelijke kaders dienstverlening. De basis is gelegd, en er zijn mogelijkheden voor verdere verbetering. Trends en ontwikkelingen in de samenleving bieden hiervoor kansen. Rotterdammers mogen van de gemeente een betrouwbare en eigentijdse dienstverlening verwachten, die toegankelijk is voor alle Rotterdammers. Dit vraagt om flexibiliteit en samenwerking. De ontwikkeling van de dienstverlening is geen eenmalige actie, maar een continu proces van plannen maken, uitvoeren, meten en verbeteren. Hierbij kijken we goed om ons heen: Rotterdam sluit aan bij landelijke initiatieven, draagt daar actief aan bij en leert graag van anderen. Deze ontwikkeling en de concrete maatregelen waartoe dat leidt zijn vastgelegd in de nota ‘Goed geregeld voor de Rotterdammer’ die door het college in december 2014 is vastgesteld met als pijlers de principes ‘Ken je klant’ en ‘Het managen van verwachtingen’. Dit stedelijk kader wordt in 2015 door de raad behandeld, met medeneming van de adviezen van de gebiedscommissies. 2. Klant Contact Center: frontoffice van Rotterdam In 2014 zijn, met het instellen van de gebiedscommissies, alle Stadswinkels centraal georganiseerd. De openingstijden van Stadswinkels, verspreid over de stad, kunnen nu beter op elkaar worden afgestemd. Rotterdammers kunnen op afspraak terecht bij een Stadswinkel naar keuze; daarnaast is in 2014 ook in beperkte mate gewerkt met vrije inloop voor producten met een korte afhandelingstijd. Wegens de positieve reacties wordt dit in 2015 uitgebreid. Verder wordt het telefoonverkeer van de voormalige deelgemeenten sinds 2014 afgehandeld via 14010, en is de informatie op internet geïntegreerd in www.rotterdam.nl. Enkele cijfers over 2014: 14010 (# telefoontjes) Mijn Loket (# inlogs) Stadswinkels (#bezoekers)

2014 1.521.750 1.626.304 456.848

2013 1.234.115 1.769.584 433.108

2012 904.228 1.201.093 465.733

Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 29

Telefonie De stijging van het aantal telefoontjes via 14010 met 23% is vooral veroorzaakt door de toename van het aantal aangesloten afdelingen. De bereikbaarheid van de backoffice van de gemeente Rotterdam schommelt rond de 70%; 7% hoger dan in 2013. Het aantal terugbelnotities is, dankzij betere afhandeling bij 14010 én betere bereikbaarheid van de backoffice, met 14% gedaald ten opzichte van 2013. De afhandeling van de terugbelnotities is ten opzichte van 2013 met 26% gestegen. In 2013 was het 58%, deze is in 2014 gestegen naar 84%. Internet Het afgelopen jaar had Mijn Loket te kampen met verschillende storingen in onderdelen van Mijn Loket; landelijk was de veiligheid van DigiD in het nieuws. Dit heeft geleid tot een daling van het vertrouwen in onze digitale dienstverlening, blijkt uit de reacties van klanttevredenheidsmetingen. Het aantal bezoekers dat niet inlogde daalde met 8% tegenover 2013. Virtuele hulp Nadine werd in het vierde kwartaal van 2014 van Rotterdam.nl gehaald. Stadswinkels Het aantal bezoeken in de stadswinkels is in 2014 met 5% toegenomen ten opzichte van 2013. Hierbij is het aantal bezoeken voor belastingen, toegevoegd vanaf december 2013 aan stadswinkel Centrum, niet meegerekend. Een verklaring voor de stijging is dat bezoekers die een document kwamen afhalen zonder afspraak in 2013 nog niet werden geregistreerd. Vanaf 2014 worden deze klanten wel geregistreerd. Los van dit effect is het aantal bezoekers niet toegenomen in 2014. 3. Verslag Klachtafhandeling In juli 2014 is de wettelijke eis voor het publiceren van een Burgerjaarverslag uit de Gemeentewet geschrapt. In de Algemene wet bestuursrecht en de gemeentelijke klachtenverordening staat wel de verplichting tot het publiceren van een verslag van de klachtbehandeling. De gedachte hierachter is dat door het publiceren het leereffect van de klachtprocedure wordt versterkt. Het Burgerjaarverslag 2013, waar klachtafhandeling een onderdeel van was, was opgezet als publieksvriendelijke uitgave; toch is deze slechts beperkt bezocht. Het maken van het burgerjaarverslag is een arbeidsintensief traject. Daarom is besloten om vanaf 2014 geen burgerjaarverslag meer uit te brengen, en de rapportage met betrekking tot de klachten op te nemen in de programmaverantwoording onder de beleidsmatige inspanning van het jaarverslag van de gemeente Rotterdam. In 2014 is de implementatie van de klachtenverordening afgerond. De klachtenverordening biedt structuur en eenduidigheid in de klachtafhandeling, waardoor een klacht snel en zorgvuldig wordt afgehandeld. Er is inmiddels een netwerk van klachtencoördinatoren ontstaan en een centrale klachtencoördinator aangesteld. In 2014 is het volgende aantal publieksreacties* ontvangen, ingedeeld naar categorie: Klachten Overlast meldingen Meldingen Overig Complimenten

2013 12.465 1.956 5.661 295

2014 15.638 1.640 6.330 271

*

Het gaat hierbij om publieksreacties die zijn binnengekomen via 14010 en het formulier op www.rotterdam.nl. Deze hebben niet alleen betrekking op de

dienstverlening van de gemeente maar gaan bijvoorbeeld ook over burenoverlast.

Uitgesplitst naar cluster zijn de aantallen voor 2014 als volgt: Bestuursdienst (waaronder directie veilig) Dienstverlening Maatschappelijke Ontwikkeling Serviceorganisatie Stadsbeheer Stadsontwikkeling Werk en Inkomen Overig, waaronder de voormalig deelgemeenten Totaal

438 2.822 94 72 8.189 361 2.990 672 15.638

Het aantal klachten is in 2014 ten opzichte van 2013 met 3.173 toegenomen. De voornaamste verklaring hiervoor is dat veel meldingen die voorheen rechtstreeks naar de deelgemeenten gingen, nu via het centrale systeem van de gemeente binnenkomen en worden geregistreerd. Overige verklaringen voor de stijging van het aantal klachten zijn: – Dienstverlening: met name waren er veel klachten op het gebied van de lange wachttijden voor het maken van een afspraak. Vanaf januari 2015 is het mogelijk om voor een aantal producten ook zonder het maken van een afspraak naar de Stadswinkels te gaan.


–

–

Stadsbeheer: de invoering van het kentekenparkeren en de digitale bezoekersregeling heeft tot een stijging van het aantal klachten geleid. Veel klachten en publieksreacties die voorheen bij de deelgemeenten werden ontvangen, komen nu bij Stadsbeheer terecht. Inmiddels zijn er extra klachtenafhandelaars ingezet en is de afhandeling van publieksreacties gestructureerder opgepakt, waardoor de verwachting is dat het aantal klachten zal afnemen. Werk en Inkomen: de dienstverlening van Werk en Inkomen was in 2014 niet op orde. Op het gebied van aanvragen levensonderhoud, bijzondere bijstand, klachtafhandeling en telefonische bereikbaarheid waren er knelpunten. In 2014 zijn herstelacties uitgevoerd om de knelpunten op te lossen en de dienstverlening van W & I voldoet voor wat betreft de klachtafhandeling per 1 januari 2015 weer aan de dienstverleningsnormen.

4. Verkiezingen In 2014 zijn drie verkiezingen georganiseerd: op 19 maart voor de Gemeenteraad én voor de 14 nieuw te vormen Gebiedscommissies; en op 22 mei voor het Europees Parlement. Deze verkiezingen zijn ordentelijk verlopen. Hierbij zijn op 19 maart 1.256 ambtenaren ingezet, en op 22 mei 748 ambtenaren. Er is gebruik gemaakt van de stembureau-app. Deze ondersteunt de communicatie tussen de centrale verkiezingsorganisatie en de stembureaus, zorgt voor digitale geldigheidscontroles van stempassen, faciliteert de sneltelling voor de voorlopige uitslag en helpt de stembureauleden bij het invullen van het proces-verbaal. 5. Modernisering GBA Na een haalbaarheidsonderzoek eind 2013 besloot de minister van BZK om de modernisering GBA onder de naam Operatie BRP door te starten. In 2014 heeft het accent gelegen op de realisatie van de landelijke BRP. De gemeenten dienen vanaf 2016 aan te sluiten op deze BRP met hun burgerzakensystemen. Hiervoor dient in 2015 een Europese Aanbesteding te worden voorbereid. In 2014 is voornamelijk aandacht geweest voor de mate waarin, en de wijze waarop, de verwerving van het burgerzakensysteem in samenwerking met andere gemeenten kan worden gerealiseerd. 6. Kennispunt Inspraak & Participatie Het college wil meer zeggenschap voor Rotterdammers in een veilige, levendige en gezellige stad. Rotterdam is van de Rotterdammers. In 2014 is gestart met het uitwerken van de instrumenten die we daarbij inzetten, zoals de burgerjury, digitale referenda, right to challenge en CityLab010. In 2015 zullen deze vormen van participatie zichtbaar worden in de stad. Een kerntaak van de gebiedscommissies is participatie. Het Kennispunt adviseert over inspraak en participatie, bewaakt de beleidslijnen van de participatieleidraad, deelt best practices, brengt partijen bij elkaar en verzorgt trainingen. 7. Stadsarchief: digitaal én fysiek informatiebeheer Als gevolg van het instellen van gebiedscommissies en de verhuizing van een groot aantal medewerkers naar De Rotterdam is ca. 12 strekkende kilometer archief overgebracht naar het Stadsarchief. Een bijzonder bestand betreft de bouwdossiers, waarvoor veel belangstelling bestaat bij het Rotterdamse publiek. Zij kunnen nu allemaal vanaf het oudste dossier uit 1860 tot en met het laatste papieren dossier uit 2010 bij het Stadsarchief worden ingezien. In 2015 zal als gevolg van de verhuisbeweging naar het Timmerhuis en de Librijesteeg opnieuw een groot aantal archieven naar het Stadsarchief worden overgebracht.

Beleidsmatige inspanning Interne Dienstverlening Focus van de inspanning: Het uitvoeren van gecentraliseerde bedrijfsvoeringstaken ter ondersteuning van het primaire proces. Rotterdamse Service Organisatie De Rotterdamse Service Organisatie verleent geïntegreerde diensten aan de verschillende organisatieonderdelen van de gemeente Rotterdam op het gebied van de bedrijfsvoering. Alle functies op het gebied van personeel, inkoop, juridisch, organisatie, financiën, ICT, administratie, communicatie en huisvesting zijn gevestigd bij de Service Organisatie. In 2014 is de formele reorganisatie op de bedrijfsvoering afgerond. Dit jaar heeft daarmee in het teken gestaan van standaardisatie en efficiencyverbetering. Er is systematisch gestuurd op de betaaltermijn die voor het hele concern fors gedaald is naar een gemiddelde termijn over heel 2014 van 26 dagen ten opzichte van de norm van 30 dagen. Daarnaast is de inkooporderdekking gestegen maar nog niet op het niveau waar het zijn moet, hetzelfde geldt voor prestatieverklaringen. In 2015 wordt stevig doorgezet op deze ingeslagen weg in samenhang met de clusters. Voor de Service Organisatie staat 2015 in het teken van de organisatieverandering, waarbij het nog beter aansluiten op en ondersteunen van het primaire proces binnen de clusters voorop staat. Verdere informatie over de bedrijfsvoering is opgenomen in hoofdstuk 5.


Concern huisvesting Het jaar 2014 stond in het teken van de inrichting en verhuizing naar De Rotterdam van de clusters Stadsbeheer, Stadsontwikkeling en de Rotterdamse Service Organisatie. Met deze grote operatie is een belangrijke stap gezet in de modernisering van het huisvestingsconcept: ambtenaren zitten minder op kantoor en zijn meer in de stad en werken meer en meer tijd- en plaatsonafhankelijk. De verhuizingen zijn binnen de tijd uitgevoerd en ruim binnen budget. Europoint is leeg gemaakt en op tijd opgeleverd inclusief een belangrijke verhuizing van het datacentrum van Europoint naar de Waalhaven, die succesvol is verlopen. Hiermee is een belangrijk onderdeel van de businesscase kantoorhuisvesting uitgevoerd. Het komende jaar wordt deze grotendeels afgerond met de oplevering en inrichting van het Timmerhuis.

Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en ondersteuning Raad Focus van de inspanning: Optimaal democratisch functioneren van de gemeente Rotterdam. Raad De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan van de gemeente. De gemeenteraad van Rotterdam bestaat uit 45 leden. Alle leden zijn lid van een politieke partij, een fractie en rechtstreeks gekozen door de stemgerechtigde inwoners. De raad vertegenwoordigt de Rotterdammers, geeft de hoofdlijnen voor het beleid in de stad aan en controleert het college. In verschillende commissies worden de raadsbesluiten inhoudelijk voorbereid. 2014 stond vooral in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen (19 maart) en de opheffing van de deelgemeenten. Als gevolg van besluitvorming in de Tweede Kamer is er voor Rotterdam vanaf maart 2014 sprake van een ander bestuurlijk model. De Rotterdamse deelgemeenten zijn opgevolgd door de gebiedscommissies. De gebiedscommissies adviseren het stadsbestuur gevraagd én ongevraagd over alle onderwerpen die voor een gebied van belang zijn, organiseren participatie in de wijk en zien toe op de effecten van de uitvoering. Griffie De gemeenteraad en de raadscommissies worden inhoudelijk (niet-politiek) en procesmatig ondersteund door de griffie. De belangrijkste taak van de griffie is het adviseren en logistiek ondersteunen van de gemeenteraad en zijn raadscommissies. Naast de reguliere werkzaamheden heeft de griffie in 2014 veel extra aandacht besteed aan de verkiezingen, overdrachtsdossiers en het inwerkprogramma van de nieuwe raad. Als gevolg van het opheffen van de deelgemeenten heeft er een personele reorganisatie (griffie 14+) plaatsgevonden. Deze reorganisatie loopt nog door tot maart 2016. Rekenkamer De Rekenkamer Rotterdam is een onafhankelijk bestuursorgaan dat op grond van wettelijke bevoegdheden de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde beleid onderzoekt. De Rekenkamer publiceert gemiddeld acht onderzoeken per jaar. Naast haar werkzaamheden voor de gemeente Rotterdam verleent het bureau ook haar diensten aan de Rekenkamers van de gemeenten Barendrecht, Lansingerland en Capelle a/d IJssel. Verdere toelichting op bovenstaande werkzaamheden in 2014 is onderdeel van het jaarverslag van de Rekenkamer Rotterdam. Ombudsman De Rotterdamse Ombudsman beoordeelt als onafhankelijke instelling of de overheid ‘behoorlijk’ heeft gehandeld. Dit doet hij door individuele klachten af te handelen, op eigen initiatief onderzoek te doen en toe te zien op het integer handelen van de gemeente. Doel is om het probleem op te lossen, het vertrouwen tussen burger en overheid te herstellen en de betreffende overheid van de zaak te laten leren. Net als in 2013 heeft de Ombudsman in 2014 ook weer meer klachten ontvangen dan in het voorgaande jaar. De sectie Integriteit van de Ombudsman behandelt klachten over mogelijk niet-integer handelen van bestuurders of ambtenaren. Evenals voorgaande jaren fungeert de sectie Integriteit als expertisecentrum dat gemeentebreed advies verstrekt. Verdere toelichting op bovenstaande werkzaamheden in 2014 is onderdeel van het jaarverslag van de Ombudsman Rotterdam.

Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en advisering College Focus van de inspanning: de gemeentelijke organisatie is zo georganiseerd dat we in staat zijn de prestaties te realiseren die in de stad gevraagd worden. De taken worden efficiënt en professioneel uitgevoerd. Onder deze beleidsmatige inspanning vallen de uitvoering van de representatieve en ceremoniële taak, de dagelijkse ondersteuning van het college en de ondersteuning bij de uitvoering van het collegewerkprogramma.


Beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking Met de invlechting van de deelgemeentelijke begrotingen in de gemeentebegroting is de beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking komen te vervallen. De budgetten van de deelgemeenten zijn ingedaald in de begroting van de andere beleidsmatige inspanningen.

4.3

Algemene middelen

Beleidsmatige inspanning Belastingen Focus van de inspanning: Een gunstige lastendruk voor de Rotterdamse burgers en ondernemers. Voor een toelichting op de belastingen verwijzen wij naar de paragraaf lokale heffingen in hoofdstuk 5.

Beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen Focus van de inspanning: Een financieel gezonde gemeente, zodat doelstellingen van andere programma’s financieel gedekt zijn en gerealiseerd kunnen worden. Deze beleidsmatige inspanning heeft betrekking op de algemene financiële positie van de gemeente. De producten die beheer algemene middelen worden begroot en verantwoord zijn Beheer Algemene Middelen, Financiering, Leningen & Garanties, Deelnemingen, Verzekeringen en Van Werk Naar Werk. Product Beheer Algemene Middelen De belangrijkste onderwerpen die onder dit product worden begroot zijn het Gemeentefonds, de Algemene Reserve en het Investeringsfonds Rotterdam (IFR). Het gemeentefonds Het gemeentefonds bevat de baten die de gemeente ontvangt van het Rijk. Het Gemeentefonds bestaat uit 3 onderdelen: de algemene uitkering, de decentralisatie uitkeringen en de integratie uitkeringen. De omvang van de algemene uitkering ontwikkelt zich volgens de normeringssystematiek en verhogingen of verlagingen als gevolg van taakmutaties. De normeringssystematiek houdt in dat het fonds meebeweegt met de rijksuitgaven en wordt over de gemeenten verdeeld via een verdeelsysteem van ongeveer 60 verdeelmaatstaven. Algemene reserve De algemene reserve is de enige reserve zonder specifieke bestemming. Het betreft een buffer ter afdekking van financiële risico’s. De ontwikkeling van de Algemene Reserve is belangrijk voor de ontwikkeling van het Weerstandsvermogen, hier wordt op ingegaan in Paragraaf Weerstandsvermogen (Hoofdstuk 5, paraaf 2) Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Het Investeringsfonds Rotterdam is de reserve die wordt ingezet voor het dekken van investeringen in de stad in het kader van de uitvoering van de Stadsvisie. De ontwikkeling en inzet van deze reserve wordt toegelicht in Hoofdstuk 3 paraaf 3. Product Financiering Financiering heeft betrekking op het aantrekken van kapitaal door de gemeente Rotterdam op de gelden kapitaalmarkt. De financiële stromen die daarmee verbonden zijn worden verantwoord onder het product Financiering. Een verdere toelichting wordt gegeven in de Paragraaf Financiering (Hoofdstuk 5, paragraaf 5). Product Leningen & Garanties De gemeente mag leningen verstrekken en garanties verlenen als dit in het publiek belang wordt geacht. De belangrijkste opbrengsten en lasten zijn de rentebaten cq -lasten, deze worden allemaal verantwoord onder het product Leningen & Garanties. In de Paragraaf Financiering (Hoofdstuk 5, paragraaf 5) wordt een verdere toelichting gegeven over het beleid en de omvang van deze leningen en garanties. Product Deelnemingen De gemeente is met een aantal partijen zowel bestuurlijk als financieel verbonden. De financiële consequenties van deze verbonden partijen worden onder het product deelnemingen verantwoord. Voor een toelichting op het beleid en een specificatie van de verbonden partijen wordt verwezen naar de Paragraaf Verbonden Partijen (Hoofdstuk 5, paragraaf 4).


Product Verzekeringen Deelname aan het maatschappelijke en economische verkeer brengt risico’s met zich mee. De gemeente houdt op grond van budgettaire en beleidsmatige overwegingen een groot deel van het risico in eigen beheer. De risico’s boven dit eigen beheer worden bij derden verzekerd. De verzekeringspremie en de kosten van het eigen beheer worden door middel van een omslagstelsel over de totale waarde van het verzekerde risico doorberekend aan gemeentelijke organisaties, aan de gemeente gelieerde instellingen en verzelfstandigde gemeentelijke organisaties. Product Van Werk Naar Werk (VWNW) Het product VWNW heeft vnl. betrekking op het programma Van Werk Naar Werk (VWNW), het concernbrede programma waar herplaatsingskandidaten worden geplaatst. Een verdere toelichting wordt gegeven in de Paragraaf Bedrijfsvoering (Hoofdstuk 5, paragraaf 7).

4.4

Cultuur, sport en recreatie

Beleidsmatige inspanning Cultureel klimaat Focus van de inspanningen: Het bevorderen van het culturele klimaat in de gemeente Rotterdam door subsidieverlening aan culturele instellingen, het adviseren aan derden en het ontwikkelen van een samenhangend kunst- en cultuurbeleid. Cultuur brengt mensen met elkaar in contact, wakkert de discussie aan en motiveert kinderen en jongeren hun talenten te ontwikkelen. Voor het versterken van Rotterdam als bruisende stad is het van belang om cultuur, sport, winkelen en uitgaan in samenhang te benaderen. Voor het Cultuurplan 2013–2016 hebben wij keuzes gemaakt die naar onze overtuiging leiden tot een evenwichtige culturele sector, een sector die inhoudelijk en qua omvang de komende jaren een rol van betekenis zal spelen in de stad, in de regio en op (inter)nationaal niveau. Cultuurplan 2013–2016 en 2017–2020 Speerpunten voor het cultuurbeleid 2013–2016 zijn talentontwikkeling, levendige (binnen)stad en (maatschappelijk) ondernemerschap. In het cultuurplan 2013–2016 zijn 72 culturele organisaties opgenomen die van stedelijk, regionaal, nationaal en in een aantal gevallen zelfs internationaal belang zijn. Wij hebben in 2014 Arminius, Centrum Beeldende Kunst, Maritiem Museum/Havenmuseum, MAAS, MAMA, Museum Rotterdam/OorlogsVerzetsMuseum, Scapino Ballet Rotterdam, Theater Rotterdam en Witte de With tussentijds geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie hebben we besloten dat de desbetreffende organisaties ook in de laatste twee jaar in het Cultuurplan 2013–2016 opgenomen blijven. Eind 2014 zijn we begonnen met de voorbereidingen voor het Cultuurplan 2017–2020. In een gezamenlijk proces ontwikkelen RRKC, cultuursector en gemeente de uitgangspunten voor het cultuurbeleid in de periode 2017–2020. Wij hopen deze uitgangspunten nog voor de zomer van 2015 voor instemming aan u te kunnen voorleggen. Frictiekosten Als gevolg van bezuinigingen cultuurplan 2013–2016 zijn bij een aantal culturele organisaties frictielasten ontstaan. Het gaat daarbij om organisaties die eigenrisicodrager zijn voor de WW-uitkeringen van ontslagen personeel. Hoewel de gemeente niet verplicht is die kosten te vergoeden, hebben wij bij de besluitvorming over het Cultuurplan 2013–2016 in een aantal gevallen besloten wel een vergoeding toe te kennen. In de meerjarenbegroting 2013–2016 zijn voldoende middelen beschikbaar om de frictiekosten te dekken. Omdat de per jaar beschikbare middelen echter afweken van de verdeling van de frictielasten over de vier jaren, hebben wij in 2013 middelen uit de meerjarenbegroting voor 2014 en 2015 toegevoegd aan de begroting 2013 en de begroting Cultuur 2014 en 2015 met dezelfde bedragen verlaagd. Vanuit de toen gevormde voorziening voor frictiekosten zijn in 2014 de nog resterende frictiekosten aan de desbetreffende instellingen vergoed. Cultureel vastgoed Kostendekkende huren Naar aanleiding van de invoering van de kostendekkende huren worden gesprekken gevoerd met alle instellingen over eventuele nieuwe demarcatie-afspraken, beheermodellen, opbouw van de berekeningen en afspraken voor de periode na 2016 (het einde van het lopende Cultuurplan). Herhuisvesting Een aantal instellingen moet nog nieuwe huisvesting vinden. Museum Rotterdam heeft inmiddels zijn onderkomen gevonden in het Timmerhuis (verwachte opening januari 2016). De dansgezelschappen Conny Janssen Danst en Dansateliers zijn nog op zoek naar een nieuwe plek. pagina 34 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Projecten In het voorjaar van 2015 wordt definitieve besluitvorming over het Collectiegebouw verwacht. De verbouwing van de plint van concert- en congresgebouw de Doelen zal in 2015 worden afgerond. Plannen voor het Kunstenpand in Hart van Zuid zijn in ontwikkeling. Cultuureducatie Talentontwikkeling is een van de speerpunten in het Rotterdamse cultuurbeleid. Het programma ‘Ieder kind een instrument’ is in 2014 gecontinueerd en telt nu 30 basisscholen. Evenals in 2013 lopen daarnaast de programma’s ‘Denken, Voelen, Doen’, de matchingsregeling ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’ (gericht op basisonderwijs) en ‘Rotterdam, dé stad van cultuuronderwijs’ (gericht op onderbouw voortgezet onderwijs). Daarnaast zetten vrijwel alle culturele organisaties een deel van hun subsidie in voor activiteiten in het onderwijs.

Beleidsmatige inspanning Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Focus van de inspanning: Meer Rotterdammers nemen deel aan sport waardoor onder andere de gezondheid van Rotterdammers, de onderwijsprestaties van de jeugd en de leefbaarheid in de wijken verbetert. Daarnaast nemen meer Rotterdammers deel aan recreatieve en culturele activiteiten. Dit draagt bij aan talentontwikkeling van Rotterdammers.

Indicator Target Sportparticipatie* Lekker Fit! in basisonderwijs (aantal scholen) Aantal schoolsportverenigingen PO en VO Vitaliteitscore sportverenigingen (schaal 1-6) Begeleiding Rotterdamse toptalenten Aantal maatschappelijke sportclubs

Realisatie 2013 59% 88 23 4,21 146 15

*

Wordt eens in de twee jaar gemeten (volgende meting is in 2015. Resultaten bekend in 2016)

**

In 2014 is er een nieuwe schaalverdeling ingevoerd. Voorheen werd er gescoord op een schaal van 1 tot 6, nu op een schaal van 1 tot 100

Realisatie 2014 59% 88 23 83** 169 20

Uitvoeringsprogramma Sport (UP Sport) Het UP Sport kent 6 beleidslijnen ‘renbanen’ die maatregelen bevatten om de sportparticipatie te verhogen. Onderstaand worden de resultaten per beleidslijn genoemd. Renbaan 1. Sportwaarden en onderwijs De inzet op de relatie tussen sport en onderwijs is voortgezet in 2014. De 21 schoolsportverenigingen op het basisonderwijs zijn gecontinueerd. Het totaal aantal kinderen dat eind 2014 via de schoolsportverenigingen lid was van een sportvereniging was 2.156. Dit is een daling ten opzichte van 2013, toen de teller op 2.317 kinderen stond. Deze daling wordt nog nader onderzocht. Een oorzaak kan zijn dat er kinderen gestopt zijn. Het kan ook zijn dat leerlingen die lid zijn van een schoolsportvereniging uiteindelijk doorgestroomd zijn naar een reguliere vereniging. Op dat moment worden die leerlingen niet meer meegeteld in de SSV cijfers. Binnen de schoolsportverenigingen is in 2014 nadrukkelijk ingezet op de betrokkenheid en participatie van de ouders. Ook op het voortgezet onderwijs zijn schoolsportverenigingen opgezet. Dit gebeurt onder de naam ‘Challenge010’. Duurzame sportbeoefening bij een club is het einddoel. Er zijn in 2014 35 middelbare scholen, die participeren in één of meerdere sporten (zaalvoetbal, basketbal, boksen en dans) verbonden aan Challenge010. Stichting De Verre Bergen heeft een groot aandeel in de financiering van dit project. Binnen het programma Rotterdam Lekker Fit! hebben de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden: – Het aantal Lekker Fit!-BO is met 5 basisscholen uitgebreid naar 93. De geplande uitbreiding naar een 94ste Lekker Fit! school zal in 2015 plaatsvinden. Het programma is aangepast op een aantal punten, die effectief zijn gebleken: onder anderen het verder doorvoeren van aandacht voor het drinken van water en het op meer scholen invoeren van het eten van fruit in de ochtendpauze. – Lekker Fit!-Jonge Kind: 0 tot 4 jarigen en hun ouders. De aanpak is verder doorontwikkeld en het bereik van het aantal kinderen is volgens plan verhoogd naar 3.500 baby’s en peuters (en hun ouders) door het aantal deelnemende peuterspeelzalen en kleutergroepen uit te breiden naar 98 locaties. – Lekker Fit!-Kleuters: de aanpak is verder ontwikkeld en uitgebreid naar 65 Lekker Fit! scholen. Hierdoor worden, volgens plan, 3.400 kleuters (en hun ouders) bereikt.


–

Lekker Fit!-JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht): de JOGG-aanpak is in de twee wijken verder ontwikkeld, in eerste instantie rond het thema water. Het gaat om samenwerking tussen school, ouders en partners in de wijk om het overgewicht bij kinderen in de wijk terug te dringen. De ontwikkeling van de aanpak is eind 2014 afgerond. Onderzoek naar de resultaten van deze aanpak zal naar verwachting in het voorjaar van 2015 gereed komen. De reeds ontwikkelde watercampagne binnen deze aanpak is al in 2013 effectief gebleken. Kinderen drinken hierdoor minder met suiker gezoete dranken.

Renbaan 2. Maatschappelijke thema’s Vanuit het UP Sport is in 2014 gestimuleerd dat ook andere sectoren sport als middel inzetten voor het bereiken van hun doelen. Vanuit de sport is hier actief aan bijgedragen, onder andere door het (door)ontwikkelen van sportplusverenigingen. Eind 2014 waren er 18 sportplusverenigingen. In het buddyproject van Challenge Sports zijn 750 jongeren actief toegeleid naar sport. Inmiddels begeleidt Challenge Sports in opdracht van de gemeente, i.c. het Jongerenloket, ook jongeren met een uitkering naar school of werk. Ook hierbij wordt sport actief als instrument ingezet. In 2014 is de aanpak Veilig Sport Klimaat (VSK) verder ontwikkeld. VSK is een verzamelterm en modelaanpak geworden voor diverse onderwerpen die met een pedagogisch verantwoorde en veilige sportomgeving te maken hebben. Dit gaat verder dan alleen geweld op en rond de voetbalvelden. Denk aan drugs- en alcoholbeleid bij verenigingen, homo-acceptatie, maar ook de landelijke regeling betreffende Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG). Renbaan 3. Breedtesport en sportontwikkeling Vanuit de maatregel Sport en Bewegen voor ouderen is ingezet op de doelgroep 65+ en de toekomstige ouderen (55+). Dit heeft geresulteerd in uiteenlopende stimuleringsprojecten in samenwerking met particuliere aanbieders. De inzet op sporters met een beperking vanuit Sport op Maat is gecontinueerd in 2014. Rotterdam Sport op Maat werkt aan het verhogen van de sportparticipatie onder Rotterdammers met een beperking. In 2014 zijn 430 mensen met een beperking bemiddeld richting sport. Daarnaast zijn in 2014 in totaal 16 verenigingen begeleid die wilden starten met aangepast aanbod. In 2014 is door een bijdrage aan het Jeugdsportfonds wederom het lidmaatschap van kinderen uit gezinnen met een laag inkomen bij sportvereniging bekostigd. In 2014 hebben 3.518 kinderen gebruik gemaakt van deze regeling. Een stijging van 550 kinderen ten opzichte van 2013. Renbaan 4. Sportevents en accommodaties Vanuit het UP Sport wordt geïnvesteerd in evenementen die bijdragen aan de breedtesport, verhoging van de sportparticipatie en de economie van de stad. In 2014 zijn 97 clinics / toernooien georganiseerd waar 33.840 Rotterdammers aan deelnamen. Dit gebeurde onder meer bij side-events rond grote sportevenementen zoals bijvoorbeeld het ABN AMRO World Tennis Tournament, de World Hockey League, het World Port Tournament, WK BMX, etc. In totaal was er ook een ‘indirect’ bereik van 1.430 mensen als bezoeker / toeschouwer. In maart 2014 is door het college de nota Strategische uitgangspunten voor sportvoorzieningen vastgesteld met als doel de sportinfrastructuur in de stad te behouden en te versterken door o.a. het stimuleren van intensiever en multifunctioneel gebruik van bestaande ruimte. Renbaan 5. Topsport In 2014 waren er in 12 takken van sport een regionaal talentcentrum (RTC): judo, honkbal, basketbal, volleybal, tafeltennis, atletiek, squash, korfbal, hippisch, handbal, roeien en boksen. In 2014 zijn 59 sporters vanuit de RTC’s doorgestroomd naar nationale jeugdselecties. In 2014 zijn 13 topsportverenigingen ondersteund. Renbaan 6. Communicatie Deze renbaan heeft tot doel te communiceren over het UP Sport als programma. In 2014 lag de nadruk vooral op ‘online’ communicatie. Social media is stevig neergezet en de sporten beweegdatabase is ‘live’ gegaan. Verder was de sport in de stad beter zichtbaar, bij o.a. side-events door de citydressings-materialen die zijn ontwikkeld. Ambassadeurs zijn ingezet, zowel online, in print als op locatie om Rotterdammers te inspireren. De highlights van afgelopen jaar kwamen samen in een sportkatern in de Metro én op het podium van het Luxor Theater tijdens de sportverkiezing: Sport Awards RotterdamRijnmond. Sportcampus De gemeenteraad heeft eind 2013 via een investeringsbesluit groen licht gegeven voor de transformatie van sportcomplex Varkenoord tot Sportcampus Rotterdam en het opwaarderen van Park de Twee Heuvels. Door middel van een vraaggerichte diversificatie van het sporten beweegaanbod, wordt voorzien in een verhoging van de sportdeelname en een bijdrage in de kwaliteitssprong van Rotterdam-Zuid. Medio 2015 volgen de eerste fysieke ingrepen; vooruitlopend hierop is voetbalclub Besiktas reeds uitgeplaatst.


Speeltuinen In 2014 is gestart met de vernieuwing van het speeltuinenbeleid en het versterken van de eigen kracht van speeltuinorganisaties, op basis van de uitgangspunten van de eind 2013 vastgestelde beleidsnotitie Toekomst van de speeltuinen. In 2014 zijn de beleidsregel en nadere regels vastgesteld en is een incidenteel bedrag van € 0,5 mln beschikbaar gesteld. Doel van dit extra budget is de inzet van vrijwilligers te vergroten, de wijkfunctie van de speeltuin te versterken en de samenwerking met andere speeltuinen en/of andere organisaties te verbeteren. Uiteindelijk heeft dit geleid tot 22 aanvragen voor 2014 waar 45 speeltuinen bij betrokken waren, die allemaal (deels) zijn gehonoreerd. NME In 2014 is gestart met het uitvoeringsprogramma ‘Vernieuwing van NME’ waarin uitvoering wordt gegeven aan het eind 2013 vastgestelde beleidskader ‘NME heeft de toekomst’. De NME-activiteiten zoals lessen en tuinieren worden meer toegesneden op de vraag. In 2014 zijn aan 170 basisscholen NME-lessen aangeboden en aan 100 scholen schooltuinieren. De 8 gemeentelijke kinderboerderijen vormen, met 1,2 mln bezoeken in 2014, een sleutelvoorziening op NME-gebied. Naast een recreatieve functie hebben ze ook een belangrijke educatieve rol en dragen daarmee bij aan de doelstellingen van het dierenwelzijnsbeleid. Diergaarde Blijdorp Bij de begroting 2011 is besloten de subsidie aan Diergaarde Blijdorp gefaseerd te korten met totaal € 3 mln. Na deze korting resteert vanaf 2015 nog een jaarlijkse subsidie van € 800 voor educatieve activiteiten. Bij de behandeling van de begroting 2011 heeft de gemeenteraad hierover de motie ‘zachte landing bezuiniging subsidie Diergaarde Blijdorp’ aangenomen. Op 13 februari 2014 heeft de gemeenteraad besloten deze motie als afgedaan te beschouwen. Enerzijds heeft de gemeente de nodige maatregelen genomen om de pijn van de bezuiniging te verlichten, bijvoorbeeld door het verstrekken van een investeringssubsidie van € 4,5 mln voor de renovatie van enkele monumentale dierenverblijven. De eerste fase van de investering in de monumentale dierenverblijven is in 2013 opgeleverd. De tweede fase zal in de loop van 2015 gereed zijn en de derde fase begin 2016. Anderzijds heeft Blijdorp zelf door een reorganisatie en de invoering van een nieuwe CAO sterk op de kosten kunnen besparen. Blijdorp heeft voor de frictiekosten van deze reorganisatie een lening afgesloten. De gemeente heeft in januari 2014, mede op basis van een meerjarenraming, besloten garant te staan voor deze lening. Het exploitatieresultaat 2014, de eerste sinds de reorganisatie, zal volgens een tussentijdse rapportage met een positief resultaat worden afgesloten. Dat is beter dan ten tijde van de garantstelling verwacht. 50-meter Zwembad Hart van Zuid In samenwerking met Ballast Nedam wordt aan de gebiedsontwikkeling van Hart van Zuid (het gebied rondom Zuidplein en Ahoy) gewerkt. Het plan bestaat onder meer uit de verplaatsing en uitbreiding van het huidige zwembad Charlois. De verwachte realisatie van het zwembad is in het voorjaar van 2017. Het nieuwe bad krijgt een trainingen wedstrijdbassin van 50 x 25 m (10 banen) met keerwand en tribunevoorzieningen en een multifunctioneel bassin van 25 x 16 m, optimaal voor zwem- en waterpoloverenigingen, maar ook zeer goed multifunctioneel inzetbaar voor schoolzwemmen, leszwemmen, recreatief zwemmen en gezondheidsactiviteiten. Verenigingen zullen een grotere rol in de exploitatie van het zwembad nemen.

4.5

Veiligheid

Beleidsmatige inspanning Wijkveiligheid Wijkprofiel In het voorjaar van 2014 is het wijkprofiel geïntroduceerd. Het wijkprofiel is een integraal (tweejaarlijks) meetinstrument waarin de Veiligheidsindex en de Sociale Index ‘oude stijl’ op zijn gegaan en een nieuwe Fysieke Index is opgenomen. Op basis van dit nieuwe instrument en het nieuwe veiligheidsprogramma #Veilig010 zijn doelstellingen geformuleerd voor het collegeprogramma 2014–2018 namelijk: – Het gemiddelde veiligheidsniveau van Rotterdam in 2018 heeft een score van hoger dan 100 op de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel. – De wijken die in 2014 onder het gemiddelde veiligheidsniveau (100) scoren laten in 2018 gemiddeld op het totaal van deze wijken een verbetering zien. – De 5 laagst scorende wijken op het wijkprofiel van 2014 (Hillesluis, Afrikaanderwijk, Tarwewijk, Bloemhof en Tussendijken) laten in 2018 een stijging van 5 punten per wijk zien op de veiligheidsindex binnen het wijkprofiel. – Begin 2016 volgt de volgende editie van het wijkprofiel.


Veiligheidsbeleving In 2014 is kwantitatief onderzoek gedaan naar de cijfers uit het wijkprofiel en de Veiligheidsindex. Ook is een kwalitatieve studie uitgevoerd naar de veiligheidsbeleving in vier Rotterdamse wijken. Uit de onderzoeken blijkt dat onveiligheidsgevoelens afhankelijk zijn van een groot aantal factoren. Criminaliteit en overlast in de buurt beïnvloeden slechts voor een klein deel het gevoel van veiligheid. Vooral individuele kenmerken, zoals geslacht of leeftijd, bepalen in belangrijke mate hoe veilig men zich voelt. Onveiligheidsgevoelens hangen niet alleen samen met de feitelijke veiligheid in een stad of buurt, maar ook met meer algemene ongenoegens van mensen over de buurt en de lokale overheid. Wijken In de laagst scorende wijken op het wijkprofiel is vrijwel overal sprake van jeugdoverlast en pandenoverlast. Dit noodzaakt tot een intensieve integrale aanpak in het betreffende gebied. Deze aanplak gaat zowel om de aanpak jeugd, aanpak overlastpanden, betrekken ouders bij de problematiek, de betrokkenheid van ondernemers, bevorderen sociale cohesie (participatie-makelaar) in de wijk, schoon en heel etc. Naast de overlastgevende- en criminele jeugd is er veel aandacht voor de negatieve beïnvloeding van de goedwillende jeugd. Met name de contacten met de ouders met jongerenwerk en wijkteam en wijkagent zijn hierbij van groot belang. Zo heeft bijvoorbeeld in Bloemhof de persoonsgerichte aanpak en de aanpak Beke groep Hortensia in combinatie met de sluiting/overname van een drietal belwinkels op de Putsebocht tot resultaat geleid. Met name de jeugdoverlast is afgenomen en er is een verbeterde en veiliger sfeer ontstaan. Door de gezamenlijke en integrale aanpak is er een andere positievere dynamiek ontstaan. Naast inzet gericht op jeugd en panden is de aanpak ook gericht op de inzet door ondernemers in dat gebied, als mede op schoon en heel. Inmiddels is er een ondernemersvereniging opgericht. Begin 2014 is voor de integrale aanpak van de Strevelsweg een plan opgesteld. Met name de panden-overlast (onderhuur/ huisjesmelkers) en de (drugsgerelateerde) jeugdoverlast waren een blijvend probleem. Partners als politie, en (Stedelijk) Jongerenwerk zijn nauw betrokken bij deze aanpak. Omdat het aantal woninginbraken in 2014 in Bloemhof toegenomen is Bloemhof is recentelijk aangewezen als focuswijk in de aanpak woninginbraken. In 2014 is er een pilot PKVW (Politie Keurmerk Veilig Wonen) gestart in samenwerking met Woonstad en de gemeente. Het betreft hier ongeveer 80–100 woningen. In Hillesluis is sinds februari 2014 vanwege de ernstige jeugdoverlast in het betreffende gebied gestart met de intensieve (strafrechtelijke) aanpak van de top 11 jongeren in de omgeving Riederbuurt, met name open rond het Stichtseplein. We zijn nu een jaar verder en we zien dat de overlast is afgenomen, maar dat de soms verschuivende overlast nog steeds veel aandacht vraagt. De politie heeft daar veel op ingezet en blijft dat doen. In de Afrikaanderwijk wordt naast investeringen op Veilig ook geïnvesteerd op economie, fysiek en sociaal. Recentelijk is in de driehoek besloten om cameratoezicht te plaatsen in de Afrikaanderwijk. In de loop van 2015, in samenhang met de herinrichting van de omgeving Afrikaandermarkt, worden deze camera’s geplaatst. De gemeente investeert daarnaast in cofinanciering met EFRO subsidies in het winkelgebied, Pretorialaan en Paul Krugerstraat. Vanuit deze middelen worden de volgende zaken aangepakt: het aantrekken en of stimuleren van goed ondernemerschap, een aantrekkelijke en toegankelijke inrichting van de buitenruimte, stimuleren van opknappen van particuliere panden en gebiedspromotie. Daarnaast wordt ook ingezet op een Keurmerk Veilig Ondernemen en een sterke ondernemersvereniging. Ook Tussendijken is als focusgebied benoemd in het collegeprogramma. Hiervoor is voor de komende vier jaar € 6,4 mln extra ter beschikking gesteld. We investeren in Tussendijken door een mix van aanpakken en het nemen van maatregelen. Met de blok-voor-blok-aanpak willen we meer grip krijgen op de sociale- en veiligheidsproblematiek achter de voordeur. We zoeken hierbij nauwe samenwerking met de corporatie Havensteder. De aanpak is medio 2014 gestart. Andere investeringen richten zich op de aanpak van verloedering en leegstand van de winkelstraat de Schiedamseweg en de hoge werkloosheid. Focuspunten veiligheid zijn: aanpak drugscriminaliteit en ondermijning, hardnekkige jeugdoverlast en woninginbraken. In het Oude Westen is het Tiendplein opnieuw ingericht, waarbij verbetering van de veiligheidsbeleving een voorwaarde was (andere verlichting, muziek). Op de Nieuwe Binnenweg is de verkeerssituatie aangepast om de veiligheid te verbeteren. De Alliantie West-Kruiskade is ondersteund, o.a. met Veilig Ondernemen. De gemeente faciliteert een groep bewoners die tientallen malen per jaar hun woonomgeving schouwen op drugsoverlast. Ook hier wordt actief ingezet op drugsrunners. In 2014 hebben we buurtpreventieteams ondersteund vanuit de gemeente. Het gaat onder andere om teams in IJsselmonde, Feijenoord, Hoek van Holland, Charlois, Delfshaven, Kralingen Crooswijk en Prins Alexander .Vanaf 2015 gaan we als gemeente fors inzetten op het faciliteren/ondersteunen (o.a. opleiding en uitrusting) van de huidige buurtpreventieteams en het uitbreiden van het aantal buurtpreventieteams. In het programma wijkveiligheid, dat voor de zomer naar de raad gaat, wordt hier meer over bekend gemaakt.


Woonoverlast De aanpak van woonoverlast is onder stedelijke regie gebracht waarbij alle meldingen centraal ontvangen en afgehandeld worden. Voor elk gebied is een woonoverlast coördinator als eerste aanspreekpunt beschikbaar is. Voor de aanpak woonoverlast worden 10 extra interventieambtenaren ingezet. Ook is een stedelijke visie opgesteld voor buurtbemiddeling en mediation waarbij gezamenlijk met de corporaties een opdracht verstrekt is om in elk gebied buurtbemiddelaars te werven zodat buurtbemiddeling nu voor alle Rotterdammers beschikbaar is. Cameratoezicht Voor het jaar 2014 hebben zich op cameragebied diverse ontwikkelingen voorgedaan. Zo zijn er drie cameragebieden heringericht (Marconiplein, Stationsplein en Stadhuisplein) zodat de zichtlijnen zijn verbeterd en is een camera bijgeplaatst.. Bij drie gebieden heeft uitbereiding met één camera plaatsgevonden(Van Duylhof, Zoutziederstraat en Brabandseplein). Een nieuw project betrof het Prinsenplein in IJsselmonde: eind december zijn hier een vijftal camera’s geplaatst. De pilot Sluisjesdijk wordt gecontinueerd, het gaat hier om een publiek-private samenwerking met het Havenbedrijf. Buurt Bestuurt Buurt Bestuurt is een samenwerking tussen bewoners en professionals (politie, stadswachten, gebiedsnetwerkers) om de veiligheid en leefbaarheid in een buurt te verbeteren. Afhankelijk van de problematiek sluiten ook andere partners (woningcorporatie, jongerenwerk) aan. Bewoners geven aan welke Top 3 van problemen als eerste moet worden aangepakt. Professionals geven aan wat zij kunnen doen om de problemen op te lossen. Samen met de bewoners bespreken ze wat de bewoners ook zelf kunnen doen. Een gedeelte van de inzet van de wijkagenten en stadswachten wordt bepaald door de prioriteiten uit de Buurt Bestuurt Comités. Te hard rijden, vuil op straat, jongerenoverlast en hondenpoep zijn veelgehoorde prioriteiten. Maar ook sociale problematiek wordt regelmatig aan de orde gesteld. Op 13 december 2014 werd in het Maasgebouw naast het Feyenoordstadion stilgestaan bij het vijfjarig bestaan van Buurt Bestuurt. Stadswachten In 2014 is de “Visie stadswachten, vertrouwd op straat” in de praktijk handen-en-voeten gegeven met meer focus van stadswachten op inzet in de wijken en het aangaan van duurzame verbindingen met buurtbewoners en ketenpartners in buurten en wijken. Er zijn meer taakspecialisaties in de vorm van handhavers met een taakaccent (onder meer jeugd, panden en markten), specifieke stadswachten die worden ingezet op wijkbeheer (gericht op het verwijderen van vervuilende en overlastgevende objecten van straat zoals huisvuilzakken, fietswrakken, sandwichborden, containers enz.) en specifieke stadswachten voor de handhaving op het betaald parkeren (fiscaal handhaver). In het tweede kwartaal 2014 is het proces afgerond van plaatsing van stadswachten op de hierboven genoemde functies van wijkhandhaver, wijkbeheerder en fiscaal handhaver. Per 31 december 2014, waren er 310 stadswachten werkzaam, waarvan er 211 buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) zijn. Naast deze aantallen stadswachten en boa’s zijn bij Stadsbeheer Toezicht en Handhaving 32 meewerkend voormannen en 24 (senior) teamleiders (allen boa) werkzaam. Om de bezetting meer in lijn te brengen met de toegestane formatie én om tegemoet te komen aan de wens van ons college voor meer inzet op jeugdhandhaving en woonoverlast, zijn in het laatste kwartaal 40 nieuwe stadswachten geworven. Veilig Ondernemen In 2014 is in de volgende gebieden een start gemaakt met de ontwikkeling van een Keurmerk Veilig Ondernemen: Afrikaanderdriehoek (verbetering), Ambachtsplein, Beverwaard, Eudokiaplein, Keizerswaard (verbetering), Markthal, Pliniusstraat, Prinsenplein, Spinozaweg, Stadionweg (verbetering), Vuurplaat. High Impact Crimes Diefstal/inbraak woning Straatroof Overvallen

2010 3.962 1.115 255

2011 4.079 1.206 251

2012 4.460 1.294 242

2013 4.246 914 163

2014 3.846 697 164

De succesvolle aanpak van overvallen en straatroof is uitgebreid naar de aanpak van woninginbraken. De ingezette aanpakken, namelijk: de integrale aanpak FOCUS in de vijf wijken waar veel inbraken worden gepleegd, de persoonsgerichte aanpak in het Veiligheidshuis, de gezamenlijke acties met woningcorporaties en de grote preventie-actie moeten zorgen voor een verdere daling van dit aantal. In de aanpak van woninginbraken ligt de nadruk op preventie: maatregelen hierop gericht leveren met de minste kosten de beste resultaten op. Daarom is in het voorjaar 2014 een grote preventieactie gestart. In tien wijken in Rotterdam gaan stadswachten alle deuren langs voor een gesprek met de bewoners. Vanwege het bredere maatschappelijke effect van woninginbraken heeft de burgemeester overleg gevoerd met de woningcorporaties met resultaat dat commitment is uitgesproken ten aanzien van het gezamenlijk optrekken bij de preventie van woninginbraken.


Daarnaast wordt op basis van de HIT-lijs (HIT-lijst: lijst met plegers van High Impact Crime delicten die beantwoorden aan een aantal criteria, zoals strafrechtelijke veroordelingen voor deze misdrijven) per pleger een plan van aanpak opgesteld in één van de casus-overleggen van het Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond. Per casus wordt een integraal, persoonsgebonden ‘regieplan’ opgesteld waarbij ook naar de ouders, broertjes en zusjes wordt gekeken. De uitvoering van dit regieplan wordt gemonitord en waar nodig tijdig en gericht bijgestuurd. Verkeersveiligheid Om de verkeersveiligheid in de stad te vergroten is in het najaar 2014 gestart met het opstellen van een integraal meerjaren plan. Er is een uitgebreid participatietraject doorlopen met partners en de gebiedscommissies. In het voorjaar van 2015 wordt het meerjarenplan verkeersveiligheid aan uw raad toegestuurd. Daarnaast is in het najaar van 2014 gestart met het opstellen van een actieplan gericht op gedragsbeïnvloeding van de aso-rijders in de stad. Het actieplan is in april 2015 gereed en bestaat uit wijkgerichte acties en gemeentebrede acties om de aso-rijder aan te pakken. Tevens wordt ook het actieplan verkeersveiligheid bij scholen opgesteld.

Beleidsmatige inspanning Geweld en (jeugd-)overlast De aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit heeft in 2014 plaatsgevonden vanuit het programma ‘Grenzen stellen, richting geven’ dat loopt tot medio 2015. Ons college presenteert medio 2015 een nieuw jeugdprogramma. In 2014 hebben doorlopend 15 jeugdoverlast hotspots in de stad een aanpak gekregen. Naast de inzet van lokaal jongerenwerk wordt ook het Stedelijk Team Jongerenwerk, dat specifiek gericht is op de aanpak van overlast, ingezet. Ook worden Jeugdhandhavers van Stadsbeheer ingezet op de jeugdoverlast hotspots. Naast extra toezicht is het noodzakelijk dat ook toegewerkt wordt naar een goede dagbesteding voor deze jongeren. Een balans tussen preventie en repressie is het meest effectief. Ook bestuurlijke instrumenten zoals de mosquito, cameratoezicht en de overlastwet kunnen worden ingezet. Met de groepsgerichte aanpak krijgen hinderlijke, overlastgevende en criminele jeugdgroepen een aanpak. Alle jeugdgroepen in Rotterdam hebben in 2014 doorlopend een aanpak gekregen. In januari 2014 waren er in totaal 16 jeugdgroepen in Rotterdam. In januari 2015 ligt dit aantal op 14. Het samenwerkingsverband in de groepsgerichte aanpak (gemeente, politie en Openbaar Ministerie) wordt daarnaast breder ingezet op digitale netwerken/groepen, overlastgevende individuen en ‘pre-Beke’ groepen. ‘Pre-Beke’ groepen zijn groepen die volgens de Beke-methodiek nog niet het predicaat hinderlijk, overlastgevend of crimineel hebben, maar zich hiertoe wel zichtbaar ontwikkelen. In 2014 is de pilot Laatste Kans verder ontwikkeld. Deze methodiek is gericht ingezet op een overlastgevende jeugdgroep. Dit houdt in dat de familienetwerken van de jongeren zijn benaderd, geconfronteerd zijn met het gedrag van de jongeren en daarna actief zijn betrokken bij de vervolgaanpak. Vanuit de persoonsgerichte aanpak krijgen overlastgevende of criminele jongeren met complexe problematiek een integrale, individuele aanpak in het gebied of in het Veiligheidshuis. De gemeente zet specifieke intensieve trajecten in die er voor moeten zorgen dat de jongeren hun leven weer op orde krijgen. Ook de jongeren die tot de HIT-doelgroep (High Impact Target) behoren krijgen een persoonsgerichte aanpak vanuit het Veiligheidshuis. Deze persoonsgerichte aanpak is onderdeel van de aanpak High Impact Crimes. Tenslotte zijn alle in 2014 bij DOSA lopende casussen zijn afgesloten of overgedragen aan de wijkteams met het doel de hulpverleningsinzet te continueren. Risicogroepen/radicalisering Jaarlijks wordt de monitor risicogroepen uitgebracht. Deze meet de ontwikkelingen in de maatschappelijke positie van de verschillende groepen in de stad op het gebied van school, werk en veiligheid. In 2014 is de eindrapportage van het programma Risicogroepen van Antilliaanse en Marokkaanse afkomst 2010–2013 aan de gemeenteraad aangeboden. Het melden adviespunt radicalisering is uitgebreid. Er is gestart met een meerjarenprogramma radicalisering en voorkomen van maatschappelijke spanningen. In november 2014 is de raad geïnformeerd over de geïntensiveerde aanpak van radicalisering. Binnen het concernbrede programma EU-arbeidsmigranten wordt tevens aandacht besteed aan veiligheid. Er is een onderzoek uitgevoerd naar het vóórkomen van mobiel banditisme en er is een onderzoek opgestart naar niet-geregistreerde EU-migranten-kinderen en kinderen zonder wettelijke voogden. Uitkomsten worden in het eerste kwartaal van 2015 verwacht. In 2014 is een verkenning uitgevoerd naar de problematiek van Licht verstandelijke beperking in relatie tot crimineel gedrag. In 2015 wordt hier een aanpak op ontwikkeld.


Beleidsmatige inspanning Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Evenementen Rotterdam is een levendige stad en gastheer voor vele evenementen per jaar. Rotterdam kent een divers aanbod van evenementen die onderverdeeld worden in vier risico-categorieën O, A, B en C, waarbij C-evenementen een hoog risico en/of grote impact hebben op de stad, zoals de WereldHavendagen, Rotterdam Unlimited of de Marathon. In 2014 zijn er 55 B-en C-evenementen geweest, waarvan de meeste in het centrum van de stad. Daarnaast zijn er circa 1.700 kleinschalige (0- en A-) evenementen georganiseerd in de gehele stad. Sinds maart 2014 is de regie over het vergunningverleningsproces van álle evenementen voor de stad in één hand. Het proces van vergunningverlening wordt verder geprofessionaliseerd en gedigitaliseerd. Aanvragen voor 0- en A-evenementen kunnen nu via MijnLoket digitaal worden aangevraagd, wat een lastenverlichting voor de bewoners en ondernemers betekent. Coffeeshopbeleid Op 1 oktober 2013 is het nieuwe Rotterdamse coffeeshopbeleid vastgesteld. Het vergunningstelsel en handhavingsarrangement zijn aangepast, zodat het meer in overeenstemming is met het Rotterdamse horecabeleid. In 2014 zijn geleidelijk met het vernieuwen van de vergunningen de openingstijden aangepast per coffeeshop. Daarnaast is in 2014 ingezet op de wens van het college om beheerscommissies rondom coffeeshops mogelijk te maken. Horecabeleid In 2014 heeft een aantal projecten plaatsgevonden binnen de horecaportefeuille. Zo zijn in pilotvorm terrasvlonders op parkeerplaatsen in heel de stad mogelijk gemaakt, wat een groot succes bleek. Ook is het project naleving op terrassen van start gegaan op de Meent, waarbij met ondernemers en bewoners samen gekeken is naar een voor beide partijen aanvaardbare norm voor terrassen. In 2014 heeft team Drank en Horeca van Stadsbeheer haar rol van toezichthouder op de exploitatie van horeca-inrichtingen verder geprofessionaliseerd. Daarnaast is een goede samenwerking bewerkstelligd met de verschillende toezichthoudende partijen. Drank- en horecawet Op 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor het nuttigen van alcohol verhoogd van 16 jaar naar 18 jaar. De gemeentelijke toezichthouders van Stadsbeheer hielden in 2014 elf leeftijdsgrenzenacties waarin tussen de vijf en tien locaties of vestigingen per keer werden bezocht. Op basis van ervaringen van de controleurs zelf is in het najaar met de Driehoek afgesproken meer inzet te gaan plegen op avondwinkels. Eind 2014 is gestart met de voorbereidingen voor een nieuw stadsbreed nalevingsonderzoek bij supermarkten, horeca, evenementen, sportkantines en slijterijen. Bibob beleid In 2014 is nieuw beleid ontwikkeld naar aanleiding van de uitbreiding van de wet Bibob in 2013. Het nieuwe beleid betreft onder andere de toepassing van de Wet Bibob bij vastgoedtransacties waarbij de overheid partij is. Dit beleid wordt in 2015 vastgesteld door ons college. Ondermijning Het afgelopen jaar is extra geïnvesteerd in het voorkomen en tegengaan van ondermijnende criminaliteit. De inzet is gebiedsgebonden, gericht op een aantal kwetsbare plekken in Rotterdam waar criminelen een economische machtspositie dreigen te verwerven. In 2014 is de aandacht voor een aanzienlijk deel uitgegaan naar een aantal focuswijken in RotterdamZuid. Aangezien het strafrecht alleen niet altijd de meest effectieve of efficiënte aanpak van de zwaardere en georganiseerde vormen van criminaliteit is, treden we samen met de veiligheidspartners op als één overheid. Samen met de partners van het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) zoals het OM, politie, Rijksbelastingdienst en Inspectie SZW zetten we in op het aanpakken van de infrastructuur van ondermijnende criminaliteit. Daarnaast richten we ons op het doorbreken van de lokaal ondermijnende werking en het vestigingsklimaat voor dubieuze ondernemingen. Barrières worden opgeworpen en samenwerkingsverbanden worden straf- bestuurs- en fiscaalrechtelijk aangepakt. Zo zijn door de gemeente en de genoemde partners meerdere handhavingscontroles ingezet, zijn tientallen rechts- en natuurlijke personen onderzocht, geld afgepakt en is een beleidslijn heling opgesteld. Hiermee is het mogelijk om op te treden tegen opkopers en handelaren, waaronder juweliers en goudopkopers, die zich niet houden aan de geldende weten regelgeving bij de in- en verkoop van deze goederen. Hiermee wordt de afzetmarkt voor goederen die afkomstig zijn van een misdrijf verkleind en de handel in gestolen goederen een halt toegeroepen. Mensenhandel De aanpak van mensenhandel bestaat uit drie pijlers: preventie, de integrale aanpak en de zorg voor slachtoffers. Zo wordt op scholen voorlichting gegeven over de gevaren van het internet en social media. Ook worden er trainingen gegeven ten behoeve van het signaleren van mensenhandel waaronder jeugdprostitutie.


Bij signalen van uitbuiting benut de politie alle mogelijkheden om de slachtoffers uit het circuit te halen en verdachten aan te houden. Slachtoffers worden o.a. getraceerd door te rechercheren op het internet. De mensenhandelcasuïstiek wordt vervolgens integraal opgepakt. De samenwerking met partners is verder geïntensiveerd en de gemeentelijke informatiepositie is verder versterkt. Hierbij is extra aandacht voor risicobranches zoals massagesalons en voor arbeidsuitbuiting. Aan de Zorgtafel Mensenhandel (onder leiding van de GGD) bespreekt de gemeente met politie en diverse zorgpartners signalen. Hierbij is ook aandacht voor de risico’s op terugval in de prostitutie. Integere haven De gemeente Rotterdam is aangesloten op het programma Integere Haven. Zij levert haar aandeel in de aanpak van ondermijnende criminaliteit in dit gebied, o.a. bij een bewustwordingscampagne voor medewerkers in de haven om signalen via Meld Misdaad Anoniem te melden. Daarnaast is de samenwerking met de Zeehavenpolitie geïntensiveerd zodat de bestuurlijke instrumenten in het havengebied optimaal worden ingezet. Vastgoed/malafide huiseigenaren Op het gebied van vastgoed wordt samengewerkt met diverse gemeenlijke clusters en private partijen om malafide vastgoedeigenaren aan te pakken, zodat misstanden als overbewoning, verloedering van vastgoed en de illegale hennepteelt worden tegengegaan. Daarnaast wordt in samenwerking met diverse partners geprobeerd lokale trends, die duiden op mogelijke ondermijnende activiteiten zoals (vastgoed)fraude, inzichtelijk te maken. Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer Ons college heeft verbetering van de Sociale Veiligheid in het OV als prioriteit benoemd en met de RET zijn afspraken gemaakt over de verbetering van de veiligheid en veiligheidsbeleving in het OV. Dit zal worden gemeten aan de hand van 1) de waardering van de veiligheid in voertuigen, stations en haltes, 2) het zwartrijderspercentage en 3) het aantal geregistreerde incidenten. De RET ontvangt extra ondersteuning, met als voorwaarde dat die wordt ingezet voor verbetering van veiligheid. Eind 2014 zijn daartoe al extra OV-surveillanten gestart vooruitlopend op de uitbreiding in de komende jaren. Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond De oprichting van de Landelijke Meldkamerorganisatie wordt steeds concreter. De fusie van de meldkamers van RotterdamRijnmond en Zuid-Holland Zuid komt daarmee steeds dichter bij. In de zomer van 2014 heeft de meldkamer een succesvolle uitwijktest gehouden. Alle Rotterdamse systemen zijn vanuit de meldkamer Haaglanden inzetbaar. Afgelopen jaar zijn de gegevens van incidenten en inspecties actief openbaar gemaakt. In het kader van de industriële veiligheid worden zogenoemde CIN-meldingen (incidentmeldingen in het haven- en industriegebied) actief openbaar gemaakt op www.rijnmondveilig.nl. Tevens zijn op deze website begrijpbare samenvattingen van Brzo-inspecties (risicobedrijven) en de inspectieresultaten in het kader van de brandveiligheid te vinden.

4.6

Onderwijs

Beleidsmatige inspanning Leer- en schoolprestaties Focus van de inspanning: Samen met de onderwijspartners gaan we de onderwijsresultaten verhogen. Het Rotterdams Onderwijsbeleid 2011–2014 is een tweeluik: Beter Presteren en Aanval op Uitval.

Beter presteren

De ruggengraat van het Rotterdams onderwijsbeleid in 2014 was het programma Beter Presteren 2010–2014. Dit programma bestond uit drie actielijnen: meer leertijd (voor- en vroegschoolse educatie en leertijduitbreiding in primair en voortgezet onderwijs), professionele scholen en betrokken ouders. Centraal doel was het verhogen van de leerprestaties van Rotterdamse kinderen. De indicator was de cito- eindtoets in groep acht van het basisonderwijs. In het schooljaar 2013–2014 was de cito-score 532,2. Hiermee werd de afstand tot het landelijk gemiddelde verkleind met 1,4 punten tot 2,6 punten. De door de schoolbesturen ingediende plannen voor het schooljaar 2014–2015 zijn scherper op effectiviteit en samenhang getoetst om de scores voor taal en rekenen in Rotterdam nog dichterbij het landelijk gemiddelde te brengen. Eind 2013 is het huidige Rotterdams onderwijsbeleid (ROB) geëvalueerd. Op basis hiervan is in 2014 gewerkt aan het opstellen van de kaders en ambities voor het onderwijsbeleid voor 2015 en verder. Meer leertijd: voor- en vroegschoolse educatie (vve) en groepen nul Het streven van Beter Presteren was om 200 vve-groepen tot groepen nul om te vormen, waarvan 70 in de focuswijken op Zuid. Sinds het begin van het schooljaar 2014–2015 zijn er in Rotterdam 194 officiële groepen nul en daarnaast nog 34 vve-groepen die aan de voorwaarden van groep nul voldoen. Het totaal aantal groepen dat voldoet aan de voorwaarden van groep nul bedraagt 228. Daarmee hebben we onze ambitie van 200 groepen nul in 2014 ruimschoots gehaald.


Sinds september 2012 is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) verantwoordelijk voor de toeleiding van peuters naar voorschoolse voorzieningen. De toeleiding van doelgroeppeuters naar de vve en groep nul is in 2014 verbeterd. Op de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) zijn hiervoor 22 peuterconsulenten aan de slag gegaan. Vanaf 1 januari 2015 moet 90% van de pedagogische medewerkers aan de landelijke eis voor taalvaardigheid voldoen: 3F voor gesprekken voeren, luisteren, spreken en leesvaardigheid en 2F voor schrijfvaardigheid en taalverzorging. Op peildatum 1 augustus 2014 voldeed 79% van de pedagogische medewerkers in Rotterdam aan de landelijke taaleis. Pedagogische medewerkers die nog niet aan de landelijke taaleis voldoen, moeten over het algemeen nog één vaardigheid en soms twee vaardigheden op niveau brengen. Vrijwel alle organisaties spreken in de tussenrapportage de verwachting uit dat deze medewerkers door gerichte extra scholing in het najaar van 2014 alsnog zullen voldoen aan de landelijke taaleis. Om de wachtlijsten voor de vve te beperken, zijn tussen oktober 2012 en oktober 2013 25 nieuwe peuterspeelzaalgroepen met vve gestart (groei van 401 naar 426 groepen). Vanuit het veld zijn signalen ontvangen dat ondanks de toename van de capaciteit in de peuterspeelzalen de wachtlijsten zijn gegroeid. Een belangrijke verklaring hiervoor is dat het aantal kinderdagverblijven dat vve aanbiedt sterk is afgenomen (van 74 naar 48). Leertijduitbreiding in het primair en voortgezet onderwijs Voor het schooljaar 2014–2015 is het budgetplafond voor leertijduitbreiding gecontinueerd op het niveau van het schooljaar 2013–2014. De scholen in de focuswijken op Zuid hebben voor meer uren leertijduitbreiding subsidie ontvangen dan in schooljaar 2013–2014. De groei van het aantal vakantieklassen en scholen is in 2014 doorgezet. Er zijn 160 vakantieklassen georganiseerd, waarmee de doelstelling van tenminste 154 vakantieklassen is gehaald. Professionele scholen Centraal in de aanpak van de professionele school in 2014 stond de uitvoering van de acties die zijn opgenomen uit de in 2013 gesloten convenanten professionele school en in de Lerarenagenda. De schoolbesturen zijn door ons uitgedaagd om meer gebruik te maken van landelijke regelingen en pilots. De maatregelen gericht op de verhoging van de kwaliteiten van leraren en het tegengaan van de krapte op de onderwijsarbeidsmarkt, zijn verankerd in het onderwijsbeleid voor de komende jaren. In de afgelopen jaren is een aantal scholen gestart met een tweejarig ISO-traject om scholen te versterken en te voorkomen dat er geen nieuwe zeer zwakke scholen ontstaan. Inmiddels functioneren 20 van de 28 basisscholen die hebben deelgenomen aan de ISO-aanpak volgens de normen van de Inspectie van het Onderwijs voldoende. Ditzelfde geldt voor het VOR voor 24 van de 28 deelnemende vo-afdelingen. Per 1 september 2014 zijn 16 basisscholen zwak en 3 zeer zwak. Deze aantallen liggen hoger dan in 2010. Het aandeel (zeer) zwakke afdelingen in het vo is in dezelfde periode gedaald van ongeveer 25% naar 10% (12 afdelingen zwak en geen enkele afdeling zeer zwak). Vanuit het programma Beter Presteren hielp het Topklassenarrangement scholen te reflecteren op het opbrengstgericht werken en daarmee de onderwijsresultaten resultaten verder te verhogen. Ongeveer de helft van alle Rotterdamse scholen in het primair onderwijs heeft meegedaan aan het arrangement. Betrokken ouders Binnen de actielijn ouderbetrokkenheid van Beter Presteren werden scholen in het primair onderwijs in de gelegenheid gesteld medewerkers ouderbetrokkenheid aan te trekken uit een gemeentelijk ingestelde poule van medewerkers of geld aan te vragen om zelf een medewerker ouderbetrokkenheid aan te stellen.. In 2014 vroegen 52 scholen subsidie aan en werd voor 90 medewerkers gebruik gemaakt van het trekkingsrecht met een gezamenlijke omvang van 55 fte, waarvan 29 fte is ingezet op Zuid. In het mbo is een startpakket ouderbetrokkenheid ontwikkeld en is met aan aantal ROC- sectordirecteuren in het prestatiecontract afspraken gemaakt over ouderbetrokkenheid. Met steun van de gemeente is het platform Ouders010 opgericht. Children’s Zone Een van de speerpunten van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) is de Children’s Zone. 25 van de 32 primair onderwijs (PO) scholen in de focuswijken hebben in 2014 extra leertijd van gemiddeld 6 uur per week. Daarnaast worden alle po- scholen in de 7 focuswijken ondersteund door een wijkteam, waarbij het wijkteam Hillesluis direct opgezet is als integraal wijkteam. Inmiddels is de stap naar integrale wijkteams in alle wijken gemaakt.

Aanval op uitval De doelstellingen van het programma Aanval op Uitval 2010–2014 (10% daling vsv per jaar) zijn de afgelopen jaren ruimschoots gehaald. Voor het schooljaar 2012–2013 zijn de definitieve cijfers oin oktober 2014 bekend gemaakt. Het percentage Rotterdamse vsv-ers is gedaald van 5,3% naar 3,7% ten opzichte van het jaar doorvoor (een daling met bijna 30%).


Het programma Aanval op Uitval is in 2014 afgerond. De goede resultaten van het programma zijn behaald door de inzet van lijstmanagement, buitendienstmedewerkers die jongeren opzoeken, het zomeroffensief en verbetering van de samenwerking met de mbo-instellingen. Deze activiteiten worden komende jaren voortgezet door het Jongerenloket en zijn hiermee geborgd. Versterken in- en doorstroom naar het mbo Veel jongeren vallen uit bij de overgang van vmbo naar mbo. Door betere registratie met behulp van Intergrip en de betere afstemming tussen vmbo en mbo zijn jongeren die het risico lopen mis te stappen tijdig in beeld gebracht en geholpen. Jaarlijks worden in de regio Rijnmond ongeveer 9.000 jongeren gemonitord op hun overstap van het vo naar het mbo, met als doel een vroegtijdige signalering zodat mogelijke uitval voorkomen wordt. In 2014 was het aantal risicoleerlingen, mede dankzij het registratiesysteem Intergrip, gedurende het hele jaar lager dan voorgaande jaren. De uitval binnen de overstap vmbo-mbo is in het schooljaar 2013–2014 gedaald van 2,74% naar 2,5%. Het Jongerenloket heeft, in samenwerking met de afdeling Toezicht en Handhaving, 344 jongeren met een verhoogd risico op uitval gedurende de zomerperiode intensief gevolgd op hun overstap van het vmbo naar het mbo. Van de 37 jongeren die de overstap niet hebben gemaakt, zijn er 14 in begeleiding genomen; de rest is op het vmbo gebleven. Verzuimaanpak Met de verzuimaanpak op het mbo zijn in 2014 forse stappen gemaakt. Leerplichtambtenaren werken op de schoollocaties en weten in nauwe samenwerking met de scholen verzuim terug te dringen. In september 2013 is een nieuw verzuimprotocol met het mbo opgesteld waarin alleen verzuim wordt gemeld als de school zelf alles heeft ondernomen om een leerling binnenboord te houden. Deze nieuwe aanpak is in 2014 aangescherpt. Wij hebben daarnaast een nieuw instrument ontwikkeld, RAAT (Regionaal Aanwezigheidsbeleid Audit Team) waarmee opleidingen op eigen verzoek inzicht krijgen in de kwaliteit van hun onderwijs en de beleving daarvan door studenten, om zo gericht maatregelen te kunnen nemen om verzuim tegen te gaan en het schoolklimaat te verbeteren. In september 2014 hebben de leerplichtambtenaren samen met de mbo-instellingen een zeer succesvolle No-Show actie gedaan. Van de 460 jongeren die in september niet kwamen opdagen zijn er 388 teruggeleid naar hun opleiding. De resterende 72 zijn in begeleiding genomen door het Jongerenloket. Werkscholen Het project Rijnmond Netwerkt beoogde het versterken van de arbeidstoeleiding van leerlingen van Rotterdamse scholen voor praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Vanwege de aanhoudende magere opbrengsten van de inzet van Rijnmond Netwerkt is het project voortijdig gestopt. De inzet van de methodiek Boris op diverse scholen voor Praktijkonderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs bleef wel gesubsidieerd tot en met december 2014. Deze methodiek ondersteunt pro- en vso-scholen bij de realisatie van loopbaanoriëntatie, een passende opleiding en het vinden en houden van een werkplek voor hun leerlingen. Loopbaanoriëntatie In 2014 is de Rotterdamse aanpak Loopbaanoriëntatie uitgebreid van 35 naar 70 scholen. De Rotterdamse aanpak bestaat uit verschillende onderdelen: het digitaal talentportfolio, voorlichting, informatie en kennismaking, training en scholing van leerkrachten. In 2014 zijn op 44 basisscholen, 3 scholen voor praktijkonderwijs, 25 scholen voor voortgezet onderwijs en op 9 mbo-locaties activiteiten uitgevoerd. Jongeren terugleiden naar school Uitgevallen jongeren zijn in beeld en worden zoveel mogelijk teruggeleid naar school. Voor sommige jongeren is het reguliere onderwijs nog een brug te ver. Het afgelopen jaar zijn afspraken gemaakt met voorzieningen en trajecten die jongeren begeleiden op meerdere leefgebieden, zodat zij na enige tijd alsnog de stap naar school kunnen maken. Die voorzieningen werken in nauwe samenwerking met en soms zelfs op de mbo-instellingen. De Wijkscholen zijn afgebouwd en daarvoor in de plaats is voor deze doelgroep een aparte stroom met meer begeleiding op het Startcollege ontwikkeld. Voor de leerplichtige groep (18 minners) met multiproblematiek, die nog niet in staat is om regulier onderwijs te volgen, zijn er plaatsen bij Educatief Centrum van Horizon gerealiseerd.

Overig onderwijsbeleid Naast de uitvoering van bovenstaande activiteiten wordt een aantal andere taken uitgevoerd. Enkele hiervan lichten we kort toe. Onderwijshuisvesting De gemeente heeft de wettelijke taak om te zorgen voor adequate huisvesting van het onderwijs. Schoolbesturen kunnen hiervoor aanvragen indienen bij de gemeente. Deze aanvragen worden getoetst aan de verordening onderwijs-huisvesting.


Eind 2014 is een nieuwe verordening vastgesteld. Aanleiding hiervoor was de overheveling van het buitenonderhoud; de verordening is op deze nieuwe wetgeving aangepast. Met de schoolbesturen is een meerjarenplanning opgesteld, waardoor de voorspelbaarheid van de investeringen in de onderwijshuisvesting wordt vergroot. Op 18 december 2014 heeft de gemeenteraad het Integraal Huisvestingsplan 2015–2019 vastgesteld, inclusief indicatieve investeringsagenda voor 50 projecten (nieuwbouw of renovatie) en meerjarenbegroting 2015–2025. Hiermee is de komende vier jaren een extra investering gemoeid van 200 mln euro (50 mln per jaar). Daarmee is de voorspelbaarheid van de behoefte aan onderwijshuisvesting, conform onze ambitie, aanzienlijk verbeterd. Door het afstoten van panden en het terugbrengen van inhuurlocaties is het financiële target van € 1,1 mln voor het jaar 2014 behaald. Bewegingsonderwijs In 2014 is in samenwerking met Sportfondsen Nederland en de Rotterdamse zwemverenigingen het project Zwemmen gestart. Doel hiervan was om de losse vraagstukken rondom zwembaden (hardware), zwemprogrammering (software) en bedrijfsvoering op te lossen door de samenhang in het beleid te vergroten. De uitkomsten hiervan voor het Rotterdams schoolzwembeleid zullen een plek krijgen in het nieuwe Beleidskader Zwemmen dat komend jaar aan de gemeenteraad zal worden aangeboden. In het Uitvoeringsprogramma Sport (UP Sport) is opgenomen dat gemeente Rotterdam een meerjarenplan voor gym- en sportzalen gaat maken, gebaseerd op enerzijds de behoefte (vanuit bewegingsonderwijs en naschools gebruik) en anderzijds een beoordeling van de kwaliteit (technisch en functioneel) van de gymzalen. Met het plan streven wij naar een éénduidige manier van beheer- en onderhoud.

4.7

Volksgezondheid en zorg

Beleidsmatige inspanning Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Focus van de inspanning: Meer kinderen groeien op in een stabiele en kansrijke gezinssituatie. De eigen kracht van de burger is het uitgangspunt van beleid en Rotterdam is voorbereid op de nieuwe jeugdzorgtaken die per 2015 gedecentraliseerd worden. Programmatische aanpak decentralisatie/ Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel (NRJ) Per 1 januari 2015 is gemeente Rotterdam verantwoordelijk voor alle jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg voor de jeugd, hulp aan jeugdige verstandelijk beperkten en de begeleiding en verzorging van jeugdige lichamelijk en zintuiglijke gehandicapten. Taken en financiële verantwoordelijkheden die voorheen bij het rijk, de provincie en/of de Stadsregio lagen, zijn overgeheveld naar gemeenten. De visie op de nieuwe taken en verantwoordelijkheden is vastgelegd in het document Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel (NRJ), dat in mei 2013 de steun van de commissie Jeugd, Onderwijs, Cultuur en Sport (JOCS) heeft gekregen. Ter concretisering hiervan zijn, conform de Jeugdwet, op 16 oktober 2014 de verordening Jeugdhulp Rotterdam 2015 en het beleidsplan Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel 2015–2018 door de gemeenteraad vastgesteld. In 2014 is gestart met het invoeren van het NRJ op zowel sturings- als operationeel niveau. Er zijn 42 wijkteams gevormd en gestart en deze wijkteams bieden hulp aan alle Rotterdammers (van 0 tot 100 jaar). In de wijkteams werken medewerkers die gespecialiseerd zijn in jeugdproblematiek (jeugd- en gezinscoaches) en medewerkers die volwassenen met een vraag op het gebied van zorg en welzijn kunnen helpen. Ook is de verbinding met het onderwijs gelegd doordat de schoolmaatschappelijk werker (SMW’er) op school werkt en als schakel fungeert naar het wijkteam. Het jeugdbeschermingsplein, de nieuwe werkwijze van jeugdbescherming, dat in 2012 op Rotterdam Zuid is gestart, is in oktober 2014 naar de Rotterdamse noordoever uitgebreid. In 2014 is begonnen met de scholing van de jeugd- en gezinscoaches. Belangrijk moment hierin was de Focusdag 2014: Klaar voor de start!, waarbij 1.200 jeugdhulpprofessionals 69 verschillende debatten, workshops en presentaties hebben bijgewoond over jeugdhulp. Het (jeugdhulp-)aanbod is tijdig ingekocht en de continuïteit van de zorg, die kinderen en gezinnen op 31 december 2014 ontvangen, is gewaarborgd. Een ander onderdeel in de implementatie van het NRJ is de communicatie over de veranderingen richting instellingen, hun professionals, de cliënten én Rotterdammers. De tweede helft van 2014 heeft dan ook in het teken gestaan van zorgvuldige communicatie richting deze doelgroepen. De inkoop van de specialistische Jeugdhulp wordt regionaal georganiseerd. Daartoe is er een gemeenschappelijke regeling Jeugdhulp Rijnmond ingesteld. De inkooporganisatie van de gemeente Rotterdam is tevens uitvoerder van deze GR-inkoop.


Sociaal Medische Indicatie en inspectie kinderopvang Wij bieden kinderopvang op sociaal medische indicatie (SMI) en plusopvang aan kinderen van 0 tot 13 jaar, die niet kunnen functioneren in de gewone kinderopvang of extra (medische) zorg nodig hebben. De gemeente is tevens verantwoordelijk voor het toezicht op de kwaliteit van de kinderopvangvoorzieningen. Daarnaast is de gemeente eindverantwoordelijk voor de handhaving en de registervoering in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP). Voor de taken register, toezicht en handhaving in de kinderopvang heeft de gemeente Rotterdam in september 2014 de A status gekregen van de Inspectie van het Onderwijs. Zij hebben vastgesteld dat Rotterdam haar wettelijke taken met betrekking tot kinderopvang naleeft. Het aantal afgegeven indicaties SMI is gemiddeld genomen 14 per maand gebleven in 2014. Over het hele jaar bekeken is er sprake van onderbesteding voor SMI en Plusopvang. Dit is het gevolg van het aanscherpen van de regels voor toekenning in het verleden, nadat de vraag hoger was dan het aantal plekken. Het vergroten van de bekendheid heeft het afgelopen jaar nog niet geleid tot meer indicaties en hogere bezetting Plusopvang. De opgave is om de latente vraag bij SMI en Plusopvang te activeren. Het laatste kwartaal van 2014 is hiermee een begin gemaakt door in toenemende mate afstemming te zoeken met de wijkteams. In 2015 wordt dit voortgezet en kunnen zowel SMI- als plusopvangplekken worden ingezet via de wijkteams als onderdeel van het behandelplan van gezinnen. De indicatie bij SMI via de GGD blijft voorlopig gehandhaafd.

Beleidsmatige inspanning Kwetsbare personen en huiselijk geweld Focus van de inspanning: Wij gaan ervan uit dat elke Rotterdamse burger iets bijdraagt aan de stad. Daar waar sprake is van belemmeringen bieden wij ondersteuning. In ruil daarvoor verwachten wij van mensen dat zij alles op alles zetten om hun beperkingen te overwinnen en mee te doen in de samenleving. Kwetsbare personen/Beschermd Wonen De persoonsgerichte aanpak van de meest kwetsbare personen (kader openbare geestelijke gezondheidszorg) is in 2014 onverkort voortgezet. Daklozen zijn voorzien van stabiele huisvesting, dagbesteding, inkomen en zorg. Uit herhaalde steekproeven komt naar voren dat mensen niet alleen fysiek en psychisch erop vooruit gaan, maar ook dat deze aanpak een forse reductie oplevert van overlast en criminaliteit. Met ingang van 2015 is de nieuwe WMO van kracht. 2014 is hiervoor het voorbereidingsjaar geweest. Taken die voorheen onder verantwoordelijkheid vielen van de rijksoverheid, worden overgeheveld naar de gemeente. Dit betreft onder meer Beschermd Wonen. Net als bij de Maatschappelijke Opvang heeft Rotterdam hierin een centrumgemeente taak. Uitgangspunt is dat de zorg en ondersteuning dichtbij de Rotterdammer wordt georganiseerd. We zetten ondersteuning en zorg in die de ‘eigen kracht’ van mensen en hun omgeving bevordert, waar nodig met aanvullende professionele ondersteuning. Een belangrijke verandering is de overgang van (delen van) subsidie naar persoonsvolgende financiering in de vorm van integrale ondersteuningsarrangementen. Hiertoe zijn contracten afgesloten met zorgaanbieders ten behoeve van diverse cliëntgroepen. Met ingang van 2015 stelt de gemeentelijk WMO-adviseur de indicaties voor de tweedelijns WMO-arrangementen. In de voorbereiding op deze verandering is zorgvuldig gekeken naar samenhang met en samenwerkingsafspraken tussen de stedelijke aanpak voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen en de Vraagwijzers/Wijkteams in de gebieden Met de komst van de nieuwe WMO wordt de gemeente behalve voor opvang ook verantwoordelijk voor beschermd wonen. In 2014 is gestart met een (ambtelijk) regionaal overleg Beschermd Wonen ter voorbereiding op een bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst. Deze overeenkomst regelt de verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de gemeenten in de regio. Medio 2014 liep het programma Kwetsbare Personen ten einde. In de tweede helft van 2014 is besloten een nieuw actieprogramma (voor de OGGZ doelgroep) op te zetten, als onderdeel van het WMO-programma. De doelstellingen van dit programma zijn specifiek gericht op de realisatie van door- en uitstroom uit de stedelijke ketens voor opvang en beschermd wonen. Bestrijding Huiselijk Geweld Op de actielijn Opsporen, van het actieprogramma Aanpak Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Veilig Thuis 2011–2014, zijn nagenoeg alle voorgenomen resultaten bereikt. Onderzoek om met het tuchtrecht de meldingsbereidheid te vergroten en registratie op de toepassing meldcode loopt. Beide actiepunten komen terug in het nieuwe programma Veilig Thuis. Alle acties op de actielijn Oppakken zijn afgerond. Op onderdelen vindt nog doorontwikkeling plaats. Inzet op de actielijn Oplossen wordt nog verder verdiept en komt terug in het nieuwe programma Veilig Thuis.


De pilot Verborgen Vrouwen is in Delfshaven afgerond en wordt de komende periode in heel Rotterdam uitgerold. Dit geldt ook voor de pilot voorkomen financiële uitbuiting bij ouderen die in het kader van de bestrijding van ouderenmishandeling samen met het Rijk is uitgevoerd. Belangrijke onderdelen van deze pilot worden in de reguliere aanpak geborgd. De regiovisie Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is in november 2014 bestuurlijk vastgesteld en vormt de komende 4 jaar het beleidskader voor de centrumgemeentelijke aanpak. De samenvoeging van het Servicepunt Ketensamenwerking (SPK) en het Servicepunt voor het Stadsregionaal Instrument Sluitende Aanpak (SISA) tot een gezamenlijke front-office is in 2014 gerealiseerd. Overige inzet De taakstelling vanuit het Rijk voor huisvesting statushouders in 2014 was 566 personen (t.o.v. 386 in 2013). We hebben 537 statushouders daadwerkelijk kunnen huisvesten (2013: 323), waardoor de achterstand in 2014 is opgelopen van 63 naar 92 statushouders per 31 december 2014. Met deze cijfers scoort Rotterdam, mede dankzij de medewerking van woningbouwcorporaties, goed ten opzichte van andere grote steden. Het Intakeloket Ondersteuning Statushouders heeft in de tweede helft van 2014 extra personeel ingezet om het hoofd te kunnen bieden aan de verhoogde taakstelling.

Beleidsmatige inspanning Volksgezondheid Focus van de inspanning: Het verbeteren van de gezondheid van Rotterdammers. De gemeente Rotterdam voert voor Rotterdam en regiogemeenten de ‘klassieke’ GGD-taken uit: infectieziektebestrijding, medische milieukunde en technische hygiëne. Het aantal meldingen van infectieziekten in het werkgebied Rotterdam-Rijnmond bedroeg afgelopen jaar 1.252 tegen 1.190 in 2013. Sinds halverwege 2014 is het aantal kinkhoestmeldingen flink gestegen. Ook landelijk is deze trend zichtbaar. Het is bekend dat het voorkomen van kinkhoest over de jaren varieert. In tegenstelling tot 2013, was er in 2014 geen mazelenepidemie en zijn er in 2014 maar enkele mazelenpatiënten gemeld. De verdeling van de overige meldingen is vergelijkbaar met die van 2013. Daarnaast zijn er in 2014 1.309 hygiëne-inspecties uitgevoerd en heeft de GGD 882 adviezen (waaronder de behandeling van 395 meldingen van burgers) uitgebracht op het gebied van medische milieukunde en technische hygiëne.

4.8

Participatie

Beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie Focus van de inspanning: Het verhogen van de participatiegraad en het terugdringen van taalachterstanden (van buitenlandse en Nederlandse herkomst). Taal- en participatietrajecten In 2014 waren de inspanningen gericht op: – de tijdige inrichting van de nieuwe uitvoeringsstructuur van de volwasseneneducatie conform de richtlijnen van de gewijzigde Wet educatie en beroepsonderwijs (Web), – het opstellen van een breed beleidskader taal conform de opdrachten van de gemeenteraad via een initiatiefvoorstel Aanpak Laaggeletterdheid, amendement Voldoende middelen laaggeletterdheid en de motie Voldoende middelen voor aanpak laaggeletterdheid, – uitvoering van diverse taaltrajecten en borging van succesvolle projecten van het Taaloffensief. Wet educatie en beroepsonderwijs (Web) Met ingang van 1 januari 2015 is de Wet educatie en beroepsonderwijs (Web) gewijzigd. De belangrijkste wijzigingen zijn: gefaseerde afbouw van de verplichte winkelnering bij de ROC’s, – inkoop van de Web door de arbeidsmarktregio in plaats van individuele gemeenten, – inhoudelijke verruiming van de wet met de non-formele educatie naast de diplomagerichte, formele educatie. De wijzigingen eisen een nieuwe uitvoeringsstructuur op het niveau van de arbeidsmarktregio. Binnen deze structuur is Rotterdam centrumgemeente en daarmee verantwoordelijk voor de coördinatie en verantwoording van de regionale inkoop van de Web. In 2014 is deze structuur tot stand gebracht. Er is een samenwerkingsconvenant gesloten met de regiogemeenten en er is een inkooptraject afgerond met ROC Zadkine en het Albeda College voor het verplicht in te kopen 75% van het regionale budget. Rotterdam is daarmee een van de eerste gemeenten die de nieuwe structuur heeft gerealiseerd. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 47

Beleidskader Met taal versta je elkaar Conform de opdrachten van het gemeenteraad (initiatiefvoorstel, amendement en motie) en input van professionals en Rotterdammers is in 2014 het beleidskader Met taal versta je elkaar opgesteld. In dit kader wordt een collegebrede aanpak van laaggeletterdheid voor de huidige collegeperiode beschreven. In het beleidskader Met taal versta je elkaar wordt voortgeborduurd op een aantal uitkomsten van het Taaloffensief, voornamelijk op het gebied van: – de doorlopende leerlijn, – het stimuleren van samenwerking, – en het benutten van de kracht van Rotterdammers zelf. Daarnaast biedt dit kader samen met de Nadere regels non-formele taal- en rekeneducatie Rotterdam diverse partijen in de stad de mogelijkheid om subsidie aan te vragen ten behoeve van het verbeteren van de taalvaardigheid van Rotterdammers. Het beleidskader is op 18 december 2014 vastgesteld door de gemeenteraad. Uitvoering van diverse taaltrajecten en borging van succesvolle projecten van het Taaloffensief Vanaf 2014 zijn verder een aantal projecten voortgezet als onderdeel van het reguliere beleid. Enkele voorbeelden: – de methodiek Ouderbetrokkenheid en Taal is gratis digitaal beschikbaar gesteld voor scholen, – projecten gericht op het betrekken van werkgevers bij het taalaanpak (Taal Dichtbij! en Taal Dichtbij Werkt!) zijn als onderdeel van het reguliere beleid voortgezet, – de Taalmeter (instrument voor het herkennen van laaggeletterdheid) is ingezet als onderdeel van het werkdiagnoseproces van bijstandsgerechtigden en als instrument binnen het Jongerenloket. Daarnaast zijn diverse trajecten uitgevoerd door de twee ROC’s in het kader van het WEB-contract 2014. Tot slot zijn een aantal specifieke trajecten uitgevoerd vanuit additionele middelen van het Participatiebudget ten behoeve van EU-arbeidsmigranten en jongeren.

Stadsburgerschap Burgerschapsbeleid: (homo-)emancipatie, discriminatiebestrijding en diversiteit In het kader van het burgerschapsbeleid zijn in 2014 verschillende activiteiten gesubsidieerd gericht op het vergroten van maatschappelijke participatie van Rotterdammers. In totaal hebben 32 organisaties eerstelijnsactiviteiten (direct gericht op de burger) uitgevoerd in dit kader. Het betreft hier verschillende soorten activiteiten zoals empowermenttrainingen, bijeenkomsten waarin over taboe-onderwerpen gesproken wordt en campagnes gericht op de meerwaarde van diversiteit. Hiermee zijn ruim 4.500 Rotterdammers bereikt. Vier organisaties (Kenniscentra Burgerschap) ontvingen een structurele subsidie voor het uitvoeren van de taken gericht op kennisontwikkeling en -deling. Dit zijn tweedelijnsactiviteiten gericht op professionals. Daarnaast zijn er ook projecten vanuit de gemeente geïnitieerd in samenwerking met maatschappelijke partners zoals de activiteiten gericht op emancipatie tijdens de Wereldhavendagen. Bewonersinitiatieven/Opzoomeren In april 2014 is de beleidsregel Bewonersinitiatieven vastgesteld. Het doel van de beleidsregel is het faciliteren en bevorderen van participatie van bewoners. De beleidsregel kent inhoudelijk twee onderdelen: Opzoomeren Dit is een stedelijk programma dat informele netwerken van bewoners op straatniveau stimuleert en faciliteert. Activiteiten lopen uiteen van schoonmaken van straten tot speel- en voorleesmiddagen, van boodschappen doen tot hond uitlaten. In 2014 zijn vier rondes gehouden waarin ‘straten’ worden uitgenodigd om activiteiten uit te voeren, zoals: – De eerste ronde: voorleesweek. Circa 500 straten hebben meegedaan aan de voorleesweek. Dit sluit aan bij de doelstellingen voor informele taalverwerving (voorkomen taalachterstand, i.c. voorlezen). – Tijdens de tweede ronde, de zomerronde, hebben circa 800 straten een activiteit uitgevoerd die een algemene impuls gaf aan nabuurschap. De activiteiten sluiten aan bij stedelijke speerpunten zoals de zorg voor elkaar en het versterken van de sociale cohesie in een straat. – De derde ronde van Opzoomer Mee staat in het teken van de Lief en Leedweek. Circa 600 straten hebben een activiteit uitgevoerd die in relatie staat tot de informele zorg voor elkaar. – De laatste ronde is in december uitgevoerd: Goede buren vieren feest. Circa 900 straten hebben een activiteit georganiseerd die bijdroeg aan een ontmoeting tussen buren rondom de feestdagen. Een doel hierbij is o.a. het bestrijden van eenzaamheid. Bij de activiteiten wordt ook gekeken of het mogelijk is om deze informele netwerken van buren te laten aansluiten op formele instanties zoals zorgen welzijnsorganisaties.


Bewonersinitiatieven gebiedscommissies Sinds 19 maart 2014 kent Rotterdam een nieuw bestuursmodel met 14 gebiedscommissies. De gebiedscommissies hebben in 2014 gebruik gemaakt van hun bevoegdheid initiatieven van bewoners te subsidiëren op basis van de beleidsregel Bewonersinitiatieven. Het ging om een mix van initiatieven die nodig zijn voor het gebied, waarbij bewoners nauw betrokken zijn bij het initiatief. De vastgestelde uitvoerings- en gebiedsplannen geven aan wat nodig is in het gebied, bijvoorbeeld initiatieven gericht op zorg voor elkaar, taal om participatie te stimuleren, talentontwikkeling bij jeugd en het leuker maken van een gebied. Ook stichtingen en verenigingen konden namens en met de bewoners een aanvraag voor een bewonersinitiatief indienen. In totaal hebben de gebiedscommissies bijna 900 initiatieven gesubsidieerd, voor een bedrag van in totaal bijna € 5 mln. Hierbij zien we dat vooral in het laatste kwartaal een inhaalspurt is gemaakt; de eerste maanden na de verkiezingen hadden de nieuw geïnstalleerde gebiedscommissies nodig om op te starten. Stadsinitiatief In 2014 heeft RIF010 na een stemming via internet onder de Rotterdammers de derde ronde van het Stadsinitiatief gewonnen. RIF010 is een watersportpark in het centrum van de stad (op het Hang bij de Markthal). In 2014 zijn de vergunningen aangevraagd en is de procedure om het bestemmingsplan te wijzigen opgestart. Het verloop van het vergunningentraject bepaalt wanneer het waterpark wordt geopend. Dat zal eind 2015 of in 2016 plaatsvinden. Het plan past in het streven van het college om de aantrekkelijkheid en levendigheid in het centrum te verhogen. De drie rondes van het Stadsinitiatief (2012–2014) hebben drie projecten opgeleverd met een stedelijke impact: de Luchtsingel, de Schaatsbaan Rotterdam en RIF010. Daarnaast hebben de drie rondes van het Stadsinitiatief een aantal waardevolle inzichten opgeleverd op welke manier de samenwerking tussen de gemeente Rotterdam en Rotterdammers en Rotterdamse organisaties kan worden verbeterd. Zo moet de gemeente meer durven loslaten en bewoners een kans geven zelf ideeën te realiseren, waarbij de overheid faciliterend optreedt.

Specifieke doelgroepen Vrijwilligersbeleid Ons doel is dat het aantal Rotterdamse vrijwilligers in 2014 tenminste stabiel blijft op 140.000 die zich vrijwillig inzetten voor de stad en haar burgers. Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in de samenleving; vrijwilligerswerk is van grote betekenis voor de sociale samenhang in de stad. Ondersteuning van vrijwilligers draagt bij aan het bestrijden van eenzaamheid onder stadsgenoten en het zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen van o.a. senioren en mensen met een beperking. Tweejaarlijks verschijnt de Vrijetijds Omnibus (VTO)-enquête waarin de cijfers van het aantal vrijwilligers worden gepubliceerd. Doordat in het onderzoek door de jaargangen heen steeds dezelfde vraagstelling wordt gehanteerd zijn de cijfers (groei, afname, stabiliteit) valide. In september 2013 is weer een VTO gehouden. Uit de resultaten, gepubliceerd in 2014, blijkt dat er nu 175.000 Rotterdammers vrijwilligerswerk doen. Tegenprestatie Van Rotterdamse burgers met een gemeentelijke uitkering wordt een tegenprestatie verwacht. Dit is bij uitstek een vorm van maatschappelijke participatie. De gemeente legt de verplichting tot een tegenprestatie op aan uitkeringsontvangers als zij nog geen betaald werk kunnen verkrijgen of geen re-integratievoorziening krijgen aangeboden. Eind 2014 waren met ruim 3.400 werkzoekenden in 14 wijken afspraken gemaakt over de tegenprestatie. Dit is een cumulatief aantal. De afspraken worden ook regelmatig verlengd en/of vernieuwd. Daarnaast zijn er in de wijken samenwerkingsafspraken gemaakt met de actieve welzijnsorganisaties die daar werkzaam zijn. Stedelijk Welzijn Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) richten wij de focus op de groep Rotterdammers die (tijdelijk) verminderd zelfredzaam is en ondersteuning nodig heeft om dagelijks te kunnen functioneren en participeren. Ook in 2014 gaat het om circa 120.000 Rotterdammers die ondersteuning krijgen via o.a. welzijnsactiviteiten, ouderenwerk, maatschappelijk werk, ondersteuning door en van vrijwilligers en mantelzorgers en individuele voorzieningen zoals woningaanpassingen, Vervoer op Maat, hulpmiddelen, rolstoelen en huishoudelijke verzorging. De uitvoering geschiedt middels ondermeer opdrachtverstrekking en het verlenen van subsidies. In 2014 is de verantwoordelijkheid voor het welzijnswerk en het opdrachtgeverschap over gedragen naar de stad. Alle subsidierelaties zijn overgekomen. 2014 heeft in het teken gestaan van het inventariseren en op orde krijgen van de subsidie- en inkooprelaties en de voorbereidingen van het inhoudelijk kader Nieuw Rotterdams Welzijn dat vanaf 2016 operationeel wordt. Voor 2014 is het welzijnswerk nog uitgevoerd conform de opdrachten van de deelgemeenten. Aanpak Eenzaamheid Het bestrijden van eenzaamheid, met de focus op ouderen, is een van de belangrijke prioriteiten van dit college. In 2014 is daarom in nauwe samenwerking met relevante partners in de stad gewerkt aan het actieprogramma Voor Mekaar, dat eind 2014 is gepresenteerd. Met dit programma geeft het college invulling aan de wens om het steeds groter wordende probleem van eenzaamheid aan te pakken. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 49

Vernieuwing Zorg en Welzijn Met ingang van 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk geworden voor delen van de AWBZ en een omvangrijk pakket aan nieuwe taken. De Wmo 2015 is in de zomer van 2014 door de Eerste Kamer vastgesteld en in het staatsblad gepubliceerd. In Rotterdam gaat het om ongeveer 10.000 cliënten die in 2014 gebruik maakten van zorg uit de AWBZ en die zich vanaf 2015 tot de gemeente wenden. De dienstverlening van Rotterdam is hierop toegerust. In het najaar van 2014 werd de inkoop van de maatwerkvoorzieningen Wmo afgerond en heeft de gemeenteraad het wmo-kader en de verordening Wmo 2015 vastgesteld. Een uitgebreide publiekscampagne Hebbie Effe werd gerealiseerd. Vanuit de samenhang in de transities (jeugd, volwassenen) is in 2014 de gemeente zich meer gebiedsgericht gaan organiseren. Dit komt onder meer tot uiting in de versnelde ontwikkeling naar integrale wijkteams en de verbreding van de vraagwijzers. Zo is de samenwerking binnen de verbrede vraagwijzer met de sociaal raadslieden en de KBR succesvol gebleken, bijvoorbeeld bij de start van een schulddienstverleningsproces. Woonservicegebieden De Rotterdamse woonservicegebieden (16) zijn in 2013 in samenwerking met de deelgemeenten verder ontwikkeld en dienden in 2014 als voorbeeld voor het ontwikkelen van andere kansrijke gebieden. De monitor is in het eerste kwartaal 2014 opgeleverd. De belangrijkste indicatoren die een positief effect hebben op langer thuis blijven wonen zijn opgenomen en in te zien via GIS. Verdere ontwikkeling van woonservicegebieden staan vooral in het licht van de ontwikkelingen op het gebied van extramuralisering en het scheiden van wonen en zorg. De term woonservicegebieden wordt niet meer gehanteerd, er wordt gesproken over (voorzieningen) langer thuis wonen. Waar mogelijk wordt aangesloten bij de wijkgerichte samenwerking die in het kader van het convenant met Achmea in de wijken het Lage Land en Lombardijen is opgezet. Tevens worden de indicatoren en de resultaten van het afgeronde stedelijk programma woonservicegebieden meegenomen in het programma Langer Thuis. Individuele Voorzieningen Wij stimuleren dat Rotterdammers zo lang en zelfstandig mogelijk meedoen aan de samenleving, ook als ze ouder worden of een beperking hebben. De capaciteiten die iemand heeft of kan verwerven staan centraal en niet de beperkingen of belemmeringen. Dit vereist een vraaggerichte aanpak waarin, samen met de klant, breed gekeken wordt naar zijn situatie en ondersteuningsvraag. De inzet in 2014 heeft zich vooral gericht op de voorbereiding en implementatie van de veranderingen in de AWBZ/Wmo per 1 januari 2015. Het gaat hierbij om: – De veranderingen in de langdurige zorg waarbij zowel de toegang tot de Wet langdurige zorg wordt aangescherpt als de overheveling van taken naar de Wmo 2015. De gemeente heeft in 2014 onder meer wmo-arrangementen ingekocht. Zowel de huishoudelijke verzorging als de ondersteuning die vanuit de AWBZ naar de Wmo 2015 over is gekomen zijn in deze arrangementen ondergebracht zodat integrale ondersteuning geboden kan worden. – De taakstellingen op bestaande wmo-voorzieningen (in het bijzonder de huishoudelijke verzorging). Rotterdam heeft, met de resultaatgerichte werkwijze die in april 2013 bij de huishoudelijke verzorging is ingevoerd, geanticipeerd op deze rijksbezuinigingen. Door deze maatregelen hoeft Rotterdam geen aanvullende maatregelen te nemen om de bezuiniging op de ondersteuning die al onder de Wmo viel in 2015 op te vangen. Voorgesteld zal worden om, net als in voorgaande jaren, de onderuitputting die op het onderdeel Individuele Voorzieningen in 2014 is gerealiseerd toe te voegen aan de bestemmingsreserves AWBZ/Jeugd. – De landelijke veranderingen bij het persoonsgebonden budget (pgb). Het pgb wordt per 1 januari 2015 niet meer op rekening van de cliënt gestort, de uitbetaling aan zorgverleners vindt via de Sociale Verzekeringsbank (SVB) plaats. De gemeente heeft in 2014 de pgb-houders geïnformeerd over hun pgb-budget in 2015 en deze informatie doorgegeven aan de SVB. Ook zijn de overeenkomsten die budgethouders bij de SVB hebben aangeleverd beoordeeld en, conform de landelijke afspraken, zo veel mogelijk goedgekeurd om een soepele overgang voor budgethouders te realiseren. Bundeling doelgroepenvervoer/herinkoop Vervoer op Maat Binnen Rotterdam zijn er verschillende vervoersmogelijkheden voor mensen die geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer. Een van deze vervoersvormen is Vervoer op Maat, welke bedoeld is voor lokaal sociaal-recreatief vervoer voor ouderen en mensen met een beperking. In 2014 is een start gemaakt om te bezien welke bundeling en samenwerking mogelijk is tussen de verschillende vormen van doelgroepenvervoer in Rotterdam en hoe de (her)inkoop hiervan gaat plaats vinden.


Overige voorzieningen Rotterdampas In 2014 werden in totaal bijna 118.000 Rotterdampassen verkocht, onderverdeeld naar bijna 97.000 in Rotterdam en bijna 22.000 in deelnemende regiogemeenten. Dit is een toename van 9% ten opzichte van 2013.In Rotterdam was de onderverdeling naar doelgroep als volgt: Minima 65+ (niet-minima) Student Overig

51,8% 18,4% 12,3% 17,6%

Opvallend is de stijging onder de doelgroep studenten met 32%. Van de Rotterdampas wordt zeer enthousiast gebruik gemaakt. Met bijna 600.000 bezoeken per jaar wordt voldaan aan de doelstelling de participatie van grote groepen burgers te bevorderen en wordt een substantiële bijdrage aan de lokale economie geleverd. De Rotterdampas is dan ook één van de belangrijkste Citymarketing-instrumenten. Rotterdampas is tevens verantwoordelijk voor de uitgifte van het Jeugd Vakantiepaspoort. Dankzij het Jeugd Vakantiepaspoort hadden 75.000 kinderen van Rotterdamse basisscholen een nuttige tijdsbesteding gedurende de zomervakantie. Sociaal Raadslieden Rotterdam Sociaal juridische dienstverlening biedt de burger ondersteuning en dienstverlening op maat in de wirwar van soms conflicterende weten regelgeving en andere sociaal juridische vraagstukken én voorziet keten- en samenwerkingspartners van informatie en advies. Ook signaleren sociaal raadslieden gebreken in weten regelgeving en/of de uitvoering daarvan bij de daarvoor verantwoordelijke instanties. Deze signaleringen zijn besproken met uitvoerders en de werkwijze is effectief verbeterd. In een groot aantal signaleringen m.b.t. weten regelgeving wordt er landelijk samengewerkt. De landelijke organisatie (LOSR) waar Rotterdam in vertegenwoordigd is, is ook gesprekspartner voor wetgevende partijen, ministeries. Kwetsbare burgers vormen de belangrijkste doelgroep. De dienstverlening van SRR is gratis voor burgers. In 2014 zijn er 32.960 klantcontacten geregistreerd en hebben 13.100 verschillende unieke klanten ondersteuning ontvangen. In 2014 is ook de pilot Meer Weten is Eten met de Voedselbank uitgevoerd. Dit is een stedelijk project waarbij klanten van de Voedselbank op de eigen kracht worden aangesproken en ondersteund tot meer zelfredzaamheid maar ook inhoudelijk ondersteund bij interventies ten behoeve van inkomensreparatie. Fonds Bijzondere Noden De groei van het aantal aanvragen heeft zich ook in 2014 onverminderd voortgezet: het fonds ontving bijna 25 procent meer aanvragen dan in 2013. In totaal werden bijna 1750 aanvragen toegekend, bijvoorbeeld voor het voorkomen van een huisuitzetting. De financiering van de giften geschiedt door de donateurs van de stichting, veelal particuliere (vermogens) fondsen.

Beleidsmatige inspanning Participatie jeugd Focus van de inspanning: Wij vinden dat Rotterdam als jonge stad ervoor moet zorgen dat jongeren meedoen en kunnen meedoen. Jongerenparticipatie De beleidsdoelstellingen gericht op talentontwikkeling en het bereiken en stimuleren van jongerenactiviteiten zijn behaald. Daarnaast zijn jongeren in staat gesteld om vanuit eigen initiatief en energie projecten te organiseren. Onderstaand een aantal voorbeelden. – Meer dan 1000 jongeren en professionals zijn samengekomen bij de Jongerentop op Zuid. Jongeren hebben hier meer geleerd over de onderwerpen: wonen, werken en leren. – Ter bevordering van democratisch burgerschap zijn er debatworkshops gegeven op vo- en mbo-scholen. Afsluitend is er op 16 december 2014 het Groot Jongerendebat gehouden met raadsleden op het stadhuis. – Jongeren zijn op grote schaal geïnformeerd en betrokken via de radio en website van FunX en RTV Rijnmond over wonen, werken, leren en zorg. – The Urban Family (TUF) is een project dat zich richt op zéér moeilijk bereikbare / overlastgevende jeugd. Deze jongeren krijgen werkervaring en leren ‘hoe ze zich moeten gedragen’. Het nevendoel van TUF is het sociaal en fysiek verbeteren van de wijk. Dit project heeft bewezen de veiligheid in het gebied te vergroten.


Product Begeleiden van jongeren naar onderwijs en/of arbeidsmarkt Het afgelopen jaar is SchoolFirst verder ontwikkeld en zijn de afspraken inzake een gezamenlijke intake met scholen en DUO andere ketenpartners verder verstevigd. Hierdoor zijn meer jongeren uitgestroomd naar school en of direct en beter op een school geplaatst. Ook de pilot Jongerencoach heeft ervoor gezorgd dat er meer jongeren binnen de poorten van de scholen zijn gebleven. In het kader van Meer jongeren aan het werk is medio 2014, in samenspraak met W&I en WSPR, een pilot Jong Werkt gestart, waarbij de expertise van de drie organisaties is gebundeld wat voor meer banen, gericht op jongeren, moet zorgen. De focus is vooral gericht op de kwetsbare doelgroep waarbij de samenwerking met onderwijs en zorg wordt verbeterd om te komen tot duurzame plaatsingen. In het laatste half jaar van 2014 heeft de pilot Jong Werkt 300 jongeren in begeleiding gekregen, waarvan aan het einde van het jaar 100 jongeren op een traject zitten en 30 jongeren al op onderwijs of werk zijn geplaatst.

Beleidsmatige inspanning Armoedebestrijding Focus van de inspanning: Een laag inkomen voor Rotterdammers is geen belemmering om actief mee te doen in de samenleving.

Bijzondere bijstand Er zijn voorbereidingen getroffen voor het invoeren van de participatiewet. Twee nieuwe regelingen zijn voorbereid, de individuele inkomenstoeslag en de individuele studietoeslag. De individuele inkomenstoeslag is erop gericht om jonge ouders te stimuleren terug naar school te gaan. Met de toeslag worden hun kosten voor school vergoed. De individuele studietoeslag is erop gericht om studerende jongeren met een arbeidsbeperking een inkomen te geven waarmee zij hun studie kunnen betalen. Ondersteuning in natura is uitgebreid door de mogelijkheden voor het Jeugdcultuurfonds en Stichting Meedoen te vergroten waardoor zij meer kinderen hebben bereikt. Collectieve zorgverzekering In het jaar 2014 is het contract voor de collectieve zorgverzekering (IZA Cura Rotterdampakket) doorgegroeid van 33.000 naar ruim 45.000. Voor ruim 28.000 minima betaalt de gemeente hierbij maandelijks € 10 mee in de premie. De overige deelnemers zijn of kinderen die gratis meeverzekerd zijn of degene die een hoger inkomen hebben. In 2014 is als prikkel t.b.v. kostenbewustzijn van zorgconsumptie een wettelijk eigen risico van € 50 ingevoerd. Voorheen was dit geheel afgekocht in de maandelijkse premie. In 2014 heeft ook een klanttevredenheidsonderzoek onder verzekerden plaatsgevonden met als gemiddelde beoordeling een 7.8. Hierbij werd de (gedeeltelijke) afkoop van het wettelijk eigen risico als duidelijke meerwaarde van de verzekering benoemd door de verzekerden. In 2014 is gestart met de implementatie van de SROI op het contract. Dit betreft een aanpak om de participatie van werkzoekenden te vergroten door een inzet op bewegen, dieet en sociale vaardigheden om zo de gezondheid en zelfredzaamheid van deelnemers te vergroten. Deze aanpak is gestart in het Oude Noorden: deze wijk is de focuswijk van VGZ (IZA Cura is een merk van VGZ) voortkomend uit een breder convenant. Ook is in 2014 op initiatief van de gemeente een samenwerkingsverband met diverse taal- en gezondheidspartners tot stand gekomen. De samenwerking zet zich in om de gezondheid en kennis van de doelgroep te bevorderen. De regeling leenbijstand voor betalingsachterstanden zorgverzekeringschulden is in 2014 gecontinueerd en wordt in 2015 geëvalueerd. 2014 is afgesloten met opnieuw een actieve werving gericht op nieuwe deelnemers. Schulddienstverlening De Rotterdamse schulddienstverlening wordt vormgegeven conform het meerjaren beleidsplan ‘Voorkomen en aanpakken van schulden 2012–2015, Rotterdammers op weg naar financiële zelfredzaamheid’, waarbij zowel aandacht is voor preventie, vroegsignalering als het aanpakken van schulden. In 2014 hebben 5.800 Rotterdammers zich gemeld bij de Kredietbank Rotterdam (KBR), zijn er 2.200 schulddienstverleningstrajecten gestart en hebben 4.400 Rotterdammers budgetbeheer ontvangen. In 2014 zijn de pilots schulddienstverlening afgerond. De inzichten vanuit de pilot met ZZP-ers worden geïmplementeerd in de reguliere werkwijze van het Regionaal Bureau Zelfstandigen (RBZ). De goede ervaringen in de pilot met het afstemmen van de werkprocessen van diverse professionals die een rol spelen bij schulden in Kralingen-Crooswijk en de inzet van vrijwilligers zijn meegenomen in de ontwikkeling van de verbrede vraagwijzers en Wijkteams. De KBR heeft tevens geparticipeerd in de pilot Verbrede VraagWijzer. Uit deze pilot is gebleken dat samenwerking tussen de deelnemende partijen grote meerwaarde heeft. Deze ervaring vormt de basis voor de verdere ontwikkelingen van de verbrede vraagwijzers en de Wijkteams. In 2014 is ook verder uitvoering gegeven aan het preventieplan. Zo zijn op de basisscholen de campagne het Gouden Ei (gastlessen) en het Startpunt Geldzaken geïntroduceerd. Het startpunt is bedoeld voor alle Rotterdammers die slimmer met hun geld willen omgaan.


Kwijtschelding Conform de kadernota Lokale Lasten is in 2014 in ongeveer 53.500 gevallen kwijtschelding verleend voor de afvalstoffenheffing. Ongeveer 49.000 gevallen heeft betrekking op het belastingjaar 2014; de overige gevallen op eerdere belastingjaren. Voor verdere toelichting verwijzen wij naar de paragraaf lokale heffingen in hoofdstuk 5.

Beleidsmatige inspanning Arbeidsparticipatie Focus van de inspanning: Onze ambitie is het verhogen van de arbeidsparticipatie; we willen dat iedereen iets terug doet voor zijn uitkering.

Collegetarget Uitstroom naar werk Het aantal Rotterdammers in de bijstand moet zoveel mogelijk omlaag en werk moet lonen. In het collegeprogramma Rotterdam 2014–2018 is een target vastgesteld om 12.000 bijstandgerechtigden te laten uitstromen naar werk. Collegetarget Uitstroom naar werk *) Mijlpaal Realisatie

2014

2015

2016

2.000 2.665

4.500

7.700

2017/ eindwaarde 12.000

*) Gemeten wordt het aantal geregistreerde beëindigde uitkeringen met als reden uitstroom naar werk, waarbij de datum einde uitkering wordt gevolgd. Deze meetwijze is de meeste zuivere vorm van meten. Met deze meetwijze worden ook de uitkeringen met een korte arbeidsduur geteld. De meetwijze betekent dat beëindigingen die met terugwerkende kracht ingevoerd worden, en dus een effect hebben op de uitkeringslasten, worden geteld. Definitie en meetwijze zijn afgestemd met de Rekenkamer Rotterdam. Een gevolg van deze meetwijze is dat de administratieve vertraging zichtbaar wordt in de realisatie waardoor realisatiegegevens over de voorafgaande perioden nog kunnen wijzigen.

In het jaar 2014 zijn 2.665 Rotterdammers vanuit de uitkering uitgestroomd naar betaald werk. Daarmee ligt de realisatie van deze target goed op schema. De aanpak werk en inkomen is effectief gebleken en lijkt te kunnen profiteren van de voorzichtige economische groei. Het herstel is echter broos en in sterke mate afhankelijk van de ontwikkelingen op de (regionale) arbeidsmarkt en economie. Het aantal Rotterdammers dat afhankelijk is van een gemeentelijke uitkering is gestegen tot 38.200. Nieuwe Participatiewet Het jaar 2014 stond in het teken van de voorbereidingen van de invoering van de Participatiewet. Per 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden. In de Participatiewet zijn de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en de Wajong (gedeeltelijk) opgegaan. Het doel van de wet is om mensen met een arbeidsbeperking zoveel mogelijk toe te leiden naar werk bij een reguliere werkgever. De uitvoering van deze wet is opgedragen aan de gemeenten. In 2014 is de inkoop en de uitvoering van het instrumentarium in de arbeidsmarktregio Rijnmond geharmoniseerd. Zo worden bijvoorbeeld de loonwaarden van mensen met een arbeidsbeperking in de arbeidsmarktregio volgens dezelfde methode gemeten, en worden jobcoaches onder dezelfde voorwaarden ingezet. Daarnaast zijn bestaande werkprocessen aangepast vanwege de instroom van een nieuwe doelgroep, zijn er opleidingen en trainingen voor medewerkers gestart, en zijn benodigde ICT aanpassingen doorgevoerd. Het merendeel van de benodigde acties is in 2014 afgerond, in het eerste tertaal van 2015 wordt nog aan de laatste acties gewerkt, zoals het inregelen van onderdelen die eind 2014 nog niet duidelijk waren (No-risk verzekering, indicering beschut werken door UWV), het vaststellen van documenten en beschikkingen, en de inregeling van de loonkostensubsidie-module. Dit laatste gebeurd door Wigo-4it, een samenwerking in G4 verband met een bijdrage van Rotterdam. BUIG In 2014 bedraagt het resultaat op het BUIG-budget een tekort van € 16 mln. Bij de 10-maandsbrief was een tekort geraamd van circa € 18 mln. De volumeontwikkeling van de bijstand heeft zich in de laatste maanden van 2014 positiever ontwikkeld dan verwacht; vanaf september is het volume niet meer gestegen. Wsw In 2014 is de taakstelling voor het aantal plaatsen die in de sociale werkvoorziening bezet dienden te worden geheel gerealiseerd. In 2014 is de geplande herstructurering van de Wsw ondergebracht in de plannen voor de Wsw onder de Participatiewet. In 2014 zijn er 262 wsw-ers ingestroomd en 168 wsw-ers uitgestroomd.


Handhaven en terugvordering Deze collegeperiode intensiveren we de handhavingsaanpak. Inzet wordt gedaan door onder andere strikte controles aan de poort, risicosturing, effectieve gegevensuitwisseling, afhandeling van fraudesignalen en themagerichte controles. Naast de structurele handhavingsaanpak is de inzet om in de collegeperiode 12.000 dossiers extra door te lichten. In 2014 zijn de eerste 3.548 dossiers doorgelicht en afgerond. In 2015 zal hierop een vervolg worden gegeven met nogmaals 3.000 dossiers. In 2013 is de fraudewetgeving in de sociale zekerheid aangescherpt. Ook het grootste deel van 2014 is conform die aanscherping gehandeld. Met een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 24 november 2014 kwam daar een einde aan. De essentie van die uitspraak was dat de landelijk geldende fraudewetgeving leidde tot opgelegde boetes die onvoldoende evenredig waren met de ernst van de gedraging. De uitspraak heeft ertoe geleid dat het opleggen van boetes per 4 december is opgeschort in afwachting van de nadere besluitvorming door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de gevolgen van de uitspraak en de noodzakelijke aanpassing van de gemeentelijke beleidsregels. Met ingang van 2 februari 2015 is de ingegane opschorting opgeheven en moeten er weer boetes worden opgelegd krachtens het op 27 januari 2015 vastgestelde beleid.

4.9

Ruimtelijke ontwikkeling en wonen

Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Focus van de inspanning: Wij willen de ruimtelijke en economische kwaliteit van onze stad verhogen: een sterke en levendige stad met een gezonde economie, waar inwoners en ondernemers de ruimte hebben om hun ambities waar te maken. Echter het huidige tijdsbeeld dwingt ons om keuzes te maken. Onze rol is beperkter geworden. Daarom zoeken we partners die initiatieven willen ontplooien. Vernieuwing en innovatie staan hierbij centraal. Aan deze initiatieven geven wij de ruimte en faciliteren we waar mogelijk. Daarnaast initiëren we daar waar de sociaal maatschappelijke urgentie groot is. Hierbij ligt onze focus op drie programma’s: Binnenstad, Stadshavens Rotterdam en (delen van) Zuid.

Binnenstad Ook in 2014 is gericht en consequent ingezet op de Binnenstad als City Lounge. Het aantal banen, bezoekers en bewoners groeit. Een aantal iconen is opgeleverd, zoals het Centraal Station en omgeving, de Kruispleingarage en de Markthal inclusief garage. Deze beeldbepalende projecten hebben geleid tot positieve (inter)nationale aandacht en dragen bij aan onze trotse moderne internationale stad. Daarnaast zijn ongeveer 450 woningen opgeleverd met de projecten 100Hoog, de Markthal, de Drievrienden(dwars)straat en kluspanden aan de St. Mariastraat. Bouwprojecten in aanbouw zijn het Timmerhuis, de First, Buitengewoon Bajonet en Cool63. Het CitizenM hotel en IBIS-hotel hebben een locatie geopend in de Binnenstad. Ook is het Oude Luxor heropend. Daarnaast wordt de buitenruimte in de Binnenstad aangenamer om te verblijven en groener: Weena, Conradstraat, Stationsplein, eerste fase Stadhuisplein, Kogelvangerplein, Gelderseplein, eerste fase Grotemarkt en Posthoornstraat zijn opgeleverd en de kiosken op het Stadhuisplein zijn verwijderd. In 2014 is een nieuw kwartier ontstaan: het Maritiem District (het gebied rondom het Wijnhaveneiland). Samen met het Platform Maritiem District (ondernemers en instellingen uit het kwartier) is een gebiedsvisie opgesteld en zijn de eerste projecten gestart, zoals de realisatie van een sloepenhaven, de herinrichting van het terras van het Maritiem Museum en de aanpak van paviljoens aan de Schiedamsedijk. Stadshavens De ontwikkeling van Stadshavens is doorgezet. – Merwe4Havens: Afgelopen jaar hebben nieuwe ondernemers zich gevestigd in het gebied. De komst van studio Roosegaarde is hierbij de meest in het oog springende. Andere ontwikkelingen in 2014 zijn de aanpak van de buitenruimte van de Marconistrip, de ontwikkeling van de Ferro Dome, de aankoop en ontmanteling van de E-ON centrale, de ontsluiting van het gebied voor vervoer over water met de komst van twee aanlegsteigers en de M4H-RDM shuttle. Zo wordt het gebied samen met de RDM Campus stapsgewijs getransformeerd tot het nieuwe Innovation District binnen Stadshavens. Daarnaast zijn er tijdelijke initiatieven georganiseerd zoals 3rd REV Experience in de Citrusveiling, het lustrum van het studentencorps en de eindejaarsfeesten in de Ferro-locatie. – Rijn-/Maashaven: De procedure van de internationale uitvraag voor de gebiedsconcessie in de Rijnhaven heeft plaatsgevonden. De uitkomst van deze procedure wordt in het voorjaar 2015 bekendgemaakt. Afgelopen jaar was er ook veel aandacht voor tijdelijk gebruik van de Rijnhaven. De Volvo Ocean Racer Brunel Synergy heeft de Rijnhaven aangedaan, de zelfvoorzienende drijvende woning heeft haar ligduur verlengd en er is door een grote groep jonge mensen intensief gezeild in dit bijzondere stedelijke havengebied. Op Katendrecht hebben de Fenixloodsen II met de circusopleidingen de Gulden Feniks gewonnen en is de Food Factory in de loodsen getrokken. In de Maashaven is gestart met de renovatie van de elevatoren.


–

–

RDM/Heijplaat: Ook op het RDM terrein zijn de ontwikkelingen goed zichtbaar: de vernieuwde Scheepsbouwloods is in gebruik genomen door o.a. Franklin Offshore en Zadkine. Ook is het startsein gegeven voor Aquadocks dé innovatieve test-, demonstreer-, en productielocatie voor innovaties op het water. Voor het aangrenzende dorp Heijplaat is in december samen met Woonbron een uitvraag gestart voor de bouw van 170 woningen. Waal-/Eemhaven: Aan de Waalhaven is de verbouwing van de RET remise van start gegaan, met behulp van een lening uit het SOFIE fonds. Ook is de infrastructuur verbeterd door de aanpak van de Waalhaven Oostzijde.

Zuid – Hart van Zuid: Het project bevindt zich momenteel in de uitwerkingsfase. Afgelopen jaar is het plan verder uitgewerkt en is een aantal planologische procedures doorgelopen. Het doorlopen van deze procedures is nodig om vanaf 2016 de eerste bouwactiviteiten in het gebied te laten plaatsvinden. In het Motorstraatgebied is de bouw gestart van een revalidatiehotel en is een multifunctionele sportaccommodatie heringericht. Daarnaast is een groot deel van de openbare ruimte in het gebied opnieuw aangelegd. – Stadionpark: Er is gestart met de voorbereiding van de eerste fase van het masterplan: het vernieuwen van de bestaande sportfuncties, het toevoegen van nieuwe sportvoorzieningen, de verbetering van Park de Twee Heuvels, dat gericht is op de ongeorganiseerde sporter. – Overige gebiedsontwikkelingen in Zuid: In Feijenoord is gestart met de bouw van de Boston & Seattle, Oranjeboomstraat, Belvedère 3 en Zinkerblok (in totaal ruim 300 woningen). Ook zijn er grote slagen gemaakt bij de planvorming voor Fenixloodsen, Pakhuismeesteren, Vreewijk en vernieuwing Wielewaal. In IJsselmonde is de voorbereiding en uitvoering van een aantal buitenruimteplannen opgepakt, zoals Spinozaweg, Spinozapark, Emelissedijk, blackspot Kreekhuizenlaan). In Charlois is gestart met de bouw van Voornsehof, De Perken, De Gaarden en de Boergoense Veste (in totaal ruim 150 woningen), ook is besloten om de ontwikkeling Speelstad mogelijk te maken. In Hoogvliet is de campus door koningin Máxima geopend en is de bouw gestart van 33 Prachthuizen in Oudeland. Gebiedsontwikkelingen Noord en West In deze gebieden zijn veel initiatieven gefaciliteerd. Voorbeelden hiervan zijn de oplevering van The Student Hotel, de transformatie van De Admiraliteit in Kralingen, het multifunctioneel centrum de Rozenburcht in Rozenburg en de nieuwe wijksportvoorziening in Pernis. In het kader van leegstand zijn verschillende initiatieven in Noord, Delfshaven en Overschie gefaciliteerd onder andere door binnen de bestaande weten regelgeving zoveel mogelijk ruimte te bieden voor nieuwe bestemmingen. Er is geïnvesteerd in de volgende projecten/ plannen: – OranjeBonnen: Het Oranjekanaal, de wegverbinding tussen de Bonnenbrug en de Polderhaakweg, de verbreding van de Polderhaakweg, het Spuidijkje en het voormalige slibdepot (de Oranjeheuvel) zijn opgeleverd. – Hoek van Holland: In kader van de betere bereikbaarheid van de vier seizoenenbadplaats is een ontwerp ontwikkeld voor de tweede fase van de nieuwe zuidelijke ontsluitingsweg, de H6. Ook is in dat kader samen met de gemeenten Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en met de Stadsregio de Bestuurlijke Overeenkomst Hoekse Lijn ondertekend. – Delfshaven: Voor het Lloydkwartier is het stedenbouwkundig plan aangepast met meer eengezinswoningen en minder appartementen. Hiermee sluit het woningbouwprogramma beter aan op de huidige vraag in de woningmarkt. De planvorming van de bouwlocatie Schieoevers West I en de herstructurering van de Staringbuurt liggen op koers. – Overschie: Afgelopen jaar is in Park 16Hoven de bouw van 135 woningen gestart, het nieuwe stadspark van ongeveer 25 ha is feestelijk geopend en de Fairoaksbaan richting Rotterdam Airport is opengesteld. De herstructurering van Overschie Kleinpolder Zuidwest en -oost ligt op koers. – Nieuw Crooswijk: Er is gestart met de nieuwbouw van eengezinswoningen en appartementen in ‘Blok F’ in het Wandeloordgebied. Ook is gestart met de sloop van de Paradijshof en de verbouwing van de voormalige HBS aan de Tamboerstraat ten behoeve van het Rudolf Steiner College. – Oude Noorden: Door de oplevering van diverse buitenruimteprojecten rondom het Zwaanshals en langs de Rotte is de wijk aantrekkelijker geworden. Met behulp van een EFRO-subsidie is overeenstemming bereikt met Hofbogen BV en ProRail over het waterdicht maken van het dak van de Hofbogen, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele toekomstige vergroening van het dak, het renoveren van het voormalige Bergwegstation en een aantal nog nader te bepalen bogen met bedrijfsruimtes. – Prins Alexander en Hillegersberg-Schiebroek: Er zijn twee nieuwe scholen opgeleverd en de bouw van vijf scholen is gestart. Er zijn enkele kavels voor bouwen in particulier opdrachtgeverschap verkocht en de bouw van het woningbouwproject Hollands Goed Wonen te Nesselande is gestart en de herstructureringsprojecten in Schiebroek, de Peppelweg Oost en West en de Teldersweg, zijn vlot getrokken wat tot bouwactiviteiten in de komende jaren zal leiden. De uitvoering van het woonomgevingsplan voor het bedrijventerrein Schiebroek is gestart. Dit jaar bleek ook dat onze financiële en faciliterende bijdrage voor Plaswijckpark, waarmee het binnenspeelhuis is gerealiseerd, resultaat heeft doordat het bezoekersaantal van Plaswijckpark is gestegen tot 420.000 en daarmee de tweede toeristische attractie van Rotterdam is geworden. Ook is de nieuwbouw van het Bramantezwembad en het ontmoetingscentrum te Prinsenland gestart.


Bestemmingsplannen Op grond van de Wet ruimtelijke ordening uit 2008 moet de gemeente per 1 juli 2013 voor haar hele grondgebied beschikken over actuele bestemmingsplannen, niet ouder dan 10 jaar. De gemeente Rotterdam beschikt op dit moment niet voor haar gehele grondgebied over actuele bestemmingsplannen. Door goed te prioriteren worden de risico’s van het derven van inkomsten uit bouwleges zo veel mogelijk beperkt. Afspraak is dat er twee keer per jaar, in april en oktober, gerapporteerd wordt over de voortgang van het actualiseringsprogramma. In 2014 zijn zes bestemmingsplannen in het kader van de actualisering vastgesteld. Het vaststellen van de bestemmingsplannen in het kader van gebiedsontwikkeling is vertraagd. Oorzaken zijn onder andere de gewijzigde procedure na opheffing van de deelgemeenten en de introductie gebieden en het kleiner worden van het ambtelijk apparaat. Vergroening meest stenige wijken In 2014 is gewerkt aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van de leefomgeving door het aanleggen van groen in de meest stenige wijken. De focus lag op het combineren van vergroening bij beheer- en onderhoudsprojecten en het faciliteren van initiatieven van anderen. Dit heeft geleid tot extra vergroeningsmaatregelen bij de herinrichting van de Crooswijkseweg en het plaatsen van groenbakken in de Hoogstraat. Daarnaast is in de Afrikaanderwijk bijgedragen aan initiatieven van bewoners om hun straat op te fleuren met geveltuinen en groenbakken. In Bloemhof is bijgedragen aan de vergroening van speeltuin De Klimroos.

Beleidsmatige Inspanning Wonen Focus van de inspanning: Onze prioriteit ligt bij de realisatie van een sterke stad met aantrekkelijke wijken. Wij richten ons op een groei van het aantal kansrijke gezinnen in een ring van wijken rondom het centrum. Een beter woonklimaat in de kwetsbare wijken van de stad bereiken wij onder meer door de aanpak van achterstallig onderhoud in de particuliere woningvoorraad.

Het Collegeprogramma 2014–2018 bevat met betrekking tot de prioriteit Sterke stad aantrekkelijke wijken, de target Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum: in een ring van wijken rondom het centrum stijgt het gemiddelde aandeel kansrijke gezinnen met 10%. Het resultaat van de eerste meting van de target (per 1 januari 2015) is medio 2015 bekend. Realiseren van woningen voor gezinnen Onder woningen voor gezinnen worden verstaan: eengezinswoningen, maisonnettes, beneden- en bovenwoningen en gezinsvriendelijke appartementen zoals gedefinieerd in de nota Bouwstenen voor een kindvriendelijk Rotterdam. Onder realisatie wordt verstaan: in aanbouw genomen (nieuwbouw) en aan de voorraad toegevoegd (aanpak bestaande voorraad). De doelstelling voor 2014 was om 750 woningen voor gezinnen te realiseren. Dit aantal is met 820 gehaald. Verbeteren van woningen Het resultaat voor de verbetering van corporatiewoningen in de vorige periode is positief. Reeds in 2012 was de doelstelling van 5.000 te verbeteren corporatiewoningen in de periode 2010–2014 gehaald. Er zijn geen gegevens beschikbaar over de productie in 2014. In de nieuwe prestatieafspraken met de corporaties in 2015 worden expliciete afspraken gemaakt over goede monitoring en informatieverstrekking aan de gemeente. Ook de doelstelling van 3.000 te verbeteren particuliere woningen in de periode 2010–214 is ruimschoots gerealiseerd. In de vorige periode zijn in totaal 3.196 woningen in aanpak genomen. De aanpak betreft een scala aan maatregelen: realisatie van kluswoningen, rotte tanden aanpak, particuliere woningverbetering met subsidie, verbetering met een geringe subsidie en een financieringsarrangement, aanschrijven zonder subsidie en de projectmatige aanpak VVE010. De breedte van dit palet aan instrumentarium geeft weer dat we ons als gemeente in een transitieperiode bevinden. Het zwaardere subsidieinstrumentarium wordt steeds verder afgebouwd en de eigenaargerichte aanpak met een kleine subsidie al dan niet in combinatie met een financieringsmogelijkheid komt centraal te staan. Het jaar 2014 heeft in het teken gestaan van de ontwikkeling van een nieuw programma particuliere woningvoorraad op Zuid. Op basis van een herijking van de particuliere woningvoorraad is een uitvoeringsprogramma 2015–2018 opgesteld. Ontwikkelen kindvriendelijke wijken Er is voortdurend aandacht om wijken voor gezinnen aantrekkelijker maken, waardoor meer gezinnen behouden worden voor de stad. Hier ligt ook een relatie met de target Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum in het Collegeprogramma 2014–2018. In het eerste kwartaal van 2015 zal worden gerapporteerd over de voortgang van de realisatie van kindvriendelijke wijken en over de uitvoeringsagenda voor de inspanningen die worden verricht om bovengenoemde target te halen.


Ontwikkelen woonservicegebieden Het stedelijk programma woonservicegebieden is in 2014 afgerond. Om het effect van de woonservicegebieden te kunnen meten, is in opdracht van de gemeente een monitor ontwikkeld. In 2014 is daarvoor een nulmeting gedaan. Daarnaast is gewerkt aan de start van het gemeentebrede programma Langer thuis. Dit programma heeft als uitgangspunt dat elke Rotterdammer met behoud van eigen regie zelfstandig in de eigen woning of woonomgeving kan blijven wonen. Duurzaamheid en energiereductie in bestaande voorraad In het verleden met ontwikkelaars en beleggers gemaakte afspraken over duurzame nieuwbouw en renovatie hebben in 2014 daadwerkelijk geleid tot duurzame gebouwen, met name in de utiliteitssector. Gebouwen als het Timmerhuis, Cool63 en First zijn of worden volgens de hoogste maatstaven gerealiseerd. Voor de nieuwbouw van woningen zijn de wettelijke eisen op het punt van duurzaamheid reeds streng. Op het Leonidas terrein wordt samen met toekomstige bewoners vorm gegeven aan een duurzame wijk, ook op het gebied van bouwrijp maken, waterbeheer en energievoorziening. De inzet op energiebesparing lag en ligt bij de bestaande woningbouw. Niet alleen vanuit het oogpunt van energiereductie, maar ook vanwege de positieve effecten op woonlasten en wooncomfort. Voor de lopende collegeperiode heeft Versnelling 010 (een samenwerkingsverband van gemeente, corporaties, bouwers, energiebedrijven en de Rabobank) de doelstelling om bij tenminste 10.000 woningen (waarvan 3.000 woningen van eigenaar-bewoners) significante energiebesparing tot stand te brengen. In 2014 zijn 1.500 woningen aangepakt om de duurzaamheid te vergroten. Dit betreft vooral woningen van corporaties. In de particuliere sector lag de nadruk op energiescans. In 2015 worden ook in de particuliere sector woningen verder verduurzaamd. Programma EU-arbeidsmigranten Binnen dit programma is in 2014 gewerkt aan een aantal concrete resultaten. Zo is het Register Niet Ingezetenen en de Registratie Eerste Verblijfsadres ingevoerd, waardoor er een beter zicht op de doelgroep komt. Overbewoning, overlast, huisjesmelkers en malafide uitzendbureaus zijn aangepakt. Aan arbeidsmigranten is voorlichting over rechten en plichten en integratie gegeven. Met bedrijven in Rotterdam is een gesprek gevoerd over de betekenis van EU-arbeidsmigranten voor de Rotterdamse economie en de relatie tussen arbeidsmigratie en verdringing op de arbeidsmarkt. En tenslotte is ingezet op verblijfsbeëindiging en terugkeer, op preventie van misbruik van sociale voorzieningen en op de uitwisseling van kennis, ervaringen en gezamenlijke lobby met andere Europese steden. Prestatie-indicatoren handhaving We streven ernaar om 100% van de vergunningaanvragen (omgevingsvergunningen) binnen de wettelijke termijn van 8 weken voor een aanvraag met een normale procedure en 26 weken voor een aanvraag met een uitgebreide procedure, af te doen. Daarnaast streven wij ernaar om het aantal direct ontvankelijke aanvragen te vergroten. De score voor 2014 op de vastgestelde prestatie-indicatoren is als volgt: Prestatie-indicator handhaving Vergunningsverlening binnen wettelijke termijnen Percentage direct ontvankelijke aanvragen

Begroting 2014 100% 65%

Realisatie 2014 99% 73%

Aanpak verloederd particulier bezit In 2014 is de aanpak van huisjesmelkers verder aangescherpt met lik-op-stuk maatregelen en een eigenaar-gerichte aanpak. Op initiatief van Rotterdam en in nauwe samenwerking met de G4 zijn in 2014 twee instrumenten aan de Woningwet toegevoegd: de bestuurlijke boete op overtreding van bepalingen in de Woningwet en de verruiming en verbetering van de mogelijkheden tot beheerovername. De wetswijziging is op 1 januari 2015 van kracht geworden. De nieuwe instrumenten worden in 2015 ingezet conform de in 2014 vastgestelde beleidsnotitie. In 2014 is ook de vergunning tot het verbouwen van één woning tot twee of meer woningen opgenomen in de Huisvestingswet. Hennepaanpak In 2014 zijn de volgende resultaten bij de aanpak van hennepkwekerijen behaald: – Repressief 1.428 Meldingen van mogelijke hennepkwekerijen zijn ontvangen en onderzocht. In 1.418 gevallen (99%) is het onderzoek binnen 1 werkdag opgestart. Alle 448 geconstateerde hennepkwekerijen zijn dezelfde dag ontmanteld. Het aantal ontmantelingen is in 2014 met ongeveer 10% gestegen. – Preventief Door middel van voorlichting over de richtlijn voor goed verhuurderschap worden verhuurders in Rotterdam geïnformeerd over de maatregelen die zij dienen te nemen ter voorkoming van illegale hennepteelt in hun panden. Eigenaren worden hierover standaard geïnformeerd als zij een aanschrijving naar aanleiding van een in hun pand aangetroffen hennepkwekerij krijgen. Bij de 620 in 2014 verleende vergunningen voor tijdelijke verhuur op basis van de Leegstandwet is deze informatie in een bijlage meegestuurd. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 57

Beleidsmatige inspanning Vastgoed Focus van de inspanning: De gemeente Rotterdam is eigenaar van een aanzienlijke hoeveelheid vastgoed: scholen, culturele en maatschappelijke instellingen, sportaccommodaties, woningen, parkeergarages, kantoren, bedrijfshuisvesting, grond en water. Hiermee heeft de gemeente op ruimtelijk, sociaal en economisch vlak een goed sturingsmiddel in handen voor stedelijke ontwikkeling. Het doel is maatschappelijke meerwaarde voor de Rotterdammers. Vastgoed als katalysator voor de ontwikkeling van Rotterdam. Het proces Vastgoed betreft aankoop, (her)ontwikkeling, exploitatie, beheer, onderhoud, in-/verhuur en verkoop van onroerend goed van de gemeente Rotterdam, waarbij onderscheid gemaakt wordt naar commercieel en maatschappelijk vastgoed. Maatschappelijk vastgoed In 2014 lag de nadruk op de afronding van het kostendekkend maken van het maatschappelijk vastgoed, product Meerjaren Perspectief Rotterdams Vastgoed (MPRV), het laatste onderdeel was de sporten recreatieportefeuille. In 2013 en 2014 hebben alle huurders die direct van Vastgoed huren een kostendekkend huurcontract voor een periode van vijf jaar aangeboden gekregen. In dit huurcontract is de compensatie van de huur vanuit de beleidsmatige inspanning Cultuur, Sport en Recreatie verrekend. De mogelijkheid tot zelfbeheer is meegenomen in de huurprijsberekening. Het traject is nu op een enkel huurcontract na afgerond. In 2014 is verder gegaan met de afstemming van vraag naar en het aanbod van maatschappelijke voorzieningen in relatie tot de ruimtelijke economische ontwikkelingen. Belangrijke onderdelen zijn actualisering bestaande voorzieningenplannen aan de hand van nieuwe kaders/gebiedsplannen, doorvoeren uniforme werkwijze (met daarbinnen ruimte voor maatwerk) en deskundigheidsbevordering. De lijn van uitbesteding van onderhoud is in 2014 doorgezet. Tot en met 2014 is het onderhoud van 80–90% van de maatschappelijke portefeuille in grotere contracten aanbesteed, waarmee de inzet vanuit de gemeente uiteindelijk beperkt is tot contractbeheer. In de uitbesteding is verduurzaming als belangrijk criterium meegenomen. Commercieel vastgoed Het doel is om het commercieel vastgoed (product niet-MPRV) op termijn te verkopen. Tot het moment van verkoop wordt het dagelijks beheer van de objecten zo efficiënt mogelijk uitbesteed. In 2014 is het commercieel-, technisch- en administratief beheer van het bedrijfsonroerend goed en reststroken groen uitbesteed aan de markt. De woningportefeuille en het leegstandsbeheer waren al in een eerder stadium uitbesteed. Leegstand In 2014 is de leegstand van het maatschappelijke vastgoed gedaald naar 3,8%. De gestelde target was 7%. Dit is gerealiseerd door efficiënter en intensiever gebruik van bestaande voorzieningen en door het afstoten van overbodig maatschappelijk vastgoed. De leegstand in de commerciële portefeuille is gedaald naar 12,9%. De gestelde target was 11%. In de leegstandsberekeningen zijn de leegstaande objecten die (tijdelijk) niet beschikbaar zijn voor verhuur buiten beschouwing gelaten. Voorbeelden hiervan zijn leegstand ten behoeve van sloop, renovatie, verkoop en mutatie. Verkoopplan In 2014 is het totale aanbod openbaar gemaakt op www.stadsmakelaar-rotterdam.nl. Daarnaast is extra inzet gepleegd op het verkopen, herontwikkelen en herbestemmen van objecten met een exploitatietekort. Dit heeft geleid tot een positief verkoopresultaat in 2014.

4.10 Verkeer en vervoer Beleidsmatige inspanning Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Focus van de inspanning: Om de groei in vervoersbewegingen duurzaam te realiseren is onze strategie gericht op schoon gebruik, schone voertuigen en schone brandstoffen. Verkeersonveilige plekken (blackspots) worden aangepakt. We zetten ons in om het gebruik van de fiets, het openbaar vervoer, elektromobiliteit en andere schone vormen van vervoer optimaal te faciliteren. Target duurzaam vervoer Ons doel is om het gebruik van duurzame vervoerwijzen bij bezoek aan de binnenstad, gemeten over de periode van 1 oktober 2014 tot 1 oktober 2017, te doen stijgen: – door het fietsgebruik op telpunten rond de binnenstad met minimaal 10% te laten stijgen, – door verplaatsingen van en naar de binnenstad met bus, tram en metro met minimaal 2% te laten stijgen.


Aan de randen van de binnenstad liggen zes telpunten voor het fietsverkeer. Op deze punten wordt het aantal passerende fietsers permanent geteld. Het gebruik van bus, tram en metro wordt bepaald aan de hand van het aantal reizigers dat de grens van de binnenstad overschrijdt. In oktober 2014 heeft hiervoor de nulmeting plaatsgevonden. Voor het fietsgebruik is deze nulmeting als volgt (aantal passerende fietsers per dag): Weena Rochussenstraat Erasmusbrug Willemsbrug Oostplein Schiekade Totaal

7.090 5.805 9.799 4.899 6.820 8.032 42.443

Brandstoffen en elektrisch vervoer Eind 2014 telt Rotterdam 1.2372 oplaadpunten. Van de 1.237 oplaadpunten zijn er 352 gerealiseerd op eigen terrein en 833 op semi- en openbaar terrein, zoals in gemeentelijke parkeergarages en op straat. Voor het gemeentelijk wagenpark zijn 52 punten gerealiseerd. Begin december is het plaatsingsbeleid geëvalueerd en besproken met 60 elektrische rijders uit Rotterdam tijdens de opening van het duizendste laadpunt in de stad. Het gebruik van de laadpunten voldoet aan de verwachtingen. Openbaar Vervoer Het gratis OV voor 65+ is in 2014 doorgezet. Er is regelmatig afgestemd met de Stadsregio Rotterdam over het openbaar vervoer in de stad. In juni zijn zienswijzen ingediend op het Ontwerp Programma van Eisen Concessie Rail Rotterdam en de OV-vervoerplannen 2015. Fiets We hebben in 2014 op veertien plaatsen het fietsnetwerk verbeterd. De ingrepen zijn divers; van het omzetten van tegels naar asfalt (Groene Kruisweg) tot het ombouwen van een straat naar een fietsstraat (Molenvliet), van het verbreden van een bestaand fietspad (Posthumalaan) tot een volledige herinrichting met fietsstroken (Crooswijkseweg). Indien mogelijk is het werk gecombineerd met andere werken, zoals de blackspot Groene Kruisweg/Aveling. De bouw van de fietsenstalling Blaak is in 2014 aanbesteed en op 5 januari 2015 is de opdracht aan de aannemer verstrekt. Daarnaast is in 2014 gestart met het opstellen van het fietsplan dat in 2015 zal worden vastgesteld. Verkeersveiligheid In 2014 zijn zeven blackspots gesaneerd. Verder zijn diverse verkeerseducatieprojecten uitgevoerd, o.a. gericht op het stoppen voor rood licht en voor zebrapaden en het vergroten van de rijvaardigheid van scootmobielers. Daarnaast is in 2014 gestart met het opstellen van het Meerjaren Verkeersveiligheidsplan, dat in 2015 zal worden vastgesteld. Als onderdeel hiervan is eind 2014 gestart met een actieplan gericht op gedragsbeïnvloeding en het tegengaan van asociaal rijgedrag. In 2014 zijn 1.799 fietsparkeerplaatsen gerealiseerd bij tram en metro. Hoekse Lijn Voor de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn is in 2014 een aantal vervolgstappen gezet. Zo heeft de Stadsregio Rotterdam op 9 juli het Realisatiebesluit genomen en is vervolgens op 3 december de Uitvoeringsovereenkomst getekend waarmee de gemeente Rotterdam naast het projectmanagement ook het opdrachtgeverschap op zich heeft genomen. Met het ondertekenen van de Bestuurlijke Overeenkomst deel II, zijn ook afspraken over de samenwerking in het project Hoekse Lijn vastgelegd tussen de Stadsregio en de vier gemeenten (Maassluis, Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam). Naast een bevestiging van de afspraken uit de Bestuurlijke Overeenkomst deel I (december 2012) is een aantal aanscherpingen en aanvullingen opgenomen. De vier gemeenten zijn gestart met de noodzakelijke procedures om het project ook ruimtelijk mogelijk te maken. Dit zijn belangrijke stappen om het opleveren van het project in 2017 mogelijk te maken.

2

H et aantal laadpunten ligt in de praktijk hoger doordat niet alle laadpunten op privaat terrein bij de gemeente bekend zijn. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 59

Beleidsmatige inspanning Stedelijke bereikbaarheid Focus van de inspanning: Wij richten ons op het vergroten van de bereikbaarheid van de economische centra in Rotterdam, zowel binnen de stad als in de haven. Een goede bereikbaarheid van de Rotterdamse regio is essentieel voor een goede economie en een aantrekkelijke woonstad. We richten ons daarbij zowel op het tot stand brengen van nieuwe infrastructuur als op het beter benutten van bestaande infrastructuur. Nieuwe infrastructuur en vervoersautoriteit Om de bereikbaarheid van de regio te verbeteren zijn wij in samenwerking met de Stadsregio in gesprek met het Rijk over lange termijn investeringen in rijkswegen. Het Ontwerp-Tracébesluit (OTB) voor beide rijkswegprojecten (A13/16 en Blankenburgverbinding) was gepland voor 2014, maar is door de projectleiding bij Rijkswaterstaat uitgesteld, omdat de effectonderzoeken en het zoeken naar oplossingen voor inpassingswensen en problemen die vanuit de omgeving zijn aangedragen, meer tijd vergen dan van tevoren was ingeschat. Thans is de planning dat het OTB in 2015 door de minister zal worden vastgesteld. Dan moet ook duidelijk zijn welke maatregelen genomen worden om aan de extra inpassingswensen van regionale partijen, waaronder de gemeente Rotterdam, tegemoet te komen. In 2014 is samen met gebiedscommissies en bewoners inzet geleverd ten behoeve van die inpassing. Medio december heeft de Eerste Kamer ingestemd met de wet die de opheffing van de stadsregio’s regelt. Per 1 januari 2015 is de vervoersautoriteit opgericht als onderdeel van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). In 2015 moet de samenwerking met de MRDH verder vormgegeven worden. Bestaande infrastructuur beter benutten Rotterdam beschikt over een aantal economische centra met een sterk (boven)regionale functie. Bereikbaarheid is een belangrijke randvoorwaarde voor het succes van deze economische centra. Optimale benutting van de bestaande infrastructuur zowel binnen als buiten de Ruit is derhalve noodzakelijk. Hiervoor hebben we de volgende inspanningen geleverd: 1. Mobiliteitsmanagement De gemeente Rotterdam werkt aan mobiliteitsmanagement in het samenwerkingsverband van De Verkeersonderneming. Leidend is het landelijke programma Beter Benutten. In 2014 zijn 34 mobiliteitsdiensten van start gegaan in de regio Rotterdam, met als doel het stimuleren van een volwassen mobiliteitsmarkt en het verleiden van duizenden automobilisten tot slimmer reisgedrag. Per december zijn ca. 1.000 mensen met deze diensten de spits gaan mijden. Daarnaast hebben in 2014 dagelijks ca. 6.000 mensen de spits op de Ruit gemeden via het beloningsproject Wild! Van de Spits. Ter ondersteuning van gedragsverandering is de fietsinfrastructuur op veel locaties verbeterd en is een fietsveer van start gegaan tussen Kralingen en Feijenoord. In 2014 is door de gemeente actief geparticipeerd in de inventarisatie van maatregelen voor het landelijke programma Beter Benutten Vervolg 2015–2017. 2. Dynamisch Verkeersmanagement (DVM) In 2014 is de uitvoering van het programma DVM Binnenstad voortgezet. Naast Dynamische Routebegeleiding en Dynamisch Verkeersmanagement Binnenstad werkt de gemeente Rotterdam, samen met Rijkswaterstaat, Provincie Zuid Holland, Stadsregio Rotterdam, Stadsgewest Haaglanden en gemeente Den Haag; binnen het samenwerkingsverband Bereik aan DVM Zuidvleugel. In 2014 is 96% van de S-nummering op het grondgebied van de gemeente Rotterdam in de statische autobewegwijzering verwerkt. In het vierde kwartaal van 2014 is gestart om ook de S-nummering in de bewegwijzering op het rijkswegennet te integreren. De voortgang van de bewegwijzeringsaanpassing op het rijkswegennet zit nu ongeveer op 50% en de afronding is voorzien in het tweede kwartaal van 2015. 3. Operationeel verkeersmanagement Nadat eind 2013 de verkeersregiekamer volledig is geïntegreerd in de meldkamer aan het Kleinpolderplein, is 2014 het eerste volledige jaar waarin vanuit de verkeersregiekamer het functioneren van het stedelijk wegennet 24/7 bewaakt is. In 2014 is een start gemaakt met het verbeteren van de performance van de 46 verkeerscamera’s, door een aantal camera’s op glasvezel aan te sluiten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het bestaande glasvezelnet van de gemeente. Naast verbeteringen in kwaliteit en snelheid levert dit op termijn ook een kostenbesparing op. De regionale samenwerking heeft zich in 2014 verder ontwikkeld, onder meer door het opstarten van RegioRegie, waarbinnen grootschalige werkzaamheden en evenementen onderling worden afgestemd tussen verschillende wegbeheerders in onze regio. Ook in de operationele sfeer heeft de regionale samenwerking goed gewerkt, onder andere tijdens de NSS-top in maart 2014.


De verkeersmarinier heeft aanvullend op deze ontwikkelingen in 2014 een start gemaakt met het gemeentelijke VerkeersActieCentrum. In dit actiecentrum komen tijdens gebeurtenissen met grootschalige gevolgen voor het verkeer (evenementen en calamiteiten) de relevante stedelijke diensten bijeen om de verkeersafwikkeling integraal af te handelen. Vervanging verkeersregelinstallaties De vervanging van verkeersregelinstallaties is noodzakelijk om ook op de lange termijn de betrouwbaarheid en veiligheid te waarborgen. We hergebruiken delen van installaties en we doen de uitvoering zoveel mogelijk gezamenlijk met andere projecten (werk met werk maken). In 2014 hebben we tien installaties vervangen, twee verwijderd en zijn twee nieuwe installaties geplaatst. Dit is minder dan we hadden gepland; dit heeft te maken met het gezamenlijk optrekken met andere projecten, waarbij uitstel van de andere projecten ook heeft geleid tot het uitstel van vervanging van realisatie van onze eigen werkzaamheden (twee stuks bij Spinozaweg en twee op de Maasvlakte). Ook hebben we twee vervangingen door technische problemen bij de aannemer stopgezet om veiligheid en verkeersproblemen als gevolg van slecht werkende verkeerslichten te voorkomen. Parkeren In 2014 is kentekenparkeren volledig doorgevoerd en is de implementatie van de nieuwe generatie parkeerautomaten voltooid. De fysieke parkeervergunning verdwijnt bij de introductie van scanhandhaving. De prestaties van de nieuwe parkeerautomaten zijn een aandachtspunt. Met de leverancier is een traject opgestart om te komen tot noodzakelijke verbeteringen in de performance. Het storingspercentage is in de praktijk nog te hoog. In 2014 is de nieuwe, digitale bezoekersregeling over de stad uitgerold. Na een korte periode van gewenning blijkt deze nieuwe manier om bezoek op kenteken aan te melden een welkome verbetering voor de gebruiker. Naar de toekomst toe worden aanpassingen in de lengte van de dagdelen en flexibeler vormen van aanmelden onderzocht. Het contract met de leverancier is na een aanbestedingstraject verlengd. In 2014 is een softwarefout in het kader van de oude bezoekerspas ontdekt. Gevolg hiervan is dat in een aantal gevallen niet alle gebruikte dagdelen ook daadwerkelijk zijn gefactureerd. Omdat het invorderingstraject en de kosten die hiermee gemoeid zijn te weinig lonend is voor deze veelal kleine bedragen, is besloten geen naheffing te doen. De uitbreiding betaald parkeren kent een trager tempo dan is voorzien in de Doorkijk Parkeersector. Dit is een direct effect van de motie “de buurt bestuurt… en parkeert daarna zijn auto”, waarin gevraagd wordt de inspraak in invoering van betaald parkeren te vergroten. Doordat peilingen in enkele potentiële uitbreidingsgebieden hebben uitgewezen dat er onvoldoende draagvlak is voor regulering, raakt de eindsituatie, waarin sprake zou zijn van ongeveer 100.000 gereguleerde parkeerplaatsen, uit beeld. Op beperkte schaal is er sprake van maatwerk. Een voorbeeld daarvan is het bij wijze van proef introduceren van een parkeerbeperking in twee drukke winkelstraten in het centrum. Inspanningen om bezoekers zoveel mogelijk gebruik te laten maken van 06-parkeren hebben geleid tot het contracteren van nieuwe marktpartijen met een livegang van 1 januari 2015. Daarmee kan de consument of zakelijke gebruiker kiezen uit zeven aanbieders. Per einde 2014 het marktaandeel van 06-parkeren 55% van het aantal transacties en 59% van de omzet op kortparkeren. Garageparkeren Op 1 april 2014 is de bestuursopdracht tot implementatie van Beheer op Afstand in de gemeentelijke parkeergarages en P+R-voorzieningen afgerond. Sindsdien is er geen permanent toezicht meer aanwezig, maar wordt toezicht gehouden vanuit een centrale meldkamer (met gebruikmaking van camerabeelden en intercom) in combinatie met mobiele teams en fysieke aanwezigheid op piekmomenten. Hiermee is een bezuiniging van jaarlijks € 3 mln gerealiseerd. In september 2014 is de openbare parkeergarage Lusthofstraat met 220 parkeerplaatsen in exploitatie genomen. Deze garage is onderdeel van een nieuwbouwontwikkeling op de hoek Lusthofstraat – Chris Bennekerslaan en zal voor een belangrijk deel voorzien in de parkeerbehoefte van winkelend publiek en daarnaast functioneren als wijkstallingsgarage voor bewoners van het complex en vanuit de omliggende wijk. Nadat in 2013 de parkeergarage Kruisplein is geopend, is op 21 november 2014 de ondergrondse verbindingstunnel naar de parkeergarage Schouwburgplein in gebruik genomen. Deze tunnel maakt deel uit van de verbindingsweg van de Weenatunnel naar de Schouwburgpleingarage. Deze verbindingsweg is bijzonder, want het is de eerste ondergrondse tunnel in Nederland die twee parkeergarages verbindt, waardoor verkeersbewegingen in het centrum worden beperkt en het gebied bovengronds als wandelpromenade ingericht kan worden. Fietsparkeren Het toezicht op de fietsenstalling Hoogvliet (bij metrostation Hoogvliet Centrum), dat per 1 april 2014 zou worden beëindigd als gevolg van de invoering van Beheer op Afstand, is na heroverweging in het gebied voortgezet. In 2014 zijn 15 nieuwe fietstrommels bijgeplaatst en in beheer genomen. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 61

Park + Ride Eind 2014 heeft het college besloten om een tarief (€ 2,- per dag) te heffen voor parkeren in combinatie met gebruik van het openbaar vervoer op een drietal P+R voorzieningen met een doelgroepsysteem, te weten P+R Kralingse Zoom, P+R Slinge en P+R Alexander. In december 2014 zijn gebruikers hierover geïnformeerd en zijn overige voorbereidingen getroffen om de maatregel per 1 januari 2015 in te kunnen voeren.

4.11

Economie

Beleidsmatige inspanning Economische structuur en vestigingsklimaat Focus van de inspanning: De Rotterdamse economie moet krachtiger, weerbaarder en duurzamer zijn. Hiervoor zetten we in op het uitbouwen van de kansrijke clusters, het verbeteren van het vestigingsklimaat, het ondersteunen van (startend) ondernemersschap en innovatie, en het intensiveren van de relatie met de Rotterdamse regio. Wij gaan om dit te bereiken nog intensiever samenwerken met onze partners. De economie van 2014 De Nederlandse economie heeft in 2014 de structurele weg naar herstel gevonden. De economische groei die al een aantal jaren werd verwacht zette in 2014 eindelijk door. De groei is wel beperkt gebleven (0,75%) en komt voor het grootste deel op het conto van de export, wel trok de huizenverkoop en in de laatste maand van het jaar ook de consumptie weer aan. De werkloosheid nam ondanks de positieve ontwikkeling van de economie nog beperkt toe met 0,75%. De groei was in Rotterdam met 0,8% iets groter dan het landelijk gemiddelde. De werkloosheid nam in vergelijking met 2013 niet verder toe, maar bleef bovengemiddeld. Rotterdam Partners Een belangrijke organisatorische verandering is de formele start begin 2014 van Rotterdam Partners (RP). RP is naast de marketing en acquisitie ook verantwoordelijk voor de inbreng van internationaal ondernemend Rotterdam voor de dialoog met het college en de gemeentelijke beleidsmakers. Rotterdam Marketing, Rotterdam Investment Agency en EDBR zijn opgegaan in RP. De gemeente heeft met RP een subsidierelatie. Tot eind 2014 heeft RP 25 investeringsprojecten gerealiseerd. Versterken economische structuur Clusteraanpak De clusteraanpak is er op gericht om vanuit de driehoek economie, werk en onderwijs onze economische structuur én MKB te versterken. Dit leidt tot nieuwe bedrijvigheid, werk voor Rotterdammers en de verbetering van de levenskwaliteit in de stad. In 2014 hebben we de innovatieagenda, duurzaamheidsagenda en investeringsagenda samengebracht en is een projectportfolio ontwikkeld voor de implementatie van concrete (investerings)projecten van het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Cluster Medisch en Zorg De gemeente Rotterdam heeft de samenwerking binnen Medical Delta beter verankerd middels een samenwerkingsovereenkomst. Medical Delta is het samenwerkingsverband van academische kennisinstellingen, overheden, bedrijven en instellingen vanuit onderwijs en zorg in heel Zuid-Holland. De inzet op actieve deelname van bedrijven binnen Medical Delta is eind 2014 gestart en wordt in 2015 doorgezet. De geïnitieerde evenementen zoals Vitality meets Science en netwerkontbijten Zorginnovatie zijn goed bezocht door gemiddeld 60 deelnemers per evenement. In de Science Tower zijn in 2014 vijf nieuwe medisch- en zorggerelateerde nieuwe bedrijven gehuisvest, waaronder Dutch Domotics. Cluster Food Ter versterking van het netwerk zijn er in 2014 twee regiobijeenkomsten georganiseerd. Door Rotterdamse lobby is deelname van Nederland aan de World Expo 2015 in Milaan bevestigd. De Markthal is geopend als icoon van het cluster met in de Markthal de Wereld van Smaak. De Wereld van Smaak is een interactieve plek die inspireert en stimuleert om bewust te kiezen voor vers eten. Om te komen tot een samenhangende visie en een agenda voor de regio zijn er living lab’s (werkgroepen) georganiseerd over kansrijke innovaties in food logistiek, de ontsluitingsproblematiek rond de ontwikkeling van Nieuw-Reijerwaard en circulaire economie. Cluster Cleantech / Haven industrieel complex Er zijn in 2014 mooie resultaten geboekt, zoals de kick-off van Aqua Dock: de lancering van de Vlotterkering, een ‘go’ op de bouw van de LNG Kalibratiefabriek; de opening van het tweede Concept House ‘CHIBB’ en het sluiten van Letter of Realisation voor Bioforce.


Verder hebben we ingezet op de doorontwikkeling van de coöperatieve vereniging Clean Tech Delta. Het netwerk is versterkt dankzij de terugkerende Cleantech netwerken kennisbijeenkomsten. In 2014 is ook het netwerk van de maritieme zakelijke dienstverlening verder geprofessionaliseerd, en is er gewerkt aan de profilering van de maakindustrie en het versterken van de fysieke handel in grondstoffen in Rotterdam. Luchthaven De Schiphol Group en de gemeente Rotterdam zijn tot een concept hoofdlijnenakkoord gekomen voor de luchthaven Rotterdam The Hague Airport. Afspraken zijn gemaakt over de ontwikkeling van Rotterdam The Hague Airport als zakelijke luchthaven. Innovatie Voor het thema Smart Industry is een plan uitgewerkt om een fieldlab te realiseren voor experimenten met nieuwe technieken. Het traject Smart City is gestart met als doelstelling een stevige basis te leggen voor een Smart City aanpak (duurzame ontwikkeling) in Rotterdam. Realisatie Glazen Maas Het glasvezelnetwerk met hierop vele actieve aansluitingen naar o.a. de culturele sector en woontorens is verzelfstandigd met de gemeente Rotterdam als enige aandeelhouder. Deze stadsring blijft ingezet worden voor het stimuleren van innovatieve digitale ontwikkelingen in Rotterdam. Versterken van het vestigingsklimaat Werklocaties In 2014 is het uitvoeringsprogramma Werklocaties vastgesteld. De nadruk ligt op de aanpak van de kantorenleegstand en winkelstraten. In 2014 zijn er hiertoe (kantoor)transformatie-initiatieven gefaciliteerd met in totaal 94.000 m2. De basis is gelegd voor drie nieuwe bedrijven investeringzones: Charloisse Poort, West-Kruiskade Eigenaren en WestKruiskade Gebruikers. Vanuit de aanpak Winkels 2014–2018 is een plan gemaakt voor de Kolkenaanpak (Strevelsweg, Putsebocht, Riederlaan in relatie tot versterking van de Boulevard Zuid) en Plein 1953. In deze gebieden is eind 2014 gestart met de krachtenveldanalyse. Voor de Boulevard-Zuid is de precario-regeling met drie jaar verlengd. Om te komen tot kennisontwikkeling en -deling met de marktpartijen te bereiken, zijn er verschillende bijeenkomsten georganiseerd zoals het Transformatieplein op de Provada, het eindejaarssymposium en de ontwikkelborrel. Zichtbaarheid stad-haven Het Havenbedrijf en de gemeente zijn een samenwerking aangegaan (Wereldhavenstad) om de zichtbaarheid van de haven te vergroten. Regio Eind 2014 is Rotterdam akkoord gegaan met de oprichting van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en zijn de agenda economisch vestigingsklimaat, de economische agenda van de MRDH en de Vervoersautoriteit overeengestemd. Voorafgaand aan de formele start van de Metropoolregio zijn daarmee de belangrijkste besluiten genomen en kon de MRDH daadwerkelijk op 1 januari 2015 van start. In de eerste helft van 2014 is de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) opgericht. In de EPZ hebben de vertegenwoordigers van het regionale bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de overheden zitting. De EPZ heeft de versterking van de regionale samenwerking tussen deze drie bloedgroepen als doel, waarmee de Zuidvleugel economisch versterkt wordt. De EPZ werkt daarin nauw samen met de MRDH. De Regionale ontwikkelingsmaatschappij Zuidvleugel, sinds begin 2014 Innovation Quarter (IQ) geheten, heeft in 2014 organisatorisch vorm gekregen. In het derde kwartaal is er een eerste participatie in een bedrijf gedaan. Dienstverlening aan ondernemers Accountmanagement MKB In 2014 heeft accountmanagement MKB 280 accountgesprekken gevoerd met bedrijven en instellingen in de stad en deze waar nodig/mogelijk gefaciliteerd en gekoppeld aan andere bedrijven en gemeentelijke opgaven. Vanuit de bevindingen zijn 17 knelpunten aangepakt, waarvan er in 2014 11 zijn opgelost en er nog 6 doorlopen in 2015. In 2014 hebben 450 bedrijven en instellingen 13 relatie-events bezocht die veelal in samenwerking met partners als Rotterdam Topsport, Flevum, MKB Rotterdam en het bedrijfsleven zijn georganiseerd. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 63

Vermindering regeldruk Samen met convenantpartijen uit de Stuurgroep Vermindering Administratieve Lastendruk Ondernemers is in 2014 een plan van aanpak opgesteld om het bewustzijn over de oorzaken en gevolgen van regeldruk te vergroten bij ondernemers en ambtenaren. De aanpak knipt regeldruk op in drie pijlers: belemmerende regels, dienstverlening en naleving. Voor de eerste pijler worden alle bestaande Rotterdamse verordeningen geïnventariseerd om vervolgens per verordening de mogelijkheden tot deregulering uit te werken. De eerste wijzigingen in de regelgeving vinden in 2015 plaats. De focus van de aanpak ligt op horeca, toezicht en handhaving en het sociale domein. Warenmarkten In het kader van het meerjarenperspectief en uitvoeringsprogramma Rotterdamse warenmarkten is in 2014 de pilot verzelfstandiging in Rozenburg van start gegaan. Voor Hoek van Holland en Overschie is het initiatief uitgesteld tot 2015 om voldoende draagvlak onder de betreffende ondernemers te realiseren en de volgende pilots voor Hoek van Holland en Overschie op een andere wijze te organiseren. Naast de pilots verzelfstandiging is er verder gewerkt aan de langere termijn maatregelen uit het meerjarenperspectief. Om op termijn een meer continue bezetting van de markt te garanderen, is de verplichting voor de koopman om zijn kraam persoonlijk in te nemen in 2014 gewijzigd. Daarnaast is het mogelijk gemaakt om meer verkoopwagens toe te laten op de markten door, onder voorwaarden, de reguliere kraam door een verkoopwagen te vervangen. In het laatste kwartaal van 2014 is de onderbezetting op de handhavingscapaciteit voor de warenmarkten aangepakt.

4.12 Milieu en duurzaamheid Beleidsmatige inspanning Milieu en duurzaamheid Focus van de inspanning: Werken aan een aantrekkelijke stad om in te wonen, werken en verblijven. Een stad met een sterke economie en een belangrijke haven. Het programma Duurzaam speelt hierbij een belangrijke rol. Primair wordt ingezet op een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad. We gaan door met de klassieke milieutaken en richten ons hierbij vooral op de verbetering van de leefbaarheid en gezondheid via de aanpak van knelpunten op gebied van geluid en lucht. Luchtkwaliteit Het jaar 2014 heeft met name in het teken gestaan van de uitvoering van het maatregelenpakket waartoe is besloten in 2013, waaronder de invoering van een vrachtwagenverbod op de ’s-Gravendijkwal en de Rotterdamse Sloopregeling. Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) zou per eind 2014 eindigen. De staatssecretaris heeft echter toegestaan dat de resterende middelen ook in 2015 mogen worden ingezet binnen de bestaande randvoorwaarden. In 2014 is gewerkt aan de Koersnota Luchtkwaliteit. Er is een nieuwe ambitie door het college geformuleerd: het terugdringen van de bijdrage aan roetuitstoot door het wegverkeer. Vanaf november 2014 is hierover een brede consultatie gestart. Veiligheid Met het oog op veiligheid en risicobeheersing is in 2014 extra aandacht gegeven aan vergunningverlening, toezicht en handhaving. De eerste resultaten van deze aanpak zijn op hoofdlijnen positief. Er is een beter inzicht in het niveau van naleving van de bedrijven. Het accent in de aanpak van toezicht verschuift binnen de ‘zware industrie’ naar de bedrijven met de grootste risico’s en een minder goed naleefgedrag. Bij bedrijven waar overtredingen worden geconstateerd, traden wij direct sanctionerend op. Van de bedrijven komen signalen dat men de aanpak begrijpt en dat deze bijdraagt aan een groter veiligheidsbewustzijn en het voorkomen van overtredingen. Geluidhinder In 2014 lag de focus op de aanleg van stil asfalt en geluidisolatie van woningen. Om de inzet op het terugdringen van geluidsoverlast de komende jaren voort te zetten is onder meer € 1 mln rijkssubsidie ontvangen. Verder had in 2014 de aanpak van geluid van evenementen, scooters en horeca- en bouwlawaai prioriteit. Bodem In 2014 lag het accent op afronding van de bodemsaneringen met de gelden die beschikbaar waren vanuit de doeluitkering van het Rijk (o.a. identificatie en aanpak spoedlocaties). Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft besloten om de financieringsregeling voor bodemsaneringen te koppelen aan de uitvoering van het t/m 2015 lopende Convenant Bodemontwikkelingsbeleid en Aanpak Spoedlocaties. Duurzame investeringen Eind 2013 waren de investeringen in duurzaamheid € 360 mln door private en publieke partijen in stad en haven. In 2014 zijn de inspanningen doorgegaan. Onder meer met de opening van een waterstoftankstation (investering van € 2 mln) en een buffer voor vloeibare CO2 (€ 3,5 mln).


Verder is geïnvesteerd in elektrisch transport op de twee nieuwe terminals op Maasvlakte II (ruim € 40 mln) en is door woningbouwcorporaties in het kader van het programma Versnelling010 (ruim € 15 mln) geïnvesteerd in de verbetering van bestaande woningen. Energie-efficiëntie Eerder al is De Nieuwe Warmteweg van Warmtebedrijf Rotterdam aangelegd. In 2014 heeft Eneco de Leiding over Noord gerealiseerd. Hiermee worden ook de huishoudens in het centrum aangesloten op het warmtenet en voorzien van warmte uit afvalverbranding bij AVR. Dit betekent minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en vermijden van het stoken van gas in de stad, waardoor naast CO2 ook stikstofemissies worden gereduceerd. Om nog grootschaliger hergebruik van industriële restwarmte te realiseren heeft Rotterdam in 2014, samen met Den Haag, Delft, Westland en de Provincie Zuid Holland onderzocht hoe een warmtetransportsysteem kan worden gerealiseerd. Met als het aan elkaar koppelen van het aanbod van warmte vanuit de industrie in Rotterdam en de vraag naar warmte bij de glastuinbouw en de bebouwde omgeving in de genoemde gemeentes. Zo wordt transitie naar duurzamere en meer efficiënte warmtevoorziening mogelijk. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Havenbedrijf Rotterdam, de industrie en het Rijk. De levering van CO2 aan de glastuinbouw maakt deel uit van dit traject. Verduurzaming bestaande bouw Vanuit het programma Versnelling010 is de verduurzaming van de bestaande bouw samen met woningbouwcorporaties, bouwbedrijven, energiebedrijven en de Rabobank Rotterdam voortgezet. De investeringen leiden tot energiebesparing die naast het milieuvoordeel ook voor lagere energiekosten van bewoners zorgt. Tevens levert het werkgelegenheid en stageplaatsen voor Rotterdammers. Eind 2014 kreeg Zonnecollectief Rotterdam opdracht de haalbaarheid te onderzoeken van het plaatsen van zonnepanelen op daken van sporthallen. Het gaat om ruim 60 sporthallen binnen de gemeente. Het is de bedoeling om deze in 2015 te plaatsen. Onder het motto Scoren met Energie zijn met Stedin en acht sportverenigingen afspraken gemaakt over het monitoren en slimmer omgaan met energie (bijv. uitzetten apparatuur, isolatie koelinstallaties en vervangen verwarmingsketels). Met twaalf andere verenigingen zijn gesprekken gevoerd die nog moeten leiden tot concrete afspraken. Duurzame mobiliteit Op het gebied van duurzame mobiliteit zijn diverse resultaten geboekt: – Er is een sloopregeling ingevoerd voor de meest vervuilende taxi’s, bestel- en personenauto’s met als gevolg minder luchtvervuiling. – Voor bestel- en personenauto’s met een dieselmotor die gebouwd zijn voor 2005 en benzineauto’s van vo or 1992 worden geen parkeervergunningen meer verstrek. – Het netwerk oplaadpunten voor elektrisch vervoer is uitgebreid; op aanvraag van Rotterdammers zijn 1.237 laadpunten gerealiseerd. – Het eigen wagenpark van de gemeente is verder verduurzaamd tot 26% van het totale wagenpark; voertuigen, zowel professionele als personenauto’s, zijn vervangen door elektrische en hybride varianten. – Alle gemeentelijke parkeergarages zijn voorzien van oplaadpunten voor elektrisch vervoer. – Er is een eerste snellader voor elektrische auto’s in het centrum van Rotterdam gerealiseerd; met een tweede op ‘Zuid’, – De Green Deal Zero Emission 010 is ondertekend om samen met een aantal marktpartijen nulemissiegoederenvervoer in het stadscentrum per 2020 te realiseren. Waterveiligheid Op het gebied van waterveiligheid zijn de volgende resultaten geboekt: – Klimaatadaptatie en waterberging. In de Staringbuurt (Delfshaven) is een ondergrondse waterberging gerealiseerd, gecombineerd met speelvoorzieningen. Als onderdeel van de herinrichting van het Spinozapark (IJsselmonde) is extra ruimte voor water gecreëerd. – Rotterdamse Adaptatie Strategie (RAS). – De gebiedsgerichte uitwerking (RAS), in het bijzonder voor het Zomerhofkwartier, is gestart. – Deltas in Times of Climate Change. In september heeft de conferentie Deltas in Times of Climate Change met 1.300 deelnemers uit 51 landen, heeft indirect gezorgd voor: 1. nieuwe (en versterking van bestaande) relaties met andere steden, overheden, bedrijven, kennisinstellingen en NGO’s. 2. het bestendigen en zichtbaar maken van de koploperspositie van Rotterdam op het gebied van klimaatadaptatie. Tevens hebben we (inter)nationaal laten zien dat Rotterdam een uitstekende locatie is voor grote congressen en evenementen. De directe economische spin off van de internationale bezoekers is € 900.0003. – Groene daken. – De groene daken zijn uitgebreid tot in totaal 200.000 m2. 3

Kerngegevens Rotterdam Partners: gemiddelde bestedingen internationale bezoekers bij congressen en evenementen zijn € 442,- per persoon per dag. Hoofdstuk 4 | Programmaverantwoording | pagina 65

Duurzame energie Op het gebied van duurzame energie zijn de volgende resultaten geboekt: 3. De ontwikkeling van het Windpark Nieuwe Waterweg met acht molens van ieder drie megawatt is gestart. Het windpark wordt gerealiseerd parallel aan de Nieuwe Waterweg tussen de Maeslantkering in Hoek van Holland en Maassluis en gaat voor ruim 30.000 huishoudens energie leveren. De omgevingsvergunning is in oktober 2014 verstrekt. 4. In het havengebied zijn de acht turbines van windpark Hartelbrug II in bedrijf genomen. 5. In het havengebied is ter hoogte van de Harmsenbrug gestart met de bouw van acht windturbines van Windpark Hartel II. Duurzame gebiedsontwikkeling Duurzaamheid is een noodzakelijk onderdeel om de stad kwalitatief op het juiste niveau te ontwikkelen. Ook in economische zin is het cruciaal om duurzame kwaliteit te leveren. Bij het formuleren en uitvoeren van grote programma’s als het Rotterdam Central District (RCD), Stadshavens, Stadionpark en Hart van Zuid wordt de markt optimaal geprikkeld om al haar kennis en expertise op het gebied van duurzaamheid aan te wenden. Nieuw programma duurzaam Ook voor het huidige college heeft Duurzaamheid prioriteit. In 2014 is samen met Rotterdammers, ondernemers, experts en belanghebbenden gestart met het opstellen van een nieuw programma Duurzaam. Dit programma wordt in het voorjaar van 2015 vastgesteld. Bij de uitvoering van het programma staat ‘de’ Rotterdammer centraal. Maatregelen en activiteiten richten zich op het volgende: 1. Een groene, gezonde en toekomstbestendige stad. (o.a. betere luchtkwaliteit, duurzame mobiliteit, waterveiligheid, vergroening). 2. Schonere energie tegen lagere kosten. (o.a. energiebesparing, Versnelling010, warmteaansluitingen, duurzame energie). 3. Een sterke en innovatieve economie. (o.a. clean tech, grootschalig hergebruik van industriële restwarmte, circulaire en biobased economy).

4.13 Fysiek beheer van de stad Beleidsmatige inspanning Schoon (maken van de stad) Focus van de inspanning: Rotterdam wil een groene stad zijn die schoon en heel is en voor iedereen prettig is om in te verblijven. Onze ambitie is om de huidige schoon en heel niveaus vast te houden met extra focus op plekken die vervuild of verloederd zijn. We streven naar meer groen, vooral op de meest ‘versteende’ plekken. Schoonniveau De gemeente streeft naar een schone stad en het op orde brengen van de basis. Dit betekent een schoonniveau van gemiddeld 4 in alle gebieden. Deze doelstelling is gehaald.

Schoonniveau Schoonniveau

Mijlpaal Gemiddelde Realisatie Gemiddelde Per gebied Centrum-Delfshaven Noord-West Noord-Oost Zuid-Oost Zuid-West Prins Alexander

2010/ nulmeting 4 4,5

2011

2012

2013

2014

4 4,6

4 4,5

4 4,4

4 4,4

4,4 4,7 4,4 4,2 4,4 4,4

4,5 4,7 4,4 4,3 4,3 4,5

Meldingen Systeem Buitenruimte (MSB) Het aantal MSB-meldingen dat telefonisch wordt doorgegeven blijft dalen. De Rotterdamse burgers weten steeds beter de weg te vinden naar het digitale meldformulier op internet en maken veelvuldig gebruik van de Buiten Beter-app. Hierdoor heeft een verschuiving plaatsgevonden van telefonisch naar digitaal melden. Doordat het doen van MSB-meldingen voor de melder steeds eenvoudiger wordt, is in dit jaar een toename zichtbaar van het aantal burgermeldingen.


Professionalisering van het reinigen Het schoonniveau is op het afgesproken schoonniveau gehouden. Om het schoonniveau te kunnen behouden wordt het reinigen verder geprofessionaliseerd. Een deel van het werk dat tot voor kort handmatig werd uitgevoerd, wordt nu machinaal gedaan. Daarnaast staat voldoende kennis van het vakgebied reinigen voorop (vakmanschap) en is de kennis van de wijk van groot belang; waar ontstaat de vervuiling en hoe bereidt deze zich dan uit. Bij het bestrijden van onkruid wordt naast mechanische onkruidbestrijding zoals borstelen, branden en heet water op moeilijk bereikbare plaatsen ook onkruidbestrijding met Ecostyle toegepast. In augustus 2013 is overgestapt van het chemische middel Round-up naar het meer milieuvriendelijke middel Ecostyle Ultima. Dit besluit is genomen vooruitlopend op het toekomstige verbod van glyfosaat (bestanddeel van Round-up) vanaf begin 2016. Vanaf die datum mogen alleen laag-risico middelen worden gebruikt. Het is op dit moment nog niet duidelijk of Ecostyle Ultima dan als laag-risicomiddel gebruikt mag worden. Gladheidsbestrijding In 2014 heeft een uitbreiding van het gladheidsmeldingssysteem plaatsgevonden van rijwegen naar fietspaden, zodat een betere monitoring gerealiseerd kan worden. Verder zijn er meer mogelijkheden gemaakt om preventief met nat zout te strooien. Hierdoor is er minder zout nodig. De tweede fase van de herontwikkeling van de uitruklocatie op Noord betreft grote bouwkundige aanpassingen (zoals het vernieuwen van de dakconstructie). Deze dient voor de start van de winterperiode van 2015-2016 afgerond te worden. Het aanbestedingstraject is inmiddels gestart. Evenementen In 2014 is schoonmaak uitgevoerd bij 106 grote evenementen. De Marathon en de Wereldhavendagen zijn evenementen waarbij veel reinigingsinzet gevraagd wordt. Bij de opening van de Markthal en het Centraal Station waren er speciale verzoeken voor extra inzet. Vanuit duurzaamheid is in 2014 extra aandacht geweest voor de pilots Schoonmaak en Reduceren afval. Er was aandacht voor statiegeldbekers, retourbekers en inzamelpunten voor plastic bekers. De pilots zijn succesvol afgesloten. Afvalinzameling Een verdere optimalisatie van de inzameling is in volle gang en ligt op schema. In de beleidsnota Huishoudelijk Afval 2013–2018 heeft Rotterdam haar ambities vastgesteld. De komende jaren ligt de nadruk op verbetering van afvalscheiding, hergebruik en recycling van grondstoffen. Afvalscheiding 2014 was het eerste jaar van de operationele uitvoering van de Beleidsnota Huishoudelijk afval 2013–2018. De aandacht is in 2014 voornamelijk uitgegaan naar bronscheiding van de grote afvalstromen: groente, fruit en tuinafval (GFT), papier, glas, kunststof en textiel zonder daarbij de aandacht voor de kleinere stromen te verliezen. Bij alle projecten is samengewerkt met de betrokken gebieden. Daarnaast is er veel inzet gepleegd op de communicatie. Voorbeelden hiervan zijn: vernieuwing van de webinformatie, een up-to-date afvalwijzer en een facebook-community, waar nu bijna 8.000 personen lid van zijn. In 2014 is de hoeveelheid huishoudelijk restafval licht afgenomen. De lijn van het afvalscheiden wordt in 2014 vastgehouden. Scores van de drie grote monostromen zijn als volgt:

Kilo’s ingezameld glas per inwoner Kilo’s ingezameld papier en karton per inwoner Kilo’s textiel per inwoner

mijlpaal realisatie mijlpaal realisatie mijlpaal realisatie

2010/ nulmeting 10 10,8 30 28 2,5 2,2

2011

2012

2013

2014

12 10,7 31 28,5 2,5 2,7

13 10,6 32 26,9 2,5 2,5

14 10 33 24 3 3

14 10,2 33 23,4 3 3,0

Toelichting op de tabel De hoeveelheid ingezameld glas is licht toegenomen. Er is doormiddel van de glastoernee actief gecommuniceerd naar de bewoners om glas in de glasbak te gooien en waar nodig en mogelijk worden extra containers geplaats op straat (eerste kwartaal 2015). Bij papier is een lichte afname van het aantal kilo’s waar te nemen. Onder andere door verdere digitalisering is de hoeveelheid papier in het totale afval de afgelopen jaren afgenomen. Dit is een landelijke trend. In de tweede helft van 2014 is het aantal textielcontainers verdubbeld. In overleg met Stadsontwikkeling en de charitatieve partner heeft plaatsing op strategische plekken plaatsgevonden. Door deze uitbreiding is de inzameling van kleding en schoeisel met name in het tweede deel van het jaar toegenomen. Per saldo is de totale hoeveelheid per inwoner over 2014 ongeveer gelijk aan 2013.


Overige stromen In de tweede helft van 2014 zijn er 140 kunststofcontainers bij supermarkten geplaatst. Voor 2014 heeft het bronscheiden van kunststof geresulteerd in 1 kg per inwoner. Hierbij moet opgemerkt worden dat het gewicht van kunststof laag is, terwijl het volume erg groot is. De uitvoering van de eerste fase uitrol minicontainers inzameling GFT heeft in Nesselande plaatsgevonden bij 3.000 huishoudens. Dit heeft in dit gebied geresulteerd in 200 kg aan ingezameld GFT per huishouden. Daarnaast is gestart met diverse projecten zoals de Retourette in het Centrum, waar de burger zijn afval gescheiden kan brengen en de proef Afval Loont in Hoogvliet, waarbij burgers tegen inlevering van gescheiden afvalstromen een kleine vergoeding ontvangen. Nascheiding van kunststofverpakkingsafval biedt een goed alternatief voor bronscheiding. Dit is het op mechanische wijze scheiden van kunststofverpakkingsafval uit het huishoudelijk restafval. Er is aan de commissie BWB een toezegging gedaan om een businesscase nascheiding kunststofverpakkingsafval op te stellen. Door een aantal cruciale factoren, die van invloed zijn op de businesscase, zoals de hoogte van de vergoeding uit het Afvalfonds, is er echter vertraging ontstaan. Milieuparken In 2013 is een scheidingspercentage van 78,4% behaald en in 2014 is dit gestegen naar 79,4%. De maandagsluiting per 1 januari maar ook de eerdere sluiting van het milieupark Hoogvliet heeft niet tot problemen of meer vervuiling van de buitenruimte geleid. Meer aanvragen voor het ophalen van grof vuil zijn door deze ontwikkelingen niet geregistreerd. Gedragsverandering Na de onderzoeken die de afgelopen jaren uitgevoerd zijn op mogelijke gedragsinterventies is in 2014 meer ingezet op samenwerking met bewoners. Buurt Bestuurt is een samenwerking tussen bewoners en professionals om de veiligheid en leefbaarheid in een buurt te verbeteren. Een van de voorbeelden van samenwerking tussen bewoners en professionals is de adoptie van vuilcontainers. Een pilot in Charlois en Delfshaven was zo succesvol (in 2014 hadden zich in het pilotgebied al 140 adoptanten aangemeld) dat in 2015 ook bewoners in andere delen van Rotterdam een vuilcontainer kunnen adopteren. Het effect van de container-adoptie op het schoonniveau lijkt positief, mede doordat een trend zichtbaar is in afname van het kleine afval naast alle containers. In september is de eerste KeepitCleanDay Rotterdam georganiseerd. Het doel van deze internationale schoonmaakdag is extra aandacht geven aan zwerfvuil door het zwerfvuilvrij maken van eigen straat door groepen bewoners. De gemeente heeft de bewonersinitiatieven gestimuleerd, gecoördineerd en gefaciliteerd. Meer dan 1.000 inwoners en meer dan 400 ambtenaren zijn in de stad aan de slag gegaan. Bedrijfsreinigingsrecht Uit het optimalisatietraject van Inzameling is gebleken dat er in verhouding iets minder bedrijfsafval in ondergrondse containers gedeponeerd wordt en iets meer huishoudelijk afval. Dit leidt tot een verschuiving van het toerekeningspercentage van het Bedrijfsreinigingsrecht naar de Afvalstoffenheffing. Dit heeft verder geen invloed op de hoogte van de Afvalstoffenheffing aangezien het aantal huishoudens met 2000 is gestegen. Roteb-lease De gemeente Rotterdam heeft zich tot doel gesteld dat het gemeentelijk wagenpark voor eind 2014 uit ten minste 25% elektrische of hybride voertuigen bestaat. Deze doelstelling is ruim behaald. In het erkende leerwerkbedrijf van Roteb-lease hebben 32 jongeren een erkende opleiding behaald of zijn begeleid naar werk.

Beleidsmatige inspanning Heel (maken van de stad) Focus van de inspanning: In de buitenruimte houden we de basis op orde. De straat blijft ‘heel’ op niveau 3,5 beeldkwaliteit. De buitenruimte wordt beheerd en onderhouden op een kwalitatief goed niveau, zowel in technische staat als in beeldkwaliteit. De kwaliteit van de buitenruimte draagt bij aan leefbare buurten en de aantrekkelijkheid van de stad. Behoud van het groen speelt hierbij een belangrijke rol.


In de begroting 2014 zijn de volgende doelstellingen opgenomen: Overzicht voortgang doelstellingen 1. Heel niveau 3,5 (beeldkwaliteit) 2. Starten aanleg Blauwe Verbinding

3. 98% Openbare verlichting functioneert 4.

Aanpak vijf meest genoemde ergernissen: a. Defecte openbare verlichting b. Verzakte wegen c. Wateroverlast d en e. Afval, Zwerfvuil

2012

2013 3.5 4.0

Realisatie

3.5 4.1 Start werkzaamheden Behaald

Mijlpaal Realisatie Mijlpaal Realisatie Realisatie Realisatie Realisatie

98% 98,4% 80%<3dgn 74,9%<3dgn 91,1%<3dgn 89,4%<3dgn (Zie Schoon)

Mijlpaal Realisatie Mijlpaal

Noordelijk trace/deeltrace Heulweg gerealiseerd 98% 98% 80%<3dgn 80%<3dgn 80%<3dgn 80%<3dgn (Zie Schoon)

Eindwaarde 2014–2015 3.5 4.0 Gestart met tweede trace Heulweg 98% 98,4% 80%<3dgn 92,5%<3dgn 81,0%<3dgn 86,1%<3dgn (Zie Schoon)

In 2014 is een nieuwe collegeprogramma vastgesteld en zijn de genoemde doelstellingen niet opgenomen. Toelichting op de nog in het jaarplan 2014 genoemde doelstellingen: Beeldkwaliteit De periodieke schouwen, samen met burgers, van het beeldkwaliteit-niveau resulteren in een gemiddelde beeldkwaliteit over de stad van een 4. De beeldkwaliteit zegt nog niets over de technische kwaliteit. De Blauwe Verbinding De Blauwe Verbinding is een recreatieve en ecologische watergang van 13 kilometer die loopt van het Waaltje bij de Zuidpolder in Barendrecht tot het Zuiderpark in Rotterdam. Rotterdam is in 2014 gestart met het tweede tracé: De Heulweg (kruising A15 en Betuwespoorlijn). Openbare Verlichting De periodieke vervangingen van lampen die tegen het einde van levensduur zitten en het snel repareren van defecte verlichting hebben een gerealiseerd resultaat van 98,4% gehaald. Aanpak vijf meest genoemde ergernissen De meldingen uit het Meldingen Systeem Buitenruimte zijn in 2014 voortvarend opgepakt en zijn allen boven de gewenste norm uitgekomen. Van de 5 meest genoemde ergernissen is afval en zwerfvuil bij schoon ondergebracht. Overige beleidsmatige inspanningen De vervanging van 100 fietsen voetgangersbruggen door nieuwe duurzame bruggen met een lange levensduur (ongeveer 60 jaar) is in 2014 afgerond. Verder zijn diverse kademuren gerenoveerd, zoals de Linker en Rechter Rottekade, Westerkade en de Coolhaven. In het Gemeentelijk Rioleringsplan is de afspraak opgenomen om per jaar circa 40 km riolering te vervangen. Dit is de minimaal benodigde opgave, anders kunnen er problemen ontstaan in het functioneren van het riool en met het grondwater. In 2014 is de vervangingsopgave ruimschoots gerealiseerd; er is 47,2 km vervangen. De kwaliteit van de riolering blijft hiermee op peil. Het behaalde resultaat levert een grote bijdrage aan de totale opgave van 190 kilometer uit het Gemeentelijk Rioleringsplan, dat in 2015 afloopt. Gestart is met de aanleg van waterpasserende verharding in Rotterdam-Zuid. Regenwater stroomt hierdoor in de ondergrond, dit voorkomt overbelasting van de riolering en vermindert de wateropgave. Hoogwater kan voor bewoners en bedrijven in de buitendijkse gebieden zorgen voor wateroverlast. Er is in de buitendijkse gebieden veel informatie en aandacht geweest voor waterveiligheid. Op het Noordereiland zijn de bewoners geïnformeerd. Door middel van een enquête zijn ze gevraagd hoe de hoogwaterprocedures en de communicatie hieroverprocedures en de communicatie hierover verbeterd kunnen worden. Hierover is ook een bewonersavond gehouden. Er is een klankbordgroep met bewoners opgericht. De hoogwaterprocedure is aangepast en er is een conceptbeleid opgesteld voor de herijkte uitgiftepeilen.


Vanwege het herontstaan van blauwalg in de Kralingse Plas is er, in samenwerking met Hoogheemraadschap, onderzoek gedaan naar de oorzaak en wordt momenteel gewerkt aan de mogelijke maatregelen. In het trappenhuis van de Markthal, op dit moment e hipste plek van Rotterdam, heeft archeologie samen met marktpartijen en externe fondsen een permanente tentoonstelling gerealiseerd met archeologische vondsten uit de bouwput.



Hoofdstuk 5

5. Paragrafen

Inleiding Dit hoofdstuk geeft een dwarsdoorsnede van alle beleidsvelden op beheersmatig gebied. Het levert u een beschrijving van de uitvoering van de in de begroting genoemde onderwerpen. Een aantal concernbrede onderwerpen is vanuit de landelijke regelgeving het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) verplicht gesteld. De verplichte paragrafen zijn: lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, verbonden partijen, financiering, grondbeleid en bedrijfsvoering. Hieronder vindt u een korte omschrijving van elk onderwerp. 5.1 Lokale heffingen Deze paragraaf behandelt de gemeentelijke inkomsten uit de lokale heffingen en het gevoerde beleid daaromtrent. Daarbij behandelen we de lokale lastendruk en het kwijtscheldingsbeleid. 5.2 Weerstandsvermogen Deze paragraaf geeft weer hoeveel middelen de gemeente (nodig) heeft om de financiële gevolgen van onvoorzienbare gebeurtenissen op te vangen. Inzicht in het weerstandsvermogen speelt een belangrijke rol bij het beoordelen van de financiële positie van de gemeente. 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen De gemeente heeft een groot aantal kapitaalgoederen zoals wegen, riolering, water, groen en gebouwen. In deze paragraaf leest u meer over de uitvoering van het onderhoud van deze kapitaalgoederen. 5.4 Verbonden partijen Het door de gemeente aangaan van banden met derde partijen komt voort uit een publiek belang. Gemeentelijke deelname aan derde partijen zijn een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. Deelnemingen zijn die partijen waarin de Gemeente Rotterdam zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft en bestaan uit vennootschappen, gemeenschappelijke regelingen en stichtingen. 5.5 Financiering De financieringsparagraaf is een belangrijk instrument voor het transparant maken van de financieringsfunctie. Eén van de belangrijkste onderdelen is het beheersen van de financiële risico’s die gepaard gaan met de financiële stromen, vermogenswaarden en posities. 5.6 Grondbeleid De paragraaf grondbeleid beschrijft de uitvoering van het grondbeleid. Vanwege het grote financiële belang van het grondbeleid en vanwege de rol die het grondbeleid kan spelen bij de uitvoering van doelstellingen (in de beleidsvelden) is transparantie noodzakelijk. 5.7 Bedrijfsvoering In deze paragraaf vindt u een weergave van de realisatie van onze beleidsvoornemens over 2013 op het brede gebied van bedrijfsvoering. Hieronder vallen de onderwerpen organisatieontwikkelingen en specifieke thema’s op het gebied van personeel en ICT. Een goede bedrijfsvoering is een voorwaarde voor de verwezenlijking van de beleidsvoornemens uit alle beleidsvelden en voor een rechtmatig, doelmatig en doeltreffend beheer en beleid.

Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 73

5.1 Lokale heffingen 1. Inleiding In deze paragraaf wordt ingegaan op de stand van zaken van de beleidsvoornemens op het gebied van lokale lasten voor begrotingsjaar 2014, de relatieve druk woonlasten in 2014, de specificatie van de opbrengsten belastingen en heffingen en het kwijtscheldingsbeleid. 2. Stand van zaken beleidsvoornemens 2014 In begroting 2014 is een aantal beleidsvoornemens op het gebied van lokale lasten voor 2014 geformuleerd. Voor deze en enkele andere belangrijke beleidsitems schetsen we u de stand van zaken per ultimo 2014. Onderzoek regionale samenwerking met andere gemeenten en waterschappen In 2014 is de samenwerking tussen Rotterdam en de Regionale Belasting Groep verder vormgegeven. Sommige voorstellen uit de eerdere verkenning zijn inmiddels in uitvoering genomen, andere voorstellen hebben het karakter van werkafspraken die in de komende maanden verdere uitwerking krijgen. Voortbestaan precariobelasting ondergrondse kabels en leidingen Op basis van een motie van de Tweede Kamer heeft de minister van BZK in 2011 een wetsvoorstel uitgewerkt dat regelt dat nutsbedrijven geen precariobelasting meer hoeven te betalen voor hun netwerken, zoals ondergrondse kabels en leidingen. Over dit concept wetsvoorstel heeft de Raad van State in september 2012 reeds advies uitgebracht. Naar aanleiding van dit advies heeft de minister in 2013 besloten meer tijd te nemen om te studeren op reële alternatieven, alvorens het voorstel naar de Tweede Kamer te sturen. Het wetsvoorstel moet nog steeds worden ingebracht bij de Tweede Kamer. Begin 2015 heeft de minister de Tweede Kamer bericht voornemens te zijn de kamer over dit onderwerp zo spoedig mogelijk nader te informeren. Bedrijven Investeringszones (BI-zones) Het jaar 2014 is voor de BI-zones een overgangsjaar geweest. De Experimentenwet BI-zones is inmiddels per 1 januari 2015 afgelopen. Hiervoor is de Wet op de bedrijveninvesteringszones in de plaats gekomen. De voornaamste verschillen tussen de Experimentenwet en de nieuwe wetgeving is de verruiming van de doelstellingen van de BI –zone: het mag gaan om activiteiten in de openbare ruimte en op het internet, die zijn gericht op het bevorderen van de leefbaarheid of de veiligheid in de bedrijveninvesteringszone of de ruimtelijke kwaliteit of de economische ontwikkeling van de bedrijveninvesteringszone. Ook de groep belastingplichtigen wordt verruimd, eigenaren kunnen nu ook in de heffing worden betrokken. In overleg met een beperkt aantal gebieden zijn in 2014 de eerste verordeningen op basis van de nieuwe BI-zone wet opgeleverd. De benodigde draagvlakmeting (onderdeel van de wet om uiteindelijk een heffing al dan niet te kunnen opleggen) is op dit moment gaande. De eerste aanvragen voor nieuwe BIZ initiatieven zijn al ontvangen waarbij de sluitingsdatum van indienen 1 april 2015 is voor belastingjaar 2016. Verbeteren dienstverlening De samenleving heeft zich de laatste jaren ontwikkeld van een samenleving, waarin de nadruk lag op technologische mogelijkheden, naar een samenleving waarin informatiestromen van steeds groter belang zijn. Hierbij past een transparante overheid die de digitale mogelijkheden inzet voor betere dienstverlening en gegevensuitwisseling en een overheid die burgers centraal stelt in de informatiestromen. Als burgers in 2017 hun zaken veilig en eenvoudig digitaal af kunnen handelen bij alle overheden, zal dat de relatie tussen overheid en samenleving sterk verbeteren. Om dit te kunnen bereiken is begin 2014 gestart met de implementatie van een geautomatiseerde koppeling tussen de BAG en WOZ administraties. De geautomatiseerde koppeling maakt onderdeel uit van de aansluiting op de Landelijke Voorziening WOZ die zal plaatsvinden in september 2015. Daarnaast is gestart met de voorbereiding van de aansluiting op de landelijke voorziening NHR (nieuw handelsregister). Dit zal uiterlijk 1 januari 2016 gereed zijn. Met de bovenstaande ontwikkelingen wordt de uniformiteit en van de bestaande gegevens bewerkstelligd die weer een belangrijke bijdrage levert aan de vermindering van administratieve lastendruk bij de bewoners en ondernemers. Bovendien geeft dit ook inzicht in actuele gegevens op elk moment. Digitale aanslag De gemeente Rotterdam heeft in de kadernotitie dienstverlening en vermindering regeldruk als één van de generieke ontwikkelambities beschreven dat beschikkingen, facturen en aanslagen gedigitaliseerd moeten worden. Dit is een ambitie die aansluit op de visiebrief van minister Plasterk waarin burgers en bedrijven in 2017 in staat moeten zijn zoveel mogelijk van hun zaken met de gemeente digitaal af te handelen. Ook sluit het voor een groot deel aan op de wethoudersbrief van 18 juni 2012 (R12018-977054) waarin een reactie wordt gegeven op de notitie van de VVD ‘Minder brieven, minder kosten’. In deze notitie wordt onder andere de vakeenheid belastingen genoemd als voorbeeld om te gaan digitaliseren.


Een van de producten die in aanmerking komt voor het digitaliseren is de aanslag gemeentelijke heffingen. Om dit te realiseren is vanuit de vakeenheid belastingen in 2014 het project de digitale deurmat opgestart. In 2014 is een verkenning uitgevoerd naar de oplossingsmogelijkheden om de aanslagen digitaal op te leggen. Eind 2014 zijn daarvan de oplossingsmogelijkheden om digitaal aan te slaan ambtelijk in kaart gebracht. De oplossingsmogelijkheden worden nu verder uitgewerkt om bij de aanslagoplegging van 2016 een beperkte groep burgers (als pilot) digitaal te gaan aanslaan. Inhoudelijk bevindt dit traject zich in een gevorderd stadium, maar zal pas worden gestart na de formalisatie van de relevante wettelijke randvoorwaarden. Voor burgers en bedrijven moet het in 2017 mogelijk zijn om de aanslag gemeentelijke heffingen digitaal te ontvangen. Hierbij is het van belang dat de oplossing veilig, betrouwbaar en gebruiksvriendelijk is. Verminderen WOZ-bezwaren In het kader van de zogenaamde landelijke doorbraakdossier WOZ is in Rotterdam in 2013 gestart met een pilot gericht op de introductie van vooroverleg WOZ met meervoudige objecteigenaren. De betrokken eigenaren beschikken over minimaal 50 objecten en zij maakten voorheen veelvuldig bezwaar. Doel is het versterken van het vertrouwen en vermindering van irritaties bij de bepaling van de waarde. De aanpak heeft als grote voordeel dat bezwaren worden voorkomen. Hierdoor wegen de baten duidelijk op tegen de lasten. De gemeente Rotterdam voerde voor de WOZ-ronde 2014 vooroverleg met 30 meervoudige woningbezitters, waarvan er 23 ook al in het jaar ervoor deelnamen. Deze vooroverleggen verliepen sneller en soepeler dan in de eerste ronde. Dit komt vooral doordat met 23 partijen reeds afspraken waren gemaakt. Waar deze partijen in de afgelopen jaren telkens goed waren voor ruim 1.400 bezwaren, hebben zij dit jaar geen enkel bezwaar meer ingediend – hoewel ze dat recht in theorie nog steeds hadden. Hieruit blijkt dat het ook afdoende is om een informeel contract met de meervoudige woningbezitter af te sluiten. Ze houden zich hier aan. De gemeente heeft zich in het vervolgtraject ten behoeve van belastingjaar 2015 specifiek gericht op de pensioenfondsen onder de meervoudige woningbezitters, die meer dan 1.000 woningen in hun bezit hebben. Inmiddels is dit overleg voor het belastingjaar 2015 succesvol afgerond voor wat betreft 13.500 woningen. Kadernota Lokale Lasten 2014–2018 Medio november 2014 is de Kadernota Lokale Lasten 2014–2018 door de Raad vastgesteld. Deze kadernota geeft voor deze raadsperiode antwoord op vragen als: welke lokale lasten worden in Rotterdam geheven, op grond waarvan, wie betalen deze lasten, wat zijn de opbrengsten; en welke beleidsuitgangspunten gelden hierbij? Met deze kadernota heeft de Raad de kaders vastgesteld voor het door het college te voeren lokale lastenbeleid voor de komende jaren. Daarover legt het college periodiek verantwoording af richting raad. 3. De relatieve druk van de woonlasten 2014 In onderstaande geven we u per buurt inzicht in de gemiddelde waardeontwikkelingen en de gemiddelde aanslag woonlasten 2014. Het jaar 2014 is een herwaarderingsjaar geweest (peildatum 1 januari 2013). De effecten van de herwaardering treft u in figuren op de volgende pagina’s aan.


Gemiddeld aanslagbedrag OZB 2014 woningen In buurten Nieuw Mathenesse, Waalhaven en Waalhaven- Zuid zijn de gemiddelde woonlasten in 2014 zichtbaar omlaag gegaan. Het betreft hier relatief kleine woonbuurten met vaak minder dan 10 woningen. Door deze kleine omvang kan één waardemutatie de gemiddelde woonlasten sterk beïnvloeden. Gemiddelde woonlasten 2014 per buurt. (OZB, Afvalstoffenheffing en Rioolheffing) voor eigen woningbezitter. (bedragen x € 1) 0 225 425 725 925

– 225 – 425 – 725 – 925 – 1.6 00

Gemiddelde waardestijging woningen per buurt Het verwachte gemiddelde waardeontwikkeling van woningen voor belastingjaar 2014 was -3 procent. Het stijgingspercentage van de meeste buurten blijkt te liggen tussen -6 en 1 procent. Daarmee is de verwachting juist gebleken. Er zijn wel een aantal bijzonderheden te noemen, zoals Nieuw Mathenesse. Dit is een buurt met een klein aantal wooneenheden eigenaar/bewoner. Dit verklaart de negatieve waardeontwikkeling van -17%. In buurten zoals Cool en Zestienhoven is een waardestijging waarneembaar door de realisatie van een aantal nieuwbouw projecten.

Herwaardering peildatum 01–01–2013 woning. Gemiddelde waardestijging per buurt. -17% tot -6% tot -4% tot -2% tot 1% tot


-6% -4% -2% 1% 5%

waardestijging waardestijging waardestijging waardestijging waardestijging

Gemiddeld aanslagbedrag OZB 2014 bedrijven Hoewel dit ten opzichte van 2013 een redelijk stabiel beeld laat zien, doen zich in de buurten Rijnpoort, Blydorpsepolder, Zestienhoven en Nieuw Werk verschuivingen in categorieën voor. Bij kleine buurten kunnen verschuivingen veroorzaakt worden door nieuwe (grote) WOZ-objecten, waardoor het gemiddeld aanslagbedrag sneller fluctueert. Gemiddelde aanslag OZB 2014 voor bedrijven. (bedragen x € 1) 0 2.500 5.000 7.500

– 2.500 – 5.000 – 7.500 – 10.000 > 10.000

Gemiddelde waardestijging bedrijven per buurt Het verwachte gemiddelde waardeontwikkeling van bedrijven voor belastingjaar 2014 was – 3 procent. Het stijgingspercentage van de meeste buurten ligt tussen -7 en 2 procent. Daarmee is de verwachting juist gebleken. De verschuivingen in buurten als Dijkzigt, Struijsenburg, Spangen en Kralingen zijn het gevolg van waardemutaties van een aantal grote bedrijven die grote impact hebben op de gemiddelde waardeontwikkeling in die buurten.

Herwaardering peildatum 01–01–2013 bedrijven. Gemiddelde waardestijging per buurt. Buurten -16% tot -9% -9% tot -3% -3% tot 2% 2% tot 5% 5% tot 13%

waardestijging waardestijging waardestijging waardestijging waardestijging


4. Specificatie belastingen heffingsopbrengsten 2014 In onderstaande tabel wordt een specificatie van de opbrengsten van de belastingen heffingssoorten gegeven. Tabel 4.1

Specificatie belastingopbrengsten

Onroerend zaakbelasting* Hondenbelasting Logiesbelasting Reclame- en precariobelasting Leges Omgevings-vergunning Rioolheffing Bedrijfsreinigings-recht Afvalstoffenheffing

Rekening 2013 215.772 2.756 2.530 24.431 16.953 63.686 4.300 95.500

Begroting 2014 220.491 2.701 3.151 25.058 12.880 60.674 4.600 105.383

Rekening 2014 220.918 2.632 3.656 24.804 20.321 61.044 5.332 107.781

Beleidsveld Algemene middelen Algemene middelen Algemene middelen Algemene middelen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Fysiek beheer van de stad Fysiek beheer van de stad Fysiek beheer van de stad

* incl. intragemeentelijke aanslagen OZB.

In bovenstaande tabel zijn de gerealiseerde opbrengsten van de belangrijkste lokale heffingen bij rekening 2014 afgezet tegen de begroting. Voor een nadere toelichting op de opbrengsten verwijzen we u naar de financiële toelichting op betreffende beleidsvelden. 5. Kwijtschelding Afvalstoffenheffing De uitgangspunten van het Rotterdams kwijtscheldingsbeleid voor 2014 waren: – volledige kwijtschelding kan alleen voor afvalstoffenheffing en OZB gebruikers niet-woningen worden verleend op maximaal 100% van de bijstandsnorm, – kwijtschelding wordt zoveel mogelijk geautomatiseerd toegekend op basis van toetsing door het landelijke Inlichtingenbureau, – ondernemers kunnen voor kwijtschelding van hun privé-aanslag in aanmerking komen. Bij het vaststellen door uw raad van Kadernota Lokale Lasten 2014–2018 afgelopen najaar zijn deze uitgangspunten aangepast; zij hebben vervolgens uitvoering gekregen in Begroting 2015 en in Verordening kwijtschelding gemeentelijke belastingen 2015. Kwijtschelding is in 2014 verleend in ongeveer 53.500 gevallen. Ongeveer 49.000 gevallen hebben betrekking op belastingjaar 2014; de overige gevallen op eerdere belastingjaren. Bij het opstellen van deze rekening wordt uitgegaan van uiteindelijk 49.000 gehonoreerde kwijtscheldingsverzoeken voor belastingjaar 2014. Daarmee zijn de kwijtscheldingslasten voor heffingsjaar 2014 nagenoeg in lijn met de begroting. In deze rekening wordt een onderschrijding van € 1,7 mln gemeld, deze heeft te maken met de afwikkeling van kwijtscheldingsverzoeken over eerdere heffingsjaren. Bij het opstellen van rekening 2013 uitgegaan is van een hoger nog te betalen bedrag aan kwijtscheldingslasten dan nu blijkt. Ten opzichte van 2013 is het aantal verleende kwijtscheldingen toegenomen met 7%. Van de kwijtscheldingsverzoeken wordt 50% op geautomatiseerde wijze toegekend. Dit is in het belang van zowel de burger als de organisatie. Immers, hoe meer geautomatiseerde kwijtscheldingen, hoe minder verzoeken binnen komen die handmatig moet worden afgehandeld. De gemiddelde doorlooptijd van de afgehandelde verzoeken bedroeg in 2014 115 dagen (in 2013 118 dagen, in 2012 135 dagen en in 2011 148 dagen). Daarmee is in 2014 het streven om met ingang van 2012 de gemiddelde doorlooptijd t.o.v. 2011 verder terug te brengen gerealiseerd. De periode van 115 dagen valt uiteen in twee delen: na gemiddeld 43 dagen is er een uitspraak op het verzoek of beroep. Die uitspraak kan voorlopig zijn en is dan volgt na gemiddeld nog eens 72 dagen een definitieve uitspraak. De totale doorlooptijd van indienen tot definitieve uitspraak is daarmee 115 dagen. Indienen via Mijn Loket loont: de totale doorlooptijd ligt daar op de helft van indienen per post en de doorlooptijd tot een voorlopige uitspraak zelfs op eenderde. Inmiddels wordt 54% van de verzoeken via Mijn Loket afgehandeld.


5.2

Weerstandsvermogen

Inleiding

Op 15 maart 2012 is de beleidsnota Weerstandsvermogen door de Rotterdamse Raad vastgesteld. Deze bevat de definities en uitgangspunten voor de weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit is het geheel van middelen en mogelijkheden om onvoorziene gebeurtenissen op te vangen. Een exact sluitende begroting zonder financiële buffer betekent dat elke financiële tegenvaller dwingt tot direct ingrijpen in de begroting, en dus ook het gemeentelijk beleid. De begroting moet immers sluitend zijn. Hoe groot de beschikbare weerstandscapaciteit moet zijn, is afhankelijk van de risico’s die de gemeente loopt. Het gaat hierbij om de risico’s die niet goed kwantificieerbaar en niet regulier zijn. Voor de overige risico’s worden beheersmaatregelen genomen, voorzieningen getroffen of verzekeringen afgesloten. De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald op basis van een risicoanalyse. De weeerstandscapaciteitsratio 4, kort gezegd de weerstandsratio, drukt de verhouding uit tussen enerzijds de beschikbare weerstandscapaciteit, en anderzijds de benodigde weerstandscapaciteit, en biedt daarmee inzicht in de robuustheid van de begroting. Weerstandsratio = Beschikbare weerstandscapaciteit : Benodigde weerstandscapaciteit Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit is opgebouwd uit de volgende onderdelen: – De algemene reserve, de financieringsreserve en de kredietrisicoreserve. De algemene reserve heeft een algemeen karakter, en is vrij aanwendbaar. – De bestemmingsreserves. Een bestemmingsreserve is gevormd voor een specifiek doel, maar voorzover er geen juridische verplichtingen zijn aangegaan kan de de raad de bestemming veranderen. Juridisch verplichtingen rusten er op de bestemmingsreserve Infrastructuur (gegeven de contracten voor Rotterdam Centraal Station), ISV-3 (gegeven de bestedingsverplichting die het Rijk heeft opgelegd) en het out-of-pocket-deel van het IFR (gegeven de contracten die zijn aangegaan). De bestemmingsreserve Parkeerfonds is een egalisatiereserve, en daarmee een verlengstuk van de exploitatie. Daarom wordt deze niet als onderdeel van de beschikbare weerstandscapaciteit gezien. – Stille reserves. Het betreft de verkoopwaarde van activa voorzover de verkoop binnen één jaar te realiseren is, de verkoop niet leidt tot een gat in de begroting én de verkoop de taakuitoefening van de gemeente niet aantast. Een beperkt aantal activa voldoet aan al deze voorwaarden. Het college gaat voor het begrotingsjaar 2014 uit van een stille reserve van maximaal € 50 mln. – De stelpost onvoorzien. Voor eerste onvoorziene, onvermijdbare en onuitstelbare financiële tegenvallers is een stelpost onvoorzien opgenomen in de begroting. In deze begroting is een stelpost onvoorzien opgenomen van € 4,5 mln structureel. – De onbenutte belastingcapaciteit. Deze bestaat uit de extra structurele middelen die gegenereerd kunnen worden door de tarieven van de gemeentelijke heffingen en/of belastingen te verhogen. Uitgegaan wordt van een onbenutte belastingcapaciteit van € 0 mln. Onderstaand wordt de beschikbare weerstandscapaciteit per 31–12–2014 weergegeven. In de berekening wordt het concernresultaat 2014 getoond. Over de bestemming van het concernresultaat 2014 moet nog besluitvorming plaatsvinden. De brief Voorlopige Rekening 2014 geeft aan dat er bestemmingsvoorstellen zijn. In onderstaande tabel is rekentechnisch uitgegaan van het scenario dat alle bestemmingsvoorstellen zullen worden gehonoreerd én dat er in alle gevallen juridische verplichtingen op rusten. Vanuit de beschikbare weerstandscapaciteit bezien is dat een worst case scenario. De berekende beschikbare weerstandscapaciteit is derhalve behoedzaam geraamd.

4

In de beleidsnota Weerstandsvermogen wordt de term weerstandsvermogensratio gebruikt. De term weerstandsvermogen wordt echter ook

gebruikt voor het totaal van algemene reserve, financieringsreserve en kredietrisicoreserve. Omdat in de ratio niet alleen het aldus gedefinieerde weerstandsvermogen wordt betrokken maar ook ook andere middelen, is het accurater om de term weerstandscapaciteitsratio te gebruiken, of kortheidshalve: weerstandsratio.


Beschikbare weerstandscapaciteit Algemene reserve Financieringsreserve Kredietrisicoreserve Rekeningresultaat 2014 * Bestemmingsvoorstellen rekeningresultaat 2014 * Bestemmingsreserves overig Waarvan juridisch verplicht Stille reserves Stelpost onvoorzien Onbenutte belastingcapaciteit Totaal beschikbare weerstandscapaciteit

31–12–2014 110.011 69.014 54.197 110.790 -106.341 796.411 -378.504 50.000 4.500 0 710.077

* Er moet nog besluitvorming plaatsvinden over de bestemming van het rekeningresultaat 2014.

Benodigde weerstandscapaciteit Kwantificeerbare risico’s Risico-ontwikkeling

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

Renterisico Gemeentefonds Afschaffen precariobelasting Onverzekerde brandschade Grondexploitaties WWB-inkomensdeel Risico-opslag grote projecten Borgstellingen en garanties Risico-opslag niet-kwantificeerbare risico’s Ruiming bommen Bandbreedte OZB-opbrengsten Commerz Decentralisatie Jeugdzorg en AWBZ Opvang en zorg, regiobinding Doorberekening loonkosten milieutaken Fraudebestrijding BUIG BTW-vrijstelling Sport

Minimumbedrag

Maximumbedrag

0 0 10.000 0 0 0 0 0 0 0 -10.000 0 0 0 0 0 0

50.000 30.000 17.000 8.000 106.000 43.300 25.000 42.900 50.000 9.000 10.000 31.500 34.000 5.000 15.100 5.000 6.000

Kans op Getroffen optreden in maatregelen jaar 2015 e.v. Financieringsreserve 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Risicoreserve WWB 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Kredietrisicoreserve 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2015 e.v. Bestemmingsreserves 2015 e.v. Geen 2016 e.v. Geen 2015 e.v. Geen 2016 e.v. Geen

Toelichting op kwantificeerbare risico’s Risico Omschrijving Beleidsveld Risico Omschrijving

Beleidsveld Risico Omschrijving

Beleidsveld

1. Renterisico Er is een risico omdat de werkelijke rente op het moment van afsluiten van nieuwe leningen of de bijstelling van de rente op bestaande leningen kan afwijken van de geraamde rente. Algemene middelen. 2. Gemeentefonds Er zijn drie risico’s met betrekking tot het Gemeentefonds: het risico dat het Rijk bezuinigt op het Gemeentefonds, het risico dat de verdeling van het Gemeentefonds door het Rijk wordt herzien, en het risico dat de bestaande verdelingsmaatstaven zich anders ontwikkelen dan was geraamd. Algemene middelen. 3. Afschaffen precariobelasting In november 2010 is een motie ingediend in de Tweede Kamer aangenomen die ertoe strekt de nutsbedrijven per 1 januari 2012 vrij te stellen van precariobelasting ondergrondse infrastructuur. Minister Donner heeft begin 2012 een conceptwetsvoorstel opgesteld dat erin voorziet netwerken van nutsbedrijven vrij te stellen van precariobelasting ter consultaties voorgelegd aan de VNG en de Unie van Waterschappen. Invoeringstermijn zou per 1 januari 2013 zijn. Het wetsvoorstel is echter tot op heden niet ingediend. Het risico voor de gemeente Rotterdam is een opbrengstendaling. Algemene middelen. Vervolg tabel zie volgende pagina



Risico Omschrijving Programma

4. Onverzekerde brandschade De gemeente heeft een eigen risico in diverse verzekeringen. Algemene middelen.

Risico Omschrijving

5. Grondexploitaties In het MeerjarenPerspectief Rotterdamse Grondsexploitaties 2015 is d.m.v. een risicoanalyse het financiële effect bepaald van de risico’s die volgen uit de marktanalyse van wonen en werklocaties en de aglemene prijsontwikkelingen. Hiervoor zijn de omgevingsrisico’s vertaald in verschillende scenario’s. Op basis van deze scenario’s is de benodigde weerstandscapaciteit berekend. Stedelijke inrichting / Ruimtelijke Ontwikkeling.



6. WWB-inkomensdeel Bij de inkomensverstrekking bestaat het risico dat de ontvangsten vanuit het Rijk lager zijn dan de lasten. Er wordt door het ministerie van SZW aan een nieuwe vangnetregeling gewerkt. Het risico is geraamd op basis van actuele inzichten in het verloop van baten en lasten. Participatie.

Beleidsveld

7. Risico-opslag grote projecten Op projectniveau wordt een post onvoorzien gehanteerd. Voor de grote investeringsprojecten waarover in de monitor grote projecten wordt gerapporteerd wordt daarnaast een opslag in het risicocumulatiemodel opgenomen. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen.

Risico Omschrijving Beleidsveld

8. Borgstellingen en garanties De gemeente loopt een risico in verband met borgstellingen en garanties die de gemeente is aangegaan. Algemene middelen.

Risico Omschrijving Beleidsveld

9. Risico-opslag voor niet kwantificeerbare risico’s Voor de hierna genoemde niet-kwantificeerbare risico’s wordt een opslag in het risicocumulatiemodel opgenomen. Niet van toepassing.

Risico Omschrijving

10. Ruiming bommen Voorheen ontving de gemeente Rotterdam een vast jaarlijks bedrag in het Gemeentefonds voor het ruimen van bommen. Met ingang van 2015 geldt een nieuwe regeling op grond waarvan 70% van de ruimingskosten zal worden gesubsidieerd door het Rijk. Dit betekent dat de gemeente Rotterdam voor de overige 30% zelf dekking moet vinden (indien mogelijk door de kosten bij projectontwikkelaars te leggen). Fysiek beheer van de stad.





Beleidsveld

11. Bandbreedte OZB-opbrengsten De begrote en gerealiseerde OZB-opbrengsten kunnen van elkaar afwijken. Oorzaken zijn o.a. het continu in beweging zijn van de stad en het daardoor niet vaststaan van de grondslag, onzekere uitkomsten van beroeps- en bezwaarprocedures, en effecten van de conjunctuur op de waardeontwikkeling en oninbaarheid. Het risico is zowel op- als neerwaarts. Algemene middelen. 12. Commerz Commerz, een Duitse bank, heeft een juridische procedure tegen Havenbedrijf Rotterdam NV aangespannen i.v.m. een in 2004 door de voormalige directeur van HbR afgegeven garantie ten behoeve van RDM. De gemeente heeft hiervoor een vrijwaring afgegeven aan HbR. Algemene middelen. 13. Decentralisatie Jeugdzorg en AWBZ Per 2015 wordt de uitvoering van de Jeugdzorg overgedragen naar de gemeenten. Eveneens per 2014 worden AWBZ-functies overgeheveld naar de gemeente. Dit gaat gepaard met een forse bezuiniging en een aantal wijzigingen. De risico’s zijn lastig te kwantiiceren, maar worden vooralsnog geraamd op 10% van het overkomende budget. Volksgezondheid en zorg. 14. Opvang en zorg, regiobinding Er is discussie over het principe van regiobinding. Huidige praktijk is dat indien iemand zich meldt in een centrumgemeente buiten de regio waar hij/zij vandaan komt, er enkele dagen opvang wordt verleend en daarna overdracht plaatsvindt naar een centrumgemeente binnen de regio van herkomst. Dit leidt mogelijk tot de noodzaak om de opvang uit te breiden. Volksgezondheid en zorg. Vervolg tabel zie volgende pagina



Risico Omschrijving Beleidsveld Risico Omschrijving


Beleidsveld

15. Doorberekening loonkosten milieutaken in tarieven In het kader van RAL mogen voor medewerkers van de gemeente alleen de directe loonkosten ten laste van de regeling komen en niet het tot op heden gehanteerde uurtarief. Ruimtelijke Ontwikkeling en wonen. 16. Fraudebestrijding BUIG Als gevolg van een gerechtelijke uitspraak over de evenredigheid tussen opgelegde boetes voor fraude en de ernst van de gedraging, worden mogelijk in 2015 eerder genomen boetebesluiten heroverwogen. Dit kan leiden tot extra uitvoerings- en programmakosten. Er zal worden geprobeerd deze kosten bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid neer te leggen. Participatie. 17. BTW-vrijstelling Sport Het kabinet is voornemens om een BTW vrijstelling voor Sport in te voeren, waardoor de betaalde BTW op investeringen niet meer te verrekenen is. Dit kan aanzienlijke nadelige financiële gevolgen hebben. VNG, VSG, NOC*NSF en de G5 voeren een intensieve lobby om de nadelen van deze wijziging te voorkomen. Topsport en vergroten deelname sport en recreatie.

Niet-kwantificeerbare risico’s Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen

Omschrijving risico Risico op schade aan gemeentelijke kunstcollectie. Risico’s als gevolg van de Gemeente-garantieverordening Eigen Woningen 1995. Risico’s achtervang door Waarborgfonds Eigen Woningen verstrekte garanties.

Risicosimulatiemodel Om de benodigde weerstandscapaciteit te bepalen, wordt gebruikt gemaakt van een risicosimulatiemodel. Relevant zijn de kans dat een risico zich voordoet, en de maximale financële gevolgen ervan. Niet alle risico’s zullen zich tegelijkertijd in hun maximale omvang voordoen. Er wordt uitgegaan van een zekerheidspercentage van 95%, hetgeen wil zeggen dat de berekende benodigde omvang van de weerstandscapaciteit in 95% van de gevallen toereikend is om de risico’s te dekken. De hierboven opgenomen lijst met kwantificeerbare risico’s is als input voor het risicosimulatiemodel gebruikt, met uitzondering van het risico op de grondexploitaties en het risico borgstellingen en garanties. Het risico op de grondexploitaties wordt op basis van scenario’s bepaald. Het risico op de borgstellingen en garanties wordt berekend op basis van de door banken algemeen gehanteerde dekkingsgraad. De afzonderlijk berekende risico’s op de grondexploitaties en de borgstellingen en garanties worden aan de uitkomsten van het risicosimulatiemodel toegevoegd. De uitkomst is opgenomen in de navolgende tabel. Weerstandsratio De robuustheid van de begroting wordt uitgedrukt in de vorm van een ratio. De beschikbare weerstandscapaciteit wordt afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit. De norm die de gemeente zichzelf heeft gesteld, is 1,4. Weerstandsratio Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Ratio


31–12–2014 710.077 289.621 2,5

5.3

Onderhoud kapitaalgoederen

Onderhoud kapitaalgoederen In deze paragraaf worden de beleidsuitgangspunten en de systematiek omtrent het onderhoud van de onderhoudsgevoelige kapitaalgoederen van de gemeente. Onder het kopje beleidskader geven we per categorie aan welke doelen en beleidsplannen zijn vastgesteld en vermelden we de onderhoudsplannen. Daarna beschrijven we de stand van zaken en relevante beleidsontwikkelingen, alsook de financiële consequenties. Categorie: Wegen Beleidskader – Technisch beheerplan Hoofd- en verzamelwegen 2012–2017. – Onderhoud: Meerjarenplan • Kwaliteitsmeting: 2 jaarlijkse inspectie op schadebeelden. BeleidsMet het opheffen van de deelgemeenten ligt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van alle wegen bij het centrale ontwikkelingen/ bestuur. Dit betekent dat in 2014 stedelijk (meerjaren)onderhoudsplannen voor zowel de hoofden verzamelwegen als voor - voornemens de overige wegen worden gemaakt. Vanwege het belang voor de bereikbaarheid en verkeersdoorstroming in de stad worden beleids- en onderhoudsplannen uitgesplitst naar hoofden verzamelwegen en de overige wegen. De inzet van middelen voor wegonderhoud van de overige wegen is voor 2014 vastgesteld door de voormalige deelgemeenten. Het technisch beheerplan Hoofd- en verzamelwegen 2012–2017 is gebaseerd op de volgende (Rotterdamse) richtlijn: hoofden verzamelwegen: minimaal 85% voldoende of matig. Het totale areaal wegen is in totaal 2.496 ha, waarvan 352 ha. hoofd en verzamelwegen, 78 ha fietspaden en 2.066 ha overige wegen. Bijgaande tabellen geven de financiële middelen en uitgevoerd onderhoud weer. Tabel 1: Onderhoud Wegen Omschrijving Totaal areaal Onderhouden wegenareaal (in ha) Onderhouden wegenareaal (in %) Min. 85% voldoende en/of matig Hoofden verzamelwegen Fietspaden Storingen tijdig verholpen Omschrijving

352 100

Rekening 2013 7,8 2,2 85

Begroting 2014 4,0 1,1 85

Rekening 2014 12,7 2,3 85

88 %

85 85 95 88,6 85 86,1 Financiële Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 4.780 70.524 74.525 De begroting 2014 is gebaseerd op alleen het onderhoud aan hoofden verzamelwegen en de rekening 2014 is gebaseerd op het totaal areaal van de gehele gemeente en daarmee niet vergelijkbaar met de rekening 2013 en begroting 2014, waarbij er nog een gedeelde verantwoordelijkheid voor het beheer met de deelgemeenten was. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen. Producten Categorie: Openbaar groen (Groen en Spelen) Beleidskader – Evaluatie Bomenstructuurplan 2006–2011 en opgaven 2013–201.6 – Stedelijke Bomenstructuurvisie (vastgesteld 2009). – Natuurkaart Rotterdam 2014. – Kwaliteitsmeting: Rotterdamse kwaliteitsschouw groen. – Inspectie: speelinspecties volgens Warenwetbesluit Attractie en Speeltoestellen. BeleidsGroen ontwikkelingen/ Sinds 2014 is het groenonderhoud een stedelijke opgave, daarvoor waren de deelgemeenten verantwoordelijk voor het groen. - voornemens In 2014 zijn de keuzes mbt het besteden van de budgetten nog door de deelgemeenten gemaakt. In 2014 is ruim 25 ha. groen van optimaal onderhoud omgezet naar basis onderhoud. Daarbij is 10 ha. groen van basis onderhoud naar minimaal onderhoud omgezet. Bij minimaal onderhoud zijn de onderhoudsfrequenties lager. Het totaal areaal openbaar groen is 2.204 ha (excl bedrijventerreinen). Hiervan wordt 38 ha. met kwaliteitsniveau optimaal onderhouden, 1164 ha op niveau basis, 252 ha op niveau minimaal en 750 ha met kwaliteit natuurlijk ( bij dit niveau zijn de inspanningen mede gericht op verhogen natuurwaarde, zonder extra kosten). Verder worden in Rotterdam circa 153.000 straatbomen beheerd. Hiervan houden we ca. 84.000 bomen op de Rotterdamse hoofdbomenstructuur in stand. Dat doen we volgens de Rotterdamse Bomenstructuurvisie. Het gaat om maatregelen als: inspectie van monumentale bomen, het voorkomen en bestrijden van boomziekten- en plagen (iepziekte, bloedingsziekte bij kastanjes en de Eikenprocessierups), het vervangen van zieke of onveilige bomen in het kader van de wettelijke zorgplicht en groeiplaatsverbetering bij grote bomen. Ook is als tijdelijke opslagplaats het Bomendepot in gebruik, voor de verzorging van verplantbare grote bomen. Vervolg tabel zie volgende pagina



Spelen Sinds 2014 is spelen een stedelijke aangelegenheid, die gebiedsgericht wordt uitgevoerd. Alle speeltoestellen en bijbehorende ondergronden geplaatst in de openbare ruimte zijn gecertificeerd en voldoen derhalve aan het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS). Jaarlijks worden 3 inspecties uitgevoerd op alle openbare speelgelegenheden. De uitkomsten uit de inspecties en het uit de inspecties voortvloeiende onderhoud wordt bijgehouden in een (digitale) logboek. Dit is geheel conform de beheer- en onderhoudsverplichting als beschreven in het WAS. Eind 2014 is gestart met het opstellen van een Rotterdamse Speelvisie. Die visie is nodig om samen met de clusters Stadsontwikkeling en Maatschappelijk Ontwikkeling te bepalen hoe we kunnen inspelen op behoeftes van spelende kinderen, hoe we beweging kunnen stimuleren en hoe we speelplekken langdurig aantrekkelijk houden. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 267 26.547 28.398 Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen Producten Categorie: Rioleringen Beleidskader – Gemeentelijk Rioleringsplan 2011–2015 (GRP-3). – Onderhoud: Aansluitplan Rotterdam. – Onderhoudsbeleidsplan Gemalen en Persleidingen 2003–2017. – Kwaliteitsmeting: Inspectie en benchmark. BeleidsBeheer en onderhoud vinden plaats zoals aangegeven in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2011–2015 (GRP-3). Het plan geeft ontwikkelingen/ de Rotterdamse invulling van de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Hierbij wordt voldaan aan - voornemens de Europese, nationale en lokale weten regelgeving. De rioleringszorg draagt bij aan de realisatie van een aantrekkelijke stad onder het motto: droge voeten, gezonde stad. Prestatieindicator Eenheid Rekening Begroting Rekening 2013 2014 2014 Rioolvernieuwing Km 33 38 47 Geïntegreerde uitvoering % 54 75 65 Rioolvernieuwing Koerswijziging in aanpak en daardoor grootschalige voorbereiding van rioolprojecten begint zijn vruchten af te werpen. Dit resulteert wel in een lager integratiepercentage. De vleksgewijze aanpak van rioolvervanging leidt er toe dat er “makkelijker” volume kan worden gemaakt, maar dat het wegonderhoud minder vaak integraal kan meegaan. Veel werkzaamheden die gestart zijn in 2014 zullen doorlopen in 2015. Geïntegreerde uitvoering Het integratiepercentage is sterk gedaald. Hiermee is rioolvervanging leidend geworden ten opzichte van het wegbeheer. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 23.430 13.301 11.712 Investeringen 41.345 42.536 42.398 De 42.398 bestaat uit zowel nieuw als vervanging. Het vervangingsdeel (€ 33.736)komt ten laste van de voorziening riolen. Uitbreiding is € 8.662, hiervoor is een investeringskrediet. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Riolering en gemalen. Producten

Categorie: Water Beleidskader – Waterplan 2 Rotterdam, Herijking Waterplan. – Rotterdamse Adaptatie Strategie (RAS). BeleidsDe klimaatverandering zal resulteren in grotere neerslaghoeveelheden, perioden met meer droogte, een hogere zeespiegel en ontwikkelingen/ grotere rivierafvoeren. Hierdoor zal onder andere de behoefte aan meer waterberging toenemen. In Waterplan 2 Rotterdam - voornemens zijn de stedelijke wateropgaven en de ruimtelijke ontwikkelingen aan elkaar gekoppeld. Het Waterplan 2 Rotterdam is in 2013 herijkt. De Herijking Waterplan 2 Rotterdam heeft 4 thema’s: Waterveiligheid, Waterkwantiteit, Waterkwaliteit en de Afvalwaterketen. Vanuit het uitvoeringsprogramma is in 2014 o.a. gewerkt aan de uitvoering van de Blauwe Verbinding en de diverse studies in het kader van waterveiligheid. Hoogwater kan voor bewoners en bedrijven in de buitendijkse gebieden zorgen voor wateroverlast. Er is in de buitendijkse gebieden veel informatie en aandacht geweest voor waterveiligheid. Op het Noordereiland zijn de bewoners geïnformeerd en er is aan hen gevraagd door middel van een enquête en een bewonersavond hoe de hoogwaterprocedures en de communicatie hierover kan verbeteren. Er is een klankbordgroep met bewoners opgericht. De hoogwaterprocedure is aangepast en er is een concept beleid opgesteld voor de herijkte uitgiftepeilen. Vervolg tabel zie volgende pagina



Er zijn verspreid over de stad diverse maatregelen voor extra waterberging aangelegd, zoals waterpasserende verharding. Waar mogelijk is dat gerealiseerd door het graven van extra water zoals in het Spinozapark. Voor de verbetering van de waterkwaliteit zijn diverse maatregelen genomen, zo is de sturing van het afvalwater aangepast door maatregelen uit te voeren aan de overstorten zoals de vuilfuik bij de Boezemsingel en het verbeteren van de doorstroming in Spangen. Daarnaast zijn diverse knelpunten in het watersysteem opgelost door diverse duikers te vervangen. In samenwerking met het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is vanwege het toch weer voorkomen van blauwalg in de Kralingse Plas onderzoek gedaan naar de oorzaak en mogelijke maatregelen. De Blauwe Verbinding is een recreatieve en ecologische watergang van 13 kilometer die loopt van het Waaltje bij de Zuidpolder in Barendrecht tot het Zuiderpark in Rotterdam. Rotterdam is in 2014 gestart met het tweede tracé: De Heulweg (kruising A15 en Betuwespoorlijn). De open watergangen worden periodiek geschouwd door de waterschappen om een voldoende doorstroomprofiel te handhaven. HHSK hanteert een cyclus van 10 jaar, HHD een cyclus van 8 jaar en WSHD een cyclus van 6 jaar. In principe wordt voorafgaand aan de schouw gebaggerd, meestal in het jaar van de schouw. Rotterdam is verdeeld in 66 schouwvakken voor een min of meer gelijkmatige spreiding van de werkzaamheden. Hoofdwatergangen (verantwoordelijkheid waterschappen) en overige watergangen in een bepaald schouwvak worden in hetzelfde jaar gebaggerd. Waar mogelijk, wordt tegenwoordig het baggerwerk van waterschap en gemeente gemeenschappelijk voorbereid en uitgevoerd. Ook het vrijhouden van de watergangen door middel van maaien, krozen en vuilvissen wordt waar mogelijk gezamenlijk opgepakt en afgestemd. Een groot deel van de verbindingen tussen watergangen, duikers, voldoet aan de eisen van het waterschap. Een deel dient echter vervangen te worden. Om de onderhoudsbehoefte voor de komende jaren in kaart te brengen vindt een inventarisatie van het duikerareaal plaats. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 1.189 6.285 6.692 Investeringen 1.784 1.697 1.764 De investeringen hebben betrekking op het project Blauwe Verbinding. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen. Producten Categorie: Openbare Verlichting Beleidskader – Beheerplan Openbare Verlichting 2012–2015. – Onderhoud: Stedelijk onderhoudsplan. – Deelgemeentelijke (her)investeringsplannen. – Kwaliteitsmeeting: Inspecties. BeleidsDe gemeente Rotterdam is eigenaar van ruim 96.000 lichtmasten met ongeveer 106.500 armaturen. Het beheer en onderontwikkelingen/ houd van deze masten en armaturen is vastgelegd in het ‘Beheerplan Openbare Verlichting 2012–2015. - voornemens Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 6.482 6.844 4.986 Investeringen 3.827 1.991 1.827 In 2014 brandde gemiddeld 98,4% van de verlichting (norm is 98%) en 92,5% van de storingen aan de openbare verlichting verholpen, exclusief het verhelpen van storingen door de netbeheerder. In 2014 is het conserveren van lichtmasten niet uitgevoerd als gevolg van late opdrachtverstrekking na aanbestedingsproblemen. Tevens zijn er minder schouwrondes gerealiseerd, als gevolg waarvan minder reparaties zijn uitgevoerd. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Openbare Verlichting. Producten

Categorie: Kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten) Beleidskader – Beheerplan Civiele Kunstwerken 2013–2016. – Investeringsprogramma einde levensduur centrale kapitaalgoederen. – Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan Civiele Kunstwerken 2014. BeleidsIn het beheerplan wordt het beheer en onderhoud van bruggen, sluizen, viaducten en onderdoorgangen beschreven en zijn ontwikkelingen/ kwaliteitsdoelen geformuleerd. Een kunstwerk (en onderdelen daarvan) dient van dusdanige kwaliteit te zijn dat het voldoet - voornemens aan de eisen die het huidige gebruik eraan stelt. De borging van de constructieve veiligheid, machinerichtlijn, Arbo veiligheid en beschikbaarheid maken onderdeel uit van deze kwaliteitsdoelen. De ontwikkeling van de nationale en Europese weten regelgeving op het gebied van de constructieve veiligheid worden nauwlettend gevolgd om daar adequaat op te kunnen reageren. Aan de hand van verschillende soorten inspecties, metingen en onderzoeken wordt de kwaliteitsontwikkeling gevolgd. Vervolg tabel zie volgende pagina



Onderhoudsmaatregelen worden uitgevoerd wanneer niet wordt (of dreigt te gaan worden) voldaan aan één of meerdere van bovengenoemde eisen. Voor het areaal kunstwerken geldt dat de basisveiligheidsniveau voldoende is gewaarborgd. Door de ingezette richting met betrekking tot de modernisering en standaardisatie van de bediening en besturingsinstallaties werken we aan de verbetering van de beschikbaarheid van kunstwerken. Maastunnel De bijna 75 jaar oude Maastunnel is dringend toe aan een grootschalige renovatie en restauratie. Om de levensduur van de Maastunnel als oeververbinding en Rijksmonument weer voor minimaal 50 jaar in stand te houden zijn betonherstel en de vereiste wettelijke aanpassingen noodzakelijk. Deze renovatie heeft grote impact op de bereikbaarheid van de stad. Niet alleen de autotunnel, ook de fietser- en voetgangertunnel wordt aangepakt. Verder zal tijdens de renovatie een nieuwe bediencentrale Maastunnel (controlekamer) worden gerealiseerd in de meldkamer op het Kleinpolderplein. De voorbereidingen voor deze grootschalige renovatie zijn in volle gang. Een restauratie van de tunnelgebouwen wordt voorbereid. Het restauratieplan is in 2014 gereed gekomen. De monumentenvergunning wordt in 2015 aangevraagd. Vervanging Civiele Kunstwerken Noodzakelijke vervangingen als gevolg van het bereiken van het einde van de levensduur (veiligheid) en verzwaarde eisen aan grote bruggen door toename van zowel verkeersbelasting als verkeersintensiteit, heeft tot een grote investeringsopgave geleid. Een greep uit de gerealiseerde projecten in 2014 is: – Versterking van de 2e Coolhavenbrug. – Vervanging van diverse fietsen voetgangersbruggen zoals: – Brug buizenwerf. – Breitnersingelbrug. – Arolsenpleinbrug. Tevens is in 2014 gestart met: – Groot onderhoud Koningshavenbrug (de Hef) . – Restauratie van de roltrappen van de Maastunnel. – Modernisering van de besturing en bedieningsinstallaties van de beweegbare bruggen op Kop van Zuid. Financiële Omschrijving consequenties Onderhoud Investeringen Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen. Producten

Rekening 2013 14.058 9.725

Begroting 2014 13.494 10.627

Rekening 2014 13.363 8.623

Categorie: Kademuren en glooiingen Beleidskader – Beheerplan stedelijke kademuren 2013–2016. – Investeringsprogramma einde levensduur centrale kapitaalgoederen. – Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan Civiele Kunstwerken 2014. BeleidsHet beheerplan beschrijft het beheer en onderhoud van de stedelijke kademuren. In het beheerplan worden kwaliteitsdoelen ontwikkelingen/ geformuleerd. Ten aanzien van deze doelen vormt de borging van de constructieve veiligheid van de kademuren (als onder- voornemens deel van de waterkering) een cruciale rol. Aan de hand van inspecties (visuele inspecties, duikonderzoek, deformatiemetingen en conditiemeting) wordt de kwaliteitsontwikkeling gevolgd. Afhankelijk van deze inspecties wordt onderhoud uitgevoerd. Daarnaast worden de ontwikkelingen van de nationale en Europese wetgeving op het gebied van de constructieve veiligheid nauwlettend gevolgd om daar adequaat op te kunnen reageren. Doordat ruim 30% (±10 km) van het areaal ouder is dan 80 jaar, waarvan 4 km zelfs ouder dan 100 jaar, is te voorzien dat diverse kademuren op termijn geheel of gedeeltelijk vervangen moeten worden. Momenteel worden conditiemetingen uitgevoerd om deze onderhoudsbehoefte verder te concretiseren. Ook voor het areaal aan kademuren en glooiingen is een vervangingsprogramma ontwikkeld. De vervanging Linker en Rechter Rottekade is medio 2014 voltooid evenals de vervanging van de Westerkade. Het grootschalige onderhoud aan de kademuren Coolhaven is in uitvoering en de voorbereiding voor Delfshavense Schie is bijna afgerond. Uitvoering start medio 2015. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 1.977 3.590 2.037 Investeringen 1.649 4.901 4.901 Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen. Producten


Categorie: Begraafplaatsen en crematorium Beleidskader – Beleidsplan begraafplaatsen en crematorium 2012–2015. – Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan. – Kwaliteitsmeting: Schouw. BeleidsPer 1 januari 2012 is het nieuwe beleidsplan 2012–2015 van Begraafplaatsen & Crematorium van kracht. Deze is een vervolg ontwikkelingen/ op de vorige beleidsnotitie Lijkbezorging 2008–2011 waarin destijds een exploitatiemodel werd ingevoerd, waarbij de uitgaven - voornemens voor de primaire lijkbezorging (begraven en cremeren) worden gedekt uit de lijkbezorgingsrechten en de secundaire maatschappelijke functies (park, cultuur en rampen) ten laste van de algemene middelen worden gebracht. De gewenste beeldkwaliteit voor de begraafplaatsen is als volgt vast gesteld: – Beeldkwaliteit “Hoog” (goed onderhouden) is bestemd voor grafvakken en bijbehorende verhardingen; – Beeldkwaliteit “Basis” (matig onderhouden) is bestemd voor verstrooiing (strooivelden), singels en groen buiten de grafvakken; – Beeldkwaliteit “Laag” (slecht onderhouden, weinig tot geen onderhoud, die geen gevaar oplevert voor de gebruikers/ bezoekers) is bestemd voor de reserve-capaciteit op de begraafplaatsen. Conform het Beheerplan Begraafplaatsen is het budget voldoende om de wegen en het groen buiten de grafvakken aan de basiskwaliteit te laten voldoen. Omschrijving Eenheid Rekening Begroting Rekening 2013 2014 2014 Uitvaarten Aantal 3.407 3.099 3.139 Handhaven 100% dekkingsgraad % 96 99 94 In het jaar 2013 hadden we nog 3.407 uitvaarten en in het jaar 2014 hebben wij totaal 3.139 uitvaarten gerealiseerd. Dit resulteerde in een grote omzet daling t.o.v. het boekjaar 2013. In 2013 hadden we nog een kleine vermindering van het aantal crematies, dit kwam door het openstellen van crematorium Laurentius, dit is een particulier crematorium op de katholieke begraafplaats Crooswijk. Dit crematorium heeft inmiddels meer dan 600 crematies op jaarbasis. Dit betekent dat wij als gemeente veel merken van het nieuwe crematorium Laurentius. Hierbij moet worden opgemerkt dat in 2014 het sterftecijfer lager is dan in 2013. Maar er zijn meer ontwikkelingen, die het aantal uitvaarten negatief hebben beïnvloed in 2014: – De opening van crematorium Delft in 2011 betekende dat uitvaartondernemer “De Laatste Eer” minder uitvaarten laat verzorgen. – Per 2011 heeft DELA de aandelen van Crematoriagroep Best overgenomen met onder andere crematorium Spijkenisse en crematorium Capelle aan den IJssel. – En voor de toekomst zijn er ook nog plannen voor de bouw van crematoria in Vlaardingen en het Westland. Conform het Beheerplan Begraafplaatsen is het budget voldoende om de wegen en het groen buiten de grafvakken aan de basiskwaliteit te laten voldoen. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 8.200 612 5.404 Investeringen 194 1.047 932 In 2012 en 2013 werd de uitbreiding van de begraafplaats Rozenburg uitgevoerd. In 2013 en 2014 werd de geplande vervangingsinvestering aan het riool op de Zuiderbegraafplaats uitgevoerd. Tevens hebben de begraafplaatsen extra gelden verkregen uit het budget van “korte klappen” in 2014. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Beheer begraafplaatsen en crematorium (primair) en Wegen water en groen (secundair). Producten

Categorie: Beeldende kunst en gebouwen Beleidskader – Technisch Beheerplan Beeldende Kunst en Bouwwerken 2013–2016. – Uitvoeringsjaarplan Civiele Kunstwerken 2014. BeleidsDe onderhoudsstaat van de objecten (torens, poorten, standbeelden en gedenkmonumenten) wordt bepaald en gevolgd door ontwikkelingen/ middel van periodieke technische inspecties. - voornemens In het Technisch Beheerplan Beeldende Kunst en Bouwwerken (2013 t/m 2016) zijn de uitgangspunten voor het technisch beheer en onderhoud van de beeldende kunstwerken en gebouwen opgenomen. Het culturele erfgoed wordt op een voldoende basisveiligheidsniveau onderhouden. In 2014 is in opdracht van het college grootschalig onderhoud verricht aan vier belangrijke kunstwerken. Voor het kunstwerk “the two vertical rectangles” is in verband met de afstemming met de erven en de vergunningverstrekking doorgeschoven naar voorjaar 2015. In 2015 wordt tevens onderzoek gestart naar de mogelijkheden om het beheer en onderhoud van 28 uurwerken in particuliere gebouwen over te dragen. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 655 1.428 809 Investeringen 430 772 330 De investering in 2014 betreft het herstel van het Rijksmonument van de filterbakken DWL. Beleidsvelden/ Fysiek beheer van de stad / Wegen, water en groen. Producten Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 87

Categorie: Vastgoed Beleidskader In het meerjarenperspectief Rotterdams Vastgoed (MPRV) id opgenomen dat voor alle objecten die van strategisch of van maatschappelijke belang zijn een conditiemeting wordt verricht waarmee het actuele kwaliteitsniveau kan worden bepaald. De conditiemetingen worden verricht op basis van de NEN 2767 norm en bij de buitenterreinen op basis van de CROW systematiek. Uitgangspunt is dat de objecten op een sober en doelmatig niveau worden onderhouden. Op basis hiervan wordt voor elk object een Meerjaren Onderhouds plan (MOP) gemaakt. De assetmanagers geven aan voor welke opbjecten een conditiemeting moet worden gemaakt. De drie gebiedsteams dragen zorg voor de uitvoering van de metingen en de onderhoudsplannen. BeleidsDe Mop’s gaan uit van een onderhoudstermijn van 20 jaar. Op basis van de onderhoudskosten gedurende deze termijn kan ontwikkelingen/ een gemiddeld bedrag per jaar worden vastgesteld. Deze bedragen zijn onderdeel van de kostprijsdekkende huur van het - voornemens object. Financiële Omschrijving Rekening Begroting Rekening consequenties 2013 2014 2014 Onderhoud 43.700 39.200 41.700 De hogere onderhoudskosten zijn met name een gevolg van opdrachten van voorgaande jaren en een inhaalslag binnen welzijn en zorg. Beleidsvelden/ Ruimtelijke ontwikkeling en wonen / product exploitatie vastgoed en MPRV / product exploitatie vastgoed N-MPRV. Producten


5.4

Verbonden partijen

1. Inleiding Het College van B&W is verplicht op grond van het Besluit Begroting & Verantwoording om de gemeenteraad inzicht te geven in de relaties met derde rechtspersonen, waarin bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend én waarmee financiële belangen zijn gemoeid. Dit zijn de zogeheten verbonden partijen. Het college legt in deze paragraaf verantwoording af over de belangrijkste ontwikkelingen bij verbonden partijen. Onderstaand lichten we allereerst de beleidsuitgangspunten nader toe. Vervolgens gaan wij in op de belangrijkste ontwikkelingen bij onze verbonden partijen. Voor de verantwoording hebben we de verbonden partijen ingedeeld naar de private en publieke rechtsvormen, respectievelijk de vennootschappen, stichtingen, verenigingen en gemeenschappelijke regelingen. 2. Beleidsuitgangspunten Beleidsdoelstelling De algemene beleidsdoelstelling is als volgt geformuleerd. Het behartigen van het publiek belang door bestuurlijke en financiële deelneming in een organisatie met een private of publieke rechtsvorm, onder voorwaarde dat: – de risico’s in redelijke verhouding staan tot het publiek belang, zowel financieel als beleidsmatig, – de deelneming het meest efficiënte, effectieve en minst risicovolle instrument is om het beoogde beleidsdoel te realiseren, – het publiek belang en het toezicht daarop niet al op een andere wijze is geborgd of is te borgen. Ontwikkelingen beleid verbonden partijen De vennootschappen, stichtingen en gemeenschappelijke regelingen die gezamenlijk de verbonden partijen van de gemeente Rotterdam vormen, zijn eind 2013 geëvalueerd, waarna in 2014 de resultaten van dit evaluatieonderzoek zijn voorgelegd aan de raad. In de brief van het college van B&W (14gr398), dat naar aanleiding van het evaluatieonderzoek aan de gemeenteraad is verzonden, zijn een aantal nadere onderzoeken aangekondigd en is de herijking van het beleidskader Verbonden partijen aangekondigd. Dit hernieuwde beleidskader is op 27 november 2014 vastgesteld door de gemeenteraad. In het verlengde van dit beleidskader zal ons college in 2015 een addendum inzake integriteit bij verbonden partijen presenteren en zal ons college voor de eerste maal een beheerverslag Deelnemingen presenteren ter vervanging van het zogenaamde deelnemingenregister. 3. Rechtsvormen De verbonden partijen hebben wij ingedeeld volgens onderstaande verschijningsvormen, c.q. rechtspersonen: Vennootschappen Een vennootschap betreft een besloten of naamloze vennootschap waarin onze gemeente aandelen heeft en op deze wijze deelneemt in het aandelenkapitaal. Een dergelijke relatie met een derde rechtspersoon is ook een verbonden partij. Stichtingen Een stichting kan ook een verbonden partij zijn. Alleen die stichtingen waarin we een bestuurlijk en financieel belang hebben, niet zijnde een subsidierelatie, vallen in dit kader onder de term verbonden partij. Als we een stichting in overwegende mate subsidie verstrekken, dan valt die stichting onder de gesubsidieerde instellingen en is het geen verbonden partij. Verenigingen Ook de derde rechtspersoon in de vorm van de vereniging, waaronder de coöperatieve vereniging en de onderlinge waarborgmaatschappij, is onder voorwaarden aan te merken als een verbonden partij. Ook daar gelden de vereisten dat zowel een bestuurlijk belang als een financieel belang voor de gemeente is verbonden aan de vereniging. Gemeenschappelijke regelingen Naast vennootschappen kunnen gemeenschappelijke regelingen ook verbonden partijen zijn. De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) biedt de mogelijkheid voor openbare lichamen om een deel van hun bestuurstaken over te dragen aan een gezamenlijk verband waaraan ook andere partijen, meestal andere gemeenten, meedoen. Zo kunnen we gezamenlijk bepaalde belangen behartigen Dit wordt verlengd lokaal bestuur genoemd. Er zijn ook gemeenschappelijke regelingen die niet kwalificeren als verbonden partij, dit zijn de zogeheten lichte regelingen, waar geen bestuurlijke zeggenschap is vastgelegd. Deze gemeenschappelijke regelingen worden niet vermeld in de paragraaf verbonden partijen, maar zijn wel betrokken bij de evaluatie van de verbonden partijen. Deelgemeenten Als gevolg van de opheffing van de deelgemeenten in 2014 zullen deze niet meer zijn opgenomen in deze paragraaf. Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 89

4. Vennootschappen Welke nieuwe vennootschappen zijn aangegaan? Er zijn in 2014 geen nieuwe deelnames in het kapitaal van vennootschappen aangegaan. Welke overige ontwikkelingen hebben plaatsgevonden bij de verbonden vennootschappen? Hieronder is het overzicht van de vennootschappen opgenomen die per 31 december 2014 tot de categorie “in beheer” behoren, met daarbij aangegeven de boekwaarden per 1 januari 2014 (BW), en de boekwaarde per 31 december 2014. Alle getallen zijn opgenomen in miljoenen en voor de vennootschappen aangegeven met een * zijn cijfers met betrekking tot het Eigen Vermogen (EV), het Vreemd Vermogen (VV) en de Netto Resultaat (NR) afkomstig uit het jaarverslag over boekjaar 2013. Voor wat betreft vennootschappen aangemerkt met een ** zijn nog geen jaarverslaggegevens 2013 bekend of zijn oudere gegevens opgenomen. bedragen x € 1.000

Naam en vestigingsplaats

Beleidsveld

Bank Nederlandse Gemeenten N.V. (Den Haag) Eneco Holding N.V. (Rotterdam) Gemeenschappelijk Bezit Evides (GBE) (Rotterdam)* Havenbedrijf Rotterdam N.V. Rotterdam Luchthaven Schiphol N.V. (Haarlemmermeer) RET N.V. (Rotterdam) RET Infrastructuur B.V. (Rotterdam) Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. (Rotterdam) Tower Hotel Rotterdam B.V. (Rotterdam) Warmtebedrijf Exploitatie N.V. (Rotterdam) Warmtebedrijf Infra N.V. (Rotterdam) MultiEmployment Rotterdam B.V. (Rotterdam) Commandiet Rotterdam B.V. (Rotterdam) N.V. Gemeentewerken Rotterdam (Rotterdam) ICOS Cleantech Earlystage fund II B.V. (Badhoevedorp) Glazen Maas Exploitatie B.V. (Rotterdam) Glazen Maas Infrastructuur B.V. (Rotterdam) Innovation Quarter N.V. (Delft) SSC FLEX B.V. (Rotterdam) Stadshavens InvesteringsFonds voor Innovatie & Economie C.V. (Rotterdam)

Algemene middelen Fysieke Infrastructuur Fysieke Infrastructuur Fysieke Infrastructuur Fysieke Infrastructuur Verkeer en Vervoer Fysieke Infrastructuur Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Economie Fysieke Infrastructuur Fysieke Infrastructuur Participatie Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Economie Economie Economie Economie Participatie Economie

BW 01–01–2014 97 535

Mutatie -

BW 31–12–2014 97 536

848 327.144 1.164 0 0 1.177 0 25 38.000 18 0 45 1.039 25 125 3.000 18

410 0 0 15 0

848 327.144 1.164 0 0 1.177 0 25 38.000 18 0 45 1.449 25 125 3.015 18

0

-

0

Hieronder volgt een toelichting op de belangrijkste ontwikkelingen bij de gemeentelijke deelnemingen: Bank Nederlandse Gemeenten N.V. De BNG Bank heeft over 2014 een nettowinst behaald van € 126 mln tegenover € 283 mln over 2013. Als belangrijkste oorzaken van het teruglopen van het resultaat wijst BNG Bank op de economische omstandigheden en de vele nieuwe weten regelgeving waarmee de belangrijkste klanten van de bank worden geconfronteerd. Dit heeft geleid tot terughoudendheid ten aanzien van nieuwe investeringen en daarmee tot een daling van de klant-vraag. Daarnaast is er sprake van een daling van het renteresultaat ten opzichte van 2013 als gevolg van de aanhoudende daling van de marktrente. Ook zal BNG Bank over 2014 een aantal ongerealiseerde negatieve marktwaardeveranderingen in het resultaat financiële transacties rapporteren. Deze resultaten vinden hun oorsprong ten dele in conservatievere waarderingen naar aanleiding van de uitkomsten van de balanstest door de Europese Centrale Bank. Voor wat betreft de belangrijkste prestatie-indicatoren als credit rating en marktaandeel presteert BNG Bank nog steeds naar behoren. Eneco Holding N.V. In 2014 heeft Eneco door dalende energieprijzen, een zachte winter een verlaging van de gereguleerde tarieven voor het transport van energie, minder omzet en nettowinst behaald dan in 2013. Het bedrijf heeft de bedrijfskosten verlaagd door besparingmaatregelen, waardoor de uitkomst van omzet en winst, ondanks de tegenvallende marktomstandigheden toch tot tevredenheid stemde. Het bedrijf presteerde in overeenstemming met onze langere termijn prognose. De investeringen van Eneco in duurzame productie zijn op peil gebleven, waarmee de duurzame productiecapaciteit in wind- zon- en bio-energie verder is uitgebreid. Daarmee zet het bedrijf de duurzame strategie voort in 2014 en dat blijkt een goede positie te geven ten opzichte van de concurrenten. Het marktaandeel van Eneco is stabiel gebleven in 2014.


De verwachting was dat de Hoge Raad in 2014 uitspraak zou doen in het zogeheten splitsingsdossier. De Advocaat Generaal heeft nog wel een advies uitgebracht aan de Hoge Raad, echter de daaropvolgende uitspraak is verdaagd naar het voorjaar 2015. Gemeenschappelijk Bezit Evides B.V. (Evides N.V.) Het bedrijf Evides bestaat uit een bij wet gereguleerd drinkwaterbedrijf en een industriewaterbedrijf. Het jaar 2014 was vergelijkbaar met 2013, echter vanwege de regulering komt de winst voor het drinkwaterbedrijf verder onder druk te staan. Ofschoon tot op heden het drinkwatertarief voor huishoudens ongewijzigd is gebleven, volgens onze beleidsinzet, kan een verder verlaging van het gereguleerd rendement effect krijgen op het tarief. Als het tarief door kostenstijging dient te worden verhoogd, dan zou dat voor onze gemeente een ongewenst effect zijn. Voor het industriewaterbedrijf wordt uitgegaan van gecontroleerde groei. De drinkwateractiviteiten zijn daarbij leidend en blijven de kern van het bedrijf. Havenbedrijf Rotterdam N.V De goederenoverslag in de Rotterdamse Haven (inclusief zeehaven Dordrecht) nam in 2014 met 1% toe tot 444,7 miljoen ton. De verschillende marktsegmenten lieten daarbij een sterk uiteenlopend beeld zien. Uitschieters naar boven waren de containersector en de breakbulk. De grootste daling zat met 8,1% in de overslag van minerale olieproducten. Het marktaandeel in de Hamburg Le Havre range nam tot en met het derde kwartaal iets af naar 36,9% (2013: 37,5%). In 2014 groeide de omzet tot € 660 mln, € 20 mln meer dan in 2013. Omdat het tarief zeehavengeld sinds 2008 stabiel is, waren vooral nieuwe terreinuitgiften en klantspecifieke infrastructuur verantwoordelijk voor deze omzetgroei. Het netto resultaat lag met € 215 mln iets onder het niveau van 2013 (€ 226 mln). De totale investeringen bedroegen in 2014 € 189 mln, waarvan € 173 mln in Bestaand Rotterdams Gebied. In december 2014 nam de Tweede Kamer een wetsvoorstel aan ter modernisering van de vennootschapsbelastingplicht (Vpb) voor overheidsbedrijven. Hierbij bleek brede steun te bestaan voor het handhaven van de bestaande vrijstelling voor zeehavenbeheerders zoals HbR. Omdat het eventueel vervallen van de vrijstelling grote financiële gevolgen kan hebben voor de gemeente Rotterdam, blijft het college samen met HbR de ontwikkelingen in dit dossier op de voet volgen. Luchthaven Schiphol N.V. De directie van Schiphol is tevreden over het jaar 2014. De toename van het aantal passagiers en stijgende vrachtvolumes leiden tot een positieve resultaatontwikkeling in alle business area’s, bij een ongeveer gelijkblijvend marktaandeel van NVLS. Deze gunstige ontwikkeling deed zich ook voor bij de regionale luchthavens, zoals Rotterdam The Hague Airport, waar evenals vorig jaar meer passagiers (2014:+6%) en meer vliegbewegingen konden worden genoteerd. In totaal vervoerde Rotterdam The Hague Airport 1,7 mln passagiers (totaal NVLS is 61 miljoen passagiers). Het aantal bestemmingen op Rotterdam The Hague Airport is met 40 (waarvan enkele nieuw) gelijk gebleven. In 2014 werd NVLS andermaal verkozen tot “Europe’s Preferred Airport”. De concurrentie tussen airports neemt wel verder toe. Het kost NVLS steeds meer moeite om zijn positie te handhaven. RET N.V. Het verslagjaar 2014 is succesvol verlopen. Steeds meer mensen maken gebruik van het OV, dat komt tot uitdrukking in een stijging van het aantal reizigerskilometers, terwijl het zwartrijden verder is gedaald. De klanttevredenheid over de RET bleef hoog. Het financieel resultaat (overschot) kwam hoger uit dan was begroot. In 2013 sloten Stadsregio Rotterdam, de gemeente Rotterdam en RET een hoofdlijnenakkoord over de inbesteding van het openbaar vervoer en de investeringen in meer en beter openbaar vervoer in de regio tot 2026. Dit akkoord is in 2014 verder uitgewerkt. Naar verwachting zal begin 2015 besluitvorming over de inbesteding kunnen plaatsvinden. Warmtebedrijf Infra N.V. en Exploitatie N.V. In 2014 werd het Warmtenet opgeleverd, waarmee het Warmtebedrijf volledig operationeel is geworden. Vanaf oktober 2014 werd de periode van inbedrijfstelling afgerond en wordt er geleverd volgens de reguliere exploitatie. Door de zachte winter was ook bij het Warmtebedrijf sprake van minder vraag naar warmte dan was verwacht. In 2015 volgt het eerste volledige jaar van exploitatie. Tower Hotel Rotterdam B.V. Met Tower Hotel Rotterdam is afgelopen jaar overlegd om de oplossingen voor het wegwerken van het negatief eigen vermogen te volgen. Deze overleggen worden voortgezet in 2015. Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. De herkapitalisatie van de aandelen, waartoe in 2013 werd besloten, is in 2014 afgerond. Tevens heeft in 2014 een fusie plaatsgevonden met de 100% dochteronderneming Historische Gebouwen Rotterdam B.V. Stadsherstel is met de gemeente Rotterdam in gesprek om een aantal rijksmonumenten, nu nog in eigendom bij de gemeente, onder te brengen bij Stadsherstel via uitbreiding van de aandelenparticipatie. Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 91

InnovationQuarter N.V. De in oktober 2013 opgerichte vennootschap had in 2014 haar eerste volledige boekjaar. In 2014 werden leden van de Raad van Commissarissen en van het Investment Committee benoemd. Glazen Maas Infrastructuur B.V. en Glazen Maas Exploitatie B.V. In 2014 heeft ons college de eerste jaarrekeningen van Glazen Maas Infrastructuur B.V. en Glazen Maas Exploitatie B.V. vastgesteld over 2013. Dit eerste boekjaar van Glazen Maas Infrastructuur B.V. is afgesloten met een beperkt negatief resultaat, met als belangrijkste oorzaak de (nog) beperkte gebruiksvergoeding die in de eerste twee jaar in rekening kan worden gebracht bij Glazen Maas Exploitatie B.V. Dit terwijl de vennootschap wel per direct de forse afschrijvingslasten op de glasvezelring moest dragen. De verwachting is dat vanaf 2015 de gebruiksvergoeding voldoende moet zijn voor een minimaal kostendekkende exploitatie. Belangrijke investering die Infra heeft gerealiseerd is de aansluiting van de Science Tower, waarmee het Erasmus Center for Entrepeneurship is voorzien van een glasvezelverbinding. Glazen Maas Exploitatie B.V. heeft over 2013 een zeer beperkte nettowinst gerealiseerd. In 2013 is verder een eerste aanzet gemaakt van een plan om meer aansluitingen te realiseren op de glasvezelring. Glazen Maas Exploitatie B.V. zal zich de komende jaren richten op samenwerking met Verenigingen van Eigenaren van Woontorens, het aansluiten van datacenters in Rotterdam en het koppelen van het netwerk van Breedband Drechtsteden. Stadshavens Ontwikkelingsfonds voor Innovatie & Economie C.V. Na oprichting van het fonds in augustus 2013, na goedkeuring van de Europese Commissie, zijn in 2014 de eerste twee leningen verstrekt aan initiatieven. Welke vennootschappen zijn of zullen worden beëindigd? Hieronder is het overzicht van de vennootschappen opgenomen die per 31 december 2014 in de categorie “afstoten” zijn opgenomen en waarvoor afstotingstrajecten zijn voorbereid in 2014, zijn gestart of zijn afgerond in 2014. Onder “status” is de huidige stand van zaken opgenomen met betrekking tot de afstoting van desbetreffende verbonden partijen. Naam en vestigingsplaats

Status

Beurs Rotterdam N.V. (Rotterdam) Erasmus MC Biomedical Fund B.V., (Rotterdam)* Wijkontwikkelingsmaatschappij Vastgoed B.V. (Rotterdam) Wijkontwikkelingsmaatschappij Tarwewijk Beheer B.V. (Rotterdam) N.V. Stadsvastgoed(Rotterdam) Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden Beheer N.V. (Dordrecht)* ROM Dordtse Kil III C.V. (Dordrecht) Multidiensten Rotterdam B.V. (Rotterdam) Herontwikkeling Maassilo B.V. (Rotterdam)

Voorbereiding liquidatie Voorbereiding liquidatie Voorbereiding liquidatie In liquidatie

Voorbereiding liquidatie holding Liquidatie afgerond in 2014

BW 01–01–2014 53 2.408

Mutatie -680

BW 31–12–2014 53 1.728

0

-

0

31 0

-

31 0

6 561 18 0

-

6 561 18 0

Daar waar relevant is hieronder een toelichting opgenomen met de belangrijkste ontwikkelingen: Beurs Rotterdam NV In de 2014 heeft de AVA van Beurs Rotterdam N.V. besloten het vastgoed van de onderneming te verkopen aan BouwInvest en in de loop van 2015 de overige activiteiten te verkopen (zie voor meer informatie 14BB7776). Midden 2015 zal naar verwachting een voorstel worden voorgelegd aan de aandeelhouders om de onderneming te liquideren en de resterende aandeelhouderswaarde uit te keren aan de aandeelhouders. Multidiensten Rotterdam B.V. De holding Multidiensten kent met OMR B.V. en Ro!Entree B.V. twee werkmaatschappijen. In verband met de oversolvabiliteit van Multidiensten Rotterdam B.V. is in 2014 besloten tot een incidentele dividenduitkering aan de gemeente Rotterdam als enig aandeelhouder van de vennootschap. OMR B.V. heeft eind 2013 haar activiteiten verkocht aan Radar Uitvoering Amsterdam B.V. Met ingang van 2014 is de overdracht van activiteiten gestart. In 2015 wordt gestart met de voorbereiding tot ontbinding van OMR B.V. De deelname in Ro!Entree B.V. wordt vooralsnog voortgezet. Regionale OntwikkelingsMaatschappij Drechtsteden Beheer NV en Kil III CV De prognoses voor alle projecten in de ROM-D zijn positief. Gesprekken met onder andere Havenbedrijf Rotterdam NV en gemeente Dordrecht over een vereenvoudiging van de structuur van ROM-D hebben in 2014 niet tot concrete resultaten geleid.


WOM Vastgoed B.V. Eind 2014 heeft de gemeente als enig aandeelhouder de jaarrekeningen 2011, 2012 en 2013 vastgesteld. Gedurende het jaar is de focus gelegd op de vastgoedexploitatie en het -beheer alsmede de structurering van de interne processen. Zo is de leegstand teruggebracht van 28% naar 6% en is het debiteurensaldo gedaald van 26% tot 3%. Daarnaast zijn de vastgoeddossiers verder op orde gebracht. Verder zijn afgelopen jaar nadere voorbereidingen getroffen voor de verdere afbouw van de vennootschap, hetgeen uiteindelijk moet leiden tot liquidatie van de vennootschap. Onderdeel van de afbouw en de voorbereidingen voorafgaand aan liquidatie is de afwikkeling van de gemeentelijke garantie. 5. Stichtingen Stichtingen vormen de derde vorm van een verbonden partij. Alleen die stichtingen waarin we een bestuurlijk en een financieel belang hebben anders dan een subsidierelatie beschouwen we als verbonden partijen. Stichtingen waarmee we in overwegende mate een subsidierelatie hebben, zien we in dit verband niet als verbonden partij. Welke nieuwe verbonden stichtingen zijn opgericht? Geen Welke verbonden stichtingen zijn in beheer? In de onderstaande tabel is de geactualiseerde lijst van stichtingen opgenomen: Naam en vestigingsplaats Stichting Fonds Bijzonder Noden Rotterdam (FBNR) Rotterdam Stichting Fonds instandhouding Laurenskerk (Rotterdam)

Openbaar belang Participatie Cultuur, sport en recreatie

Stichting Bibliotheek Rotterdam In 2014 is het traject met de Stichting Bibliotheek Rotterdam (SBR) om te komen tot een oplossing van de ontstane verschillen van inzicht met betrekking tot de financiële situatie van de SBR (14bb4837), naar aanleiding van de verzelfstandiging, afgerond. Daarmee is met terugwerkende kracht SBR voorzien van een passend weerstandsvermogen en voorzieningenniveau en heeft zij in 2014 verder kunnen werken aan de vormgeving van de bibliotheek van de toekomst. Welke verbonden stichtingen zijn beëindigd? Geen 6. Verenigingen Ook verenigen kunnen een vorm zijn van een verbonden partij. In het geval van een Coöperatieve Vereniging geldt dat het doel zich strekt tot het voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden. Hierbij kan in tegenstelling tot de gewone vereniging de aansprakelijkheid van de leden worden beperkt of uitgesloten. Bij onderstaande Commanditaire Vereniging geldt dat de leden uitgesloten zijn van aansprakelijkheid (UA). Bij een gewone vereniging zijn de leden hoofdelijk aansprakelijk. Welke nieuwe deelnemingen in verenigingen zijn aangegaan? Welke deelnemingen in verenigingen zijn reeds in beheer? Naam en vestigingsplaats CV UA Wigo4it (Den Haag)**

Openbaar belang Participatie

Welke deelnemingen in verenigingen zijn beëindigd? Geen. 7. Gemeenschappelijke regelingen De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) biedt openbare lichamen de mogelijkheid om een deel van hun bestuurstaken te verplaatsen naar een andere bestuurslaag. Dit wordt ook verlengd lokaal bestuur genoemd. Gemeenten kunnen een openbaar lichaam instellen. Een dergelijk openbaar lichaam is een rechtspersoon en kent drie organen: een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter. Alleen de Gemeenschappelijke Regelingen die kwalificeren als verbonden partij staan opgenomen in deze paragraaf. Daaronder zijn niet begrepen de zogeheten lichte regelingen, omdat daar de bestuurlijke component ontbreekt. Dit zijn samenwerkingsverbanden zonder bestuursorganen.


Welke nieuwe gemeenschappelijke regelingen zijn aangegaan? Metropoolregio Rotterdam-Den Haag In 2014 is het in werking treden van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam-Den Haag verder voorbereid. Deze is dan ook per 1 januari 2015 in werking getreden. Met de inwerkingtreding van de Wet Afschaffing Plusregio’s, per die datum, is de metropoolregio belast met het uitvoeren van de verkeer- en vervoertaken in de regio. In welke gemeenschappelijke regelingen participeert de gemeente reeds? Hieronder vindt u een overzicht van de regelingen waarin de gemeente Rotterdam participeert: Naam Gemeenschappelijke Regeling

Beleidsveld

Grondbank RZG Zuidplas Instandhouding en beheer DCMR Koepelschap Buitenstedelijk Groen Natuur- en recreatiegebied IJsselmonde Openbaar Lichaam Openbare Gezondheidszorg Rotterdam Rijnmond (OGZRR) Openbaar Lichaam Gezamenlijke Brandweer Openbaar lichaam Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond Recreatieschap Midden-Delfland Recreatieschap Rottemeren Recreatiegebied Voorne-Putten-Rozenburg Metropoolregio Rotterdam-Den Haag Openbaar Lichaam Jeugdhulp Rijnmond Nieuw-Reijerwaard

Fysieke infrastructuur Milieu Fysieke infrastructuur Fysieke infrastructuur Volksgezondheid Veiligheid Veiligheid Fysieke infrastructuur Fysieke infrastructuur Fysieke infrastructuur Bestuurlijke zaken Idem Fysieke infrastructuur

Bestuurlijke zeggenschap ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja

Welke gemeenschappelijke regelingen zijn of zullen worden beëindigd? Naam Gemeenschappelijke Regeling

Beleidsveld

Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas Stadsregio Rotterdam Rijnmond

Fysieke Infrastructuur Bestuurlijke zaken

Bestuurlijke zeggenschap ja ja

Stadsregio Rotterdam De wet waarmee de Wgr+ regio’s worden afgeschaft is per 1 januari 2015 in werking getreden. De taken op het gebied van verkeer en vervoer worden belegd bij de MRDH. Het voornemen is dat de Stadsregio per 1 juli 2015 in liquidatie gaat. In 2015 worden nog een aantal taken uitgevoerd, waaronder het vaststellen en afrekenen van lopende subsidiebeschikkingen. Begin 2016 zal nog de jaarrekening over 2015 dienen te worden opgesteld en vastgesteld, waarna de Stadsregio definitief kan worden opgeheven. 8. Overzicht BBV-informatie per verbonden partij In deze subparagraaf is per verbonden partij de door het BBV voorgeschreven welke verantwoordingsinformatie onderdeel dient uit te maken van het jaarverslag van de gemeente Rotterdam. Het is in dit verband belangrijk aan te tekenen dat in een aantal gevallen de meest recente informatie nog niet beschikbare was ten tijde van het opstellen van dit jaarverslag. Indien dit het geval is, is dit aangeduid met een asterix. De volgende legenda wordt in dit verband gehanteerd: * Van deze verbonden partijen is de laatst beschikbare informatie verstrekt. Er is geen recentere informatie beschikbaar op basis waarvan substantiële wijzigingen in resultaat en/of vermogen te verwachten zijn. ** Van deze verbonden partijen is de laatst beschikbare informatie verstrekt. Omdat 2014 het eerste verslagjaar was van deze verbonden partij is er nog geen informatie beschikbaar om ontwikkelingen in het resultaat en/of vermogen vast te stellen. *** Van deze verbonden partijen is nog geen jaarrekening voor handen op basis waarvan ontwikkelingen in het resultaat en/ of vermogen vast zijn te stellen. Nvt Hiermee is aangegeven wanneer informatie is gevraagd met betrekking tot een periode dat de verbonden partij nog niet was opgericht.


Privaatrechtelijke rechtspersonen Bank Nederlandse Gemeenten N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Eneco Holding N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Den Haag De BNG is opgericht (1914) om de kredietwaardigheid van gemeenten te versterken. De BNG kan gezien worden als een inkoopcombinatie van geld namens de gemeenten. Door vertegenwoordiging van college van B&W in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA). 321.555 aandelen met een nominale waarde van € 2,50. 2013 2014 283.000 Netto resultaat: 3.430.000 Eigen vermogen per 31–12: 127.753 Vreemd vermogen per 31–12:

126.000 3.582.000 149.923

Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Het bezit is voortgekomen uit het oude Rotterdamse Gemeentelijk Energie Bedrijf (GEB, opgericht 1879). Vertegenwoordiging in de AvA en de AHC, benoeming van de leden van de RvC, goedkeuring van bestuursbesluiten cf. artikel 16 statuten. De gemeente Rotterdam bezit 1.575.145 aandelen met elk een nominale waarde van € 100,2013 2014 242.000 Netto resultaat: 206.000 4.588.000 Eigen vermogen per 31–12 4.683.000 4.592.000 Vreemd vermogen per 31–12: 4.963.000

Gemeenschappelijk Bezit Evides (GBE) Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam De deelneming is voortgekomen uit het Drinkwaterleidingbedrijf Rotterdam (1874). Het college van B&W is vertegenwoordigd in de AvA. De waterkwaliteit is landelijk geregeld. De gemeente Rotterdam bezit 936.398 aandelen tegen een nominale waarde van € 0,05. 2013 2014 27.584 Netto resultaat: 28.313 228.791 Eigen vermogen per 31–12: 234.608 1.452 Vreemd vermogen per 31–12: 1.321

Bestuurlijk belang

Havenbedrijf Rotterdam N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Borgen van de continuïteit en kwaliteit van de havenvoorzieningen en invloed op de ontwikkeling van het havenindustriële complex. Vertegenwoordiging in de AvA en benoeming van de leden van de RvB en RvC. De boekwaarde van de uitgezette middelen (gestort agio en aandelenkapitaal ter waarde van € 185 mln). 2013 2014 226.589 Netto resultaat: 215.374 2.177.689 Eigen vermogen per 31–12: 2.311.345 1.740.722 Vreemd vermogen per 31–12: 1.649.705


Luchthaven Schiphol N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

RET N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

RET Infrastructuur B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang

Schiphol, Haarlemmermeer Het aandelenbelang dateert uit de jaren vijftig van de vorige eeuw en komt voort uit het besluit om een nationale luchthaven te vestigen in Nederland en wel in Amsterdam. Het college van B&W is vertegenwoordigd in de jaarlijkse AvA. De AvA benoemt de leden van de RvC. 4099 aandelen A tegen een nominale waarde van € 454,-. 2013 2014 216.265 Netto resultaat: 277.268 3.309.266 Eigen vermogen per 31–12: 3.452.663 2.391.735 Vreemd vermogen per 31–12: 2.377.496

Rotterdam Verzelfsta ndiging RET werd bij wet gevorderd (Wp2000 in relatie tot openbare aanbesteding vervoersconcessies). De gemeente Rotterdam is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De gemeente heeft 100% van het geplaatste aandelenkapitaal tegen een totale waarde van € 18.150. 2013 2014 10.945 Netto resultaat: 9.788 141.919 Eigen vermogen per 31–12: 151.707 243.074 Vreemd vermogen per 31–12: 259.633

Rotterdam Verzelfstandiging RET werd bij wet gevorderd (Wp2000 in relatie tot openbare aanbesteding vervoersconcessies), waarbij het economisch eigendom in een aparte B.V. is ondergebracht vanwege het publieke belang van OV-infrastructuur. AvA-bevoegdheden in het college van B&W, waaronder benoeming en ontslag directeur Infrastructuur B.V.

Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12:

2013 0 Netto resultaat: 14 Eigen vermogen per 31–12:

Vreemd vermogen per 31–12:

Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

738.318 Vreemd vermogen per 31–12:

2014 0* 14* 738.318*

Rotterdam Aanpakken van in verval geraakt monumentaal vastgoed. College van B&W is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. 2.258.790 aandelen met een nominale waarde van € 0,46 per aandeel. 2013 2014 329 Netto resultaat: 329* 13.717 Eigen vermogen per 31–12: 13.717* 11.120 Vreemd vermogen per 31–12: 11.120*


Tower Hotel Rotterdam B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Warmtebedrijf Exploitatie N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Warmtebedrijf Infra N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014

Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam De gemeente hecht belang aan een 5*-hotel in de Rotterdamse binnenstad in verband met het vestigingsklimaat voor (internationale) bedrijven. Vertegenwoordiging in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Relatief belang van 20% in het geplaatste kapitaal van THR B.V. 2013 (concept) 2014(concept) -2.011 Netto resultaat: -2.115 -7.205 Eigen vermogen per 31–12: -9.320 14.554 Vreemd vermogen per 31–12: 16.014

Rotterdam Om de doelstelling van het Warmtebedrijf te realiseren is de gemeente samenwerking aangegaan met E.ON Benelux in de vorm van een gezamenlijke vennootschap. Het Warmtebedrijf draagt sterk bij aan de realisatie van de doelstellingen van de gemeente op het gebied van duurzaamheid en verbetering van de luchtkwaliteit. College van B&W is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Kapitaalstorting van € 25.000 in het geplaatst kapitaal van de vennootschap. 2013 2014 -555 Netto resultaat: -555* -1.673 Eigen vermogen per 31–12: -1.673* 3.653 Vreemd vermogen per 31–12: 3.653*

Rotterdam Warmtebedrijf INFRA N.V. is op initiatief van de gemeente opgericht met als doel een bijdrage te leveren aan de realisatie van de doelstellingen van de gemeente op het gebied van duurzaamheid en verbetering van de luchtkwaliteit. College van B&W is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Storting 2006–2007 € 9 mln eigen vermogen, inclusief agio. Vooruitlopend op de BRG-subsidie heeft de gemeente in 2006 een achtergestelde lening van € 7 mln verstrekt. Deze lening wordt vanaf 2010 tot 2018 in delen afgelost tegelijk met het ontvangen van de overeenkomstige bedragen van de BRG-subsidie. In het kader van de doorstart heeft de gemeente extra eigen vermogen gestort in de vorm van preferente aandelen van € 37.975 mln (eigen vermogen inclusief agio), waarvan € 10 mln tijdelijk en een tijdelijke borgstelling van maximaal € 149,5 mln. 2013 2014 -474 Netto resultaat: -474* 34.862 Eigen vermogen per 31–12: 34.862* 87.219 Vreemd vermogen per 31–12: 87.219*


MultiEmployment Rotterdam Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang

Rotterdam De BV (als instrument) biedt de gemeente de mogelijkheid mensen binnen haar organisatie te werk te kunnen stellen zonder dat deze mensen een ambtelijke status wordt toegekend. MultiEmployment Rotterdam heeft als primaire doelstelling mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te werk te stellen binnen de gemeente. MultiEmployment vult het werkgeverschap en doet de verloning voor de trajectgangers die ingezet worden binnen de gemeente en bij derden met de doelstelling doorstromen naar regulier werk. Naast de administratie van trajectgangers, ondersteunt MultiEmployment de gemeente bij de inzet van flexibele arbeid. Statutaire directie (het bestuur) wordt gevormd door directeur HR (algemeen directeur) en de businesscontroller (financieel directeur) van RSO. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt het college van B&W vertegenwoordigd.


Commandiet Rotterdam B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat:** Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Gemeentewerken N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang


2013 364 Netto resultaat: 986 Eigen vermogen per 31–12: 3.086 Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Commandiet Rotterdam B.V. is uitsluitend opgericht om deel te kunnen nemen in de Wijkontwikkelingsmaatschappij Tarwewijk C.V. College van B&W is vertegenwoordigd in AVA. Kapitaalstorting van € 18.000. 2013 Netto resultaat: ** Eigen vermogen per 31–12: ** Vreemd vermogen per 31–12:

2014 364* 986* 3.086*

2014 ** ** **

Rotterdam In het kader van het project Marktwerking, Deregulering en Wetgevings-kwaliteit is door de commissie Cohen een aantal aanbevelingen gedaan die een eind moeten maken aan de ongelijke positie van overheidsinstanties en particuliere bedrijven die elkaar op de markt tegenkomen. Dit heeft geleid tot “Aanwijzingen inzake het verrichten van marktactiviteiten door organisaties binnen de rijksdienst”. Hierdoor stellen externe opdrachtgevers (waaronder Rijkswaterstaat, Nederlandse Spoorwegen en Waterschappen) waarmede in het verleden nauw werd samengewerkt nu de eis dat met hen samen-werkende partijen een privaatrechtelijk stempel moeten dragen. Hiernaast is de technische uitvoering van de C2-deponie Maasvlakte ondergebracht in de C2 Rotterdam B.V. De statutaire directie bestaat uit ambtelijke vertegenwoordigers van het cluster Stadsontwikkeling. Het college van B&W vertegenwoordigt de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De boekwaarde van de N.V, Gemeentewerken Rotterdam bedraagt op 31 december 2014 € 45.000,-. 2013 (concept) 2014 (concept) -18 Netto resultaat: -7 375 Eigen vermogen per 31–12: 368 3 Vreemd vermogen per 31–12: 0


ICOS Cleantech Earlystage fund II B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Glazen Maas Exploitatie B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang


Glazen Maas Infrastructuur B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang


Innovation Quarter N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Badhoevedorp Ontwikkeling cleantech sector Clean Tech Delta-gebied. Vertegenwoordiging van het college van B&W in Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De omvang van de kapitaalstorting per 31 december 2014. Commitment van de gemeente Rotterdam bedraagt € 2 mln. 2013 2014 -170 Netto resultaat: -170* 6.121 Eigen vermogen per 31–12: 6.121* 1.668 Vreemd vermogen per 31–12: 1.668*

Rotterdam Verdere stimulering van de open breedband markt in en daaraan gerelateerde bedrijvigheid in Rotterdam. Uit hoofde van de gehouden aandelen vertegenwoordigt het college van B&W de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Statutaire directie wordt gevormd door ambtelijke vertegenwoordigers. Omvang van de gedane kapitaalstorting van € 25.000,- bij oprichting van de vennootschap. 2013 2014 9 Netto resultaat: 9* 34 Eigen vermogen per 31–12: 34* 29 Vreemd vermogen per 31–12: 29*

Rotterdam Verdere stimulering van de open breedband markt in en daaraan gerelateerde bedrijvigheid in Rotterdam. Uit hoofde van de gehouden aandelen vertegenwoordigt het college van B&W de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Statutaire directie wordt gevormd door ambtelijke vertegenwoordigers. Omvang van ingebrachte vermogen ter waarde van € 395.000,-. 2013 2014 -17 Netto resultaat: -17* 378 Eigen vermogen per 31–12: 378* 20 Vreemd vermogen per 31–12: 20*

Rotterdam De gemeente Rotterdam wil op deze wijze de regionale economie stimuleren, in het bijzonder op het gebied van innovatie. Uit hoofde van de gehouden aandelen vertegenwoordigt het college van B&W de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Omvang van kapitaalstorting in geplaatste kapitaal van vennootschap ter waarde van € 3.000.000,-. 2013 2014 nvt Netto resultaat: *** nvt Eigen vermogen per 31–12: *** nvt Vreemd vermogen per 31–12: ***


SSC FLEX B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang


Rotterdam De BV (als instrument) biedt de gemeente de mogelijkheid mensen binnen haar organisatie te werk te kunnen stellen zonder dat deze mensen een ambtelijke status wordt toegekend. SSC Flex wordt door de gemeente ingezet voor het realiseren van haar doelstellingen richting een meer flexibele personele inrichting van haar organisatie. SSC Flex verzorgt via payrolling en inhuur de inzet van flexibele arbeidskrachten voor tijdelijke – en piekwerkzaamheden en projecten. Statutaire directie (het bestuur) wordt gevormd door directeur HR (algemeen directeur) en de businesscontroller (financieel directeur) van RSO. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt de gemeente Rotterdam vertegenwoordigd. Omvang van gemeentelijke kapitaalstorting ter waarde van € 18.000,-. 2013 2014 480 Netto resultaat: 480* 1.371 Eigen vermogen per 31–12: 1.371* 3.758 Vreemd vermogen per 31–12: 3.758*

Stadshavens InvesteringsFonds voor Innovatie & Economie C.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Het fonds dient bij te dragen aan een duurzame gebiedsontwikkeling van het Stadshavensgebied en daarbij ligt de structuurvisie ten grondslag aan het fonds. Gezien het karakter van het fonds, in het licht van de Europese betrokkenheid, zullen het projecten zijn die aantoonbaar maatschappelijke effecten genereren. Bestuurlijk belang De gemeente heeft zeggenschap binnen de Commanditaire Vennootschap uit hoofde van de gesloten samenwerkingsovereenkomst. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente heeft een bijdrage verstrekt ten behoeve van de fondsactiviteiten. Financiële gegevens (x € 1.000) 2013 2014 Netto resultaat: nvt Netto resultaat: *** Eigen vermogen per 31–12: nvt Eigen vermogen per 31–12: *** Vreemd vermogen per 31–12: nvt Vreemd vermogen per 31–12: ***

Beurs Rotterdam N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Rotterdam Met het aandeelhouderschap van de gemeente Rotterdam werd de ‘kraamkamerfunctie’ voor (startende) ondernemers van Beurs WTC geborgd. Bovendien wilde de gemeente als tweede doelstelling de beursactiviteiten in het centrum van de stad faciliteren. Inmiddels heeft het college van B&W besloten dat ter borging van dit publieke belang, gemeentelijke betrokkenheid via het aandeelhouderschap niet langer noodzakelijk is. Het college van B&W wordt vertegenwoordigd in de AvA. De gemeente houdt 3.000 aandelen “A” met een nominale waarde € 250,-, alsmede één prioriteitsaandeel. 2013 2014 (concept) 2.448 Netto resultaat: 69.164 31.433 Eigen vermogen per 31–12: 99.476 36.010 Vreemd vermogen per 31–12: 25.860


Erasmus MC Biomedical Fund B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Rotterdam Het fonds is onderdeel van een pakket aan maatregelen dat de gemeente Rotterdam inzet om bedrijvigheid in de medische- en zorgsector in Rotterdam te bevorderen. Het fonds stimuleert hoogwaardige bedrijvigheid met daarbij behorende werkgelegenheid in het medisch en biomedisch cluster in Rotterdam. Het fonds verstrekt risicodragend kapitaal aan kansrijke, hoogwaardige vernieuwende bedrijfsactiviteiten in de regio Rijnmond, zodat een concentratie van bedrijven in de medische- en zorgcluster kan ontstaan. Het fonds biedt start ups/spin-offs van Erasmus MC of gelieerde zorgconcepten de financiële mogelijkheden zich te ontwikkelen. Zonder gemeentelijke deelname zou een medisch fonds niet van de grond gekomen zijn. (Raadsstuknummer 2006–2440.) Stimulering via subsidies is niet gewenst, omdat de activiteiten waarin het Biomedical Fund investeert gebaat zijn bij een bedrijfseconomische prikkel en niet met een subsidie. Vertegenwoordiging van college van B&W in AVA. De heer F. Groenendijk is commissaris namens de gemeente Rotterdam (art. 26, 28 en 29 van de Statuten in de oprichtingsakte). De gemeente heeft € 4 mln. gecommitteerd, die gestort wordt aan de hand van capital calls. 2013 2014 525 Netto resultaat: 525* 6.823 Eigen vermogen per 31–12: 6.823* 25 Vreemd vermogen per 31–12: 25*

Wijkontwikkelingsmaatschappij Vastgoed B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Revitalisering van winkelgebieden. Bestuurlijk belang Uit hoofde van de gehouden aandelen vertegenwoordigt het college van B&W de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Statutaire directie wordt gevormd door een ambtelijke vertegenwoordiger. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam is thans volledig eigenaar van WOM Vastgoed B.V. Financiële gegevens (x € 1.000) 2013 2014 Netto resultaat: -306 Netto resultaat: -306* Eigen vermogen per 31–12: -4.546 Eigen vermogen per 31–12: 4.546-* Vreemd vermogen per 31–12: 8.226 Vreemd vermogen per 31–12: 8.226*

Wijkontwikkelingsmaatschappij Tarwewijk Beheer B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Ontwikkeling van de Tarwewijk op verschillende manieren verbeteren, onder andere op het fysieke aspect door middel van een woningbouwprogramma en een buitenruimte-programma. Bestuurlijk belang Het college van B&W is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Financieel belang per 31 december 2014 Omvang van kapitaalstorting. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 (concept) 2014 (Concept) Netto resultaat: 1 Netto resultaat: 1 Eigen vermogen per 31–12: -93 Eigen vermogen per 31–12: -92 Vreemd vermogen per 31–12: 132 Vreemd vermogen per 31–12: 132

Stadsvastgoed N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Instandhouden, verbeteren en exploiteren van onroerende zaken in het belang van de volkshuisvesting. Het college van B&W is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Omvang van het ingebrachte aandelenkapitaal. 2013 2014 -2.038 Netto resultaat: -2.038* -1.257 Eigen vermogen per 31–12: -1.257* 4.536 Vreemd vermogen per 31–12: 4.536*


Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden Beheer N.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Dordrecht Publiek belang De ROM-D Beheer N.V. is uitsluitend opgericht voor het beheer van andere vennootschappen, waaronder Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden C.V. Kil III. Bestuurlijk belang Uit hoofde van de gehouden aandelen vertegenwoordigt het college van B&W de gemeente Rotterdam in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Financieel belang per 31 december 2014 Omvang van kapitaalstorting. Financiële gegevens (x € 1.000) 2013 2014 Netto resultaat: -3 Netto resultaat: -3* Eigen vermogen per 31–12: 32 Eigen vermogen per 31–12: 32* Vreemd vermogen per 31–12: 1.016 Vreemd vermogen per 31–12: 1.016*

ROM Dordtse Kil III C.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x € 1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Multidiensten Rotterdam B.V. Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Dordrecht Ontwikkeling van de bedrijfsterreinen optimaal op elkaar af te stemmen en de betrokkenheid van de aanpalende regio te vergroten. De directie van ROM-D C.V. wordt gevormd door ROM-D Beheer N.V.College van B&W wordt vertegenwoordigd bij de vergadering van vennoten. Kapitaalstorting van de gemeente Rotterdam ter waarde van € 561.155,-. 2013 2014 -3 Netto resultaat: -3* 7.631 Eigen vermogen per 31–12: 7.631* 15.631 Vreemd vermogen per 31–12: 15.631*

Rotterdam De dochter B.V. Ro!Entree heeft ten doel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te activeren en te ontwikkelen. Ro!Entree faciliteert dit via activiteiten in het eigen call center. In de Ontwikkelingsmaatschappij Rijnmond BV zijn die doelgroepmedewerkers en activiteiten ondergebracht welke de gemeente Rotterdam vanuit het faillissement van OMIJ eind 2009 heeft overgenomen. Vertegenwoordiging van het college van B&W in Algemene vergadering van Aandeelhouders. Kapitaalstorting van de gemeente Rotterdam ter waarde van € 18.000,-. 2013 (concept) 2014 0,3 Netto resultaat: 0,3* 5.887 Eigen vermogen per 31–12: 5.887* 3.076 Vreemd vermogen per 31–12: 3.0768

Stichting Rotterdam Internet Exchange (R-iX) Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Stimulering van internetgerelateerde bedrijvigheid in Rotterdam Bestuurlijk belang Statutaire bevoegdheden als aangesloten instelling. Financieel belang per 31 december 2014 Gemeente heeft een garantstelling verstrekt ten behoeve van de financiering door de BNG van stichting Rotterdam Internet-Exchange. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 349 Netto resultaat: 349* Eigen vermogen per 31–12: 605 Eigen vermogen per 31–12: 605* Vreemd vermogen per 31–12: 3.861 Vreemd vermogen per 31–12: 3.861*


Stichting Bibliotheek Rotterdam Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


CV U.A. Wigo4it Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang

Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Gezien de verantwoordelijkheid van de gemeente voor de openbare bibliotheek, en de nauwe verwevenheid tussen bibliotheekwerk en democratie, is gekozen voor een constructie als verbonden partij. Statutaire bevoegdheden als aangesloten instelling. Geen financieel belang conform BBV. Raad heeft SBR aangemerkt als zijnde een verbonden partij. Financiële relaties zijn verder inbreng bij verzelfstandiging en subsidierelatie. 2013 2014 432 Netto resultaat: 432* 2.846 Eigen vermogen per 31–12: 2.846* 15.735 Vreemd vermogen per 31–12: 15.735*

Den Haag Vanwege overeenkomstige schaal en omvang en ervaren problematiek is een strategische samenwerking aangegaan, onder andere om de gewenste ICT-ondersteuning en innovatie in gezamenlijkheid aan te vatten. Via vertegenwoordiging van de wethouders in de algemene deelnemersvergadering. Om de visie en aanpak van Wigo4it te kunnen spiegelen aan de kennis en ervaring van deskundigen en managers van binnen en buiten de overheid, heeft het Bestuur een externe adviesraad ingesteld. Reguliere bijdrage deelnemers aan Wigo4it. 2013 2014 -3.344 Netto resultaat: -1.859 3.302 Eigen vermogen per 31–12: 1.443 5.145 Vreemd vermogen per 31–12: 18.032

Publiekrechtelijke rechtspersonen Openbaar Lichaam Gezamenlijke Brandweer Algemene gegevens Vestigingsplaats Rozenburg Publiek belang Het verlenen van wederzijdse ondersteuning tussen de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en de Gezamenlijke Brandweer draagt bij aan het garanderen van een minimum dekkingsgraad ter handhaving van de paraatheid in het verzorgingsgebied. Bestuurlijk belang Het openbaar lichaam, waarin de gemeente Rotterdam alsmede de door de bedrijven opgerichte Coöperatieve Industriële Brandweerzorg U.A. aan deelnemen, heeft de Stichting Gezamenlijke Brandweer opgericht die zorg draagt voor het beheer van de Gezamenlijke Brandweer. Het bestuur van het Openbaar Lichaam heeft besloten om de Stichting te integreren in het Openbaar Lichaam en het stichtingsbestuur te vervangen door een bestuurscommissie. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 7 Netto resultaat: 7* Eigen vermogen per 31–12: 1.534 Eigen vermogen per 31–12: 1.534* Vreemd vermogen per 31–12: 14.950 Vreemd vermogen per 31–12: 14.950*


Openbaar Lichaam Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Gemeenten zijn op basis van art. 9 van de Wet Veiligheidsregio’s verplicht tot het treffen van gemeenschappelijke regelingen ter uitvoering van de in deze artikelen genoemde taken. Daarnaast heeft de gemeente Rotterdam als eerste in de regio op 1 juli 2006 de gemeentelijke brandweertaken overgedragen aan de veiligheidsregio, om daarmee een slagvaardige organisatie neer te zetten. Bestuurlijk belang De burgemeester van Rotterdam is voorzitter van het Algemeen en Dagelijks Bestuur van de veiligheidsregio. Financieel belang per 31 december 2014 De inwonerbijdrage van de gemeente Rotterdam aan de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond is 46,9%, ten behoeve van de taken op het gebied van crisisbeheersing en rampenbestrijding. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 3.846 Netto resultaat: -2.613 Eigen vermogen per 31–12: 12.573 Eigen vermogen per 31–12: 8.641 Vreemd vermogen per 31–12: 61.445 Vreemd vermogen per 31–12: 59.640

Instandhouding en Beheer DCMR Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12: Koepelschap Buitenstedelijk groen Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Schiedam De milieuproblemen in de regio Rijnmond worden aangepakt door een intensieve samenwerking tussen alle betrokken overheden, bedrijven en milieuorganisaties. Rotterdam heeft een deel van de milieuactiviteiten neergelegd bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. Bijvoorbeeld voor het afgeven van milieuvergunningen, het uitvoeren van controles, het begeleiden van bodemsaneringen of het laten uitvoeren van milieumetingen. Ook het beschikbaar stellen van de milieuexpertise en (beleids)advisering van Rotterdam behoort tot het takenpakket van de DCMR. Wethouder Milieu zit in D(agelijks) B(estuur), Wethouders Milieu en Financiën zitten in het A(lgemeen) B(estuur). De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 0 Netto resultaat: 0* 9.028 Eigen vermogen per 31–12: 9.028* 20.893 Vreemd vermogen per 31–12: 20.893*

Schiedam Een evenwichtige ontwikkeling en instandhouding van het buitenstedelijk groen in het werkingsgebied. 1 Zetel in het Dagelijks en 1 zetel in het Algemeen Bestuur. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 20 Netto resultaat: 301 Eigen vermogen per 31–12: 118 Vreemd vermogen per 31–12:

2014 20* 301* 118*

GR Natuur- en recreatiegebied Ijsselmonde Algemene gegevens Vestigingsplaats Schiedam Publiek belang Het behartigen van het gemeenschappelijk belang van de deelnemers voor wat betreft de ontsluiting, de ontwikkeling, aanleg en het beheer in het kader van de openluchtrecreatie en waar mogelijk het toerisme en van natuur en landschap in het gebied waarvoor de regeling geldt. Bestuurlijk belang 1 zetel in het Dagelijks Bestuur en 2 zetels in het Algemeen Bestuur. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 516 Netto resultaat: 516* Eigen vermogen per 31–12: 4.498 Eigen vermogen per 31–12: 4.498* Vreemd vermogen per 31–12: 3.369 Vreemd vermogen per 31–12: 3.369* pagina 104 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

GR Recreatieschap Midden-Delfland Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang

Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12: GR Recreatieschap Rottemeren Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Schiedam Het behartigen van de belangen van de openluchtrecreatie, mede in het kader van de Reconstructiewet Midden Delfland, voor zover mogelijk onder handhaving van het landelijk karakter van het gebied, daaronder begrepen het bewaren en bevorderen van de natuur- en landschappelijke waarden, het in stand houden van flora en fauna en het verlenen van medewerking aan het bevorderen van de totstandkoming en de handhaving van een natuurlijk biologisch evenwichtig milieu in het gebied. 1 Zetel in het Algemeen Bestuur. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 273 Netto resultaat: 273* 8.293 Eigen vermogen per 31–12: 8.293* 16.246 Vreemd vermogen per 31–12: 16.246*

Schiedam Het behartigen van het gemeenschappelijk belang van de deelnemers voor wat betreft de ontsluiting, de ontwikkeling, aanleg en het beheer in het kader van de openluchtrecreatie en waar mogelijk het toerisme en van natuur en landschap in het gebied waarvoor de regeling geldt. 1 Zetel in het Dagelijks Bestuur en 3 zetels in het Algemeen Bestuur. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 167 Netto resultaat: 167* 15.586 Eigen vermogen per 31–12: 15.586* 21.100 Vreemd vermogen per 31–12: 21.100*

GR Recreatiegebied Voorne-Putten-Rozenburg Algemene gegevens Vestigingsplaats Schiedam Publiek belang Het behartigen van het gemeenschappelijk belang van de deelnemers voor wat betreft de ontsluiting, de ontwikkeling, aanleg en het beheer in het kader van de openluchtrecreatie en waar mogelijk het toerisme en van natuur en landschap in het gebied waarvoor de regeling geldt. Bestuurlijk belang 1 Zetel in het Dagelijks Bestuur en 2 zetels in het Algemeen Bestuur. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 110 Netto resultaat: 110* Eigen vermogen per 31–12: 2.735 Eigen vermogen per 31–12: 2.735* Vreemd vermogen per 31–12: 7.887 Vreemd vermogen per 31–12: 7.887*

GR Grondbank RZG Zuidplas Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Den Haag Het behartigen van het belang van de gemeente Rotterdam in het ontwikkelingsgebied van de Zuidplas voor wat betreft de ontwikkeling van de woningbouw, bedrijventerreinen en het waarborgen van voldoende hoogwaardige plankwaliteit. Rotterdam heeft één Dagelijks Bestuur lid, die tevens tweede vice-voorzitter is en een vervanger. En twee Algemeen Bestuur leden. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 193 Netto resultaat: 547 -29.807 Eigen vermogen per 31–12: -29.260 106.735 Vreemd vermogen per 31–12: 96.635


Openbare Gezondheidszorg Rotterdam-Rijnmond Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de bevolking of van specifieke groepen daarbinnen, in het rechtsgebied van het lichaam en daarnaast het voorkómen en het vroegtijdig opsporen van ziekten onder de bevolking. Bestuurlijk belang Per gemeente wordt één lid en één plaatsvervangend lid aangewezen voor het algemeen bestuur. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 0 Netto resultaat: 0* Eigen vermogen per 31–12: nvt Eigen vermogen per 31–12: nvt Vreemd vermogen per 31–12: nvt Vreemd vermogen per 31–12: nvt

GR Nieuw-Reijerwaard Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Ridderkerk De GR Nieuw Reijerwaard heeft tot doel casu quo als belang het binnen diens rechtsgebied ontwikkelen en realiseren van minimaal 90 hectare bedrijventerrein op de locatie Nieuw Reijerwaard met de daarbij horende ontsluiting en het daarbij horende groen. Benoeming twee leden van het Algemeen Bestuur. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 0 Netto resultaat: 0 0 Eigen vermogen per 31–12: 0 77.732 Vreemd vermogen per 31–12: 86.933

GR Metropoolregio Rotterdam-Den Haag Algemene gegevens Vestigingsplaats Rotterdam Publiek belang Het bevorderen van de samenwerking tussen de gemeenten met het oog op een voorspoedige ontwikkeling in het gebied en het beheer van de aan de regio toevertrouwde voorzieningen op het gebied van verkeer en vervoer en het economisch vestigingsklimaat. Bestuurlijk belang Burgemeester en portefeuillehouder Verkeer & Vervoer nemen zitting in Algemeen Bestuur. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: nvt Netto resultaat: nvt Eigen vermogen per 31–12: nvt Eigen vermogen per 31–12: nvt Vreemd vermogen per 31–12: nvt Vreemd vermogen per 31–12: nvt

Stadsregio Rotterdam-Rijnmond Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang


Rotterdam Wettelijk verplichte uitvoering van een aantal provinciale taken en gezamenlijke aanpak van regionale problemen. Deelname van de gemeente Rotterdam aan de gemeenschappelijke regeling Stadsregio Rotterdam is wettelijk verplicht op basis van de wet “Wgr-plus”, ingevoerd per 1 januari 2006. Elke deelnemende gemeente wijst twee leden aan om zitting te nemen in het Algemeen Bestuur. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 2.303 Netto resultaat: 2.303* 61.635 Eigen vermogen per 31–12: 61.635* 462.276 Vreemd vermogen per 31–12: 462.276*


Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas Algemene gegevens Vestigingsplaats Den Haag Publiek belang Het behartigen van het belang van de gemeente Rotterdam in het ontwikkelingsgebied van de Zuidplas voor wat betreft de ontwikkeling van de woningbouw, bedrijventerreinen en het waarborgen van voldoende hoogwaardige plankwaliteit. Bestuurlijk belang Rotterdam heeft 1 Dagelijks Bestuur lid, die tevens tweede vice-voorzitter is en een vervanger en 2 Algemeen Bestuur leden. Financieel belang per 31 december 2014 De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. Financiële gegevens (x €1.000) 2013 2014 Netto resultaat: 6 Netto resultaat: -203 Eigen vermogen per 31–12: 415 Eigen vermogen per 31–12: 213 Vreemd vermogen per 31–12: 9.288 Vreemd vermogen per 31–12: 248

GR Jeugdhulp Rijnmond Algemene gegevens Vestigingsplaats Publiek belang Bestuurlijk belang Financieel belang per 31 december 2014 Financiële gegevens (x €1.000) Netto resultaat: Eigen vermogen per 31–12: Vreemd vermogen per 31–12:

Rotterdam Een kwalitatief goede en efficiente uitvoering van jeugdhulp in het gebied van de gemeenschappelijke regeling. Elk deelnemend college wijst uit zijn midden een vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur aan alsmede een plaatsvervanger. De gemeente Rotterdam draagt naar rato bij aan deze gemeenschappelijke regeling. 2013 2014 nvt Netto resultaat: *** nvt Eigen vermogen per 31–12: *** nvt Vreemd vermogen per 31–12: ***


5.5

Financiering

Inleiding In deze paragraaf staat de gemeentelijke financieringsfunctie centraal. Onder de financieringsfunctie verstaan we alle activiteiten die voorzien in de vermogensbehoefte van de gemeente. Naast het aantrekken van geldleningen en het uitzetten van tijdelijk liquiditeitsoverschotten valt hieronder het beheersen van de financiële risico’s die gepaard gaan met de geldstromen, de financiële posities en de vermogenswaarden. De financieringsfunctie moet ervoor zorgen dat er altijd voldoende geld beschikbaar is om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. Uitkeringen moeten op tijd worden betaald, evenals subsidies, salarissen en facturen van derden. Hiervoor worden op dagelijkse basis kortlopende geldleningen aangetrokken. Om investeringen in de stad mogelijk te maken, worden langlopende geldleningen aangegaan. Het financieringsbeleid is erop gericht de rentekosten te beheersen en te verlagen. Tenslotte wordt tot de gemeentelijke financieringsfunctie ook gerekend het verstrekken van leningen en het verlenen van garanties uit hoofde van de publieke taak. De kosten die samenhangen met de leningverstrekking en garantieverlening proberen we te beheersen en te verlagen door de toepassing van een actief kredietrisicomanagement. Invoering Sepa Europa heeft in maart 2012 bepaald dat de migratie naar een Single Euro Payments Area (Sepa) per 1 februari 2014 zou moeten zijn voltooid. Het betalingsverkeer van alle consumenten en bedrijven had vanaf die datum volgens geharmoniseerde Europese standaarden moeten verlopen. Begin 2014 heeft de Europese Commissie besloten om een extra overgangsperiode van 6 maanden in te voeren, omdat veel bedrijven niet tijdig gereed bleken te zijn. In de afgelopen jaren is er binnen de gemeente hard aan gewerkt om systemen en processen aan te passen aan de nieuwe standaarden. Dankzij de geleverde inspanningen verloopt het gemeentelijke betalingsverkeer vanaf begin 2014 volgens deze nieuwe Sepa-richtlijnen. Renteverloop in 2014 Na een lange en vooral in Zuid-Europa diepe recessie vertoonde de economie van de eurozone in 2014 lichte tekenen van herstel. Het herstel is echter broos. De inflatie is namelijk (te) laag en de EMU is griezelig dicht bij een deflatie, een fenomeen dat de Europese Centrale Bank (ECB) nauwelijks kan bestrijden. De ECB verlaagde in juni de rentetarieven met 0,10% en er volgde in september nog een renteverlaging van 0,10%. De herfinancieringsrente, de rente die banken betalen voor de korte leenfaciliteit bij de ECB, kwam daarmee uiteindelijk uit op 0,05%. Doordat de ECB tegelijkertijd voor een groot aanbod van liquiditeiten in de markt bleef zorgen, bewoog de korte rente zich gedurende het gehele jaar rond 0%. De depositorente – de rente die banken ontvangen als ze geld stallen bij de ECB – is sinds juni zelfs negatief. Dat wil zeggen dat banken moeten betalen om geld uit te zetten bij de ECB. Ook de gemeente profiteert hiervan en kan sinds juni regelmatig voor de korte looptijden tegen negatieve rente lenen. De ruime geldmarktpolitiek van de verschillende centrale banken en de deflatiedreiging had in 2014 ook zijn invloed op de lange rente. Deze is bijna gehalveerd, van bijna 3% naar minder dan 1,5%. Hieronder wordt het verloop getoond van de relevante korte en lange rentetarieven5 in 2014.

Renteverloop 2014 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5%

Herfinancieringsrente ECB

5

Korte rente

15 1–

14

–0 01

01

–1

2–

4 –1 11 01 –

4 –1 10 01 –

9– 14 –0 01

14 8– –0 01

14 01 –0 7–

14

4

01 –0 6–

4

–1 05 01 –

–1 04 01 –

3– 14 –0 01

2– 14 –0 01

01

–0

1–

14

0,0%

Lange rente

Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen korte en lange rente. Met korte rente wordt bedoeld de rente die geldt voor leningen met een looptijd tot

1 jaar, met de eenmaands rente als referentie. Het begrip lange rente heeft betrekking op leningen met een looptijd van 1 jaar of langer, waarbij hier de voor gemeenten geldende tienjaars rente als referentie wordt gebruikt.


Ontwikkeling investeringen en financieringsmiddelen De behoefte aan externe financieringsmiddelen is afhankelijk van de ontwikkeling van de gemeentelijke investeringen, de ontwikkeling van de lange interne financieringsmiddelen en de mutaties in het gemeentelijke werkkapitaal. De lange interne financieringsmiddelen bestaan hoofdzakelijk uit de gemeentelijke reserves en voorzieningen. Het hier bedoelde werkkapitaal bestaat uit het saldo van de voorraden, debiteuren, crediteuren en overlopende posten. De onderstaande grafiek toont de ontwikkelingen van de gemeentelijke investeringen in de afgelopen jaren. Hieruit blijkt dat de materiële vaste activa (inclusief bouwgronden) over de periode 2011–2015 zijn gestegen en de financiële vaste activa gedaald. De stijging was met name toe te schrijven aan intensivering van de investeringen en de stimuleringsmaatregelen in het kader van de kredietcrisis. De daling van de financiële activa hangt samen met de afname van de portefeuille verstrekte geldleningen aan woningcorporaties en de afname van de verstrekte geldleningen aan deelnemingen. In 2014 zijn de totale gemeentelijke investeringen gestegen met € 35 mln. De boekwaarde van de materiële vaste activa is in 2014 toegenomen (€ 45 mln) en de financiële vaste activa zijn afgenomen (€ 10 mln). Ontwikkeling investeringen (stand per 1 januari)

(x € 1 mln) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2011

2012

2013

Materiële vaste activa

2014

2015

Verstrekte geldleningen en uitzettingen

Overige financiële vaste activa

De financiering van de gemeentelijke investeringen vindt hoofdzakelijk plaats met de lange interne financieringsmiddelen en met extern aangetrokken geldleningen. In 2014 zijn de interne financieringsmiddelen met € 15 mln toegenomen. Het netto werkkapitaal nam af met € 35 mln. De langlopende schuld is in 2014 gestegen met € 132 mln. Daarentegen is de kortlopende schuld, bestaande uit saldi op rekening-courant en kasgeldleningen, met € 77 mln gedaald. Bespaarde rente Ontwikkeling financieringsmiddelen (stand per 1 januari)

(x € 1 mln) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2009

2010

2011

2012

2013

Reserves en voorzieningen

Langlopende schulden

Netto werkkapitaal

Kortlopende schulden


Als uitgangspunt geldt dat de financieringswijze (interne of externe financieringsmiddelen) geen rol mag spelen bij de kostprijsberekening van gemeentelijke taken. Dat is de reden dat er intern gerekend wordt met een rentevergoeding over de reserves en voorzieningen. De beschikbaarheid van de interne financieringsmiddelen vermindert de behoefte aan rentedragend vreemd vermogen, waardoor de rentekosten worden verlaagd. Met behulp van de interne financieringsmiddelen wordt dus rente op vreemd vermogen ‘bespaard’. Daarom wordt de rentevergoeding die wordt toegerekend aan de interne financieringsmiddelen de ‘bespaarde rente’ genoemd. In 2014 bedroeg de bespaarde rente over de reserves en voorzieningen € 49,3 mln. bedragen x € 1 mln.

Berekening bespaarde rente Algemene reserve (stand per 1 januari) Bestemmingsreserves (stand per 1 januari) Voorzieningen (stand per 1 januari) Boekwaarde 1 januari 2014 Bespaarde rente (4%)

91,7 1.021,1 120,6 1.233,4 49,3

De bespaarde rente is geen uitgave zoals de werkelijke rente op de opgenomen geldleningen, maar blijft binnen de eigen financiële huishouding en kan weer worden aangewend voor andere doeleinden. In principe geldt dat de bespaarde rente ten gunste komt van het IFR. De bespaarde rente over het IFR wordt jaarlijks ingezet voor de dekking van de daarvoor aangewezen kapitaallasten van het investeringsprogramma. In 2014 betrof dit een bedrag van € 16,4 mln. Daarnaast is in 2014 een bedrag van € 30,1 mln direct toegevoegd aan het IFR. Het resterende bedrag aan bespaarde rente van € 2,8 mln is nog te bestemmen resultaat. bedragen x € 1 mln.

Bestemming bespaarde rente Dekking kapitaallasten IFR Voeding IFR Nog te bestemmen resultaat Totaal bestemming bespaarde rente

16,4 30,1 2,8 49,3

De totale gemeentelijke vermogenskosten worden gevormd door de werkelijk betaalde rente op de externe geldleningen en de bespaarde rente over de interne financieringsmiddelen. Deze vermogenskosten worden aan de gemeentelijke investeringen toegerekend via de omslagrente. Het tarief van de omslagrente wordt vastgesteld bij de begroting. Vanwege eenvoud en transparantie is het tarief van de bespaarde rente gelijkgesteld aan dat van de omslagrente.

Kapitaalmarktrente, gemiddelde vermogenskosten enomslagrente 6,0% 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5%

Lange rente

Omslagrente

4 20 1

13 20

20 12

11 20

10 20

9 20 0

20 08

07 20

06 20

5 20 0

20 04

2,0%

gemiddelde vermogenskosten

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de lange rente de afgelopen jaren sterk fluctueerde. Hoewel de lange rente de afgelopen jaren flink is gedaald, was deze enkele jaren geleden nog ruim boven de 4%. Wijzigingen in de lange rente vertalen zich gematigd en vertraagd door in de gemiddelde vermogenskosten van de gemeente. Met het oog op een stabiel meerjarig begrotingsbeeld wordt er naar gestreefd om de omslagrente indien mogelijk op een vast percentage te houden. Vanaf 2005 is de omslagrente 4%. De omslagrente wordt gelijkgehouden zolang deze niet te veel en te lang afwijkt van de (verwachte) gemiddelde gemeentelijke vermogenskostenvoet. Dit is het gemiddelde rentetarief van de externe leningen (3,3%) en de interne financieringsmiddelen (4%).


In 2014 is de gemiddelde vermogenskostenvoet van de langlopende financieringsmiddelen gedaald tot 3,6%. Dit is lager dan de toegerekende rente. Daarom was er in 2014 een positief resultaat op de financiering begroot. Door de onverwacht sterke daling van de marktrente in de tweede helft van het jaar, kwam het financieringsresultaat over 2014 nog € 4,7 mln hoger uit dan begroot. De financieringsreserve maakt onderdeel uit van het weerstandsvermogen. In het geval van een rentestijging kan een beroep worden gedaan op de financieringsreserve om de omslagrente gelijk te houden. Een rentestijging van 2% in de komende 4 jaar moet in ieder geval kunnen worden opgevangen. Zo’n rentestijging zou leiden tot € 50 mln hogere rentelasten in de huidige meerjarenbegroting. Bij de tweede bestuursrapportage 2014 is een bedrag van € 25 mln uit de financieringsreserve toegevoegd aan de kredietrisicoreserve om deze reserve op niveau te brengen. Na deze overheveling bedraagt de financieringsreserve € 69 mln. Dit is in ieder geval toereikend om een onverwachte rentestijging te kunnen opvangen. Jaarlijks wordt bij de Kaderbrief de omvang van de financieringsreserve nader bekeken, waarbij onder andere de ontwikkeling van de omslagrente en de ontwikkeling van het weerstandsvermogen worden betrokken. Externe schuldpositie Per saldo is de totale externe schuldpositie in 2014 toegenomen met € 55 mln. De onderstaande grafiek toont het verloop hiervan. Kortlopende schuld

Ontwikkeling externe schuldpositie in 2014

x € 1 mln 2.500 2.000 1.500 1.000 500

Langlopende schuld

ber dec em

ber nov em

r okt obe

ber tem sep

us ust aug

juli

jun

i

i me

il apr

art ma

i uar feb r

jan

uar

i

0

Kortlopende schuld

De gemeente financiert een deel van haar financieringsbehoefte in de vorm van rekening-courantkrediet of kortlopende leningen. Hierdoor kan geprofiteerd worden van de lage korte rentetarieven. Door de eerder geschetste ontwikkelingen op de geldmarkt bleef de korte rente uiterst laag. Daar heeft de gemeente ook van kunnen profiteren. De gemiddelde rente over de kortlopende schuld in de vorm van kasleningen was in 2014 slechts 0,08%. Kasgeldlimiet De gemeente kan haar activiteiten niet onbeperkt met kort geld financieren. In de Wet Fido is de kasgeldlimiet opgenomen, waarmee een maximum wordt gesteld aan de netto kortlopende schuld. Als de gemiddelde liquiditeitspositie van drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet overschrijdt, dan dient de gemeente de provincie daarover te berichten met daarbij een plan om weer te voldoen aan de kasgeldlimiet. Het doel van de kasgeldlimiet is om het renterisico op de korte schuld te beperken. Voorkomen moet worden dat een onverwachte stijging van de korte rente het begrotingsevenwicht in gevaar brengt. De kasgeldlimiet is gelijk aan een bepaald percentage (8,5%) van het begrotingstotaal (€ 3,8 mld) en bedroeg in 2014 € 321 mln. Gemiddeld over geheel 2014 bedroeg de netto korte schuld € 331 mln. In de onderstaande tabel wordt de gemiddelde kortlopende schuld per kwartaal vergeleken met de kasgeldlimiet. Alleen het eerste kwartaal is de kasgeldlimiet overschreden, de overige kwartalen zijn we onder de kasgeldlimiet gebleven. Hoewel de gemiddelde netto korte schuld over 2014 hoger was dan de kasgeldlimiet, hebben we wel voldaan aan de vereisten uit de wet Fido.



Toets kasgeldlimiet Grondslag: omvang begroting Kasgeldlimiet (8,5% van grondslag) Gemiddelde korte schuld Gemiddelde korte middelen Gemiddelde netto korte schuld Ruimte (+) / overschrijding (-)

2011 4.481

2012 4.449

2013 4.295

2014 3.777

2014 Q1 3.777

2014 Q2 3.777

2014 Q3 3.777

2014 Q4 3.777

381 277 22 254 127

378 225 15 210 168

365 231 16 215 150

321 338 7 331 -10

321 482 5 477 -156

321 310 1 309 12

321 248 3 246 76

321 313 19 294 27

Schatkistbankieren Vanaf eind 2013 moeten gemeenten verplicht schatkistbankieren. Overstijgt het gemiddelde banksaldo over een kwartaal naar verwachting het jaarlijks vastgestelde drempelbedrag dan moet de gemeente het meerdere in principe afstorten bij het Rijk. Voor de gemeente Rotterdam was het drempelbedrag voor 2014 vastgesteld op € 10,3 mln. Achteraf is vastgesteld dat in het vierde kwartaal het drempelbedrag onbedoeld is overschreden. Bij de beoordeling of er geld moest worden afgestort naar het Rijk werd abusievelijk een nieuwe rekening voor speciale ontvangsten buiten beschouwing gelaten, waardoor dit niet is geschied. Naar aanleiding van deze constatering zijn de cashmanagementprocedures zo aangepast dat dit in de toekomst niet meer kan voorkomen. De onderstaande tabel toont het verloop van het gemeentelijk banksaldo in relatie tot het drempelbedrag. In de wet Fido is overigens geen sanctie opgenomen bij overschrijding. bedragen x € 1 mln.

Toets behoedzaamheidsdrempel Grondslag: omvang begroting Behoedzaamheidsdrempel Gemiddelde omvang bankrekeningen Ruimte (+)/overschrijding (-)

2014 Q1 3.777 10,3 7,1 3,2

2014 Q2 3.777 10,3 3,8 6,5

2014 Q3 3.777 10,3 5,4 4,9

2014 Q4 3.777 10,3 29,2 -18,9

Langlopende schuld De volgende figuur toont het verloop van de langlopende schuld in de afgelopen jaren.

Opgenomen langlopende schuld (stand per 1 januari)

(x € 1 mln) 2.500

2.000

1.500

1.000

500

0 2011

2012

2013

2014

2015

Na enkele jaren van daling is de langlopende schuld in 2014 met € 132 mln toegenomen. De gemiddelde rentetypische looptijd van de langlopende schuld is ongeveer 10 jaar. De gemiddelde rente over de langlopende schuld is in 2014 gedaald van 3,6% naar 3,3%. Renteswaps Als onderdeel van het renterisicomanagement wordt op beperkte schaal gebruik gemaakt van renteswaps. Renteswaps zijn instrumenten waarmee de lange rente kan worden vastgelegd. Het totale financieringsvolume waarvan de renterisico’s met renteswaps zijn afgedekt bedraagt € 235 mln. Ter beperking van tegenpartijrisico’s zijn deze swaps alleen afgesloten bij de Bank Nederlandse Gemeenten, een van de meest veilige banken ter wereld. Op deze renteswaps drukken geen onderpandverplichtingen. Bij een rentedaling heeft de gemeente dan ook geen verplichting om liquide middelen te storten.


Ook zijn er op deze renteswaps geen bijzondere ontbindende voorwaarden van toepassing. De gemeente gaat alleen volledig effectieve hedges (risicoafdekkingen) aan en op grond daarvan worden de renteswaps verantwoord onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen, zie paragraaf 6.3.12 voor een nadere toelichting. Renterisiconorm Bij het aantrekken van langlopende geldleningen houden we rekening met toekomstige renterisico’s. Een renterisico doet zich voor wanneer nieuwe leningen moeten worden aangetrokken of wanneer voor bestaande leningen een renteherziening aan de orde is. In beide gevallen kan de dan geldende rente afwijken van de in de begroting geraamde rente. Voorkomen moet worden dat er in enig jaar een te grote concentratie plaatsvindt van aflossingen en renteherzieningen. In de Wet Fido is de renterisiconorm opgenomen met als doel om het toekomstig renterisico op de lange financiering te beperken. Bij de toetsing aan deze norm moet er een aantal jaren vooruit gekeken worden. Dit renterisicobedrag wordt berekend als de som van de renteherzieningen en de aflossingen. Dit bedrag mag niet groter zijn dan 20% van het begrotingstotaal. In 2014 bedroeg de renterisiconorm € 755 mln. Het renterisicobedrag op de langlopende schuld kwam in 2014 uit op € 460 mln en bleef ruim onder de gestelde norm. Ook in de komende jaren blijft het totale bedrag waarover renterisico wordt gelopen ruim onder de norm. bedragen x € 1 mln.

Toets renterisiconorm Grondslag: omvang begroting Renterisiconorm (20% van grondslag) Renteherzieningen Aflossingen Renterisico op langlopende schuld Ruimte (+) / overschrijding (-)

2011 4.481

2012 4.449

2013 4.295

2014 3.777

2015 3.609

2016 3.609

2017 3.609

2018 3.609

896 0 408

890 0 435

859 0 333

755 50 410

722 50 292

722 50 272

722 8 262

722 3 280

408 488

435 455

333 526

460 295

342 380

322 400

270 452

283 439

Verstrekte langlopende geldleningen en garanties Beleid leningverstrekking en garantieverlening Gemeenten mogen uitsluitend geldleningen aangaan, middelen uitzetten en garanties verlenen ten behoeve van de publieke taak. We spreken van een publieke taak wanneer overheidsingrijpen noodzakelijk is om een maatschappelijk belang te realiseren. De raad bepaalt wat tot de publieke taak behoort. Bij het verstrekken van geldleningen en garanties is een voldoende motivering van de overwegingen vereist, zodat de raad en de toezichthouder dit kunnen toetsen. Op 19 december 2013 heeft de gemeenteraad de verordening leningverstrekking en garantieverlening Rotterdam 2014 vastgesteld. Deze verordening is per 1 januari 2014 in werking getreden. Met deze verordening is een helder en transparant kader geschapen voor het verstrekken van leningen aan en het verlenen van garanties ten behoeve van rechtspersonen. Bij leningverstrekking of garantieverlening stelt de gemeente zich terughoudend op (nee, tenzij…). Daarnaast wordt rekening gehouden met de staatssteunregelgeving en wordt er een actief risicobeheer gevoerd. Gezien de grote bedragen die gepaard gaan met de verstrekking van geldleningen en garanties en de lange looptijd van de aangegane verplichtingen is een centrale risicobeheersing gewenst. De in 2013 gestarte centralisatie van het beheer van de leningen en garanties is in 2014 voltooid met de inbreng van de deelgemeentelijke leningen en garanties. Ook het kredietrisicomanagement is op een hoger plan gebracht. Eén van de belangrijke elementen binnen de risicobeheersing wordt gevormd door de kredietrisicoreserve die dient als buffer voor de risico’s op wanbetaling op door de gemeente verstrekte of gegarandeerde geldleningen. Bij de tweede bestuursrapportage is besloten om € 25 mln uit de financieringsreserve aan te wenden voor versterking van de kredietrisicoreserve. Bij de centralisatie van de leningen, garanties en borgstellingen zijn alle dossiers grondig doorgelicht en zoveel als mogelijk geactualiseerd. Verder is in 2014 meer informatie opgevraagd over de geldnemers en is gestart met het voeren van periodieke gesprekken met de geldnemers. Verstrekte geldleningen De geldleningen zijn in het verleden voornamelijk verstrekt aan woningbouwcorporaties en voormalige gemeentelijke organisaties, zoals het Havenbedrijf Rotterdam en de RET. Tot 1994 heeft de gemeente aan woningbouwcorporaties leningen verstrekt. In 1994 is de gemeente een overeenkomst met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) aangegaan. Het WSW waarborgt de leningen die de woningcorporaties aantrekken. Sinds dat moment trekken de woningbouwcorporaties zelfstandig hun leningen aan op de kapitaalmarkt. Het saldo aan uitstaande leningen aan woningcorporaties loopt jaarlijks verder terug. Als gevolg van reguliere en vervroegde aflossingen daalde de omvang van de aan woningcorporaties verstrekte leningen in 2014 met € 8 mln tot € 182 mln.


Bij de omvorming van gemeentelijke organisaties in deelnemingen verstrekt de gemeente aan de nieuw opgerichte deelneming – indien nodig – leningen voor de financiering van de materiële vaste activa. In principe worden deze leningen op een relatief korte termijn terugbetaald en dient de deelneming zichzelf op de kapitaalmarkt te financieren. Bij de verzelfstandiging van de RET is echter besloten dat de financiering van de RET Infrastructuur BV via de gemeente blijft verlopen. Genoodzaakt door de kredietcrisis heeft de gemeente in 2010 ook de financiering van het railgebonden materieel van de RET op zich genomen. Dit materieel is ondergebracht in een nieuwe vennootschap, RET Railgebonden Voertuigen BV, waar de gemeente indirect via RET Infrastructuur BV alle aandelen in houdt en ook alle stemrecht in heeft. Dit railgebonden materieel wordt aan de RET NV verhuurd. In 2014 is voor een bedrag van € 95 mln aan nieuwe leningen verstrekt aan RET Railgebonden Voertuigen BV en € 17 mln aan RET Infrastructuur BV. Tevens is een lening van € 12 mln aan Warmtebedrijf Infra NV verstrekt. Het saldo aan uitstaande geldleningen is in 2014 met € 6 mln gedaald en bedraagt per ultimo 2014 € 919 mln. De onderstaande tabel toont het verloop van de schuldrestanten van de bestaande portefeuille uitgezette geldleningen per categorie. bedragen x € 1 mln.

Verstrekte leningen

Woningcorporaties Deelnemingen waarvan: – RET Rail – RET Infra – HbR – Warmtebedrijf Overig Totaal

Schuldrestant per 01–01–2014 190 699

Stortingen in 2014 124

Aflossingen in 2014 8 116

Schuldrestant per 31–12–2014 182 707

412 205 82 0 36 925

95 17 12 2 126

72 34 10 8 132

435 188 72 12 30 919

Achtervang en verleende garanties voor geldleningen Onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen wordt de achtervangpositie van de gemeente met betrekking tot de waarborgfondsen WSW en WEW opgenomen, evenals de door de gemeente gegarandeerde leningen. In paragraaf 6.3.12 worden de deze niet uit de balans blijkende verplichtingen uitgebreid toegelicht 6. bedragen x € 1 mln.

Achtervang en verleende garanties

Borgstellingen van waarborgfondsen met achtervang gemeente Rotterdam Garanties volkshuisvesting particulieren Garanties ten behoeve van rechtspersonen Totaal

GegaranGegarandeerd deerd bedrag bedrag per per 01–01–2014 31–12–2014 12.438 11.972 120 110 156 151 12.714 12.233

In lijn met de voorgaande jaren wordt het risicobedrag voor de achtervangpositie met betrekking tot de waarborgfondsen weergegeven als het totaal van de borgstellingen die de waarborgfondsen hebben afgegeven op Rotterdams grondgebied. Dit is niet het werkelijke risicobedrag voor de gemeente Rotterdam. De gemeente kan als achtervanger worden aangesproken om renteloze leningen te verstrekken aan de waarborgfondsen indien die in liquiditeitsproblemen komen. Bij de verdeling van de renteloze leningen over Rijk en gemeenten wordt het hier gepresenteerde bedrag als verdeelsleutel gehanteerd. In 2015 proberen we, in overleg met de andere G4-gemeenten, tot een systematiek te komen waarmee we op een eenduidige wijze een meer realistisch risicobedrag kunnen vaststellen en tegelijk het daadwerkelijke risico van de achtervang voor de gemeente kunnen bepalen. De garanties in de volkshuisvesting aan particulieren hebben voornamelijk betrekking op een regeling die gold tot 1995, waarbij de gemeente gemeentegarantie verstrekte voor hypothecaire geldleningen van particulieren. Deze regeling is in 1995 met de komst van de Nationale Hypotheekgarantie van het WEW gestopt. De risico’s van deze regeling zijn beperkt, doordat de gemiddelde huizenprijzen op dit moment nog aanzienlijk hoger zijn dan in 1995. Omdat nu echter nog een goed inzicht ontbreekt in de hoogte van het daadwerkelijke risico van deze regeling, willen we in 2015 een model opstellen om dit inzicht te verkrijgen. 6

De indirecte garantiestellingen uit hoofde van gemeenschappelijke regelingen worden hier buiten beschouwing gelaten omdat de garantstelling

geldt voor de gehele exploitatie van de gemeenschappelijke regeling. Risico’s van deze gemeenschappelijke regelingen worden niet afgedekt door de kredietrisicoreserve, maar indien nodig door specifieke voorzieningen. pagina 114 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

In het verleden zijn daarnaast op een groot aantal beleidsgebieden garanties ten behoeve van rechtspersonen verstrekt. Bij de risicobeoordeling van de garanties wordt een onderscheid gemaakt in verschillende categorieën met hun eigen specifieke kenmerken. In het onderstaande overzicht worden de afgegeven garanties ten behoeve van rechtspersonen getoond. De meeste borgstellingen zijn vóór 2008 afgegeven. In 2014 is één nieuwe garantie afgegeven ad € 3,8 mln ten behoeve van de Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde (Blijdorp). Ook zijn in 2014 een aantal gegarandeerde leningen door de geldnemers vervroegd afgelost. Hiernaast is in 2014 één garantie ingeroepen, die voor NV Stadsvastgoed. Dit kwam niet onverwacht, in 2013 was reeds voor het gehele bedrag (€ 200) een voorziening opgenomen. bedragen x € 1 mln.

Verleende garanties ten behoeve van rechtspersonen

Energie Zorg en gezondheid Sport en recreatie Stads- en gebiedsontwikkeling Kunst Economische ontwikkeling Onderwijs Overig Totaal

Aantal geldnemers

1 13 8 1 6 1 1 3 34

Aantal GegaranGegarangaranties deerd bedrag deerd bedrag per per 01–01–2014 31–12–2014 1 104 104 31 22 20 13 12 14 1 4 3 9 4 3 1 3 2 1 2 1 4 5 4 61 156 151

De grootste garantie is die ten behoeve van de deelneming Warmtebedrijf van € 104 mln. Deze garantie betreft de financiering van het aanleggen van een warmtetransportsysteem in het kader van CO2-beperking. Op het gebied van zorg en gezondheid lopen nog 31 garanties ten behoeve van 13 geldnemers met een gezamenlijk schuldrestant van € 20 mln. Dit betreffen met name de garanties van leningen voor de investeringen in zorginstellingen, waarbij de garanties in eerste instantie in de jaren 1970–1990 zijn afgegeven. In de jaren 90 zijn een aantal schulden geherfinancierd en wederom gegarandeerd. De looptijden lopen uiteen van 10 tot 40 jaar. In de categorie sport en recreatie lopen ultimo 2014 nog 13 garanties ten behoeve van 8 geldnemers met een schuldrestant van € 14 mln. Het grootste deel hiervan heeft betrekking op Diergaarde Blijdorp. Ook voor de stadions Feijenoord en Excelsior zijn garanties afgegeven; hiervan bedraagt het schuldrestant ruim € 1 mln. Kredietrisicoreserve versus benodigd solvabiliteitsbeslag Het resultaat op de verstrekte leningen en garanties komt in 2014 uit op € 7,0 mln. Dit is € 1,1 mln hoger dan begroot, veroorzaakt door een technische correctie als gevolg van de centralisatie. Het resultaat bestaat uit de renteopslagen op verstrekte geldleningen (€ 5,2 mln) en garantiepremies op verstrekte garanties (€ 1,8 mln). Na de overboeking van € 25 mln uit de financieringsreserve komt de boekwaarde van de kredietrisicoreserve per ultimo 2014 op € 54,2 mln. Als we de achtervangpositie met betrekking tot de waarborgfondsen buiten beschouwing laten bedraagt het totale volume van de leningverstrekking en directe garantieverlening € 1,2 mrd. bedragen x € 1 mln.

Berekening benodigd solvabiliteitsbeslag

Achtervang Waarborgfondsen Garanties particulieren Garanties ten behoeve van rechtspersonen Leningen Totaal

GegaranBenodigd deerd bedrag solvabiliteitsper 31–12– beslag per 2014 31–12–2014 11.972 pm 110 pm 151 24,3 919 18,6 13.152 42,9

Met behulp van het kredietrisicomodel is berekend dat een bedrag van minimaal € 42,9 mln zou moeten worden gereserveerd om de risico’s van de leningverstrekking en de garantieverlening ten behoeve van rechtspersonen te kunnen opvangen. De kredietrisicoreserve is in ieder geval toereikend om deze risico’s te kunnen dekken. Pas als we ook een goede inschatting kunnen maken van de risico’s die samenhangen met de achtervang in de waarborgfondsen en de garanties ten behoeve van particulieren, kunnen we vaststellen of de kredietrisicoreserve toereikend is.


5.6

Grondbeleid

Afgelopen jaar hebben wij verder uitvoering gegeven aan het in 2013 ontwikkelde kader Stedelijke Ontwikkeling (SO). Dit kader geeft weer hoe onze rol verandert in de nieuwe economische realiteit, namelijk van initiëren naar faciliteren. Alleen daar waar nodig, initiëren wij. Leidend bij de rolkeuze zijn de vier kansrijke clusters (Clean Tech, Medisch, Food en Maritiem) en de drie programma’s (Binnenstad, Stadhavens en (delen) van Zuid). In het afgelopen jaar hebben wij de start gemaakt met het vergroten van het investerend en organiserend vermogen van de stad en het inspelen op en stimuleren van kleinschalige initiatieven. Innovatie speelt hierbij een belangrijke rol en kan deze processen versnellen. Wij hebben daarom gekeken hoe we innovatieve initiatieven kunnen stimuleren en optimaal de ruimte kunnen bieden. Investerend vermogen De gekozen programma’s (zie ook de beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling), kleinschalige en overige kansrijke ontwikkelingen zijn zichtbaar gemaakt op de investeringskaarten. Deze kaarten geven een duidelijk beeld van de locaties waar wij investeren, waar er ontwikkelruimte is en waar transformatie van bestaand vastgoed een opgave is. Voor het aanboren van investeringsmiddelen hebben wij een start gemaakt met het opstellen van een investeringsstrategie en een eerste verkenning van de investeringsmarkt. Dit geeft een beeld van de lacunes en welke rol wij kunnen spelen bij het invullen van deze lacunes. Daarnaast is het nieuwe ruimtelijk economisch perspectief uit het kader SO en de transitie naar de nieuwe economie samengevat en verbeeld in een brochure en een film. Organiserend vermogen Naast investerend vermogen is ook organiserend vermogen van belang. Partijen die langjarig verbonden willen zijn aan de stad worden ondersteund of wij werken met deze partijen of netwerken samen. Voorbeelden van deze samenwerkingsverbanden zijn Clean Tech Delta, het Platform Ontwikkeling Rotterdam, het Platform Digital Manufacturing en de Rotterdamse voorhoede. Het Platform Ontwikkeling Rotterdam (voorheen platform marktsector) heeft een nieuwe start gemaakt. Het platform is een netwerk van gemeente en Rotterdamse en landelijke marktpartijen met de ambitie gezamenlijk actief bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van de stad door te zoeken naar effectieve oplossingen en het bundelen van denkkracht en resources. De aanpak voor (inter)nationale profilering via beurzen is geprofessionaliseerd. Er wordt bij deze beurzen samengewerkt met Den Haag (metropoolregio), de andere G4-steden (Amsterdam en Utrecht) en met marktpartijen. Doel van de profilering via beurzen is het versterken van het imago van Rotterdam als stad met een aantrekkelijke investeringsmarkt. Kleinschalige initiatieven Met Zelfbouw proberen wij kleinschalige initiatieven van bewoners en andere betrokkenen te stimuleren. In 2015 wordt het definitieve programma Zelfbouw bestuurlijk vastgesteld. Afgelopen jaar hebben wij verschillende resultaten geboekt: – Een nieuwe stedelijke campagne om de communicatie en marketing van het bestaande aanbod te versterken. Resultaat hiervan is meer interesse voor de kavels in Park 16Hoven en Nesselande. – Individuele en groepskavels: De eerste fase van de nieuwbouwontwikkeling Leonidas in Kralingen (kavels) is van start gegaan. In totaal zijn op deze locatie zestig individuele kavels beschikbaar Ook zijn er diverse groepskavels verkocht en zijn er voorbereidingen getroffen voor het aanbieden van 3 nieuwe kavels waar kopers collectief woningen, appartementen of een combinatie van beiden kunnen realiseren. Ook op andere locaties in Rotterdam bieden wij kleine en grote kavels aan aan particulieren voor het bouwen van hun droomhuis. – Kluswoningen: Er zijn twee nieuwe gemeentelijke klusgebouwen in de verkoop gegaan. – Klein & Fijn: Via dit project faciliteren we steeds meer initiatieven van (groepen van) kleine ontwikkelaars, ontwikkelende architecten en particulieren die zelf een locatie hebben gevonden waar ze meerdere woningen willen bouwen. Innovatie Om innovatieve initiatieven te stimuleren en de ruimte te geven hebben we afgelopen jaar stappen gezet om het vestigingsklimaat versterken. In 2014 is gestart met de acquisitie van partijen die een bijdrage leveren aan die versterking. De komst van het bedrijf van Daan Roosegaarde en het Cambridge Innovation Centre (CIC) dat haar eerste Europese vestiging in Rotterdam heeft gepland, dragen bij aan de voorwaarden en het imago van onze stad als een ideale plek voor start up bedrijven. Ook hebben wij een innovatieagenda opgesteld waarmee wij inzetten op de transitie naar een nieuwe economie, waarbij verbinding van stedelijke en maritieme economie wordt gezien als de belangrijkste voorwaarde voor toekomstbestendige groei. Grondprijsbeleid In 2013 is een nieuw kader vastgesteld voor het tot stand komen van grondprijzen. In 2014 hebben we verder invulling gegeven aan dit kader. Dat betekent vooral dat nieuwe grondprijzen volgens de normatief residuele methode berekend worden.


Sturing ruimtelijke economische projecten Het ruimtelijk economisch perspectief en onze rolopvatting hebben consequenties voor nieuwe gebiedsontwikkelingen. Het inzetten van het gemeentelijk instrumentarium, waaronder grondexploitaties, is niet meer de standaardaanpak. Aan de hand van het overzicht van alle projecten in de stad stellen wij onze eigen lopende grondexploitaties op projecten portefeuilleniveau (programma, planning en/of prijs) bij indien de markt daarom vraagt en als dat past binnen de (bredere) gemeentelijke ambities, bijvoorbeeld om aantrekkelijke doelgroep in de gemeente te kunnen huisvesten. Minimaal één keer per jaar wordt voor individuele grondexploitaties een risicoanalyse uitgevoerd om te bepalen welke onzekerheidsreserve nodig is om projectspecifieke risico’s op te vangen, zoals het slagen van een bestemmingsplanprocedure of de kans dat ergens bodemvervuiling wordt aangetroffen. Voor deze risico’s wordt in de individuele grondexploitaties een onzekerheidsreserve opgenomen. Voor sturing op portefeuilleniveau wordt het Meerjaren Perspectief Rotterdamse Grondexploitaties (MPRG) opgesteld. MPRG In het MPRG is ingegaan op de marktontwikkelingen bij woningbouw en werklocaties en de mogelijke risico’s voor onze grondexploitatieportefeuille inclusief de benodigde weerstandscapaciteit. Uitgangspunt in het MPRG is dat de Nederlandse economie in 2014 een gematigd herstel vertoonde en dat er vanaf 2015 beperkte groei zal zijn. Het totale risico van de grondexploitatieportefeuille neemt daardoor af. Om de risico’s verder te beperken is van belang dat wij structureel onderzoeken hoe de marktvraag zich ontwikkelt en hoe wij kunnen inspelen op de nieuwe consumentenvraag. Terugblik ontwikkelingen Woningbouw In 2014 is in Rotterdam gestart met de bouw van 1.228 woningen en 391 woningeenheden (voor studenten en starters). De stijging ten opzichte van 2013 (ruim 20%) komt door diverse factoren: een opleving van de markt voor koopwoningen; aankoop van middensegment huurwoningen door beleggers en transformatie van leegstaande kantoren naar woningen. Het succes is dan ook mede te danken aan de goede samenwerking met een groot aantal partners in de stad. Opvallend is het hoge aandeel ‘gezinswoningen’ in de totale productie. Van de in totaal 1.228 woningen bestaat 57% uit eengezinswoningen. Ook is het aandeel huurwoningen gestegen naar 71%. Dit komt doordat veel projecten zijn omgezet naar vrije sector huurwoningen in aansluiting op de veranderde consumentenvraag. Het totale planaanbod tot 2024 heeft geen grote overmaat7 meer ten opzichte van de verwachte marktvraag (27%). De overmaat is gedaald als gevolg van een positieve bijstelling van de marktvraag (verwacht herstel van de woningmarkt) en een gelijkblijvende omvang van het planaanbod. Echter, ondanks de balans op stedelijk niveau in de totale periode, doen zich wel grote verschillen voor tussen jaartallen en gebieden. De absolute overmaat doet zich voor in 2015 en 2016 en voornamelijk in Feijenoord, Charlois en het Stadscentrum. De overmaat is zowel een gevolg van particuliere als gemeentelijke plannen. Waar mogelijk wordt het programma en de planning daarom bijgesteld. Het aandeel grondgebonden woningen in de periode 2014–2024 is toegenomen tot 46% van het totale planaanbod. Deze stijging wordt onder meer veroorzaakt door het schrappen van appartementen en herprogrammering naar grondgebonden woningen. Ook de transformatie van kleinschalig maatschappelijk vastgoed (bijvoorbeeld scholen) naar woningen zorgt voor de toename van grondgebonden woningen. Gezien de ontwikkeling van de marktvraag zijn er nog steeds kansen voor herprogrammering, bijvoorbeeld in Feijenoord. Terugblik ontwikkelingen Werklocaties Om het overaanbod op de vastgoedmarkt terug te dringen wordt ingezet op reductie van nieuwbouw en transformatie van incourant vastgoed. Sinds 2010 is bijna 600.000 m2 bruto vloeroppervlak (bvo) kantorenplannen en ruim 500.000 m2 bedrijfsterrein geschrapt of uitgesteld. Echter, omdat ook het ruimtegebruik nog steeds daalt, is er per saldo geen verbetering bereikt in het marktevenwicht. Mede om die reden blijven wij inzetten op transformatie van leegstaand vastgoed naar nieuwe functies die bijdragen aan de ruimtelijke en economische kwaliteit van het gebied. Tegelijkertijd concentreren wij ons op de nieuwbouwvraag op een beperkt aantal Rotterdamse toplocaties (met name in de Rotterdamse binnenstad, op de grootstedelijke bedrijventerreinen en in het Stadshavensgebied) die bediend moet worden vanwege de noodzakelijke versterking van de ruimtelijke economische structuur van Rotterdam. Bijvoorbeeld, de uitgifte van een kavel voor Schmidt Zeevis in de Spaanse Polder en het sluiten van een intentieovereenkomst met Primark waardoor de start van Forum waarschijnlijk wordt. Terugblik risico grondexploitatieportefeuille Het totale risico van de grondexploitatieportefeuille is in het afgelopen jaar afgenomen. De totaal benodigde weerstandscapaciteit voor alle grondexploitaties en de deelnemingen bedraagt € 106 mln. De daling van de benodigde weerstandscapaciteit wordt onder meer veroorzaakt door een krimp van de totale grondexploitatieportefeuille en een betere aansluiting op de verwachte marktvraag. De bewust gekozen overmaat in het woningbouwprogramma (27%) is opgevangen door een financiële voorziening. 7

De omvang van het planaanbod is altijd groter dan de verwachtte marktvraag. Een overmaat van minimaal 25% is immers wenselijk om onverwachte

uitval van plannen op te vangen. Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 117

Overzicht van de grondexploitatieportefeuille De portefeuille van grondexploitaties bevat grondexploitaties in voorbereiding en grondexploitaties in uitvoering. Er worden alleen grondexploitaties naar uitvoering gebracht als deze minimaal financieel neutraal uitgevoerd kunnen worden. In 2014 zijn bijvoorbeeld de plannen ‘Sportcampus’ en ‘Hart van Zuid’ in uitvoering gebracht. Ondanks de toevoeging van acht nieuwe plannen hebben we de omvang van de portefeuille in 2014 fors teruggebracht door de liquidatie van 21 afgeronde plannen. Daarmee komt het aantal actieve grondexploitaties uit op 110. De gemeentelijke grondexploitatieportefeuille bevat in totaal 6.628 woningen, 225.476 m2 bvo kantoren, 314.741 m2 bedrijven en 63.900 m2 bvo winkels in de periode 2015–2039. Ten opzichte van vorig jaar is het programma in de grondexploitaties afgenomen met 815 woningen, 16.000 m2 bvo kantoren, 15.000 m2 bedrijven en 25.600 m2 bvo winkels. Rekening houdend met de realisaties in 2014 (521 woningen en 37.000 m2 bedrijven), betekent dit dat er voor zowel woningbouw, kantoren als winkels programma is komen te vervallen en dat bij bedrijven er naast de realisatie ook ca. 22.000 m2 bedrijven is bij gekomen. Hieruit blijkt de focus van gemeente op haar inzet en investeringen. Parameters grondexploitatieportefeuille Voor het maken van een betrouwbare inschatting van de waardeontwikkeling van de portefeuille zijn verschillende (externe) factoren van invloed. Als gevolg van (economische) ontwikkelingen kan er bijvoorbeeld sprake zijn van prijsstijgingen. In de grondexploitatie wordt daarom gerekend met langjarige gemiddelde parameters voor kosten- en opbrengstenstijging en renteontwikkelingen. Een wijziging van de (langjarige) parameters heeft grote invloed op de uitkomst van de nettocontantewaarde-berekening (NCW-berekening). Rente Opbrengstenstijging Kostenstijging

2013 4,0% 0,5% 2,0%

2014 4,0% 0,5% 2,0%

Toelichting Het te hanteren percentage voor rentetoerekening bedraagt 4%. Jaarlijks wordt een analyse uitgevoerd om te bepalen of een aanpassing nodig is voor de langjarige parameters. Uit de analyse bleek dat er geen aanpassing nodig was. Resultaatneming In 2014 is de wijze waarop verliezen worden genomen en verwerkt gewijzigd. Verliesnemingen worden alleen geboekt bij het afsluiten van een grondexploitatie. In geval van een negatief NCW-saldo gedurende de looptijd van een plan wordt er bij de jaarafsluiting een voorziening getroffen ter grootte van het negatieve saldo. De berekeningswijze voor winstnemingen is gelijk gebleven. Om winst te kunnen nemen moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan: – Het plan moet nagenoeg gereed zijn (minimaal 70% van de kosten en opbrengsten moet gerealiseerd zijn). – Het saldo van opbrengsten minus kosten komt in aanmerking voor winstneming, met dien verstande dat dit saldo voorzichtigheidshalve met 20% verlaagd wordt in verband met eventueel tegenvallende kosten en/of opbrengsten. – Winstneming op een actieve grondexploitatie vindt plaats aan het eind van het jaar. – Er kan beargumenteerd afgeweken worden van de technisch berekende winstneming. De cijfers over 2014 zijn terug te vinden in de toelichting bij de Beleidsmatige Inspanning Ruimtelijke ordening en Gebiedsontwikkeling. Verdienvermogen Het verdienvermogen van de grondexploitatieportefeuille bedraagt eind 2014 € 59,8 mln. Dit is de som van de verwachte projectresultaten van de grondexploitaties in uitvoering.


Verloop Verdienvermogen 2014 Verdienvermogen grexen in uitvoering JV 2013 Voorziening verliesgevende planen JV 2013 Verdienvermogen in jaarverslag 2013 Mutatie balanscode (overgang van/naar BIE) Wijzigingen grondexploitaties gedurende 2014 Resultaatnemingen 2014 Mutatie voorziening verliesgevende plannen 2014 Verdienvermogen per 31 december 2014


57,2 13,5 70,7 0,6 2,4 -17,6 3,8 59,8

Het verdienvermogen van de grondexploitaties in uitvoering is ten opzichte van 2013 afgenomen met € 10,9 mln. Deze afname komt door: – Een verbetering van het saldo met € 0,6 mln door een mutatie van de balanscode van enkele plannen. Acht plannen zijn in 2014 in uitvoering gegaan en vallen hierdoor onder het verdienvermogen. – Een verbetering van € 2,4 mln die wordt veroorzaakt door aanpassingen in projecten. – Een verslechtering van € 17,6 mln door resultaatnemingen in 2014. – Een dotatie aan de voorziening verliesgevende plannen van € 3,8 mln. Het totaal van het verdienvermogen wordt met name bepaald door de resultaten van de uitbreidingslocatie Nesselande. Deze resultaten worden na 2018 gerealiseerd. De binnenstedelijke locaties dragen beperkt bij aan het verdienvermogen van de grondexploitatieportefeuille. Binnenstedelijke (her)ontwikkeling is namelijk complex en duur. Voor de projecten is vaak subsidie nodig. Daarom zoeken wij naar andere manieren van ontwikkelen waarbij wij meer samenwerken met eindgebruikers en investeerders. Omdat er nauwelijks positieve projecten aan de portefeuille meer worden toegevoegd en het aantal grondexploitaties afneemt, loopt het verdienvermogen de komende jaren nog verder terug.


5.7

Bedrijfsvoering

In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op de organisatieontwikkelingen, waarbij aandacht wordt besteed aan de organisatorische veranderingen, de concernhuisvesting en het Rotterdammergericht werken. Vervolgens komen in deze paragraaf het Personeel, ICT en de Wet Markt en Overheid aan bod. Voor de specifieke verantwoording over motie 31 wordt verwezen naar de rapportage motie 31, die als bijlage bij dit jaarverslag is opgenomen. 1. Organisatieontwikkelingen Concernvorming In 2014 is verder vormgegeven aan de gemeentelijke organisatie, bestaande uit vijf inhoudelijke clusters, een centrale bedrijfsvoeringsorganisatie (de Rotterdamse Serviceorganisatie) en de Bestuursdienst. Onderdeel van deze ontwikkeling was de afronding van reorganisaties bij de clusters Stadsbeheer en Stadsontwikkeling en de RSO. Enkele honderden medewerkers hebben daarbij de status van herplaatsingskandidaat gekregen en zijn onder begeleiding geplaatst van het programma Van Werk Naar Werk (zie verder bij 2). Terwijl deze clusters kleiner zijn geworden, zijn andere clusters door extra taken in 2014 juist in omvang gegroeid. Dit geldt met name voor de clusters Maatschappelijke Ontwikkeling en Werk & Inkomen. Er komen immers taken over vanuit het Rijk in het kader van de drie grote decentralisaties. De RSO heeft in het kader van efficiencyverbetering een aantal processen gestroomlijnd. Het ging om enkele HR-processen maar ook om de (snellere) afhandeling van facturen en het genereren van managementinformatie. Bij dat laatste – het project Stuurhut c.q. het concerndashboard – is voortgeborduurd op het project A1, één concernadministratie. Op ICT-gebied golden tot slot onder meer de volgende speerpunten: de voorbereiding op de modernisering van de werkplek en het terugbrengen van het aantal applicaties (zie verder bij 3). In de loop van 2014 zijn voorbereidingen getroffen voor verdere doorontwikkeling van de organisatie. Hoewel al grote slagen zijn gemaakt, is het zaak om nog verder toe te werken naar een organisatie die zich richt op de Rotterdammer, die flexibel is en innovatief en die niet groter en duurder is dan nodig. De aansturing binnen de gemeente wordt waar mogelijk vereenvoudigd en de bedrijfsvoering nog meer ondersteunend gemaakt aan de primaire processen. Het resultaat moet zijn een soepeler werkende organisatie én een verdere besparing. Het gaat om een besparingsreeks die oploopt tot € 40 mln in 2018. In 2014 zijn diverse haalbaarheidsonderzoeken verricht om de organisatie nog effectiever en efficiënter in te richten. Besluitvorming is voorzien voor de helft van 2015. Rotterdammergericht werken Naast organisatorische veranderingen omvat de concernvorming een andere, meer Rotterdammergerichte manier van werken (RGW). Dat betekent werken met de Rotterdammer voorop en resultaten nastreven samen met Rotterdam en de Rotterdammers. Dit wordt gedaan via slimme coalities in de stad. Deze zijn nog gesmeed via het gemeentelijk accountmanagement. De verbinding met de wijken is nadrukkelijk gezocht. Om het gebiedsgericht werken verder te stimuleren is het college de wijken ingegaan. Onder regie van de gebiedscommissie is een ‘burgemeester en wethouders in de wijk’ georganiseerd. RGW richt zich daarnaast op goede en efficiënte dienstverlening. Om het gedachtegoed van RGW onder de medewerkers te verbreden is aan diverse trainingen die binnen de gemeentelijke organisatie worden aangeboden, het thema Rotterdammergericht werken toegevoegd. Dat geldt ook voor het nieuwe medewerkerstevredenheidsonderzoek. Tot slot is een digitale omgeving beschikbaar gesteld om voorbeelden te delen en een game ontwikkeld om het bewustwordingsproces te bevorderen. Concernhuisvesting Het primaire doel van het programma concernhuisvesting is de realisatie van een goedkopere en duurzamere huisvesting voor de gemeente Rotterdam. De gemeentelijke huisvestingslasten zullen tot en met 2018 met ten minste 20% moeten dalen conform de afspraken uit motie 31. Ultimo 2014 is daarvan de helft gerealiseerd. Het jaar 2014 stond in het teken van het afronden van een tweetal grote projecten. Allereerst de afronding van het meerjarige renovatieproject van het Stadhuis en anderzijds de inrichting van en de verhuizing naar het nieuwe pand De Rotterdam. In het najaar van 2014 zijn 3.600 medewerkers van de clusters Stadsbeheer, Stadsontwikkeling en de Serviceorganisatie verhuisd naar deze kantoorlocatie. Deze grote operatie is zowel binnen de planning als de budgettaire kaders uitgevoerd. Dit betekent onder meer dat de kantoortorens aan het Marconiplein leeg zijn opgeleverd en de datacentra van de gemeente zijn verplaatst naar de locatie Waalhaven. Medio 2014 is een nieuwe businesscase voor het beheer en de afbouw van de voormalige deelgemeentelijke panden toegevoegd aan de verantwoordelijkheid van het programma. Het jaar 2014 is binnen de begrotingskaders van het programma afgesloten. Ook de bouwprojecten Stadhuis en De Rotterdam zijn binnen het gevoteerde krediet afgerond en het bouwproject voor de nieuwe kantoorlocatie Timmerhuis bevindt zich nog binnen de planning en het krediet. In 2015 zal dit bouwproject afgerond worden en verhuizen de betrokken clusters naar deze locatie.


2. Personeel Bezetting en mobiliteit De omvorming van de gemeentelijke organisatie, is gepaard gegaan met een forse krimpopgave. De opgave omvatte in het vorige Collegewerkprogramma aanvankelijk een krimp van 1.000 fte per eind 2014. Via motie 31, die eind 2011 werd aangenomen, is deze opgave opgehoogd tot een krimp van ±2.450 fte. In 2014 is de bezetting wederom gedaald met in totaal 534 fte. Ten opzichte van begin 2010 is de bezetting van de gemeente, inclusief medewerkers van de deelgemeente met ruim 2.500 fte afgenomen. Hiermee is het oorspronkelijke doel om met ±2.450 fte te krimpen behaald. De sterke afname van de bezetting heeft voor een belangrijk deel te maken met de HR-maatregelen die medio 2011 zijn genomen: de algehele externe vacaturestop, het niet verlengen van tijdelijke aanstellingen en het in beginsel niet omzetten van proeftijd-aanstellingen naar vaste aanstellingen. Met name doordat vacatures zeer beperkt door externen werden ingevuld is de bezetting in 2014 verder afgenomen. De externe instroom is in 2014 beperkt gebleven tot ±120 fte, waarvan 12 trainees. Medewerkers die als gevolg van reorganisaties de herplaatstingsstatus hebben gekregen, worden sinds medio 2013 geplaatst bij het programma Van Werk Naar Werk (VWNW). Het Concern Mobiliteitscentrum (CMc) is de uitvoeringsorganisatie van het programma en zorgt voor de begeleiding van herplaatsingskandidaten naar een ander perspectief, binnen of buiten de gemeente. Sinds de start van het programma VWNW, is het aantal herplaatsingskandidaten dat succesvol uitstroomt jaarlijks toegenomen. In 2014 zijn 529 herplaatsingskandidaten (fte) ingestroomd bij het CMc. Het programma heeft in 2014 in totaal 315 fte herplaatsings-kandidaten uit- of door laten stromen. Eind 2014 waren er nog 586 fte herplaatsings-kandidaten, waarvan een aanzienlijk deel in de lage loonschalen (FSK 1-3). Door- en uitstroom (pre-)herplaatsingskandidaten (in fte) Interne doorstroom Externe uitstroom Totaal

2012 60 21 81

2013 103 48 151

2014 231 84 315

In 2014 is 635 fte vacatureruimte ingevuld. 30% daarvan is ingevuld met herplaatsings-kandidaten, 20% door externe werving. De resterende 50% is ingevuld met andere medewerkers binnen het concern. Vacatures in fte Aangemelde vacatures Vervulde vacatures met HPK met vrijwillig mobiel met extern

2012 550 290 29 236 25

2013 617 432 108 288 36

2014 674 634 183 8 333 118

Loonkosten De gerealiseerde loonkosten waren in 2014 lager dan begroot. De voornaamste oorzaak hiervan is dat een aantal clusters gedurende 2014 onderbezetting kenden, waardoor zij minder loonkosten uitgaven. De afgelopen jaren is de dalende trend van de loonkosten verder doorgezet. Ondanks de lagere totale loonkosten zijn de gemiddelde loonkosten (per fte) wel gestegen. Dat komt enerzijds door een andere opbouw van het geheel van functies en medewerkers (minder jonge en minder relatief laag ingeschaalde functionarissen) en anderzijds door de nieuwe CAO (+1% per 1 oktober en de eenmalige uitkering à € 350 per fte). Tot slot bevat de gerealiseerde loonkosten circa € 31 mln aan frictiekosten, waaronder kosten voor arrangementen en loonkosten voor herplaatsingskandidaten. Deze kosten worden gedekt vanuit de frictiekostenreserve. bedragen x € mln.

Loonkosten Begrote loonkosten Realisatie excl. deelgemeenten (cijfers jaarrekening) Realisatie incl. deelgemeenten

2012 726,1 726,1 777,2

2013 705,8 710,6 758,1

2014* € 740,8 nvt € 734,7

* Begrotingsstand uit de Tweede Bestuursrapportage, inclusief deelgemeente medewerkers.

8

Het aantal vacatures dat ingevuld wordt door hpk-ers is lager dan de totale doorstroom van hpk-ers, omdat hpk-ers voorrang krijgen, waardoor niet

altijd vacatures worden opengesteld als er een geschikte hpk-er is. Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 121

Overhead In 2014 is de reorganisatie binnen de RSO afgerond en dit heeft geleid tot een daling van het aantal medewerkers in de bedrijfsvoering met ongeveer 350 medewerkers. Met het programma Rotterdam in Ontwikkeling wordt ingezet op verdere reductie van de omvang van de bedrijfsvoering. De gemeente Rotterdam doet sinds vorig jaar mee aan de Vensters voor Bedrijfsvoering. Dit is een instrument, ontwikkeld door de Vereniging van Gemeentesecretarissen samen met KING en ICTU, om beter op de kwaliteit van de bedrijfsvoering te kunnen sturen. Inmiddels doen meer dan 100 gemeenten mee. Het afgelopen jaar zijn de definities binnen de Vensters voor Bedrijfsvoering nog verder scherp gesteld om een nog betere vergelijking tussen de deelnemende gemeenten te maken. Voor Rotterdam betekent dit dat een aantal groepen die vorig jaar wel tot overhead werden gerekend, dit jaar niet meegeteld worden. Het gaat hierbij om functies als planners, werkvoorbereiders, stafondersteuners en functioneel beheerders. Als gevolg van de scherper gestelde definities komt het overheadpercentage voor Rotterdam dit jaar 6-procentpunt lager uit op 31%. Op basis van de vorige definities zou het overheadpercentage op 36% uitgekomen zijn, een daling van 1-procentpunt ten opzichte van vorig jaar. Ontwikkeling overhead (in %)

2010 33%

2011 33%

2012 35%

2013 37%

2014 31%

Externe inhuur De definitie voor externe inhuur is als volgt: “Externe inhuur is het uitvoeren van werkzaamheden in opdracht van een bij de overheid in dienst zijnde opdrachtgever, door een private organisatie met winstoogmerk, middels het tegen betaling inzetten van personele capaciteit en deskundigheid, waarop door de opdrachtgever mede gestuurd wordt.” In onderstaande tabel worden het begrote bedrag en de realisatie over 2014 gepresenteerd. bedragen x € 1.000,-.

Externe inhuur

Realisatie 2012 32.396

Totaal


Begroting 2014* 41.451


* Begrotingsstand uit de tweede bestuursrapportage 2014

Vanaf 2010 (€ 98.2 mln) is een dalende lijn ingezet waarna de kosten m.b.t. externe inhuur zich in 2012 en 2013 stabiliseerden. In 2014 is de gerealiseerde inhuur boven de begroting uitgestegen en zijn de kosten hoger dan in 2013. Ook de externe inhuur als percentage van de totale loonsom laat een stijging zien ten opzichte van 2013 (6% vs. 4%). Dit is toe te schrijven aan de keuze van clusters om een flexibele schil in te richten waarmee de organisatie kan voldoen aan fluctuerende vraag vanuit de omgeving. Evenals voorgaande jaren maakt de categorie uitzendkrachten met in totaal 72% verreweg het grootste deel van de externe inhuur uit. De daaropvolgend grootste posten liggen op het vlak van ICT (11%) en ondersteunend organisatieadvies (7%). Gesprekscyclus In 2014 zijn in totaal meer gesprekken gevoerd dan in het jaar daarvoor. Daarmee zet de verbetering van de realisatie van de gesprekscyclus binnen de gemeente zich gestaag voort. Dit komt mede omdat er naar aanleiding van de Motie Gesprekscyclus 100% en de Motie Rotterdamse Gesprekscyclus diverse maatregelen zijn genomen die het percentage van gevoerde gesprekken omhoog heeft gebracht. Ondanks dat dit percentage voor het concern is gestegen, zijn lopende reorganisaties bij een aantal clusters in 2014 van invloed geweest op de uitvoering van de gesprekscyclus. Tot 1 april 2015 hadden leidinggevenden gelegenheid de gesprekscyclus 2014 af te ronden. Dit betekent dat de administratieve afhandeling en verwerking in het systeem van de gevoerde beoordelingsgesprekken, nog enige doorloop in de tijd kent. De verwachting is dat het uiteindelijke percentage beoordelingsgesprekken 2014 hoger zal uitkomen. In de eerste bestuursrapportage 2015 zal een geactualiseerd beeld worden gegeven. In de komende jaren (2015-2016) wordt een geautomatiseerd proces voor planning, registratie en archivering van de gesprekscyclus ingevoerd. Dat zal de administratieve belasting voor leidinggevenden en medewerkers terugdringen en leiden tot een snellere verwerking van gevoerde gesprekken. Gesprekscyclus (in %) Jaar 2012 2013 2014


Planningsgesprek 55% 61% 77%

Functioneringsgesprek 55% 62% 79%

Beoordelingsgesprek 51% 64% 74%

Opleidingen In 2014 heeft de gemeente aan opleiding en ontwikkeling van haar medewerkers. Ruim € 6,6 mln uitgegeven. Dat is bijna 1% van de loonsom. Het gemiddelde bedrag van € 553 dat per medewerker in 2014 is uitgegeven aan opleiding is nagenoeg gelijk aan wat er in 2013 per medewerker is geïnvesteerd (€ 560). Naast de ingekochte opleidingen zijn er in 2014 door bijna 8.500 medewerkers deelgenomen aan intern verzorgde ontwikkelactiviteiten. Dat is ruim 5.000 meer dan in voorgaand jaar. Hiermee lijkt een trend zichtbaar waar er de afgelopen jaren steeds meer ingezet wordt op interne opleidingen. De focus heeft in 2014, zoals ook in de afgelopen jaren, met name gelegen op investeren in het noodzakelijke vakonderhoud en wettelijk verplichte opleidingen. Daarnaast is er geïnvesteerd in groepstrainingen met aandacht voor teambuilding, werken binnen de nieuwe organisatiestructuur en Rotterdammergericht werken. Tot slot is een deel van de investeringen in opleiding en training gedaan in het kader van de drie decentralisaties en de overkomst van medewerkers van de deelgemeenten. Verzuim Het ziekteverzuim bedroeg in 2014 6,5%. Dit is iets lager dan in 2013 (6,6%), maar een procent hoger dan de concernbrede norm (5,5%). Ten opzichte van 2013 zijn de meeste componenten van het ziekteverzuim gedaald, alleen langdurig verzuim is licht gestegen. De gemiddelde ziekmeldingsfrequentie is gedaald van 1,3 naar 1,2 keer per jaar. Verzuimanalyses en een gerichte aanpak per ziektegeval door HR-adviseurs, re-integratieadviseurs en managers helpen de clusters het verzuim te laten dalen. Ook verzuimtrainingen voor leidinggevenden en het consequent volgen van het verzuimprotocol moeten hier aan bijdragen. Integriteit In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op meldingen van (vermoedelijke) integriteitschendingen, integriteitonderzoeken naar aanleiding van een melding en ontslagen naar aanleiding van integriteitschending. Bijlage 7 bevat het totale integriteitoverzicht. Aantal meldingen In 2014 zijn 163 meldingen gedaan van (vermoedelijke) integriteitschendingen. Na onderzoek volgde dat 16 meldingen binnen een andere categorie dan integriteit behoorden. De stijging ten opzichte van 2013 heeft mogelijk ondermeer te maken met de extra aandacht voor integriteit en de nieuwe en verbeterde afspraken rondom de registratie van de integriteitsmeldingen. (Vermoedelijke) meldingen integriteitschendingen Totaal aantal meldingen van (vermoedelijke) integriteitschendingen Waarvan gegrond

2011 147 30

2012 121 91

2013 106 46

2014 163 114

Integriteitonderzoeken Er zijn 114 meldingen gegrond bevonden. Dit zijn meldingen waarbij een integriteitschending is geconstateerd. De overige meldingen bleken ongegrond, dan wel het onderzoek loopt nog. Aantal ontslagen Het aantal ontslagen op grond van een integriteitschending is van 14 in 2013 gestegen naar 29 in 2014. In 2011 waren er nog 30 ontslagen als gevolg van integriteitschendingen. Ontslagen* 2011 2012 2013 2014

Onvoorwaardelijk 26 19 14 21

Voorwaardelijk 4 4 0 8

Totaal 30 23 14 29

* De bovengenoemde ontslagen zijn verleende ontslagen in een jaar (deze kunnen een gevolg zijn van een melding uit een eerder jaar).

3. ICT Inhoudelijk beeld Informatiebeleid Het college heeft het Informatiebeleid 2014–2018 vastgesteld. Met het Informatiebeleid 2014–2018 presenteert het college zijn visie op de zich snel ontwikkelende i(nformatie)-samenleving. De ambities en doelstellingen van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie worden tegen de achtergrond van deze visie vertaald naar beleidsuitgangspunten voor een moderne informatiehuishouding. Hoofdstuk 5 | Paragrafen | pagina 123

Informatiebeveiliging Begin 2014 is het integraal meerjarenplan voor concern informatiebeveiliging (IB) vastgesteld. De voortgang geeft een wisselend beeld. Op het technisch vlak wordt vooruitgang geboekt. De inrichting van de IB functie blijft echter achter. In 2015 wordt daarom het meerjarenplan geactualiseerd. De weerbaarheid van de organisatie wordt verhoogd door de intensivering van technische én organisatorische maatregelen, o.a. door het verhogen van het risicobewustzijn, het versterken van control en verantwoording en een technische inrichting op basis van ‘good practices’. Stelsel van basis- en kernregistraties Het gebruik van gegevens uit basisregistraties is in 2014 verder toegenomen. Er zijn tien nieuwe aansluitingen gerealiseerd. De samenwerking met de gemeente Den Haag heeft geresulteerd in de oprichting van de coöperatie BIRGIT U.A. De coöperatie is een regieorganisatie die de doorontwikkeling en het beheer van de software namens haar leden uitbesteedt aan een marktpartij. Hiervoor is een aanbestedingstraject gestart. Open data Rotterdam wil gemeentelijke gegevens structureel beschikbaar stellen als open data. Het aantal open datasets op www. rotterdamopendata.nl is gestegen naar 181. Ook zijn er diverse open data experimenten en onderzoeken met bedrijven en kennisinstellingen uitgevoerd. Bestuurlijke besluitvorming over de financiële en juridische kaders is in voorbereiding. Hierbij wordt samenwerking met partners gezocht. Telefonie en datacenter Rotterdam heeft een nieuwe telefonieomgeving geïmplementeerd die het telefoniebeleid ‘mobiel, tenzij’ ondersteunt. Deze omgeving past bij het nieuwe huisvestingsconcept met flexibele plekken en tijd- en plaatsonafhankelijk werken (HNW010). De vernieuwde telefoniedienstverlening wordt afgenomen van een externe partij. Naast telefonie is ook het voormalige datacenter aan de Galvanistraat bij een externe leverancier onder gebracht. De verhuizing was een complexe operatie die zonder grote problemen of verstoringen is verlopen. Dienstverlening In 2014 is de dienstverlening uitgebreid omdat de ondersteuning van de gebiedsorganisaties bij de Serviceorganisatie is ondergebracht. De succesvolle inrichting en verhuizing naar De Rotterdam is een grote operatie geweest. Ook is er fors ingezet op het ontdubbelen van applicaties. Per saldo is het aantal applicaties met 285 verlaagd. Financieel beeld De gerealiseerde concernbrede ICT exploitatielasten 2014 bedragen circa € 115 mln. Dit is in lijn met de prognoses bij de eerste en tweede bestuursrapportages. De stijging ten opzichte van 2013 (€ 106 mln) en 2012 (€ 108 mln) wordt voornamelijk veroorzaakt door de structurele overkomst van de voormalige deelgemeenten (ca. € 4 mln) en de incidentele ICT kosten in het kader van Concernhuisvesting (ca. € 7 mln). Gecorrigeerd voor deze twee posten zijn de concernbrede ICT kosten wederom gedaald. In 2014 zijn middels een benchmark de ICT exploitatie lasten van de gemeente Rotterdam vergeleken met Den Haag en Utrecht (G3) en 100.000+ gemeenten. Deze vergelijking vond plaats op basis van de ICT kosten 2013 en is uitgedrukt in €’s per fte. De ICT-kosten 2013 van Rotterdam liggen lager dan de G3. De ICT-kosten van de G3 zijn net als in de afgelopen jaren gemiddeld hoger dan die van de overige 100.000+ gemeenten, onder meer omdat de G3 diverse specifieke applicaties in gebruik heeft. De resultaten van de benchmark zijn opgenomen in de tweede bestuursrapportage 2014. 4. Wet Markt en Overheid Op 1 juli 2012 is de wet Markt en Overheid (WM&O) in werking getreden. Met deze wet, die feitelijk bestaat uit een toevoeging van enige gedragsregels aan de mededingingswet, wordt een gelijk speelveld beoogd tussen overheid en markt. Gedragsregel 1 luidt dat de overheid minimaal de integrale kostprijs in rekening moet brengen bij het aanbieden van producten of diensten aan derden indien die ook door de markt worden aangeboden. Oneerlijke concurrentie bij het uitvoeren van economische activiteiten zou hiermee zoveel mogelijk tot het verleden moeten behoren. Na een overgangsregime wordt de wet per 1 juli 2014 gehandhaafd door de ACM (Autoriteit Consument en Markt). In 2014 is binnen de gemeente de inventarisatie van economische activiteiten voltooid. De Raad heeft op 2 oktober 2014 een algemeen belang vastgesteld voor een deel van deze activiteiten waardoor deze niet hoeven te voldoen aan de gedragsregel.


5. Fiscaliteiten Invoering vennootschapsbelasting Overheidsondernemingen vallen met ingang van 2016 onder de vennootschapsbelasting (Vpb). Onder overheidsondernemingen vallen zowel organisatieonderdelen binnen de eigen gemeentelijke organisatie als ondernemingen in de vorm van zelfstandige rechtspersonen. De bedoeling van de invoering van de belastingplicht is het creëren van een gelijk speelveld tussen het private bedrijfsleven en de overheid die als ondernemer op de markt concurreert. Rotterdam is in 2014 gestart met de voorbereiding op de invoering van de belastingplicht. Als eerste stap zijn de economische activiteiten geïnventariseerd en is een eerste risicoinschatting gemaakt van de gevolgen voor de gemeentelijke begroting, de verbonden partijen en door Rotterdam gesubsidieerde instellingen. Op basis van deze inventarisatie wordt een impactanalyse gemaakt van de gevolgen van de Vpb-plicht voor de begroting, fiscale organisatie en administratie. Volgens planning is Rotterdam eind 2015 gereed voor het naleven van de Vpb-plicht voor de overheid. Omzetbelasting Aandacht is besteed aan implementatie van de procesgangen ten behoeve van de binnen de A1 administratie op te nemen Btw-afleidingen. Hieraan lag ten grondslag de inventarisatie van verbeterpunten, zoals eind 2013 opgesteld door de RSOBtw-werkgroep. De procesgangen zijn thans uitgewerkt in het handboek Btw-A1, waarin onder andere procesbeschrijvingen zijn opgenomen ten behoeve van de vaststelling van Btw-afleidingen op projecten, kostenplaatsen en kostendragers. Nog niet afgeronde onderwerpen – met name de optimalisatie van het proces rondom de verkoop-Btw – worden in 2015 opgepakt. In 2014 is nadere uitwerking gegeven aan de controle op een juiste wijze van administratieve verwerking van door de gemeente aan derden betaalde Btw (nacalculatie). Ter ondersteuning van deze nacalculatie is in 2014 een aanvang genomen met het opzetten van specifieke rapportages.


Hoofdstuk 6

6. Jaarrekening

De jaarrekening bestaat uit de balans met toelichting en de programmarekening met toelichting. Daarnaast biedt de jaarrekening een overzicht van de verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen opgenomen volgens het principe van ‘Single Informatie, Single Audit’ (SISA). Via de balans en de programmarekening wordt financiële verantwoording afgelegd over het in 2014 gevoerde beleid. In de SISA-verantwoording is de besteding van specifieke uitkeringen weergegeven ter verantwoording aan het Rijk. Aanpassing beginbalans 1 januari 2014 Deelgemeenten zijn per 19 maart 2014 opgehouden te bestaan. De begrotingen en verantwoordingen van de deelgemeenten worden per 1 januari 2014 geïntegreerd in de gemeente Rotterdam. Daartoe is de beginbalans van de gemeente Rotterdam per 1 januari 2014 als volgt aangepast. Bij de samenvoeging van de balansen is rekening gehouden met: – de besluiten die de deelgemeentebesturen in het kader van de resultaatbestemming hebben genomen, – de spelregels die de raad op 19 december 2013 m.b.t. de deelgemeentelijke reserves heeft vastgesteld, – de eliminatie van balansposten o.g.v. het economisch verkeer tussen gemeente en de toenmalige deelgemeenten, bundeling van de liquide middelen en uniformering met de grondslagen van de gemeenterekening. De balansposities, na bovenstaande aanpassingen, zijn als volgt zichtbaar in onderstaand overzicht:

Materiële vaste activa(*) Financiële vaste activa Voorraden Uitzettingen (looptijd < 1 jaar) Liquide middelen Overlopende activa TOTAAL ACTIVA Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves Resultaat Voorzieningen Vaste schulden > 1 jaar Vlottende schulden < 1 jaar Overlopende passiva TOTAAL PASSIVA

bedragen x € 1.000,-

Jaarrekening 2013 Gemeente Rotterdam 2.453.673 1.331.303 -144.888 419.307 1.009 197.955 4.258.359

Jaarrekening 2013 Deelgemeenten 27.352 718 11 9.104 130.225 38.891 206.301

Eliminatie onderlinge posities 0 -122 -11 -19.535 -130.225 -27.044 -176.936

Resultaatbestemming

Beginbalans 01–01–2014

0 0 0 0 0 0 0

2.481.025 1.331.899 -144.888 408.876 1.009 209.802 4.287.723

46.483 855.130 127.268 94.142 1.909.106 756.072 470.158 4.258.359

20.960 46.474 16.450 26.454 3.139 63.311 29.513 206.301

2.207 -2.211 4 0 -3.083 -154.058 -19.794 -176.936

22.005 121.717 -143.722 0 0 0 0 0

91.655 1.021.110 0 120.596 1.909.162 665.325 479.875 4.287.723

(*) Per 25 juni 2013 is het BBV gewijzigd. De wijziging betreft onder andere een toevoeging aan art. 35 welke het toevoegen van een categorie ‘Materiele Activa

met economisch nut, waarvoor een heffing kan worden geheven’. De gemeente Rotterdam onderscheidt een tweetal heffingen op basis waarvan investeringen

worden gepleegd. Dit betreft de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Ten laste van de afvalstoffenheffing vindt ondergrondse containerisatie plaats en

ten laste van de rioolheffing vinden (vervangings-)investeringen plaats in het riool. Deze investeringen worden met ingang van jaarrekening 2014 apart

zichtbaar gemaakt in genoemde categorie ‘Materiële Activa met economisch nut, waarvoor een heffing kan worden geheven’. De wijziging heeft geen effect op

vermogen en balanstotaal per 1 januari 2014, aangezien het een herrubricering van een categorie binnen de materiële vaste activa betreft. Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 127

6.1

Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft. Wegens een wijziging in de BBV - voorschriften wordt in een aantal gevallen afgeweken van de terminologie zoals voorgeschreven door de BBV. Het betreft de volgende begrippen: Opgenomen in jaarrekening Saldo voor reservering Saldo na reservering

Terminologie BBV Totaal saldo van baten en lasten Gerealiseerd resultaat

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Waarderingsgrondslagen Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen, het saldo van agio en disagio van leningen en de kosten van onderzoek en ontwikkeling worden als lasten verantwoord in het jaar waarin zij gemaakt worden. Materiële vaste activa met economisch nut Geactiveerde investeringen in materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen het netto-investeringsbedrag. Het nettoinvesteringsbedrag voor een geactiveerde investering met een meerjarig economisch nut is het op verkrijgings- of vervaardigingsprijs gebaseerde bruto-investeringsbedrag waarop de direct gerelateerde bijdragen van derden in mindering zijn gebracht. Investeringen met een meerjarig economisch nut worden slechts geactiveerd als het bruto-investeringsbedrag € 0,1 mln of meer bedraagt, ongeacht de gebruiksduur van het actief. Bij de waardering van de commerciële vastgoedportefeuille is het uitgangspunt dat de koper de grond in eigendom verkrijgt en derhalve geen erfpacht van toepassing is. Voor de in erfpacht uitgegeven gronden geldt de uitgifteprijs van eerste uitgifte als verkrijgingsprijs. Gronden in eeuwigdurende erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde. Materiële vaste activa met economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven Geactiveerde investeringen in materiële vaste activa met economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven worden gewaardeerd tegen het netto-investeringsbedrag. Het netto-investeringsbedrag voor een geactiveerde investering met een meerjarig economisch nut is het op verkrijgings- of vervaardigingsprijs gebaseerde brutoinvesteringsbedrag waarop de direct gerelateerde bijdragen van derden in mindering zijn gebracht. Investeringen met een meerjarig economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven worden slechts geactiveerd als het bruto-investeringsbedrag € 0,1 mln of meer bedraagt, ongeacht de gebruiksduur van het actief. Materiële vaste activa met maatschappelijk nut Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut betreffende gebiedsontwikkeling worden zonder voorafgaande toestemming niet geactiveerd. Hiervoor is derhalve geen generieke afschrijvingstermijn bepaald. De afschrijvingstermijnen die gelden voor bruggen, tunnels, wegen, viaducten, sluizen, monumenten, kunst, kademuren en glooiingen zijn opgenomen in de afschrijvingstabel zoals vermeld in de Verordening Financiën Rotterdam 2013. Het netto-investeringsbedrag voor een geactiveerde investering in de openbare ruimte met een meerjarig maatschappelijk nut is het op verkrijgings- of vervaardigingsprijs gebaseerde bruto-investeringsbedrag waarop de direct gerelateerde bijdragen van derden en bestemmingsreserves in mindering zijn gebracht. De vervaardigingsprijs omvat tevens een redelijk deel van de toerekenbare indirecte vervaardigingskosten en de rentekosten over het vervaardigingstijdvak die aan de geactiveerde investering toegerekend kunnen worden. pagina 128 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Investeringen in de openbare ruimte met een meerjarig maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd als het niet als onderdeel van gebiedsontwikkeling is verworven of gesticht en als het bruto-investeringsbedrag € 0,1 mln of meer bedraagt, ongeacht de gebruiksduur van het actief. Investeringen in gronden en terreinen worden altijd geactiveerd. Afschrijvingstermijnen De afschrijving vindt volgens de gemeentelijke voorschriften plaats op basis van de geschatte economische gebruiksduur. Afgeschreven wordt op lineaire basis, met uitzondering van voor verhuur bestemde bedrijfsgebouwen (zie hierna). Bij de berekening van de afschrijvingslasten wordt rekening gehouden met een eventuele restwaarde. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. De ‘Bedrijfsgebouwen’ bestemd voor de verhuur worden niet lineair maar annuïtair afgeschreven naar gelang de verwachte gebruiksduur met een maximum van 40 jaar. Hiervoor is vanaf 2010 gekozen, zodat de huuropbrengsten gelijk lopen met de kosten (afschrijving en rente). Gehanteerde afschrijvingstermijnen in hoofdlijnen (in jaren) Gebouwen Infrastructuur Installaties Voer- en vaartuigen Hulpmateriaal

10-40 10-50 5-20 5-30 5-15

Voor een nadere specificatie van de afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de afschrijvingstabel zoals vermeld in de Verordening financiën Rotterdam 2013. De afschrijving start in de maand na ingebruikname van het actief. De afschrijving van bedrijfsgebouwen bestemd voor de verhuur vangt aan in het jaar volgend op het jaar van ingebruikname. Voor de ‘Vervoermiddelen’ (leaseauto’s) geldt dat direct bij ingebruikname afschrijving plaats vindt. Dit houdt verband met het feit dat in de leasetermijnen (opbrengst) ook het afschrijvingsdeel is gedekt. Door deze systematiek zijn de afschrijvingskosten gelijk aan de dekking die in de leasetermijnen zit. Voor software geldt een afschrijvingstermijn van 5 jaar. De concernbrede bedrijfsvoeringsystemen hebben echter een langere afschrijvingstermijn van 10 jaar, omdat zij door hun complexiteit niet binnen een termijn van 5 jaar buiten gebruik zullen worden gesteld. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zonodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen structureel daalt tot onder de verkrijgingsprijs vindt afwaardering plaats. Bijdragen aan activa in eigendom van derden worden geactiveerd als zij voldoen aan artikel 61 van de BBV. Dergelijke geactiveerde bijdragen zijn gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen verminderd met afschrijvingen. Afschrijving vindt plaats overeenkomstig de Verordening Financiën Rotterdam 2013. De afschrijving start het jaar na ingebruikname van het actief. Vlottende activa Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs of lagere marktwaarde. De ‘Niet in exploitatie genomen bouwgronden’ zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en vermeerderd met de vervaardingingskosten en rente voor zover de totale boekwaarde niet hoger is dan de marktwaarde. Bij niet in exploitatie genomen bouwgronden worden kosten alleen geactiveerd indien er sprake is van een reëel en stellig voornemen dat deze binnen een termijn van tien jaar worden bebouwd. De ‘Bouwgronden in exploitatie’ zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. De richtlijnen voor het nemen van winsten en verliezen uit de grondexploitaties zijn opgenomen in de grondslagen voor resultaatbepaling. Genomen resultaten zijn in de waardering verdisconteerd.

Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 129

Dit kan bij het verwachten van toekomstige verliezen leiden tot een negatieve stand van de activa, aangezien de verliesvoorziening verwerkt wordt als een correctiepost. Ten behoeve van transparantie worden verliesnemingen op de individuele grondexploitaties apart zichtbaar gemaakt. Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eventuele voorzieningen wegens oninbaarheid worden met de boekwaarde van vorderingen verrekend. Liquide middelen De liquide middelen worden tegen nominale waarde opgenomen. Vaste passiva Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene, bestemmingsreserves en het resultaat na bestemming volgens de programmarekening. Van Bestemmingsreserves die niet met juridisch onontkoombare verplichtingen zijn belast, valt het (restant)saldo van een bestemmingsreserve zonder voorafgaand raadsbesluit ten gunste van het ‘resultaat na bestemming’ vrij als: a. het doel waarvoor de bestemmingsreserve is gevormd vervalt; of b. gedurende drie jaren niets aan de bestemmingsreserve is onttrokken of toegevoegd. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen of verwachte verliezen of risico’s waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten op balansdatum of kan worden geschat. Verder worden de van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden opgenomen onder de voorzieningen. Uitzondering hierop vormden de van Europese en Nederlandse overheidslichamen verkregen middelen. Deze worden gepresenteerd bij de ‘Overlopende passiva overheidsmiddelen’. De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. Voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld reorganisaties) dient wel een verplichting opgenomen te worden. Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten de balanstelling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten opgenomen. Overige niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Renteswaps De gemeente gaat derivaten aan om renterisico’s af te dekken in overeenstemming met Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo). De gemeente gaat alleen volledig effectieve hedges aan en op grond daarvan worden de derivaten verantwoord onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De marktwaarde van de derivaten wordt bepaald als de contante waarde van alle vaste en verwachte variabele cashflows. Bij de berekening van de marktwaarde wordt gebruik gemaakt van de relevante Interest Rate Swap curve. Grondslagen voor resultaatbepaling Baten en lasten In de programmarekening worden de baten en lasten per beleidsmatige inspanning gepresenteerd vóór en na werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves.


Personeelslasten Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Dividend Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt en hiermee opeisbaar is. Onderhoudskosten Voor zover er geen meerjarenonderhoudsplannen beschikbaar zijn, lopen onderhoudskosten via de exploitatielasten. Resultaatneming grondexploitaties Winstnemingen grondexploitaties De gemeente hanteert een voorzichtige methode voor tussentijdse winstneming. Deze methode is als volgt: – Indien een plan voor minimaal 70% van de begrote kosten en 70% van de begrote opbrengsten is gerealiseerd wordt beoordeeld of winst kan worden genomen en zo ja, hoeveel. – Er wordt alleen winst genomen als de geboekte opbrengsten de geboekte kosten overstijgen. De te nemen winst is maximal gelijk aan de negatieve stand van de boekwaarde die ontstaat doordat het bedrag aan gerealiseerde opbrengsten de gemaakte kosten omverschrijden. Daarbij rekening houdend met een risicobuffer van 20% van de nog te realiseren kosten en opbrengsten. – In individuele gevallen kan op basis van planspecifieke omstandigheden hierop beargumenteerd worden afgeweken. Verliesnemingen grondexploitaties Verliesneming op bouwgronden in exploitatie (BIE) Bij actieve grondexploitaties met een verwacht negatief resultaat wordt een voorziening getroffen ter hoogte van dit negatieve verwachte resultaat. Met ingang van 2014 is de presentatie van voorzienbare verliezen in de boekwaarde van de voorraad gronden gewijzigd. Voorheen werd een in het boekjaar gevormde voorziening in het jaar opvolgend als duurzame waardevermindering verwerkt in de boekwaarde indien het verwacht verlies niet was goedgemaakt. Vanaf 2014 blijft de voorziening afzonderlijk zichtbaar en zal het voorzienbare verlies bij afsluiten van het complex als gerealiseerd resultaat in de grondexploitatie worden verwerkt. Verliesneming op niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG) worden gewaardeerd tegen de marktwaarde indien deze lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor het verschil wordt dan een voorziening getroffen. Voor NIEGG geldt dat de verwachting is dat deze plannen binnen 10 jaar in exploitatie wordt genomen. Parameters grondexploitaties In de grondexploitaties wordt gerekend met langjarige gemiddelde parameters voor kosten- en opbrengstenstijging en renteontwikkelingen. Uitzonderingen op deze algemene lijn zijn de parameters in de projecten Nesselande, Fascinatio en Buitenruimte Rotterdam Central District (RCD). Deze worden in de paragraaf Grondbeleid toegelicht. Langjarige Parameters grondexploitaties Rente Opbrengstenstijging Kostenstijging

2013 4,0% 0,5% 2,0%

2014 4,0% 0,5% 2,0%

Erfpacht De vooruitontvangen afkoopsommen bij tijdelijk in erfpacht uitgegeven gronden vallen vrij ten gunste van het resultaat naar gelang de looptijd van het erfpachtcontract. Voor de erfpachtcontracten die tussen 2004 en 2012 zijn afgekocht, is de periode van vrijval gesteld op 50 jaar. Gebruik van schattingen Bij het opstellen van de jaarrekening doet het College van Burgemeester en Wethouders schattingen en veronderstellingen die medebepalend zijn voor de opgenomen bedragen. Dit gebeurt in overeenstemming met algemeen geldende grondslagen.


6.2

Balans

HOOFDBALANS bedragen x € 1.000,-

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Investering met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen Leningen Overige financiële vaste activa Totaal vaste activa

31-12-2013

01–01–2014

31–12–2014

2.201.420

2.106.917

2.136.034

0 252.253 2.453.673 392.634 899.069 39.600 1.331.303 3.784.976

105.666 268.442 2.481.025 392.634 899.069 40.196 1.331.899 3.812.924

119.693 278.637 2.534.364 390.139 900.965 30.767 1.321.871 3.856.235

01–01–2014 -144.888 408.876 1.009 209.802 474.799

31–12–2014 -153.705 351.545 60.438 175.630 433.908

4.287.723

4.290.143

31–12–2013 46.483 855.130 127.268 1.028.881 94.142 1.909.106 3.032.129

01–01–2014

31–12–2014

91.655 1.021.110 0 1.112.765 120.596 1.909.162 3.142.523

110.011 919.622 110.790 1.140.423 105.814 2.042.697 3.288.934

VLOTTENDE PASSIVA Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Overlopende passiva Totaal vlottende passiva

756.072 470.158 1.226.230

01–01–2014 665.325 479.875 1.145.200

TOTAAL PASSIVA

4.258.359

4.287.723

31–12–2014 588.521 412.688 1.001.209 4.290.143

01–01–2014 12.438.220 119.966 156.006 56.533

31–12–2014 11.971.510 110.323 150.892 52.333

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa TOTAAL ACTIVA VASTE PASSIVA Eigen Vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves Resultaat na reserveringen Voorzieningen Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Totaal vaste passiva

Buiten balanstelling Borgstellingen waarborgfondsen met achtervang Gemeente Rotterdam Garanties volkshuisvesting particulieren Garanties ten behoeve van rechtspersonen Indirecte garantstellingen uit hoofde van gemeenschappelijke regelingen


-144.888 419.307 1.009 197.955 473.383 4.258.359

6.3

Toelichting op de balans per 31 december 2014

6.3.1 Materiële vaste activa bedragen x € 1.000,-

01–01–2014

Correctie Investering / overboeking

Desinvestering

AfschrijBijdrage Duurzame 31–12–2014 ving van derden waardevermindering

Investeringen met een economisch nut Gronden en terreinen 764 0 0 0 213 0 Gronden en terreinen in erfpacht 316.370 0 6.238 26.536 0 0 Bedrijfsgebouwen 1.361.568 157.494 9.359 0 54.276 0 Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken 2.556 0 0 0 267 0 Vervoermiddelen 75.523 16.577 14.709 5.340 22.297 0 Machines, apparaten en installaties 18.672 0 0 0 6.804 0 Overige materiele vaste activa 85.266 3.370 69 0 23.877 0 Materiele vaste activa in uitvoering (projecten) 246.198 -176.107 137.226 0 0 208 Totaal investeringen met een economisch nut 2.106.917 1.334 167.601 31.876 107.734 208 Investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken 56.856 0 12.235 0 2.690 0 Machines, apparaten en installaties 30.661 0 0 0 6.114 0 Overige materiële vaste activa 3.293 0 0 0 329 0 Materiuele vaste activa in uitvoering (projecten) 14.856 -12.848 23.773 0 0 0 Totaal investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven 105.666 -12.848 36.008 0 9.133 0 Investeringen in de openbare ruimten met een maatschappelijk nu Gronden en terreinen 14.255 1.077 0 0 751 0 Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken 195.511 21.009 1.868 0 9.103 0 Overige materiële vaste activa 27.653 5.136 0 0 5.074 0 Materiële vaste activa in uitvoering (projecten) 31.023 -30.970 30.117 0 0 3.114 Totaal investeringen in de openbare ruimten met een maatschappelijk nut 268.442 -3.748 31.985 0 14.928 3.114 Totaal materiële vaste activa 2.481.025 -15.262 235.494 31.876 131.795 3.322

0 0 0

551 296.072 1.474.145

0 0 0 0

2.289 79.172 11.868 64.828

0

207.109

0

2.136.034

0 0 0

66.401 24.547 2.964

0

25.781

0

119.693

0

14.581

0 0

209.285 27.715

0

27.056

0 0

278.637 2.534.364

Correctie/overboeking In kolom correctie/overboeking worden de reclassificaties weergegeven. Dit zijn met name de projecten in uitvoering die gedurende 2014 in gebruik zijn genomen en zijn overgeheveld naar de desbetreffende categorieën. Daarnaast betreft dit voor een groot deel een presentatiecorrectie van projecten met een negatief saldo naar de overlopende passiva. Investeringen in de openbare ruimten met een economisch nut Gronden en terreinen In 2014 zijn geen investeringen gedaan met betrekking tot dit onderdeel. Gronden en terreinen in erfpacht In 2014 is er voor € 6,2 mln grond uitgegeven in erfpacht. Van € 2,6 mln is de canon afgekocht en voor een bedrag van € 3,6 mln is de canon niet afkocht. In verband met de verkoop van de erfpachtgronden over 2014 is voor 26,5 mln gedesinvesteerd.


Bedrijfsgebouwen Deze post betreft de vastgoedportefeuille, die in permanent beheer is van de gemeente. De portefeuille bestaat uit Maatschappelijk Vastgoed, Commercieel Vastgoed en Bijzonder Vastgoed. Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Het betreft de investeringen in riolering en gemalen, waarvoor geen heffing wordt geheven. Vervoermiddelen De vervoermiddelen betreffen de voertuigen in eigen beheer. Het betreft hier zowel gemeentelijke voertuigen, waaronder afvalinzamelwagens, en overige voertuigen voor externe klanten. De voertuigen worden na afloop van de leaseperiode vervangen. Er is een continue stroom van vervanging. Dit maakt dat de balanswaarde nagenoeg constant is. Machines, apparaten en installaties Er zijn geen investeringen voor machines, apparaten en installaties in 2014. Dit betreft activa met betrekking tot hard- en software. Overige materiële vaste activa Het betreft onder andere langlopende bedrijfsvoeringssystemen. Materiële vaste activa in uitvoering (projecten) Deze post bevat de materiële vaste activa (projecten) die nog niet in gebruik zijn genomen. Bij ingebruikname worden de bedragen overgeheveld naar de activa categorie waarop de investering betrekking heeft. In 2014 zijn onder andere de parkeergarage Markthal, verbouwing t.b.v. Erasmus College, parkeergarage Lusthof en de verbindingsweg naar de parkeergarage Schouwburgplein in gebruik genomen. Tevens is in 2014 de inventaris/inrichting van “De Rotterdam” geactiveerd. Investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven Als gevolg van een wijziging in de BBV moeten investeringen met een economisch nut, waar dekking vanuit een heffing tegenover staat, met ingang van 2014 onder een nieuwe categorie op de balans verantwoord worden. Hiervoor is een activa categorie “investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven”. In de jaarrekening 2014 opgenomen voor een bedrag van € 119,7 mln. Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Het betreft riolering en gemalen, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven. Machines, apparaten en installaties Er zijn geen investeringen voor machines, apparaten en installaties in 2014. Dit betreft activa met betrekking tot het plaatsen en vervangen van ondergrondse en onderlossende containers (afvalinzameling). Overige materiële vaste activa Het betreft onder andere langlopende bedrijfsvoeringssystemen. Materiële vaste activa in uitvoering (projecten) Deze post bevat de materiële vaste activa (projecten) die nog niet in gebruik zijn genomen. Bij ingebruikname worden de bedragen overgeheveld naar de activacategorie waarop de investering betrekking heeft. Machines, apparaten en installaties i.v.m. correctie heffing Dit betreft de machines en apparaten in aanbouw. Investeringen in de openbare ruimten met een maatschappelijk nut Gronden en terreinen Er zijn geen investeringen voor gronden en terreinen in 2014 Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Het betreft investeringen in verkeersinstallaties en infrastructuur. Overige materiële vaste activa Deze post betreft onder andere verkeersregelsystemen.


Materiële vaste activa in uitvoering (projecten) Deze post bevat de materiële vaste activa (projecten) die nog niet in gebruik zijn genomen. Bij ingebruikname worden de bedragen overgeheveld naar de activacategorie waarop de investering betrekking heeft.

6.3.2 Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen aan: Deelnemingen Overige verbonden partijen Totaal kapitaalverstrekkingen Leningen aan: Woningbouwcorporaties Deelnemingen Overige verbonden partijen Totaal leningen Overige financiële vaste activa Overige langlopende leningen Betaalde waarborgsommen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal overige financiële vaste activa Totaal financiële vaste activa


01-01–2014

Correctie / overboeking

Vermeerdering

Reguliere Buitengewaardever- wone waardemindering vermindering 679 0 719 0 1.398 0 8.073 0 116.318 0 0 0 124.391 0

31–12–2014

376.354 16.280 392.634 189.895 698.825 10.349 899.069

0 -1.507 -1.507 0 0 0 0

410 0 410 0 124.000 2.287 126.287

20.410 865

0 0

0 0

1.018 850

5.129 0

14.263 15

4.889

-589

0

700

0

3.600

14.032 40.196 1.331.899

-869 -1.458 -2.965

0 0 126.697

274 2.842 128.631

0 5.129 5.129

12.889 30.767 1.321.871

376.085 14.054 390.139 181.822 706.507 12.636 900.965

Correctie/overboeking In de kolom correctie/overboeking worden de reclassificaties en correcties weergegeven. De correcties hebben voor een bedrag van € 3,0 mln betrekking op correcties op de geconverteerde standen vanuit de voormalige deelgemeenten. Daarnaast heeft een verschuiving plaatsgevonden van € 1,5 mln van kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen naar bijdrage aan activa in eigendom van derden. Het betreft hier foutief gepresenteerde afschrijvingen van de jaarrekening 2013. Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Het betreft hier voornamelijk de kapitaalverstrekkingen aan het Havenbedrijf Rotterdam NV van € 327 mln, aan Warmtebedrijf Exploitatie NV van € 38 mln en aan Erasmus MC Biomedical Fund BV van € 2,4 mln. Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen Dit betreft een kapitaalverstrekking van € 14 mln aan voormalig gemeentelijke (kunst)instellingen. Leningen aan woningcorporaties Tot begin jaren ’90 heeft de gemeente leningen verstrekt aan de woningcorporaties ten behoeve van de bouw en renovatie van de woningen. Op deze leningen betalen de woningcorporaties jaarlijks rente en aflossing. In 2014 is een bedrag van € 8 mln afgelost. Leningen aan deelnemingen Op 1 januari 2004 is bij de verzelfstandiging van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam (HBR) de interne kapitaalverstrekking omgezet in externe geldleningen. Op deze leningen betaalt het Havenbedrijf Rotterdam NV jaarlijks rente en aflossing. In 2014 is € 9,7 mln op de leningen afgelost. Deze leningen hebben een aflopend karakter en de restantschuld van de leningen bedraagt ultimo 2014 € 72 mln. In 2014 is een lening verstrekt aan Warmtebedrijf INFRA voor € 12 mln. Hierop is wel rente betaald, maar nog niet afgelost. De eerste aflossing van deze lening zal in 2015 plaatsvinden. Per 1 januari 2007 is het gemeentelijke vervoersbedrijf RET verzelfstandigd en is de interne kapitaalverstrekking omgezet in externe geldleningen aan de RET Infrastructuur BV en de RET Railgebonden Voertuigen BV.


In 2014 zijn aan beide BV’s aanvullende leningen verstrekt, voor € 17 mln aan RET Infrastructuur BV en voor € 95 mln aan de RET Railgebonden Voertuigen BV. Op deze leningen wordt afgelost. In 2014 is 106 mln op deze leningen afgelost. De restantschuld van de leningen bedraagt per ultimo 2014 voor RET Infrastructuur BV € 187 mln en voor de RET Railgebonden Voertuigen BV € 435 mln. Leningen aan overige verbonden partijen Het betreft verstrekte leningen aan het Nationaal Restauratie Fonds (NRF) en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten SVN). In 2014 is de lening aan het Nationaal Restauratie Fonds toegenomen met circa € 0,4 mln en bedraagt de restantschuld ultimo 2014 € 4 mln. In 2014 is de lening aan het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) toegenomen met € 1,8 mln en bedraagt de restantschuld ultimo 2014 € 8 mln. Overige langlopende leningen Het betreft hier voornamelijk leningen aan sportverenigingen, sporten welzijnorganisaties om investeringen te kunnen financieren en aan derden verstrekte leningen. Op deze leningen is in 2014 voor circa € 1 mln afgelost. De buitengewone waardevermindering bedraagt € 5 mln en heeft betrekking op de afboeking Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeente te weten de objecten “Millinxbuurt” van € 4 mln en het “Millinxparkhuis” van € 1 mln. Betaalde waarborgsommen Dit betreft de betaalde waarborgsommen aan derden in verband met aangegane verplichtingen. Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Het betreft voorfinanciering van subsidiegelden aan het Warmtebedrijf. Deze voorfinanciering wordt terugontvangen via gelden van het programma Bestaand Rotterdams Gebied Leefbaarheidsprojecten (BRG) en loopt tot en met 2019. Ultimo 2014 bedraagt de restantschuld € 3,6 mln. Bijdragen aan activa in eigendom van derden Het betreft een bijdrage aan de RET in het kader van het project Randstadrail dat eind 2011 in gebruik is genomen. Met ingang van 2012 is conform de gemeentelijke richtlijnen op de bijdrage afgeschreven. Ultimo 2014 bedraagt het saldo € 13 mln.

6.3.3 Voorraden

Grond- en hulpstoffen Niet in exploitatie genomen bouwgronden Grond- en hulpstoffen Voorziening incourante goederen Totaal gronden hulpstoffen

bedragen x € 1.000,01–01–2014

Van naar NIEGG/ afgesloten

10.410 4.549 -29 14.930

-5.857

Rente

543

Desinvestering

Niet Gemeentelijke bijdrage

1.221

-5.033

2.762 3.770

3.920

Genomen 31–12–2014 resultaat/ mutatie voorziening

779 -5.857

543

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Bouwgronden in exploitatie -130.489 1.120 -5.590 Voorziening BIE -29.329 -1.174 Totaal onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie -159.818 -2.650 -6.764 Gereed product en handelsgoederen Voorziening incourante goederen Totaal overige 0 0 0 Totaal voorraden -144.888 -4.737 -6.221

29 -5.004

6.532

-9.118

17.488 -2.124

-127.610 -32.627

11.733

-9.118

15.364

-160.237

0 12.954

0 -9.118

0 10.360

0 -153.705

3.920

779

1.221

0

50.144

39.432

11.733 0

50.144

39.432

0 54.064

0 40.211

Grond- en hulpstoffen Correctie/overboeking In kolom correctie overboeking worden de reclassificaties weergegeven.


Gemeentelijke bijdrage

Investering

Niet in exploitatie genomen bouwgronden In 2014 is voor een bedrag van € 1,0 mln overgeboekt naar de bouwgronden in exploitatie en voor een bedrag van € 4,9 mln naar bedrijfsgebouwen economische nut. In de niet in exploitatie genomen gronden is een voorziening van € 6,4 mln voor mogelijke verliesneming opgenomen. Voor een specificatie van de winsten verliesnemingen en de getroffen voorzieningen wordt verwezen naar de financiële toelichting van de beleidsmatige inspanning Ruimtelijke Ordening en Gebiedsontwikkeling. Grond- en hulpstoffen Tot de gronden hulpstoffen behoren de magazijnen Materiaalvoorziening, Zuidlaardermeer, Lease en de kwekerij Bomen en Planten van Stadsbeheer. De kwekerij Bovendijk is in 2014 overgedragen aan Magis010. Voorziening incourante goederen Deze voorziening is in 2014 opgeheven. Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Bouwgronden in exploitatie De waardering van de in exploitatie genomen gronden is gebaseerd op de inzichten van medio februari 2015 en de daarbij behorende inschatting van uitgangspunten, parameters en risico’s. Uiteraard is dit een inschatting die omgeven is door onzekerheden, die periodiek wordt herzien en waarbij de waardering in het komende jaar zowel positief als negatief kan uitvallen. Het College is van mening dat op basis van de huidige informatie en inzichten de beste inschatting is gemaakt voor de waardering van de in exploitatie genomen gronden. De risico’s zijn nader beschreven in de toelichting op de programmarekening, de paragraaf Grondbeleid en de paragraaf Weerstandsvermogen in het jaarverslag. Inherent aan de marktomstandigheden doen zich onzekerheden voor ten aanzien van de geraamde afzetmogelijkheden voor woningen werklocaties en de mogelijke uitkomsten daarvan. De overboeking van € 2,6 mln betreft de overheveling van de “Niet in exploitatie genomen gronden” (€ 1,0 mln), overheveling van vastgoed (- € 1,8 mln) en de overboeking van de balanspost “Overlopende passiva extern” (- € 1,8 mln). Voor een specificatie van de winsten verliesnemingen en de getroffen voorzieningen wordt verwezen naar de financiële toelichting van de beleidsmatige inspanning Ruimtelijke Ordening en Gebiedsontwikkeling. In de afgelopen decennia tot en met 2014 is op de grondexploitaties die tot en met 2014 actief waren € 455 mln (2013: € 506 mln) verlies genomen. Voorziening BIE De voorziening Bouwgronden in Exploitatie is per saldo toegenomen met € 3,3 mln tot een bedrag van € 32,7 mln. De opbouw van de voorziening is hieronder gespecificeerd: bedragen x € 1.000,-

Voorzieningen BIE A. Voorziening negatieve GU plannen B. Voorziening werklocaties C. Voorziening woningbouw D. Voorziening verlegregeling Totaal voorzieningen BIE

01–01–2014 13.464 -40 3.964 11.941 29.329

rente 538 -1 159 478 1.174

onttrekking 0 0 0 0 0

vrijval 8.479 -41 624 0 9.062

dotatie 10.683 0 0 503 11.186

31–12–2014 16.206 0 3.499 12.922 32.627

A Voorziening verliesgevende grondexploitaties in uitvoering (€ 16,2) Een voorziening voor verliesgevende grondexploitaties in uitvoering wordt voorgesteld van € 16,2 mln. Deze voorziening kan ingezet worden om het tekort op verliesgevende grondexploitaties in uitvoering mee te dekken. B Voorziening werklocaties (€ 0) De voorziening had eind 2013 een negatief saldo, het saldo is in 2014 gecorrigeerd naar € 0. C. Voorziening woningbouw (€ 3.499) Voor het stedelijke woningbouwprogramma is op basis van actuele trends en ontwikkelingen een inschatting gemaakt van de verwachte marktvraag. In het basisscenario, wat uitgaat van de reële, effectieve marktvraag, gaan we op stedelijk niveau uit van de start van circa 850 (in 2014) tot 1850 woningen (in 2020) per jaar. Uitgangspunt daarbij is dat circa 50% van deze vraag bij particuliere projecten landt en voor circa 50% bij projecten met een gemeentelijke grondexploitatie. Getracht is om het planaanbod meer af te stemmen op deze verwachtte vraag. In het woningbouwprogramma moet echter wel rekening worden gehouden met een benodigde overmaat van 25% (i.v.m. verwachte uitval van plannen).


De voorziening woningbouw die nodig is om de overmaat in de programmering financieel af te dekken is in 2014 voor het eerst berekend op gebiedsniveau. De financiële vertaling van de overmaat naar de gebieden ziet er als volgt uit: Hoogvliet Prins Alexander Feijenoord Delfshaven Stadscentrum Totaal

€ 1.570 € 778 € 551 € 357 € 243 € 3.499

De te treffen voorziening komt hiermee uit op € 3.499. Gecorrigeerd voor rente komt dit neer op een vrijval van € 624. D Voorziening verlegregeling (€ 12.922) Op 1 april 2006 is de Leidingverordening (LV) in werking getreden. In de LV is een regeling vastgelegd omtrent de aanleg, het houden, het onderhoud, de exploitatie en het verwijderen en verleggen van leidingen in de openbare ruimte. Op dezelfde datum is de Verlegregeling (VR) in werking getreden. De VR is een nadeelcompensatieregeling. Die regelt de vergoeding van schade van leidingexploitanten, wanneer die een leiding moet verwijderen of verleggen ten behoeve van een werk. Sinds de inwerkingtreding van de LV en VR bestaat er tussen de leidingexploitanten en de gemeente discussie over de toepasselijkheid en de toepassing van de LV en VR. De discussie heeft geleid tot een civiele- en bestuursrechterlijke procedure tussen Eneco en de gemeente Rotterdam. Daarnaast heeft Eneco op alle aanwijzingsbesluiten van de gemeente bezwaarschriften ingediend. Voor projecten die al zijn uitgevoerd en waarop door Eneco op een aanwijzingsbesluit van de gemeente een bezwaarschrift is ingediend dan wel ingediend gaat worden wordt een voorziening getroffen. De voorziening wordt jaarlijks verhoogd met de wettelijke rente. In 2014 is derhalve per saldo een bedrag van € 503 gedoteerd. De voorziening bedraagt € 12.922. Onderhanden werk Dit heeft betrekking op de productie binnen magazijn Zuidlaardermeer.

6.3.4 Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar bedragen x € 1.000,-

01–01–2014 Vorderingen op openbare lichamen Rekening-courant verhoudingen met niet-financiële instellingen Overige vorderingen Totaal uitzettingen

186.828 11.114 210.934 408.876

Nominaal bedrag 157.418 9.827 336.938 504.183

Voorziening oninbaarheid 0 0 -152.638 -152.638

31–12–2014 157.418 9.827 184.300 351.545

Vorderingen op openbare lichamen De vorderingen openbare lichamen bestaat voor € 135,6 mln uit een vordering op het Ministerie van Financiën in het kader van het BTW compensatiefonds (aangifte 2014). Vorderingen op de Stadsregio Rotterdam belopen € 14,9 mln. Restant heeft met name betrekking op ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen. Rekening-courant verhoudingen met niet-financiële instellingen De post rekening-courant verhoudingen met niet-financiële instellingen heeft betrekking op het RRF (Rotterdams Restauratie Fonds) en het SVN (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten). Overige vorderingen Onder de balanspost overige vorderingen is een grote verscheidenheid aan vorderingen opgenomen, waarvan onderstaand de grootste posten zijn:


Belastingaanslagen Bijstandsvorderingen Huren en exploitatiekosten Erfpachten

01–01–2014 65.236 60.210 16.752 12.412

31–12–2014 64.920 56.589 11.375 10.558

Vervolg tabel zie volgende pagina pagina 138 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam


Parkeerboetes Bedrijfsreinigingsrecht Te ontvangen leasebedragen BOOR Overige vorderingen kleiner dan € 5 mln Totaal

01–01–2014 2.509 6.410 7.362 161 39.882 210.934

31–12–2014 8.489 5.981 4.445 1.964 19.979 184.300

Opgelegde gemeentelijke belastingaanslagen Opgelegde gemeentelijke belastingaanslagen van € 64,9 mln betreffen aanslagen voor de hoofdsom exclusief invorderingskosten van € 93,4 mln minus een voorziening die is gevormd van € 28,5 mln voor oninbaarheid. De voorziening voor oninbaarheid inzake gemeentebelastingen wordt gevormd op basis van analyse van de openstaande vorderingen en beoordeling van historische cijfers omtrent de ontwikkeling van oninbaarheid, ouderdom en betaalgedrag voor de verschillende producten en belastingjaren. Bijstandsvorderingen van € 56,6 mln De uitstaande bijstandsvorderingen bedragen totaal € 148,2 mln. Van dit bedrag is € 91,6 mln als oninbaar voorzien. Ter bepaling van de voorziening inzake vorderingen op bijstandsgerechtigden wordt de volgende methodiek gehanteerd. Vorderingen zijn per jaar gerubriceerd. Voor vorderingen die in enig jaar zijn ontstaan is op basis van de gerealiseerde ontvangsten een logaritmische berekening gemaakt naar de te verwachten ontvangst over een termijn van 10 jaar. Voor oudere vorderingen is een realistische inschatting gemaakt op basis van het historische verloop. Bij vorderingen uit een recenter jaar kan minder gesteund worden op historische gegevens. Na een inningsperiode van 10 jaar kunnen vorderingen nog inbaar zijn. De inschatting van het te verwachten bedrag dat geïnd kan worden is bepaald aan de hand van logaritmisch programmeren waarbij voor periode van 10 jaar rekening is gehouden met de inning van het volledige bedrag en de periode erna voor 50% is ingeschat. De keuze voor 50% heeft te maken met het feit dat vanaf 10 jaar de vordering kan worden kwijtgescholden, de keuze voor 50% kan nog niet worden onderbouwd met historische gegevens. Huren en exploitatiekosten Binnen de gemeente Rotterdam zijn vastgoed objecten in beheer, die verhuurd worden aan diverse partijen. Erfpachten De gemeente Rotterdam is zoals uit de materiële vaste activa blijkt eigenaar van diverse stukken grond. Op het moment dat deze grond gebruikt wordt door externe partijen wordt hier erfpacht over geheven. Jaarlijks wordt er een aanslag erfpacht opgelegd. Parkeerboetes Het betreft hier de opgelegde parkeerboetes door de gemeente Rotterdam aan de kentekenhouders. Bedrijfsreinigingsrecht Op het moment dat een onderneming er voor kiest om gebruik te maken van de vuilophaaldienst van de gemeente wordt hier door middel van een aanslag door de gemeente bedrijfsreinigingsrecht over geheven. Voorziening oninbaarheid Deze voorziening is getroffen op basis van de vastgestelde kaders inzake dubieuze debiteuren.

6.3.5 Liquide middelen Het betreft de kas- en banksaldi. Kasgelden bestaan uit chartaal geld en andere waardepapieren zoals vervoersbewijzen. bedragen x € 1.000,-

Kas Bank Totaal liquide middelen

01–01–2014 557 452 1.009

31–12–2014 284 60.154 60.438


6.3.6 Overlopende activa


Nog van Europese en Nederlandse overheidslichamen te ontvangen voorschotbedragen op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel Vooruitbetaalde en nog te ontvangen bedragen Totaal overlopende activa

01–01–2014

31–12–2014

11.036 198.766 209.802

11.560 164.070 175.630

Nog van Europese en Nederlandse overheidslichamen te ontvangen voorschot-bedragen op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel bedragen x € 1.000,-

01–01–2014 Subsidie ESF aanvragen Kansen voor Rotterdam Stadsregio Het Rijk Rijk (Agentschap NL, Bijdragen waterplan) Ministerie van Verkeer en Waterstaat Waterschap Hollandse Delta, Blauwe verbinding Gemeente Schiedam Stadsregio Rotterdam, bijdragen wegen Grote vier steden Vooruitontvangen SOA/HIV ISV 3 - Bodemsubsidie Totaal

5.136 0 4.319 247 63 0 137 6 195 0 0 933 11.036

Correctie overboeking -157 -767 100 0 0 -3 0 0 -195 -40 0 -933 -1.995

Toevoeging

Onttrekking

31–12–2014

0 -2.704 -19.921 0 107 0 -89 -4 0 -10 -4.301 0 -26.922

173 6.887 17.915 0 0 115 0 0 0 50 4.301 0 29.441

5.152 3.416 2.413 247 170 112 48 2 0 0 0 0 11.560

Correctie/overboeking De regeling Subsidie ESF aanvragen betreft een ontvangst van de in een eerder boekjaar verstrekte middelen aan de Gemeente Capelle aan den IJssel. De Regeling Kansen voor Rotterdam is door de eindstand van de regeling per 31–12–2014 van de overlopende passiva overgeheveld naar de overlopende activa. De regeling Stadsregio is in 2014 in zijn geheel opgenomen bij de overlopende activa, daar waar in 2014 deze subsidieverstrekker nog gerubriceerd stond onder zowel de overlopende activa als overlopende passiva. De regeling ISV 3–bodemsubsidie is in 2014 opgenomen bij de bestemmingsreserve. Toevoeging/onttrekking Bij de opbouw van deze tabel is dezelfde systematiek gevolgd als bij de tabel van overlopende passiva overheidsmiddelen. In de kolom toevoegingen zijn de vooruitontvangen bedragen opgenomen derhalve negatief gepubliceerd en onder de onttrekkingen zijn de kosten opgenomen. Per saldo zijn de kosten hoger dan het vooruitontvangen bedrag, en daarom aan de activakant gepresenteerd. Subsidie ESF aanvragen Via het Agentschap SZW kunnen bij het Europees Sociaal Fonds subsidieaanvragen ingediend worden voor projecten die in een bepaald programma passen. Er zijn nog drie subsidies die moeten worden afgewikkeld. Voor 1 project is de einddeclaratie in een eerder boekjaar ingediend, de overige twee projecten (Exit, Fit4work) lopen nog. Vooruitbetaalde en nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Totaal vooruitbetaalde en nog te ontvangen bedragen



01–01–2014 46.978 151.788 198.766

31–12–2014 37.666 126.404 164.070

Nadere toelichting op bovengenoemde posten is hieronder terug te vinden: Vooruitbetaalde bedragen Vooruitbetaalde subsidies Contributie Veiligheidsregio Rotterdam Vooruitbetaalde huren en servicekosten Vooruitbetaalde bedragen AVR Vooruitbetaald aan schoolbesturen inzake meerjarenonderhoudsplannen Overige vooruitbetaalde bedragen < € 5 mln Totaal


01–01–2014 11.286 5.541 8.187 8.537 780 12.647 46.978

31–12–2014 8.893 5.806 2.847 0 0 20.120 37.666

Vooruitbetaalde subsidies Betreft vooruitbetaalde subsidies aan onder andere Stichting Boor (€ 3,2 mln) en subsidies voor het onderwijs (€ 3,1 mln). Vooruitbetaalde huren en servicekosten Betreft vooruitbetaalde huren en servicekosten over het jaar 2015. Ten opzichte van voorgaand jaar is een daling zichtbaar in het vooruitbetaalde bedrag, doordat de gemeente minder panden huurt. Vooruitbetaalde bedragen AVR In 2014 heeft het de gemeente Rotterdam met de AVR de afspraak gemaakt om geen nota’s meer vooruit te betalen. Op basis van de werkelijke kosten is er op 2014 uitgefactureerd. Overige vooruitbetaalde kosten Deze post bestaat voornamelijk uit € 3,6 mln inzake een voorschot dienstverleningsverband aan WiGo4lt een samenwerkingsverband tussen vier grote steden, € 4,6 mln inzake een vooruitbetaald bedrag met betrekking tot vervoer op maat en € 11 mln inzake vooruitbetaalde kosten 2015 en 2016. bedragen x € 1.000,-

Nog te ontvangen bedragen Gemeentebelastingen Te ontvangen rente en aflossing Projectensaldi Te ontvangen leges omgevingsvergunningen Nog te verdelen kosten Terug te vorderen / te ontvangen subsidies Te verrekenen BTW Te factureren erfpacht Nog te factureren aan deelgemeenten Overige nog te ontvangen bedragen < € 5 mln Totaal

01–01–2014 38.269 16.206 8.434 3.765 5.335 7.835 18.571 0 2.196 51.177 151.788

31–12–2014 33.014 17.724 14.274 5.608 4.560 1.255 789 83 0 49.097 126.404

Gemeentebelastingen Gemeentebelastingen betreft de ramingen van nog op te leggen aanslagen onroerendgoedbelasting, logiesbelasting, precario en hondenbelasting. Te ontvangen rente en aflossing Te ontvangen rente en aflossing bestaat uit overlopende rente vanaf vervaldatum van de lening tot ultimo 2014 en rente en aflossing van leningen met een vervaldatum van 31 december 2014 die begin 2015 zijn verrekend. Projectensaldi Projectensaldi betreft debetsaldi van lopende projecten. Dit hangt samen met de balanspost ‘Materiële vaste activa in uitvoering (projecten)’ met een maatschappelijk nut. Te ontvangen leges omgevingsvergunningen Te ontvangen leges omgevingsvergunningen betreffen voornamelijk bouwleges. Nog te verdelen kosten Voor deze post wordt in 2015 €1,2 mln aan creditnota’s verwacht.


Terug te vorderen / te ontvangen subsidies Terug te vorderen / te ontvangen subsidies betreft aan derden verstrekte subsidies die teruggevorderd worden. Te verrekenen BTW De te verrekenen BTW betreft de BTW die nog teruggevorderd dient te worden van de fiscus. Te factureren erfpacht De te factureren erfpacht betreft de erfpacht die betrekking heeft op 2014, maar in 2015 gefactureerd wordt. Te factureren aan deelgemeenten Nog te factureren aan deelgemeenten betreft in 2014 nihil met de opheffing van de deelgemeenten.

6.3.7 Eigen Vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve, bestemmingsreserves en het resultaat na bestemming volgens de programmarekening (saldo van de rekening). bedragen x € 1.000,-

Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves Saldo van de rekening Totaal

31–12–2013 46.483 855.130 127.268 1.028.881

Mutatie 45.172 165.980 -127.268 83.884

1-1-2014 91.655 1.021.110 0 1.112.765

Toevoeging 18.356 243.364 110.790 372.510

Onttrekking 0 264.443 0 264.443

Vrijval 0 80.409 0 80.409

31–12–2014 110.011 919.622 110.790 1.140.423

Mutaties In 2014 heeft de invlechting van de deelgemeentes in het concern plaatsgevonden. Zie verder onder grondslagen “Aanpassing beginbalans 1 januari 2014”. Dit leidt in bovenstaand overzicht tot een totale mutatie bij de reserves van € 83,9 mln tussen de eindstand van 2013 en de beginstand van 2014. Daarnaast is het resultaat van € 127,3 mln verdeeld over de reserves. Algemene reserve De algemene reserve is bedoeld als buffer voor tegenvallers. Het betreft de vrij aanwendbare middelen die worden ingezet voor het concern wanneer zich onvoorziene financiële risico’s voordoen. De algemene reserve maakt onderdeel uit van de weerstandscapaciteit. Voor het totale overzicht van de weerstandscapaciteit wordt verwezen naar hoofdstuk 5, paragraaf 3, Weerstandsvermogen. Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves zijn reserves waaraan door de raad een specifieke bestemming is gegeven. De toevoegingen en onttrekkingen zijn geoorloofd voor zover de raad hiertoe heeft besloten. Onttrekkingen zijn daarnaast uitsluitend toegestaan als dit past binnen het specifieke doel van de reserve.


Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam IFR (211) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Financieringsreserve (270) Bestemmingsreserve Kredietrisicoreserve Bestemmingsreserve Parkeerfonds nieuwe stijl Bestemmingsreserve Infrastructuur Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid Bestemmingsreserve decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Taakmutaties (1400003) Bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges Bestemmingsreserve Rotterdam Climate Initiative Bestemmingsreserve RECP (Warmtebedrijf 663) Bestemmingsreserve Stelselwijz. Afschr. Vastgoed (2400005) Bestemmingsreserve Sport gebieden Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden

01–01–2014 410.989 123.067 75.503 23.308 37.005 89.529 30.000 6.200 8.670 31.096 16.938 7.900 6.530 7.606 14.151 5.947 5.966

Toevoeging 73.076 17.443 23.058 30.889 12.807 0 0 12.000 53.359 1.517 2.527 0 0 0 3.522 480 0

Onttrekking 39.020 20.882 25.000 0 18.484 35.981 889 0 31.308 16.968 6.396 0 0 1.521 8.381 745 518

Vrijval 2.500 0 4.547 0 0 24.000 0 0 15.000 0 1.784 0 0 0 3.573 0 0

31–12–2014 442.545 119.628 69.014 54.197 31.328 29.548 29.111 18.200 15.721 15.645 11.285 7.900 6.530 6.085 5.719 5.682 5.448



Bestemmingsreserve 01–01–2014 Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden 5.134 Bestemmingsreserve IFR, Luik Rozenburg (2400003) 24.120 Bestemmingsreserve NUP 3.198 Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden 4.955 Bestemmingsreserve Bommenregeling (2400002) 1.519 Bestemmingsreserve Aanloop verlies en frictie 3.690 Bestemmingsreserve Leegstand 0 Bestemmingsreserve Evenementenfonds 827 Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg 0 Bestemmingsreserve Voorbereidingskst Maastunnel 1.738 Bestemmingsreserve Masterplan Dienstverlening 1.293 Bestemmingsreserve verkeer & vervoer 2011 1.333 Bestemmingsreserve transitiekst decentralisatie AWBZ 1.100 Bestemmingsreserve Wijkveiligheid gebieden 1.094 Bestemmingsreserve Fysieke Woonvoorziening Maatschappelijke Opvang 850 Bestemmingsreserve Economie gebieden 966 Bestemmingsreserve Personeel gebieden 924 Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding 550 Bestemmingsreserve Combinatiefuncties 611 Bestemmingsreserve impuls WWI 631 Bestemmingsreserve Fit4work 469 Bestemmingsreserve Gebiedscommissies gebieden 636 Bestemmingsreserve Intensivering Buitenruimte (449) 424 Bestemmingsreserve Wachtlijsten Kinderopvang 360 Bestemmingsreserve Parkeren gebieden 340 Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden 477 Bestemmingsreserve Cultuurparticipatie 298 Bestemmingsreserve RCP Groene Daken 297 Bestemmingsreserve Frictiekosten BMR 14+ Griffie 302 Bestemmingsreserve Zorg Jeugd gebieden 381 Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden 283 Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden 449 Bestemmingsreserve Stadsinitiatief Luchtsingel 1.202 Bestemmingsreserve Kunst en Cultuur gebieden 390 Bestemmingsreserve C2000-systeem 177 Bestemmingsreserve Egalisatiereserve Rekenkamer 165 Bestemmingsreserve Werkplan Integriteit 163 Bestemmingsreserve Stadsarchief 150 Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering gebieden 842 Bestemmingsreserve Egalisatiereserve Ombudsman 88 Bestemmingsreserve Gemeentelijke klokkenluidersregeling 50 Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek 46 Bestemmingsreserve Egalisatiereserve Ombudsman derdengelden 20 Bestemmingsreserve Risicoreserve WWB 2013 44.728 Bestemmingsreserve Riolen en gemalen 11.217 Bestemmingsreserve Verkiezingen 1.788 Bestemmingsreserve Communicatie gebieden 166 Bestemmingsreserve Groeifonds (261) 128 Bestemmingsreserve Verkiezingen gebieden. 79 Bestemmingsreserve Zuid-Europeanen 50 Bestemmingsreserve Korte klappen 7 Totaal bestemmingsreserves 1.021.110

Toevoeging 0 0 1.147 19 5.700 0 2.000 627 1.600 0 0 0 0 3

Onttrekking 210 19.231 0 719 3.297 529 0 0 200 441 0 100 0 0

0 0 0 200 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.390 0 0 0 0 0 243.364

0 132 108 0 0 128 20 209 20 20 30 174 0 0 11 94 0 193 1.002 202 0 0 1 0 731 0 0 0 0 15.858 11.217 3.178 166 0 79 50 0 264.443

Vrijval 31–12–2014 0 4.924 0 4.889 0 4.345 0 4.255 0 3.922 0 3.161 0 2.000 0 1.454 0 1.400 0 1.297 0 1.293 0 1.233 0 1.100 0 1.097 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 28.870 0 0 0 128 0 0 7 80.409

850 834 816 750 611 503 449 427 404 340 310 303 298 297 291 287 283 256 200 188 177 165 162 150 111 88 50 46 20 0 0* 0 0 0 0 0 0 919.622

*

Het eindsaldo van de bestemmingsreserve Riolen en gemalen is € 0,- ten gevolge van de directe balansoverheveling van 10,538mln aan de voorziening riolen.

De overheveling heeft plaatsgevonden ten gevolge van.de wijziging van het BBV per 25 juni 2013. Als gevolg van deze wijziging, moeten de gereserveerde

middelen uit rioolheffing overgeheveld worden naar een voorziening Rioolheffing.


Hieronder volgt een toelichting van de voorzieningen met een eindsaldo groter dan € 5 mln. Nadere toelichting op de voorzieningen zijn terug te vinden in de vermogensspecificaties. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Deze bestemmingsreserve dient ter dekking van de gemeentebrede investeringen. Het fonds wordt onder meer gevoed uit verkoopopbrengsten van deelnemingen en bespaarde omslagrente. Uitgangspunt is ‘bezit voor bezit’. Door instandhouding van de hoofdsom is een structurele rente-inkomst gegarandeerd van 4% (omslagrente). Deze wordt gebruikt voor de dekking van kapitaallasten (renteen afschrijvingen) van bestaande investeringen. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 73,1 mln toegevoegd aan deze reserve, € 39 mln onttrokken en € 2,5 mln vrijgevallen. Bestemmingsreserve ISV-3 De bestemmingsreserve ISV-3 dekt de lasten van het Investeringsprogramma Stedelijke Vernieuwing. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 17,4 mln toegevoegd aan deze reserve en € 20,9 mln onttrokken. Financieringsreserve Met deze bestemmingsreserve kunnen schommelingen in de renteresultaten worden opgevangen, waardoor ingrijpende veranderingen van de omslagrente worden voorkomen. Positieve en negatieve renteresultaten worden toegevoegd of onttrokken. In het geval van een gematigde rentestijging kan een beroep worden gedaan op de Financieringsreserve om de omslagrente op het gewenste niveau te handhaven. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 23,1 mln toegevoegd aan deze reserve, € 25 mln onttrokken en € 4,5 mln vrijgevallen. Kredietrisicoreserve De kredietrisicoreserve is in 2012 gevormd en dient als buffer voor de risico’s op wanbetaling op door de gemeente verstrekte of gegarandeerde geldleningen. Voeding van deze reserve vindt plaats door in de rentetarieven voor verstrekte geldleningen een opslag te berekenen en garantiepremies voor garantstelling in rekening te brengen. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 30,9 mln toegevoegd aan deze reserve. Onttrekkingen en vrijvallen hebben niet plaatsgevonden in 2014. Bestemmingsreserve Parkeerfonds De bestemmingsreserve Parkeerfonds is in 2006 gevormd ter dekking van de exploitatieverliezen van nieuwe parkeergarages. De voeding van het fonds bestaat voornamelijk uit een jaarlijkse afdracht vanuit Parkeerbeheer. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 12,8 mln toegevoegd aan deze reserve en € 18,5 mln onttrokken. Bestemmingsreserve Infrastructuur De bestemmingsreserve Infrastructuur is in boekjaar 2002 gevormd en wordt aangewend ten behoeve van grootschalige infrastructurele projecten en is specifiek bestemd voor de dekking van de ontwikkeling van Rotterdam CS. In 2014 is zoals begroot € 36 mln onttrokken aan de reserve. Verder heeft een vrijval van € 24 mln plaatsgevonden in deze reserve op basis van een herprognose. In 2015 vinden de laatste werkzaamheden inzake de afwikkeling van de buitenruimte plaats. Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid De bestemmingsreserve is ter dekking van projecten binnen het Nationaal Programma Rotterdam Zuid door het Rijk is via het gemeentefonds een bedrag van € 30 mln beschikbaar gesteld waarmee de bestemmingsreserve is gevormd. Er is in 2014 € 0,9 mln onttrokken aan deze reserve. Stortingen en vrijvallen hebben niet plaatsgevonden in 2014. Bestemmingsreserve decentralisatie AWBZ Door de lagere rijksbijdragen in het kader van de decentralisatie van de AWBZ worden financiële tekorten verwacht vanaf 2015. Met deze reserve wordt een buffer gevormd om eventuele tekorten te kunnen opvangen. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 12 mln toegevoegd aan deze reserve. Onttrekkingen en vrijvallen hebben niet plaatsgevonden in 2014. Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) De bestemmingsreserve Krimp is gevormd om een impuls te geven aan de versnelde uitstroom van boventallige medewerkers. De reserve is ter dekking van de loonkosten van de boventallige medewerkers en kosten die voortkomen uit arrangementen om medewerkers te stimuleren vrijwillig uit dienst te gaan. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 53,4 mln toegevoegd aan deze reserve, € 31,3 mln onttrokken en € 15 mln vrijgevallen. De vrijval is conform eerdere besluitvorming en komt ten gunste van het algemeen beeld. Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden De bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden is gevormd na invlechting van de deelgemeente. Deze reserve dient ter dekking van de kosten van (onderhanden) projecten. In 2014 is € 1,5 mln toegevoegd aan de reserve en € 17 mln onttrokken.


Bestemmingsreserve taakmutaties Gemeentefonds De bestemmingsreserve taakmutaties Gemeentefonds is gevormd voor ontvangen rijksmiddelen uit het Gemeentefonds waarvan besteding nog niet heeft plaatsgevonden. In een aantal gevallen worden doeluitkeringen in jaarschijven uitgekeerd. Over het algemeen loopt in verband met de planontwikkeling de feitelijke realisatie minimaal een jaar achter bij deze jaarschijven. Dit wordt opgevangen door deze bestemmingsreserve. In 2014 is er zoals begroot een bedrag van € 2,5 mln toegevoegd aan deze reserve, € 6,4 mln onttrokken en € 1,8 mln vrijgevallen. Bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges De bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges is gevormd in 2012 en heeft als doel het opvangen van schommelingen in de tarieven. In 2014 hebben er geen stortingen en onttrekkingen plaatsgevonden. Bestemmingsreserve Rotterdam Climate Initiative De bestemmingsreserve is ter financiering van het project Rotterdam Climate Initiative. Aan het programma Duurzaam is een meerjarig programmabudget toegekend. Uitputting van de bestemmingsreserve vindt plaats in de huidige raadsperiode. In 2014 hebben er geen stortingen en onttrekkingen plaatsgevonden. Bestemmingsreserve RECP De bestemmingsreserve RECP is in 2007 ingesteld om de doelstelling van een CO2 arme stad te realiseren. De aanwending van het thans resterende beschikbare bedrag (dekking kapitaallasten Warmtebedrijf) is conform besluitvorming 2010. In 2014 is conform begroting € 1,5 mln onttrokken aan de reserve. Stortingen en vrijvallen hebben niet plaatsgevonden in 2014. Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Als gevolg van de stelselwijziging afschrijving met ingang van 2010 zijn de kapitaallasten de eerste jaren lager dan begroot. Deze middelen worden gereserveerd om toekomstige knelpunten die zich voordoen bij de invoering van de kostprijsdekkende huur te dekken. In 2014 is voor een bedrag van € 3,5 mln aan de reserve toegevoegd, € 8,4 mln onttrokken en € 3,6 mln vrij gevallen. Bestemmingsreserve Sportgebieden De bestemmingsreserve Sport gebieden is gevormd na invlechting van de deelgemeentes. De reserve dient ter realisatie van beoogde doelen waarvoor deelraden van voormalige deelgemeenten bestemmingsreserves hadden gevormd op onderwerpen die te maken hebben met sport. In 2014 is € 0,5 mln toegevoegd aan de reserve en € 0,7 mln onttrokken. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden De bestemmingsreserve Vastgoed gebieden is gevormd na invlechting van deelgemeentes. De reserve dient ter dekking van de lasten van specifieke activiteiten/projecten op het gebied van vastgoed in de voormalige deelgemeente gebieden. In 2014 is € 0,5 mln onttrokken aan deze reserve. Stortingen en vrijvallen hebben niet plaatsgevonden in 2014. Voor enkele bestemmingsreserves met een eindsaldo kleiner dan € 5 mln volgt onderstaand een korte toelichting op het doel waar de reserve voor gevormd is: – Bestemmingsreserve IFR, Luik Rozenburg; de reserve is gevormd voor investeringen in Rozenburg. – Bestemmingsreserve NUP; het Nationaal Uitvoeringsprogramma E-overheid is een voorfinanciering van het rijk (kasschuif). De overheid werkt aan een compacte en efficiënte overheid. – Bestemmingsreserve aanloop verlies en frictie; de bestemmingsreserve dient ter dekking van aanloopverliezen e.d. voor het collegeprogramma O&F. – Bestemmingsreserve leegstand; de vorming van de reserve Leegstand heeft plaatsgevonden om de kosten als gevolg van huurderving door leegstand op te kunnen vangen. – Bestemmingsreserve combinatiefuncties; de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur is opgegaan in de nieuwe uitkering Brede Impuls Combinatiefuncties. Er zijn 45 combinatiefunctionarissen op de scholen aangesteld in het project Lekker Fit! De bestemmingsreserve is gevormd ter gedeeltelijke afdekking risico frictiekosten combinatiefunctionarissen bij stopzetten project na 2014. – Bestemmingsreserve impuls WWI; de reserve impuls WWI is gevormd ter dekking van de lasten van de rijksregeling Impuls Wonen, Werken en Integratie (WWI). – Bestemmingsreserve Fit4work; de reserve is gevormd met rijksgeld om de gezondheidseffecten van het hebben van een baan te onderzoeken (samenwerkingsproject tussen G4 en UWV). – Bestemmingsreserve RCP Groene Daken; de reserve impuls RCP Groene Daken heeft plaatsgevonden, ter dekking van het onderzoek en monitoring met betrekking tot de aanleg van groene daken. – Bestemmingsreserve frctiekosten BMR 14+ griffie; de bestemmingsreserve is ingesteld om een impuls te geven aan de versnelde uitstroom van (deelgemeentelijke) Griffiemedewerkers die na de ontwikkeling en implementatie van het gewijzigde bestuurlijke model (BMR14+) niet meer binnen de formatie passen.


6.3.8 Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen of verwachte verliezen of risico’s. Voorzieningen Voorziening Pensioenen gebieden Voorziening Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder Voorziening Rioolheffing Voorziening Pensioenen Bestuurders Voorziening Belastinggeschillen Voorziening Verlegregeling Overige voorzieningen Totaal voorzieningen

01–01–2014 24.677 16.682 0 10.327 17.251 5.129 74.066 46.530 120.596

Toevoeging 2.214 1.578 13.812 945 1.661 418 20.628 29.281 47.909

Onttrekking 367 1.760 0 822 0 0 2.949 42.111 45.060


Vrijval 0 0 0 1.339 11.575 0 12.914 6.717 19.631

31–12–2014 26.524 16.500 13.812** 9.111 7.337 5.547 78.831 26.983 105.814

* * Het eindsaldo van de voorziening Rioolheffing is € 13.812 mede ten gevolge van de directe balansoverheveling van de stand van de reserve aan de

voorziening riolen. De overheveling heeft plaatsgevonden ten gevolge van de wijziging van het BBV per 25 juni 2013. Als gevolg van deze wijziging, moeten de

gereserveerde middelen uit rioolheffing overgeheveld worden naar een voorziening Rioolheffing.

Hieronder volgt een toelichting van de voorzieningen met een eindsaldo groter dan € 5 mln. Nadere toelichting op de voorzieningen zijn terug te vinden in de vermogensspecificaties. Voorziening Pensioenen Gebieden De voorziening Pensioenen Gebieden is bedoeld ter dekking van de (toekomstige) pensioenverplichtingen van politiek ambtsdragers van Gebied en voormalig deelgemeenten. In 2014 is besloten om ook ex gemeente Rozenburg € 0,9 mln over te zetten naar de voorziening Pensioenen gebieden. De dotatie vanuit de deelgemeenten was € 1,0 mln te laag. Deze te lage dotatie is in 2014 volledig weggewerkt. In 2014 is € 2,2 mln gedoteerd aan de voorziening en € 0,4 mln onttrokken. Voorziening Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder De voorziening Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder is gevormd, omdat de gemeente Rotterdam voor 40% deelneemt in de rechten en verplichtingen van de gemeenschappelijke regeling Grondbank RZG Zuidplas. Ultimo 2010 is deze voorziening getroffen voor een mogelijke afboeking van de gronden van de grondbank. Als de gronden niet binnen afzienbare tijd ontwikkeld kunnen worden, zal de huidige boekwaarde moeten worden afgeboekt naar de marktwaarde op basis van het bestemmingsplan. In 2012 is er een uitgebreide risicoanalyse uitgevoerd door de financiële werkgroep van de ROZ (Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas), waarbij diverse varianten de revue zijn gepasseerd. Het resultaat hiervan is een herdefiniëring van het programma en uitgiftetempo. De uitkomsten van deze risicoanalyse zijn in 2013 besproken in het dagelijks bestuur en het Algemeen bestuur van de Grondbank. De nieuwe stip op de horizon is vastgesteld door middel van het bestuurlijk vastgestelde Ontwikkeling Strategie kader (OSK) 2013/2014. Hierbij is de verwachting van het aantal woningen dat uiteindelijk gerealiseerd gaat worden fors bijgesteld van 30.000 woningen naar ongeveer 15.000 woningen. Op basis van het bijgestelde OSK is ook het Uitgifte Strategie Kader (USK) 2013/2014 aangepast en bestuurlijk vastgesteld. Hierin is aangegeven dat de eerste uitnamen van gronden uit de grondbank naar verwachting niet eerder dan in 2015 worden gerealiseerd. Wel zijn inmiddels conform afspraak nog een aantal ha. grond aan de gemeente Zuidplas geleverd. In 2014 is € 1,6 mln gedoteerd aan de voorziening en € 1,8 mln onttrokken. Voorziening Rioolheffingen Op grond van de Gemeentewet wordt bij het rioolrecht uitgegaan van de doelstelling dat de volledige opbrengst wordt aangewend voor de hieraan verbonden uitgaven. Een eventueel tekort of overschot ten opzichte van het begrote exploitatieresultaat wordt verrekend met de voorziening Rioolheffingen. In 2014 is de voorziening gevormd en is er € 13,8 mln aan gedoteerd. Hiervan is een € 10,5 mln direct overgekomen vanuit de voormalig bestemmingsreserve Riolen en Gemalen. Voorziening pensioenen Bestuurders De voorziening Pensioenen Bestuurders is gevormd om aan de (toekomstige) pensioenverplichtingen van politiek ambtsdragers van het college van B&W te kunnen voldoen. De toevoeging wordt bepaald aan de hand van jaarlijks uitgevoerde actuariële berekeningen. De onttrekking betreft de werkelijke pensioenlast. In 2014 is besloten om ook voormalig gemeente Rozenburg (€ 0,9 mln) over te zetten naar de voorziening gebieden (zie hierboven Voorziening Pensioenen Gebieden). Dit om een duidelijkere scheiding aan te brengen tussen College en Gebieden. In 2014 is € 0,9 mln gedoteerd aan de voorziening en € 0,8 mln onttrokken. Daarnaast is er 1,3 mln vrijgevallen ten gunste van de voorziening Pensioenen gebieden. Voorziening Belastinggeschillen De voorziening belastinggeschillen is bedoeld ter volledige afdekking van risico’s in de OZB, in de toepassing van de werktuigenvrijstelling en risico’s als gevolg van lopende bezwaren omtrent de precario-/reclamebelasting. pagina 146 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Het deel OZB van de voorziening heeft betrekking op een specifiek havenobject voor de belastingjaren 2000 en verder. In de voorziening is rekening gehouden met de renteverplichting die geldt als er geld terugbetaald moet worden aan de belastingplichtige. In 2014 is een bedrag van € 4,6 mln vrijgevallen vanwege een gunstige uitspraak bij een juridisch geschil. Verder is aan de voorziening € 1,7 mln gedoteerd voor risico’s met betrekking tot nieuw opgelegde aanslagen en oprenting van oudere jaren. Voorziening Verlegregeling De voorziening Verlegregeling is gevormd ter dekking van financiële risico’s ten gevolge van een juridisch geschil tussen Eneco en de gemeente Rotterdam. Op 20 december 2011 is Eneco in de civielrechtelijke procedure in het gelijk gesteld. Ten gevolge hiervan is per ultimo 2011 een voorziening getroffen. Vanaf 1 januari 2012 wordt bij de verantwoording van de projecten geen rekening meer gehouden met een bijdrage van Eneco op grond van de verlegregeling. Afhankelijk van de voortgang van de juridische procedure wordt aan de voorziening onttrokken of valt de voorziening vrij. In 2014 is € 0,4 mln gedoteerd aan de voorziening en hebben geen onttrekkingen en vrijvallen plaatsgevonden. Overige voorzieningen Deze post is een samenstelling van diverse voorzieningen met een bedrag lager dan € 5 mln.

6.3.9 Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer


01–01–2014 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Openbare lichamen Overige binnenlandse sectoren Buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Totaal onderhandse leningen Door derden belegde gelden Waarborgsommen Vooruitontvangen afkoopsommen erfpacht Totaal vaste schulden

57 76.935 1.659.489 25.000 15.000 41.663 1.818.087 28 1.728 89.262 1.909.162

Vermeer- Vermindering dering 120.000 0 0 76.141 297.000 294.629 125.000 25.000 0 10.000 0 4.368 422.000 410.138 0 0 323 0 3.540 2.190 545.863 412.328

31–12–2014 120.057 794 1.661.860 125.000 5.000 37.295 1.829.949 28 2.051 90.612 2.042.697

De behoefte aan nieuwe financieringsmiddelen is afhankelijk van de ontwikkeling van de gemeentelijke investeringen in vaste activa en onderhanden werk, de ontwikkeling van de interne financieringsmiddelen en de ontwikkeling van de bestaande portefeuille met opgenomen geldleningen. Het totaal van de rentelasten over obligatieleningen en onderhandse leningen bedraagt € 58.400. Obligatieleningen Met ingang van 2014 worden de door de gemeente uitgegeven Medium Term Notes (MTN’s) op verzoek van het CBS verantwoord onder de obligatieleningen. Voorheen werden de MTN’s opgenomen onder de binnenlandse banken en overige financiële instellingen. Primo 2014 betrof dit een saldo van € 100 mln. In 2014 is er een nieuw MTN uitgegeven met een omvang van € 20 mln. Onderhandse leningen van binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Ultimo 2014 bestaat het saldo voor € 0,8 mln uit onderhandse leningen bij pensioenfondsen en onderhandse leningen bij verzekeringsinstellingen. In 2014 is hierop € 76,1 mln afgelost en er zijn geen nieuwe leningen aangegaan. Onderhandse leningen van banken en overige financiële instellingen Bij de volgende banken en overige financiële instellingen zijn onderhandse leningen opgenomen: BNG Nederlandse Waterschapsbank Rabobank ASN Bank Staalbankiers


01–01-2014 839.153 518.910 225.000 50.000 25.000

31–12-2014 1.039.667 346.557 225.000 25.000 25.000

Vervolg tabel zie volgende pagina Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 147


ING-Lease Totaal

01–01-2014 1.426 1.659.489

31–12-2014 636 1.661.860

Onderhandse leningen van openbare lichamen Ultimo 2014 bestaat het saldo uit een onderhandse lening bij de provincie Groningen en een onderhandse lening bij de provincie Noord-Brabant. Onderhandse leningen van overige binnenlandse sectoren Het betreft een onderhandse lening van VVV Nederland. Op de lening is in 2014 € 10 mln afgelost. Onderhandse leningen van buitenlandse fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Het betreft onderhandse leningen van de Europese Investeringsbank. Vooruitontvangen afkoopsommen erfpacht


Balans per 01–01–2014 Toevoeging afkoopsommen 2014 Vrijval 2014 Balans per 31–12–2014

89.262 3.540 2.190 90.612

6.3.10 Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar


Kasgeldleningen Banksaldi Overige schulden Totaal netto-vlottende schulden

Kasgeldleningen Het betreft de opgenomen kasgeldleningen bij: Aegon Bank Credit Europe Bank Aegon Levensverzekering Delta Lloyd Treasury SNS Bank Spoorweg Pensioenfonds Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer Provincie Limburg (openbaar lichaam) Menzis Zorgverzekeraar Totaal

01–01–2014 440.000 119.898 105.427 665.325

31–12–2014 443.000 9.031 136.490 588.521


01–01–2014 113.000 125.000 19.000 0 78.000 30.000 20.000 55.000 0 440.000

31–12-2014 125.000 75.000 75.000 63.000 55.000 35.000 15.000 0 0 443.000

Banksaldi Het saldo bestaat uit de daadwerkelijke banksaldi en de betalingen onderweg. Per bank zijn de gemeentelijke bankrekeningen georganiseerd in een renteen saldocompensabel stelsel. Dit betekent dat de saldi van de diverse bankrekeningen worden getotaliseerd voordat renteafrekening plaatsvindt. bedragen x € 1.000,-

Bank BNG Betalingen onderweg/kruisposten Totaal


31–12–2014 814 8.217 9.031

Overige schulden Onder de balanspost overige schulden is een grote verscheidenheid aan schulden opgenomen, waarvan in onderstaande tabel de grootste posten zijn opgenomen. bedragen x € 1.000,-

Nog te betalen facturen Crediteuren Kredietbank Herziening gemeentefonds Af te dragen loonheffing en ZFW uitkeringen bijstandscliënten Overige schulden < € 5 mln Totaal

01–01–2014 83.915 9.896 4.937 1.882 4.797 105.427

31–12–2014 126.639 9.210 581 0 60 136.490

–

Nog te betalen facturen hebben betrekking op nog te betalen facturen, grotendeels ontvangen eind 2014 met een vervaldatum in 2015.

–

Crediteuren Kredietbank zijn schulden aan derden die overgenomen zijn van particulieren inzake de schuldhulpverlening.

–

Het Gemeentefonds wordt uiterlijk 2 jaar na afloop van het desbetreffende jaar definitief vastgesteld. De belangrijkste maatstaf die -op dit moment- het meest fluctueert en nog kan worden bijgesteld is de ‘waarde van de stad’. Dit is de totale WOZ-waarde van de woningen en de niet-woningen van de gemeente Rotterdam. Het ministerie van BZK verwerkt met een aanzienlijke vertraging de waarden van de maatstaf ‘waarde van de stad’. Het effect is samen met overige nagekomen correcties op het Gemeentefonds (€ 0,6 mln) verwerkt in de jaarrekening 2014.

6.3.11 Overlopende passiva


Van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen, nog te besteden voorschotbedragen op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel Vooruitontvangen en nog te betalen bedragen Totaal overlopende passiva

31–12–2013

31–12–2014

109.957 369.918 479.875

106.800 305.888 412.688

Van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen, nog te besteden voorschotbedragen op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel


01–01–2014 Kansen voor West Provincie Zuid Holland Het Rijk overige VROM Onderwijsachterstandbeleid Min. van Infrastructuur en Milieu (voorheen VROM) HBR Stadshavens Kansen voor West II Kansenzones Stadshavens Voorziening Meld - en Coördinatiefunctie RMC Music Gemeente Den Haag, Utrecht en Amsterdam Regio VH Hoogheemraadschap RIEC Europa Ministerie van Justitie en Veiligheid Reg. Stimulering aanp. Hv BS Gehandicaptenregeling My Generation Rijkswaterstaat ZH

15.038 35.614 7.437 0 8.682 5.034 2.268 40 3.296 2.603 586 714 554 0 1.104 235 11 484 169 163 74 15

Correctie/ overboeking 0 0 -4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -85 0 0 0 0 -484 0 0 0 0

Toevoegingen 43.892 1.533 8.697 6.991 55.341 1.011 2.396 3.498 0 20 1.953 480 0 352 54 107 1.057 195 0 0 206 171

Onttrekkingen 24.746 13.741 0 1.264 57.830 0 0 13 1.800 1.242 1.926 733 43 0 819 19 746 0 0 5 124 73

31–12–2014 34.184 23.406 16.130 5.727 6.193 6.045 4.664 3.525 1.496 1.381 613 461 426 352 339 323 322 195 169 158 156 113



01–01–2014 Pardonregeling Regio VAR Ministerie van BZK Rijksdienst Cultureel Erfgoed WWB werkdeel Kansen voor Rotterdam Deelgemeenten Stadsregio Grote vier steden Metamorfose Kon. Bibl. Rijksbijdrage Blauwe Verbinding Kostenplaats Raad Ministerie van Verkeer en Waterstaat Totaal

218 0 0 0 24.313 767 339 95 40 35 19 7 3 109.957

Correctie/ overboeking 0 0 0 0 0 -767 -339 -95 0 -35 0 -7 -3 -1.819

Toevoegingen 0 20 16 12 77.260 0 0 0 10 0 0 0 0 205.273

Onttrekkingen 108 0 0 0 101.573 0 0 0 50 0 19 0 0 206.874

31–12–2014 110 20 16 13 0 0 0 0 0 0 0 0 0 106.537

Correctie/overboeking De correctie met betrekking tot Rijk Overige heeft betrekking op een correctie op het spaarsaldo WWB in verband met de meeneemregeling en onderbesteding. De correctie bij VROM betreft het fondsproject ISV2 Bodemsubsidies dat onterecht was teruggecorrigeerd naar de overlopende passiva medeoverheden. De correcties bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Kansen voor Rotterdam en Deelgemeenten betreffen een overheveling vanuit de overlopende passiva naar de overlopende activa. Voor de subsidie WWB-werkdeel bestaat de correctie uit twee delen. Enerzijds is het spaarsaldo gecorrigeerd omdat conform de regelgeving geen sprake meer is van een voorschot ter dekking van de lasten van volgende jaren, anderzijds heeft de correctie betrekking op het spaarsaldo en heeft een wisselwerking met de correctie bij Rijk Overige. Kansen voor West Het college van B&W van Rotterdam is managementautoriteit van één van deze programma’s, “Kansen voor West”. Dit programma is een samenwerking van de G4 en de vier Randstadprovincies. Tevens heeft het college van Rotterdam verantwoording voor haar eigen programmadeel “Kansen voor Rotterdam”. Voor de versterking van de economische en sociale cohesie stelt de EC middelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) beschikbaar. Aanvullend heeft het rijk extra cofinanciering beschikbaar gesteld. Voor de toepassing van middelen wordt streng gekeken naar de cofinanciering, het behalen van Lissabon doelstellingen en inhoudelijke indicatoren. Verantwoording van uitgaven in het programma loopt via de managementautoriteit, de certificeringsautoriteit en auditautoriteit. Dit is verder uitgewerkt in het Beheer- en controlesysteem. De managementautoriteit beoordeelt en accepteert uitgaven volgens de daarvoor geldende regelgeving. De certificeringsautoriteit certificeert de door de managementautoriteit geaccepteerde uitgaven op subsidiabiliteit, en stuurt deze gecertificeerde uitgaven vervolgens naar de EC. Conform de Europese regelgeving betaalt Europa de subsidie pas uit als de projecten bij de managementautoriteit hebben aangetoond dat zij de kosten daadwerkelijk hebben gemaakt en betaald. Met andere woorden de projecten worden gedeclareerd bij de managementautoriteit die vervolgens controleert of alle uitgaven voldoen aan de geldende regelgeving. Daarnaast betaalt de managementautoriteit de projecten uit (de onttrekking) en declareert dit bedrag bij de EC (de toevoeging). Provincie Zuid Holland Het bedrag van de provincie Zuid Holland betreft het Programma Luchtkwaliteit. Dit betreft een doorlopende regeling, waaruit projecten worden gefinancierd, terwijl er tevens nog bijdragen ontvangen worden. Het actieprogramma Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit bevat concrete- uitvoerbare maatregelen en wordt jaarlijks geactualiseerd en aangevuld met nieuwe innovatieve maatregelen. Het Rijk Dit bedrag hangt samen met het spaarsaldo benoemt onder Subsidie WWB werkdeel. In 2014 heeft er een onderbesteding van het participatiebudget plaatsgevonden waardoor een terugbetalingsverplichting aan het Rijk moet worden verantwoord. VROM Dit betreffen projecten die in 2013 ten onrechte als ISV projecten zijn aangemerkt en daardoor onterecht zijn toegevoegd aan de bestemmingsreserve ISV voor een bedrag van € 12,5 mln. Dit bedrag heeft voornamelijk betrekking op projecten in verband met de Regeling Wet Bodembescherming. Het bedrag van € 12,5 mln is in 2014 toegevoegd als nog te besteden voorschotbedragen op uitkeringen met specifiek bestedingsdoel. Het bedrag van € 5,5 mln in de kolom correctie betreft het fondsproject ISV2 Bodemsubsidies dat onterecht was teruggecorrigeerd naar de overlopende passiva medeoverheden.


Onderwijsachterstandsbeleid Deze middelen zijn ingezet voor de Brede School in het primair onderwijs en de Voor- en Vroegschoolse Educatie. De restant van de niet bestede middelen tot en met 2014 mag worden ingezet in 2015. Ministerie I&M (voorheen VROM) Het bedrag heeft alleen betrekking op regeling Bestaand Rotterdams Gebied (onderdeel van het Project Mainportontwikkeling Rotterdam). Vooruitontvangen en nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Totaal vooruitontvangen en nog te betalen bedragen

De volgende detaillering geeft nader inzicht in de samenstelling hiervan: Vooruitontvangen bedragen Vooruitontvangen ruimtelijke projecten Vooruitgefactureerde bedragen inzake huren Subsidieverleners Overige vooruitontvangen < € 5 mln Totaal


01–01–2014 101.924 267.994 369.918

31–12–2014 79.401 226.487 305.888


01–01–2014 40.526 8.040 9.829 43.529 101.924

31–12–2014 56.883 7.012 3.442 11.064 79.401

De vooruitontvangen bedragen inzake de projecten, subsidies en overige worden grotendeels gevoed vanuit de reclassificatie die vanuit projecten zijn gemaakt. Het betreft hier projecten waarbij per saldo meer vooruitontvangen is dan aan kosten is gemaakt. Deze post kan afhankelijk van de voortgang van de projecten jaarlijks fluctueren. bedragen x € 1.000,-

Nog te betalen bedragen Te ontvangen facturen Lonen, ABP en loonheffing Rente en aflossing Partners inzake re-integratie Reparatie- en onderhoudsfonds Leasebedrijf Te verlenen verminderingen inzake gemeentebelastingen Subsidies Te betalen FLO aan Veiligheidsregio Rotterdam Overige nog te betalen bedragen < € 5 mln Totaal

01–01–2014 106.044 46.459 35.189 7.156 5.877 7.380 19.759 4.354 35.777 267.994

31–12–2014 100.269 60.001 33.227 11.539 7.473 3.787 1.119 0 9.072 226.487

–

Voor diverse afgenomen prestaties, waarvoor nog geen factuur is ontvangen in 2014, wordt de post te ontvangen facturen als nog te betalen opgenomen.

–

Te betalen rente en aflossing bestaat uit overlopende rente vanaf vervaldatum van de lening tot ultimo 2014 en rente en aflossing van leningen met een vervaldatum van 31 december 2014 die begin 2015 zijn verrekend.

–

Te betalen aan partners inzake re-integratie betreft opgave van re-integratiebedrijven van nog te verwachten claims of facturen/declaraties op basis van geleverde prestaties in 2014 of eerder.

–

Te verlenen verminderingen inzake gemeentebelastingen betreft onroerendezaakbelasting € 3,3 mln en reclame/ precariobelasting € 0,5 mln. Het bedrag is lager dan voorgaand jaar, omdat er minder bezwaren op de WOZ waarden zijn binnengekomen door daling van de woningprijzen. In gezamenlijkheid met de eigenaren wordt de waarde van de objecten, en lopende onderhandelingen vallen in het voordeel van de gemeente Rotterdam uit.

–

Te betalen subsidies betreffen subsidieverleningen die zijn gedaan, maar waarvan nog niet het volledige subsidiebedrag is uitbetaald. In 2013 was er een eenmalige uitkering aan de Stadsregio hieronder opgenomen.


6.3.12 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen 6.3.12.1 Algemeen De niet uit balans blijkende verplichtingen zijn: de langlopende overeenkomsten waaruit één of meerdere verplichtingen voortvloeien. Hiertoe rekenen we ook de verplichtingen die slechts voor één jaar of minder zijn aangegaan en die in de loop van het jaar zijn ontstaan en per ultimo van dat betreffende jaar nog voortduren. Er dient gerapporteerd te worden over alle contracten die boven het drempelbedrag liggen van de Europese aanbestedingsregels. De meerjarige contracten nemen we op voor het volle bedrag waarover het contract is gesloten. De volgende verplichtingen worden onderscheiden: – garantieverplichtingen; – leaseverplichtingen; – inkoop- en afnameverplichtingen; – huurverplichtingen; – verplichtingen uit hoofde van personeelslasten; – subsidieverplichtingen; – leveringsverplichtingen. Onderstaand volgt de beschrijving van garanties en borgstellingen zoals wordt voorgeschreven in artikel 57 van het BBV. Vervolgens geven we u, conform artikel 53 van het BBV, een beschrijving van de belangrijkste overige financiële verplichtingen.

6.3.12.2

Achtervang, garanties en borgstellingen

Achtervang, garanties en borgstellingen

1. Borgstellingen waarborgfondsen met achtervang gemeente Rotterdam 2. Garanties volkshuisvesting particulieren 3. Garanties ten behoeve van rechtspersonen 4. Indirecte garantstellingen uit hoofde van gemeenschappelijke regelingen Totaal achtervang, garanties en borgstellingen

GegaranGegarandeerd bedrag deerd bedrag 01–01–2014 31–12–2014 12.438.220 11.971.510 119.966 110.323 156.006 150.892 56.533 52.333 12. 770.725 12.285.058

De onder de buiten balanstelling opgenomen posten worden hieronder nader toegelicht. In lijn met de voorgaande jaren wordt onder de buiten balanstelling als totaalbedrag opgenomen de borgstellingen die de waarborgfondsen hebben afgegeven op Rotterdams grondgebied. Dit is niet het werkelijke risicobedrag voor de gemeente Rotterdam. Zoals hieronder wordt uitgelegd, kan de gemeente als achtervanger worden aangesproken om renteloze leningen te verstrekken aan de waarborgfondsen indien die in liquiditeitsproblemen komen. In 2015 proberen we, in overleg met de andere G4-gemeenten, tot een systematiek te komen waarmee we op een eenduidige wijze het daadwerkelijke risico van de achtervang voor de gemeente kunnen bepalen. 1. Borgstellingen van waarborgfondsen op Rotterdams grondgebied met achtervang gemeente Waarborgfonds

a. Waarborgfonds Eigen Woning (WEW) b. Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) Totaal borgstellingen waarborgfondsen met achtervang gemeente

GegaranGegarandeerd bedrag deerd bedrag 01–01–2014 31–12–2014 4.722.000 4.590.000 7.716.220 7.381.510 12.438.220 11.971.510

Ad 1.a Achtervang Waarborgfonds Eigen Woning De Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) is in 1993 opgericht naar aanleiding van de wens van het Rijk en de gemeenten om te komen tot verzelfstandiging van het instrument gemeentegarantie met rijksdeelneming. Per 1 januari 1995 was deze verzelfstandiging een feit met de introductie van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Tegen betaling van een premie kan een huizenkoper (de hypotheekgever) via NHG een rentevoordeel op een hypothecaire geldlening verkrijgen en worden de financiële risico’s die samenhangen met deze lening beperkt. Het WEW biedt via de NHG aan de geldgevers zekerheid voor het geval de hypotheekgever niet aan zijn financiële verplichtingen voldoet. Bij gedwongen verkoop van de woning van de hypotheekgever kan de opbrengst van de woning lager zijn dan de restwaarde van de uitstaande hypotheekschuld.


Als dat zo is en de geldgever heeft voldaan aan de door het WEW vastgestelde algemene voorwaarden, dan kan de geldgever het WEW aanspreken voor de restschuld. Het WEW beschikt hiervoor over een fondsvermogen (€ 804 mln) dat is gevormd door de ontvangen premies. Indien dit fondsvermogen ontoereikend is, wordt aanspraak gemaakt op de achtervang van Rijk en gemeenten. Deze dienen het fondsvermogen aan te vullen met renteloze leningen, die door het WEW worden terugbetaald als het fondsvermogen door nieuwe premieontvangsten weer op peil is gebracht. Voor nieuwe garanties vanaf 1 januari 2011 is sprake van 100% achtervang van het Rijk. Voor garanties die zijn afgegeven tot en met 31 december 2010 is sprake van 50% achtervang van het Rijk, 25% achtervang van de schadegemeenten en 25% achtervang van alle gemeenten op basis van het relatieve aandeel. Volgens de laatste opgave van het WEW wordt borg gestaan voor leningen onder Rotterdamse achtervang (afgegeven tot 2011) met een oorspronkelijke leningbedrag van € 4,6 mld. Dit is 2,6% van het totaal door het WEW gegarandeerd bedrag (€ 174 mld). Aangezien er geen nieuwe leningen onder Rotterdamse achtervang meer worden aangegaan en er op bestaande leningen wordt afgelost, zal dit bedrag jaarlijks verder afnemen. Ad 1.b Achtervang Waarborgfonds Sociale Woningbouw De Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) is in 1983 opgericht met als doel om de toegang tot de kapitaalmarkt voor de deelnemende woningcorporaties te bevorderen. Tegen betaling van een borgstellingsvergoeding door de betreffende woningcorporaties biedt het WSW zekerheid aan geldgevers van die woningcorporaties voor de renteen aflossingsverplichtingen van de geborgde geldleningen. Om te voorkomen dat het WSW wordt aangesproken op zijn borgstelling zijn er verschillende vangnetten en buffers. Een corporatie die niet voldoet aan de kredietwaardigheidseisen van het WSW komt in beginsel voor sanering in aanmerking. Daarbij ontvangt deze corporatie saneringssteun, opgebracht door de sector en geaccordeerd door de minister. Het eigen risicovermogen van het WSW (€ 487 mln) is daarna de eerste buffer om aanspraken van geldgevers op te kunnen vangen. Deze reserve kan het WSW zo nodig aanvullen door het onderpand van de noodlijdende corporatie uit te winnen. De tweede buffer is de onderlinge waarborg van corporaties (het obligo). Corporaties voldoen op eerste verzoek 3,85% van hun geborgde schuldrestant aan het WSW. De derde en laatste buffer bestaat uit de achtervang van Rijk en gemeenten, die indien nodig het WSW voorzien van renteloze leningen. Deze renteloze leningen worden terugbetaald als het vermogen van het WSW weer op voldoende peil is. De renteloze leningen worden verdeeld volgens de verhouding 50% Rijk, 25% schadegemeenten en de resterende 25% wordt verdeeld over alle gemeenten op basis van het relatieve aandeel. De meest recente opgave van het WSW geeft aan dat van het totaal van € 86 mld door het WSW geborgde bedrag, € 7,4 mld betrekking heeft op de achtervang van de gemeente Rotterdam. 2. Garanties uit hoofde van volkshuisvesting – particulieren Geldnemer/soort garantie

a. Hypotheekgaranties (50% contragarantie rijk) b. Garantie NRF-leningen (geen contragarantie Rijk) Totaal garanties uit hoofde van volkshuisvesting particulieren

GegaranGegarandeerd bedrag deerd bedrag 01–01–2014 31–12–2014 108.971 99.971 10.995 10.352 119.966 110.323

Ad 2.a Hypotheekgaranties Deze hypotheekgaranties zijn in het verleden rechtstreeks door de gemeente ten behoeve van particulieren verstrekt. Deze regeling is in 1995 gestopt en is dus een aflopende zaak. Bij eventuele verliezen op grond van deze regeling neemt het Rijk 50% voor zijn rekening. Het weergegeven schuldrestant is naar alle waarschijnlijkheid lager, omdat pas later in het jaar alle gegevens van banken per 31 december 2014 bekend zijn. Het risico voor de gemeente is het verschil tussen restantschuld en de waarde van de woning bij verkoop. Gezien het feit dat de huizenprijzen sinds 1995 eerder zijn gestegen dan gedaald én het feit dat in de meeste gevallen al is afgelost op de leningen kan men dit risico als beperkt beschouwen. Ad 2.b Garantielening NRF-leningen In 1992 is de Samenwerkingsovereenkomst en de Overeenkomst inzake Zekerheidsfonds tussen de gemeente Rotterdam en de Stichting Nationaal Restauratiefonds (NRF) getekend. Hierbij heeft de gemeente Rotterdam zich garant gesteld voor door het NRF/RRF uitgegeven geldleningen aan particulieren. In de jaarrekening 2013 was abusievelijk het totaalbedrag aan verstrekte garanties (hoofdsom) opgenomen in plaats van het totaal gegarandeerde bedrag per ultimo. In bovenstaande tabel is wel het juiste bedrag per 01–01–2014 opgenomen.


3. Garanties ten behoeve van rechtspersonen Segment

Geldnemer

a. Garanties ten behoeve van rechtspersonen, deelnemingen Energie Warmtebedrijf Infra NV WOM Vastgoed BV Stads- en Gebiedsontwikkeling NV Stadsvastgoed Subtotaal garanties ten behoeve van rechtspersonen, deelnemingen b. Garanties ten behoeve van rechtspersonen, geen deelnemingen Economische Stichting Rotterdam Internet Exchange ontwikkeling Kunst Stichting Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Stichting KunstAccomodatieRotterdam Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam Stichting Meekers Stichting Muziektheater de Ontmoeting Stichting theaterproduktie Rotterdam (RO Theater) Onderwijs Stichting voor Interconf. Beroeps- en Algemeen Vormend Onderwijs en Volwassenen educatie voor Rotterdam e.o. (Albeda College) BV Recreatiecentrum Oostervant Sport en recreatie Stadion Excelsior BV Stadion Feijenoord NV Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde Stichting Sporthal WION Stichting tot Instandhouding van het Tennispark Plaswijck Stichting Zwembad De Zeehond Vereniging Buurt- en Speeltuinwerk Watersportvereniging Aegir Zorg Hefgroep Stichting KindeRdam Rotterdam e.o. Holding BV Stichting Argos Zorggroep Stichting Beheer Welzijnsgebouw Rotterdam Stichting Careyn Stichting Gezondheidscentrum Tarwezigt Op Zuid Stichting Horizon, instituut voor Jeugdzorg en Onderwijs Stichting Humanitas Stichting Laurens Stichting Lelie Zorggroep Stichting MAX Kinderopvang Stichting Perspect Stichting Welzijn Hoogvliet Stichting Zeemanshuis Rotterdam Overig Stichting Ressort Wonen (Rozenburg) Stichting Woonbron Woonvereniging De Nieuwe Blauwen Woonwerkvereninging de Lelie Subtotaal garanties tbv van rechtspersonen, niet-deelnemingen Totaal garanties ten behoeve van rechtspersonen

Aandeel Rotterdam

Hoofdsom

GegaranGegarandeerd bedrag deerd bedrag 01–01–2014 31–12–2014

100,00% 100,00% 18,49%

104.000 3.458 1.200 108.658

104.000 3.396 222 107.618

104.000 3.396 0 107.396

100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

4.200 1.191 1.207 4.146 136 350 1.588

3.200 490 892 1.867 83 317 260

1.500 417 771 1.625 80 314 209

100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 33,33% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

9.461 1.388 1.180 5.300 34.895 595 68 91 1.815 68 3.549 454 13.403 226 3.140 100 1.029 13.411 13.940 2.155 817 669 1.259 545 2.382 4.674 572 658 817 131.479 240.137

2.133 702 590 1.104 8.826 595 5 37 550 25 1.801 106 7.509 71 1.178 6 497 4.548 4.726 151 327 208 267 189 655 3.143 216 349 763 48.386 156.004

1.108 609 536 663 10.986 540 0 32 424 23 1.256 72 6.908 58 1.049 0 461 4.107 4.155 113 306 169 225 154 596 2.968 0 314 748 43.496 150.892

Overige garanties en borgstellingen en ten behoeve van rechtspersonen In 2014 is het beheer van de garanties en borgstellingen gecentraliseerd. Daarbij zijn ook de garanties van de voormalige deelgemeenten betrokken. Tevens zijn alle dossiers grondig doorgelicht en waar nodig compleet gemaakt en geactualiseerd. De hier gepresenteerde stand per 01–01–2014 wijkt af van de stand per 31–12–2013 in de jaarrekening 2013. Enerzijds zijn er de garanties bij gekomen die tot maart 2014 in beheer waren bij de deelgemeenten. Anderzijds is in een aantal gevallen het bedrag van de restantschuld in de administratie van de gemeente Rotterdam aangepast wanneer dossierstukken of afstemmingen met geldgevers daartoe aanleiding gaven.


Onderstaande tabel geeft per segment de aansluiting tussen de stand per 31–12–2013 van de jaarrekening 2013 en de hiervoor gepresenteerde stand per 01–01–2014. Segment

Garanties tbv deelnemingen Energie Stads- en gebiedsontwikkeling Subtotaal garanties tbv deelnemingen Garanties tbv niet-deelnemingen Economische ontwikkeling Kunst Onderwijs Sport en recreatie Zorg Overig Subtotaal garanties tbv niet-deelnemingen Totaal

Gegaraneerd Gegarandeerd bedrag bedrag jaarrekening voormalige 2013 deelgemeenten 104.000 3.618 107.618 3.200 3.161 2.133 11.541 19.167 4.472 43.674 151.292

Correcties Gegarandeerd Gegarandeerd bedrag bedrag 01–01–2014 31–12–2014

806 1.335 3.072 5.213 5.213

-58 -442 -1 -501 -501

104.000 3.396 107.618

104.000 3.396 107.396

3.200 3.909 2.133 12.434 22.239 4.471 48.386 156.004

1.500 3.416 1.108 13.813 19.629 4.030 43.496 150.892

De meeste borgstellingen zijn vóór 2008 afgegeven. In 2014 is één nieuwe garantie afgegeven ad € 3,8 mln ten behoeve van de Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde (Blijdorp). Tevens is één garantie ingeroepen, die voor NV Stadsvastgoed. In 2013 was reeds een voorziening gevormd voor het gehele bedrag (€ 0,2 mln). Ultimo 2014 was het totaal gegarandeerde bedrag € 151 mln; dit betrof 34 verschillende geldnemers met totaal 61 geldleningen. Hieronder worden de garanties met een schuldrestant groter dan € 1 mln nader toegelicht. Ad 3.a Garanties ten behoeve van rechtspersonen, deelnemingen De grootste garantie is die ten behoeve van de deelneming Warmtebedrijf van € 104 mln. Deze lening is aangetrokken ter financiering van het aanleggen van een warmtetransportsysteem in het kader van CO2-beperking. In december 2009 is de Gemeente Rotterdam met Rabobank een overeenkomst aangegaan voor de garantstelling van de aan de WOM Vastgoed BV verstrekte financiering voor de registergoederen. WOM Vastgoed BV zal in 2015 geliquideerd worden, waarbij de garantie zal worden afgewikkeld. Meer informatie over deelnemingen is opgenomen in de paragraaf Verbonden partijen. Ad 3.b Garanties ten behoeve van rechtspersonen, geen deelnemingen In het segment Kunst is voor € 1,6 mln aan garantstellingen ten behoeve van de Stichting Kunstzinnige Vorming (SKVR) verleend voor de aankoop en verbouwing van een drietal locaties. De garantieverplichtingen betreffen voor een groot deel het segment Zorg. Dit zijn voornamelijk leningen ten behoeve van de investering in zorginstellingen (Argos, Humanitas, Laurens, Careyn), waarbij de garanties in eerste instantie in de jaren 1970–1990 zijn afgegeven. In de jaren 90 zijn een aantal schulden geherfinancierd en wederom gegarandeerd. Ten behoeve van de Hefgroep is een aantal leningen gegarandeerd voor de aankoop van voornamelijk panden voor buurthuiswerk. Het schuldrestant van de leningen in het segment Zorg is teruggelopen van € 22 mln ultimo 2013 naar € 20 mln ultimo 2014. In het segment Sport en recreatie staat voor bijna € 14 mln aan garanties uit. Dit betreft onder andere Diergaarde Blijdorp (€ 10,9 mln). Voor € 7,2 mln betreft dit leningen die zijn aangegaan in de periode 1997–2001 en € 3,7 mln betreft de in 2014 opgenomen lening. In het segment Onderwijs is er nog één garantie, die 2001 is afgegeven voor een lening die het Albeda College heeft afgesloten voor de financiering van nieuwbouw. Het schuldrestant ultimo 2014 bedraagt € 1,1 mln en zal in 2015 worden afgelost. Ook in het segment Economische ontwikkeling loopt nog één garantie. De Stichting Rotterdam Internet Exchange (R-iX) is eind 2007 opgericht met als doel een stimulans te geven aan breedband en internet gerelateerde bedrijvigheid in Rotterdam. Een nieuwe, voor een aantal grote Rotterdamse instellingen belangrijke, investering kon wegens de kredietcrisis niet op eigen kracht gefinancierd worden. Dit heeft geleid tot een borgstelling door de Gemeente Rotterdam. In 2014 is een deel afgelost, in 2015 zal het restant ad € 1,5 mln worden afgelost.


Het segment Overig betreft onder andere garantstellingen voor de woningcorporatie Ressort Wonen. Deze zijn in het verleden afgegeven door de toenmalige gemeente Rozenburg en destijds niet geborgd door het WSW. 4. Indirecte garantstellingen uit hoofde van gemeenschappelijke regelingen Geldnemer/soort garantie

a. Gemeenschappelijke regeling Grondbank RZG Zuidplas b. Gemeenschappelijke regeling Nieuw Reijerwaard Totaal indirecte garanties uhv gemeenschappelijke regelingen

GegaranGegarandeerd bedrag deerd bedrag 01–01–2014 31–12–2014 38.200 34.000 18.333 18.333 56.533 52.333

Ad 4.a. Indirecte garantstellingen GR Grondbank RZG Zuidplas De gemeente Rotterdam heeft een deelname van 40% in de rechten en verplichtingen van de gemeenschappelijke regeling Grondbank RZG Zuidplas. Volgens de ontwerp jaarstukken 2014 heeft de Grondbank ultimo 2014 voor € 85 mln aan leningen opgenomen. De gemeente Rotterdam staat indirect voor 40% van dit bedrag garant, dat wil zeggen voor € 34 mln. Ten tijde van opstellen van de jaarrekening 2013 waren de cijfers 2013 van de Grondbank nog niet bekend en is de stand van ultimo 2012 (€ 105,1 mln) gebruikt als basis voor het gegarandeerde bedrag (€ 42 mln). De werkelijke stand ultimo 2013 was € 95,5 mln, met als gegarandeerd bedrag € 38,2 mln. Ad 4.b. Indirecte garantstellingen Nieuw Reijerwaard De gemeente Rotterdam heeft een deelname van 33% in de rechten en verplichtingen van de gemeenschappelijke regeling Nieuw Reijerwaard. Ultimo 2013 (de cijfers van 2014 zijn nog niet gepubliceerd) heeft de gemeenschappelijke regeling voor € 55 mln aan leningen opgenomen. De gemeente Rotterdam staat indirect voor 33% van dit bedrag garant, dat wil zeggen voor € 18,3 mln. 6.3.12.3 Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen Bankgaranties Ultimo 2014 heeft de gemeente Rotterdam voor in totaal € 900 aan bankgaranties uitstaan. Dit betreft in de meeste gevallen huurgaranties. Het bedrag komt ten laste van obligoruimte bji ABN AMRO. Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen met vergelijkbaar volume Voor de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen met vergelijkbaar volume is door ons college een eenduidige gedragslijn ontwikkeld. Voor de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen wordt door de gemeente geen voorziening getroffen. Uitgangspunt hierbij is het BBV waarin wordt voorgeschreven dat voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen met een jaarlijks vergelijkbaar volume geen verplichting mag worden opgenomen. Uitzonderingen vormen specifieke posten voor pensioenen van bestuurders. Jaarlijks wordt een inventarisatie gemaakt van de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen (met onderbouwing). Op grond van de onderbouwing wordt beoordeeld of de geïnventariseerde verplichtingen leiden tot een verstorend effect. Er is sprake van een verstorend effect indien de mutaties in de omvang van de totale verplichtingen, of de lasten voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen, over een periode van 4 jaar meer dan 2% bedraagt van het totaal aan personele lasten van de jaarrekening (t-1). De personele lasten betreffen de economische categorieën 1.1 en 1.2. Indien sprake is van een verstorend effect, dan is sprake van een ‘niet vergelijkbaar volume’. In dat geval wordt in de concernrekening een voorziening gevormd voor het deel dat de norm van 2% overschrijdt. Indien het risico zich voordoet, dan beslist ons college bij de respectievelijke bestuursrapportages over de budgettaire consequenties. De totale omvang van de aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen in de periode 2015 tot en met 2018 bedraagt € 8,8 mln. De tolerantienorm voor 2014 bedraagt € 16 mln. We blijven zo ruim onder de tolerantienorm. Renteswaps De gemeente heeft in 2009 en 2010 renteswaps afgesloten om toekomstige renterisico’s te beperken. Daarna zijn geen nieuwe renteswaps meer afgesloten. Het totale volume van de lange financieringsbehoefte dat door middel van swaps tegen toekomstige renterisico’s is beschermd bedraagt per ultimo 2014 € 235 mln. Al deze swaps zijn afgesloten bij de Bank Nederlandse Gemeenten, een van de meest veilige banken ter wereld. De gemiddelde rente van de onderliggende financiering in combinatie met de swaps bedroeg in 2014 3,42%. De renteswaps zijn effectief. Een renteswap heeft bij afsluiten een marktwaarde van € 0. Afhankelijk van ontwikkelingen in de marktrente kan zich gedurende de looptijd van een renteswap een (positieve of negatieve) marktwaarde ontwikkelen. De marktwaarde van de renteswaps zal echter aan het einde van de looptijd altijd weer teruglopen tot € 0.


Doordat de lange rente in het afgelopen jaar sterk is gedaald, bedroeg de theoretische marktwaarde van de renteswaps ultimo 2014 -/- € 73,5 mln. Deze marktwaarde is echter alleen van belang indien er sprake is van een bijstortverplichting – daarbij wordt een bedrag tot maximaal de marktwaarde ter zekerheid aan de tegenpartij in onderpand gegeven – of als er voortijdig moet worden afgekocht. Omdat voor de gemeente geen bijstortverplichting geldt en er contractueel geen bijzondere ontbindende voorwaarden bestaan, is deze theoretische marktwaarde voor de gemeente niet relevant. bedragen x € 1.000,-

BNG 212515 Payer swap BNG Bank 50.000 2009 2009 10 jaar 3,765% Euribor 10018360 10018370 10018470 50.000 -8.105

Type instrument Tegenpartij Onderliggende waarde Jaar van afsluiten Ingangsjaar Looptijd Betaalde rente Ontvangen rente Onderliggende lening(en)

Hoofdsom onderliggende lening(en) Marktwaarde per 31–12–2014

BNG 253507 BNG 253508 Payer swap Receiver swap BNG Bank BNG Bank 100.000 -100.000 2010 2010 2010 2010 50 jaar 20 jaar 3,103% Euribor Euribor 3,350% 10017700

100.000 -48.345

30.796

BNG 260784 Payer swap BNG Bank 85.000 2010 2012 50 jaar 3,310% Euribor 10018350 10018480 85.000 -47.905

Huurverplichtingen Ten behoeve van de vastgoedexploitatie een aantal vastgoedobjecten meerjarig gehuurd. Onderstaande tabel toont de huurverplichting 2015. Huurverplichtingen Huurcontract voor: Concernhuisvesting Exploitatie vastgoed MPRV Exploitatie vastgoed niet-MPRV Totaal

Jaarhuur 2015 44.641 14.196 2.035 60.872

Maastoren In 2005 heeft het (voormalig) Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam een ontwikkelovereenkomst gesloten met OVG Projecten voor de realisatie van de Maastoren (Laan op Zuid/Stieltjesstraat). Vanuit stedenbouwkundige overwegingen eiste de gemeente een grotere toren qua volume dan de ontwikkelaar wilde realiseren. Om de ontwikkelaar tegemoet te komen heeft de gemeente een verplichting tot huur afgegeven voor 5.500 m2 bvo (bruto vloeroppervlak) voor 10 jaar, welke inmiddels is omgezet in een huurovereenkomst inzake huur- en servicekosten. De projectontwikkelaar OVG neemt de huurkosten voor 1.000 m2 bvo voor haar rekening. Dit houdt in dat de gemeente een risico loopt voor wat betreft de huur voor 4.500 m2 bvo en wat betreft de servicekosten voor 5.500 m2 bvo tot 2019. Op twee ruimtes na zijn alle ruimtes verhuurd. Aan de Wilhelminakade 83 (35e etage) is vanaf 1 juli 2014 242 m2 leegstand. Ook aan de Wilhelminakade 89 (37e etage) is op 1 juli 2014 242 m2 leegstand ontstaan. De overige ruimtes (etages) zijn verhuurd. De inzet is om de leegstaande ruimtes zo spoedig mogelijk weer te verhuren. Voor mogelijke tussentijdse huurbeëindigingen is middels een risico-analyse een voorziening in de grondexploitatie opgenomen. Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Uit hoofde van ISV activiteiten zijn toezeggingen gedaan aan derden partijen waarvoor geldt dat de projecten nog onderhanden zijn cq de eindafrekening nog dient plaats te vinden, een en ander conform de subsidiebeschikking. Het hiermee samenhangende bedrag kan op dit moment niet nauwkeurig worden geschat. Inkoopverplichtingen Onderstaand worden de lopende contracten vermeld waarvoor langlopende inkoopverplichtingen bestaan. Leverancier Naam AVR-Afvalverwerking B.V. Rotterdamse Mobiliteit Centrale RMC B.V. Stichting Aafje Thuiszorg Huizen Zorghotels DELTA Energy B.V.

Begindatum 01-04-1998 01-04-2009 01-01-2015 01-01-2014

Vervaldatum 31-12-2030 31-07-2015 01-01-2016 31-12-2015

Overeenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst

Verplichting 67.830 24.153 19.500 13.193



Leverancier Naam JenS Revalidatieservice B.V. Schmit Parkeersystemen B.V. Meyra Retail & Services B.V. Bronij Infra B.V. Sprenkels Bestratingen B.V. Integrale Onderhoudscombinatie Buitenruimte V.O.F. Securitas Beveiliging B.V. Boskalis B.V. Welzorg Revalidatie Techniek GKB Realisatie B.V. Boomkwekerij Ebben B.V. Van Beek Infra Groep B.V. Aannemingscombinatie Rozenburg D. Veerman jr. Boomkwekerijen B.V. Greenchoice Groupe OPEN Nederland B.V. Boomkwekerij Gebr. Van den Berk B.V. Compass Group Nederland B.V. Unique Nederland B.V. Dell software international limited Cofely Energy & Infra B.V. Endenburg Elektrotechniek B.V. Van Leeuwen Schoonmaak VLS B.V. Gebr. Kloens Bestratingen B.V. Aannemingsbedrijf Van der Meer’s Cultuur- en Civieltechnische Werken B.V. Groenaannemingsbedrijf Punt B.V. Planon B.V. KPN B.V. Struyk Verwo Infra B.V. J Visser Klinkers & Kasseien B.V. Breijer Contractonderhoud B.V. Hago Nederland B.V. Boot & Co. Boomkwekerijen B.V. Turien & Co. Assuradeuren Stichting Concert- en congresgebouw De Doelen Aannemersbedrijf Lindeloof B.V. Ferro-Fix B.V. Gom Schoonhouden B.V. M. Ringelberg Touringcars B.V. Axians Communication Solutions B.V. Bylandt B.V. ESRI Nederland B.V. Imtech Building Services B.V. Vos, J. Capelle B.V. Stichting DOCK Charlois Gebr. Van Kessel Wegenbouw B.V. Stichting Dierenopvang Rijnmond Mouwrik Waardenburg B.V. Boomkwekerijen M. van den Oever & Zonen B.V. Zorgvervoercentrale Nederland B.V. Zowel BuurtZorg B.V. Conclusion Learning Centers B.V. Darthuizer B.V. AM&P Projecten B.V. Deli XL B.V. Pipelife Nederland B.V. Snelle Vliet Touringcars B.V.

Begindatum 01-04-2012 01-05-2013 01-04-2012 30-10-2010 01-09-2012 01-01-2014 01-11-2014 19-05-2014 01-04-2012 01-01-2012 01-10-2014 01-09-2012 01-01-2012 01-10-2014 01-01-2014 01-12-2014 01-10-2014 01-02-2013 01-09-2013 01-01-2014 01-08-2012 01-05-2014 09-07-2012 01-11-2012

Vervaldatum 30-04-2018 30-04-2017 30-04-2018 30-04-2016 31-08-2016 31-12-2015 31-10-2015 18-05-2016 30-04-2018 03-04-2015 30-09-2016 31-08-2016 31-12-2015 30-09-2016 31-12-2015 31-12-2017 30-09-2016 31-01-2017 31-08-2015 31-12-2015 31-12-2017 30-04-2015 8-07-2016 30-06-2016

Overeenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed licentiecontract concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst

Verplichting 10.906 10.767 10.582 10.000 7.536 7.362 6.631 5.906 5.849 5.631 5.291 4.934 4.751 4.646 4.433 4.208 4.092 3.849 3.716 3.620 3.538 3.505 3.387 3.278

01-11-2012 01-01-2012 28-08-2013 01-07-2010 01-05-2012 28-12-2011 02-05-2013 09-07-2012 01-10-2014 01-01-2013 01-01-2006 01-09-2012 30-04-2010 09-07-2012 01-08-2011 01-03-2014 01-05-2014 01-08-2014 01-10-2013 01-03-2014 01-01-2013 01-01-2014 01-01-2013 01-01-2014 01-10-2014 01-08-2011 01-07-2013 01-11-2012 01-10-2014 01-12-2014 01-10-2014 01-01-2014 01-08-2011

31-10-2015 31-12-2015 27-08-2017 16-11-2017 30-04-2016 31-12-2015 30-04-2018 08-07-2016 30-09-2016 31-12-2017 31-12-2035 31-08-2016 30-04-2016 08-07-2016 31-07-2015 28-02-2017 30-04-2016 31-07-2017 30-09-2017 29-02-2016 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2016 31-12-2015 30-09-2016 31-07-2015 01-01-2016 31-10-2015 30-09-2016 30-04-2017 30-09-2016 31-12-2015 31-07-2015

concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed huurcontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst

3.275 3.269 3.230 3.229 3.229 3.124 3.035 3.001 2.913 2.600 2.479 2.423 2.372 2.354 2.340 2.333 2.252 2.249 1.988 1.963 1.851 1.844 1.800 1.790 1.768 1.722 1.659 1.651 1.630 1.569 1.560 1.531 1.462



Leverancier Naam Cuna International B.V. RGG cluster zwembaden ESCo Invest Verwey Vastgoed B.V. Van den Herik Kust- en Oeverwerken B.V. HaskoningDHV Nederland B.V. Antea Nederland B.V. Stichting Rotterdam Sportsupport Randstad Uitzendbureau B.V. Iv-Infra B.V. Den Boer Groenprojecten NS Stations B.V. Versluys Verkeerstechniek B.V. J.D. Maarse en Zonen B.V. UTS APC van Herk B.V. Stichting Inkoopbureau Bewegwijzering Nederland Dienst Publiek en Communicatie (DPC) Betonindustrie De Hamer Eurofins Omegam B.V. Europort Pharmaceuticals B.V. N.V. IRADO Aannemingscombinatie Pernis/Hoogvliet W. van den Heuvel en Zoon Infra B.V. Duijvelaar Pompen Service Dierenbescherming Combinatie Plas van Heenvliet Valmont Nederland B.V. Engels HLC B.V. Grondbank IJsselmonde B.V. KPN Corporate Market B.V. Stichting ContourdeTwern Megaborn Traffic Development B.V. Croon Elektrotechniek B.V. Aquabus B.V. Bomenwacht Nederland B.V. Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn N.V. De Bruyn & Nelisse B.V. Pelican Rouge Coffee Solutions B.V. Stichting Thuis Op Straat Delfshaven Ro!Entree B.V. Aannemingscombinatie BTL / AKB Noord Hekbouw B.V. Omniform Engineering Stichting Rotterdamse Schouwburg PostNL Marketing & Sales B.V. Hendriks Infra B.V. Centric Netherlands B.V. Arcadis Nederland B.V. Sanitronics International B.V. J. van Huizen Groenvoorzieningen B.V.

Begindatum 01-01-2009 28-04-2011 01-06-2014 01-01-2012 02-06-2014 03-06-2014 01-07-2013 01-09-2013 27-05-2014 01-01-2012 01-01-2014 01-01-2012 01-10-2014 01-01-2013 01-01-2010 01-01-2015 01-01-2011 01-06-2014 01-07-2011 01-10-2003 01-01-2012 01-11-2012 01-01-2003 01-01-2012 01-01-2012 01-04-2012 01-04-2013 16-01-2013 01-01-2014 01-10-2012 28-05-2014 01-01-2015 01-04-2014 01-01-2012 01-02-2013 07-01-2012 01-02-2010 01-09-2013 01-06-2011 01-01-2012 22-10-2012 26-05-2014 01-01-2006 01-06-2014 07-01-2012 21-12-2010 01-07-2013 01-07-2014 01-01-2012

Vervaldatum 31-12-2016 31-12-2021 31-05-2017 31-12-2015 01-06-2016 12-06-2016 31-12-2015 31-12-2015 02-06-2016 31-12-2015 31-12-2018 31-12-2015 30-09-2016 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 30-06-2015 31-05-2016 30-06-2015 31-12-2023 31-12-2015 31-10-2015 31-12-2019 31-12-2016 31-12-2015 31-03-2016 31-03-2015 15-01-2017 31-12-2021 31-12-2015 27-05-2016 31-03-2015 31-03-2017 31-12-2015 31-01-2016 31-10-2015 31-01-2016 31-12-2016 31-05-2015 31-12-2015 31-03-2015 25-05-2016 31-12-2035 01-06-2016 31-10-2015 28-02-2015 01-04-2017 01-07-2024 31-12-2015

Overeenkomst concernbrede raamovereenkomst Onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed projectcontract concernbreed projectcontract concernbrede raamovereenkomst Concernbreed licentiecontract concernbreed projectcontract concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed projectcontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed projectcontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed projectcontract concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbrede raamovereenkomst concernbreed onderhoudscontract concernbrede raamovereenkomst

Verplichting 1.402 1.384 1.324 1.276 1.267 1.259 1.237 1.233 1.209 1.196 1.159 1.087 1.075 1.059 1.004 1.000 999 964 949 948 916 910 904 900 900 899 880 829 791 758 749 733 713 704 689 658 651 635 630 627 591 582 582 576 553 528 528 513 500

Leerlingenvervoer Ten behoeve van de uitvoering van de taak inzake aangepast leerlingenvervoer is een contract afgesloten met vier vervoersmaatschappijen. Dit contract loopt tot het einde van het schooljaar 2015–2016; daarnaast is er een vervoerscontract afgesloten voor vervoer van leerlingen naar tyltylscholen en mytylscholen. Deze overeenkomst loopt door tot eind 2015. Huisvestingsprogramma 2015 Op grond van de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Rotterdam 2012 hebben de schoolbesturen aanvragen ingediend voor onder andere nieuwbouw, uitbreiding, herstel constructiefouten. Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 159

In het huisvestingsprogramma 2015 staat welke aanvragen voor financiering in aanmerking komen en welke niet. De gemeente geeft in 2015 in zijn totaliteit € 54 mln uit in het kader van het huisvestingsprogramma 2015. Decentralisaties sociaal domein Per 1 januari zijn een fors aantal taken binnen het sociaal domein overgedragen aan gemeenten. De gemeenten worden daarmee verantwoordelijk voor meer taken op het gebied van (jeugd)zorg, werk en activering. Een fors deel van deze (zorg)taken worden ingekocht. Voor AWBZ en WMO zijn daarom voor twee jaar contracten aangegaan met meerdere partijen De inkoopcontracten voor jeugdzorg zijn voor één jaar aangegaan. Subsidieverplichtingen Onderstaand tabel toont de subsidieverplichtingen boven de € 500.000 van subsidies die toegekend zijn in 2014 waarvan de activiteiten gedeeltelijk of geheel in 2015 plaatsvinden. Subsidieverplichtingen Cultuur Onderwijs Activering en Welzijn Economie Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Wijkrecreatie Stedelijk Welzijn Overig Eindtotaal

33.805 31.777 12.515 7.084 5.617 2.154 1.879 1.842 96.673

Leveringsverplichtingen Onderstaand tabel toont de huurvorderingen van huurcontracten boven de € 500.000 op jaarbasis op portefeuille niveau. Portefeuille Bedrijfsmatig Onroerend Goed Brandstofverkoopppunten & Reclame Kunst & Cultuur Onderwijs Sport & Recreatie Eindtotaal

Jaarhuur 3.022 5.420 7.625 1.505 1.091 18.664

Schatkistbankieren Vanaf eind 2013 moeten gemeenten verplicht schatkistbankieren. Overstijgt het gemiddelde banksaldo over een kwartaal naar verwachting het jaarlijks vastgestelde drempelbedrag dan moet de gemeente het meerdere in principe afstorten bij het Rijk. Voor de gemeente Rotterdam was het drempelbedrag voor 2014 vastgesteld op € 10,3 mln. Achteraf is vastgesteld dat in het vierde kwartaal het drempelbedrag onbedoeld is overschreden. Bij de beoordeling of er geld moest worden afgestort naar het Rijk werd abusievelijk een nieuwe rekening voor speciale ontvangsten buiten beschouwing gelaten, waardoor dit niet is geschied. Naar aanleiding van deze constatering zijn de cashmanagementprocedures zo aangepast dat dit in de toekomst niet meer kan voorkomen. De onderstaande tabel toont het verloop van het gemeentelijk banksaldo in relatie tot het drempelbedrag. In de wet Fido is overigens geen sanctie opgenomen bij overschrijding. bedragen x € 1 mln.

Toets behoedzaamheidsdrempel Grondslag: omvang begroting Behoedzaamheidsdrempel Gemiddelde omvang bankrekeningen Ruimte (+)/overschrijding (-)


2014 Q1 3.777

2014 Q2 3.777

2014 Q3 3.777

2014 Q4 3.777

10,3 7,1 3,2

10,3 3,8 6,5

10,3 5,4 4,9

10,3 29,2 -18,9

6.4

Programmarekening 2014

6.4.1 Overzicht baten en lasten totaal Resultaat na reservering

Realisatie 2013



Realisatie 2014

Totaal baten Totaal lasten Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Onttrekking aan reserves Saldo na reservering

3.289.860 3.260.526 29.334 295.074 393.009 127.269

3.483.556 3.600.990 -117.434 176.288 293.722 0

3.095.414 3.279.220 -183.806 261.726 445.532 0

3.053.989 3.015.788 38.201 261.726 334.314 110.790

Verschil Realisatie 2014 vs Bijgestelde begroting 2014 -41.425 -263.432 222.007 0 -111.217 110.790

6.4.2 Incidentele baten en lasten In de onderstaande tabel zijn de belangrijkste incidentele baten en lasten vanuit de realisatie 2014 weergegeven: Incidentele baten en lasten Totaal baten Structureel Incidenteel 1. Opbrengst grondverkopen + Winsten uit grondexploitaties 2. Bijzondere ontvangen subsidies en (specifieke) uitkeringen 3. Tariefsverlaging rioolheffing 4. Dividenden Totaal lasten Structureel Incidenteel 1. Verliezen uit grondexploitaties 2. Incidentele personeelslasten/ tijdelijke inhuur 3. Incidenteel beleid/ project

4. Investeringen met maatschappelijk nut tlv reserves 5. WWB Onttrekking aan reserves Algemene reserve Structureel Incidenteel Toevoeging aan reserves Algemene reserve Structureel Incidenteel Saldo na reserveringen

begroting 2014 3.483.556 3.378.170 105.386 60.777

realisatie 2014 3.053.989 2.988.745 65.244 54.165

40.609 -10.000 14.000 3.600.690 3.417.995 182.695 3.000 37.000

2.700 -11.021 19.400 3.015.788 2.836.735 179.053 13.555 46.308

47.950 50.017 44.728 293.422 29.183 112.232 152.007 176.288 68.417 59.916 47.955 0

50.125 2.557 44.728 334.314 0 13.460 220.854 261.725 18.361 143.352 100.012 110.790

Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Economie Fysiek beheer van de stad Algemene middelen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Algemene middelen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen, Verkeer en vervoer, Milieu en duurzaamheid Divers Participatie


6.4.3 Algemene dekkingsmiddelen In de programmarekening zijn de volgende algemene dekkingsmiddelen verantwoord. Algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Totaal

Rekening 2013 425.928 1.117.908 115.570 -29.265 1.630.141

Begroting 2014• 434.938 1.147.743 114.995 -31.060 1.666.616

Rekening 2014 446.488 1.149.385 115.436 -25.212 1.686.097

* voor de lokale heffingen betreft het de bijgestelde begroting 2014

Lokale heffingen Een onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen zijn de niet bestedingsgebonden lokale heffingen. In hoofdstuk 5, paragraaf Lokale heffingen is een toelichting opgenomen. De baten zijn verantwoord in de beleidsmatige inspanning Belastingen. Rekening 2013 Onroerend zaakbelasting Hondenbelasting Logiesbelasting Reclame- en precariobelasting Leges Omgevings-vergunning Rioolheffing Bedrijfsreinigings-recht Afvalstoffenheffing Totaal

215.772 2.756 2.530 24.431 16.953 63.686 4.300 95.500 425.928

Bijgestelde begroting 2014 220.491 2.701 3.151 25.058 12.880 60.674 4.600 105.383 434.938

Rekening 2014 220.918 2.632 3.656 24.804 20.321 61.044 5.332 107.781 446.488

Algemene uitkeringen De verantwoorde algemene uitkering uit het Gemeentefonds heeft voornamelijk betrekking op het uitkeringsjaar 2014 (€ 1.144,285 mln). Daarnaast zijn de uitkeringsjaren 2011 tot en met 2013 aangepast (2011: € 3,872 mln; 2012: € 0,186 mln en 2013: € 1,043 mln). Het Gemeentefonds wordt namelijk pas twee jaar na afloop van het desbetreffende jaar definitief vastgesteld. De verantwoorde algemene uitkering uit het Gemeentefonds is gebaseerd op informatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en een eigen inschatting van waarden voor zover deze nog niet zijn bepaald door het ministerie van BZK. De algemene uitkering is verantwoord in de beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen. Dividend In 2014 is door een aantal deelnemingen dividend uitgekeerd. De ontvangen dividenden zijn verantwoord in de beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen. Dividend Bank Nederlandse Gemeenten NV Beurs Rotterdam NV BV Gemeenschappelijk Bezit Evides ENECO Holding NV Havenbedrijf Rotterdam NV Luchthaven Schiphol NV Totaal

Rekening 2013 479 3.150 11.920 36.921 60.714 2.386 115.570

begroting 2014 408 600 10.897 38.182 61.928 2.980 114.995

Rekening 2014 408 600 11.338 38.182 61.928 2.980 115.436

Saldo financieringsfunctie Het saldo van de financieringsfunctie betreft het saldo van de betaalde rente over de leningen, rekening-courant en de ontvangen rente over uitzettingen. De baten worden verantwoord binnen de betreffende beleidsmatige inspanningen, met name de beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen en de beleidsmatige inspanning Wonen.


Saldo financieringsfunctie Rekening 2013 38.307 67.572 -29.265

Begroting 2014 34.716 65.776 -31.060

Rekening 2014 37.270 62.482 -25.212

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

36.745 408.956 -372.211

23.004 164.528 -141.524

28.123 159.924 -131.801

5.119 -4.604 9.723

6.810 56.451 -49.641

2.291 79.760 -77.469

2.168 77.339 -75.171

-123 -2.421 2.298

412 9.320 -8.908

398 12.282 -11.884

816 11.263 -10.447

418 -1.019 1.437

0 287.465 -287.465

0 0 0

0 0 0

0 0 0

11.879 48.510 -36.631

16.395 60.705 -44.310

18.090 60.144 -42.054

1.695 -561 2.256

17.644 7.210 10.434

3.920 11.781 -7.861

7.049 11.178 -4.129

3.129 -603 3.732

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Algemene middelen Baten Lasten Saldo

1.826.338 315.610 1.510.728

1.674.646 277.950 1.396.696

1.682.522 263.588 1.418.934

7.876 -14.362 22.238

Beheer algemene middelen Baten Lasten Saldo

1.574.036 286.349 1.287.687

1.417.788 254.641 1.163.147

1.412.276 239.678 1.172.598

-5.512 -14.963 9.451

Baten Lasten Totaal

6.4.4 Per beleidsveld 6.4.4.1 Bestuur en Dienstverlening Baten en lasten incl. reserveringen

Beleidsveld: Bestuur en Dienstverlening Baten Lasten Saldo Besluitvorming en advisering College Baten Lasten Saldo Besluitvorming en ondersteuning Raad Baten Lasten Saldo Bestuurlijke samenwerking Baten Lasten Saldo Dienstverlening Baten Lasten Saldo Interne Dienstverlening Baten Lasten Saldo

6.4.4.2 Algemene middelen Baten en lasten incl. reserveringen




Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

252.302 29.261 223.041

256.858 23.309 233.549

270.246 23.910 246.336

13.388 601 12.787

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Cultuur, sport en recreatie Baten Lasten Saldo

45.640 216.371 -170.731

22.326 232.210 -209.884

20.725 229.324 -208.599

-1.601 -2.886 1.285

Cultureel klimaat Baten Lasten Saldo

3.202 132.348 -129.146

3.587 134.842 -131.255

3.455 134.649 -131.194

-132 -193 61

42.438 84.023 -41.585

18.739 97.368 -78.629

17.270 94.675 -77.405

-1.469 -2.693 1.224


Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Baten Lasten Saldo

Veiligheid 17.051 127.684 -110.633

16.813 139.942 -123.129

17.271 135.810 -118.539

458 -4.132 4.590

1.266 65.942 -64.676

995 73.073 -72.078

1.323 73.138 -71.815

328 65 263

7 8.296 -8.289

0 7.672 -7.672

0 5.885 -5.885

0 -1.787 1.787

15.778 53.446 -37.668

15.818 59.197 -43.379

15.948 56.787 -40.839

130 -2.410 2.540

Belastingen Baten Lasten Saldo

6.4.4.3 Cultuur, sport en recreatie Baten en lasten incl. reserveringen

Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Baten Lasten Saldo

6.4.4.4 Veiligheid

Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Baten Lasten Saldo Geweld en (jeugd-)overlast Baten Lasten Saldo Wijkveiligheid Baten Lasten Saldo


6.4.4.5 Onderwijs Baten en lasten incl. reserveringen

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

69.007 212.716 69.007

65.634 221.968 65.634

63.086 213.242 63.086

-2.548 -8.726 6.178

69.007 212.716 -143.709

65.634 221.968 -156.334

63.086 213.242 -150.156

-2.548 -8.726 6.178

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Volksgezondheid en zorg Baten Lasten Saldo

22.377 157.555 -135.178

22.838 166.319 -143.481

21.677 165.294 -143.617

-1.161 -1.025 -136

Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Baten Lasten Saldo

2.636 47.779 -45.143

4.107 48.951 -44.844

3.207 48.115 -44.908

-900 -836 -64

Kwetsbare personen en huiselijk geweld Baten Lasten Saldo

7.758 84.524 -76.766

7.019 91.622 -84.603

6.658 91.512 -84.854

-361 -110 -251

Volksgezondheid Baten Lasten Saldo

11.983 25.252 -13.269

11.712 25.746 -14.034

11.812 25.667 -13.855

100 -79 179

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

760.299 1.034.318 -274.019

780.315 1.159.700 -379.385

794.685 1.109.584 -314.899

14.370 -50.116 64.486

Arbeidsparticipatie Baten Lasten Saldo

745.223 829.838 -84.615

762.822 859.579 -96.757

780.134 848.076 -67.942

17.312 -11.503 28.815

Armoedebestrijding Baten Lasten Saldo

939 55.788 -54.849

1.342 65.387 -64.045

813 60.649 -59.836

-529 -4.738 4.209

Beleidsveld: Onderwijs Baten Lasten Saldo Leer- en schoolprestaties Baten Lasten Saldo

6.4.4.6 Volksgezondheid en zorg Baten en lasten incl. reserveringen

6.4.4.7 Participatie Baten en lasten incl. reserveringen

Beleidsveld: Participatie Baten Lasten Saldo




Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

14.089 139.896 -125.807

15.687 219.904 -204.217

13.468 186.664 -173.196

-2.219 -33.240 31.021

48 8.796 -8.748

464 14.830 -14.366

270 14.195 -13.925

-194 -635 441

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Baten Lasten Saldo

405.422 462.032 -56.610

506.524 519.849 -13.325

318.250 342.691 -24.441

-188.274 -177.158 -11.116

Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Baten Lasten Saldo

214.827 199.275 15.552

327.552 310.775 16.777

135.604 132.430 3.174

-191.948 -178.345 -13.603

Vastgoed Baten Lasten Saldo

131.325 171.746 -40.421

141.885 124.256 17.629

149.917 143.666 6.251

8.032 19.410 -11.378

Wonen Baten Lasten Saldo

59.270 91.011 -31.741

37.087 84.818 -47.731

32.729 66.595 -33.866

-4.358 -18.223 13.865

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

105.738 117.822 -12.084

120.188 137.552 -17.364

112.810 129.085 -16.275

-7.378 -8.467 1.089

Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Baten Lasten Saldo

20.298 28.303 -8.005

34.089 43.875 -9.786

28.424 38.266 -9.842

-5.665 -5.609 -56

Stedelijke bereikbaarheid Baten Lasten Saldo

85.440 89.519 -4.079

86.099 93.677 -7.578

84.386 90.819 -6.433

-1.713 -2.858 1.145

Maatschappelijke participatie Baten Lasten Saldo Participatie jeugd Baten Lasten Saldo

6.4.4.8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Baten en lasten incl. reserveringen

6.4.4.9 Verkeer en vervoer Baten en lasten incl. reserveringen

Beleidsveld: Verkeer en vervoer Baten Lasten Saldo


6.4.4.10 Economie Baten en lasten incl. reserveringen

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Economie Baten Lasten Saldo

4.610 27.770 -23.160

6.528 31.068 -24.540

3.486 23.521 -20.035

-3.042 -7.547 4.505

Economische structuur en vestigingsklimaat Baten Lasten Saldo

4.610 27.770 -23.160

6.528 31.068 -24.540

3.486 23.521 -20.035

-3.042 -7.547 4.505

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Milieu en duurzaamheid Baten Lasten Saldo

5.136 30.283 -25.147

4.506 35.059 -30.553

13.682 41.151 -27.469

9.176 6.092 3.084

Milieu en duurzaamheid Baten Lasten Saldo

5.136 30.283 -25.147

4.506 35.059 -30.553

13.682 41.151 -27.469

9.176 6.092 3.084

Realisatie 2013


Realisatie 2014

Verschil

Beleidsveld: Fysiek beheer van de stad Baten Lasten Saldo

384.506 444.483 -59.977

297.624 454.801 -157.177

311.987 464.300 -152.313

14.363 9.499 4.864

Heel (maken van de stad) Baten Lasten Saldo

195.855 247.716 -51.861

128.563 254.557 -125.994

138.338 267.205 -128.867

9.775 12.648 -2.873

Schoon (maken van de stad) Baten Lasten Saldo

188.651 196.767 -8.116

169.061 200.244 -31.183

173.649 197.095 -23.446

4.588 -3.149 7.737

Totaal resultaat na reserveringen

Realisatie 2013

Realisatie 2014

Verschil

Baten Lasten Saldo

3.682.869 3.555.600 127.269

Bijgestelde begroting 2014 3.540.946 3.540.946 0

3.388.304 3.277.514 110.790

-152.642 -263.432 110.790

6.4.4.11 Milieu en duurzaamheid Baten en lasten incl. reserveringen

6.4.4.12 Fysiek beheer van de stad Baten en lasten incl. reserveringen

Specificatie baten en lasten concerntotalen


6.5

Toelichting op de programmarekening

6.5.1 Bestuur en Dienstverlening 6.5.1.1 Besluitvorming en ondersteuning Raad Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

319 10.526 -10.207

398 12.282 -11.884

816 11.263 -10.447

418 -1.019 1.437

Realisatie 2013 Bijgestelde begroting 2014

Realisatie 2014

Verschil

Realisatie 2014 vs Bijgestelde begroting 2014

402 12 390 0

319 0 319 0

725 32 467 226

406 32 148 226

9.320 2.390 641 92 211 1.446

12.282 4.419 107 90 2.71 1.512

11.263 3.881 2.010 114 249 1.508

-1.019 -538 1.903 24 - 2.461 -4

486 17 469

787 756 31

412 0 412

-375 -756 381

Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Gemeentelijke klokkenluidersregeling Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Verkiezingen gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve -Reserve Frictiekosten BMR 14+ Griffie

6.444 710 260 5.474 -8.918 10 10

7.076 239 46 6.791 -11.963 79 0

6.970 298 424 6.248 -10.538 91 0

-106 59 378 -543 1.425 12 0

0 0

79 0

80 11.250

1 11

Saldo na reservering

-8.908

-11.884

-10.447

1.437

Baten 226 180 0 0 0

Lasten 0 0 -538 -375 -107

Saldo 226 180 538 375 107

11 417

0 -1.020

11 1.437

Besluitvorming en ondersteuning Raad Baten Lasten Saldo

Resultaat na reservering

Besluitvorming en ondersteuning Raad Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen

Toelichting afwijkingen 1 Vrijval voorziening commissiereizen 2 Detacheringsopbrengsten 3 Accountantskosten deelgemeenten 4 ICT- en factilitaire dienstverlening 5 Loonkosten Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingene aan reserves Frictiekosten BMR 14+ griffie Totaal


1. Vrijval voorziening commissiereizen In 2014 is de voorziening commissiereizen afgerekend. Aan het einde van de raadsperiode resteerde een bedrag van € 226 in de voorziening. Conform afspraak is dit vrijgevallen ten gunste van de exploitatie 2014. In de begroting 2014 was hier geen rekening mee gehouden. 2. Detacheringsopbrengsten Door met name detachering van medewerkers van de Griffie (buiten de gemeente) zijn extra, niet begrote inkomsten ontvangen. 3. Accountantskosten deelgemeenten De onderschrijding op de programmalasten wordt met name veroorzaakt door lagere kosten op ontvangen budgetten vanuit de deelgemeenten. Een deel van de niet doorbelaste kosten betreffen de kosten voor accountantscontrole jaarrekeningen, waarvan bij de deelgemeenten de kosten voor de controle jaarrekening 2013 al in 2013 verantwoord waren. 4. ICT- en facilitaire dienstverlening De kosten voor diverse diensten zijn lager uitgevallen dan begroot, dit betreft met name ict- en facilitaire dienstverlening. 5. Loonkosten De onderschrijding op de apparaatslasten wordt met name gerealiseerd op het loonkostenbudget, waarbij de overschrijding van de Ombudsman gedekt wordt door budget vacatureruimte bij zowel de Griffie als de Rekenkamer. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 6. Frictiekosten BMR 14+ Griffie Onttrekking aan de reserve voor studiekosten gedetacheerd personeelslid Griffie. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Besluitvorming en ondersteuning Raad Raad Ondersteuning raad / griffie Rapporten rekenkamer Rapporten ombudsman Totaal

Baten

Lasten

Saldo

294 178 169 175 816

5.058 3.301 1.421 1.483 11.263

-4.764 -3.123 -1.252 -1.308 -10.447

Begrotingsonrechtmatigheid De lasten passen binnen de door uw raad vastgestelde budgettaire kaders en zijn derhalve rechtmatig.


6.5.1.2 Besluitvorming en advisering College Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

284 57.569 -57.285

2.291 79.760 -77.469

2.168 77.339 -75.171

-123 -2.421 2.298

Realisatie 2013


Besluitvorming en advisering College Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Subsidies en inkomensoverdrachten

1.380 11 1.134 235 56.451 14.973 1 7.622 2.071 0 5.279

236 0 59 177 79.760 17.209 0 7.370 1.909 1.906 6.024

2.054 199 354 1.501 77.339 12.920 0 4.106 3.318 0 5.496

1.818 199 295 1.324 2.421 4.289 0 -3.264 1.409 -1.906 -528

Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen

11.277 9 10.855 413

17.413 0 17.142 271

17.635 0 17.142 493

222 0 0 222

Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsereserve Werkplan Integriteit Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie

30.201 331 2.876 26.994 -55.071 5.430 0 5.430

45.138 388 6.125 38.625 -79.524 2.055 55 2.000

46.784 64 6.154 40.566 -75.285 114 1 113

1.646 -324 29 1.941 4.239 -1.941 -54 -1.887


-49.641

-77.469

-75.171

2.298

Baten 1.818 0 0 0 0 0 0 0 -1.941 -123

Lasten 0 -3.264 1.409 -1.906 -527 1.941 -74

Saldo 1.818 3.264 -1.409 1.906 527 -1.941 74 0 -1.941 2.298

Besluitvorming en advisering College Baten Lasten Saldo


Toelichting afwijkingen 1. Overige baten 2. Inkopen en uitbestede werkzaamheden 3. Overige programmalasten 4. Salarislasten WSW en WIW 5. Subsidies en inkomensoverdrachten 6. Personeel 7. Overige afwijkingen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 9. Bestemmingsreserve O&F Totaal


Realisatie Verschil 2014 Realisatie 2014 vs Bijgestelde begroting 2014

0 -2.421

1. Overige baten Deze afwijking (€ 1,3 mln) betreft de mutatie (vrijval en toevoeging) in de voorziening pensioenen en hangt samen met de afwijking (-€ 1,3 mln) in de overige programmalasten. Om meer duidelijkheid te krijgen tussen de kosten voor College en (ex-) deelgemeenten is er een aparte voorziening aangemaakt voor de (ex-)deelgemeenten. De afwijking wordt veroorzaakt door overboeking van de voorziening van de (ex)deelgemeenten naar de aparte voorziening. 2. Inkopen en uitbestede werkzaamheden Deze afwijking (€ 1,3 mln) in de rubriek inkopen en uitbestede werkzaamheden houdt deels verband met de afwijkingen in de onttrekkingen en toevoegingen aan reserves (€ 1,9 mln). De kosten en de daarmee verband houdende onttrekking aan bestemmingsreserve is lager dan begroot. Daarnaast zijn budgethouders sober omgegaan met de budgetten. 3. Overige programmalasten Deze afwijking in de rubriek overige programmalasten betreft met name de mutatie (-€ 1,3 mln) vrijval en toevoeging) in de voorziening pensioenen en hangt samen met de afwijking (€ 1,3 mln) in de overige baten. Om meer duidelijkheid te krijgen tussen de kosten voor College en (ex)deelgemeenten is er een aparte voorziening aangemaakt voor de (ex)deelgemeenten. De afwijking wordt veroorzaakt door overboeking van de voorziening van de (ex)deelgemeenten naar de aparte voorziening. 4. Salarislasten WSW en WIW De rubriek salarislasten WSW en WIW moet in samenhang worden bezien met de afwijking (-€ 1,9 mln) in de rubriek salarislasten Personeel. De begroting van deze salarislasten is gerubriceerd onder Personeel, terwijl dit in de realisatie is verwerkt onder Salarislasten WSW en WIW. 5. Subsidies en inkomensoverdrachten De subsidies en inkomensoverdrachten zijn deels verantwoord onder de rubriek inkopen en uitbestede werkzaamheden. 6. Personeel De rubriek Personeel moet in samenhang worden bezien met de afwijking in de rubriek Salarislasten WSW en WIW. 7. Overige afwijkingen Dit betreft kleine afwijkingen (428) op verschillende onderdelen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Bestemmingsreserve O&F De onderschrijding op de rubriek inkopen en uitbestede werkzaamheden hangt samen met deze afwijking in onttrekking bestemmingsreserve O&F. De gerealiseerde kosten van het programma O&F vallen per saldo lager uit dan begroot. De gerealiseerde kosten bedragen ca 1.1 mln. Een ultimo 2013 gevormde transitorische post is voor ca. 1 mln in 2014 vrijgevallen. Dit leidt per saldo tot een lage realisatie in 2014. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Besluitvorming en advisering College College Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming Totaal

Baten

Lasten

Saldo

1.343 825 2.168

9.228 68.111 77.339

-7.885 -67.286 -75.171



6.5.1.3 Bestuurlijke samenwerking Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

0 289.163 -289.163

0 0 0

0 0 0

0 0 0

Realisatie 2013


Bestuurlijke samenwerking Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten

287.465 287.465 3 0 287.462

0 -968 0 -968 0

0 0 0 0 0

0 968 0 968 0

Apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering

0 0 -287.465

968 968 0

0 0 0

-968 -968 0


-287.465

0

0

0

Bestuurlijke samenwerking Baten Lasten Saldo



Met de invlechting van de deelgemeentelijke begrotingen in de gemeentebegroting is de beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking komen te vervallen. De budgetten van de deelgemeenten zijn ingedaald in de begroting van de andere beleidsmatige inspanningen. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Bestuurlijke samenwerking Uitkering deelgemeenten Totaal


Baten

Lasten

Saldo

0 0

0 0

0 0

6.5.1.4 Dienstverlening Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

16.666 47.584 -30.918

16.395 60.705 -44.310

18.090 60.144 -42.054

1.695 -561 2.256

Realisatie 2013


Dienstverlening Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

11.182 68 11.114 0

13.217 0 13.217 0

14.912 436 14.468 8

1.695 436 1.251 8

Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten

46.722 11.575 6.709 1.090 2.823 953

59.315 17.861 12.004 1.581 4.201 75

58.754 17.492 9.506 1.634 5.967 385

-561 -369 -2.498 53 1.766 310

Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen

6.860 17.438 -10.578

9.486 20.135 -10.649

9.898 20.135 -10.237

412 0 412

Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves -Bestemmingsreserve Verkiezingen Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Verkiezingen Onttrekking Bestemmingsreserve -Masterplan Dienstverlening

28.287 1.771 1.042 25.474 -35.540 1.788 1.788 697 603 0 94

31.968 2.476 1.258 28.234 -46.098 1.390 1.390 3.178 0 3.178 0

31.364 2.440 1.845 27.079 -43.842 1.390 1.390 3.178 0 3.178 0

-604 -36 587 -1.155 2.256 0 0 0 0 0 0


-36.631

-44.310

-42.054

2.256

Baten 2.221 -546 20 1.695

Lasten 37 -527 -71 -561

Saldo 2.184 -19 91 2.256

Dienstverlening Baten Lasten Saldo


Toelichting afwijkingen 1. Publieksdiensten 2. Archivering 3. Beveiliging gebouwen Totaal


1. Publieksdiensten Het voordelig verschil van € 2,2 mln baten betreft € 1,8 mln hogere legesinkomsten waartegenover € 1,6 mln hogere lasten rijksafdrachten staan. Per saldo een voordelig saldo van € 200 op leges. Verdere hogere inkomsten betreffen personeelsgerelateerde opbrengsten (UWV en detacheringen). Het verschil op de lasten betreft eerder genoemde hogere rijksafdracht van € 1,6 mln en totaal voor eenzelfde bedrag lagere lasten op andere posten, te weten: € 800 lagere personele lasten, € 700 lagere uitgaven inhuur en ca € 100 lagere overige materiele uitgaven. Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 173

De lagere personele lasten zijn het gevolg van vacatures en vrijval van eenmalige middelen voor hogere gemiddelde loonkosten en herplaatsingskandidaten (frictiekosten). Dienst-verlening heeft met wervingsinspanningen getracht vacatures op te vullen. Plekken in de uitvoering zijn opgevuld met flexibele en tijdelijke krachten. Het budget inhuur voor projecten is niet ingezet. Projecten zijn later gestart of starten in 2015. De kosten van de verkiezingen in 2014 zijn overeenkomstig het begrote bedrag van € 3,2 mln. 2. Archivering Het Stadsarchief heeft ca € 500 lagere baten dan begroot. Dit is het gevolg van het wegvallen van inkomsten uit het huurcontract met de Rechtbank van ca € 350 mln. Verder zijn de overige inkomsten uit tarieven en van derden lager uitgevallen. De lagere inkomsten zijn gecompenseerd door lagere uitgaven. 3. Beveiliging gebouwen De afwijkingen op het product beveiliging gebouwen zijn nagenoeg nihil ten opzichte van de begroting. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Dienstverlening Publieksdiensten Archivering en beschikbaar stellen van archieven Beveiliging gemeentelijke gebouwen Totaal

Baten

Lasten

Saldo

16.411 606 1.073 18.090

42.541 12.316 5.287 60.144

-26.130 -11.710 -4.214 -42.054



6.5.1.5 Interne Dienstverlening Baten en lasten incl. reserveringen

Interne Dienstverlening Baten Lasten Saldo Resultaat na reservering

Interne Dienstverlening Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Communicatie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Personeel gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1. Serviceorganisatie 2. Hogere kapitaallasten 3. Energie 4. Onroerende Zaak belasting 5. Diverse programmakosten 6. Huurinkomsten Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 7. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Totaal



Realisatie 2014

Verschil

9.951 9.951 0

3.920 11.781 -7.861

7.049 11.178 -4.129

3.129 -603 3.732

Realisatie 2013


14.676 115 14.485 76 7.210 135.925 91.129

1.530 0 1.530 0 11.781 151.345 67.996

5.469 685 4.187 597 11.078 149.446 92.098

3.939 685 2.657 597 -603 -1.899 -24.202

37.225 7.571 0 -275.479 -181 -284.329 9.031 146.764 8.139 3.359 135.266 7.466 2.968 0 0 0 0 2.968 0 0

33.904 49.445 0 -292.353 0 -295.437 3.084 152.789 7.352 5.021 140.416 -10.251 2.390 663 729 0 50 0 376 572

39.716 17.538 -6 -286.924. 0 -294.684 7.760 148.656 8.107 3.496 137.053 -5.709 1.580 415 730 133 50 0 108 144

5.812 -31.907 -6 5.429 0 753 4.676 -4.133 755 -1.525 -3.363 4.542 -810 -248 1 133 0 0 -268 -428

10.434

-7.861

-4.129

3.732

Baten 2.008 0 0 0 0 1.693

Lasten 2.032 3.886 1.121 852 -7.922 0

Saldo -24 -3.886 -1.121 -852 7.922 1.693

-572 3.128

-572 -604

0 3.732

Verschil Realisatie 2014 Realisatie 2014 vs Bijgestelde begroting 2014


1. Serviceorganisatie In 2014 is de reorganisatie van de RSO afgerond en er heeft strakke sturing plaatsgevonden op zowel de personele als materiele budgetten. Daarnaast was er voor de RSO in 2014 sprake van een aantal incidentele posten in de baten en lasten die elkaar opheffen. Mede hierdoor is er geen afwijking van de realisatie ten opzichte van de begroting. Met de 2e bestuursrapportage is 2,2 mln als knelpunt gedekt vanuit het beleidsveld algemene middelen, waardoor het resultaat van het product hierbij aansluit. 2. Hogere kapitaallasten Aan het einde van 2014 zijn de buiten gebruik gestelde materiële vaste activa onder het product concernhuisvesting in de administratie verwerkt. Dit leidt tot een extra afschrijving ten laste van het resultaat van € 3,9 mln. 3. Energie Door uitbreiding met diverse vastgoedobjecten vanuit de voormalige deelgemeenten komen de energielasten 1,1 mln hoger uit. 4. Onroerende Zaak belasting De Onroerende Zaak belasting, waaronder de rioolrechten, valt € 900 hoger uit als gevolg van een inhaalslag over voorgaande jaren en aanslagen over nieuwe activa. 5. Diverse programmakosten De lagere programmakosten zijn hoofdzakelijk het gevolg van het niet meer realiseren van stortingen in een egalisatievoorziening van de kosten voor meerjaren onderhoudsprogramma’s. Initieel was in de begroting rekening gehouden met ruim € 8 mln. Het vormen van deze voorziening heeft, op advies van de accountant, bij de controle op de jaarrekening 2013, niet plaatsgevonden. 6. Huurinkomsten De inkomsten van verhuur van delen van de objecten concernhuisvesting waren niet begroot. De realisatie komt uit op € 1,7 mln. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 7. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden In de begroting was rekening gehouden met een onttrekking aan de bestemmingsreserve Vastgoed gebieden. Mede als gevolg van de nog niet volledig vastgestelde businesscase voor de voormalig deelgemeentelijke huisvestingsobjecten is deze onttrekking in 2014 niet gerealiseerd. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Interne Dienstverlening Rotterdamse Serviceorganisatie Concernhuisvesting Totaal

Baten

Lasten

Saldo

5.357 1.692 7.049

7.467 3.611 11.078

- 2.110 - 2.019 - 4.129



6.5.2 Algemene middelen 6.5.2.1 Belastingen Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

256.423 22.261 234.162

256.858 23.309 233.549

270.246 23.910 246.336

13.388 601 12.787

Realisatie 2013


Belastingen Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

252.302 213.152 0 32.576 6.574

256.858.000 216.923 0 30.065 9.870

270.246 215.698 82 30.100 24.366

13.388 -1.225 82 35 14.496

Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering

29.261 9.031 642 1.344 7.045 0 4.804 8.697 -3.893 15.426 1.248 533 13.645 223.041

23.309 3.351 1.045 1.277 1.029 0 3.400 7.903 -4.503 16.558 1.920 685 13.953 233.549

23.910 5.503 927 1.430 3.146 0 3.627 7.903 -4.276 14.780 1.178 695 12.907 240.336

601 2.152 -118 153 2.117 0 227 0 227 -1.778 -742 10 -1.046 12.787


223.041

233.549

240.336

12.787

Baten 470 11.575 -254 -69 505 1.327 0 -123 13.388

Lasten 0 1.661 0 0 0 753 -1.788 -25 601

Saldo 470 9.914 -254 -69 505 574 1.788 -98 12.787

Belastingen Baten Lasten Saldo Resultaat na reservering

Toelichting afwijkingen 1. OZB 2. Voorziening Belastinggeschillen 3. Precariobelasting 4. Hondenbelasting 5. Logiesbelasting 6. Opbrengst derden 7. Personeel en inhuur 8. Overige Totaal


Toelichting afwijkingen 1. OZB Er is € 6,9 mln hogere opbrengsten OZB exclusief dotatie voorziening dubieuze debiteuren gerealiseerd. De hogere baten betreffen € 4,6 mln extern opgelegde OZB en voor € 2,3 mln aan intern opgelegde OZB. De hogere opbrengst is grotendeels te verklaren door incidentele meevallers bij bezwaarafhandeling en uitkomsten van overleg met belastingplichtigen. Ook zijn in een aantal gevallen de waarde van objecten op het moment van opleggen hoger, dan de ingeschatte waarde waarvan bij het opstellen van de begroting is uitgegaan.


In de begroting is een dotatie aan de voorziening begroot van € 5,5 mln. In het kader van de jaarrekening is een analyse gemaakt van de openstaande vorderingen. Hieruit blijkt dat een eenmalige extra dotatie van € 6,5 mln noodzakelijk is om het risico af te dekken. 2. Voorziening Belastinggeschillen De hogere baten betreffen een vrijval van de voorziening belastinggeschillen, bedragende € 11,6 mln. De gemeente Rotterdam is recentelijk in een langlopende juridische zaak met betrekking tot de werktuigenvrijstelling en civiele procedure havengebonden object op alle punten door de Hoge Raad in het gelijk gesteld. Daarnaast is een dotatie aan de voorziening belastinggeschillen noodzakelijk voor € 1,7 mln vanwege claims en juridische geschillen die nog niet definitief beslecht zijn. Samen verklaart dit het positieve saldo van € 9,9 mln. 3. Precariobelasting Er is een lagere opbrengst gerealiseerd voor de precariobelasting ad € 200 vanwege het gegrond verklaren van een aantal bezwaren die zijn ingediend. 4. Hondenbelasting Een lagere opbrengst ad € 100 is gerealiseerd voor de hondenbelasting vanwege een daling van het aantal geregistreerde hondenbezitters in Rotterdam. 5. Logiesbelasting In 2010 is de logiesbelasting weer ingevoerd en bedraagt voor belastingjaar 2014 4,5% van de kamerprijs. Gezien de heffingsgrondslag volgt de opbrengst direct de prijs- en bezettingsontwikkeling in de hotelbranche. De bezettingsgraad en gemiddelde kamerprijs ten opzichte van 2013 is toegenomen en heeft geleid tot een hogere opbrengst van € 500. 6. Opbrengst derden Er is € 500 hogere invorderingsrente gerealiseerd als gevolg van belastingplichtigen die aanslagen niet voor de verval-datum betalen, waardoor rente verschuldigd is. De overschrijding op de invorderingskosten (uitbesteed werk) van ad € 800 is een direct gevolg van het extra uitbesteden van het betekenen van dwangbevelen en het uitvoeren van beslagopdrachten. Tegenover de extra kosten van uitbesteding staan opbrengsten (€ 800 hogere overige opbrengsten). De kosten van uitbesteding van betekenen van dwangbevelen leveren hetzelfde bedrag aan invorderingsopbrengsten op. 7. Personeel en inhuur De lagere personele lasten ad. € 1,0 mln zijn het gevolg van vacatures en vrijval van eenmalige middelen voor hogere gemiddelde loonkosten en herplaatsingskandidaten (frictiekosten). Belastingen heeft met wervingsinspanningen getracht vacatures op te vullen. Plekken in de uitvoering zijn opgevuld met flexibele en tijdelijke krachten. Het budget inhuur voor projecten en kwaliteitsimpuls ad. € 700 is niet ingezet. Projecten zijn later gestart of starten in 2015. 8. Overige Het restant van € 100 is een saldo van meerdere kleine posten. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Belastingen Belastingheffing Totaal

Baten

Lasten

Saldo

270.246 270.246

23.910 23.910

246.336 246.336

Begrotingsonrechtmatigheid De gerealiseerde lasten zijn hoger dan begroot (€ 600). De hoger dan begrote lasten waren niet voorzienbaar. Per saldo resteert geen begrotingsonrechtmatigheid op deze beleidsmatige inspanning.


6.5.2.2 Beheer algemene middelen Baten en lasten incl. reserveringen

Beheer algemene middelen Baten Lasten Saldo


Beheer algemene middelen Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Dividenden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Algemene Reserve - Algemene Reserve Toevoeging Algemene Reserve - nvt Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Bommenregeling Toevoeging Bestemmingsreserves -Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve NUP Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Sport gebieden Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds



Realisatie 2014

Verschil

1.507.404 284.176 1.223.228

1.417.788 254.641 1.163.147

1.412.276 239.678 1.172.598

-5.512 -14.963 9.451

Realisatie 2013


1.336.734 1.186.294 115.570 27.459 14.501 -7.090

1.295.537 1.147.744 114.995 34.292 7.272 -8.766

1.298.779 1.149.602 115.436 36.102 6.967 -9.328

3.242 1.858 441 1.8010 -305 -562

22.745 10.115 67.050 17.376 -92.915 12.659 5.945 -3.503 1.406 -4.909 16.133 8 266 15.859 1.313.989 263.604 0 56.047

27.781 -2.317 65.878 2.090 -98.343 24.144 3.914 -4.103 369 -4.472 34.201 4 979 33.218 1.267.756 226.860 18.361 0

12.818 -15.590 62.434 -682 -94.580 13.538 3.700 -4.673 369 -5.042 33.081 53 1.186 31.842 1.285.961 226.860 18.361 0

-14.963 -13.273 - 3.444 -2.772 3.763 -10.606 - 214 -570 0 -570 -1.120 49 207 -1.376 18.205 0 0 0

5.000 5.700

0 5.700

0 5.700

0 0

0

1.517

1.517

0

0

12.000

12.000

0

0

1.600

1.600

0

0

20

20

0

14.866 64.603 1.147 0

73.076 53.360 1.147 80

73.076 53.360 1.147 80

0 0 0 0

4.140

3.522

3.522

0

3.353

2.527

2.527

0





Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Voorbereidingskst Maastunnel Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Wijkveiligheid gebieden Toevoeging Bestemmingsreserves - Financieringsreserve Toevoeging Bestemmingsreserves - Kredietrisicoreserve Toevoeging Bestemmingsreserves -Risicoreserve WWB Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve RECP Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Onttrekking Bestemmingsreserve -Financieringsreserve Onttrekking Bestemmingsreserve -Groeifonds (261) Onttrekking Bestemmingsreserve -Riolen en gemalen Onttrekking Bestemmingsreserve -Risicoreserve WWB Saldo na reservering Toelichting afwijkingen 1. Baten en lasten m.b.t. reserves 2. Financiering, leningverstrekking en garantieverlening 3. Gemeentefonds 4. Deelnemingen 5. Personeel en detachering 6. Verzekeringen 7. Overig Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Krimp (motie 31) 9. Aanloopverliezen en frictie 10. Investeringen Rozenburg 11. Investeringsfonds Rotterdam (IFR) 12. Groeifonds Totaal

Realisatie 2013



2.000 0

0 3

0 3

0 0

21.634 7.114 78.000 237.302 0 1.158

23.058 30.889 0 122.251 1.027 19.425

23.058 30.889 0 113.497 0 18.175

0 0 0 -8.754 -1.027 -1.250

137.007 41.309 1.521

13.600 51.096 1.521

12.500 45.591 1.521

-1.100 -5.505 0

0

3.573

3.573

0

303 0 0 0 56.004 1.287.687

1.784 29.546 0 679 0 1.163.147

1.784 29.546 128 679 0 1.172.598

0 0 128 0 0 9.451

Baten -319 2.022 1.653 472 837 -1.262 -162

Lasten -8.881 -3.785 -739 2.399 275 -3.052 -1.180

Saldo 8.562 5.807 2.392 -1.927 562 1.790 1.020

-5.504 -1.027 -1.250 -1.100 128 -5.512

0 0 0 0 0 -14.963

-5.504 -1.027 -1.250 -1.100 128 9.451

Toelichting afwijkingen 1. Baten en lasten m.b.t. reserves De lagere lasten leiden tot lagere onttrekkingen aan de bestemmingsreserves, deze staan toegelicht onder de punten 8 t/m 12. 2. Financiering, leningverstrekking en garantieverlening Totaal gezien is het resultaat op financiering € 5,8 mln positief. Dit bestaat voor € 4,7 mln uit een positief resultaat op het product Financiering en voor € 1,1 mln op Leningen en Garanties. Voor een verdere toelichting zie de Paragraaf Financiering. 3. Gemeentefonds Er is sprake van iets hogere baten en iets lagere lasten. De hogere baten zijn een gevolg van een nagekomen bijstelling door het Rijk. De lagere lasten zijn het gevolg van niet gerealiseerde lasten voor taakmutaties en doeluitkeringen binnen het gemeentefonds.


4. Deelnemingen De hogere lasten op het product deelnemingen worden veroorzaakt door een afwaardering op deelnemingen en hogere kosten vooruitlopend op de desinvestering van de gemeentelijke aandelen in Beurs Rotterdam N.V. De eenmalige gemeentelijke opbrengst hiervan volgt naar verwachting in 2015. Tegenover deze hogere lasten staat een hoger dan geraamde baat als gevolg van een hoger dan verwachte dividenduitkering van Gemeenschappelijk Bezit Evides B.V. 5. Personeel en detachering Binnen het product Van Werk Naar Werk is sprake van een positief verschil van € 500 als gevolg van hogere baten uit detachering voor herplaatsingskandidaten. 6. Verzekeringen Voor Verzekeringen is sprake van een positief resultaat van € 1,8 mln, dit is het gevolg van een gunstig schadeverloop op de brand-, vaartuigen-, auto-, en overige verzekeringen. De lagere baten zijn het gevolg van lagere externe verzekeringspremies RET en Havenbedrijf als gevolg van een herwaardering van objecten, dit leidt ook tot lagere lasten. 7. Overig Dit betreft concernbrede, technische verschuivingen, vrijval post onvoorzien, niet gerealiseerde lasten als onderzoekskosten e.d. Daarnaast is, vanuit doelmatigheidsoverwegingen, ervoor gekozen de afboekingen en vrijval uit de invlechting van de deelgemeenten waarvoor geen allocatie te herleiden was naar andere beleidsmatige inspanningen, onder te brengen bij de beleidsmatige inspanning beheer algemene middelen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Lagere onttrekking bestemmingsreserve Krimp De lagere onttrekking dan begroot is het gevolg van lagere lasten voor arrangementen dan begroot. In 2014 is het aantal medewerkers dat gebruik heeft gemaakt van arrangementen lager dan verwacht. Dit komt omdat per 31 december 2013 de mogelijkheid voor medewerkers de fiscaalvrije ruimte van het pensioen door de werkgever te laten volstorten aanmerkelijk is verkleind. Hierdoor is het voor een medewerker vanaf 2014 financieel minder aantrekkelijk om gebruik te maken van een vertrek-regeling. Bovendien heeft eind 2013 een groot aantal medewerkers nog van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. 9. Lagere onttrekking bestemmingsreserve O&F De begrote onttrekking aan deze reserve en de daar tegenover staande lasten zijn gerealiseerd bij andere beleidsmatige inspanningen. De lasten waren lager dan begroot. 10. Lagere onttrekking bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg De onttrekking aan deze reserve is verschoven naar de beleidsmatige inspanningen waar ook de lasten zijn gemaakt. 11. Lagere onttrekking bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam De onttrekking aan deze reserve is verschoven naar de beleidsmatige inspanningen waar ook de lasten zijn gemaakt. In het hoofdstuk Investeringen wordt dieper ingegaan op de verloop van het IFR. 12. Onttrekking Groeifonds De nog beschikbare middelen binnen deze reserve waren nog voor één project bedoeld, dit project is afgerond, het resterende deel van de reserve valt daarom nu vrij. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Beheer algemene middelen Beheer algemene middelen Financiering Deelnemingen Verzekeringen Van Werk Naar Werk / VOIL Verstrekking leningen en garanties Totaal

Baten

Lasten

Saldo

1.216.329 4.995 117.087 3.815 32.057 37.993 1.412.276

145.235 315 17.960 5.584 33.719 36.865 239.678

1.071.094 4.680 99.127 -1.769 -1.662 1.128 1.172.598



6.5.3 Cultuur, sport en recreatie 6.5.3.1 Cultureel klimaat Baten en lasten incl. reserveringen

Cultureel klimaat Baten Lasten Saldo


Cultureel klimaat Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Evenementenfonds Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Kunst en Cultuur gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1 Levendige binnenstad 2 Verzelfstandiging bibliotheek 3 Subsidies 4 Overig Saldo voor reservering



Realisatie 2014

Verschil

805 119.112 -118.307

3.587 134.842 -131.255

3.455 134.649 -131.194

-132 -193 61

Realisatie 2013


884 0 884 0

1.452 772 680 0

2.014 3 1.961 50

562 -769 1.281 50

132.348 128.247 -834 3.483 3.764 121.834 2.153 1.053 1.062 38 1.948 46 65 1.837.161 -131.464 0 0 2.318

134.216 130.659 1.683 11.874 -1.200 118.302 1.453 548 904 1 2.104 155 57 1.892 -132.764 626 626 2.135

134.023 130.462 3.508 2.864 676 123.414 1.595 588 904 103 1.966 34 77 1.855 -132.009 626 626 1.441

-193 -197 1.825 -9.010 1.876 5.112 142 40 0 102 -138 - 121 20 -37 755 0 0 -694

1.642

0

0

0

676 0

1.433 350

933 305

-500 -45

0 0

352 0

202 1

-150 544

-129.146

-131.255

-131.194

61

Baten

Lasten 325 1.266 -1.451 -333 -193

Saldo -325 -447 1.451 76 755

819 -257 652





Toelichting afwijkingen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Lagere onttrekking reserve (per reserve) 5 Levendige binnenstad (IFR) 6 Specifieke bijdragen (ISV3) 7 Kunst en cultuur gebieden 8 Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Baten

Lasten

Saldo

- 695 -500 -45 -150 1 -132

0 0 0 0 0 -193

-694 -500 -45 -150 1 61

1. Levendige binnenstad Een deel van de uitgevoerde projecten voor Levendige Binnenstad kon in 2014 binnen de lopende exploitatie opgevangen worden. Hierdoor hoefde minder onttrokken te worden aan de bestemmingsreserve uit IFR. 2. Verzelfstandiging bibliotheek Conform de raadsbrief d.d. 30 september 2014 met betrekking de afronding van het verzelfstandigingdossier Bibliotheek Rotterdam (14BB4837) zijn de begrote kapitaallasten met € 10,1 mln opgehoogd vanwege de afwaardering van de activa. In de realisatie was deze afwaardering op de activa niet alleen te boeken op de kapitaallasten aangezien het ook versterking van weerstandsvermogen en opbrengsten uit aflossing en rente betrof. Boekhoudkundig zijn meer kosten gemaakt dan begroot als gevolg van de afwaarderingsgrondslag op de lager vastgestelde activawaarde in plaats van de boekhoudkundige activawaarde. 3. Subsidies In 2014 is voor een lager bedrag aan subsidies verstrekt dan begroot. Eenmalige subsidies Subsidies gebieden Subsidies overige instellingen structureel Incidentele subsidies Subsidies combinatiefuncties Totaal

-443 -402 -303 -153 -150 -1.451

Eenmalig De eenmalige subsidies zijn bestemd voor calamiteiten bij subsidieinstellingen of onverwachte kosten voor de cultuursector. Er zijn minder aanvragen voor deze eenmalige subsidies ingediend. De gemeentelijke reservering voor de van Ghent kazerne van € 300. heeft niet plaats hoeven vinden in 2014, maar is noodzakelijk vanaf 2016. Subsidies gebieden Vanuit de voormalige deelgemeenten zijn structurele subsidies overgedragen. Het jaar 2014 was een overgangsjaar. Niet alle overgedragen subsidies zijn aangevraagd. Tevens zijn sommige bijdragen wel verleend door de gemeente maar uitbetaald via overige programmalasten in plaats van een subsidie. De structurele subsidies zijn lager vastgesteld. Dit wordt veroorzaakt doordat de ontvangers niet voldaan hebben aan de vastgestelde subsidiedoelstellingen Er zijn minder incidentele subsidies beschikt dan begroot; het verleende bedrag is afhankelijk van exogene factoren waaronder het aantal aanvragen per subsidieronde, de hoogte van de aangevraagde bedragen en de kwaliteit van de ingediende aanvragen. Voor de combinatiefunctionarissen zijn alle ingediende aanvragen gehonoreerd. Echter niet alle juridisch mogelijke aanvragen zijn ingediend. Hierdoor is minder uitgegeven dan begroot. 4. Overige Het betreft hier geringe overige afwijkingen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 5. Levendige Binnenstad (IFR) Zie toelichting 1.


6. ISV Het betreft hier een bijdrage uit ISV middelen voor de Art Studio. De werkelijke uitgaven voor dit project bepalen de uiteindelijke onttrekking aan de bestemmingsreserve. Aangezien de uitgaven in 2014 lager waren dan begroot, geldt dit ook voor de daadwerkelijke onttrekking aan de bestemmingsreserve. 7. Kunst en cultuur gebieden Zie toelichting 3 bij subsidies gebieden. 8. Vastgoed gebieden Aan de reserve is onttrokken via Cultureel Klimaat. Deze onttrekking was begroot op de beleidsmatige inspanning Interne Dienstverlening. Op concernniveau blijft dit binnen de begrote onttrekkingen aan de reserve. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen

Baten

Lasten

Saldo

Cultureel klimaat Subsidieverlening culturele instellingen, gezelschappen en activiteiten Bibliotheek Totaal

2.636 819 3.455

103.333 31.316 134.649

-100.697 -30.497 -131.194



6.5.3.2 Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Baten en lasten incl. reserveringen

Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Baten Lasten Saldo


Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskoste Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves -Bestemmingsreserve Sport gebieden Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Sport gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1 Lagere opbrengst sportaccommodaties 2 Vrijval voorziening afbouwkosten DG Centrum 3 Onderhoud accommodaties 4 Toegankelijke sportaccommodaties 5 Subsidies gebieden 6 Lekker Fit 7 Overig Saldo voor reservering



Realisatie 2014

Verschil

39.260 86.320 -47.060

18.739 97.368 -78.629

17.270 94.675 -77.405

-1.469 -2.693 1.224

Realisatie 2013


40.813 28.305 1 11.834 673

11.158 0 0 11.158 0

11.815 118 0 10.563 1.134

657 118 0 -595 1.134

84.023 33.205 6.768 2.478 10.390 -5 13.574 18.269 15.351 8.918 -6.000 32.549 798 1.333 30.418 -43.210 0 0 1.625

96.968 41.803 8.448 2.337 9.229 0 21.789 22.744 20.543 8.395 -6.194 32.421 770 1.412 30.239 -85.810 400 400 7.581

94.275 39.897 9.140. 2.030 9.521 9 19.197 23.789 20.543 8.394 -5.148 30.589 882 1.399 28.308 -82.460 400 400 5.455

-2.693 -1.906 692 -307 292 9 -2.592 1.045 0 -1 1.046 1.832 112 -13 -1.931 3.350 0 0 -2.126

1.625 0

2.300 2.281

1.567 745

-733 -1.536

0 0

3.000 0

3.001 142

1 142

-41.585

-78.629

-77.405

1.224

Baten -652 1.142

Lasten

Saldo -652 1.142 -351 733 1.536 573 369 3.350

167 657


351 -733 -1.536 -573 -202 -2.693



Toelichting afwijkingen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Lagere onttrekking reserve (per reserve) 8 Toegankelijkheid sportaccommodaties 9 Sport gebieden 10 Vastgoed gebieden Totaal

Baten - 2.126 -733 -1.536 142 -1.469

Lasten

Saldo

-2.693

- 2.126 -733 -1.536 142 1.224

1. Lagere opbrengst sportaccommodaties De opbrengsten (verhuur) uit het gebruik van sportaccommodaties vertonen een dalende tendens. Het betreft met name de opzeggingen van permanente verhuurovereenkomsten van sportaccommodaties. 2. Vrijval voorziening afbouwkosten DG Centrum Met de invoering van BMR14+ is een voorziening vanuit de voormalige deelgemeente Centrum overgedragen voor toekomstige kosten die ontstaan door de afbouw van sport- of natuur- en milieuaccommodaties in het gebied Centrum. Volgens BBV regelgeving is deze voorziening onrechtmatig en moet deze voorziening vrijvallen. De frictiekosten waarvoor deze voorziening van de voormalige deelgemeente Centrum bedoeld was, zullen nog in 2015 en 2016 vallen. Met een bestemmingsvoorstel wordt voorgesteld om de vrijgevallen voorziening alsnog te bestemmen voor toekomstige frictiekosten in 2015 en 2016. 3. Onderhoud accommodaties Om het onderhoud op de sportlocaties op het benodigde niveau te brengen zijn meerjarenonderhoudsplannen gemaakt. In 2014 is extra inzet gepleegd op de uitvoering van dit onderhoud. Naast de hogere kosten voor onderhoud zijn er bij de accommodaties minder kosten gemaakt voor onder andere waterverbruik, ICT e.d. 4. Toegankelijkheid sportaccommodaties Voor dit project is in 2014 minder uitgegeven dan gepland. Er heeft een inventarisatie behoefte plaats gevonden. Het grootste gedeelte van de behoeften gaan uitgevoerd en afgerekend worden in 2015 en 2016. Hierdoor valt de onttrekking uit de reserve ook lager uit. 5. Subsidies gebieden Niet alle subsidies vanuit de reserve subsidies gebieden zijn aangevraagd in 2014 of zijn uitgekeerd in verband met realisatie van het project. Hierdoor valt de onttrekking uit de reserve ook lager uit. 6. Lekker Fit De pensioenkosten voor de vakleerkrachten zijn nog niet bekend. Aangezien er grote onzekerheid is over de hoogte van het bedrag is er terughoudend uitgegeven op andere onderdelen binnen het programma. Vooruitlopend op de bezuiniging op het programma voor Voortgezet Onderwijs zijn vacatures op dit onderdeel niet meer vervuld. 7. Overige verschillen Het betreft hier kleine overige verschillen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Toegankelijkheid sportaccommodaties (IFR) Zie toelichting 4. 9. Sport gebieden Zie toelichting 5. 10. Vastgoed gebieden Aan de reserve is onttrokken via Topsport en vergroten deelname sport en recreatie. Deze onttrekking was begroot op de beleidsmatige inspanning Interne Dienstverlening. Op concernniveau blijft dit binnen de begrote onttrekkingen aan de reserve. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Stimulering topsport, breedtesport en recreatie Inzet voor deelgemeenten Natuur en Milieu-educatie Totaal pagina 186 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

Baten

Lasten

Saldo

17.083 0 187 17.270

86.282 0 8.393 94.675

-69.199 0 -8.206 -77.405



6.5.4 Veiligheid 6.5.4.1 Wijkveiligheid Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

Wijkveiligheid Baten Lasten

18.918 56.134

15.818 59.197

15.948 56.787

130 -2.410

Saldo

-37.216

-43.379

-40.839

2.540

Realisatie 2013


Wijkveiligheid Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

15.610 1.721 13.890 -1

15.818 1.967 13.851 0

15.948 2.168 13.780 0

130 201 -71 0

Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Saldo na reservering

53.446 7.014 3.671 1.673 734 936 3.358 13.762 -10.404 43.074 610 1.857 40.607 -37.836 168 168 -37.668

59.197 11.872 7.635 1.655 1.152 1.430 4.022 14.552 -10.530 43.303 725 2.161 40.417 -43.379 0 0 -43.379

56.787 10.862 7.465 1.262 889 1.246 4.462 14.552 -10.090 41.463 846 1.445 39.172 -40.839 0 0 -40.839

-2.410 -1.010 -170 -393 -263 -184 440 0 440 -1.840 121 -716 -1.245 2.540 0 0 2.540

Baten 0 0 130 130

Lasten -1.418 -1.455 464 -2.409

Saldo 1.418 1.455 -334 2.539


Toelichting afwijkingen 1. Programmalasten Handhaven weten regelgeving 2. Personeelslasten Handhaven weten regelgeving 3. Overige mutaties Totaal


1. Programmalasten Handhaven weten regelgeving Het positieve resultaat heeft diverse oorzaken. Het project Inbraakpreventie was begroot als uitvoering met externe krachten, terwijl hiervoor in de praktijk uitsluitende eigen medewerkers (stadswachten) zijn ingezet. Verder is sprake van een eenmalige vrijval van kapitaallasten en bleek de benodigde dotatie voorziening dubieuze debiteuren lager dan verwacht. 2. Personeelslasten Handhaven weten regelgeving Het positieve resultaat wordt verklaard door het feit dat in het coalitieakkoord voor het behoud van het oorspronkelijk begrote aantal stadswachten structureel € 2,9 mln is begroot vanaf 2014. Na besluitvorming hierover is gestart met de werving van nieuwe stadswachten. Nadat eerst is gekeken naar de mogelijkheden om dit met interne kandidaten in te vullen, is direct na de zomer de externe werving gestart. Dit heeft vanaf oktober geresulteerd in maandelijkse instroom en opleiding van nieuwe medewerkers (doorloop instroom en opleiding naar 2015). Eind 2014 waren 40 nieuwe stadswachten geworven.


3. Overige mutaties Dit betreft een veelvoud aan kleinere bedragen. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Wijkveiligheid Gebiedsgerichte veiligheid

Baten

Lasten

Saldo

1.581

11.254

-9.673

Handhaven weten regelgeving Totaal

14.367 15.948

45.533 56.787

-31.166 -40.839



6.5.4.2 Geweld en (jeugd-)overlast Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

0 8.659 -8.659

0 7.672 -7.672

0 5.885 -5.885

0 -1.787 1.787

Realisatie 2013


7 7

0 0

0 0

0 0

Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering

8.296 5.762 6 669 117 4.970 982 974 8 1.552 52 23 1.477 -8.289

7.672 2.802 0 287 1 2.514 3.085 901 2.185 1.785 0 25 1.760 -7.672

5.885 901 -6 528 -19 398 3.363 901 2.462 1.621 5 70 1.546 -5.885

-1.787 -1.901 -6 241 -20 -2.112 278 0 278 -164 5 45 -214 1.787


-8.289

-7.672

-5.885

1.787

Baten 0 0

Lasten -1.787 -1.787

Saldo 1.787 1.787

Geweld en (jeugd_)overlast Baten Lasten Saldo


Geweld en (jeugd-)overlast Totaal baten Opbrengsten derden

Toelichting afwijkingen 1. Programmalasten Totaal


1. Programmalasten In de loop van 2014 is duidelijkheid ontstaan over het budget personeel dat voorheen vanuit de doeluitkeringen richting de deelgemeenten werd betaald en het materiële dan wel personele budget deelgemeenten op met name het terrein van DOSA activiteiten en jeugdoverlast. Gebleken is dat een aantal deelgemeenten budget hadden gereserveerd bovenop de doeluitkeringen. Daarnaast speelt een rol dat de regels van het concern met betrekking tot inhuur en tijdelijke arbeidscontracten strakker gehanteerd worden dan voor de deelgemeenten gold. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Geweld en (jeugd-)overlast Bestrijden geweld en overlast (jeugd) Totaal

Baten

Lasten

Saldo

0 0

5.885 5.885

- 5.885 - 5.885



6.5.4.3 Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

976 65.847 -64.871

995 73.073 -72.078

1.323 73.138 -71.815

328 65 263

Realisatie 2013


1.266 0 1.226 40

995 0 995 0

1.323 46 1.277 0

328 46 282 0

Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering

65.942 58.495 400 1.587 0 51 56.457 2.757 2.493 263 4.690 -2 137 4.555 -64.676

73.073 57.359 0 1.398 97 -5 55.869 5.282 5.282 0 10.431.417 0 316 10.116 -72.078

73.138.106 57.865.671 0 1.385.405 84.085 4.336 56.391.845 5.400.482 5.282.533 117.949 9.871.953 0 231.873 9.640.080 -71.815.266

65 507 0 -13 -13 10 523 118 0 118 -560 0 -84 -476 263


-64.676

-72.078

-71.815.266

263

Baten 327 327

Lasten 65 -65

Saldo 262 263

Baten

Lasten

Saldo

0 1.323 0 1.323

54.347 17.828 963 73.138

- 54.347 - 16.505 - 963 - 71.815

Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Baten Lasten Saldo


Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

Toelichting afwijkingen 1. Overige mutaties Totaal


1. Overige mutaties Dit betreft een veelvoud aan kleinere bedragen. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Crisisbeheersing en handhaven openbare orde Crisisbeheersing en brandweerzorg Handhaven openbare orde Regie en coordinatie maatschappelijke integriteit Totaal

Begrotingsonrechtmatigheid De gerealiseerde lasten zijn hoger dan begroot € 65. De lasten worden niet gecompenseerd door hoger dan begrote baten en waren voorzienbaar. De (begrotings-)onrechtmatigheid op deze beleidsmatige inspanning is derhalve € 65.


6.5.5 Onderwijs 6.5.5.1 Leer- en schoolprestaties Baten en lasten incl. reserveringen

Leer- en schoolprestaties Baten Lasten Saldo


Leer- en schoolprestaties Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves -Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Wachtlijsten Kinderopvang Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Zomeroffensief onderwijs Onttrekking Bestemmingsreserve - Onderwijshuisvesting Saldo na reservering




Realisatie 2014

Verschil

60.140 204.112 -143.972

65.634 221.968 -156.334

63.086 213.242 -150.156

-2.548 -8.726 6.178

Realisatie 2013


63.781 62.765 711 305

65.026 62.833 2.193 0

63.037 60.778 2.259 0

-1.989 -2.055 66 0

212.716 130.141 32.743 57 5.664 8.286 83.391 66.748 52.794 5.876 8.078 15.827 260 355 15.212 -148.935 0 0 5.226

221.768 133.293 13.106 137 16.870 7.233 95.947 72.969 60.087 6.161 6.721 15.506 39 562 14.905 -156.742 200 200 608

213.042 126.745 26.275 169 821 8.105 91.735 69.309 55.737 6.160 7.412 16.987.738 315 628 16.045 -150.005 200 200 49

-8.726 -6.548 13.169 32 16.049 872 - 4.072 -3.660 - 4.350 -1 691 1.482 276 66 1.140 6.737 0 0 -559

0

229

29

-200

0

20

0

-20

634

0

0

0

0

360

20

-339

300 4.292 -143.709

0 0 -156.334

0 0 -150.156

0 0 6.178


Toelichting afwijkingen 1. Onderwijshuisvesting Vrijval voorziening Vormen van een voorziening doordecentralisatie buitenonderhoud 2. Meer Leertijd Onderbesteding Children’s Zone activiteiten Onderbesteding voormalig deelgemeenten Onderbesteding bewegingsonderwijs Onderbesteding VVE & Brede School activiteiten Wachtlijsten kinderopvang Overige onderbestedingen 3. Voortijdig Schoolverlaten (VSV) Onderbesteding Onderwijs en Participatie gebieden VSV convenant Totaal na reserveringen

Baten

Lasten

Saldo

273 0

-3.838 2.165

4.111 -2.165

0 -200 0 -2.383 -340 -9

-805 -207 -836 -2.746 -340 -995

805 7 836 363 0 986

-20 131 -2.548

-220 -965 -8.726

200 1.096 6.178

1. Onderwijshuisvesting Bij het product onderwijshuisvesting is € 4,1 mln minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een vrijval van de voorziening op een dubieuze vordering. De betreffende debiteur heeft de openstaande vordering in 2014 voldaan waardoor de eerder getroffen voorziening is vrijgevallen ten gunste van het product onderwijshuisvesting. 2. Meer leertijd Binnen het product meer leertijd is er op een aantal terreinen sprake van onderbesteding. Dit wordt veroorzaakt door lagere subsidieverleningen en vaststellingen dan begroot. Hiervan is sprake bij de Children’s Zone en het bewegingsonderwijs. Dit laatste wordt veroorzaakt door minder uitgaven in het bewegingsonderwijs. Door een nieuwe manier van zwemroostering is er bespaard op de kosten van vervoer. Daarnaast zijn niet alle begrote uitgaven voor onderhoudskosten van gymnastieklokalen en sportvelden gerealiseerd. De onderbesteding bij de voor- en vroegschoolse educatie komt doordat de start van een aantal activiteiten in het kader van bestuursafspraken met het rijk zijn verschoven naar januari 2015. Het betreft de inzet van rijksmiddelen voor onderwijsachterstandenbeleid welke voor dit doel worden doorgeschoven. Vanuit het rekeningresultaat uit 2013 zijn middelen gereserveerd voor de bouw van het registratiesysteem Wachtlijsten. Het registratiesysteem is nog niet klaar en zal naar verwachting medio 2015 worden opgeleverd. Daarom heeft het in 2014 niet tot de gewenste uitgaven en uitputting van de bestemmingsreserve geleid. In 2014 zijn de voormalige deelgemeentelijke activiteiten toegevoegd aan de begroting van het onderwijsbeleid. Dit betreft met name budgetten in het kader van voorschoolse en vroegschoolse educatie. 2014 is voornamelijk een overgangsjaar geweest waarin de voormalig deelgemeentelijke uitgaven ingebed werden binnen het onderwijsbeleid. Hierdoor zijn de desbetreffende budgetten nog niet volledig uitgeput. 3. Voortijdig schoolverlaten De onderbesteding op het programma aanval op uitval komt door minder subsidie verleningen vanwege de afronding van het programma. Dit programma is medio 2014 afgerond en geborgd in de organisatie. De onderbesteding in het VSV convenant wordt veroorzaakt doordat de bestuurlijke besluitvorming (11–12–2014) bepaald heeft dat de subsidies en daarmee de uitgaven pas begin 2015 gerealiseerd zullen worden. Voorgesteld zal worden de toegekende middelen uit de begroting 2014 mee te nemen naar 2015. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Leer- en schoolprestaties Onderwijshuisvesting Leertijduitbreiding Zorg in en op school Voortijdig schoolverlaten functie / regionale melden coordinatiefunctie en handhaving kwalificatieplicht Totaal

Baten

Lasten

Saldo

1.294 58.909 36

71.817 98.421 17.946

- 70.524 - 39.512 - 17.910

2.848 63.086

25.058 213.242

- 22.210 -150.156



6.5.6 Volksgezondheid en zorg 6.5.6.1 Volksgezondheid Baten en lasten incl. reserveringen

Volksgezondheid Baten Lasten Saldo


Volksgezondheid Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1 Hogere Rijksinkomensten 2 ICT 3 Apparaatslasten 4 Overig Totaal



Realisatie 2014

Verschil

11.628 25.259 -13.631

11.712 25.746 -14.034

11.812 25.667 -13.855

100 -79 179

Realisatie 2013


11.983 7.898 4.071 14

11.712 7.754 3.958 0

11.812 8.008 3.738 66

99.226 254 -220 66

25.252 6.840 3.637 0 107 3.096 6.347.807 6.421 -73 12.064 326 712 11.026 -13.269

25.746 7.247 3.577 0 696 2.974 6.655 6.443 212 11.844 17 865 10.962 -14.034

25.667 6.874 3.630 1 218 3.025 6.705 6.445 260 12.088 570 652 10.866 -13.855

-79 -373 53 1 -478 51 50 2 48 -44 553 -213 -96 179

-13.2269

-14.034

-13.855

179

Baten 139 0 0 -40 99

Lasten 0 -200 244 -123 -79

Saldo 139 200 -244 83 178


Toelichting afwijkingen 1. Hogere Rijksinkomsten Vanuit het Rijk zijn er meer baten binnengekomen dan werd verwacht. Het gaat om hogere inkomsten voor de SOA-regeling, het Vaccinatieprogramma hepatitis B van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en incidentele kleine projecten. 2. ICT De aanschaf van een aantal ICT-systemen gerelateerd aan de bestrijding van infectieziekten is vanwege technische redenen uitgesteld tot 2015.


3. Apparaatslasten Voor een deel van de overschrijding (€0,11 mln) staan hier baten tegenover (hogere projectinkomsten Rijk). 4. Overig Dit bedrag bestaat uit diverse kleine mutaties. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Volksgezondheid Bestrijding infectieziekten Medische milieukunde en technische hygienezorg

Baten

Lasten

Saldo

8.567 1.440

14.084 2.699

-5.517 -1.259

Brede zorgcoordinatie volwassenen Totaal

1.805 11.812

8.884 25.667

-7.079 -13.855



6.5.6.2 Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

3.469 47.546 -44.077

4.107 48.951 -44.844

3.207 48.115 -44.908

-900 -836 -64

Realisatie 2013


Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

2.636 1.994 596 46

2.592 2.289 303 0

2.913 2.738 175 0

321 449 -128 0

Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten

47.779 35.744 2.317 511

48.951 38.199 1.620 503

48.115 36.094 2.422 496

-836 -2.105 802 -7

-322 33.238 4.745 4.733 12 7.290 694 223 6.373 -45.143 0

1.748 34.328 3.834 3.874 -40 6.918 48 237 6.633 -46.359 1.515

-33 33.209 5.177 3.875 1.302 6.844 -36 248 6.632 -45.202 294

-1.781 -1.119 1.343 1 1.342 -74 -84 11 -1 1.157 -1.221

0

1.242

200

-1.042

0 -45.143

273 -44.844

94 -44.908

-179 -64

Baten -179 -1.041 280 0 -900

Lasten -2.055 820 280 119 -836

Saldo 1.876 -1.821 0 -119 -64

Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Baten Lasten Saldo


Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Zorg Jeugd gebieden Saldo na reservering Toelichting afwijkingen 1. Onderbestedingen op verschillende onderdelen 2. Zorg voor de Jeugd (Decentralisatie jeugdzorg) 3. Europese projecten en proeftuinen 4. BTW naheffing met betrekking tot CJG Totaal afwijking ná reservering


1. Onderbestedingen op verschillende onderdelen Er is minder gebruik gemaakt van subsidies voor Sociaal Medische Indicatie en Kinderopvang Plus. In 2015 wordt verwacht dat er meer gebruik van deze voorzieningen gemaakt gaat worden, o.a. door doorverwijzing via de wijkteams. 2. Zorg voor de jeugd (Decentralisatie jeugdzorg) In het product Zorg voor de jeugd is een overschrijding te zien als gevolg van de kosten van de transitieorganisatie en software aanpassingen in de ondersteunende systemen. Aan de bestemmingsreserve decentralisatie jeugdzorg wordt minder onttrokken waardoor een deel beschikbaar blijft voor volgend jaar.


3. Europese projecten en proeftuinen Voor de Europese projecten kwetsbare migrantenjeugd (EIF Nijmegen), CAFTA en SNAP zijn zowel de gerealiseerde baten als lasten lager dan begroot. Voor de proeftuin Leerhuis en de proeftuin jeugdbeschermingsplein/ jeugdreclassering zijn zowel de baten als lasten hoger dan geraamd. 4. BTW naheffing met betrekking tot CJG Eind februari 2015 is een naheffing van de Belastingsdienst ontvangen op de BTW over de jaren 2010 en 2011. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Sociaal medische indicatie en inspectie kinderopvang Jeugdconsul Basisondersteuning voor de jeugd Zorg voor de jeugd Totaal

Baten

Lasten

Saldo

812 0 198 2.197 3.207

4.905 16 21.107 22.087 48.115

-4.093 -16 -20.909 -19.890 -44.908



6.5.6.3 Kwetsbare personen en huiselijk geweld Baten en lasten incl. reserveringen

Kwetsbare personen en huiselijk geweld Baten Lasten Saldo


Kwetsbare personen en huiselijk gewelD Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Antillianen- en Marokkanenprogramma Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Fysieke Woonvoorziening Maatschappelijke Opvang Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Zorg Jeugd gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1 Decentralisatie AWBZ en IOS 2 Overig Totaal



Realisatie 2014

Verschil

7.207 91.471 -84.264

7.019 91.622 -84.603

6.658 91.512 -84.854

-361 -110 -251

Realisatie 2013


6.754 0 3.514 3.240 0 84.524 60.809 6.148 497 54.164 5.201 17 8.858 -3.674 18.514 234 674 17.770 -77.768.760 1.004

5.890 0 3.563 2.327 0 91.622 62.717 4.079 1.251 57.387 9.488 0 10.465 -977 19.417 0 901 18.516 -85.732 1.129

6.529 0 3.674 2.852 3 91.512 63.772 6.573 670 56.529 7.143 0 10.464 -3.321 20.597 429 301 19.867 -84.983 129

639 0 111 525 3 110 -1.055 -2.494 - 581 -858 -2.345 0 -1 -2.344 1.180 429 -600 1.351 749 -1.000

654

0

0

0

350 0

850 68

0 68

-850 0

0

50

0

-50

0

61

61

0

0 -76.766

100 -84.603

0 -84.854

-100 -251

Baten 0 -361 -361

Lasten 273 -383 -110

Saldo -273 22 -251


Toelichting afwijkingen 1. Decentralisatie AWBZ en IOS De overschrijding wordt veroorzaakt door de inzet van extra personeel voor de voorbereiding op de decentralisatie AWBZ voor de centrumgemeentelijke taak Beschermd Wonen en de extra inzet bij het Intakeloket Ondersteuning Statushouders (IOS) vanwege een verhoogde taakstelling van het Rijk om asielzoekers met een verblijfsvergunning te huisvesten en ondersteunen. pagina 198 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

2. Overig Dit bedrag bestaat uit diverse kleine mutaties. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen reserves Lagere onttrekking bestemmingsreserves Aan de bestemmingsreserves Fysieke Woonvoorziening Maatschappelijke Opvang, Maatschappelijke Participatie Gebieden en Zorg Jeugd Gebieden is in 2014 niets onttrokken, naar verwachting zal dit in 2015 wel het geval zijn. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Kwetsbare personen en huiselijk geweld Zorg voor kwetsbare personen (LNZ, PGA) Regie op kwetsbare groepen (MO, verslavingszorg) Bestrijding huiselijk geweld Totaal

Baten

Lasten

Saldo

3.350 2.339 969 6.658

22.438 60.569 8.505 91.512

- 19.088 - 58.230 - 7.536 - 84.854



6.5.7 Participatie 6.5.7.1 Arbeidsparticipatie Baten en lasten incl. reserveringen

Arbeidsparticipatie Baten Lasten Saldo


Arbeidsparticipatie Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves -Herstructurering WSW Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Fit 4 Work Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Onttrekking Bestemmingsreserve - Herstructurering WSW Onttrekking Bestemmingsreserve - Risicoreserve WWB Saldo na reservering




Realisatie 2014

Verschil

707.454 851.484 -144.030

762.822 859.579 -96.757

780.134 848.076 -67.942

17.312 -11.503 28.815

Realisatie 2013


722.253 707.531 1 14.775 -54

715.042 701.511 0 13.531 0

733.334 717.444 0 15.268 622

18.292 15.933 0 1.737 622

827.838 685.682 49.368 1.549 5.577 73.466 541.593 14.129 57.291 1 49.166 8.124 84.865 4.013 3.697 77.155 -105.585 2.000 2.000 22.970

859.579 708.242 52.396 273 3.901 68.507 576.353 6.812 59.637 0 50.973 8.664 91.700 13.828 4.575 73.297 -144.537 0 0 47.780

848.076 700.114 38.425 267 10.968 67.645 574.118 8.691 59.971 0 51.061 7.920 88.991 13.652 3.081 72.258 -114.742 0 0 46.800

-11.503 -8.128 -13.971 -6 7.067 -862 -2.235 1.879 -666 0 88 -754 -2.709 -176 -1.494 -1.039 29.795 0 0 -980

2.176 14 2.644

0 156 435

0 20 436

0 -136 0

0 4.707 13.429 -84.615

2.459 0 44.729 -96.757

1.616 0 44.728 -67.942

-843 0 -1 28.815


Toelichting afwijkingen 1 Wet Sociale Werkvoorziening 2 BUIG budget en verstrekking WWB uitkeringen 3 Inkomensverstrekking overig 4 Werk en Re-integratie en Participatiebudget Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Lagere onttrekking reserve Fit4Work Lagere onttrekking reserve Taakmutaties Gemeentefonds Totaal

Baten 3.998 1.794 12.500

Lasten 2.078 -2.286 -1.288 -10.007

Saldo 1.920 2.286 3.082 22.507

-136 -844 -17.312

0 0 -11.503

-136 -844 28.815

1 Wet Sociale Werkvoorziening Het financieel resultaat op het product Sociale werkvoorziening is € 2 mln positiever dan begroot. Belangrijkste oorzaken zijn een hogere huuropbrengst voor het gebruik van de locatie ‘de Roer’ door een externe partij, een hogere gerealiseerde (externe) omzet door het WSW personeel en een nabetaling van de Bonusstimuleringsregeling 2012. De omzet die binnen de gemeente werd gerealiseerd (m.n. repro-activiteiten) bleef achter op de begroting. Daarnaast is er sprake van een (technische) afwijking doordat de subsidieverstrekking van WSW aan andere gemeenten op een andere wijze is geboekt dan begroot (€ 2 mln). Deze technische mutatie (baten en lasten) heeft geen financieel effect voor de gemeente. 2 BUIG budget en verstrekking WWB uitkeringen De volumeontwikkeling van de bijstand heeft zich in de laatste maanden van 2014 positiever ontwikkeld dan verwacht; vanaf september (moment raming 10-maands) is het volume niet meer gestegen. Dit leidt tot een positiever resultaat dan begroot op de uitkeringslasten van € 2,3 mln. Bestemmingsreserve WWB De bestemmingsreserve risicoreserve WWB 2014 bedraagt € 44,7 mln en heeft betrekking op het jaar 2014. Het tekort op het bijstandsbudget (BUIG) door hogere uitkeringslasten voor de bijstand bedraagt € 15,9 mln; dit bedrag wordt onttrokken aan de risicoreserve WWB 2014. In de begroting 2014 is al rekening gehouden met de vrijval van de niet benutte middelen uit de reserve WWB 2014 aan het algemene beeld. Deze vrijval (in totaal € 28,9 mln) is ten opzichte van de 10-maands € 2,3 mln hoger dan begroot. Vanaf 2015 is een meerjarige bestemmingsreserve WWB gevormd voor het opvangen van eventuele tekorten op de BUIG. 3 Inkomensverstrekking overig Het product Inkomensverstrekking kent naast het resultaat op de bijstand nog een aantal positieve ontwikkelingen. In 2014 is de dienstverlening van het Regionaal Zelfstandigen Bureau aan verschillende contractgemeenten uitgebreid, wat heeft geresulteerd in meer opbrengsten dan begroot. Verder is er een subsidiebijdrage (€ 1,8 mln) ontvangen van Ministerie van Binnenlandse Zaken voor het uitvoeren van taken door het Regionaal Coördinatiecentrum Fraudebestrijding (RCF). Deze subsidiebijdrage was in verband met de voorziene opheffing of andere organisatorische ophanging van het RCF niet begroot. De uitvoering van de koopkrachttegemoetkoming, waartoe het rijk eind 2014 heeft besloten, leidt tot een onverwachte rijksbijdrage voor de uitvoering (€ 900). Gezien de korte voorbereidingstijd is voor deze actie vooral eigen personeel voor de uitvoering ingezet. Het dispuut met Zorginstituut Nederland (ZIN) heeft ons doen besluiten om voorzichtigheidshalve een voorziening te treffen. Tenslotte heeft de achterstand in de behandeling van bijstandsaanvragen geleid tot € 600 aan kosten voor dwangsommen en proceskosten. 4 Werk en Re-integratie en Participatiebudget In 2014 was er € 84 mln beschikbaar voor re-integratie activiteiten, activering, jeugd en onderwijs, gericht op het aan het werk krijgen van de werkzoekenden of het stimuleren van de arbeidsontwikkeling. Deze beoogde inzet, die werd gedekt uit het Participatiebudget (incl. inzet van € 6 mln van het spaarsaldo), is niet volledig besteed waardoor er € 5 mln moet worden terugbetaald aan het rijk. Op het domein van werk en inkomen zijn de begrote programma uitgaven volledig besteed. Dit heeft ook bijgedragen aan de gerealiseerde uitstroom naar werk die in 2014 boven verwachting was. De lagere inzet van het Participatiebudget valt vooral in de domeinen van ‘activering en welzijn’ en ‘jeugd en onderwijs’. Zo vergt het opbouwen van de organisatie belast met de uitvoering van de tegenprestatie meer tijd, waardoor bestedingen pas later op gang komen. De lagere lasten voor jeugd en onderwijs worden grotendeels verklaard door het feit dat meer jongeren terug zijn geleid naar het onderwijs en er door de wijkschool minder trajecten zijn gerealiseerd, vanwege het afbouwen van de wijkschool. De lagere bestedingen leiden ertoe dat de beoogde inzet van het spaarsaldo in 2014 niet nodig is (verklaring voor de lagere baten). De jaarrekening 2013 bevatte een onzekere post van maximaal € 71 mln voor betaalde voorschotten van loonkostensubsidies over de periode 2006–2012 (DAAD). Met het rijk is afgesproken om in 2014 de eindbeschikkingen op te stellen voor de verstrekte loonkostensubsidies. Gebleken is dat er € 3,4 mln teveel aan loonkostensubsidie is uitgekeerd. Uit de analyse is daarnaast gebleken dat € 0,3 mln niet kon worden gedeclareerd uit het Participatiebudget.


Het totale bedrag van € 3,7 mln dat in eerdere jaren ten laste van het Participatiebudget is gebracht vloeit in 2014 terug naar het rijk. In totaal wordt er € 8,7 mln terugbetaald (bij de Tweede bestuursrapportage is de terugbetaling van participatiebudget aan het rijk als risico gemeld). Vanaf 2015 zal dit niet meer kunnen voorkomen aangezien het participatiebudget als een integratie-uitkering aan gemeenten wordt verstrekt (niet bestede middelen blijven bij de gemeente). De teveel betaalde loonkostensubsidie zal worden teruggevorderd. Bij de jaarrekening 2013 is voor de afwikkeling van dit dossier een voorziening getroffen van € 1,8 mln. Deze voorziening is aangevuld bij de jaarrekening 2014 voor de geschatte oninbaarheid van de terugvordering. Rekening houdend met de eindbeschikkingen en de hieruit voortvloeiende verhaalsmogelijkheden betekent de afwikkeling van de loonkostensubsidies per saldo een negatief resultaat voor de gemeente van € 1,6 mln in 2014. Meeneemregeling c.q. spaarsaldo Participatiebudget 2014 Op 13 maart jl. is de SiSa-verantwoordingsinstructie met betrekking tot het spaarsaldo Participatiebudget aangepast. Een gevolg hiervan is dat het spaarsaldo 2014 van € 19,3 mln niet meer op de balans kan worden geadministreerd (overlopende passiva) maar ten gunste van het resultaat vrijvalt in 2014. Het overgangsrecht in verband met de intrekking van de wet Participatiebudget schrijft voor dat de ultimo 2014 niet bestede middelen (tot een maximum van 25%) gereserveerd kunnen worden en in 2015 besteed mogen worden binnen de kaders van de integratie-uitkering sociaal domein. In de bestuurlijke afspraken tussen het kabinet en de VNG is vastgelegd dat de middelen van de integratie uitkering ook daadwerkelijk worden ingezet voor de uitvoering van de taken in het sociaal domein. Verder is in het bestuurlijk overleg 3 Decentralisaties (Rotterdam) vastgesteld dat de rijksverdeling van de integratie uitkering naar Jeugd, Zorg en Participatie voorshands wordt gehandhaafd. Op basis hiervan is ook de begroting 2015 opgesteld. Het voorstel om in de jaarrekening 2014 het spaarsaldo te bestemmen voor participatie 2015 is een logisch gevolg. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Lagere onttrekking reserve Fit4Work De lagere onttrekking is het gevolg van een latere start van het onderzoek naar de methodiek Fit4Work welke in samenwerking met het Ministerie wordt uitgevoerd. Voor Fit4Work geldt dat er voor 2015 diverse verplichtingen zijn aangegaan. De onttrekking hiervan aan de reserve wordt in 2015 gedaan. Lagere onttrekking reserve Taakmutaties Gemeentefonds Voor de uitvoering van het regionale plan Jeugdwerkloosheid zijn middelen van het rijk ontvangen. In het oorspronkelijke projectplan was voorzien dat er meer kosten gemaakt zouden worden in 2014. Het project jeugdwerkloosheid loopt ook het eerste kwartaal van 2015 nog door en in 2014 is een aantal voorschotten verstrekt aan bedrijven via de subsidiemodule, waar de daadwerkelijke afrekening van plaatsvindt in 2015. Het bedrag dat niet besteed is in 2014 wordt doorgeschoven naar 2015. Voor werkgeverdienstverlening, eveneens onderdeel van deze bestemmingsreserve, geldt dat de kosten die voor het ontsluiten van het werkzoekendenbestand zijn gemaakt iets lager zijn uitgevallen dan begroot. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Arbeidsparticipatie Sociale werkvoorziening Werk en Re-integratie Inkomensverstrekking Totaal

Baten

Lasten

Saldo

76.945 98.403 604.786 780.134

86.415 106.028 655.633 848.076

-9.470 -7.625 -50.847 -67.942



6.5.7.2 Maatschappelijke participatie Baten en lasten incl. reserveringen

Maatschappelijke participatie Baten Lasten Saldo


Maatschappelijke participatie Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve transitiekst decentralisatie AWBZ Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Communicatie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Gebiedscommissies gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Personeel gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Sport gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds



Realisatie 2014

Verschil

13.669 150.169 -136.500

15.687 219.904 -204.217

13.468 186.664 -173.196

-2.219 -33.240 31.021

Realisatie 2013


13.566 11.289 2.277 0

12.267 9.992 2.275 0

12.182 9.795 2.382 5

-85 -197 107 5

132.596 99.313 5.935 16 1.310 72.796 19.256 9.776 1 11.032 -1.257 23.507 724 1.188 21.595 -119.030 7.300

219.904 172.861 28.803 0 3.299 88.996 51.763 12.513 442 16.903 -4.832 34.530 3.166 1.307 30.057 -207.637 0

186.664 136.033 24.313 78 1.879 63.470 46.293 15.145 0 16.904 -1.759 35.486 3.384 886 31.216 -174.482 0

-33.240 -36.828 -4.490 78 -1.420 -25.526 -5.470 -2.632 -442 1 3.073 956 218 -421 1.159 33.155 0

6.200

0

0

0

1.100 523 0

0 3.420 116

0 1.286 116

0 -2.134 0

0

200

0

-200

0 473

298 0

209 0

-89 0

0 0

1.620 168

210 90

-1.410 -78

0

85

0

-85

0 0

24 28

0 0

-24 -28

0

831

391

-440





Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Werkgroep Zuid-Europeanen Onttrekking Bestemmingsreserve - nvt Saldo na reservering Toelichting afwijkingen 1. Taal- en participatietrajecten 2. Volwasseneneducatie 3. Stadsburgerschap 4. Stadsinitiatief 5. Individuele voorzieningen 6. Specifieke doelgroepen 7. Overige voorzieningen 8. Welzijn 9. Participatie Gebiedscommissies Apparaatslasten Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Totaal afwijking na reservering

Realisatie 2013


Realisatie Verschil 2014 Realisatie 2014 vs Bijgestelde begroting 2014 220 220

0

0

0 50 -125.807

50 0 -204.217

50 0 -173.196

0 0 31.021

Baten 0 0 -94 0 -30 -240 96 -87 0 270 -2.134 -2.219

Lasten -401 -370 -861 -1.453 -25.119 -1.661 -225 -408 -3.258 516 0 -33.240

Saldo 401 370 767 1.453 25.089 1.421 321 321 3.258 -246 -2.134 31.021

1. Taal- en participatietrajecten Ten behoeve van de handhaving inburgering is een bestemmingsreserve gevormd van € 2,1 mln. In 2014 was een verwachte inzet begroot van ongeveer € 600. Doordat het Taalplein later van start is gegaan, zijn de lasten minder hoog dan begroot. Derhalve zal ook de onttrekking uit de bestemmingsreserve lager zijn. Daarnaast hebben terugvorderingen op oude regelingen plaatsgevonden, die voor een positief resultaat zorgen. 2. Volwasseneneducatie Het taaloffensief is afgerond in 2013. Het nieuwe beleidskader Taal is in 2014 voorbereid en zal in werking treden op 1 januari 2015. Hierdoor zijn in 2014 niet alle middelen besteed. 3. Stadsburgerschap De onderbesteding wordt veroorzaakt doordat bij de afbouw van de subsidies burgerschapsbeleid weinig aanspraak gemaakt is op frictiekosten. Verder is het berekenen van de sociale index een 2-jarige cyclus, waarbij dit jaar minder kosten zijn gemaakt. Verder zijn er minder uitgaven geweest voor maatschappelijke begeleiding voor inburgeringsplichtige asielgerechtigde, echter hier zijn ook minder baten op gerealiseerd en is saldoneutraal. 4. Stadsinitiatief In 2014 heeft RIF010 de laatste ronde van stadsinitiatief gewonnen en is een maximale subsidie van € 3 mln toegekend. Gezien de complexiteit van het initiatief, het realiseren van een watersportpark midden in het centrum, is het niet mogelijk om het project in het geheel in 2014 te realiseren. Er worden diverse haalbaarheidsstudies uitgevoerd en er loopt een procedure voor de benodigde vergunningen. Om een start te maken met het project is in 2014 een voorschot verstrekt van € 547. De planning is om na verstrekken van de vergunning, het project te realiseren. Er zal dan ook gevraagd worden om dit resultaat te bestemmen. 5. Individuele voorzieningen Zoals reeds gemeld bij de 2e bestuursrapportage heeft zich, net als in voorgaande jaren, een onderbesteding voorgedaan binnen Individuele Voorzieningen. Dit is mede het resultaat van de vernieuwde werkwijze die in april 2013 is ingevoerd. Met de Rijkskortingen in 2015 en oplopend in 2016 op dit budget liggen de uitgaven voor Rotterdam daarmee op een toekomstbestendig niveau. Voorgesteld zal worden om € 23,8 mln (bovenstaand resultaat gecorrigeerd voor apparaatslasten) toe te voegen aan de bestemmingsreserves AWBZ/Jeugd.


6. Specifieke doelgroepen Het resultaat op specifieke doelgroepen wordt veroorzaakt door een onderbesteding van stedelijk welzijn. Daar zijn in het kader van de (oude) regeling BZOMMEB minder aanvragen zijn ingediend. Daarnaast is vanwege de decentralisatie zorg een projectteam toegang opgezet. De werkzaamheden van het projectteam vertonen een grote overlap met mogelijke activiteiten van de vraagwijzer op het gebied van professionalisering en verbreding, waardoor efficiency voordelen ontstaan en er vanuit vraagwijzer aanzienlijk minder kosten zijn gemaakt. Verder zijn de kosten voor inzet van medewerkers ofwel niet doorbelast ofwel niet aan de vraagwijzer toegerekend. Daarentegen is de doorbelasting van de personele lasten aan het participatiebudget van de Gebiedsteams lager uitgevallen dan begroot. 7. Overige Voorzieningen Doordat er meer Rotterdampassen zijn verkocht, zijn de baten van de Rotterdampas hoger dan begroot. Verder is als gevolg van het afstoten van een locatie bij de Sociale Raadslieden minder huurkosten geweest. 8. Welzijn De afwijking op welzijn is minimaal, deze bedraagt minder dan 1% van het programmabudget. 9. Participatie gebiedscommissies Van het lastenbudget participatie Gebiedscommissies voor bewonersinitiatieven, participatie en representatie van circa € 8,8 mln is in 2014 circa € 5,8 mln uitgegeven in 2014. De verklaring hiervoor is enerzijds de overgang (Gebiedscommissies zijn pas per 19 maart 2014 gestart na opheffen van de deelgemeenten). Verder moest men wennen aan de nieuwe werkelijkheid met gebiedscommissies en werkwijzen. Pas in het laatste kwartaal zijn de procedures gaan lopen en zijn nog veel bewonersinitiatieven behandeld en uitbetaald. Ook zie je verschillen in de uitgaven per gebied. 10. Apparaatslasten De apparaatslasten laten een kleine overschrijding zien. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door extra personele inzet ten behoeve van de decentralisatie AWBZ en Jeugdzorg. Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Vanwege een doorloop van de implementatie van de decentralisatie AWBZ naar 2015 zullen een deel van de kosten in dit jaar vallen waardoor nu geen beroep is gedaan op de bestemmingsreserve. Bestemmingsreserve Gebiedscommissies gebieden Er is in 2014 minder onttrokken uit de Bestemmingsreserves Gebiedscommissies door de overgang van deelgemeenten naar gebieden in 2014 en onduidelijkheden over reserves en budgetten gedurende het jaar. Van de bestemmingsreserves van gebiedscommissies is bekeken of uitgaven die hierbij horen, daadwerkelijk hebben plaatsgevonden in het betreffende gebied of dat dit niet of slechts ten dele het geval was. De verwachting is, dat het saldo van de bestemmingsreserves bij gebieden op 31 december 2014 geheel in 2015 zal worden ingezet. Overige bestemmingsreserves gebieden (Maatschappelijke Participatie gebieden, Onderwijs gebieden, Participatie Jeugd gebieden, Personeel gebieden, Sport gebieden) Bij de 1e omissie 2014 zijn de deelgemeentelijke budgetten ingevlochten in de gemeentelijke begroting en de door deelgemeenten aangegane verplichtingen overgenomen. Een deel van de activiteiten zal echter in 2015 plaatsvinden waardoor nu een lager beroep op de bestemmingsreserves is gedaan. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Ten behoeve van de handhaving inburgering is een bestemmingsreserve gevormd. In 2014 is een verwachte inzet begroot van ongeveer 600K. Doordat het Taalplein later van start is gegaan, zijn de lasten minder hoog dan begroot, derhalve is er ook minder onttrokken. Daarnaast zijn de uitgaven voor kwaliteit en samenhang konden binnen de bestaande begroting gefinancierd worden en zijn voor 2014 niet onttrokken. In 2015 worden nog lasten hiervoor verwacht. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Aan de reserve is meer onttrokken dan begroot. Deze onttrekking past binnen de begrote onttrekking op de beleidsmatige inspanning Interne Dienstverlening. Op concernniveau blijven we binnen de begrote onttrekkingen aan de reserves.


Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Maatschappelijke participatie Taal- en participatietrajecten Volwasseneneducatie Stadsburgerschap Individuele voorzieningen Specifieke doelgroepen Overige voorzieningen Welzijn Participatie Gebiedscommissies Totaal

Baten

Lasten

Saldo

314 6 732 9.294 104 2.238 455 325 13.468

1.466 2.046 12.185 87.884 32.388 8.793 36.091 5.811 186.664

-1.152 -2.040 -11.453 -78.590 -32.284 -6.555 -35.636 -5.486 -173.196



6.5.7.3 Participatie jeugd Baten en lasten incl. reserveringen

Participatie jeugd Baten Lasten Saldo


Participatie jeugd Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1. Jongerenparticipatie 2. BMR 14+ 3. Participatiebudget Totaal afwijking na reservering



Realisatie 2014

Verschil

0 7.560 -7.560

464 14.830 -14.366

270 14.195 -13.925

-194 -635 441

Realisatie 2013q


48 0 48

63 0 63

19 11 8

-44 11 -55

8.796 540 50 0 490 2.946 3.636 -690 5.310 178 148 4.984 -8.748 0

14.830 9.116 83 655 8.378 77 3.064 -2.987 5.637 101 219 5.317 -14.767 401

14.195 8.345 806 1 7.538 -47 3.065 -3.112 5.897 100 292 5.505 -14.176 251

635 -771 723 -654 -840 -124 1 -125 260 -1 73 188 591 -150

0 0

30

0

-30

38

55

17

0

333

193

-140

0 -8.748

0 -14.366

3 -13.925

3 441

Baten 0 -194 0 -194

Lasten -100 -337 -197 -635

Saldo 100 143 197 441


1. Jongerenparticipatie Onderschrijding op het budget voor jongerenparticipatie van € 100. 2. BMR 14+ Bij de 1e omissie 2014 zijn de deelgemeentelijke budgetten ingevlochten in de gemeentelijke begroting en de door deelgemeenten aangegane verplichtingen overgenomen. Dit heeft geleid tot een onderbesteding op het product jongerenparticipatie. Een deel van de activiteiten zal echter in 2015 plaatsvinden waardoor nu een lager beroep op de bestemmingsreserves is gedaan.


3. Participatiebudget Dit verschil is ontstaan door een hogere doorbelasting van uitvoeringslasten van het jongerenloket aan het participatiebudget. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Participatie jeugd Jongerenactiviteiten / faciliteren jongeren participatie Begeleiding jeugd naar onderwijs en / of arbeidsmarkt Totaal

Baten

Lasten

Saldo

269 1 270

6.509 7.686 14.195

-6.240 -7.685 -13.925



6.5.7.4 Armoedebestrijding Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

1.342 60.073 -58.731

1.342 65.387 -64.045

813 60.649 -59.836

-529 -4.738 4.209

Realisatie 2013


938 109 568 262 0

1.342 107 424 811 0

813 164 553 94 2

-529.334 56.344 129.568 -717.002 1.756

Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering

55.788 41.913 3.135 17 904 36.076 1.781 2.326 6.923 -4.597 11.549 383 359 10.807 -54.849

65.387 51.545 4.400 0 208 43.405 3.532 2.435 6.917 -4.482 11.407 817 601 9.989 -64.045

60.469 46.853 5.270 28 199 38.212 3.144 2.653 6.916 -4.263 11.143 820 468 9.855 -59.636

-4.738 -4.692 870 28 -9 -5.193 -388 218 -1 219 -264 3 -133 -134 4.209


-54.849

-64.045

-59.636

4.209

Baten -632 0 0 103 0 -529

Lasten -105 -2.613 -1.755 -264 -1 -4.738

Saldo -527 2.613 1.755 367 1 4.209

Armoedebestrijding Baten Lasten Saldo


Armoedebestrijding Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten

Toelichting afwijkingen 1. Schulddienstverlening 2. Bijzondere bijstand 3. Kwijtschelding 4. Apparaatslasten 5. Concernbrede bijdrijfsvoeringskosten Totaal


1. Schulddienstverlening Bij schulddienstverlening zijn minder baten gerealiseerd dan verwacht. Dit wordt veroorzaakt door het vertrek van de kerntaak Wettelijke bewindsvoering. De lasten zijn lager dan begroot, omdat er meer doorbelast kon worden aan het participatiebudget. Dit had een positief effect van € 1 mln. Daarnaast zijn er extra kosten gemaakt voor ICT systeem Allegro (€ 700) en zijn er verschillende bijstellingen mbt de rente en voorzieningen (€ 200). 2. Bijzondere bijstand Op de bijzondere bijstand is een onderbesteding gerealiseerd van € 2,6 mln. Dit wordt veroorzaakt door de herijking van het armoedebeleid. Daarnaast is de achterstand in de voorschotten ingelopen wat geresulteerd heeft in een positiever resultaat dan verwacht. Bij de tweede bestuursrapportage is een verwachtte onderbesteding van € 1 mln gemeld, daar is het voornemen gemaakt om de onderbesteding uit 2014 in het jaar 2015 in te zetten. Hiervoor zal separaat een aanvraag tot bestemming van de middelen gedaan worden. Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 209

3. Kwijtschelding Het positieve resultaat op kwijtschelding is ontstaan vanuit de afhandeling van aanvragen die betrekking hebben op eerdere belastingjaren. De reservering die hiervoor was gemaakt is niet volledig nodig gebleken en kan hierdoor vrijvallen. 4. Apparaatslasten Het positieve saldo wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het niet invullen van tijdelijke vacatureruimte. 5. Concernbrede bedrijfsvoeringskosten De afwijking hierop is minimaal. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Armoedebestrijding Bijzondere bijstand Schulddienstverlening Kwijtschelding Totaal

Baten

Lasten

Saldo

7 806 0 813

30.423 12.738 17.488 60.649

-30.416 -11.932 -17.488 -59.836



6.5.8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen 6.5.8.1 Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Baten en lasten incl. reserveringen

Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Baten Lasten Saldo


Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Impuls WWI Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Infrastructuur Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Stadsinitiatief Luchtsingel Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Groeifonds (261) Onttrekking Bestemmingsreserve - Intensivering Buitenruimte (449) Onttrekking Bestemmingsreserve - Korte klappen Saldo na reservering



Realisatie 2014

Verschil

427.102 425.451 1.651

327.552 310.775 16.777

135.604 132.430 3.174

-191.948 -178.345 -13.603

Realisatie 2013


145.941 42.795 79 73.422 29.645 199.275 126.306 50.664 -8.842 46.929 0 37.555 -9.783 35.015 -44.798 82.752 3.501 3.313 75.938 -53.334 68.886 129 26.000

180.457 6.904 0 108.251 65.302 310.775 228.432 151.723 55 66.608 0 10.046 6.456 35.988 -29.532 75.887 2.360 2.737 70.790 -130.318 147.095 198 83.029.000

50.965 19.469 374 43.663 -12.541 132.430 69.0799 31.872 -4.664 35.626 118 6.847 -15.907 35.988 -51.895 78.538 4.964 2.801 70.773 -81.465 84.639 128 59.981

-129.492 12.565 374 -64.588 -77.843 -178.345 -158.633 -119.851 -4.719 -30.982 118 -3.199 -22.363 0 -22.363 2.651 2.604 64 -17 48.853 -62.456 -70 -23.048

0

3.556

689

-2.867

550

0

1.056

1.056

36.636 0 2.498

37.242 17.353 0

17.468 353 0

-19.852 -17.000 0

0

1.100

889

-211

248

1.200

1.002

-198

2.527.

3.407

3.057.

-350

0 191 44 63 15.552

10 0 0 0 16.777

0 0 8 8 3.174

-10 0 8 8 -13.603



Toelichting afwijkingen 1. Baten en lasten grondexploitaties 2. Resultaatnemingen grondexploitaties 3. Bijdrageg deelgemeenten 4. Onjuiste begrote programma baten en -lasten 5. Apparaatslasten en dekking tijdschrijven 6. Toevoeging voorzieningen 7. Mindere inzet extern gefinancierde projecten 8. Kennis en Innovatie 9. Groene Gordel Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 10. Bbestemmingsreserve infrastructuur 11. Bbestemmingsreserve investeringen Rozenburg 12. Bestemmingsreserve IFR 13 bestemmingsreserve inrichting buitenruimte gebieden 14. bestemmingsreserves Luchtsingel en NPRZ 15. Bestemmingsreserve ISV-3 16. Bestemmingsreserve WWI 17. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds 18. Bestemmingsreserves Korte Klappen en Intensivering Buitenruimte Totaal

Baten -67.806 7.444 -2.879 -63.526 0 250 -3.942 0 -1.500

Lasten -67.806 0 0 -57.797 6.487 2.914 -3.942 -524 2.312

Saldo 0 7.444 -2.879 -5.729 -6.487 -2.664 0 524 -3.812

-23.048 1.056 -17.734 -2.877 -409 -16.573 -70 -350 16 -191.948

-23.048 1.056 -17.734 -2.877 -409 -16.573 -70 -350 16 -178.345

0 0 0 0 0 0 0 0 0 -13.603

Toelichting afwijkingen 1. Baten en lasten grondexploitaties De gerealiseerde baten en lasten zijn fors lager dan begroot. De oorzaak hiervan is de zogenoemde boeggolf. Dit is een overmaat in het desbetreffende begrotingsjaar van verwachte kosten en opbrengsten. Deze overmaat wordt opgenomen, omdat binnen de gebiedsontwikkelingsprojecten niet goed te voorspellen valt welke gronduitgiften en daaraan gekoppelde werkzaamheden wel of geen doorgang vinden in dat jaar. Dit door de afhankelijkheid van de marktpartijen. Voor het resultaat is deze afwijking ten opzichte van de begroting saldoneutraal, omdat de niet gerealiseerde baten en lasten doorschuiven naar het volgende jaar. In 2014 is begonnen met het verkleinen van de boeggolf. 2. Resultaatnemingen grondexploitaties De resultaatnemingen zijn op te delen in winstnemingen, verliesnemingen en mutaties in de voorzieningen. In onderstaande tabel wordt per type resultaatneming het verschil tussen begroting en realisatie gepresenteerd. Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde resultaatnemingen bedraagt € 7,4 mln. Winstnemingen Verliesnemingen Voorzieningen Totaal

Begroot 9.000 4.700 0 -4.300

Realisatie -24.368 3.418 9.206 -11.744

Verschil 15.368 1.282 -9.206 7.444

De financiële verschillen worden per onderdeel toegelicht. 2.1 Winstnemingen In de begroting 2014 zijn de winstnemingen op grondexploitaties en ruimtelijke projecten geraamd op € 9 mln. In 2014 is in totaal € 24,4 mln winst genomen. Dit is een positieve afwijking van € 15,4 mln. In onderstaande tabel is een specificatie opgenomen van de gerealiseerde winstnemingen. De winstnemingen groter dan € 1 mln worden onder de tabel toegelicht. Plannr. / Plannaam Grondexploitaties (NIEGG) 100006810 KlokLombardijen 100006361 Kop Goudse Rijweg Grondexploitaties (BIE) 100006468 Revitaliering Spannse Polder 100006147 Laurenskwartier 100006773 Hillesluis 100006591 restgebied Kralingen-Crooswijk 100006583 Restgebied Hillegersberg-Schiebroek

4.943 304 3.908 3.852 2.488 2.154 720 Vervolg tabel zie volgende pagina


Verrvolg tabel vorige pagina

Plannr. / Plannaam 100011126 Restgebied Stad 100006921 Centrumplan IJsselmonde 100006563 Kleine Bouwlocaties Overschie 100006754 Vreewijk 100006380 Prinsenland 2e Fase 100006350 Kleine projecten Bergpolder 100006618 Tijdelijk balansproject GU 100006717 Frans Bekker 100006222 Baankwartier 100006579 Restgebied Delfshaven 100006599 Restgebied Prins Alexander 100006625 Rotterdan Noord-West 100006146 Wijnaveneiland 100006418 Lageland Algemeen 100006727 Charloisse Lagedijk 100006766 Bloemhof 100006807 Educatief Centrum Lombardijen 100006593 Restgebied Noord 100006642 110-Morgen verdicht Overige plannen Projecten 100006676 Terbregge Oost – Distributiecentrum 100006206 Spinoza 100006177 Aquarel Buitenruimte Overige plannen

543 473 411 383 329 285 230 217 216 195 191 174 168 167 154 139 138 110 109 403 18.159 304 158 109 391 962 24.368 9.000 15.368

Totaal gerealiseerde winstnemingen Begrote winstnemingen Afwijking t.o.v. begroting

100006810 Klok Lombardijen (€ 4,9 mln) In verband met het afronden van deze grondexploitatie is de boekwaarde als winst genomen. 100006468 Revitalisering Spaanse Polder (€ 3,9 mln) Deze grondexploitatie is nog in uitvoering. Op basis van de boekwaarde en de resterende baten en lasten is een tussentijdse winst genomen. De gunstige boekwaarde komt mede voort uit een aantal gerealiseerde gronduitgiften in 2014. 100006468 Revitalisering Spaanse Polder (€ 3,9 mln) Deze grondexploitatie is nog in uitvoering. Op basis van de boekwaarde en de resterende baten en lasten is een tussentijdse winst genomen. De gunstige boekwaarde komt mede voort uit een aantal gerealiseerde gronduitgiften in 2014. 100006147 Laurenskwartier (€ 3,9 mln) Deze grondexploitatie is nog in uitvoering. Op basis van de boekwaarde en de resterende baten en lasten (twee gronduitgiftes) is een tussentijdse winst genomen. 100006773 Hillesluis (€ 2,5 mln) Deze grondexploitatie is nog in uitvoering. Er is besloten een aantal investeringen niet uit te voeren. Daardoor leidt de verhouding boekwaarde versus nog te realiseren baten en lasten tot een winstneming. 100006591 Restgebied Kralingen-Crooswijk (€ 2,1 mln) Deze grondexploitatie is nog in uitvoering. Op basis van de boekwaarde en de resterende baten en lasten is een tussentijdse winst genomen. Tegenover deze winstneming staat een voorziening voor project 100006360 (kleine bouwlocaties KralingenCrooswijk). Deze twee projecten houden nauw verband met elkaar. 2.2 Verliesnemingen Met ingang van 2014 heeft een herziening van de systematiek voor het nemen en verwerken van verliezen plaatsgevonden. Tot en met 2013 werden onvermijdbare verliezen direct afgeboekt en voor waarschijnlijke verliezen werd een voorziening getroffen. Hierdoor was het financiële resultaat uit voorgaande jaren in de grondexploitaties niet goed zichtbaar.


Afgeboekte verliezen waren niet herstelbaar. Verder nam hierdoor de prikkel af om het negatieve financiële resultaat uit het verleden te verbeteren in een grondexploitatie. Vanaf 2014 zal voor alle verliezen, dus zowel de waarschijnlijke als de onvermijdbare verliezen, een voorziening worden getroffen en wordt het verwachte verlies niet meer in de grondexploitatie verwerkt. Bij afsluiting van een grondexploitatie wordt het eventuele tekort wel in de grondexploitatie verwerkt. Indien voor dit tekort een voorziening is getroffen, zal het tekort op de voorziening worden afgeboekt. In de afgelopen decennia is tot en met 2014 op de grondexploitaties in uitvoering en grondexploitaties in voorbereiding die tot en met 2014 actief waren € 455 mln verlies genomen. In de begroting 2014 zijn de verliesnemingen op grondexploitaties en projecten geraamd op € 4,7 mln. In 2014 is in totaal in de grondexploitaties en projecten € 3,4 mln verlies genomen en zijn de voorzieningen (inclusief toegerekende rente) per saldo met € 10,1 mln toegenomen. Zie voor details van de voorzieningen het onderdeel voorzieningen verderop in deze toelichting. De mutaties in de voorziening worden niet in de grondexploitaties en projecten als verlies genomen cf. de nieuwe systematiek. Per saldo bedraagt de afwijking tussen begrote en gerealiseerde verliesnemingen en mutaties voorzieningen € 7,9 mln. In onderstaande tabel is een specificatie opgenomen van deze negatieve afwijking. Onder de tabel worden de verliesnemingen groter dan € 100 toegelicht. Plannr. / Plannaam Grondexploitaties 100006615 Tijdelijk balansproject GU 100006715 Struitenweg 100006930 IJsselmonde Verdichting Overige plannen Projecten 100006359 Bodemkosten Nieuw Crooswijk 100006608 Verkoop reststroken Groen 100006614 Tijdleijke balansprojecten PR 100006190 Studie MCRZ 100011178 Wielewaal Oost 100006443 Rozenburg 100006771 Singelplan Lange Hilleweg 100006374 Gebiedsafspraak Jaffa Overige plannen Totaal gerealiseerde verliesnemingen Mutaties voorzieningen Grondexploitaties Mutaties voorziening Projecten Totaal mutaties voorzieningen Totaal gerealiseerde verliesnemingen en mutaties voorzieningen 12.624 Begrote verliesnemingen Afwijking t.o.v. begroting

Toelichting verliesnemingen Grondexploitaties 100006615 Tijdelijk balansproject GU (€ 285) Dit betreft een verliesneming die voortkomt vanuit de slotafrekening 2014 van de tijdelijk beheer-portefeuille. 100006715 Struitenweg (€ 139) Dit betreft een te liquideren grondexploitatie waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. 100006930 IJsselmonde Verdichting (€ 139) Dit betreft een te liquideren grondexploitatie waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. Toelichting verliesnemingen Projecten 100006359 Bodemkosten Nieuw Crooswijk (€ 601) Dit betreft een te liquideren project waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen.


285 139 139 122 685 601 369 328 245 208 197 165 128 492 2.733 3.418 8.436 770 9.206 4.700 -7.924

100006608 Verkoop Reststroken Groen (€ 369) Dit betreft een te liquideren project waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. Deze verliesneming heeft een relatie met de winstneming in het restgebied Stad. 100006614 Tijdelijk balansproject (€ 328) Dit betreft een te liquideren project waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. 100006190 Studie MCRZ (€ 245) Dit betreft een te liquideren project waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. 100011178 Wielewaal Oost (€ 208) De gemaakte en nog voorziene kosten zijn hoger dan de opbrengsten. Uitgangspunt was een budgetneutraal plan. Omdat op basis van de anterieure overeenkomst met de corporatie sprake is van BTW-kosten voor de gemeente is een verslechtering van het plansaldo ontstaan. 100006443 Rozenburg (€ 197) De gemaakte en nog voorziene kosten zijn hoger dan de opbrengsten. Dit wordt veroorzaakt door een onvoorziene creditering van een factuur en niet door BIR-gelden gedekte apparaatskosten. 100006771 Singelplan Lange Hilleweg (€ 165) Dit betreft een te liquideren project waarbij de boekwaarde als verlies wordt genomen. 100006374 Gebiedsafspraak Jaffa (€ 128) De gemaakte en nog voorziene kosten zijn hoger dan de (verwachte) opbrengsten. Dit komt met name door het feit dat er nog een uitgifte verwerkt moet worden. 2.3 Voorzieningen Grondexploitaties In onderstaande tabel is een specificatie van de voorzieningen opgenomen. Na het overzicht wordt per voorziening een toelichting gegeven. De voorzieningen zijn in twee delen gesplitst. Het eerste deel (A tot en met F) betreft de voorzieningen die op portefeuilleniveau zijn getroffen. De voorziening deelnemingen (G) wordt separaat op de balans gepresenteerd. Voorzieningen A. Voorziening negatieve GU plannen B. Voorziening werklocaties C. Voorziening woningbouw D. Voorziening verlegregeling E. Voorziening negatieve GV plannen F. Voorziening negatieve PR plannen Subtotaal G. Voorziening deelnemingen Totaal

31–12–2013 13.464 -40 3.964 11.940 134 0 29.462 16.932 46.394

Rente 538 -1 159 478 5 0 1.179 0 1.179

01–01–2014 Onttrekking 14.002 0 -41 0 4.123 0 12.418 0 139 0 0 0 30.641 0 16.932 1.760 47.573 1.760

Vrijval 8.479 -41 624 0 139 0 9.201 250 9.451

Dotatie 10.683 0 0 503 6.450 770 18.406 1.578 19.984

31–12–2014 16.206 0 3.499 12.921 6.450 770 39.846 16.500 56.346

A Voorziening negatieve grondexploitaties in uitvoering (GU) Een voorziening voor verliesgevende grondexploitaties in uitvoering wordt voorgesteld van € 16,2 mln. Deze voorziening kan ingezet worden om het tekort op verliesgevende grondexploitaties in uitvoering te dekken. Hieronder is een overzicht opgenomen van de grondexploitaties waarvoor deze voorziening is getroffen. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de plannen met een volledige vrijval in 2014, plannen met gedeeltelijke vrijval in 2014 en plannen met een dotatie in 2014. Plannen met volledige vrijval in 2014 Plannr. 100006994 100006840 100006368 100007018 Totaal

Plannaam Hoogvliet Noord West Kop van Zuid Wolleblaar Maasranden Overige plannen

01–01–2014 2.128 1.489 561 504 1.644 6.325

Vrijval 2.128 1.489 561 504 1.644 6.325

Dotatie -

31–12–2014 -


Plannen met gedeeltelijke vrijval in 2014 Plannr. 100006935 100006874 100006795 Totaal

Plannaam Spoorzone Zuid Parkstad Zuidelijke Tuinsteden Lombardijen

01–01–2014 2.082 1.313 233 3.628

Vrijval 1.192 883 49 2.124

Dotatie -

31–12–2014 890 430 184 1.504

01-01–2014 586 2.080 59 1.325 4.050

Vrijval -

Dotatie 4.247 2.484 2.129 2.129 644 -11.633

31–12–2014 4.247 3.070 2.188 2.188 1.969 14.703

Plannen met dotatie in 2014 Plannr. 100006980 100006360 100006313 100006258

Plannaam Herstructurering Oudeland Kralingen Crooswijk kleine bouwlocaties Vierhavenstrip Ontwikkeling Locaties Rotterdam Centrum District Overige plannen

Totaal

C. Voorziening woningbouw Voor het stedelijke woningbouwprogramma is op basis van actuele trends en ontwikkelingen een inschatting gemaakt van de verwachte marktvraag. In het basisscenario, dat uitgaat van de reële, effectieve marktvraag, wordt op stedelijk niveau uitgegaan van de start van circa 850 (in 2014) tot 1850 woningen (in 2020) per jaar. Uitgangspunt daarbij is dat circa 50% van deze vraag bij particuliere projecten landt en voor circa 50% bij projecten met een gemeentelijke grondexploitatie. Getracht is om het planaanbod meer af te stemmen op deze verwachtte vraag. In het woningbouwprogramma moet echter wel rekening worden gehouden met een benodigde overmaat van 25% (i.v.m. verwachte uitval van plannen). De voorziening woningbouw die nodig is om de overmaat in de programmering financieel af te dekken is in 2014 voor het eerst berekend op deelgemeente-niveau. De financiële vertaling van de overmaat naar deelgemeente ziet er als volgt uit: Hoogvliet Prins Alexander Feijenoord Delfshaven Stadscentrum

€ 1.570 € 778 € 551 € 357 € 243

De te treffen voorziening komt hiermee uit op € 3,5 mln. Gecorrigeerd voor rente resulteert dit in een vrijval van € 624. D. Voorziening Verlegregeling Op 1 april 2006 is de Leidingverordening (LV) in werking getreden. In de LV is een regeling vastgelegd omtrent de aanleg, het houden, het onderhoud, de exploitatie en het verwijderen en verleggen van leidingen in de openbare ruimte. Op dezelfde datum is de Verlegregeling (VR) in werking getreden. De VR is een nadeelcompensatieregeling. Die regelt de vergoeding van schade van leidingexploitanten wanneer die een leiding moeten verwijderen of verleggen ten behoeve van een werk. Sinds de inwerkingtreding van de LV en VR bestaat er tussen de leidingexploitanten en de gemeente discussie over de toepasselijkheid en de toepassing van de LV en VR. De discussie heeft geleid tot een civiele- en bestuursrechtelijke procedure tussen Eneco en gemeente Rotterdam. Daarnaast heeft Eneco op alle aanwijzingsbesluiten van de gemeente bezwaarschriften ingediend. Voor projecten die al zijn uitgevoerd en waarop door Eneco op een aanwijzingsbesluit van de gemeente een bezwaarschrift is ingediend dan wel ingediend gaat worden, wordt een voorziening getroffen. De voorziening wordt jaarlijks verhoogd met de wettelijke rente. In 2014 is derhalve per saldo een bedrag van € 503 gedoteerd. De voorziening bedraagt € 12,9 mln. E. Voorziening verliesgevende grondexploitaties in voorbereiding (GV) Bij het jaarverslag 2013 is een voorziening getroffen voor de grondexploitaties in voorbereiding, de zogenaamde Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG). Deze voorziening was getroffen voor het plan Struitenweg. Doordat de boekwaarde bij de ontwikkeling van het plan is goedgemaakt valt de getroffen voorziening vrij. Voorts is het voor de plannen M4H, Horvathweg en Kop van Feijenoord onzeker of de boekwaarde bij de ontwikkeling van de plannen goedgemaakt kan worden. Derhalve is hiervoor een bedrag van € 6,5 mln gedoteerd aan de voorziening. F. Voorziening PR plannen Voor een vijftal ruimtelijke plannen (o.a. ISV3 Kop van Feijenoord en Laurenskwartier) is het onzeker of de boekwaarde bij de ontwikkeling van de plannen goedgemaakt kan worden. Derhalve is hiervoor een voorziening getroffen voor een bedrag van € 800. pagina 216 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

G. Voorziening deelnemingen Naast eigen grondexploitaties heeft gemeente Rotterdam ook nog enkele exploitaties in uitvoering die zij samen met andere partijen is aangegaan. Deze zijn net zo vatbaar voor een andere marktsituatie als de gemeentelijke grondexploitaties. Het betreft hier de Grondbank Zuidplaspolder en de WOM (Wijk OntwikkelingsMaatschappij) Tarwewijk. Grondbank Zuidplaspolder Ultimo 2010 is een voorziening gevormd voor een mogelijke afboeking van de gronden van de grondbank. Als de gronden niet binnen afzienbare tijd ontwikkeld kunnen worden, zal de huidige boekwaarde moeten worden afgeboekt naar de marktwaarde op basis van het bestemmingsplan. De afboeking bij de grondbank bedraagt dan ongeveer € 28 mln. Omdat de gemeente Rotterdam voor 40% aan de gemeenschappelijke regeling deelneemt, is ultimo 2010 een voorziening getroffen van € 12 mln. Op dit moment kunnen de rentekosten niet meer worden geactiveerd, aangezien de boekwaarde niet hoger mag zijn dan de huidige marktwaarde. De nu gekozen ontwikkelingsvariant gaat uit van verkopen vanaf 2017. In de periode tot en met 2017 krijgt de gemeente Rotterdam te maken met de rentelasten. Bij het vormen van de voorziening is rekening gehouden met rentelasten tot en met 2016. In 2014 heeft derhalve een dotatie plaatsgevonden aan de voorziening van € 1,6 mln voor de rentelasten 2017. In 2014 heeft een onttrekking plaatsgevonden van € 1,8 mln voor de rentelasten 2014. WOM Tarwewijk De WOM Tarwewijk koopt woningen op bepaalde locaties in de Tarwewijk aan, knapt deze op en verkoopt ze vervolgens. Daarnaast geeft de WOM Tarwewijk op enkele plekken bouwrijpe grond uit voor nieuwbouw. De gemeente Rotterdam neemt voor 32% deel in de WOM. De verkoop van reeds opgeknapte woningen is de afgelopen periode sterk teruggelopen en er is nog geen zicht op verbetering. Verder bestond onzekerheid over de ontwikkeling van woningen en commerciële voorzieningen aan de Wevershoekstraat. In 2012 is besloten de woningportefeuille te verkopen aan Woonstad. Hierdoor is het risico sterk verlaagd en kan worden volstaan met een voorziening van € 250. Deze voorziening is nog nodig ter dekking van de resterende risico’s. De ontmanteling is voorzien in 2015. 3. Bijdragen deelgemeenten Binnen diverse projecten waren bijdragen voorzien van de deelgemeenten ter dekking van gemaakte kosten. Bij de invlechting van de deelgemeenten is gebleken dat verschillende bijdragen -ondanks formele besluitvorming daarover- niet meer beschikbaar waren. Hierdoor is een financieel verlies ontstaan binnen de grondexploitaties van € 2,1 mln en op overige exploitatieprojecten van € 770. 4. Onjuist begrote programmabaten en lasten Als gevolg van de nieuwe begrotingssystematiek in 2013 worden overige doorbelastingen (uren apparaat) verantwoord als negatieve lasten. Deze zijn in de begroting onterecht als opbrengsten opgenomen. Daarnaast zijn tevens programmabaten en lasten in de realiteit direct op andere beleidsmatige inspanningen terecht gekomen. Dit verklaart een onderschrijding van de baten van € 63,5 mln en de lasten van € 57,8 mln. 5. Apparaatslasten en dekking tijdschrijven Binnen de beleidsmatige inspanning is een dekkingsverschil voor het apparaat gerealiseerd van € 6,5 mln. Het verschil wordt enerzijds verklaard door kosten van herplaatsingskandidaten en medewerkers met maatwerkregelingen, anderzijds wordt dit voornamelijk veroorzaakt doordat medewerkers feitelijk op het maximum van de functionele schaal worden uitbetaald en personele toelagen krijgen. 6. Toevoeging voorzieningen In 2014 zijn voorzieningen dubieuze debiteuren getroffen en extra voorzieningen ter dekking van exploitatietekorten van Grondbank en C2 Rotterdam BV. In totaal betreft dit € 2,9 mln. Ultimo 2014 is het depot C2-Deponie nog niet overgedragen aan de provincie Zuid-Holland, waardoor de lasten in 2015 voor rekening van de gemeente blijven. Daarnaast is een bedrag van € 250 vrijgevallen uit de voorziening WOM Tarwewijk wegens reductie in het risicoprofiel. Zie voor een nadere toelichting onderdeel 2. 7. Minder inzet op extern gefinancierde projecten Dit jaar is minder inzet van personeel geweest op extern gefinancierde projecten dan vooraf begroot. Dit heeft geresulteerd in € 3,9 mln minder programmabaten en lasten. Per saldo is dit neutraal. 8. Kennis en Innovatie Voor de projecten Kennisloods, Kennismotor, Innovatie wijkcoöperatie en ketenintegratie Kennis & Innovatiebudget zijn minder kosten gemaakt dan begroot. Het verschil betreft € 524.


9. Groene Gordel In 2014 is binnen het project Groene Gordel, dat is overgenomen van deelgemeente Hoogvliet, een verlies ontstaan van € 1,8 mln. Daarnaast is sprake op onzekerheden ten aanzien van de inning van subsidies voor een bedrag van € 2,0 mln. De oorzaken van deze onzekerheden zijn gelegen in het intrekken van een subsidie en het niet kunnen leveren van voldoende onderbouwing van gemaakte kosten richting de subsidieverstrekkers. Voor deze onzekerheden is een voorziening gevormd ten laste van het exploitatieresultaat. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 10. Bestemmingsreserve Infrastructuur De daadwerkelijke onttrekkingen blijven achter bij de begroting. Dit komt met name door de uitloop in de financiële afwikkeling. Zo heeft eind 2014 een herprognose plaatsgevonden die mogelijk leidt tot een gedeeltelijke vrijval van het saldo van de reserve. Voorts blijft de facturatie en realisatie achter bij de begroting. De kosten zullen wel gemaakt gaan worden, maar over de jaargrens heen schuiven. Ook wordt voor diverse projecten een eindverantwoording opgesteld, die pas in 2015 zal leiden tot een daadwerkelijke onttrekking. Dit in tegenstelling tot de begroting waarin de onttrekking reeds in 2014 was opgenomen. 11. Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Binnen de bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg (BIR) is in 2014 voor het project Pioen een onttrekking van € 1,3 mln begroot. Deze onttrekking is begroot binnen de beleidsmatige inspanning Beheer Algemene Middelen. De daadwerkelijke onttrekking is € 1,1 mln. De onttrekking is vastgelegd binnen deze beleidsmatige inspanning. 12. Bestemmingsreserve IFR Op de IFR projecten is minder uitgegeven dan begroot (€ 17,7 mln). Grote afwijkingen zijn ontstaan op buitenruimte Binnenstad (€ 4,5 mln), Spoor- en Proveniersingel (€ 1 mln), Rotterdamse stijl (€ 300), Buitenruimte Laurenskwartier (€ 1,9 mln), Vergroening (€ 300), voorbereiding Coolsingel (€ 300) en Stadshavens (€ 6,4 mln) De oorzaken zijn gelegen in gunstige ramingen en aanbestedingsvoordelen, goedkopere uitvoering en uitfasering naar 2015. Door deze lagere lasten is minder onttrokken uit het IFR dan begroot. In bijlage X is een meer uitgebreide toelichting op de realisatie van de IFRprojecten in 2014 opgenomen. 13. Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte en Vastgoed gebieden Dit jaar heeft lagere inzet plaatsgevonden op gebieden. Het betreft een bestemmingsreserve die gevormd is door de voormalige deelgemeenten en gedurende 2014 is ingevlochten in de begroting. De uitvoering verschuift naar 2015. Daardoor heeft dit jaar ook een lagere onttrekking van plaatsgevonden. 14. Bestemmingsreserves Luchtsingel en NPRZ Voor de projecten Luchtsingel en NPRZ-Rijk wordt dit jaar € 400 minder onttrokken uit de bijbehorende bestemmingsreserves. 15. Bestemmingsreserve ISV-3 Er zijn minder uitgaven verantwoord met betrekking tot de ISV projecten. Dit betreffen de projecten Boergoense Hof, Emelisserdijk, Voornsehof en Herstel Groenvoorziening Vreewijk. De uitvoering van deze projecten verschuift naar 2015. De grondexploitaties waarvoor ISV-beschikkingen zijn afgegeven, bevinden zich in de afrondende fase of zijn inmiddels afgerond. Hiervoor worden eindverantwoordingen opgesteld. Omdat het voor de uitkering van het resterende bedrag noodzakelijk is om deze eindverantwoordingen te beoordelen, vindt ook de besteding van de ISV-middelen plaats in 2015, en niet zoals eerder verwacht in 2014. 16. Bestemmingsreserve Impuls Wonen, Wijken en Integratie Er is € 70 minder onttrokken aan de bestemmingsreserve Impuls Wonen, Wijken en Integratie. Deze projecten worden uitgevoerd in 2015. 17. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Voor 2014 was een onttrekking begroot van € 350, zijnde het restant van deze reserve. De start van de 1ste fase Masterplan Vreewijk vindt echter in maart 2015 plaats. In 2014 zijn dus nog geen kosten voor dit project gemaakt en daarom is ook de onttrekking niet in 2014 verwerkt. 18. Bestemmingsreserves Korte Klappen en Intensivering Buitenruimte. In 2014 zijn twee onttrekkingen gedaan. Beide onttrekkingen betroffen € 8. De onttrekking uit de bestemmingsreserve Intensivering Buitenruimte was in de begroting opgenomen onder de beleidsmatige inspanning Stedelijke Bereikbaarheid.


Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Regie stedebouw / planvorming Grondzaken Engineering Inrichten openbare ruimte Monumenten Totaal

Baten

Lasten

Saldo

1.724 106.460 10.694 16.598 128 135.604

18.831 67.136 21.354 24.871 238 132.430

-17.107 39.324 -10.660 -8.273 -110 3.174



6.5.8.2 Wonen Baten en lasten incl. reserveringen

Wonen Baten Lasten Saldo


Wonen Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1. Wabo leges 2. Dubieuze debiteuren 3. Apparaatslasten en interne lasten 4. Regie wonen 5. Leningen 6. Minder inzet projecten 7. Overige afwijkingen



Realisatie 2014

Verschil

36.313 77.720 -41.407

37.087 84.818 -47.731

32.729 66.595 -33.866

-4.358 -18.223 13.865

Realisatie 2013


49.831 14.684 10.200 20.793 4.154

13.932 -5.506 2.734 14.488 2.216

19.011 -7.425 242 24.398 1.796

5.079 -1.919 -2.492 9.910 -420

84.476 47.837 0 -8.926 10.152 17.928 28.683 16.854 11.926 4.928 19.785 191 566 19.02 -34.645 6.535 6.535 9.439

67.375 36.640 0 -562 3.688 21.134 12.380 14.454 8.691 5.763 16.281 66 732 15.483 -53.443 17.443 17.443 23.155

49.152 20.948 3.998 469 1.016 6.981 8.484 12.847 8.692 4.155 15.357 128 577 14.652 -30.141 17.443 17.443 13.718

-18.223 -15.692 3.998 1.031 -2.672 -14.153 -3.896 -1.607 1 -1.608 -924 62 -155 -831 23.302 0 0 -9.437

0

55

30

-25

7.809 0 1.630

13.319 8.281 0

4.824 8.864 0

-8.495 583 0

0

1.300

0

-1.300

0 -31.7341

200 -47.731

0 -33.866

-200 13.865

Baten 8.610 1.300 0 -165 -2.700 -1.995 28

Lasten 0 0 -2.089 0 -3.132 -3.022 -544

Saldo 8.610 1.300 2.089 -165 432 1.027 572




Toelichting afwijkingen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden 9. Bestemmingsreserve IFR 10. Bestemmingsreserve ISV-3 11. Bestemmingsreserve NPRZ 12. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Totaal

Baten

Lasten

Saldo

-25 -8.494 583 -1.300 -200 -4.358

-25 -8.494 583 -1.300 -200 -18.223

0 0 0 0 0 13.865

1. WABO-leges De opbrengsten van de WABO-leges zijn circa € 8 mln hoger dan geraamd als gevolg van een aantal grote legesaanvragen die in de maanden november en december zijn ingediend door grote woningcorporaties. Een belangrijke verklaring hiervoor is de verlaging van de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) per 1 januari 2015. 2. Dubieuze debiteuren Grote betalingsachterstanden hebben in de tweede bestuursrapportage geleid tot een verhoging van de voorziening dubieuze debiteuren met € 1,1 mln. Er is extra inspanning geleverd in het vierde kwartaal en die heeft er voor gezorgd dat grote vorderingen toch binnengehaald zijn. Uiteindelijk is per jaareinde de dotatie bij de tweede bestuursrapportage van € 1,1 mln teruggedraaid en is daarnaast € 235 vrijgevallen uit de voorziening. Per saldo treedt hierdoor een incidentele meevaller op van € 1,3 mln. 3. Apparaatslasten en interne lasten Een lagere benodigde ureninzet van personeel vanuit andere afdelingen voor de uitvoering heeft ertoe geleid dat interne lasten lager zijn uitgevallen dan vooraf was ingeschat. Dit heeft zowel effect gehad op apparaat (bedrijfsvoering) als programma. 4. Regie wonen De onderschrijding in het Stadsregiopakket is te verklaren door vraaguitval. De Stadsregio is per 1 januari 2015 opgeheven. De taken op het gebied van Ruimtelijke ordening, groen, milieu en wonen komen per die datum te vervallen en gaan niet mee naar de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). In 2014 heeft de Stadsregio geleidelijk aan zijn werkzaamheden en inzet op deze dossiers afgebouwd en ook de inzet van gemeente Rotterdam. 5. Leningen De lagere baten en lasten worden hoofdzakelijk verklaard door twee effecten. In de begroting was een post leningen opgenomen die in 2014 is overgedragen aan afdeling Treasury (baten en lasten), binnen het beleidsveld Algemene middelen. Daarnaast is er sprake van lagere lasten als gevolg van minder uitgaven door onder andere leningen funderingsherstel. De hiermee verband houdende lasten zijn lager doordat de uitgaven pas worden verantwoord als de leningen daadwerkelijk verstrekt worden; de goedkeuringen hebben wel in 2014 plaatsgevonden. 6. Minder inzet op projecten De baten en de lasten van de ISV projecten binnen de beleidsmatige inspanning Wonen zijn lager uitgevallen dan begroot. De oorzaken zijn vertraging in de uitvoering, uitstel en afrekening van projecten. 7. Overige afwijkingen Het saldo betreft mee- en tegenvallers, waaronder hogere opbrengsten DCMR van € 481 veroorzaakt door baten 2013 die verwerkt zijn in 2014. 8. Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Het project Woonoverlast van de voormalig deelgemeente Pernis is nog niet uitgevoerd. Het betreft een bestemmingsreserve die gevormd is door de voormalige deelgemeenten en gedurende 2014 is ingevlochten in de begroting. 9. Bestemmingsreserve IFR Er is in 2014 minder onttrokken aan deze reserve dan was begroot. Op de programma’s Pact op Zuid (€ 1,4 mln), Bestaande Voorraad (€ 1,8 mln), Particuliere Voorraad (€ 500) en Nationaal Programma Rotterdam Zuid (€ 4,1 mln) is minder uitgegeven door: lagere proceskosten, lager risico dan verwacht op het aantal verstrekte leningen binnen Projectmatige aanpak en een lagere bijdrage aan de VVE010 organisatie dan was begroot. In bijlage 3 is een meer uitgebreide toelichting op de realisatie van de IFR-projecten in 2014 opgenomen. 10. Bestemmingsreserve ISV-3 Er is meer uitgegeven uit deze reserve dan was begroot, onder andere voor de projecten Toezicht gebouwen. Hoofdstuk 6 | Jaarrekening | pagina 221

11. Bestemmingsreserve NPRZ In 2014 is minder aan deze reserve onttrokken. De onttrekkingen waren bestemd voor een aantal fysieke projecten in de focuswijken die uitgevoerd gaan worden door woningcorporaties. De overleggen met de woningcorporaties zijn nog niet afgerond. De verwachting is dat bestuurlijke besluitvorming in het eerste kwartaal 2015 plaatsvindt. 12. Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Dit betreft een lagere onttrekking omdat projecten in het gebied Noord, die betrekking hebben op het samenvoegen van woningen, zijn doorgeschoven naar 2015. Deze bestemmingsreserve is gevormd door de voormalige deelgemeenten en in 2014 is ingevlochten in de begroting. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Wonen Vergunningen Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen Regie op wonen Investeren in wonen en RO Totaal

Baten

Lasten

Saldo

24.112 2.534 160 5.923 32.729

15.430 10.352 3.250 37.563 66.595

8.682 -7.818 -3.090 -31.640 -33.866



6.5.8.3 Vastgoed Baten en lasten incl. reserveringen

Vastgoed Baten Lasten Saldo


Vastgoed Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Leegstandsrisico Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Kunsthal Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Saldo na reservering Toelichting afwijkingen 1. Voetbalvisie Vitaal 2. Vordering Londo bijdragen uit 2013 3. Resultaat op de verkoop van objecten 4. Zakelijke lasten 5. Onderhoudskosten 6. Huurinkomsten 7. Intern gerealiseerde opbrengsten en kosten



Realisatie 2014

Verschil

142.296 129.373 12.923

141.885 124.256 17.629

149.917 143.666 6.251

8.032 19.410 -11.378

Realisatie 2013


127.593 848 -2 123.708 3.039

125.819 0 0 122.274 3.545

142.232 -1.753 0 137.733 6.252

16.413 -1.753 0 15.459 2.707

171.746 230.458 0 52.083 169.789 8.586 -69.195 -83.561 5.552 8.814 10.483 132 263 10.088 -44.153 0 0 3.732

122.256 199.123 0 79.526 102.337 17.260 -86.156 -100.431 4.103 10.172 9.289 35 309 8.945 3.563 2.000 2.000 16.066

140.9666 211.968 50 66.022 131.687 14.209 -79.330 -95.722 4.104 12.288 9.028 53 267 8.708 566 2.000 2.000 7.685

19.410 12.845 50 -13.504 29.350 -3.051 6.826 4.708 -1 2.116 -261 18 -42 -237 -2.997 0 0 -8.381

1.103 560 2.000

2.869 0 0

-442 0 0

-3.311 0 0

69

4.397

2.268

-2.129

0

8.300

5.380

-2.920

0 -40.421

500 17.629

479 6.251

-21 -11.378

Baten 0 -1.400 3.200 0 0 -1.300 -11.275

Lasten 3.100 0 0 2.947 2.140 0 -11.275

Saldo -3.100 -1.400 3.200 -2.947 -2.140 -1.300 0




Toelichting afwijkingen 8. Dotatie voorziening dubieuze debiteuren 9. Extra erfpachtconversies 10. Diversen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 11. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) 12. Bestemmingsreserve Parkeerfonds 13. Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed 14. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Totaal

Baten 0 27.187 0

Lasten 5.782 24.950 146

Saldo -5.782 2.237 -146

-3.311 -2.129 -2.919 -21 8.032

-3.311 -2.129 -2.919 -21 19.410

0 0 0 0 -11.378

Toelichting Baten en Lasten 1. Voetbalvisie Vitaal De in 2013 voorgestelde correctie van de gebruiksduur van de kunstgras sportvelden was verwerkt in de overeengekomen kostprijsdekkende huren met Sport & Cultuur. De correctie van de gebruiksduur was in de administratie nog niet opgenomen. Dit leidt tot een eenmalige extra afschrijving van € 3,1 mln in 2014. 2. Vordering Londo bijdragen uit 2013 In de jaarrekening 2013 was rekening gehouden met nog te ontvangen Londo bijdragen van de schoolbesturen. Het te ontvangen bedrag was te hoog geraamd in de balans per 31 december 2013. Dit leidt in 2014 tot een afboeking van € 1,4 mln. 3. Resultaat op de verkoop van objecten In 2014 is ingezet op het intensiveren van de verkoop van met name woningen. Deze intensivering en mede de lichte verbetering van de onroerend goed markt hebben geleid tot een verbetering van het netto verkoopresultaat met € 3,2 mln. 4. Zakelijke lasten In 2014 is de interne doorbelasting van onroerende zaakbelasting, rioolrechten etc. € 2,9 mln hoger als gevolg van een inhaalslag over voorgaande jaren en aanslagen over nieuwe activa zoals de parkeergarage Kruisplein en de parkeergarage onder de Markthal. 5. Onderhoudskosten Op een aantal objecten maatschappelijk vastgoed (Welzijn en zorg) is niet begroot noodzakelijk extra onderhoud uitgevoerd. Daarnaast zijn er diverse onderhoudsopdrachten van voorgaande jaren pas in 2014 verantwoord. Dat resulteert in een hogere uitgaven ad € 2,5 mln. Een deel van de onderhoudskosten is doorbelast aan de gemeentelijke grondexploitaties ad € 700. De uiteindelijke overschrijding komt uit op € 2,1 mln. 6. Huurinkomsten Als gevolg van leegstand en versneld afstoten van maatschappelijk vastgoed in 2013 onder andere de voormalige deelgemeenten heeft dit voor de exploitatie direct financiële consequenties. De huurinkomsten zijn hierdoor € 1,3 mln lager uitgekomen. 7. Intern gerealiseerde opbrengsten en kosten In de begroting is op onjuiste wijze rekening gehouden met € 11,3 mln aan opbrengsten. Dit had als interne doorbelasting geraamd moeten worden. Conform gebruik worden deze in mindering gebracht op de lasten. Per saldo is dit effect voor de gemeente neutraal. 8. Dotatie voorziening dubieuze debiteuren Dit jaar is een voorziening ad € 5,8 mln opgenomen voor oninbare vorderingen voor het project Schiekadeblok. Deze voorziening is opgenomen omdat er sprake is van een onzekerheid rondom de continuering van de huidige erfpachtconstructie en ontwikkeling. Een mogelijke wijziging in de afspraken danwel bestemming in 2015 kunnen van grote invloed zijn op de financiële waardering zoals opgenomen in de jaarrekening en zal zonodig in jaarrekening 2015 worden verwerkt. 9. Extra erfpachtconversies Dit jaar hebben extra erfpachttransacties plaatsgevonden zoals de Calypso en De Rotterdam. Deze hebben extra opbrengsten gegenereerd, maar hier tegenover staan ook extra afschrijvingslasten. Per saldo leidt dit tot een verbetering van het resultaat van € 2,2 mln.


10. Diversen Dit betreft het saldo van diverse kleinere afwijkingen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 11. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Uit het IFR is € 3,3 mln minder onttrokken dan vooraf begroot. Dit wordt veroorzaakt door latere oplevering van investeringsprojecten, waardoor de afschrijvingslasten pas volgend jaar gerealiseerd gaan worden. In bijlage 3 is een meer uitgebreide toelichting op de realisatie van de IFR-projecten in 2014 opgenomen. 12. Bestemmingsreserve Parkeerfonds De lagere onttrekking uit het Parkeerfonds wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de latere oplevering van de parkeergarage Grote Markt, waardoor ook minder kapitaalslasten zijn gerealiseerd. 13. Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed In de begroting was rekening gehouden met onttrekkingen aan bestemmingsreserves voor verevening van kostprijsdekkende huren. Hiervoor was in 2014 € 8,3 mln begroot. Uiteindelijk is maar € 5,4 mln onttrokken doordat de administratieve afhandeling iets trager verloopt dan verwacht, verdere afronding volgt in 2015–2016. 14. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds. In 2014 is er € 21 minder aan lasten gemaakt, waardoor ook een lagere onttrekking is gerealiseerd. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Vastgoed Exploitatie vastgoed MPRV Exploitatie vastgoed niet-MPRV Erfpacht Totaal

Baten

Lasten

Saldo

43.087 42.447 64.383 149.917

54.303 37.891 51.472 143.666

-11.216 4.556 12.911 6.251

Begrotingsonrechtmatigheid De gerealiseerde lasten zijn hoger dan begroot (€ 18,7 mln). Bij de laatste actualisatie begroting 2014 (10-mnds) heeft de raad toestemming verleend voor een eventuele begrotingsoverschrijding op de beleidsmatige inspanning Vastgoed. Hierdoor is bij deze beleidsmatige inspanning geen sprake van een onrechtmatige begrotingsoverschrijding.


6.5.9 Verkeer en vervoer 6.5.9.1 Stedelijke bereikbaarheid Baten en lasten incl. reserveringen

Stedelijke bereikbaarheid Baten Lasten Saldo


Stedelijke bereikbaarheid Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Toevoeging aan reserves Toevoeging Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Parkeren gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 Onttrekking Bestemmingsreserve - Intensivering Buitenruimte (449) Saldo na reservering




Realisatie 2014

Verschil

125.206 136.145 -10.939

86.099 93.677 -7.578

84.386 90.819 -6.433

-1.713 -2.858 1.145

Realisatie 2013


70.413 6.950 0 63.463 0

66.590 3.892 0 62.698 0

67.658 5.356 99 62.155 48

1.068 1.464 99 -543 48

75.672 24.722 5.844 11.723 6.865 290 35.249 14.469 6.306 14.474 15.701 178 501 15.022 -5.259 13.847

80.870 29.376 7.417 11.417 10.705 -163 37.588 18.809 5.665 13.114 13.906 135 611 13.160 -14.280 12.807

78.012 25.087 8.060 12.563 4.758 -294 40.059 18.773 5.664 15.622 12.866 152 617 12.097 -10.354 12.807

-2.858 -4.289 643 1.146 -5.947 -131 2.471 -36 -1 2.508 -1.040 17 6 -1.063 3.926 0

13.847 15.027

12.807 19.509

12.807 16.728

0 -2.781

2.000

0

0

0

0

110

19

-91

275 417

400 0

450 0

50 0

11.759 0

18.426 30

16.217 30

2.209 0

576 0 -4.079

119 424 -7.578

0 12 -6.433

-119 -412 1.145


Toelichting afwijkingen 1. Verkeerslichten en parkeergeleiding 2. Extern gedekte projecten 3. Exploitatie en beheer parkeren 4. Overige baten en lasten Afwijkingen in en onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 5. Bestemmingsreserve Intensivering Buitenruimte

Baten 0 2.574 -1.306 -200

Lasten -678 2.135 -1.141 -393

Saldo 678 439 -165 193

-412

-412

0

6. Bestemmingsreserve Verkeer & Vervoer 7. Bestemmingsreserve IFR 8. Bestemmingsreserve Parkeerfonds Totaal

-119 50 -2.300 -1.713

-119 50 -2.300 -2.858

0 0 0 1.145

Toelichting Het positieve saldo van € 1,1 mln is met name gerealiseerd op het product Autobereikbaarheid (€ 1,9 mln) maar is getemperd door de negatieve realisatie op Beleid en Verkeer (€ 947). De producten Investeren in parkeren en Exploitatie en beheer parkeren hebben het jaar licht positief afgesloten. Baten en lasten 1. Verkeerslichten en parkeergeleiding Door een gunstige aanbesteding zijn de kosten van het onderhoud van de verkeerslichten lager uitgevallen. Medio 2014 is gestart met de exploitatie van parkeergeleidingssystemen. Deze kosten zijn ook lager uitgevallen. 2. Extern gedekte projecten Met betrekking tot de inzet op extern gedekte projecten is er per saldo sprake van zowel hogere baten als lasten. Er is iets meer inzet gepleegd dan begroot voor o.a. de voorbereiding A13/A16, Dynamisch verkeersmanagement (DVM) binnenstad, Routegeleiding en op extern gedekte projecten die niet waren begroot zoals Spinozaweg. Daar tegenover zijn de lasten van Investeringsprojecten lager uitgevallen door langere doorlooptijden en zijn er minder lasten en baten gerealiseerd vanuit de Stadsregio als gevolg van onderbezetting. 3. Exploitatie en beheer parkeren De daling in de opbrengsten derden wordt verklaard door tegenvallende opbrengsten garageparkeren vanwege een lagere bezetting van onder meer de parkeergarages Schouwburgplein, Boompjes en Sint Jacobsplaats. De lagere lasten hebben voornamelijk betrekking op lagere onderhoudskosten vanwege de uitrol van de nieuwe parkeerautomaten op straat. 4. Overige baten en lasten De overige baten en lasten hebben betrekking op lagere lasten Exploitatie Parkeergeleidings systemen (page). Medio 2014 is gestart met de exploitatie van page. In de meerjarenbegroting is uitgegaan van afkoop van parkeereiscontracten voor een jaarlijks bedrag van € 200. De afkoop wordt gestort in een voorziening waaruit parkeervoorzieningen worden gerealiseerd. Dit jaar hebben geen afkopen plaatsgevonden maar er zijn wel bedragen terugbetaald en als gevolg daarvan zijn de opbrengsten uit voorgaande jaren gecorrigeerd. Verder zijn er nagekomen lasten OZB voorgaande jaren en lagere werkelijke huurlasten van de parkeergarages vooral doordat minder onderhoudswerkzaamheden zijn uitgevoerd. Tevens is er sprake van lagere apparaatslasten exploitatie en beheer parkeren welk worden veroorzaakt door een structureel lagere bezetting doordat er invulling is gegeven aan het project Beheer op Afstand. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Per saldo is in 2014 minder onttrokken € 2,9 mln aan de reserves dan begroot. 5. Bestemmingsreserve Intensivering Buitenruimte De afronding van het project Tjalklaan wacht op de definitieve inrichting en ontsluiting van het Witte Dorp. Er wordt momenteel gewerkt aan ontwerptechnische oplossingen voor de complicaties in de ondergrond waardoor afronding is vertraagd. De afsluiting van het project wordt in 2015 verwacht. Dit heeft geleid tot lagere kosten en een lagere onttrekking aan de reserve in 2014. 6. Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer De geraamde aanvullende inzet voor projecten in het kader van regionale bereikbaarheid heeft niet plaatsgevonden. Dit is het gevolg van onderbezetting.


7. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Voor de voorbereiding van A13/A16 heeft een extra onttrekking plaatsgevonden. Hiertegenover staat een lagere onttrekking bij Beheer Algemene Middelen waar in het IFR voorbereidingsbudget rekening is gehouden met een post onvoorzien. 8. Bestemmingsreserve Parkeerfonds De onttrekking is lager dan begroot door: lagere beheerskosten, lagere kosten voor het project ‘Brandveiligheid’ en een meevaller ten gevolge van herverdeling van kosten door de invoering van Beheer op afstand. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Stedelijke bereikbaarheid Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement) Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen Exploitatie en beheer parkeren Beleid verkeer en vervoer Totaal

Baten

Lasten

Saldo

3.889 996 77.205 2.296 84.386

15.020 1.843 67.136 6.820 90.819

-11.131 -847 10.069 -4.524 -6.433



6.5.9.2 Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Baten en lasten incl. reserveringen

Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Baten Lasten Saldo


Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Overige doorbelastingen Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 Saldo na reservering Toelichting afwijkingen 1. Gratis OV 2. Extern gedekte projecten 3. Verkeersveiligheid en Verkeerseducatie 4. Overige baten en lasten Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 5. Bestemmingsreserve Duurzaamheid Gebieden 6. Bestemmingsreserve ISV-3 7. Bestemmingsreserve IFR Totaal



Realisatie 2014

Verschil

28.046 36.960 -8.914

34.089 43.875 -9.786

28.424 38.266 -9.842

-5.665 -5.609 -56

Realisatie 2013


20.106 19.876 -19.853 250

32.636 32.444 192 0

27.832 24.167 3.875 -210

-4.804 -8.277 3.683 -210

28.303 22.112 -1.344 2.278 19.496 1.682 6.190.606 6.191 -8.197 192

43.875 38.221 125 2.408 26.649 9.039 5.654 5.654 -11.239 1.453

38.266 30.214 4.483 2.429 22.441 861 8.052 8.052 -10.434 592

-5.609 -8.007 4.358 21 -4.208 -8.178 2.398 2.398 805 -861

0

174

0

-174

123 0

479 700

212 280

-267 -420

69 -8.005

100 -9.786

100 -9.842

0 -56

baten 0 -3.936 -189 -679

lasten -579 -3.796 -300 -73

saldo 579 -140 111 -606

-174 -420 -267 -5.666

-174 -420 -267 -5.610

0 0 0 -56


Toelichting De beleidsmatige inspanning Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad sluit met een negatief saldo van € 56. Hieronder op hoofdlijnen de onderbouwing van dit resultaat. Baten en Lasten 1. Gratis OV Voor gratis openbaar vervoer is € 579 minder uitgegeven doordat de afgesproken tarieven met RET gunstiger zijn uitgevallen dan begroot.


2. Extern gedekte projecten De kosten van extern gedekte projecten zijn lager dan begroot waardoor de externe partij ook minder heeft bijgedragen. De projecten, zoals aanleg fietspaden, oplaadinfrastructuur, schoon wagenpark worden uit RAL middelen gedekt, die rechtstreeks afkomstig zijn van het Rijk. Daarnaast worden projecten zoals Bushaltetoegankelijkheid, Hoekse Lijn en binnenlus Keizerswaard uitgevoerd in opdracht van en gedekt door de Stadsregio. Realisatie is enigszins vertraagd doordat met het ministerie van I&M overeen is gekomen dat de looptijd van de RAL middelen met een jaar wordt verlengd en door verschuiving in de tijd tussen het deel van de projecten dat uit eigen middelen wordt gedekt en het deel dat uit externe middelen wordt gedekt. In het kader van investeringsprojecten zoals de Blackspots, fietspaden/routes en bushaltetoegankelijkheid zijn de kapitaallasten lager uitgevallen door langere doorlooptijden. Hierdoor wordt pas in latere jaren gestart met het toerekenen van deze lasten. 3. Verkeerveiligheid en Verkeerseducatie Verkeerseducatie wordt bekostigd uit gemeentemiddelen en middelen/bijdrage van de Stadsregio, op basis van de verhouding 50%–50%. Door lagere kosten, zijn er ook minder inkomsten verkregen. Ook heeft er verschuiving plaatsgevonden tussen het deel van de projecten dat uit eigen middelen wordt gedekt en het extern gedekte deel van die projecten. 4. Overige baten en lasten Het verkeersbesluit Maasvlakte is per 1 oktober in werking getreden. Voor deze verordening was een begroting gemaakt op basis van het aantal te verwachten ontheffingen (dagontheffingen en langdurig) op jaarbasis. In de praktijk blijkt het aantal aanvragen tot op heden minder te zijn, wat deels verklaard wordt, omdat slechts gedurende 3 maanden een ontheffing aangevraagd kon worden. Hierdoor zijn er lagere lasten en baten gerealiseerd. Daarnaast zijn er lagere uitgaven gedaan voor vervoer over water. In het kader van de verantwoording van de uitgaven met betrekking tot Luchtkwaliteit dient jaarlijks aan het Rijk een (Sisa) rapportage te worden verstrekt. De subsidiabele kosten met betrekking tot de inzet van uren vanuit de eigen organisatie bedragen de daadwerkelijke uurloonkosten van de betreffende medewerker plus een vaste opslag. Het gevolg hiervan is dat er een correctie voor kosten dient te worden gemaakt. Reserves Per saldo is in 2014 minder onttrokken (€ 861) aan de reserves dan begroot. 5. Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Dit jaar heeft lagere inzet plaatsgevonden op gebieden. Het betreft een bestemmingsreserve die gevormd is door de voormalige deelgemeenten en gedurende 2014 is ingevlochten in de begroting. De uitvoering verschuift naar 2015. Daardoor heeft dit jaar ook een lagere onttrekking van plaatsgevonden. 6. Bestemmingsreserve ISV-3 Voor het project Havenspoorpad was een onttrekking begroot van € 700. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden tussen kosten die uit gemeentemiddelen worden gedekt en kosten die uit de externe bijdrage vanuit de Stadsregio worden gedekt. Verwacht wordt dat het project Havenspoorpad in 2015 financieel wordt opgeleverd. 7. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) In overeenstemming met de Stadsregio is een deel van de voorbereidingskosten voor de Hoekse Lijn gedekt vanuit het uitvoeringsproject. Hierdoor zijn er minder kosten gemaakt en is daarom ook minder onttrokken aan de bestemmingsreserve IFR (voorbereidingsbudget). Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Fiets / openbaar vervoer / schone vervoerswijzen Verkeersveiligheid en leefkwaliteit Totaal

Baten

Lasten

Saldo

28.412 12 28.424

37.505 761 38.266

-9.093 -749 -9.842



6.5.10 Economie 6.5.10.1 Economische structuur en vestigingsklimaat Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

5.046 26.006 -20.960

6.528 31.068 -24.540

3.486 23.521 -20.035

-3.042 -7.547 4.505

Realisatie 2013


4.205 86 3 4.116

5.117 296 0 4.821

3.354 69 0 3.285

-1.763 -227 0 -1.536

27.770 12.853 817 600 3.911 8.124 5.296 4.099 1.197 9.621 69 337 9.215 -23.565 405

31.068 19.200 4.195 127 5.138 9.740 4.965 3.258 1.707 6.903 28 330 6.545 -25.951 1.411

23.521 12.528 349 127 6.616 5.436 5.080.206 3.257 1.822 5.914 47 191 5.676 -20.167 132

-7.547 -6.672 -3.846 0 1.478 -4.304 114 -1 115 -989 19 -139 -869 5.784 -1.279

0

911

132

-779

236 169 -23.160

500 0 -24.540

0 0 -20.035

-500 0 4.505

Toelichting afwijkingen 1. Onderuitnutting budgetten Economie 2. Opbrengsten Marktplaatsen 3. Personeel Marktmeesters 4. Diversen Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 5. Bestemmingsreserves Economie Gebieden 6. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)

Baten -1.323 -440 0

Lasten -5.823 0 -240 -205

Saldo 4.500 -440 240 205

-779 -500

-779 -500

0 0

Totaal

-3.042

-7.547

4.505

Economische structuur en vestigingsklimaat Baten Lasten Saldo


Economische structuur en vestigingsklimaat Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Economie gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Saldo na reservering


1. Onderuitnutting budgetten Economie Het resultaat voor Economie is positief uitgevallen. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een vrijval van € 1,8 mln op het project Kansenzones en de vrijval op cofinancieringen Pieken in de Delta van € 600. Tevens was sprake van lagere apparaatslasten (€ 700) en onderuitputting van het programmabudget (€ 1,4 mln).


2. Opbrengsten marktplaatsen Als gevolg van het feit dat pas eind 2014 duidelijkheid bestond over de definitieve aantallen marktplaatsen die na de herinrichting zouden resteren, is het noodzakelijk geweest om langer te wachten met de uitgifte van vaste plaatsen dan in de begroting was voorzien. Dit om te voorkomen dat aangevuld zou worden in vaste plaatsen tot een aantal dat het feitelijke vastgestelde aantal zou overschrijden. Verder zijn op opgelegde marktgelden uit 2013 verminderingen toegepast als gevolg van toegekende bezwaren, wat een nadelig effect heeft gehad op de opbrengsten 2014. 3. Personeel marktmeesters Er is gedurende het gehele jaar sprake geweest van een lagere bezetting marktmeesters dan begroot. De instroom van nieuwe medewerkers heeft later dan gepland én niet volledig plaatsgevonden (doorloop instroom naar 2015). 4. Diversen Betreft diverse kleine verschillen. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 5. Bestemmingsreserve Economie Gebieden In 2014 is een bestemmingsreserve opgenomen die gevormd is door de voormalige deelgemeenten en gedurende 2014 is ingevlochten in de begroting. De uitvoering van de plannen is doorgeschoven naar 2015 waardoor een lagere onttrekking van € 779 heeft plaatsgevonden. De bestemmingsreserve is beschikbaar voor de versterking van de winkelgebieden, o.a. Boulevard-Zuid. 6. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) In 2014 is er door vertraging van een tweetal projecten geen onttrekking uit het IFR geweest voor Glazen Maas. Daarnaast zijn enkele uitgaven direct ten laste van de exploitatie geboekt. In bijlage 3 is een meer uitgebreide toelichting op de realisatie van de IFR-projecten in 2014 opgenomen. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Economische structuur en vestigingsklimaat Versterken economische structuur Versterken vestigingsklimaat Versterken kansenstructuur Beheer markten Totaal

Baten

Lasten

Saldo

146 115 0 3.225 3.486

12.639 7.031 392 3.459 23.521

-12.493 -6.916 -392 -234 -20.035



6.5.11 Milieu en duurzaamheid 6.5.11.1 Milieu en duurzaamheid Baten en lasten incl. reserveringen

Milieu en duurzaamheid Baten Lasten Saldo


Milieu en duurzaamheid Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve RCP Groene Daken Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1. Meer inzet milieumaatregelen 2. Lagere interne lasten Afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 3. Bestemmingsreserve Duurzaamheid Gebieden 4. Bestemmingsreserve ISV-3 5. Bestemmingsreserve RCP Groene Daken 6. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Totaal



Realisatie 2014

Verschil

0 31.666 -31.666

4.506 35.059 -30.553

13.682 41.151 -27.469

9.176 6.092 3.084

Realisatie 2013


3.972 3.842 7 123

-4.501 -4.501 0 0

4.288 4.043 203 42

8.789 8.544 203 42

30.283 23.585 672 271 18.406 4.236 4.489 0 4.489 2.209 396 47 1.766 -26.311 1.164

35.059 27.970 441 552 26.977 0 7.089 0 7.089 0 0 0 0 -39.560 9.007

41.151 35.0167 91 523 31.604 2.799 5.228 0 5.228 906 318 19 569 -36.863 9.394

-.092 7.047 -350 -29 4.627 2.799 -1.861 0 -1.861 906 318 19 569 2.697 387

0 0 26

25 8.902 80

0 8.600 0

-25 -302 -80

1.138 -25.147

0 -30.553

794 -27.469

794 3.084

Baten 8.421 0

Lasten 7.953 -1.861

Saldo 468 1.861

-25 66 -80 794 9.176

0 0 0 0 6.092

-25 66 -80 794 3.084



Toelichting Baten en lasten De beleidsmatige inspanning Milieu en Duurzaamheid bestaat uit de producten Regie Klassieke Milieutaken en Regie Duurzaamheid. De totale beleidsmatige inspanning laat over 2014 een positief resultaat van € 3,1 mln zien, bestaande uit een positief saldo van € 3,7 mln op het product Regie Duurzaamheid en een negatief resultaat van € 600 op Regie Klassieke Milieutaken. 1. Meer inzet milieumaatregelen Dit jaar is veel inspanning geleverd op het gebied van Bodemsanering en Luchtkwaliteit. Het huidige programma vanuit het Rijk voor Bodemsanering is op 31 december 2014 afgelopen en de beschikbaar gestelde middelen zijn volledig benut. Voor Luchtkwaliteit loopt het huidige programma vanuit het Rijk op 31 december 2015 af. Ook in het laatste jaar zullen nog inspanningen nodig blijven. Dit jaar lagen de uitgaven voor Luchtkwaliteit boven begroting door o.a. het succes van de sloopregeling, waar in totaal € 2,2 mln aan subsidies voor de sloop van oude vervuilende auto’s is verstrekt, en door de verstrekte subsidies in het kader van de Subsidieregeling Milieumaatregelen voor de Binnenvaart. Dit is een samenwerkings-overeenkomst tussen de gemeente, de provincie Zuid-Holland en de Stadsregio, waarin door de gemeente € 3,5 mln is bijgedragen. Deze lasten worden voor een groot deel gedekt door rijkssubsidies die op de balans staan. Op het moment dat er hogere lasten zijn, vindt er ook meer dekking plaats vanuit deze rijkssubsidies. Dit zien we als hogere baten terug in het resultaat. In het kader van de verantwoording van de uitgaven met betrekking tot Luchtkwaliteit dient jaarlijks aan het Rijk een (Sisa) rapportage te worden verstrekt. De subsidiabele kosten met betrekking tot de inzet van uren vanuit de eigen organisatie bedragen de daadwerkelijke uurloonkosten van de betreffende medewerker plus een vaste opslag. Het gevolg hiervan is dat er een correctie voor kosten dient te worden gemaakt. 2. Lagere interne lasten De realisatie van projecten binnen Regie Duurzaamheid is achtergebleven bij de begroting, omdat doorlooptermijnen van projecten aan de voorkant korter waren ingeschat. Hierdoor zijn ook de doorberekende lasten vanuit andere afdelingen lager uitgevallen. Voorbeelden van projecten zijn: Wocozon (zonnepanelen op woonhuizen), Initiatievenfonds (activeren van bewoners op het gebied van energiebesparing) en Europese projecten zoals Nezer (energiebesparing bestaande voorraad), Celsius (warmteaansluitingen), Horizon2020 (duurzame gebiedsontwikkeling) en Duurzaam Inkopen (gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid). Reserves Zoals uit bovenstaande tabel is af te lezen hebben diverse onttrekkingen plaatsgevonden aan reserves. Per saldo is er voor een bedrag van € 755 meer onttrokken aan de genoemde reserves. 3. Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden De ontvangen reserves vanuit de deelgemeenten worden vanaf 2015 ingezet. Het betreft een bestemmingsreserve die gevormd is door de voormalige deelgemeenten en gedurende 2014 is ingevlochten in de begroting. 4. Bestemmingsreserve ISV-3 De hogere onttrekking aan de bestemmingsreserve ISV-3 komt voort uit de extra inspanningen die zijn geleverd op het gebied van Bodemsanering. 5. Bestemmingsreserve RCP Groene Daken Er heeft geen onttrekking plaatsgevonden omdat onze doelen op het gebied van Groene Daken behaald konden worden zonder inzet van deze middelen. Deze middelen worden alsnog in de komende jaren ingezet. 6. Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Er heeft een onttrekking plaatsgevonden voor Pilot Botlek, een door het Rijk gefinancierd project om efficiënt en gebiedsgericht de bodem van het havenindustriecomplex te saneren, die (per abuis) niet eerder geraamd is. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Milieu en duurzaamheid Regie duurzaamheid Regie klassieke milieutaken Totaal

Baten

Lasten

Saldo

1.198 12.484 13.682

8.096 33.055 41.151

-6.898 -20.571 -27.469

Begrotingsonrechtmatigheid De gerealiseerde lasten zijn hoger dan begroot (€ 6,1 mln). De hoger dan begrote lasten worden volledig gecompenseerd door rechtstreeks gerelateerde baten. Voor deze beleidsmatige inspanning resteert derhalve geen begrotingsonrechtmatigheid. pagina 234 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam

6.5.12 Fysiek beheer van de stad 6.5.12.1 Schoon (maken van de stad) Baten en lasten incl. reserveringen



Realisatie 2014

Verschil

198.637 199.289 -652

169.061 200.244 -31.183

173.649 197.095 -23.446

4.588 -3.149 7.737

Realisatie 2013


Schoon (maken van de stad) Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten

187.166 -88 451 178.957 7.846

169.061 0 12 165.041 4.008

173.436 -682 75 172.226 1.817

4.375 -682 63 7.185 -2.191

Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen

196.767 105.563 115 59.541 34.209 11.670 28 16.248 15 33.387 -17.154

200.244 102.599 -102 56.898 36.283 9.520 0 23.056 0 32.566 -9.510

197.095 98.542 48 52.365 34.322 12.163 -356 24.481 0 32.482 -8.001

-3.149 -4.057 150 -4.533 -1.961 2.643 -356 1.425 0 -84 1.509

74.956 2.717 2.834 69.405 -9.601 1.485 1.485 -8.116

74.5989 3.408 3.850.599 67.331 -31.183 0 0 -31.183

74.072 3.557 3.082 67.433 -23.659 213 213 -23.446

-517 149 -768 102 7.524 213 213 7.737

Baten 1.900 2.700 0 0 0 0 -225 213 4.588

Lasten 0 0 250 -774 -400 -2.000 -225 0 -3.149

Saldo 1.900 2.700 -250 774 400 2.000 0 213 7.737

Schoon (maken van de stad) Baten Lasten Saldo


Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve -Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Saldo na reservering

Toelichting afwijkingen 1. Belastingopbrengsten 2. Eenmalige opbrengsten 3. CAO stijging 4. Bestuursopdracht Reiniging 5. Ontvangen subsidie 6. Kapitaallasten 7. Overige mutaties 8. Reserves Totaal



1. Belastingopbrengsten De belastingopbrengsten uit hoofde van Bedrijfs Reinigings Recht (BRR), de Afvalstoffenheffing (ASH) en Afvalinzamelingscontracten (RSS) zijn € 900 hoger dan begroot. Door het deels vrijvallen van een gereserveerd bedrag voor de financiële consequenties met betrekking tot ingediende bezwaren, is een incidenteel resultaat van € 1 mln behaald. 2. Eenmalige opbrengsten Éénmalige voordelen zijn ook de bijdrage Nedvangvergoeding van 2013 en 2014 en het tot 1 juni 2014 doorlopen van Werkloonttrajecten. Tenslotte hebben de inspanningen van afgelopen jaren in de Piekfijnketen een positief effect gehad op de opbrengsten. In het geval van eenmalige baten is het lastig hier snel invulling in mensen voor te vinden om de buitenruimte schoon aan te pakken. Het zwerfvuil offensief gaat in 2015 wel spelen en dit zal structureel binnen de organisatie worden ingebed. In de Piekfijnwinkels is € 300 meer omzet gerealiseerd. 3. CAO stijging De hogere personele kosten worden voornamelijk veroorzaakt door de uitkomsten van de CAO onderhandelingen. Deze hogere kosten worden deels gecompenseerd door het niet invullen van vacatures. 4. Bestuursopdracht Reiniging De lasten vallen lager uit door de voorspoedige uitrol van de bestuursopdracht Reiniging, waarbij de eerder beschikbare gelden niet nodig zijn geweest. Dit komt omdat onder andere de aanschaf van materieel pas halverwege het jaar is gestart. Het voordeel is éénmalig aangezien per 01–01–2015 de volledige bezuiniging is ingeboekt. Ondanks het verkleinen van de organisatie en de organisatieveranderingen is de doelstelling van een gemiddeld schoonniveau van een 4 toch ruim gehaald door de betrokkenheid en inzet van de medewerkers van Stadsbeheer, de samenwerking met de nieuwe gebiedsorganisatie en de participatie van bedrijven en burgers. 5. Ontvangen subsidie Aan ID subsidies is voor het eerste halfjaar een bedrag van € 400 ontvangen. Met ingang van juni 2014 is deze bijdrage beëindigd. 6. Kapitaallasten De kapitaalslasten vallen € 2 mln lager uit dan begroot. Dit wordt deels veroorzaakt doordat de kapitaalslasten voor de nieuwe zoutloods vanaf 2014 in de begroting zijn opgenomen. De zoutloods wordt echter pas in 2015 gerealiseerd. Aangezien een deel van de investering betrekking heeft op het vastgoed (gebouwen/terrein) zal een deel van dit budget moeten worden overgeheveld naar de (interne) doorbelastingen ter dekking van de hogere huisvestingskosten. 7. Overige mutaties Deze mutaties hebben betrekking op overige activiteiten. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 8. Bestemmingsreserve Krimp Dit betreft een niet-begrote onttrekking aan de bestemmingsreserve krimp. Er is geen sprake van begrotingsonrechtmatigheid omdat de begrote onttrekking op het programma beheer algemene middelen staat. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Schoon (maken van de stad) Afvalinzameling/verwerking ingezameld en gebracht afval Reiniging Openbare Ruimte Totaal

Baten

Lasten

Saldo

167.376 6.273 173.649

120.915 76.180 197.095

46.461 -69.907 -23.446



6.5.12.2 Heel (maken van de stad) Baten en lasten incl. reserveringen

Heel (maken van de stad) Baten Lasten Saldo


Heel (maken van de stad) Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Saldo voor reservering Onttrekking aan reserves Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Bommenregeling Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve ISV-3 Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Onttrekking Bestemmingsreserve - Bestemmingsreserve Voorbereidingskosten Maastunnel Onttrekking Bestemmingsreserve - nvt Onttrekking Bestemmingsreserve - Uitbreiding begraafplaats Rozenburg Saldo na reservering



Realisatie 2014

Verschil

158.717 219.692 -60.975

128.563 254.557 -125.994

138.338 267.205 -128.867

9.775 12.648 -2.873

Realisatie 2013


183.417 63.687 8.658.411 0 111.530 -458

95.249 60.674 14.536 0 19.039 1.000

111.289 59.792 8.072 20 17.704 25.701

16.040 -882 -6.464 20 -1.335 24.701

247.716 159.585 0 9.191 16.870 133.357 0 167 35.092 0 25.762 9.330 53.038.905 1.161 2.413 49.465 -64.299 12.438 5.894

254.557 161.685 0 96.523 19.941 45.116 0 105 38.919 0 24.025 14.894 53.953 638 3.486 49.829 -159.308 33.314 6.856

267.205 174.270 0 19.469 20.277 135.468 8 -952 40.065 80 24.024 15.961 52.870 685 2.235 49.950 -155.916 27.049 3.297

12.648 12.585 0 -77.054 336 90.352 8 -1.057 1.146 80 -1 1.067 -1.083 47 -1.251 121 3.392 -6.265 -3.559

0

20.926

16.816

-4.110

2.215 0 1.010

3.794 0 0

4.007 2.480 0

213 2.480 0

0

0

8

8

262 2.657 400 -51.861

1.738 0 0 -125.994

441 0 0 -128.867

-1.297 0 0 -2.073



Toelichting afwijkingen 1. Rijksbijdragen wegonderhoud 2. Bijdrage HbR en schadevergoedingen 3. Leges en retributies 4. Doorbelasting bedrijfsvoering 5. Vrijval voorzieningen 6. Deelgemeenten 7. Onderhoud Openbare Verlichting 8. Reclamegelden 9. Riolering en gemalen 10. Lijkbezorging 11. Overige mutaties 12. Reserves Totaal

Baten -1.317 686 -1.774 0 600 13.980 0 332 1.020 168 2.344 -6.264 9.775

Lasten -1.317 686 -968 -822 -125 16.657 -814 0 1.020 562 3.447 -5.678 12.648

Saldo 0 0 -806 822 725 -2.677 814 332 0 -394 -1.103 -586 -2.873

1. Rijksbijdragen wegonderhoud De uitvoering ten laste van de rijksbijdragen wegonderhoud loopt door naar 2015 en volgende jaren. 2. Bijdrage Havenbedrijf en schadevergoedingen Dit betreft een bijdrage van € 400 voor het extra onderhoud aan projecten van het Havenbedrijf en een hogere opbrengst verhaalbare schadevergoedingen van € 300. 3. Leges en retributies De afwikkeling van meldingen en schaderegelingen voorgaande jaren is te hoog ingeschat. 4. Doorbelasting bedrijfsvoering Er zijn lagere interne lasten voor personeelsgerelateerde kosten. 5. Vrijval voorzieningen In het kader van de bommenregeling is in 2013 een tweetal claims ingediend waarvoor een voorziening is getroffen. In 2014 is consensus bereikt met één van de partijen. Van de claim van € 1,4 mln is € 800 toegekend. 6. Deelgemeenten Voor een deel van de in 2014 uitgevoerde deelgemeentelijke opdrachten is bij de invlechting van de deelgemeenten geen budget overgeheveld. 7. Onderhoud Openbare verlichting De conservering van de lichtmasten is ten gevolge van vertraging van de aanbesteding niet in 2014 uitgevoerd. 8. Reclamegelden Hogere opbrengst dan geraamd aan reclamegelden openbare verlichting. 9. Riolering en gemalen De meeropbrengsten rioolheffing komt door meer huishoudens. Bovendien is alsnog ontvangen van de waterschappen een bijdrage voor het project waterberging Kruispleingarage. Aan de voorziening vervangingsinvesteringen riolering wordt € 3,3 mln toegevoegd. 10. Lijkbezorging Hogere opbrengsten als gevolg van meer gerealiseerde uitvaarten. Tegenover de hogere baten staan ook hogere lasten door extra onderhoudswerkzaamheden. 11. Overige mutaties Dit betreft diverse mutaties. Toelichting afwijkingen in onttrekkingen en toevoegingen aan reserves 12. Reserves In totaal is € 6,3 mln minder onttrokken aan reserves dan begroot, omdat lasten ad € 5,7 mln niet zijn gerealiseerd. Op het saldo heeft dit dus slechts een effect van € 600. Er is minder onttrokken dan begroot aan de bestemmingsreserves bommenregeling, Maastunnel en Deelgemeenten.


Voor de Maastunnel geldt dat met ingang van 2015 de uitgangspunten voor een bijdrage door het Rijk ter financiering van de bommenregeling is gewijzigd. De belangrijkste financiële wijziging voor Rotterdam is dat er geen jaarlijkse vaste bijdrage meer wordt uitgekeerd, maar dat 70% van de gemaakte directe kosten wordt vergoed. Als gevolg daarvan ontstaat er een niet-declarabel kostendeel van 30%. Als gevolg van deze wijziging zijn de actieve werkzaamheden rond opsporing en ruiming in 2014 getemporiseerd. Daarnaast zijn de lasten in het kader van de verkeersmaatregelen Maastunnel lager dan de begroot en is een deel van de in 2014 uit te voeren projecten waarvoor door de deelgemeenten een bestemmingsreserve is gevormd doorgeschoven naar 2015. Uitsplitsing realisatie 2014 per product Baten en lasten inclusief reserveringen Heel (maken van de stad) Wegen, water en groen Riolering en gemalen Openbare verlichting Beheer begraafplaatsen en crematorium Totaal

Baten

Lasten

Saldo

67.371 62.445 2.302 6.220 138.338

202.675 48.938 9.751 5.841 267.205

-135.304 13.507 -7.449 379 -128.867

Begrotingsonrechtmatigheid De gerealiseerde lasten zijn hoger dan begroot (€ 12,8 mln). De hoger dan begrote lasten worden volledig gecompenseerd door rechtstreeks gerelateerde baten. Voor deze beleidsmatige inspanning resteert derhalve geen begrotingsonrechtmatigheid.


6.6

Kasstroom overzicht

Onderstaand ziet u het kasstroomoverzicht over het jaar 2014 op basis van de indirecte methode. Dit geeft een overzicht van de banksaldi en liquide middelen die beschikbaar zijn gekomen en van het gebruik van deze geldmiddelen in 2014. Het kasstroomoverzicht bestaat uit de volgende drie onderdelen: – kasstromen uit operationele activiteiten, – kasstromen uit investeringsactiviteiten, – kasstromen uit financieringsactiviteiten. Kasstroomoverzicht 2014 op basis van indirecte methode

KASSTROMEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN Exploitatieresultaat* Aanpassing voor: Afschrijvingen MVA en waardeverminderingen Afschrijvingen FVA en waardeverminderingen Mutatie voorzieningen Langlopende schulden (excl. langlopende leningen) Voorraden en onderhanden werK Mutatie in werkkapitaal Kortlopende uitzettingen (excl. Liquide middelen) Kortlopende schulden (excl. rek.-couranten en kortlopende leningen) Overlopende activa Overlopende passiva

27.658 131.795 2.522 -14.782 1.673 121.208 8.817 57.331 -59.684 34.172 -67.187 -35.368

Kasstroom uit operationele activiteiten KASSTROMEN UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen Desinvesteringen en bijdragen derden

122.315 -220.332 35.198

Verstrekte geldleningen ug Aflossingen geldleningen ug

-125.698 131.238

-185.134

Kapitaalverstrekking aan deelnemingen Overige financiële activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten KASSTROMEN UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Mutatie kortlopende geldleningen Aangetrokken langlopende geldleningen og Aflossingen langlopende geldleningen og

5.540 -410 2.376 -177.628 3.000 542.000 -410.138 131.862

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen

*

134.862 79.549

Conform de BBV heeft een overboeking plaatsgevonden van bestemmingsreserve Riolering en Gemalen naar een voorziening, die niet via de exploitatie is gelopen. Hierdoor is er bij de berekening van het exploitatieresultaat via de indirecte methode een verschil ontstaan met het exploitatieresultaat als genoemd in H6.4.1.


6.7

Verantwoording Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

Met ingang van 1 januari 2013 is de WNT van kracht. De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) verplicht tot openbaarmaking van de bezoldiging van de zogenaamde ‘topfunctionarissen’. ‘Topfunctionarissen’ zijn diegenen die leiding geven aan de gehele organisatie en in de WNT als zodanig zijn aangemerkt. In het geval van gemeenten zijn de gemeentesecretaris en de gemeentegriffier aangemerkt als topfunctionaris. De WNT verplicht ook tot openbaarmaking van de bezoldiging van de ‘overige functionarissen’, indien deze de bezoldiging of de ontslaguitkering de maximale norm te boven gaat. De WNT-norm voor 2014 is € 230.474. bedragen x € 1

Topfunctionarissen, gewezen topfunctionarissen en toezichthouders Functie(s) Duur dienstverband in 2014 Omvang dienstverband (in fte) Gewezen topfunctionaris? (Fictieve) dienstbetrekking? Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding Bezoldiging of ontslaguitkering niet-topfunctionarissen

P. Raets Gemeentesecretaris 1/1 - 31/12 1,11 nee ja

J. Paans Griffier 1/1 - 31/12 1,06 nee ja

170.096 0

127.325 0

27.542 197.639 230.474 nvt

20.288 147.613 230.474 nvt

bedragen x € 1

Herplaatsingskandidaat Duur dienstverband in 2014 Omvang dienstverband (in fte) Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum bezoldiging Motivering van overschrijding Uitkeringen in 2014 wegens beëindiging dienstverband Totaal toegekende uitkeringen wegens beëindiging dienstverband Toepasselijk WNT-maximum ontslaguitkering Voorgaande functie Motivering van overschrijding: zie Gegevens 2013 Functie(s) in 2013 Duur dienstverband in 2013 Omvang dienstverband (in fte) Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging 2013

nvt nvt nvt nvt nvt nvt 230.474 nvt 279.893 230.474 Ontslaguitkering op basis van Sociaal Statuut 2010 Medewerker backoffice 1/1-30/11 1,0 79.823 0 13.067 92.890



SISA verantwoording

D1

D4A

D9

OCW

OCW

OCW

1 OND/ODB-2009/78519 U

€ 34.869.600

€ 22.960.037

€0

Indicatornummer: D9 / 03

Aard controle R

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 02

Aard controle R


Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)

Nee

Indicatornummer: D4A/ 03

Aard controle D1

Project afgerond in (Jaar T)? Ja/Nee

Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)

€0

Aard controle R Indicatornummer: D4A / 02

€ 612.746

Indicatornummer: D4A / 01

Besteding (jaar T)

Aard controle n.v.t.

Hieronder per regel één registratienummer vaststellingsbeschikking (OND/ODBxxxxxx) van het betreffende project invullen en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie.

€ 1.937.536

Aard controle R Indicatornummer: D1 / 02

Aard controle R

Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)


Besteding (jaar T)

Onderwijsachterstandenbeleid Besteding (jaar T) aan voor2011-2015 (OAB)/ zieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan Gemeenten de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO)

Gemeenten

Regeling stimulering aanpassing huisvesting brede scholen.

Regeling brede scholen 2009_Uitstel.

Gemeenten

Besluit regionale melden coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten.

Regionale melden coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten.

6.8

€ 8.681.977


Aard controle R

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)



Toelichting op niet afgeronde projecten

Vervolg SISA tabel zie volgende pagina

Ja Project is inmiddels goedgekeurd. Oplevering eind februari. Financiële afwikkeling zal eind april plaatsvinden. Ministerie van OCW heeft uitstel van verantwoording verleend tot 27 maanden na de afgifte van de vergunning.


Aard controle nvt

Indien beantwoord met ja, zal de medeoverheid in 2015 nog een correctie op de besteding 2014 kunnen opnemen

Besteding (Jaar T) (gedeeltelijk) verantwoord o.b.v. voorlopige toekenningen? Ja/Nee

Sisa tabel | pagina 243

E3

E7A

E10

I&M

I&M

I&M

Provincies en gemeenten.

Tijdelijke subsidieregeling innovatieprogramma Mooi Nederland.

Tijdelijke subsidieregeling Innovatieprogramma Mooi Nederland.

Gemeenten

1 IPMN921001

€0

Aard controle nvt

Aard controle nvt

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie.

Cumulatieve bestedingen ten laste van rijksmiddelen tot en met (jaar T).

€0

Indicatornummer: E3 / 08

€ 702.590

Aard controle R Indicatornummer: E10 / 02

Ja

Aard controle nvt

Besteding (jaar T).

Ja


Aard controle nvt

Eindverantwoording Ja/Nee

€ 868.559

Indicatornummer: E7A / 02 Indicatornummer: E7A / 03

Aard controle nvt.



Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie.

€ 111.942

Indicatornummer: E7A / 01

Aard controle R

Besteding ten laste van rijksmiddelen (jaar T).

1 I&M/BSK-2014/237882

Aard controle nvt Indicatornummer: E3 / 07

€ 2.997.381


Aard controle nvt


Cumulatieve bestedingen tot en met (jaar T).

€0


Aard controle nvt




Aard controle nvt

Cumulatieve Kosten ProRail tot en met (jaar T) als bedoeld in artikel 25 lid 4 van deze regeling ten laste van rijksmiddelen.

Nee


Aard controle nvt


Cumulatieve overige bestedingen tot en met (jaar T).

€0


Aard controle R

Overige bestedingen (jaar T)

Cumulatieve bestedingen ten laste van rijksmiddelen tot en met (jaar T).


Kopie beschikkingsnummer

€0


Aard controle nvt

Besteding (jaar T) ten laste van rijksmiddelen



1 I&M/BSK-2014/237882

Regeling eenmalige uitkering planstudies en proefprojecten IKS.

Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden (Proefprojecten).

Provincies, gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr).

Subsidieregeling sanering verkeerslawaai.

Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (inclusief bestrijding spoorweglawaai).

Vervolg SISA vorige pagina


€0


Aard controle R

Kosten ProRail (jaar T) als bedoeld in artikel 25 lid 4 van deze regeling ten laste van rijksmiddelen.


I&M

E11B

Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr) (SiSa tussen medeoverheden)

€ 12.688.549

3 PZH-2012-341755222

€ 17.118.145

3 PZH-2012-341755222 €0

€ 7.681.442

2 PZH-2010-163838991

4 DGWM/2006/9945

€ 5.068.131

1 PZH-2007-319040

Aard controle nvt Indicatornummer: E11B / 08

Aard controle nvt

Aard controle nvt

€ 5.685.298

€0

€ 3.295.733

€ 10.447.926

Indicatornummer: E11B / 09

€0

€ 475.000

€0

€0


Aard controle nvt




€0

€0

€0

€0


Aard controle R

Besteding (jaar T) ten laste van bijdragen door derden = contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente).

Cumulatieve besteding ten Cumulatieve besteding ten laste van eigen middelen laste van bijdragen door tot en met (jaar T). derden = contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente) tot en met (jaar T).

€0

€0

€0

€0


Aard controle R

Besteding (jaar T) ten laste van eigen middelen.

Cumulatieve besteding ten laste van provinciale middelen tot en met (jaar T).


Kopie beschikkingsnummer

€0

€0

4 DGWM/2006/9945

€0

2 PZH-2010-163838991

Aard controle R Indicatornummer: E11B / 02

Aard controle nvt

Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen.



1 PZH-2007-319040

Provinciale beschikking en/ of verordening.

Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) SiSa tussen medeoverheden.


€0

€0

€0

€0


Aard controle R

Teruggestort/verrekend in (jaar T) in verband met niet uitgevoerde maatregelen.


€0

€0

€0

€0


Aard controle R

Besteding (jaar T) ten laste van rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL.


E12

E22

I&M

I&M

Gemeente Rotterdam

Besluit Ruimtelijke Ordening

Wet Ruimtelijke Ordening

Nota Ruimte project Stadshaven Rotterdam

Gemeenten

Besluit Ruimtelijke Ordening

Wet Ruimtelijke Ordening

Nieuwe Sleutel Projecten (NSP)


Nee

€0

Aard controle R Indicatornummer: E22 / 02 €0

Aard controle R Indicatornummer: E22 / 01 € 1.221.837,00

Bijdrage particuliere grondeigenaren


Besteding (jaar T)



Besteding (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie.

Eindverantwoording Ja/Nee.

4 PZH-2012-341755222 €0

€ 373.404

3 PZH-2010-163838991

5 DGWM/2006/9945

€ 267.460 € 855.039

1 PZH-2007-319040

Aard controle nvt Indicatornummer: E11B / 12

Aard controle nvt


Cumulatieve besteding ten laste van rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL tot en met (jaar T).


Kopie beschikkingsnummer.

31–12–2015


Aard controle R

Verwachte einddatum project afspraak.

€ 225.798.240




Cumulatieve bestedingen tot en met (jaar T) exclusief bestedingen uit baten exploitatie.

€0

€0

€0

€0


Aard controle nvt


31–12–2016


Aard controle R

Verwachte einddatum project realisatie.


Aard controle R

Alleen in te vullen na afloop project.

Berekende bate boven drempelwaarde ten behoeve van benefit sharing.

Nee

Nee

Nee

Nee


Aard controle nvt

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor het komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden.

Cumulatief teruggestort/ Eindverantwoording Ja/ verrekend in (jaar T) in Nee verband met niet uitgevoerde maatregelen tot en met (jaar T).

€ 23.418.931,00


Aard controle nvt




Aard controle R


Realisatie

Aantal gerealiseerde projecten.


Nee



Eindverantwoording Ja/ Nee.


Aard controle R


Afspraak

Aantal gerealiseerde projecten.


E26

F4B

F7

I&M

EZ

EZ

0

1

€ 21.352.000

€ 1.196.000

Gemeenten

1 PID092027

€ 655.344

Aard controle R Indicatornummer: F7 / 02

Aard controle nvt Indicatornummer: F7 / 01

Besteding (jaar T.)

Aard controle nvt Indicatornummer: F4B / 02

Aard controle R Indicatornummer: F4B / 01


Besteding (jaar T) ten laste van Cumulatieve besteding ten provinciale middelen. laste van provinciale middelen tot en met (jaar T).



Subsidieregeling sterktes in Hieronder per regel één de regio (Pieken in de delta) (gebiedsgericht) beschikkingsnummer en in de kolommen Subsidieregeling sterktes in ernaast de verantwoordingsde regio informatie.

Stadsregio (Wgr+) Rotterdam en gemeente Rotterdam

Uitwerkingsovereenkomst tussen het rijk en de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en de stadsregio Rotterdam

Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam)

Gemeenten

Afspraak

Regeling eenmalige uitkeringen spoorse doorsnijdingen Realisatie

Aantal projecten (waarvoor Aantal afgeronde projecten een beschikking ontvangen is). (jaar T).

Spoorse doorsnijdingen, tranche 1


Nee

Indicatornummer: F7 / 03

Aard controle nvt


Nee

Indicatornummer: F4B / 03

Aard controle nvt

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor het komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden.


Nee


Aard controle nvt

Eindverantwoording Ja/ Nee

€ 4.597.796

Indicatornummer: F7 / 04

Aard controle nvt





G1

G1A

G2

SZW

SZW

SZW

1

Nee

Besteding (jaar T) algemene bijstand.

60599 Rotterdam

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 02 € 12.554.543

Aard controle R

€ 576.245.287

€ 15.330.782

Indicatornummer: G2 / 03

Aard controle R

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW).

I.1 Wet werk en bijstand (WWB)


Gemeente

Besteding (jaar T) IOAW

193,21

Indicatornummer: G1A / 03

Aard controle R

inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Gemeente

Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk).

2.217,66

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 02

Aard controle nvt Indicatornummer: G1A / 01

inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

2.633,00

Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen

Aard controle nvt Indicatornummer: G1 / 02

Aard controle R

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee.


Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december (jaar T).

Gemeente Alle gemeenten verantwoorI.1 Wet werk en bijstand den hier het gemeentedeel (WWB) over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_gemeente 2014

Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G1C-1) na controle door de gemeente.

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2013

Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of er in (jaar T) geen, enkele of alle inwoners werkzaam waren bij een Openbaar lichaam o.g.v. de Wgr.

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_gemeente 2014


€ 300.592


Aard controle R

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW).

Gemeente

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk).

€ 13.196


Aard controle R

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ).

Gemeente

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk).


€ 648.218


Aard controle R

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ).

Gemeente

Besteding (jaar T) IOAZ


G3

G5

SZW

SZW

€ 332.901

€ 909.523

Aard controle R

Aard controle nvt

€ 63.568

Het aantal in (jaar T) bij een ROC ingekochte contacturen.

24.413


Aard controle D1

Let op: Dit is de enige gelegenheid om verantwoording af te leggen over deze taakAlle gemeenten verantwoor- uitvoering. den hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of Let op: Deze verantwoording de gemeente in (jaar T) kan niet door een gemeengeen, enkele of alle taken schappelijke regeling worden heeft uitbesteed aan een uitgevoerd, ongeacht de keuze Openbaar lichaam opgericht van de gemeente bij indicator op grond van de Wgr. G5/07

Wet participatiebudget (WPB)

Wet participatiebudget (WPB)_gemeente 2014

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004

€0

Ja

€ 601.313

Aard controle R

€ 28.992


Aard controle R

Besteding (jaar T) Bob


€ 154.144


Aard controle R

Baten (jaar T) kapitaalver- Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld strekking (exclusief Bob) in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Rijk) (exclusief Bob)

Ja


€ 1.514.476 € 350.731 € 537.537 Alle gemeenten verantwoor- Baten (jaar T) Bob (exclusief Besteding (jaar T) aan uitvoeVolledig zelfstandige den hier het gemeentedeel Rijk) ringskosten Bob als bedoeld in uitvoering Ja/Nee over (jaar T), ongeacht of artikel 56 Bbz 2004 de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr. Indicatornummer: Indicatornummer: Indicatornummer: G3 / 07 G3 / 08 G3 / 09

Aard controle R

Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

€ 122.479




Aard controle R Indicatornummer: G3 / 02


Besteding (jaar T) levensonBesteding (jaar T) kapitaalverderhoud gevestigde zelfstandi- strekking (exclusief Bob) gen (exclusief Bob)


I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK).

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004).

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Aard controle R

Gemeente

Gemeente

Gemeente


Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk).

Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen.

Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen.


Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_ gemeente 2014



H1

H3

VWS

VWS

G7

SZW Aard controle R

Gemeenten

Subsidieregeling publieke gezondheid

Seksualiteitscoördinatieen hulpverlening + aanvullende curatieve SOA bestrijding

Gemeenten 140

Aard controle R

€ 2.673.899

Indicatornummer: H1 / 03

Aard controle R

Besteding (jaar T)

€ 546.586


Aard controle D1 Indicatornummer: H3 / 02 2.542

Aard controle D1 Indicatornummer: H3 / 01 627

15.877

Indicatornummer: H3 / 03

Aard controle D1

Aantal gevonden SOA’s (jaar T) Aantal SOA- onderzoeken in het verzorgingsgebied (jaar T) in het verzorgingsgebied

140

Aantal consulten (jaar T) seksualiteitshulpverlening in het verzorgingsgebied.

Aard controle D1 Indicatornummer: H1 / 02

Realisatie Indicatornummer: H1 / 01

Afspraak

Regeling heroïnebehandeling Aard controle D1

Gerealiseerde behandelplaatsen (jaar T).

€ 534.623

Indicatornummer: G7 / 01 Gerealiseerde behandelplaatsen (jaar T).

€ 3.779.495

€ 74.108.041

Besteding (jaar T)


Aard controle R

Waarvan besteding (jaar T) van Baten (jaar T) (niet-Rijk) educatie bij roc’s. participatiebudget.


Besteding (jaar T) participatiebudget

Ministeriële regeling heroïnebehandeling

Gemeenten

Regeling verzameluitkering

Verzameluitkering SZW


€0


Aard controle R

Waarvan baten (jaar T) van educatie bij roc’s.

€0


Aard controle R

Reservering besteding van educatie bij roc’s in jaar T voor volgend kalenderjaar (jaar T+1).

Ja


Aard controle nvt.

De zelfstandige uitvoering betreft de indicatoren G5/02 tot en met G5/06.


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de gemeenteraad van de gemeente Rotterdam

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in deze jaarstukken 2014 opgenomen jaarrekening 2014 van de gemeente Rotterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en het overzicht van baten en lasten over 2014 met de toelichtingen, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving, het kasstroomoverzicht en andere toelichtingen, alsmede de SISA-bijlage met verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen.

Verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Rotterdam is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de relevante weten regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen. Het college van burgemeester en wethouders is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), de ‘’Kadernota accountantscontrole 2014 en verder’’ zoals vastgesteld door de gemeenteraad van de gemeente Rotterdam op 13 februari 2014 bij Raadsbesluit 14gr252 en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de gemeente. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.


De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten en toevoegingen aan reserves. Op basis van artikel 2 lid 7 BADO is deze goedkeuringstolerantie door de Gemeenteraad op 13 februari 2014 bij raadsbesluit 14gr252 vastgesteld. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/ of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Daarbij zijn voor de controle van de in de jaarrekening opgenomen WNT-informatie de toleranties gehanteerd zoals vastgelegd in het Controleprotocol WNT. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van gemeente Rotterdam een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2014 als van de activa en passiva per 31 december 2014 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2014 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de relevante weten regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 213 lid 3 onder d van de Gemeentewet vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Eindhoven, 28 mei 2015

Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. M.H. de Hair RA

Controleverklaring | pagina 251

8 Bijlagen


8.1 Bijlage 1: Baten en lasten per beleidsmatige inspanningen per product

Product

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Raad Totaal baten

0

0

0

0

0

214

214

Totaal lasten

5.288

5.791

5.491

5.491

5.491

5.058

-433

Totaal Raad

-5.288

-5.791

-5.491

-5.491

-5.491

-4.844

647

Ondersteuning raad / griffie Totaal baten

0

0

0

0

0

167

167

Totaal lasten

2.612

3.062

4.065

4.065

4.065

3.301

-764

-2.612

-3.062

-4.065

-4.065

-4.065

-3.134

931

Totaal Ondersteuning raad / griffie Rapporten rekenkamer Totaal baten

158

158

158

158

158

169

11

Totaal lasten

1.437

1.437

1.481

1.481

1.481

1.421

-60

-1.279

-1.279

-1.323

-1.323

-1.323

-1.252

71

Totaal Rapporten rekenkamer Rapporten ombudsman Totaal baten

161

161

161

161

161

175

14

Totaal lasten

1.189

1.196

1.245

1.245

1.245

1483

238

Totaal Rapporten ombudsman Besluitvorming en ondersteuning Raad Product

-1.028

-1.035

-1.084

-1.084

-1.084

-1.308

-224

-10.207

-11.167

-11.963

-11.963

-11.963

-10.538

1.425

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

College Totaal baten

15

15

15

15

15

1.343

1.328

Totaal lasten

3.154

4.417

3.967

7.410

7.410

9.228

1.818

-3.139

-4.402

-3.952

-7.395

-7.395

-7.885

-490

Totaal College Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming Totaal baten

214

2359

359

221

221

711

490

Totaal lasten

54.415

111.129

76.723

72.350

72.350

68.111

4.239

Totaal Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming

-54.201

--110.761

-76.364

-72.129

-72.129

-67.400

4.729

Besluitvorming en advisering College

-57.340

-115.163

-80.316

-79.524

-79.524

-75.285

4.239

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Uitkering deelgemeenten Totaal baten

0

956

0

0

0

0

0

Totaal lasten

289.163

77.842

0

0

1

0

0

Totaal Uitkering deelgemeenten

-289.163

-76.886

0

0

0

0

0

Bestuurlijke samenwerking

-289.163

-76.886

0

0

0

0

0

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal baten

10.927

13.508

11.012

11.012

11.012

13.233

2.221

Totaal lasten

30.744

35.760

39.258

39.258

41.115

41.151

-36

Totaal Publieksdiensten

-19.817

-22.252

-28.246

-28.246

-30.103

-27.918

2.185

Product Publieksdiensten

Archivering en beschikbaar stellen van archieven Totaal baten

1.152

1.152

1.152

1.152

1.152

606

-546

Totaal lasten

11.487

12.192

12.843

12.843

12.843

12.316

527

-10.335

-11.040

-11.691

-11.691

-11.691

-11.710

-19

Totaal baten

1.409

1.050

1.053

1.053

1.053

1.073

20

Totaal lasten

3.963

4.160

5.388

5.357

5.357

5.287

-70

Totaal Archivering en beschikbaar stellen van archieven Beveiliging gemeentelijke gebouwen

Totaal Beveiliging gemeentelijke gebouwen Dienstverlening

-2.554

-3.110

-4.335

-4.304

-4.304

-4.214

90

-32.706

-36.402

-44.272

-46.098

-46.098

-43.842

2.256


Bijlagen | pagina 253

Vervolg tabel vorige pagina Product

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Totaal baten

9.951

9.951

1.530

Totaal lasten

9.951

9.951

1.632

0

0

-102

-3.904

Verschil

1.530

1.530

3.777

2.247

5.434

5.434

7.467

-2.033

-3.904

-3.690

214

Rotterdamse Serviceorganisatie

Totaal Rotterdamse Serviceorganisatie Concernhuisvesting Totaal baten

0

0

0

0

0

1.692

1.692

Totaal lasten

0

5.936

5.936

6.347

6.347

3.711

2.636

Totaal Concernhuisvesting

0

-5.936

-5.936

-6.347

-6.347

-2.019

4.328

Interne Dienstverlening

0

-6.038

-6.038

-10.251

-10.251

-5.709

4.6542

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal baten

256.423

256.423

256.423.

256.858

256.858

270.246

13.388

Totaal lasten

22.261

22.261

22.950

23.309

23.309

23.910

601

Totaal Belastingheffing

234.162

234.162

233.473

233.549

233.549

246.336

12.787

Belastingen

234.162

234.162

233.473

233.549

233.549

246.336

12.787

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal baten

1.151.481

1.151.482

1.153.926

1.156.751

1.158.773

1.159.944

1.171

Totaal lasten

105.373

104.423

35.994

13.255

13.255

2.454

10.801

1.046.108

1.047.059

1.117.932

1.143.496

1.145.518

1.157.490

11.972

Product Belastingheffing

Product Beheer algemene middelen

Totaal Beheer algemene middelen Financiering Totaal baten

-22.964

-22.964

-24.412

-20.009

-20.009

-20.005

4

Totaal lasten

-48.955

-48.688

-52.089

-73.199

-73.199

-77.875

-4.676

25.991

25.724

27.677

53.190

53.190

57.870

4.680

Totaal baten

104.067

104.067

115.094

115.094

115.094

115.566

472

Totaal lasten

16.016

16.092

15.560

15.560

15.560

17.960

-2.400

Totaal Deelnemingen

88.051

87.975

99.534

99.534

99.534

97.606

-1.928

Totaal Financiering Deelnemingen

Verzekeringen Totaal baten

5.229

5.076

5.076

5.076

5.076

3.815

-1.261

Totaal lasten

8.605

8.599

8.656

8.636

8.636

5.584

3.052

-3.376

-3.323

-3.580

-3.560

-3.560

-1.769

1.791

Totaal Verzekeringen Van Werk Naar Werk / VOIL Totaal baten

629

629

629

629

629

1.466

837

Totaal lasten

14.759

16.033

23.533

32.644

33.444

33.719

-275

Totaal Van Werk Naar Werk / VOIL

-14.130

-15.404

-22.904

-32.015

-32.815

-32.253

562 2.019

Verstrekking leningen en garanties Totaal baten

37.601

37.601

37.601

35.974

35.974

37.993

Totaal lasten

28.287

28.287

28.287

30.085

30.085

30.976

-891

9.314

9.314

9.314

5.889

5.889

7.017

1.128

1.151.958

1.151.145

1.227.973

1.266.534

1.267.756

1.285.961

18.205

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal Verstrekking leningen en garanties Beheer algemene middelen Product

Subsidieverlening culturele instellingen, gezelschappen en activiteiten Totaal baten

805

779

779

1.452

1.452

1.195

-257

Totaal lasten

99.079

102.283

104.395

104.716

104.166

102.707

1.459

-98.274

-101.504

-103.616

-103.264

-102.714

-101.512

1.202

Totaal Subsidieverlening culturele instellingen, gezelschappen en activiteiten Bibliotheek Totaal baten

0

0

0

0

0

819

819

Totaal lasten

20.033

20.270

20.270

30.050

30.050

31.316

1.266

Totaal Bibliotheek

-20.033

-20.270

-20.270

-30.050

-30.050

-30.497

-447

Cultureel klimaat

-118.307

-121.774

-123.886

-133.314

-132.764

-132.009

755




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Stimulering topsport, breedtesport en recreatie Totaal baten

5.352

10.796

10.962

11.031

11.031

11.628

597

Totaal lasten

38.126

83.310

85.504

87.689

88.714

85.882

2.832

-32.774

-72.514

-74.542

-76.658

-77.683

-74.254

3.429

Totaal baten

33.421

0

0

0

0

0

0

Totaal lasten

45.947

0

0

0

0

0

0

-12.526

0

0

0

0

0

0

Totaal Stimulering topsport, breedtesport en recreatie Inzet voor deelgemeenten

Totaal Inzet voor deelgemeenten Natuur en Milieu-educatie Totaal baten

487

127

127

127

127

187

60

Totaal lasten

2.247

8.128

8.263

8.254

8.253

8.393

139

Totaal Natuur en Milieu-educatie Topsport en vergroten deelname sport en recreatie

-1.760

-8.001

-8.136

-8.127

-8.127

-8.206

-79

-47.060

-80.515

-82.678

-84.785

-85.810

-82.460

3.350

Gebiedsgerichte veiligheid Totaal baten

0

68

68

1.124

1.124

1.581

457

Totaal lasten

7.411

10.494

10.675

10.624

10.624

11.254

-630

-7.411

-10.416

-10.607

-9.500

-9.500

-9.673

-173

Totaal Gebiedsgerichte veiligheid Handhaven weten regelgeving Totaal baten

18.918

15.318

15.320

14.694

14.694

14.367

-327

Totaal lasten

48.723

45.873

50.299

48.573

48.573

45.533

3.040

Totaal Handhaven weten regelgeving

-29.805

-30.555

-34.979

-33.879

-33.879

-31.166

2.713

Wijkveiligheid

-37.216

-40.980

-45.586

-43.379

-43.379

-40.839

2.540

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Bestrijden geweld en overlast (jeugd) Totaal baten

0

0

0

0

0

0

0

Totaal lasten

8.659.

8.979

8.692

7.672

7.672

5.885

1.787

Totaal Bestrijden geweld en overlast (jeugd)

-8.659

-8.979

-8.692

-7.672

-7.672

-5.885

1.787

Geweld en (jeugd_)overlast

-8.659

-8.979

-8.692

-7.672

-7.672

-5.885

1.787

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Crisisbeheersing en brandweerzorg Totaal lasten Totaal Crisisbeheersing en brandweerzorg

54.229

54.638

53.140

53.729

53.729

54.347

-618

-54.229

-54.638

-53.140

-53.729

-53.729

-54.347

-618

Handhaven openbare orde Totaal baten

976

995

995

995

995

1.323

328

Totaal lasten

10.674

11.414

20.181

18.387

18.387

17.828

-559

Totaal Handhaven openbare orde

-9.698

-10.419

-19.186

-17.392

-17.392

-16.505

887

Regie en coordinatie maatschappelijke integriteit Totaal baten

0

0

0

0

0

0

0

Totaal lasten

944

540

957

957

957

963

6

Totaal Regie en coordinatie maatschappelijke integriteit Crisisbeheersing en handhaven openbare orde

-944

-540

-957

-957

-957

-963

-6

-64.871

-64.597

-73.283

-72.078

-72.078

-71.815

263




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Onderwijshuisvesting Totaal baten

1.020

1.020

1.020

1.020

1.020

1.293

273

Totaal lasten

73.715

73.859

73.429

73.429

73.429

71.817

1.612

-72.695

-72.839

-72.409

-72.409

-72.409

-70.524

1.885

Totaal baten

56.337

56.337

56.337

61.223

61.223

58.889

-2.335

Totaal lasten

90.724

98.676

98.809

104.053

104.053

98.221

5.832

-34.387

-42.339

-42.472

-42.830

-42.830

-39.332

3.498

Totaal Onderwijshuisvesting Leertijduitbreiding

Totaal Leertijduitbreiding Zorg in en op school Totaal baten

23

23

23

23

23

24

1

Totaal lasten

16.186

17.944

17.994

18.006

18.006

17.946

-60

-16.163

-17.921

-17.971

-17.983

-17.983

-17.922

61

Totaal Zorg in en op school

Voortijdig schoolverlaten functie / regionale melden coordinatiefunctie en handhaving kwalificatieplicht Totaal baten

2.760

2.810

2.810

2.810

2.760

2.831

70

Totaal lasten

23.487

24.117

25.4010

26.280

26.280

25.058

-1.222

Totaal Voortijdig schoolverlaten functie / regionale melden coordinatiefunctie en handhaving kwalificatieplicht Leer- en schoolprestaties Product

-20.727

-22.307

-22.600

-23.470

-23.520

-22.227

1.293

-143.972

-155.406

-155.452

-156.692

-156.742

-150.005

6.737

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Bestrijding infectieziekten Totaal baten

8.696

8.724

8.724

8.724

8.724

8.567

-157

Totaal lasten

14.082

13.891

14.223

14.218

14.218

14.084

134

Totaal Bestrijding infectieziekten

-5.386

-5.167

-5.499

-5.494

-5.494

-5.517

-23

Medische milieukunde en technische hygienezorg Totaal baten

1.374

1.370

1.370

1.370

1.370

1.440

70

Totaal lasten

3.674

2.669

2.739

2.736

2.736

2.699

-37

-2.300

-1.299

-1.369

-1.366

-1.366

-1.259

107

Totaal baten

1.558

1.579

1.579

1.618

1.618

1.805

187

Totaal lasten

7.503

9.106

8.725

8.792

8.792

8.884

92

-5.945

-7.527

-7.146

-7.174

-7.174

-7.079

95

-13.631

-13.993

-14.014

-14.034

-14.034

-13.855

179

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal Medische milieukunde en technische hygienezorg Brede zorgcoordinatie volwassenen

Totaal Brede zorgcoordinatie volwassenen Volksgezondheid Product Sociaal medische indicatie en inspectie kinderopvang Totaal baten

887

880

880

880

880

812

-68

Totaal lasten

6.563

6.568

6.669

6.570

6.570

4.905

1.665

-5.676

-5.688

-5.789

-5.690

-5.690

-4.093

1.597

Totaal Sociaal medische indicatie en inspectie kinderopvang Jeugdconsul Totaal lasten Totaal Jeugdconsul

46

46

46

46

46

16

30

-46

-46

-46

-46

-46

-16

-30

Basisondersteuning voor de jeugd Totaal baten

142

245

245

245

245

198

-47

Totaal lasten

19.607

21.585

21.526

21.594

21.594

21.107

-487

-19.465

-21.340

-21.281

-21.349

-21.349

-20.909

440

Totaal Basisondersteuning voor de jeugd Zorg voor de jeugd Totaal baten

2.440

844

1.242

1.467

1.467

1.903

436

Totaal lasten

21.330

18.165

18.260

20.741

20.741

22.087

-1.346

Totaal Zorg voor de jeugd

-18.890

-17.321

-17.018

-19.274

-19.274

-20.184

-910

Jeugdgezondheidszorg en opvoeding

-44.077

-44.395

-44.134

-46.359

-46.359

-45.202

1.157




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil 467

Zorg voor kwetsbare personen (LNZ, PGA) Totaal baten

3.348

2.897

2.897

2.897

2.846

3.314

Totaal lasten

21.335

21.617

22.277

22.292

22.292

22.438

146

Totaal Zorg voor kwetsbare personen (LNZ, PGA)

-17.987

-18.721

-19.380

-19.395

-19.445

-19.124

321

Regie op kwetsbare groepen (MO, verslavingszorg) Totaal baten

2.212

2.263

2.263

2.263

2.263

2.339

76

Totaal lasten

62.619

62.901

62.005

61.052

61.052

60.569

-483

-60.407

-60.638

-59.742

-58.789

-58.789

-58.230

559

Totaal Regie op kwetsbare groepen (MO, verslavingszorg) Bestrijding huiselijk geweld Totaal baten

797

880

880

880

780

876

96

Totaal lasten

7.517

7.063

8.316

8.278

8.278

8.505

227

Totaal Bestrijding huiselijk geweld Kwetsbare personen en huiselijk geweld Product

-6.720

-7.183

-7.436

-7.398

-7.498

-7.629

-131

-85.114

-86.542

-86.558

-85.582

-85.732

-84.983

749

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Sociale werkvoorziening Totaal baten

75.726

75.634

76.024

72.947

72.947

76.945

3.998

Totaal lasten

82.524

82.038

83.875

84.296

84.337

86.415

-2.078

Totaal Sociale werkvoorziening

-6.798

-8.404

-7.851

-11.349

-11.390

-9.470

1.920

Werk en Re-integratie Totaal baten

86.054

86.054

85.560

84.196

84.196

96.695

12.499

Totaal lasten

120.154

114.007

115.207

115.906

116.036

106.028

10.008

Totaal Werk en Re-integratie

-34.100

-27.953

-29.647

-31.708

-31.840

-9.333

22.507

Inkomensverstrekking Totaal baten

545.518

545.317

557.199

557.899

557.899

559.694

1.795

Totaal lasten

648.806

655.363

659.960

659.143

659.206

655.633

3.573

Totaal Inkomensverstrekking

-103.288

-110.046

-102.761

-101.244

-101.307

-95.939

5.368

Arbeidsparticipatie

-144.186

-146.403

-140.259

-144.301

-144.537

-114.742

29.795

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Taal- en participatietrajecten Totaal baten

0

0

0

0

0

6

6

Totaal lasten

964

1.173

1.198

1.799

1.799

1.466

333

-964

-1.173

-1.198

-1.799

-1.799

-1.460

339

Totaal Taal- en participatietrajecten Volwasseneneducatie Totaal baten

0

0

0

0

0

6

6

Totaal lasten

2.135

2.309

2.338

2.338

2.338

2.046

-292

-2.135

-2.309

-2.338

-2.338

-2.338

-2.040

298

Totaal Volwasseneneducatie Stadsburgerschap Totaal baten

0

50

398

489

489

419

-70

Totaal lasten

11.970

13.052

13.538

14.111

14.111

12.185

1.926

-11.970

-13.002

-13.140

-13.622

-13.622

-11.766

1.856

Totaal Stadsburgerschap Individuele voorzieningen Totaal baten

9.230

9.230

9.230

9.280

9.280

9.294

14

Totaal lasten

108.840

108.0765

112.307

111.819

111.819

87.884

23.935

Totaal Individuele voorzieningen

-99.610

-98.845

-103.077

-102.539

-102.539

-78.590

23.949

Specifieke doelgroepen Totaal baten

0

0

230

273

273

104

-169

Totaal lasten

18.048

32.728

32.872

34.095

34.095

32.388

1.707

-18.048

-32.728

-32.642

-33.822

-33.822

-32.284

1.538

Totaal baten

4.189

2.384

2.384

2.102

2.102

2.238

136

Totaal lasten

8.212

9.109

9.274

9.053

9.053

8.793

-260

-4.023

-6.725

-6.890

-6.951

-6.951

-6.555

396

Totaal Specifieke doelgroepen Overige voorzieningen

Totaal Overige voorzieningen Welzijn Totaal baten

0

87

87

123

123

115

-8

Totaal lasten

0

26.252

36.878

37.620

37.620

36.091

1.529

Totaal Welzijn

0

-26.165

-36.791

-37.497

-37.497

-35.976

1.521

Participatie Gebiedscommissies Totaal lasten

0

8.827

8.827

9.069

9.069

5.811

3.258

Totaal Participatie Gebiedscommissies

0

-8.827

-8.827

-9.069

-9.069

-5.811

3.258

-136.750

-189.774

-204.903

-207.637

-207.6376

-174.482

33.155

Maatschappelijke participatie

Vervolg tabel zie volgende pagina Bijlagen | pagina 257


Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Jongerenactiviteiten / faciliteren jongeren participatie Totaal baten

0

0

0

63

63

18

-45

Totaal lasten

1.428

6.690

6.702

7.177

7.177

6.509

668

-1.428

-6.690

-6.702

-7.114

-7.114

-6.491

623

Totaal Jongerenactiviteiten / faciliteren jongeren participatie Begeleiding jeugd naar onderwijs en / of arbeidsmarkt Totaal baten

0

0

0

0

0

1

1

Totaal lasten

6.132

6.100

6.351

7.653

7.653

7.686

33

Totaal Begeleiding jeugd naar onderwijs en / of arbeidsmarkt

-6.132

-6.100

-6.351

-7.653

-7.653

-7.685

-32

Participatie jeugd

-7.560

-12.790

-13.053

-14.767

-14.767

-14.176

591

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Bijzondere bijstand Totaal baten

0

0

0

0

0

7

7

Totaal lasten

27.162

26.659

28.668

33.330

33.330

30.423

2.907

-27.162

-26.659

-28.668

-33.330

-33.330

-30.416

2.914 -536

Totaal Bijzondere bijstand Schulddienstverlening Totaal baten

1.342

1.342

1.342

1.342

1.342

806

Totaal lasten

13.685

13.543

14.110

12.814

12.814

12.738

76

-12.343

-12.201

-12.768

-11.472

-11.472

-11.932

-460

Totaal Schulddienstverlening Kwijtschelding Totaal lasten

19.226

18.901

19.243

19.243

19.243

17.488

1.755

Totaal Kwijtschelding

-19.226

-18.901

-19.243

-19.243

-19.243

-17.488

1.755

Armoedebestrijding

-58.731

-57.761

-60.679

-64.045

-64.045

-59.836

4.209

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Regie stedebouw / planvorming Totaal baten

8.265

1.303

1.303

1.413

1.413

1.272

-141

Totaal lasten

11.804

12.405

13.818

20.981

19.277

18.831

-446

Totaal Regie stedebouw / planvorming

-3.539

-11.102

-12.515

-19.568

-17.864

-17.559

305

Grondzaken Totaal baten

281.259

243.770

220.228

114.354

98.354

34.837

-63.517

Totaal lasten

301.458

264.892

269.557

171.327

171.857

67.136

104.721

Totaal Grondzaken

-20.199

-21.122

-49.329

-56.973

-73.503

-32.299

41.204

Totaal baten

100.584

100.074

83.371

75.171

75.171

10.694

-64.477

Totaal lasten

99.400

99.948

86.881

80.806

80.806

21.354

59.452

1.184

126

-3.510

-5.635

-5.635

-10.660

-5.025

Engineering

Totaal Engineering Inrichten openbare ruimte Totaal baten

3.205

10.120

2.628

5.519

5.519

4.162

-1.357

Totaal lasten

12.266

20.758

31.774

36.762

38.115

24.871

13.244

Totaal Inrichten openbare ruimte

-9.061

-10.638

-29.146

-31.243

-32.596

-20.709

11.887 -482

Monumenten Totaal lasten Totaal Monumenten Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling

523

523

523

720

720

238

-523

-523

-523

-720

-720

-238

482

-32.138

-43.259

-95.023

-114.139

-130.318

-81.465

48.853




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Vergunningen Totaal baten

14.017

14.017

12.627

15.651

15.651

24.112

8.461

Totaal lasten

16.907

16.550

17.517

17.306

18.027

15.430

-2.597

Totaal Vergunningen

-2.890

-2.533

-4.890

-1.655

-2.376

8.682

11.058

Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen Totaal baten

4.421

187

187

187

187

2.042

1.855

Totaal lasten

12.954

8.893

9.093

8.961

8.961

10.352

1.391

Totaal Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen

-8.533

-8.506

-8.906.181

-8.774

-8.774

-8.310

464

Totaal baten

559

295

295

295

295

130

-165

Totaal lasten

2.100

-13

-13

-13

3.980

3.250

-730

-1.541

308

308

308

-3.685

-3.120

565

Totaal baten

16.810

34.389

16.601

5.574

-2.201

-7.273

-5.072

Totaal lasten

45.759

63.547

63.847

49.850

36.407

20.120

-16.287

Regie op wonen

Totaal Regie op wonen Investeren in wonen en RO

Totaal Investeren in wonen en RO

-28.949

-29.158

-47.246

-44.276

-38.608

-27.393

11.215

Wonen

-41.913

-39.889

-60.734

-54.397

-53.443

-30.141

23.302

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Exploitatie vastgoed MPRV Totaal baten

35.973

40.246

39.044

38.117

38.117

35.402

-2.715

Totaal lasten

40.482

46.247

50.008

48.931

49.431

52.303

-2.872

Totaal Exploitatie vastgoed MPRV

-4.509

-6.001

-10.964

-10.814

-11.314

-16.901

-5.587

Totaal baten

69.209

54.999

48.395

50.588

50.588

42.447

-8.141

Totaal lasten

62.965

52.011

45.947

52.401

52.401

37.891

14.510

6.244

2.988

2.448

-1.813

-1.813

4.556

6.369

Exploitatie vastgoed niet-MPRV

Totaal Exploitatie vastgoed niet-MPRV Erfpacht Totaal baten

37.114

37.114

37.114

37.114

37.114

64.383

27.269

Totaal lasten

23.926

23.924

23.924

20.424

20.424

51.472

-31.048

Totaal Erfpacht

13.188

13.190

13.190

16.690

16.690

12.911

-3.779

Vastgoed

14.923

10.177

4.674

4.063

3.563

566

-2.997

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil 3.061

Product Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement) Totaal baten

60

366

366

366

366

3.427

Totaal lasten

14.657

14.421

14.821

14.406

14.406

15.020

-614

-14.597

-14.055

-14.455

-14.040

-14.040

-11.593

2.447

Totaal Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement) Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen Totaal baten

12.764

12.764

1.204

830

830

831

1

Totaal lasten

23.647

19.250

1.835

1.661

1.661

1.096

-565

-10.883

-6.486

-631

-831

-831

-265

566

Totaal baten

82.669

83.008

62.410

62.410

62.410

61.104

-1.306

Totaal lasten

74.211

75.064

62.139

58.242

58.242

55.076

-3.165

8.458

7.944

271

4.168

4.168

6.028

1.860

Totaal baten

6.236

2.968

2.968

2.984

2.984

2.296

-688

Totaal lasten

10.823

7.735

8.608

8.471

6.561

6.820

259

Totaal Beleid verkeer en vervoer

-4.587

-4.767

-5.640

-5.487

-3.577

-4.524

-947

-21.609

-17.364

-20.455

-16.190

-14.280

-10.354

3.926

Totaal Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen Exploitatie en beheer parkeren

Totaal Exploitatie en beheer parkeren Beleid verkeer en vervoer

Stedelijke bereikbaarheid




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Fiets / openbaar vervoer / schone vervoerswijzen Totaal baten

27.845

28.622

28.622

32.535

32.535

27.920

-4.615

Totaal lasten

35.552

36.350

37.630

41.543

42.243

37.505

4.738

-7.707

-7.728

-9.008

-9.008

-9.708

9.585

123 -189

Totaal Fiets / openbaar vervoer / schone vervoerswijzen Verkeersveiligheid en leefkwaliteit Totaal baten

101

101

101

101

101

-88

Totaal lasten

1.408

1.458

1.458

1.632

1.632

761

871

Totaal Verkeersveiligheid en leefkwaliteit

-1.307

-1.357

-1.357

-1.531

-1.531

-849

682

Duurzame mobiliteit en verkeers-veilige stad

-9.014

-9.085

-10.365

-10.539

-11.239

-10.434

805

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product Versterken economische structuur Totaal baten

1.152

1.206

1.206

1.192

1.192

14

-1.178

Totaal lasten

11.781

10.534

10.776

11.620

11.620

12.639

-1.019

-10.629

-9.328

-9.571

-10.428

-10.428

-12.625

-2.197

Totaal Versterken economische structuur Versterken vestigingsklimaat Totaal baten

230

260

260

260

260

115

-145

Totaal lasten

8.792

13.118

15.201

15.113

15.113

7.031

-8.082

-8.562

-12.8580

-14.941

-14.853

-14.853

-6.916

7.937

Totaal Versterken vestigingsklimaat Versterken kansenstructuur Totaal lasten

1.123

561

382

382

382

392

10

-1.123

-561

-382

-382

-382

-392

-10

Totaal baten

3.664

3.664

3.665

3.665

3.665

3.225

-440

Totaal lasten

4.310

4.340

3.967

3.953

3.953

3.459

494

-646

-656

-302

-288

-288

-233.149

54

-20.960

-23.423

-25.196

-25.951

-25.951

-20.167

5.784

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Totaal Versterken kansenstructuur Beheer markten

Totaal Beheer markten Economische structuur en vestigingsklimaat Product Regie duurzaamheid Totaal baten

0

0

0

401

401

1.198

797

Totaal lasten

11.806

11.174

10.611

11.132

11.132

8.096

3.036

-11.806

-11.174

-10.611

-10.731

-10.731

-6.898

3.833

Totaal Regie duurzaamheid Regie klassieke milieutaken Totaal baten

0

0

0

0

-4.902

3.090

7.992

Totaal lasten

19.860

18.653

20.125

19.927

23.927

33.055

-9.128

Totaal Regie klassieke milieutaken

-19.860

-18.653

-20.125

-19.927

-28.829

-29.965

-1.136

Milieu en duurzaamheid

-31.666

-29.827

-30.736

-30.658

-39.560

-36.863

2.697

Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Product

Afvalinzameling / verwerking ingezameld en gebracht afval Totaal baten

166.216

166.216

167.446

164.991

164.991

167.238

2.247

Totaal lasten

126.261

126.544

124.571

119.617

119.617

120.915

-1.298

39.955

39.672

42.875

45.374

45.374

46.323

949

Totaal Afvalinzameling / verwerking ingezameld en gebracht afval Reiniging Openbare Ruimte Totaal baten

32.421

3.652

4.116

4.070

4.070

6.198

2.128

Totaal lasten

73.028

74.613

80.653

80.627

80.627

76.180

-4.447

Totaal Reiniging Openbare Ruimte Schoon (maken van de stad)

-40.607

-70.961

-76.537

-76.557

-76.557

-69.982

6.576

-652

-31.289

-33.662

-31.183

-31.183

-23.659

7.524




Oorspronk.

Omissie I

4-Maands

8-Maands

Begroting

Realisatie

Verschil

Wegen, water en groen Totaal baten

89.425

16.573

19.446

25.939

25.939

40.322

14.383

Totaal lasten

153.226

148.377

167.235

189.751

189.751

202.675

-12.924

Totaal Wegen, water en groen

-63.801

-131.804

-147.789

-163.812

-163.812

-162.353

1.459

Riolering en gemalen Totaal baten

61.408

61.408

61.424

61.424

61.424

62.445

1.021

Totaal lasten

48.463

48.509

48.680

47.917

47.917

48.938

1.021

Totaal Riolering en gemalen

12.945

12.899

12.744

13.507

13.507

13.507

0

Openbare verlichting Totaal baten

1.832

1.832

1.833

1.833

1.833

2.302

469

Totaal lasten

11.421

11.523

11.609

11.609

11.609

9.751

-1.858

Totaal Openbare verlichting

-9.589

-9.691

-9.776

-9.776

-9.776

-7.449

2.327

Beheer begraafplaatsen en crematorium Totaal baten

6.052

6.052

6.053

6.053

6.053

6.220

167

Totaal lasten

6.582

6.582

6.682

5.280

5.280

5.841

561

Totaal Beheer begraafplaatsen en crematorium

-530

-5354

-629

773

773

379

-394

-60.975

-129.150

-145.450

-159.308

-159.308

-155.916

3.392

Totaal baten

3.483.556

3.303.507

3.223.665

3.122.269

3.095.414

3.053.989

-41.425

Totaal lasten

3.600.990

3.423.291

3.374.932

3.282.969

3.279.220

3.015.788

263.432

Heel (maken van de stad) Totaal

Exploitatieresultaat

-117.434

-199.784

-151.267

-160.700

-183.806

38.20

222.007

Onttrekking aan reserves

293.722

268.409

289.163

408.661

445.532

334.315

-111.217

Toevoeging aan reserves

176.288

148.625

166.043

247.961

261.726

261.726

0

-0

0

-28.147

0

4

110.790

110.790

Resultaat na reserveringen


pagina 262 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam 8.600

Businesscase Concernhuisvesting (ICT en verbouwingen)

Realisatie t/m 2013

580 445 135 2.390

Crisisbeheersing en handhaven openbare orde

Optimaliseren dienstverlening en ketensamenwerking HET

PGA Veiligheidshuis

Totaal beleidsveld 4

0 1.810

355

0

355

355

0

1.810

150

Wijkveiligheid

10.600


0

Scantechnologie

3.200

Toegankelijkheid sportaccommodaties

0

Realisatie t/m 2013

1.500

Investeringen sportaccommodaties 2014

150

150

Realisatie t/m 2013

234

234

0

234

Realisatie t/m 2013

135.354

49.580

0

0

104

5.419

0

75.330

1.236

1.270

2.415

135.354

0

0

Gevoteerd t/m 2014

5.900

Beleidsveld 4 Veiligheid

10.600

Topsport en vergroten deelname sport en recreatie

Gymlokalen Lekker Fit

Gevoteerd t/m 2014

3.042


Beleidsveld 3 Cultuur, sport en recreatie

2.215

827

3.042

Upgrade ONS / GOUW

Implementatie ICT applicaties

Belastingen

Gevoteerd t/m 2014

237.546


Beleidsveld 2 Algemene middelen

49.580

1.035

Renovatie Stadhuis

Nieuw Rotterdams Platform

300

26.700

Inbouw Stadskantoor / Timmerhuis

Nazorg basisregistraties concernsystemen

42.300

382

Inbouw De Rotterdam

Digitalisering Documenten Stromen (DC FS)

95.200

1.633

Beveiliging & veiligheid SH en SK (2e fase)

Casco Stadskantoor / Timmerhuis

10.116

Automatiseringskosten SDR

235.846

1.700

Interne dienstverlening

1.700

Vervanging GBA

Gevoteerd t/m 2014

Dienstverlening

Beleidsveld 1 B estuur en dienstverlening

Restant per 2014

Raming 2014

Realisatie 2014

Verschil 2014

Realisatie t/m 2014

Restant per 2015

2.035

135

90

225

1.810

1.810

Restant per 2014

10.450

3.200

1.500

5.750

10.450

Restant per 2014

2.808

1.981

827

2.808

Restant per 2014

102.192

0

1.035

300

26.596

36.881

382

19.870

7.364

363

7.701

100.492

1.700

1.700

0

458

135

90

225

233

233

Raming 2014

1.254

654

0

600

1.254

Raming 2014

2.120

1.674

446

2.120

Raming 2014

55.067

0

79

0

14.535

21.060

0

15.065

1.764

363

2.201

55.067

0

225

135

90

225

0

0

Realisatie 2014

927

67

0

860

927

Realisatie 2014

1.024

1.024

0

1.024

Realisatie 2014

48.495

0

0

0

9.919

19.348

0

15.517

1.444

137

2.130

48.495

0

0

-233

0

0

0

-233

-233

Verschil 2014

-327

-587

0

260

-327

Verschil 2014

-1.096

-650

-446

-1.096

Verschil 2014

-6.572

0

-79

0

-4.616

-1.712

0

452

-320

-226

-71

-6.572

0

0

0

1.810

0

0

0

1.810

1.810

Restant per 2015

9.523

3.133

1.500

4.890

9.523

Restant per 2015

1.784

957

827

1.784

Restant per 2015

53.697

0

1.035

300

16.677

17.533

382

4.353

5.920

226

5.571

51.997

1.700

1.700

nee

nee

nee

Krediet afsluiten

nee

nee

nee

Krediet afsluiten

nee

nee

Krediet afsluiten

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

ja

nee


580

135

445

580

0

0

Realisatie t/m 2014

1.077

67

0

1.010

1.077

Realisatie t/m 2014

1.258

1.258

0

1.258

Realisatie t/m 2014

183.849

49.580

0

0

10.023

24.767

0

90.847

2.680

1.407

4.545

183.849

0

nee

Krediet afsluiten

Bijlage 2: overzicht investeringen per beleidsveld Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de gevoteerde investeringskredieten tot en met 2014. Het gaat hier nadrukkelijk om de uitgaven c.q. realisatie van de materiele vaste activa in uitvoering (projecten) & grondexploitaties. Een investering wordt na afronding overgeboekt naar de materiele vaste activa (activamodule) en het krediet wordt afgesloten. Op dat moment verdwijnt het investeringskrediet ook uit onderstaand overzicht.

8.2 Bijlage 2: Realisatie 2014 investeringskredieten per beleidsveld


216


294.351

3.710

Doelenplint

64.927 130.777

Parkeergarage Grote Markt

Parkeergarage Kruisplein


Voorbereidingskrediet Vredehofweg

1.449.501

180

6.000

52.900

P+R Kralingse Zoom

3.000

3.500

Oude Luxor (renovatie)

Vastgoed 2013 en eerdere jaren

18.510

Oostelijk zwembad / Sportfondsenbad Noord (Van Maanenbad)

Vastgoed 2015

17.000

Onderwijshuisvesting 2013

8.562

30.100

Onderwijshuisvesting 2012

4.200

17.100

MFC Rozenburg

Parkeergarage Wilhelminapier (tijdelijk)

1.200

Parkeergarage Lusthofstraat

4.350

Landgoederen Nieuw Rhodenrijs en De Tempel

MAASpodium

20.300

3.400

Cruiseterminal

Erasmus University College

2.650

392.366

C2000app in parkeergarages

Vastgoed

61.000

338.800

Sportcampus en Park De Twee Heuvels

Rotterdam Centraal

0

98.100

Investeringen grondexploitaties 2015

566.402

75

0

3.492

429

5.961

110.904

63.554

51.910

193

12.268

1.181

5.469

0

0

0

9.899

0

0

2.038

267.373

895

0

316.235

Investeringen grondexploitaties 2014

3.783

299.029

243.000

1.057.135

Realisatie t/m 2013

0

0

0

0

0

0

Realisatie t/m 2013

87

87

87

Realisatie t/m 2013

Hart van Zuid

Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling

Gevoteerd t/m 2014


Beleidsveld 8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen

2.017 2.617

Informatieplatform 3 decentralisaties

Machines en Installaties RoBedrijf 2015 2.017

300

Machines en Installaties RoBedrijf 2014

Maatschappelijke participatie

600 300

Arbeidsparticipatie

Gevoteerd t/m 2014

216

Beleidsveld 7 Participatie

216

Rontgenapparaat TBC

Gevoteerd t/m 2014

Volksgezondheid

Beleidsveld 6 Volksgezondheid en zorg


883.099

105

3.000

2.508

3.771

2.601

19.873

1.373

990

3.307

6.242

15.819

24.631

17.100

1.200

4.350

10.401

3.710

3.400

612

124.993

60.105

44.449

98.100

316.235

239.217

758.106

Restant per 2014

2.617

2.017

2.017

300

300

600

Restant per 2014

129

129

129

Restant per 2014

381.956

105

0

0

3.771

2.601

13.373

1.154

990

2.841

4.851

2.494

11.122

0

1.200

4.350

10.401

3.588

3.400

612

66.853

6.927

31.363

0

274.313

2.500

315.103

Raming 2014

1.774

1.474

1.474

0

300

300

Raming 2014

90

90

90

Raming 2014

95.608

105

0

112

474

1.333

-3.328

959

690

2.282

4.496

0

11.297

0

1.163

0

1.934

3.268

3.298

170

28.253

1.377

20.424

0

43.912

1.642

67.355

Realisatie 2014

992

992

992

0

0

0

Realisatie 2014

92

92

92

Realisatie 2014

-286.348

0

0

112

-3.297

-1.268

-16.701

-195

-300

-559

-355

-2.494

175

0

-37

-4.350

-8.467

-320

-102

-442

-38.600

-5.550

-10.939

0

-230.401

-858

-247.748

Verschil 2014

-782

-482

-482

0

-300

-300

Verschil 2014

2

2

2

Verschil 2014

787.491

0

3.000

2.396

3.297

1.268

23.201

414

300

1.025

1.746

15.819

13.334

17.100

37

4.350

8.467

442

102

442

96.740

58.728

24.025

98.100

272.323

237.575

690.751

Restant per 2015

1.625

1.025

1.025

300

300

600

Restant per 2015

37

37

37

Restant per 2015

ja

nee

ja

nee

nee

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

ja

nee

nee

nee

nee

ja

nee

Krediet afsluiten

nee

nee

nee

Krediet afsluiten

ja

Krediet afsluiten


662.010

180

0

3.604

903

7.294

107.576

64.513

52.600

2.475

16.764

1.181

16.766

0

1.163

0

11.833

3.268

3.298

2.208

295.626

2.272

314.775

0

43.912

5.425

366.384

Realisatie t/m 2014

992

992

992

0

0

0

Realisatie t/m 2014

179

179

179

Realisatie t/m 2014

pagina 264 | Jaarstukken 2014 | Gemeente Rotterdam 1.241

1.000

Verkeerslichten 2006

Verkeersonderneming 2010

520

Fietspad Volgerweg Rozenburg

1.800 3.757 4.043 3.800

Fysieke Maatregelen Verkeersveiligheid 2015

Tunnel randstadrail Meijersplein Noord

UVV Lokale Leefomgeving

UVV Programma Black Spots


122.204

300

1.800


OVV Ontheffingsaanvragen ‘s Gravendijkwal

1.800


660

1.800

Fysieke maatregelen Verkeersveiligheid 2012

OVV Ontheffingsaanvragen Maasvlakte

130


10.000

500

Fietspad Grote Stern Rozenburg

Fietsroutes

5.000

Bushaltetoegankelijkheid 2015

Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad 1.500

4.000 38.410

Vervanging verkeersregelinstallaties 2015

1.000

3.920


Bushaltetoegankelijkheid

3.500


Beter Benutten Fietsen

1.600 1.500


20.550

Vervanging verkeerslichten kredietcrisis

Vervanging verkeerslichten

436

6.025

UVV Autobereikbaarheid

Vervangen PMS parkeergarage Mathenesserplein

2.000 3.300

Stelpost straatparkeren 2011

6.050

Slimme ingrepen in het wegennet 2007

105

70.344

0

0

2.977

3.906

2.317

0

0

689

771

81

8.523

0

0

0

1.392

71

20.727

0

0

965

919

1.383

19.577

311

471

5.807

3.115

468

5.926

533

750

1.376

200

Modernisering straatparkeren

P+R bewegwijzering

2.800 12.500

Kostenstijging project 3-in-1 Hoek van Holland

0

1.648

P+R Noordrand Meijersplein Noord

3.500

H6-weg Hoek van Holland fase 2

328

2.200

H6-weg Hoek van Holland fase 1

1.942

3.292

210

49.617

Realisatie t/m 2013

900

3.000

DVM dynamisch verkeersmanagement

OVM / Verkeersregiekamer

3.342

721

83.794

Gevoteerd t/m 2014

DVM

Beheer op Afstand

Stedelijke bereikbaarheid

Beleidsveld 9 Verkeer en vervoer


51.860

300

660

823

137

1.440

1.800

1.800

1.111

1.029

49

1.477

520

500

5.000

-392

1.429

17.683

4.000

3.920

2.535

581

217

973

125

529

218

185

1.532

124

217

95

572

11.124

1.559

3.500

552

1.058

50

511

34.177

Restant per 2014

25.111

250

660

823

137

1.440

0

444

555

529

49

140

260

75

0

-392

775

5.745

0

1.000

1.200

281

217

403

125

341

110

185

766

124

217

56

372

11.124

1.000

100

151

1.058

25

511

19.366

Raming 2014

18.031

46

462

823

1

1.085

0

88

302

407

49

-67

36

6

0

-554

998

3.682

0

1.140

1.629

-101

217

235

0

149

-2

42

0

113

217

85

140

8.967

257

88

90

732

50

301

14.349

Realisatie 2014

-7.080

-204

-198

0

-136

-355

0

-356

-253

-122

0

-207

-224

-69

0

-162

223

-2.063

0

140

429

-382

0

-168

-125

-192

-112

-143

-766

-11

0

29

-232

-2.157

-743

-12

-61

-326

25

-210

-5.017

Verschil 2014

33.829

254

198

0

136

355

1.800

1.712

809

622

0

1.544

484

494

5.000

162

431

14.001

4.000

2.780

906

682

0

738

125

380

220

143

1.532

11

0

10

432

2.157

1.302

3.412

462

326

0

210

19.828

Restant per 2015

nee

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

Krediet afsluiten


88.375

46

462

3.800

3.907

3.402

0

88

991

1.178

130

8.456

36

6

0

838

1.069

24.409

0

1.140

2.594

818

1.600

19.812

311

620

5.805

3.157

468

6.039

750

190

468

10.343

1.498

88

1.738

2.674

3.342

511

63.966

Realisatie t/m 2014


10.500 18.100

Rotterdam Climate Proof (RCP) Waterpleinen


800

Beleidsplan begraven en cremeren 2012-2015

7.200

Openbare verlichting beheerplan 2012 - 2016

Eindtotaal


Vaste bruggen en kademuren & glooiingen

2.110.867

264.651

21.576

816

1.642

Monumenten en kunst

Rioolvervanging Zuiderbegraafplaats

5.712

10.800

Maastunnel renovatie voorbereidingskrediet

Maastunnelcomplex

10.769

-4.475

Bruggen en tunnels (inkomsten) 68.810

32.740

Bruggen en tunnels

Gemeentelijk rioleringsplan 2011-2015

2.533

Blauwe verbinding fase 2

Deelgemeentelijke bruggen

6.261

Blauwe verbinding fase 1

10.233

23.534

Beweegbare bruggen en sluizen

198.951

4.000

Vervanging Inzamelmiddelen 2015

Beleidsnotitie Openbare verlichting 2008-2011

4.000

Vervanging Inzamelmiddelen 2014

Heel (maken van de stad)

2.500

Steunpunt Winterdienst

24.000

400

Containers Reinigingsbedrijven 2015 30.000

400

Containers Reinigingsbedrijven 2014

Lease voertuigen/werktuigen 2015

200

Container Services 2015

Lease voertuigen/werktuigen 2014

200

65.700

Container Services 2014

Schoon (maken van de stad)

Gevoteerd t/m 2014

7.600

Beleidsveld 12 Fysiek beheer van de stad

18.100

Rotterdam Climate Proof (RCP) Groene Daken

Gevoteerd t/m 2014

Milieu en duurzaamheid

Beleidsveld 11 Milieu en duurzaamheid


887.788

106.130

3.746

0

409

870

1.524

0

29.711

10.326

-4.719

31.688

112

2.775

5.650

343

23.534

105.969

0

0

161

0

0

0

0

0

0

161

Realisatie t/m 2013

8.732

4.838

3.894

8.732

Realisatie t/m 2013

1.223.079

158.521

17.830

816

6.791

772

4.188

10.800

39.099

443

244

1.052

2.421

3.486

4.583

457

0

92.982

4.000

4.000

2.339

24.000

30.000

400

400

200

200

65.539

Restant per 2014

9.368

5.662

3.706

9.368

Restant per 2014

542.778

70.873

7.850

816

1.991

772

-504

9.175

12.899

443

0

-1.927

897

800

491

231

0

33.934

0

4.000

2.339

0

30.000

0

400

0

200

36.939

Raming 2014

4.075

3.200

875

4.075

Raming 2014

228.185

62.528

6.213

816

1.827

330

-721

8.748

8.662

443

0

-2.082

983

781

923

116

0

27.039

0

4.000

0

0

31.289

0

0

0

200

35.489

Realisatie 2014

263

-791

1.054

263

Realisatie 2014

-314.593

-8.345

-1.637

0

-164

-442

-217

-427

-4.237

0

0

-155

86

-19

432

-115

0

-6.895

0

0

-2.339

0

1.289

0

-400

0

0

-1.450

Verschil 2014

-3.812

-3.991

179

-3.812

Verschil 2014

1.115.973

168.658

9.959

816

2.236

1.200

803

8.748

38.373

10.769

-4.719

29.606

1.095

3.556

6.573

459

23.534

133.008

0

4.000

161

0

31.289

0

0

0

200

35.650

Realisatie t/m 2014

8.995

4.047

4.948

8.995

Realisatie t/m 2014

994.894

95.993

11.617

0

4.964

442

4.909

2.052

30.437

0

244

3.134

1.438

2.705

3.660

341

0

65.943

4.000

0

2.339

24.000

-1.289

400

400

200

0

30.050

Restant per 2015

9.105

6.453

2.652

9.105

Restant per 2015

nee

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

nee

nee

nee

nee

nee

ja

nee

ja

nee

nee

ja

nee

ja

nee

ja

Krediet afsluiten

nee

nee

Krediet afsluiten

8.3 Bijlage 3: Overzicht realisatie projecten IFR Realisatie 2013

In deze bijlage wordt per project een toelichting gegeven op de realisatie van de IFR (out-of-pocket) investeringsprojecten in 2014 en de grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting. De niet uitgegeven bedragen blijven volgens de spelregels van het IFR geoormerkt voor de betreffende projecten. In de eerste bestuursrapportage 2015 en begroting 2016 worden de begrote onttrekkingen aan het IFR hiervoor aangepast. Bestaande voorraad

Algemeen Nummer IFR-063-A Gebied Stedelijk (20% Noord en 80% Zuid) Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Wonen Product Investeren in wonen en RO Projectomschrijving Het programma Bestaande Voorraad is de periode 2006–2010 in gang gezet ten behoeve van de verbetering van de kwaliteit en diversiteit van 5.000 woningen in met name de oude stadswijken. De woningen zijn gefaseerd in aanpak genomen. De aanpak bestaat uit een breed palet aan instrumentarium; van de aankoop van woningen en het realiseren van kluswoningen tot aan aanschrijvingen met subsidie particuliere woningverbetering. Dekking Planning IFR 35.470 Datum start uitvoering 2006 Gemeente (overig) 34.530 Datum oplevering 2010 Derden 0 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 35.470 25.089 2.872 1.078 26.167 9.303 Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 1,1 mln gerealiseerd. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door de langere doorlooptijd van de aanpak. Met het vaststellen van het plan van aanpak ‘Eigenaar Centraal’ in 2012 heeft het college besloten om het zwaarder subsidie-instrumentarium steeds verder af te bouwen en het instrumentarium met een lichte subsidie of geen subsidie al dan niet in combinatie met een financieringsmogelijkheid centraal te stellen. Daar waar binnen het programma bestaande voorraad nog geen sprake was van een definitieve aanschrijving of eigenaren nog geen subsidie hadden aangevraagd, zijn woningen in de aanpak omgelabeld naar het nieuwe instrumentarium. Met de eigenaargerichte aanpak worden oorzaken van achterstallig onderhoud bij de bron aangepakt en kan structureel beheer en onderhoud beter geborgd worden. Deze aanpak vergt veel tijd omdat de VvE’s geactiveerd moeten worden, mjop’s moeten worden vastgesteld en eigenaren veel moeite moeten doen (eerst sparen) om de financiering helemaal rond te krijgen. Pas als deze stappen zijn gezet kan de subsidie aangevraagd worden en kan het achterstallig onderhoud aangepakt worden.

Blaak Zuidzijde Algemeen Nummer IFR-006 Gebied Binnenstad Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving Om het openbaar gebied beter aan te laten aansluiten bij de ontwikkeling in het gebied rondom de Blaak en de Oude Haven is in 2007 een bijdrage aangevraagd. De bijdrage heeft betrekking op de buitenruimte van de Wijnhaven, Oude Haven, Verlengde Willemsbrug, Gelderse plein en de Blaak ter hoogte van de nieuwbouw, en het compenseren van 30 parkeerplaatsen ten behoeve van het Witte Huis. Dekking Planning IFR 6.900 Datum start uitvoering 2008 Gemeente (overig) 500 Datum oplevering 2014 Derden 1.500 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 6.900 5.359 1.541 1.541 6.900 0 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 1,5 mln conform planning gerealiseerd. Het restant budget is € 0 en het project is hiermee afgerond.


Bodem Algemeen Nummer IFR-008 Gebied Stedelijk Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving De nieuwbouw van woningen stimuleren en mogelijk maken door middel van een bijdrage in de kosten van bodemsanering bij gebiedsontwikkeling. Het bedrag dient als cofinanciering van de ISV middelen voor bodemsanering. Dekking Planning IFR 4.200 Datum start uitvoering 2006 Gemeente (overig) 11.450 Datum oplevering 2014 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 4.200 2.928 1.272 -2.039 889 3.311 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard doordat de eindverantwoording plaats heeft gevonden. De laatste jaren stagneerde de nieuwbouw van woningen. De ambities zijn voor een deel door (recente) marktontwikkelingen niet haalbaar gebleken. Bij een aantal herontwikkelingsprojecten bleken de saneringskosten achteraf mee te vallen, o.a. omdat er voor een goedkopere en pragmatischere aanpak werd gekozen (minder diep graafwerk, keldervloer aanleggen waardoor saneringskosten beperkt bleven). De negatieve realisatie betreft een balanscorrectie na controle van de jaarrekening 2014, waarbij de middelen die (onterecht) als bijdrage rijk en mede-overheden op de balans stonden, terugvloeien naar het IFR en voor nieuwe projecten ingezet kunnen worden.

Buitenruimte Binnenstad Algemeen Nummer IFR-009-A Gebied Binnenstad Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Inrichten openbare ruimte Projectomschrijving De buitenruimteprojecten uit de Visie openbare ruimte binnenstad geven invulling aan de randvoorwaarde van de doelstelling van de stadsvisie (aantrekkelijke woonstad en economisch sterke stad) om de kwaliteit van de buitenruimte in de binnenstad te verbeteren. Doel is het realiseren van een kwalitatief hoogwaardige buitenruimte waar het voor bezoekers en bewoners aangenaam toeven is (City Lounge). Dekking Planning IFR 79.590 Datum start uitvoering 2008 Gemeente (overig) divers Datum oplevering 2020 Derden divers Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 79.590 66.260 7.719 3.189 69.449 10.141 Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 3,2 mln gerealiseerd. De realisatie is in 2014 achtergebleven doordat de uitvoering van een aantal plannen is doorgeschoven naar 2015. Daarnaast wordt een deel van de in 2014 gemaakte kosten in 2015 doorbelast.


Buitenruimte Laurenskwartier Algemeen Nummer IFR-015 Gebied Binnenstad Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Inrichten openbare ruimte Projectomschrijving In het kader van de gebiedsontwikkeling Laurenskwartier a) bijdrage bouwen woonrijp maken locatie Blaak 31 (i.v.m. bestaande ondergrondse infrastructuur), b) tijdelijke verplaatsing van de buitenmarkt t.b.v. de bouwplaats van de Markthal, c) de aanleg van de buitenruimte Grotemarkt en omgeving en d) de (definitieve) herinrichting van de Binnenrotte. Dekking Planning IFR 18.876 Datum start uitvoering 2010 Gemeente (overig) 2.500 Datum oplevering 2018 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 18.876 2.329 4.100 2.197 4.526 14.350 Toelichting realisatie In 2014 is een bedrag van circa € 2,2 mln gerealiseerd. Het betreft hier voornamelijk kosten die zijn gemaakt voor de realisatie van de Grotemarkt e.o. en de planvorming / voorbereiding van de Binnenrotte. Voor dezelfde werkzaamheden is er in 2013 en 2014 ook voor een bedrag van € 2,3 mln aan kosten geboekt ten laste van de vastgestelde bijdrage van Buitenruimte Binnenstad (totaal € 2,5 mln) aan Buitenruimte Laurenskwartier. Het verschil met de vastgestelde begroting 2014 wordt dus verklaard doordat de gemaakte kosten voor Binnenrotte en Grotemarkt tot nog toe deels ten laste van het IFR-project Buitenruimte Binnenstad (IFR-009) zijn gebracht. Ten behoeve van de projectbeheersing worden in 2015 alle kosten (en dekking) naar 1 projectnummer overgeheveld.

Clean Tech Delta Algemeen Nummer IFR-027-G Gebied Stadshavens Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving Dit betreft gemeentelijke co-financiering voor het lopende Pieken in de Delta-programma Innovatiecluster Clean Tech Delta. Dit programma wordt gezamenlijk uitgevoerd met verschillende regionale partners. Voorwaarde voor de subsidie van het rijk was co-financiering door de gemeente. Dekking Planning IFR 3.822 Datum start uitvoering pm Gemeente (overig) pm Datum oplevering pm Derden pm Voortgang pm Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.822 532 2.000 930 1.462 2.360 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 930 gerealiseerd. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door temporisering van projecten.


ECC (Rondje Rijnhaven / Maashaven) Algemeen Nummer IFR-027-C Gebied Stadshavens Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving Het ECC is een integraal gebiedsconcept voor bedrijfsruimten, kantoren, hotel, woningen en overige commerciële voorzieningen. De IFR bijdrage is onderdeel van de grondexploitatie Pols van Katendrecht. Dekking Planning IFR 3.700 Datum start uitvoering 2010 Gemeente (overig) 11.500 Datum oplevering 2015 Derden 63.400 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.700 200 3.500 1.177 1.377 2.323 Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 1,2 mln gerealiseerd. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door temporisering van het project.

Glazen Maas Algemeen Nummer IFR-066 Gebied Stedelijk Beleidsveld Economie Beleidsmatige inspanning Economische structuur en vestigingsklimaat Product Versterken economische structuur Projectomschrijving Collegeprogramma met als doel om Rotterdam als internationale vestigingsplaats te voorzien van een moderne toekomstvaste ICT infrastructuur. Stimuleringsprogramma om glasvezel infrastructuur door de markt te laten aanleggen, het vestigingsklimaat voor bedrijven te verbeteren alsook het stimuleren van innovatieve dienstverlening op deze infrastructuur. Dekking Planning IFR 8.873 Datum start uitvoering 2010 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2014 Derden 0 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 8.873 8.373 500 0 8.373 500 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door vertraging in de (financiele) afwikkeling van een tweetal projecten waar al in 2012 opdracht voor is gegeven. Daarnaast is een deel van het project gedekt uit bestaande middelen binnen het beleidsveld Economie. Verwachting is dat deze projecten in 2015 afgerond worden en dat een deel van het restant budget kan vrijvallen.


Inbreng bestaande gemeentelijke panden Algemeen Nummer IFR-016 Gebied Binnenstad Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving Vastgoedontwikkelingen mogelijk maken die een positief effect hebben op de gebiedsontwikkeling in het Laurenskwartier door dekking van onrendabele toppen gemeentelijke panden. Dekking Planning IFR 3.300 Datum start uitvoering 2007 Gemeente (overig) 3.000 Datum oplevering 2014 Derden 0 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.300 3.170 130 0 3.170 130 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. Herontwikkeling van het resterende vastgoed is niet mogelijk gebleken. De panden zijn verkocht. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard doordat de verwachte financiële afwikkeling niet tijdig heeft plaatsgevonden. Dit schuift door naar 2015. het project is hiermee afgerond.

Kadeconstructie Fenixloodsen Algemeen Nummer IFR-027-D Gebied Stadshavens Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving De komende jaren worden investeringen gedaan in herontwikkeling van de Fenixloodsen. De buitenruimte wordt heringericht en de Rijnhavenbrug/ het rondje Rijnhaven zijn/ worden opgeleverd. Om te zorgen dat de kades niet “onder de ontwikkelingen ineenzakken” moeten deze constructief worden hersteld. Dekking Planning IFR 3.330 Datum start uitvoering 2012 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2015 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.330 65 155 0 65 3.265 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. Uit onderzoek blijkt dat de kade in een betere conditie is, dan is aangenomen. Dit betekent dat de werkzaamheden met minder middelen gerealiseerd kunnen worden. De nu voorgestelde maatregelen betekenen ook dat de levensduur wordt verlengd. Verwacht wordt dat een groot deel van het restant budget in 2015 kan vrijvallen.


Levendige Binnenstad Algemeen Nummer IFR-009-B Gebied Binnenstad Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie Beleidsmatige inspanning Cultureel klimaat Product Subsidieverlening culturele instellingen Projectomschrijving Bevorderen levendigheid in de binnenstad door fysieke en niet-fysieke impulsen. Concentreren van culturele functies, bevorderen uitgaansaanbod, verlevendigen straatniveau, ruimte voor creatieve sector en aanpak leegstand, bevorderen aantrekkelijkheid voor studenten, jongeren, ruimte voor initiatief van bewoners. Dekking Planning IFR 3.300 Datum start uitvoering 2010 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2015 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.300 967 1.433 933 1.900 1.400 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 933 gerealiseerd. In 2014 is op allerlei vlakken geëxperimenteerd met programmering die een aanvulling vormt op het reguliere aanbod. Om de (binnen-)stad op een andere manier te ontdekken is een app met een aantal belevingsroutes gelanceerd. Deze zal in 2015 verder worden uitgebreid. De renovatie van het Skatepark is wederom uitgesteld. De heropening zal eind 2015 plaatsvinden. Dit verklaart het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014.

Monumenten Blijdorp Algemeen Nummer IFR-134 Gebied Overig Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie Beleidsmatige inspanning Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Product Stimulering topsport, breedtesport en recreatie Projectomschrijving Bijdrage voor de renovatie van drie monumentale dierenverblijven (Van Ravesteyn Monumenten). Het doel van deze bijdrage is om, ter compensatie van de afbouw van de jaarlijkse gemeentelijke subsidie, door vergroting van de attractiviteit van de diergaarde de bezoekersaantallen op peil te houden. De uitvoering vindt plaats in 3 fasen in opdracht van en onder regie van Diergaarde Blijdorp. Dekking Planning IFR 4.500 Datum start uitvoering 2012 Gemeente (overig) 500 Datum oplevering 2015 Derden 5.000 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 4.500 2.500 1.500 1.500 4.000 500 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 1,5 mln conform planning gerealiseerd. Fase 1 is in 2013 opgeleverd. Omdat de restauratie van het te renoveren dierenverblijf op basis van technisch onderzoek meer tijd heeft gevergd zal fase 2 eerst in mei 2015 worden opgeleverd. Fase drie wordt daarom naar verwachting ook later opgeleverd (einde eerste kwartaal 2016).


Nationaal Programma Rotterdam Zuid (onderdeel Dahliablok / Mijnkintbuurt) Algemeen Nummer IFR-161 Gebied Zuid Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Wonen Product Investeren in wonen en RO Projectomschrijving Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid is een integraal programma wat tot doel heeft om Zuid op het niveau van de G4 in 20 jaar tijd te brengen. Daarvoor moeten er ook slagen in de woningvoorraad worden gemaakt. Er is afgespoken om in die periode 35.000 woningen aan te pakken. Zowel het Dahliablok als de Mijnkintbuurt zijn in overleg met de partners als één van de eerste projecten benoemd waar een forse ingreep in de particuliere woningvoorraad moet plaatsvinden. Dekking Planning IFR 4.100 Datum start uitvoering 2015 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2022 Derden 11.000 Voortgang Voorbereiding Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 4.100 0 4.100 0 0 4.100 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. De verwachting was om besluitvorming over beide projecten medio 2014 te hebben gehad met de corporaties. Dit wordt nu het eerste kwartaal 2015. (relatie met prestatie-afspraken 2015-2016 met beide corporaties). Momenteel vindt de businesscase uitwerking van beide projecten plaats, daarna volgt besluitvorming over uitvoering en financiële afspraken.

Pact op Zuid Algemeen Nummer IFR-023 Gebied Zuid Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Wonen Product Investeren in wonen en RO Projectomschrijving In 2006 sloten verschillende woningcorporaties met de gemeente Rotterdam het ‘Pact op Zuid’ om achterstanden op het gebied van wonen, inkomen, werkgelegenheid en schoolresultaten in te lopen. Hiervoor was een extra investering nodig in de sociale, economische en fysieke infrastructuur van Zuid. Dekking Planning IFR 83.591 Datum start uitvoering 2006 Gemeente (overig) divers Datum oplevering 2016 Derden divers Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget (alleen deel OOP) 69.732 65.765 2.896 1.444 67.209 2.523 Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 1,4 mln gerealiseerd. Pact op Zuid is als programma in de loop van 2012 afgesloten en overgegaan in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Financiële afhandeling van Pact op Zuid loopt nog door tot eind 2016. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard doordat de vaststelling van enkele project is doorgeschoven naar 2015. Daarnaast is er ook sprake van lagere vaststelling bij eindafrekening. Verwacht wordt dat in 2015 een bedrag van € 843.000 kan vrijvallen.


Park Zestienhoven Algemeen Nummer IFR-042 Gebied Overig Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving In Zestienhoven/project Park 16Hoven wordt (is inmiddels) een park gerealiseerd met o.a.een speeleiland, een hertenheuvel, bijzondere entrees en een aantal grotere bomen. De benodigde investering is bedoeld om de extra kwaliteit te realiseren in de buitenruimte (Rotterdamse stijl en kwaliteitsverhoging park). Dekking Planning IFR 4.050 Datum start uitvoering 2006–2012 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 05–10–2014 Derden Voortgang Afgerond 0 Realisatie IFR budget

Realisatie t/m 2013

Raming 2014

4.050

3.051

999

Realisatie Realisatie t/m 2014 2014 999

Restant budget

4.050

0

Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 1 mln conform planning gerealiseerd. Het betreft de afrondende werkzaamheden voor de kwaliteitsverbetering van het park, zoals de aanleg van het speeleiland en het hertenverblijf. Het vernieuwde park is op 5 oktober 2014 door wethouder Eerdmans (VHB) geopend. Het restant budget is € 0 en het project is hiermee afgerond.

Particuliere woningvoorraad Algemeen Nummer IFR-063-B Gebied Stedelijk Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Wonen Product Investeren in wonen en RO Projectomschrijving Binnen de aanpak Particuliere Woningvoorraad wordt ingezet op de aanpak van 3.000 woningen. De opgave richt zich voornamelijk op de oude stadswijken van Rotterdam. De woningen zijn gefaseerd in aanpak genomen. De aanpak bestaat uit een breed palet aan instrumentarium; van kluswoningen en aanschrijvingen met subsidie particuliere woningverbetering tot aan een preventieve aanpak zonder subsidie. De breedte van het huidige palet geeft weer dat we ons als gemeente in een transitieperiode bevinden: het oude instrumentarium gericht op het in één keer wegwerken van het achterstallig onderhoud met hoge subsidies staat nu nog naast het instrumentarium waar nog maar beperkte of zelfs geen subsidie aan gekoppeld is en woningeigenaren de kosten zoveel mogelijk zelf dragen al dan niet met een financieringsmogelijkheid. Dekking Planning IFR 13.100 Datum start uitvoering 2011 Gemeente (overig) 18.849 Datum oplevering 2014 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 13.100 4.992 3.450 2.301 7.293 5.807 Toelichting realisatie Er is in 2014 circa € 2,3 mln gerealiseerd. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door de langere doorlooptijd van de aanpak. Met het vaststellen van het plan van aanpak ‘Eigenaar Centraal’ in 2012 heeft het college besloten om het zwaarder subsidie-instrumentarium steeds verder af te bouwen en het instrumentarium met een lichte subsidie of geen subsidie al dan niet in combinatie met een financieringsmogelijkheid centraal te stellen. Daar waar binnen het programma ‘Particuliere Voorraad’ nog geen sprake was van een definitieve aanschrijving of eigenaren nog geen subsidie hadden aangevraagd zijn woningen in de aanpak omgelabeld naar het nieuwe instrumentarium. Met de eigenaargerichte aanpak worden oorzaken van achterstallig onderhoud bij de bron aangepakt en kan structureel beheer en onderhoud beter geborgd worden. Deze aanpak vergt veel tijd omdat de VvE’s geactiveerd moeten worden, mjop’s moeten worden vastgesteld en eigenaren veel moeite moeten doen (eerst sparen) om de financiering helemaal rond te krijgen. Pas als deze stappen zijn gezet kan de subsidie aangevraagd worden en kan het achterstallig onderhoud aangepakt worden.


Rotterdamse Stijl Algemeen Nummer IFR-060 Gebied Binnenstad Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Inrichten openbare ruimte Projectomschrijving De ontwikkeling van de Rotterdamse Stijl heeft als doel de kwaliteit van de buitenruimte te verbeteren om zo de stad aantrekkelijker te maken voor bewoners, bedrijven en bezoekers. Dekking Planning IFR 19.550 Datum start uitvoering Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2012 Derden 0 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 19.550 19.059 356 52 19.111 439 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 52 gerealiseerd. De Rotterdamse Stijl werd in 2012 geïmplementeerd in de staande organisatie. Het beleidskader voor de inrichting en het beheer van de buitenruimte is hiermee een feit geworden. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard doordat de eindafrekening Oude Dijk en Streetlife Bloembakken doorschuift naar 2015. Verwacht wordt dat in 2015 de eindafrekening van beide projecten kan plaatsvinden.

Spoor- en Provenierssingel Algemeen Nummer IFR-053 Gebied Binnenstad Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Inrichten openbare ruimte Projectomschrijving Herinrichting van gevel tot gevel van bestrating, tramrails, meubilair, verlichting, natuurvriendelijke oevers, bruggen, aangevuld met kunst. In combinatie met onderhoud (ophoging, rioolvervanging, beplanting, leidingvervanging). Dekking Planning IFR 6.250 Datum start uitvoering 2011 Gemeente (overig) 2.100 Datum oplevering 2015 Derden 150 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 6.250 3.184 2.000 912 4.096 2.154 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 912 gerealiseerd. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door aanbestedingsvoordelen, goedkopere oplossingen, gunstige ramingen en door uitstel van een minimaal deel van de werkzaamheden. In 2015 vindt de eindoplevering plaats. Verwacht wordt dat een deel van het restantbudget kan vrijvallen.


Sporthal Motorstraat Algemeen Nummer IFR-082 Gebied Zuid Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Vastgoed Product Exploitatie vastgoed MPRV Projectomschrijving De bouw van een multifunctionele sportaccommodatie in de Motorstraat te Rotterdam. De locatie waar de sportvoorziening komt, biedt naast het programma voor de sport ook een commercieel programma. Dekking Planning IFR 3.040 Datum start uitvoering 2014 Gemeente (overig) 6.000 Datum oplevering 2015 Derden 2.769 Voortgang Bouwkundig opgeleverd Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.040 897 2.143 -897 0 3.040 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. De bijdrage uit het IFR is destijds aangevraagd voor het Motorstraatgebied. Hierbij werd verondersteld dat dit de buitenruimte betrof. Dit blijkt echter betrekking te hebben op de Sporthal Motorstraat. Conform regelgeving (BBV) dienen investeringen met een economisch nut geactiveerd dient te worden. Bij oplevering en activering ontstaat het recht om een deel van de kapitaallasten (rente en afschrijving) gedurende de levensduur te mogen onttrekken aan het IFR. Het project is omgehangen van out-of-pocket naar activeerbare investering. De bijdrage die in 2013 is gerealiseerd, is in 2014 weer overgeheveld naar het IFR voor dekking van toekomstige kapitaallasten.

Stadshavens Algemeen Nummer Gebied

IFR-027-A & B Stadshavens

Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving Stadshavens Rotterdam is een samenwerkingsverband van het Havenbedrijf en de gemeente en heeft tot doel: een sterke economie door bij te dragen aan verbreding en verduurzaming van de mainport, een attractieve stad door in te zetten op binnenstedelijke ontwikkeling aan de rivieroevers, en Stadshavens als proeftuin voor de veranderende rol van de overheid bij gebiedsontwikkeling in het huidige economische klimaat. Stadshavens bestaat uit vier deelgebieden, waarvan het Rijn- Maashaven gebied, het Merwe- Vierhavens gebied en Heijplaat door de gemeente worden ontwikkeld. Dekking Planning IFR 27.434 Datum start uitvoering 2006 Gemeente (overig) divers Datum oplevering 2014 Derden 31.000 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget (alleen OOP deel) 27.434 13.373 10.062 7.272 20.645 6.789 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 7,3 mln gerealiseerd, waaronder inzet voor de bestemmingsplannen Merwe- Vierhavens en Waal- Eemhaven, Aquadock en diverse projecten in de Rijnhaven en Merwe- Vierhavens. Het verschil met de raming op basis van de laatst vastgestelde begroting 2014 wordt verklaard door temporisering van projecten.


Toegankelijkheid sportaccommodaties Algemeen Nummer IFR-145 Gebied Stedelijk Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie Beleidsmatige inspanning Topsport en vergroten deelname sport en recreatie Product Stimulering topsport, breedtesport en recreatie Projectomschrijving Voor de verbetering van de toegankelijkheid en bruikbaarheid van twintig sportaccommodaties in Rotterdam voor mensen met een beperking is een bijdrage toegekend. De twintig accommodaties zijn na oplevering beter toegankelijk voor sporters en bezoekers met een beperking, waarbij de kwaliteit van de aanpassingen is gewaarborgd door de in februari 2014 vastgestelde Richtlijn Toegankelijkheid Indoor Sportaccommodaties als uitgangspunt te nemen. Dekking Planning IFR 3.200 Datum start uitvoering 2014 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2016 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming 2014 Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 budget (alleen OOP deel) 3.200 0 800 67 67 3.133 Toelichting realisatie Er is in 2014 € 67 gerealiseerd. Voor dit project zijn in het IFR middelen gereserveerd ter dekking van de (toekomstige) kapitaallasten. Een deel van deze investeringen blijkt echter conform regelgeving (BBV) niet activeerbaar en wordt daarom direct ten laste van het IFR gebracht. In 2014 is een klein deel gerealiseerd, omdat het project zich in een opstartfase bevindt. In het voorjaar heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de behoeften bij de geselecteerde sportaccomodaties. In Bad West is inmiddels een tillift geplaatst. Bij een vijftal accomodaties zijn besprekingen ten behoeve van de uitvoering vergevorderd en de aanpassingen aan de accomodatie Pier 80 zijn uitgevoerd (afrekening voorjaar 2015).

Vergroeningsopgave Algemeen Nummer IFR-092 Gebied Stedelijk Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Inrichten openbare ruimte Projectomschrijving De projecten binnen de Vergroeningsopgave, met name de projecten in de deelgemeenten, geven invulling aan de vergrijzing naar vergroening van de 10 minst groene wijken. Dit betekent concreet de vergroening van 10 stenige plekken aanpakken, zodat aan het einde van deze periode het areaal groen en water in de 10 minst groene wijken (totaal) groter is t.o.v. situatie in 2010. Dekking Planning IFR 3.350 Datum start uitvoering 2010 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2014 Derden 0 Voortgang Uitvoering Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget 3.350 2.648 702 321 2.969 381 Toelichting realisatie De vergroeningsopgave (collegetarget 2010-2014) is vrijwel afgewikkeld. In 2014 is alleen nog het project vergroening van de Parkkade en G.J. de Jonghweg opgepakt, dit project zal nog doorlopen in 2015. Daarnaast heeft 2014 in het teken gestaan van de afwikkeling van de lasten van de voormalige deelgemeenten. In totaal is er in 2014 € 321 gerealiseerd. Na afronding van de Parkkade en G.J. de Jonghweg zal de vergroeningsopgave financieel worden afgerond. Verwacht wordt dat in 2015 een klein deel van het restant budget kan vrijvallen.


Visie Voetbal Vitaal Algemeen Nummer IFR-049 Gebied Stedelijk Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Product Grondzaken Projectomschrijving In het kader van het project Visie Voetbal Vitaal is de afgelopen jaren in totaal voor € 18,4 mln aan investeringen gedaan in aanpassing van bestaande sportcomplexen en de aanleg van nieuwe sportcomplexen. Dekking Planning IFR 18.385 Datum start uitvoering 2008 Gemeente (overig) 0 Datum oplevering 2013 Derden 0 Voortgang Afgerond Realisatie IFR Realisatie Raming Realisatie Realisatie t/m Restant budget t/m 2013 2014 2014 2014 budget (NB I + OOP deel) 18.385 16.785 1.600 0 16.785 1.600 Toelichting realisatie Er heeft in 2014 geen realisatie plaatsgevonden. Het bedrag van € 1,6 mln stond ten onrechte als out-of-pocket bijdrage gereserveerd en is omgehangen naar activeerbare investering. Omdat de BBV regelgeving vereist dat op de investeringen wordt afgeschreven, zijn deze investeringen geactiveerd. De kapitaallasten van deze boekwaarden worden doorberekend in een hogere huur van de betreffende sportcomplexen in de collectieve huurovereenkomst S&C. Ter dekking van deze hogere huur ontvangt S&C een jaarlijkse bijdrage uit het IFR.

Voorbereidingsbudget Algemeen Nummer IFR-165 Gebied Divers Beleidsveld Divers Beleidsmatige inspanning Divers Product Divers Projectomschrijving Kosten voor de voorbereiding van projecten die zijn opgenomen in de middellange of lange termijn investeringsplanning (MIP of LTIP) kunnen gedekt worden uit dit voorbereidingsbudget. Jaarlijks wordt een voorstel gedaan welke projecten beroep op dit budget mogen doen. Dekking IFR Gemeente (overig) Derden Realisatie

Planning Datum start uitvoering Datum oplevering Voortgang

9.887 0 0 IFR budget 9.887

Realisatie t/m 2013 6.135

Raming 2014 3.086

2010 nvt nvt

Realisatie Realisatie t/m 2014 2014 1.579 7.714

Restant budget 2.173

Toelichting realisatie In 2014 vielen hier de voorbereiding op de A13/16, Stadionpark, Hoekse Lijn, Coolsingel en de inzet voor de Investeringsstrategie onder. Bij de afrekening valt op dat een aantal projecten minder kosten heeft gemaakt dan was geraamd. Dit komt vaker voor. Projecten kunnen nog wel eens vertragen of juist versnellen door omstendigheden rond het project of in het gebied of door bijvoorbeeld bestuurlijke/politieke dynamiek. De kosten zijn daardoor voor enkele projecten dit jaar lager uitgevallen. De afwijkingen zijn verklaarbaar omdat projecten later op gang kwamen en de werkzaamheden worden voortgezet in 2015. Het resterende budget wordt daarom voor deze projecten doorgeschoven naar 2015.


8.4 Bijlage 4: Overzicht grondexploitatie Balansgegevens jaarrekening 2014

31–12–13

31–12–14

-159.818 10.410 29.463

-160.237 3.592 39.297

0 29.463

0 40.047

31–12–13 75.800 ja

31–12–14 59.905

631.822 577.234

533.527 469.479

ja ja ja ja

2014

Totale boekwaarde in exploitatie genomen grond *) Totale boekwaarde nog niet in exploitatie genomen grond Voorziening nadelige grondexploitaties *) *)

Bruto bedragen, d.w.z. dat de voorziening nadelige grondexploitaties niet mag worden verrekend met de boekwaarden

Algemene reserve grondexploitaties Het totaal van de overige aan grondexploitaties gerelateerde reserves Overige gegevens op basis van art. 70 BBV Totaal verwacht eindresultaat alle grondexploitaties in uitvoering Eindresultaten berekend op contante waarde? Totaal resultaat grondexploitaties met een negatief saldo (neg. Bedrag invullen) ** Totaal nog te maken kosten Totaal nog te realiseren opbrengsten Overige informatie Aantal inwoners (conform CBS) 1. Zijn de kostprijsberekeningen actueel (keuze maken + jaar invullen) 2. Wordt aandacht besteed aan PPS constructies (o.a. in par. Verbonden partijen) 3. Zijn de risico’s inzichtelijk (incl. PPS, garanties en andere overeenk.) 4. Is het weerstandsvermogen voldoende ter afdekking risico’s grondexploitaties 5. Andere risico’s, beschrijven

(zie par weerstandsvermogen) (zie paragraaf Grondbeleid, waarin de risico’s worden toegelicht)

**) De netto contante waarde van de BIE plannen (Bouwgronden in exploitatie) hebben rekening houdend met de voorziening verliesgevende plannen geen tekort.



DV

MO

A

B

RSO**

KPL Raad

G

15,2

Het Van Werk Naar Werk programma maakt onderdeel uit van het cluster RSO

31,0

nvt

76,2

54,4

Loonkosten (x €1.000)

Bezetting (in fte’s)

710.594

5.382

148.847

36.009

75.111

121.213

174.108

118.658

31.266

740.773

6.335

171.532

53.748

71.062

107.225

168.846

127.341

34.685

734.722

6.090

167.832

54.163

71.069

105.564

167.298

129.756

32.950

10.971

48

2.256

432

1.112

1.460

3.251

1.923

488

11.179

62

1.961

633

1.313

1.422

3.139

2.079

571

11.171

61

2.423

609

1.161

1.313

3.036

2.035

533

6,6

10,1

5,4

3,0

8,2

4,4

8,1

7,0

7,4

Inhuur externen (x €1.000)

5,5

4,0

5,5

3,0

7,0

4,7

8,4

6,5

6,5

6,5

3,7

7,4

2,9

8,2

3,5

7,6

6,4

6,7

31.793

711

8.546

384

6.447

4.310

6.230

3.694

1.471

41.451

239

7.352

388

16.567

2.518

6.187

5.112

3.088

beg 2014 rek 2014 rek 2013 beg 2014*

Ziekteverzuim (in%)

rek 2013 beg 2014* rek 2014 rek 2013 beg 2014* rek 2014 rek 2013

Begroting is de begroting uit de 8 maandsrapportage 2014

36,9

nvt

84,7

75,9

24,8

11,1

14,8

15,9

23,1

rek 2014

**

Bestuursdienst

Werk & Inkomen

21,7

18,5

23,3

31,3

rek 2013

Overhead (in % van bezetting)

*

Kostenplaats Raad (Griffie, Ombudsman en Rekenkamer

BSD

F

Rotterdamse Serviceorganisatie

W&I

E

Stadsbeheer

Stadsontwikkeling

SB

SO

C

D

Maatschappelijke Ontwikkeling

Dienstverlening

Afkorting dienst

nr

2014

8.5 Bijlage 5: Specificatie personeel

43.058

298

8.156

63

13.652

5.517

7.472

6.499

1.401

rek 2014

8.6 Bijlage 6: Rapportage motie 31

Conformeerdere toezegging aan de gemeenteraad (R-12092) respectievelijk de raadscommissie BVM (BVM-13002 en BVM-13008) bij elke Bestuursrapportage / Jaarrekening gerapporteerd over de uitvoering van de moties 31 en 52a. Na een toelichting op de achtergrond van motie 31 wordt in deze rapportage ingegaan op: 1a. de ontwikkeling van de bezetting ten opzichte van de formatie: stand per cluster 1b. de ontwikkeling van de bezetting ten opzichte van de formatie: trend concern 2. de krimp per maand 3. de ontwikkeling van de populatie herplaatsingskandidaten 4. de verdeling van herplaatsingskandidaten en overige medewerkers over functieschalen 5. de planning voor de uitputting van het frictiekostenbudget Achtergrond motie 31 In het collegewerkprogramma 2010–2014 stond een beoogde afslanking van het gemeentelijk apparaat met 1.000 fte. In het kader van motie 31, die eind 2011 werd aangenomen, is deze opgave verhoogd tot een krimp van 2.450 fte eind 2014 ten opzichte van begin 2010. De krimpopgave was onderdeel van een beoogde besparing op de apparaatskosten van 20%, waarbij niet alleen werd gekeken naar de personeelskosten maar ook naar de kosten van externe inhuur, ICT-kosten (apparaatsgerelateerd) en de huisvestingskosten. De personeelskosten vormden wel de grootste component, zie onze brief van 2 april 2012. Daarom werd een ambitieuze krimpdoelstelling gesteld, van ± 2.450 fte. In 2010 waren de bezetting en de loonkosten in eerste instantie nog gestegen. Maar in de loop van 2011 zijn maatregelen van kracht geworden die zowel de loonkosten als de bezetting hebben doen afnemen. Het ging om onder meer de invoering van een (selectieve) vacaturestop en de beëindiging van tijdelijke aanstellingen. Deze maatregelen leidden direct en overal in de organisatie tot een lagere bezetting. Naast deze generieke maatregelen zijn, mede in het kader van een aantal bestuursopdrachten, enkele specifieke ingrepen in de organisatie gedaan. Dit gold onder meer voor cluster Stadsontwikkeling, dat door de laagconjunctuur te maken had met een dalende vraag (‘vraaguitval) en daarom met een ambtelijke overbezetting. Bij cluster Stadsbeheer zijn conform bestuursopdracht enkele taken efficiënter ingericht, zoals het cameratoezicht in gemeentelijke parkeergarages en het vegen op straat. Beide clusters zijn gereorganiseerd en kleiner geworden. Bij de Rotterdamse Serviceorganisatie zijn in 2013/2014 de bedrijfsvoeringstaken gecentraliseerd en efficiënter belegd. Ook dit organisatieonderdeel is kleiner geworden. De verschillende reorganisaties hebben wel een flink aantal herplaatsingskandidaten opgeleverd. Van hen zijn velen begeleid naar een nieuwe baan, vooral binnen maar ook buiten de gemeente (soms met behulp van een arrangement). Eind 2014 resteert nog wel een kleine 600 (fte) hpk’ers, zie diagram 3. De bezetting is door bovenstaande ontwikkelingen fors gedaald, zie diagram 1a en 1b. Ten opzichte van begin 2010 is eind 2014 een krimp bereikt van ruim 2.400 fte. Dit getal is verkregen door de bezetting begin 2010 te corrigeren voor het aantal toenmalige deelgemeente-medewerkers (deze groep medewerkers zit immers ook in de eindbezetting 2010). Ook is rekening gehouden met verzelfstandigingen zoals die van de gemeentelijke bibliotheek. Verder zijn verwerkt diverse taakoverdrachten c.q. taakuitbreidingen zoals bij cluster Maatschappelijke Ontwikkeling in het kader van de (voorbereiding op de) drie decentralisaties, en taakreducties zoals bij cluster Stadsontwikkeling. Deze verschillende mutaties zijn telkens verwerkt in de streefbezetting, die in de begroting is gedekt (het zogeheten ‘formatief kader’). De organisatie is immers geen statisch geheel maar onderhevig aan ontwikkelingen zoals de decentralisaties. Aan deze ontwikkelingen moet het formatief kader dus worden aangepast. In die zin was een krimp van 2.450 fte geen doel op zich, zoals eerder is toegelicht (bijvoorbeeld in de 2de bestuursrapportage 2013, blz 112). 1a. Ontwikkeling bezetting t.o.v. formatie Organisatievoordeel Dienstverlening Maatschappelijke Ontwikkeling Stadsbeheer Stadsontwikkeling Werk en Inkomen Serviceorganisatie VWNW, incl. VOIL Bestuursdienst Kostenplaats Raad Totaal

Bezetting per 31-12-2014 533 2.035 3.036 1.313 1.161 1.863 560 609 61 11.171

Formatie per 1-1-2015 571 2.079 3.139 1.422 1.313 1.961 0 633 62 11.179

Saldo -38 -44 -103 -109 -152 -98 +560 -24 -1 -8

Toelichting op de indicator: Per organisatieonderdeel is in fte aangegeven wat de formatie eind 2014 / begin 2015 is en wat de bezetting per eind december is (de formatie geeft aan hoeveel ‘stoelen’ bezet mogen zijn, de bezetting geeft aan hoeveel er daadwerkelijk zijn bezet). Onder de kostenplaats Raad vallen de griffie, de rekenkamer en de ombudsman. In de formatiecijfers per 1-1-2015 zijn de wijzigingen van de 2e bestuursrapportage meegenomen. Bij W&I is een groot deel van de formatieruimte tijdelijk opgevuld met inhuur. Toelichting op de cijfers: De bezetting per 31 december bedraagt 11.171 fte. Dit aantal is inclusief de medewerkers van de deelgemeenten. Daarmee is de beoogde krimpdoelstelling voor 2014 gerealiseerd.


1b. Ontwikkeling bezetting t.o.v. formatie

14.000 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

ce

De

9

00

r2

e mb

1

01

r2

e mb

De

De

Concern

2

01

r2

e mb

ce

ce

ce

De

0

01

r2

e mb

4

01

r2

e mb

De

4

01

r2

e mb

ce

ce

ce

De

3

01

r2

e mb

De

Inclusief deelgemeenten

Toelichting op de indicator: Bovenstaand diagram geeft weer in hoeverre de bezetting (in fte) sinds eind 2009 is teruggelopen. De gerealiseerde bezetting is weergegeven in de groene staven. De blauwe staaf staat voor de bezetting per 31 december 2014 (incl. de medewerkers deelgemeenten). De rode staaf staat voor de formatie eind 2014 (incl. de medewerkers deelgemeenten). De grijs gearceerde staven bevatten de bezetting van de deelgemeenten, voordat deze waren opgeheven. Toelichting op de cijfers: In 2010 is de bezetting van de gemeente Rotterdam nog toegenomen. In 2011, toen de vacaturestop en beëindiging van tijdelijke aanstellingen van kracht werden, is de daling ingezet. In 2011 en 2012 ging het om een daling van ongeveer 700 fte per jaar. De bezetting is in 2013 en 2014 minder, maar nog steeds aanzienlijk, gedaald met respectievelijk ±500 en ±450 fte (exclusief de krimp veroorzaakt door de verzelfstandiging van de bibliotheek). In totaal is de organisatie sinds eind 2009 met ruim 2.500 fte gekrompen.

2. Krimp per maand

Maandelijkse krimp in fte 90 80 70 60 50 40 83

30

59

55

33

20

46

88

28

21

16

5

2

20 10 0

4 4 4 4 4 4 4 14 14 14 14 15 01 01 01 01 01 01 01 20 20 20 20 20 s2 li 2 ri 2 ri 2 rt 2 ei 2 Juni 2 ril er er er er u u a a t p J b b b b M u a s r A to M gu tem cem vem Ok Feb Au De No Sep

a nu

Ja

Toelichting op de indicator: In bovenstaand diagram staat de krimp per maand, over de afgelopen twaalf maanden. Krimp is het saldo van uitstroom minus instroom. De aantallen zijn in fte. Toelichting op de cijfers: De krimp per maand ligt het afgelopen jaar rond de 40 fte per maand. Met name het laatste kwartaal is de krimp afgenomen. Dit komt vooral omdat er instroom is geweest van handhavers en medewerkers voor de decentralisaties. De nieuwe bezuinigingsopgave van het huidige college zal in 2015 en de jaren erna opnieuw tot extra krimp leiden.


3. Ontwikkeling aantal herplaatsingskandidaten

350

700

300

600 500

250

400

200

300

150

200

100

100

50

0

0

13 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 er uari ruari aart pril Mei Juni Juli stus ber ober ber ber b A n M gu em Okt ovem ecem cem Ja Feb Au Sept D N De Herplaatsers in fte

2012

2013

Interne doorstroom

2014

Externe uitstroom

Toelichting op de indicator: Deze grafieken geven de werkelijke ontwikkeling van het aantal herplaatsingskandidaten weer in fte (links) en de totale door- en uitstroom van herplaatsers in fte (rechts). Toelichting op de cijfers: Het aantal herplaatsers ligt eind december onder de 600 fte. Ten opzichte van eind 2013 is het aantal herplaatsers met ruim 200 fte toegenomen. Tegelijkertijd is de door- en uitstroom van herplaatsers ook sterk toegenomen. Als gevolg van de afgeronde reorganisaties in 2014 is het aantal herplaatsers medio 2014 sterk toegenomen. Omdat er op dit moment geen grote reorganisaties zijn lijkt de piek bereikt. Gedurende 2015 is de verwachting dat het aantal herplaatsers af zal nemen. Tegelijkertijd kan de nieuwe bezuinigingsopdracht uit het coalitieakkoord mogelijk tot nieuwe herplaatsers leiden.

4. Verdeling herplaatsingskandidaten en overige medewerkers over salarisschalen Categorie salarisschalen Hpk’ers v Hpk’ers (in %) Medewerkers Medewerkers excl. hpk’ers excl. hpk’ers (in fte) (in %) 1 t/m 6 316 53,9% 3.126 29,5% 7 t/m 10 162 27,7% 4.616 43,6% 11 t/m 14 102 17,4% 2.641 25,0% 15+ 6 1,0% 201 1,9% Totaal 586 100,0% 10.584 100,0% Toelichting op de indicator: In deze tabel is weergegeven hoe de huidige herplaatsingskandidaten zijn verdeeld over de verschillende categorieën salarisschalen. Daarnaast is deze verdeling weergegeven voor de overige medewerkers. Toelichting op de cijfers: Op dit moment zit een verhoudingsgewijs hoog aantal herplaatsers in de lagere schalen. Dit komt met name door de pas afgeronde reorganisaties bij Stadsbeheer. Daarnaast is ook de door- of uitstroom van herplaatsers in met name deze loonschalen moeilijk te bewerkstelligen.


5. Planning uitputting frictiekostenbudget

40 35 30 25 20 15 10 5 0

2014

2015 Totale frictiekostenbudget

2016

2017

2018

Realisatie frictiekosten 2014

Toelichting op de indicator: Het frictiekostenbudget dat is gevormd ten behoeve van realisatie van de krimp, is o.a. bestemd voor de inzet van arrangementen, opleidingskosten voor herplaatsing, outplacement en de loonkosten van de herplaatskandidaten (omdat hpk’ers boventallig zijn, zitten hun loonkosten niet in de reguliere, formatieve loonkostenbegroting). In deze tabel zijn de bedragen zoals hiervoor begroot (begroting 2015) weergegeven (bedragen x € 1 mln). De realisatie voor 2014 is op basis van de gerealiseerde loonkosten van herplaatsers bij VWNW, kosten voor arrangementen en uitvoeringskosten over heel 2014. Toelichting op de cijfers: De gerealiseerde frictiekosten zijn in 2014 lager dan begroot. Dat komt vooral omdat in 2014 minder arrangementen met herplaatsers tot stand zijn gekomen. Daarnaast heeft een aantal reorganisaties pas later dan gepland herplaatsers opgeleverd. Tot slot neemt het aantal herplaatsers gestaag af, maar blijkt wel dat het resterend aantal herplaatsingskandidaten minder gemakkelijk naar ander werk te begeleiden is (intern of extern).


8.7 Bijlage 7: Integriteitmeldingen Aantal integriteitschendingen, waarvan na toetsing blijkt dat het integriteit betreft: Melding na onderzoek gegrond Melding na onderzoek ongegrond Nog lopende zaken Totaal Meldingen binnen een andere categorie dan integriteit * Totaal aantal meldingen van (vermoedelijke) integriteitschendingen Aard van de integriteitschendingen Fraude en corruptie Diefstal en verduistering Geweld en intimidatie Belangenverstrengeling, onverenigbare functies en activiteiten Verspilling en misbruik gemeentelijke eigendommen Misdragingen (binnen én buiten werktijd) Misbruik en manipulatie van informatie Ongeoorloofde afwezigheid Overige / categorie onbekend Totaal categorieën Onderzoek integriteitschendingen Intern onderzoek Daarvan aantal x cameratoezicht ingezet Extern onderzoek Totaal aantal onderzoeken Disciplinaire maatregelen Disciplinaire maatregel waarvan ontslag Bijzondere acties Aangifte Melding doorgezet naar Ombudsman *

Type gedragingen die onder bijvoorbeeld “ongewenste omgangsvormen” vallen.


Totalen 2013 46 23 16 86 20 106

Totalen 2014 114 15 18 147 16 163

11 26 2 9 6 12 9 3 8 86

9 12 15 9 9 44 11 29 9 147

85 2 1 86

146 1 1 147

niet in jaarrekening 2013 opgenomen 14

96 29

5 0

3 0

Colofon

De ‘Jaarstukken 2014’ is een uitgave van de Gemeente Rotterdam Bezoekadres:

Stadhuis Coolsingel 40 Postadres:

Postbus 70012 3000 KP Rotterdam Redactie:

Bestuursdienst Gemeente Rotterdam, Directie Middelen en Control Tel.: 14010 Fotografie*: Rotterdam Image Bank: pag 1, 4, 6, 8, 20, 28, 72, 126 Rotterdam Marketing: pag 2 * Alle foto’s zijn geselecteerd uit de Rotterdam Image Bank (http://www.rotterdamimagebank.nl/) Grafisch ontwerp, infographics en productiebegeleiding:

Studio Drijvers ([email protected] | 010 340 26 07) Kopieerwerk:

Allprint, Zaltbommel Oplage:

125

Datum: mei 2015


Rotterdam

Jaarrekening 2014

programmarekening

Recommend Documents