Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail
[email protected]
Aan de Gemeenteraad van Nijmegen
Postbus 9105 6500 HG Nijmegen
Datum
15 september 2015
Ons kenmerk
Contactpersoon
MO10/ 15.0009152
János Betkó
Onderwerp
Direct telefoonnummer
Halfjaarbrief Inkomen
0655419795
Geachte leden van de Raad, Periodiek informeren wij u over de ontwikkeling van het aantal Nijmegenaren dat een bijstandsuitkering ontvangt en, bij wijze van context, over de regionale arbeidsmarktontwikkelingen. Naast deze periodieke informatie, wijzen wij u met deze brief op de tekorten die dreigen op het onderdeel Inkomen en lichten we dit toe. Om in aanmerking te komen voor de vangnetregeling bij het verdeelmodel BUIG (inkomensdeel Participatiewet) dienen we als gemeente namelijk aan een aantal voorwaarden te voldoen.
1.
Tekorten op inkomen / verdeelmodel BUIG
Voor Inkomen geldt dat een groot deel van het tekort te wijten is aan het nieuw ingevoerde verdeelmodel voor het BUIG-budget. Over de problematiek rond dit ‘objectieve’ verdeelmodel 1 hebben wij u al meerdere malen geïnformeerd. De staatssecretaris heeft de vangnetregeling versoepeld, om tegemoet te komen aan de bezwaren van vele gemeenten tegen de gevolgen van het invoeren van het nieuwe verdeelmodel. De nieuwe vangnetregeling is als volgt. Bij een tekort boven de 5 procent van het ontvangen budget, wordt een gemeente voor het meerdere voor de helft gecompenseerd. Bij een tekort boven de 10 procent wordt een gemeente voor het meerdere volledig gecompenseerd.
Uit de laatste prognoses, die ook zullen worden gebruikt voor de Slotwijziging (voorheen najaarsnota) blijk dat we als gemeente op het BUIG-budget afstevenen op een tekort van 4,3 miljoen euro, met een bandbreedte (onzekerheidsmarge) van ongeveer 2,5 miljoen. Indien het
1 Waaronder in de raadsbrieven van 28 oktober 2014 en 14 april 2015.
www.nijmegen.nl
Halfjaarbrief Inkomen 2015
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
1 2
tekort groter is dan 4,6 miljoen euro, dienen we een beroep te doen op de vangnetregeling. De 3 staatssecretaris heeft de gemeenten geïnformeerd dat er een aantal voorwaarden gelden voor gemeenten, om een beroep te kunnen doen op dit vangnet. Het gaat om het volgende: 1. De verwachte omvang van het tekort en de oorzaken daarvan te analyseren. 2. Een plan met maatregelen presenteren om het tekort terug te dringen. 3. Besluitvorming plaats te doen vinden over de analyse en het plan met maatregelen, na afstemming met de Raad. Hieronder zullen we puntsgewijs ingaan op deze voorwaarden. 1. De verwachte omvang van het tekort bedraagt 4,3 miljoen, met de hierboven genoemde bandbreedte. Van dit tekort is ongeveer 3,8 miljoen te wijten aan het nieuwe verdeelmodel. Daarnaast hebben we in Nijmegen in 2015 te maken met een iets hogere instroom in de bijstand dan gemiddeld. Nijmegen stond in 2014 nog in de top 3 van grote gemeenten met de laagste verhoging van het bijstandsbestand, iets dat bevestigt dat het tekort geen gevolg is van gevoerd beleid, maar van een disfunctionerend nieuw 4 verdeelmodel. 2. Het is daardoor evident dat onze eerste actie is om ons als gemeente te verzetten tegen het nieuwe verdeelmodel, dat overhaast is ingevoerd en leidt tot een onrechtvaardige en ondoelmatige verdeling van bijstandsgelden over de gemeenten in Nederland. Wij hebben dit gedaan door onder andere; actief deel te nemen aan bijeenkomsten van nadeelgemeenten; input te leveren voor verbetersuggesties voor het model; mee te doen aan een civiele rechtszaak tegen de staatssecretaris van SZW; bezwaar en beroep aan te tekenen tegen de invoering van het model; een brandbrief te sturen naar de Tweede Kamer. Dat het verdeelmodel steden als Nijmegen op een onrechtvaardige wijze benadeelt, werd onlangs nog benadrukt door de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv). In een 5 recent advies gaven zij volstrekt helder aan dat het nieuwe verdeelmodel onvoldoende rekening houdt met de regionale centrumfunctie die steden vervullen. De lijn van de Rijksoverheid blijft echter dat het verdeelmodel de komende jaren verbeterd wordt, en dat gemeenten de verdeelstoornissen gedurende die periode voor lief moeten nemen. Dit wordt door het Rijk gerechtvaardigd met een soepeler vangnet (zie hierboven). 2
Bij de zomernota gingen we nog uit van een tekort van 3,2 miljoen met een bandbreedte van ongeveer 3,5 miljoen. De huidige prognose is dus iets nadeliger, mede veroorzaakt door (iets) hogere netto instroom dit jaar ten opzichte van andere gemeenten. 3 http://www.gemeenteloket.minszw.nl/dossiers/financieel/dossier/vangnetuitkering-2015.html 4 Volgens de ‘bijstand top 10’ 2014 van onderzoeksbureau APE. 5 Te vinden op de website van de Rfv: http://www.robrfv.nl/rfv/actueel/nieuwsbericht/146/Verbetering+verdeelmodel+Inkomensdeel+Participatiewet+en+aanpassing+vangne t
www.nijmegen.nl
Halfjaarbrief Inkomen 2015
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
2
Naast ons te verzetten tegen de belangrijkste oorzaak van het tekort, het nieuwe, ondeugdelijke verdeelmodel, werken we ook aan het beperken van de instroom in de bijstand en het verhogen van de uitstroom. Dit een permanent proces. Niettemin wordt, naar aanleiding van het tekort dat we dit en waarschijnlijk komend jaar ook oplopen, dit najaar extra aandacht geschonken hieraan. Wij zullen de dit onderwerp in 2015 dan ook nog een keer met u bespreken. Ook in het in 2015 te verschijnen beleidsplan over naleving en handhaving zal extra aandacht gegeven worden maatregelen die de instroom kunnen beperken en de uitstroom bevorderen. 3. Deze laatste stap zal genomen worden naar aanleiding van de behandeling van deze brief en een latere discussie over mogelijkheden om het aantal mensen in de bijstand terug te dringen.
2. Bijstandsontwikkeling en ontwikkeling regionale arbeidsmarkt 2.1 ontwikkeling aantal bijstandsgerechtigden Het aantal bijstandsgerechtigden in Nijmegen bedroeg aan het einde van de maand juli (op het moment van schrijven de meest recente beschikbare cijfers) 6801. Ten opzichte van eind 2014 is dat een stijging van 3,2 procent, veroorzaakt doordat 1337 mensen in de bijstand zijn ingestroomd en 1109 mensen zijn uitgestroomd. Hiermee loopt Nijmegen iets achter ten opzichte 6 van de ontwikkeling bij de benchmark-gemeenten. Dit wordt geïllustreerd in onderstaande tabellen.
6
De benchmark-steden zijn steden die er op vrijwillige basis voor hebben gekozen om deze gegevens met elkaar te vergelijken.
www.nijmegen.nl
Halfjaarbrief Inkomen 2015
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
3
Ontwikkeling BUIG 2015 ten opzichte van ultimo december 2014 10,0%
8,0%
6,0%
4,0%
2,0%
0,0%
-2,0%
Breda
Arnhem
Groningen
Leeuwarden
Nijmegen
Den Bosch
Enschede
Utrecht
Eindhoven
Rotterdam
Almere
Apeldoorn
Alkmaar
Zaanstad
Den Haag
Zwolle
Amersfoort
mei-15
2,4%
3,4%
2,3%
2,7%
2,9%
Drechtsteden Amsterdam 3,6%
0,8%
3,1%
-0,3%
3,9%
4,7%
1,9%
2,3%
3,3%
2,5%
5,4%
4,4%
3,5%
2,4%
jun-15
1,1%
3,5%
3,0%
2,1%
3,1%
3,0%
0,7%
4,8%
0,7%
4,4%
5,0%
1,9%
3,0%
3,8%
2,6%
5,8%
5,5%
4,0%
3,5%
jul-15
3,4%
3,9%
2,7%
1,9%
3,2%
2,3%
0,5%
4,9%
0,3%
5,1%
5,3%
1,5%
3,2%
3,3%
3,1%
5,9%
6,1%
4,5%
3,8%
Gemiddelde groei Benchmark gemeenten (ten opzichte van ultimo 2014)
Stijging tov ultimo 2014
Benchmark
2,7%
G4 steden
2,4%
Niet G4 steden
3,1%
Nijmegen
3,2%
Nijmegen kende een relatief grote instroom in het begin van 2015, die daarna sterk is afgevlakt. Momenteel is daarom de verwachting dat de stijging van het bijstandsbestand in Nijmegen niet sterker gaat groeien dan gemiddeld. Eén van de redenen dat het aantal bijstandsgerechtigden landelijk gezien nog steeds stijgt, is door de relatief grote instroom van vluchtelingen.
2.2 Ontwikkeling regionale arbeidsmarkt
www.nijmegen.nl
Halfjaarbrief Inkomen 2015
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
4
Om een beeld te krijgen van de regionale arbeidsmarktontwikkelingen maken we gebruik van de 7 Basisset Regionale Arbeidsmarktinformatie van het UWV. In de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen waren er eind juni 2015 8.334 WW-uitkeringen. Een jaar eerder waren dat er 8.853, wat betekent dat er ten opzichte van een jaar eerder 519 WWuitkeringen minder zijn, ofwel 5,9 procent. Landelijk waren er eind juni 410.175 WW-uitkeringen, een daling van 4,7 procent ten opzichte van juni 2014. Het aantal mensen met een WW-uitkering daalt momenteel in de regio sneller dan landelijk. Het WW-percentage (de WW-uitkeringen uitgedrukt als percentage van de beroepsbevolking) kwam in de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen eind juni uit op 4,9%. Landelijk lag het WW-percentage eind juni op 4,6%. Eind juni zijn er 17397 werkzoekenden geregistreerd door het UWV in de regio Rijk van Nijmegen (10,2 procent van de beroepsbevolking). In de gemeente Nijmegen zijn er 11487 werkzoekenden geregistreerd (12,2 procent van de beroepsbevolking). Dit wijkt weinig af ten opzichte van eind 2014. Ten opzichte van eerde edities van de Basisset Regionale Arbeidsmarktinformatie hanteert het UWV een andere maat voor de openstaande vacatures. De basisset telt nu alle vacatures die op Werk.nl beschikbaar zijn. In de regio Nijmegen zijn dat er eind juni 2015 1002. Een jaar eerder waren dat er (op dezelfde manier geteld) 747, wat een toename van 34,1 procent betekent. De in de jaarbrief bijstandsontwikkeling 2014 geconstateerde toename van vacatures zet dus door. Op landelijk niveau is de toename in dezelfde periode 21,6 procent. Op basis van deze ontwikkelingen is derhalve vast te stellen dat het aantal vacatures groeit, het aantal mensen met een WW-uitkering daalt, maar niettemin het aantal mensen dat instroomt in de bijstand stijgt. Dat duidt er op dat de daling van het aantal mensen in de WW zowel het gevolg is van een grotere uitstroom naar werk, als van een uitstroom van WW naar bijstand. In het toenemend aantal vacatures is een licht herstel van de regionale economie zichtbaar. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
7
https://www.werk.nl/xpsitem/wdo_011965 ; tot en met juni 2015, op het moment van schrijven de laatst beschikbare versie.
www.nijmegen.nl
Halfjaarbrief Inkomen 2015
