Directie Grondgebied
Ingekomen stuk D10 (PA 27 mei 2009)
Milieu
Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen
Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47
Telefoon
(024) 329 91 11
Telefax
(024) 329 95 81
Aan de gemeenteraad van Nijmegen
E-mail
[email protected]
Aanwezig: Voorzitter Wethouders
Postadres
Gemeentesecretaris Communicatie Datum Verslag 12 mei 2009
Postbus 9105
Th. de Graaf 6500 HG Nijmegen P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa A. Kuil Ons kenmerk Contactpersoon M. Sofovic G605/09.0010484
Jos van de Pas
Onderwerp
Datum uw brief
Doorkiesnummer
Uitvoering motie “Nijmegen Millennium Gemeente”
-
3299686
Aldus vastgesteld in de vergadering van: Geachte leden van de Raad, Bij de behandeling van het initiatiefvoorstel: Kadernotitie Klimaat - ‘Een goed klimaat voor verandering’ in uw raad van 23 januari 2008 is onderstaande motie ingediend en unaniem aanvaard.
De voorzitter,
De secretaris,
Motie: Nijmegen Millennium Gemeente De gemeenteraad van Nijmegen, in vergadering bijeen, overwegende: dat alle regeringen, waaronder de Nederlandse, zich in 2000 hebben verbonden aan de 8 meetbare millenniumdoelen, gericht op o.a. armoede, milieuverontreiniging, ongelijkheid tussen man en vrouw, en gezondheid, met als streven deze doelen in 2015 verwezenlijkt te zien, dat de voormalige VN-secreteris-generaal Kofi Annan heeft uitgesproken dat de steun en inzet van gemeenten en gemeenschappen onmisbaar zijn in het behalen van de millenniumdoelen, dat onze gemeente en onze gemeenschap in staat zijn om een bijdrage te leveren aan het verwezenlijken van deze doelen, Besluit: de VN-compagne voor de millenniumdoelen te ondersteunen, zich in te zetten om binnen de eigen organisatie het behalen van deze doelen na te streven en uit te dragen, de Nijmeegse bevolking te stimuleren om zich ook hiervoor actief in te zetten, En roept het college op: om onze gemeente een verklaarde “Millennium Gemeente” te laten zijn. In deze brief geven wij aan op welke wijze wij de uitvoering van uw motie ter hand hebben genomen.
www.nijmegen.nl
Brief aan de gemeenteraad van NijmegenMillenniumgemeente
1
Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Milieu
Vervolgvel
1
Millennium Gemeente Op 8 september 2000 werd de Millenniumverklaring aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De Millenniumverklaring bevat 8 concrete doelstellingen, geformuleerd als taken voor de Verenigde Naties. De acht millenniumdoelen van de Verenigde Naties zijn: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen. 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school. 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten. 4. Kindersterfte is sterk afgenomen. 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap. 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt. 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu. 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp. Een Millennium Gemeente is een Nederlandse gemeente die meedoet met een landelijke, door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten opgezette actie, om mee te helpen de acht millenniumdoelstellingen voor 2015 te halen. Naar aanleiding van de eerder genoemde motie op 23 januari 2008 heeft Nijmegen zich in mei 2008 aangemeld als Millennium Gemeente. Uitvoering motie Nijmegen heeft geen aparte beleidsnotities op het terrein van ontwikkelingssamenwerking. Niettemin bestaan binnen de gemeentelijke organisatie diverse raakvlakken met de millenniumdoelen. Relaties met de millenniumdoelen zien we met name binnen volgende (beleids)velden: stedenband Nijmegen-Masaya, via onze deelname aan LOGO-South; onderwijs (bijv. aanhakend bij bepaalde schoolprojecten en in samenwerking met organisaties als COS-Gelderland); duurzaamheid (bijv. ons klimaatbeleid en duurzaam inkopen); multiculturele samenleving en evenementen (bijv. wijkaanpak op Curacao, Music Meeting, Zevenheuvelenloop). De bij deze brief gevoegde notitie “Stand van Zaken Nijmegen Millenniumgemeente” geeft een gedetailleerd overzicht van de activiteiten die gemeente Nijmegen onderneemt in relatie tot de millenniumdoelstellingen. Conclusie Uit de notitie “Stand van Zaken Nijmegen Millenniumgemeente” blijkt dat onze organisatie zich het best kan toeleggen op activiteiten met betrekking tot de doelstellingen 1, 7 en 8. Dit omdat hier het meeste resultaat te verwachten valt. Op de overige doelstellingen heeft de gemeente Nijmegen minder sturing ten aanzien van het resultaat.
www.nijmegen.nl
Brief aan de gemeenteraad van NijmegenMillenniumgemeente
Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Milieu
Vervolgvel
2
Daar waar ons beleid en/of activiteiten raken aan een van deze millenniumdoelen, lichten we die relatie toe in onze berichtgeving op onze gemeentepagina in De Brug. In samenwerking met COS-Gelderland benutten we De Brug ook om particuliere millennium-initiatieven door burgers en bedrijven voor het voetlicht te brengen (zie ook bij deze brief gevoegde bijlage “Communicatieplan Nijmegen Millennium Gemeente”). Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,
De Secretaris,
mr. Th.C. de Graaf
P. Eringa
Aantal Bijlagen: 2 - Notitie “Stand van Zaken Nijmegen Millenniumgemeente” . - Communicatieplan Nijmegen Millennium Gemeente.
www.nijmegen.nl
Brief aan de gemeenteraad van NijmegenMillenniumgemeente
Stand van zaken Nijmegen Millennium Gemeente 1. Inleiding Deze notitie geeft de stand van zaken in Nijmegen rondom de millenniumdoelstellingen, als achtergrondinformatie bij het ‘Projectplan Nijmegen Millennium Gemeente’. Op 8 september 2000 werd de Millenniumverklaring aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De Millenniumverklaring bevat 8 concrete doelstellingen, geformuleerd als taken voor de Verenigde Naties. Er staan in de verklaring zes basisprincipes die essentieel zijn voor internationale samenwerking: vrijheid, gelijkheid, solidariteit, tolerantie, respect voor de natuur en gedeelde verantwoordelijkheid. Een Millennium Gemeente is een Nederlandse gemeente die meedoet met een landelijke, door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten opgezette actie, om mee te helpen de acht millenniumdoelstellingen voor 2015 te halen. Op 23 januari 2008 heeft de Nijmeegse gemeenteraad unaniem een motie van de Stadspartij Nijmegen aangenomen om Nijmegen aan te melden als Millennium Gemeente. Deze aanmelding is in mei 2008 gedaan. 2. Wat zijn de Millenniumdoelstellingen? De 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
acht millenniumdoelen van de Verenigde Naties zijn: Extreme armoede en honger zijn uitgebannen. Alle jongens en meisjes gaan naar school. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten. Kindersterfte is sterk afgenomen. Minder vrouwen sterven door zwangerschap. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu. Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp.
Voor uitgebreidere informatie over deze millenniumdoelen: zie bijlage ‘De Millenniumdoelen’ achterin deze notitie. 3. Welke invulling geeft gemeente Nijmegen al aan de doelstellingen? Nijmegen heeft geen aparte beleidsnotities op het terrein van ontwikkelingssamenwerking. Niettemin bestaan binnen de gemeentelijke organisatie diverse raakvlakken met de millenniumdoelen. Onderstaande paragrafen schetsen hiervan een beeld, uitgaande van het bestaande beleid en van de Nijmeegse stedenbanden.
3A. Bestaand beleid. Gelet op de aard van de millenniumdoelen zijn de meeste raakvlakken met het gemeentelijk beleid te verwachten bij de Directie Grondgebied, de Directie Inwoners, de Directie Stadsbedrijven en de afdeling Begroten en Verantwoorden.
Directie Grondgebied
De Directie Grondgebied heeft vooral een relatie met millenniumdoel 7, een duurzaam leefmilieu. Dit vindt met name zijn uitwerking via het gemeentelijk klimaatbeleid. Zie verder onder het kopje Millenniumdoel 7.
Directie Stadsbedrijven
De Directie Stadsbedrijven is verantwoordelijk voor de uitvoering van duurzame inkoop. De gemeente Nijmegen heeft de ambitie om in 2015 100% van haar producten duurzaam in te kopen. Zie verder onder het kopje Millenniumdoel 8.
Directie Inwoners
Directie Inwoners ondersteunt het COS-Gelderland met subsidie (zie onder kopje Millenniumdoel 8). Daarnaast heeft Nijmegen zich in principe bereid verklaard bij te dragen aan de wijkaanpak op Curacao (zie onder kopje Millenniumdoel 1). Activiteiten in ontwikkelingslanden beperken zich tot de stedenband met Masaya (zie ook paragraaf 3 over de stedenbanden). Vermeldenswaard is dat Nijmegen een heel actief maatschappelijk middenveld kent, dat zich al of niet expliciet bezig houdt met de millenniumdoelen. In Nijmegen zijn ongeveer 48 groepen en organisaties, die particuliere initiatieven uitvoeren in of gerelateerd aan ontwikkelingslanden. Deze groepen en organisaties richten zich op verschillende van de millenniumdoelstellingen (bron: Wereldatlas Gelderland van COS-Gelderland). Meestal gaat het om de financiële ondersteuning van kleinschalige projecten. Daarnaast kent Nijmegen nog zo'n 15 tot 20 professionele instellingen, die betrokken zijn bij werk in of onderwijs en onderzoek verrichten over en in ontwikkelingslanden. Of de Directie Inwoners meer zou moeten doen dan nu het geval is, is een politieke afweging. In de tijd dat burgemeester Ter Horst de internationale samenwerking in haar portefeuille had, waren er geen plannen voor uitbreiding. Nieuwe banden werden vooral in het licht van economische en universitaire samenwerking gezien. Eventuele raakvlakken tussen de Directie Inwoners en de millenniumdoelstellingen zijn te verwachten bij de millenniumdoelen 1, 2, 3 en 6. Ten aanzien van 4 en 5 heeft de directie geen rol en zijn er in Nijmegen (zeker op wereldschaal gezien) geen bijzondere problemen.
Concernfinanciën
Bij de concernfinanciën is te denken aan diverse mogelijkheden van ‘groen’ bankieren: beleggen, sparen, etc. Zie verder onder kopje Millenniumdoel 8. Millenniumdoel 1: Extreme armoede en honger zijn uitgebannen In het kader van het Antillianenprogramma heeft een drietal gemeenten, waaronder Nijmegen, zich in principe bereid verklaard bij te dragen aan de wijkaanpak op Curacao. De activiteiten vinden plaats in het kader van armoedebestrijding en zullen vooral gericht zijn op door vrouwen geleide eenoudergezinnen. Mogelijke thema's daarbij: voor- en naschoolse educatie, alfabetisering, opvoedingsondersteuning (raakvlak met millenniumdoel 2) en reïntegratie en budgetbeheer (raakvlak met millenniumdoel 3). Tot nu toe is deze ambitie nog niet vertaald in concrete actie. Millenniumdoel 7: Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu Gemeente Nijmegen is zich bewust van het belang van een duurzame leefomgeving. In januari 2008 heeft de gemeenteraad de kadernotitie Klimaat vastgesteld, waarin ambities en doelstellingen zijn geformuleerd. De komende drie jaar gaat de gemeente Nijmegen elk jaar minstens 3% energie besparen. Daarnaast investeert de gemeente in duurzame energiebronnen, zoals windmolens en zonnepanelen. Gemeente Nijmegen heeft tevens de ambtitie om in 2015 100% van de producten duurzaam in te kopen (zie onder Millenniumdoel 8). In het Actieplan Klimaat 2008-2011 zijn deze ambities vertaald naar concrete acties en projecten. Deze zijn gericht zijn op de gemeentelijke organisatie, maar ook op het bedrijfsleven, de woningcorporaties en de inwoners van Nijmegen. De samenwerking met deze partijen wordt dan ook actief opgezocht. Gemeente Nijmegen geeft zelf het goede voorbeeld door o.a. te investeren in energiezuinige verlichting op straat, energiezuinige en milieuvriendelijke eigen gebouwen en een schoon wagenpark (rijden op aardgas). Met circa twintig grote en gezichtsbepalende bedrijven is het Nijmeegs Energieconvenant afgesloten. Hierin staan afspraken om energie te besparen en de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Daarnaast biedt de gemeente het midden- en kleinbedrijf een energiescan aan en kijkt ze hoe bedrijventerreinen duurzamer ingericht kunnen worden.
Wat betreft woningbouw streeft Nijmegen naar energiezuinige woningen en wil i.s.m. projectontwikkelaars verder gaan dan de landelijk afgesproken energieprestaties. Met woningcorporaties bekijkt de gemeente welke energiebesparingsmaatregelen getroffen kunnen worden bij bestaande woningen. Particulieren woningeigenaren kunnen een energie-advies krijgen in het kader van het programma Wonen++. Via de campagne ‘Ons Groene Hert’ worden inwoners bewust gemaakt van de klimaatverandering en de mogelijkheden van energiebesparing. Millenniumdoel 8: Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp
Bewust consumeren
Op 25 september 2007 heeft de Nijmeegse gemeenteraad bij meerderheid van stemmen een motie aangenomen om te streven naar 100% duurzaam inkopen, met als uitgangspunt “duurzaam, tenzij...’’. Als uitwerking van de motie is een concept-collegevoorstel in de maak, waarin staat dat de gemeente duurzaam aanbesteedt als er een Senternovem-criterium 1 voor is ontwikkeld en als er geen technisch of budgettair probleem is. Enkele voorbeelden waarbij Nijmegen al duurzaam inkoopt: - In april 2008 heeft Nijmegen het FSC-convenant ondertekend: dit houdt in dat de gemeente in principe alleen hout inkoopt met het FSC-keurmerk, tenzij dit niet beschikbaar is. - In 2008 is de aanbesteding gestart voor een nieuw contract voor de levering van koffieautomaten. In de offerteaanvraag heeft Nijmegen geëist dat de koffie of thee voor 100% is ingekocht via eerlijke handel, hetgeen moet worden aangetoond met het overleggen van duurzaamheidskeurmerken zoals Max Havelaar of Utz Kapeh.
Handel en internationale gelijkheid
Het COS-Gelderland (Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking) ontvangt jaarlijks via de Directie Inwoners een subsidie van ruim € 11.000. Doel van de subsidie is een brede bijdrage aan het werk van COS-Gelderland waar het gaat om bewustwording ten aanzien van de internationale ongelijkheid. Een van de activiteiten van het COS is het begeleiden van particuliere initiatieven: steun aan projecten in ontwikkelingslanden. Daarnaast is het een bijdrage aan de projecten ‘Handel & Wandel’ en ‘Nijmegen Werkt aan de Wereld’. Het COS werkt in dit laatste project ook samen met allochtone organisaties. Het COS heeft samen met Lava Jeugdwerkbureau de ‘millennieumdoelenkrat’ ontwikkeld, een leskist over de millenniumdoelen, voor de onderwijsgroepen 7 en 8.
Bewust bankieren
Tegenwoordig bestaan er financiële producten (beleggingsfonden, spaarsystemen), waar geïnvesteerd wordt in milieu en duurzaamheid en waarbij rekening wordt gehouden met sociale aspecten als kinderarbeid, welvaartsverdeling en sociale gelijkheid. De gemeente Nijmegen is niet actief op de beleggingsmarkt: al het beschikbare geld wordt ingezet als dekking voor de programma's en de investeringen. Hierin wordt voor de komende jaren geen verandering verwacht. Door de voortgang van investeringen zal voortdurend nieuwe financieringsbehoefte ontstaan, waarvoor leningen op de kapitaalmarkt worden afgesloten. Beleggen door gemeenten is bovendien aan wettelijke regels gebonden. Gemeenten mogen niet aan de ene kant leningen aantrekken, en tegelijkertijd leningen langdurend uitzetten (beleggen). Daarnaast kunnen overschotten uitsluitend bij instellingen uitgezet of belegd worden die aan strenge criteria voldoen, b.v. met minimaal AA-rating. In het geval dat door bijzondere, niet voorziene omstandigheden toch sprake zal zijn van langdurige overschotten, zal voor die specifieke belegging de mogelijkheid om te voldoen aan millenniumsdoelstellingen onderzocht worden en met het bestuur worden afgestemd. Bij een nieuwe aanbesteding van het huisbankierschap zullen de maatschappelijke doelstellingen van de kandidaten (maatschappelijk verantwoord ondernemen) meegewogen worden. Aan kwaliteit en 1
SenterNovem voert een programma uit om voor de Rijksoverheid tot 100% duurzame inkoop te komen. Hiertoe stelt het voor zoveel mogelijk producten duurzaamheidscriteria vast. Nijmegen sluit aan bij deze criteria.
kosten van het dagelijkse betalingsverkeer zullen in de selectie echter een zwaar gewicht toegekend worden.
3B. Nijmegen en haar stedenbanden Gemeente Nijmegen heeft een drietal stedenbanden: - Masaya (Nicaragua); - Pskov (Rusland); - Gaziantep (Turkije). Op welke manier dragen deze stedenbanden bij aan de Millenniumdoelstellingen? Stedenband Masaya Nijmegen heeft sinds 1986 een stedenbandrelatie met de gemeente Masaya in Nicaragua. In Masaya richt Nijmegen zich op het versterken van het lokale bestuur en het bevorderen van de politieke, economische en sociale ontwikkeling. Nijmegen voert samen met Masaya projecten uit en draagt hiermee bij aan de ontwikkeling. Tegelijk neemt Nijmegen deel aan het Logo South-programma van de VNG, dat wereldwijd het lokale bestuur wil versterken. Binnen dit kader is o.a. gewerkt aan het project ‘Wastemanagement’. Voor de gemeente Masaya is afval een belangrijk aandachtspunt: afval op straat en illegale stortplaatsen zorgen voor gezondheidsproblemen bij de bevolking. De doelstellingen van het project zijn: 1. verbeteren van de afvalinzameling in Masaysa; 2. draagvlak creëren bij de lokale bevolking en zorgen voor educatie over afvalinzameling; 3. opzetten van een systeem van belasting-inning om de afvalinzameling mogelijk te maken. In Masaya spelen de arbeiders in de informele sector een belangrijke rol in het verzamelen en scheiden van afval. Gemeente Nijmegen heeft samen met Masaya een plan opgesteld dat er structureel voor zorgt dat deze mensen een erkende plek in de samenleving krijgen en dat hun werkomstandigheden verbeteren. Zo beschikken de mensen over betere werkmiddelen, krijgen ze inentingen en ontvangen ze een eerlijkere prijs krijgen voor hun werkzaamheden. Gemeente Masaya stimuleert de werkers. Thans wordt ook gewerkt aan het voorbereiden van een nieuwe Logo-project en aan verlenging van het ‘Wastemanagement’ project. Salto Atlantico In 1996 is de Stichting Salto Transatlantico (SST) opgericht met als doel het verwerven van gelden en fondsen ten behoeve van het realiseren van woningbouwprojecten in Masaya. De SST heeft haar doelstelling bereikt: er zijn 177 woningen gebouwd en in aanbouw. Het bestuur van de Stichting Salto Transatlantico heeft dan ook besloten haar taken en verantwoordelijkheden over te dragen aan de locale beheersstichting FUNVISMA. De bijbehorende documenten zijn juli 2008 door de betrokken partijen onder regie van de gemeente Nijmegen getekend. Stichting Stedenband Nijmegen Masaya (SSNM) Behalve de directe samenwerking met Masaya steunt de gemeente de Stichting Stedenband Nijmegen Masaya. De SSNM is een vrijwilligersorganisatie en stelt zich ten doel de betrokkenheid en bewustwording van de inwoners van Nijmegen bij de Nicaraguaanse stad Masaya te bevorderen, in het bijzonder op het gebied van duurzame ontwikkeling, vrede en veiligheid, mensenrechten en milieu. De SSNM werkt in eerste instantie samen met Masayaanse NGO's (Niet Gouvernementele Organisaties), basisorganisaties en de private sector. De SSNM richt zich vooral op het ondersteunen van initiatieven vanuit de bevolking, die gericht zijn op het verbeteren van hun eigen situatie en leefomstandigheden. De gemeente geeft SSNM een subsidie van € 44.620,00, waarvan 55 % wordt gespendeerd aan personeelskosten en 45 % aan materiële kosten. Regelmatig vinden werkbezoeken over en weer plaats, meestal in het kader van de lopende LOGO-programma’s.
Werkzaamheden/projecten SSNM:
(bron: www.ssnm.nl) - Gezondheid (raakvlakken met millenniumdoelen 4,5,6) Hoewel een consult bij een arts nog steeds gratis is, moeten patiënten in Masaya tegenwoordig betalen voor hun behandeling en de medicijnen. Deze kosten zijn voor velen niet op te brengen. Aan veel medicijnen bestaat tevens een chronisch gebrek. Daarbij is er sprake van een slechte toegang tot medische voorzieningen. Er wordt voorlichting gegeven op het terrein van de gezondheidszorg, maar slechts over een beperkt aantal onderwerpen. Over zaken als bijvoorbeeld HIV en AIDS wordt nog maar weinig voorlichting gegeven. - Onderwijs (raakvlak met millenniumdoel 2) Onderwijs en armoede zijn nauw met elkaar verbonden. Zonder goed onderwijs is het zo veel moeilijker om uit de armoede te komen. Tegelijkertijd is het zo dat onderwijs voor arme mensen veel moeilijker te bereiken is. Geld blijkt een belangrijk obstakel voor ouders om hun kinderen naar school te kunnen sturen. Het onderwijs zelf is in principe gratis, maar er zijn veel bijkomende kosten: een uniform van blauwe broek of rok met een witte blouse/wit overhemd en zwarte schoenen; een rugzak, boeken, schriften en schrijfmateriaal; de inschrijving en maandelijkse "vrijwillige" bijdrage. Ook de scholen zelf kampen met grote problemen: slecht onderhouden gebouwen, teveel leerlingen in te kleine klassen, beperkte voorzieningen en soms zelfs geen water of elektriciteit. Op het gebied van onderwijs ligt dus veel werk voor de SSNM, goed onderwijs is immers de basis van ontwikkeling. - Werkgroep Habitat (raakvlak met millenniumdoelen 1 en 7) De SSNM is van mening dat het zeer belangrijk is verschillende terreinen met elkaar te verbinden, om te kunnen komen tot duurzame armoedebestrijding en verbetering van de leefomstandigheden. Je kunt wel huizen bouwen, maar zonder werk heeft, kan niemand zo'n huis betalen. De belangrijkste doelstelling van de werkgroep Habitat is een meer integrale benadering van armoedebestrijding door de nadruk te leggen op duurzaamheid en samenwerking. De werkgroep richt zich op de deelgebieden als woningbouw, milieu, watervoorziening, riolering, afvalverwerking, werkgelegenheid en sociale infrastructuur. - Vrouwen (raakvlak met millenniumdoel 3) Nicaragua kent veel NGO's die zich bezighouden met vrouwenproblematiek. Men zou kunnen zeggen dat de vrouwenbeweging in Nicaragua niet zozeer gericht is op de strijd tegen de ‘gevestigde orde van de mannen’, maar meer op het creëren van mogelijkheden voor vrouwen om economisch zelfstandig te kunnen zijn en zichzelf te ontwikkelen. Dit komt onder andere voort uit het feit dat Nicaragua zeer veel één-oudergezinnen kent met een vrouw als gezinshoofd. Door bijvoorbeeld scholing en kredietverstrekking probeert men de vrouwen vooruit te helpen. Een ander onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt is medische hulp en voorlichting over seksuele en reproductieve gezondheidszorg. Ook geweld tegen vrouwen - vaak binnen het gezin - is een veelvoorkomend probleem in Nicaragua. In Masaya bestaan verschillende organisaties die zich specifiek met vrouwenproblematiek bezighouden, zoals het Centro de Mujeres, het Colectiva de Mujeres, IXCHEN en AMNLAE. - Daarnaast zijn Cultuur en Homosexualiteit thema’s, maar hebben minder raakvlak met de Millenniumdoelstellingen. Erfgoed, toerisme en stadsvernieuwing in Masaya, gemeente Nijmegen (directie Grondgebied), SSNM en LBSNN De gemeente Nijmegen heeft in samenwerking met de SSNM een aanvraag in voorbereiding voor het Caminando Juntos programma van het Landelijk Beraad Stedenbanden Nederland Nicaragua (LBSNN). In deze campagne staan de volgende Milleniumdoelen centraal: -nummer 2: Elk kind naar school; -nummer 8: Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp. Doelstelling van het project is het stimuleren van het cultuurhistorisch toerisme in Nicaragua, en meer in het bijzonder in Masaya, en daarmee het creëren van werkgelegenheid door te investeren in het culturele erfgoed en de toeristische infrastructuur. Het project omvat een reeks deelprojecten van uiteenlopende aard:
- t.a.v. het landelijke niveau: het opzetten van een netwerk van steden in Nicaragua met een historische kern en het opzetten van culturele/toeristische routes tussen de steden, het bevorderen van het bestuurlijke draagvlak en het organisatorische vermogen op dit terrein; - t.a.v. de gemeente Masaya: bevorderen van de interne samenwerking en afstemming tussen de bij het cultuurhistorische en toeristische beleid betrokken diensten en het concreet opknappen van historische panden en openbare ruimten, het stimuleren en ondersteunen van eigenaren van panden bij het starten van kleine toeristische ondernemingen en het opzetten van een toeristisch informatiesysteem etcetera. Uitgangspunt in dit project is dat de landelijke en lokale partners optreden als projecteigenaren en dus met elkaar de kar trekken. De bijdrage vanuit Nederland bestaat uit het beschikbaar stellen van expertise (op afstand en waar mogelijk en nodig ter plekke) t.a.v. materiedeskundigheid (inventarisatie, waardenstelling, instandhouding), beleidsontwikkeling, bestuurlijke en organisatorische vormgeving, regelgeving en fondsenwerving alsmede financiële bijdragen (SSNM) aan concrete kansrijke (voorbeeld)projecten. De Milleniumdoelen 2 en 8 worden in dit project op de volgende wijze ingevuld:
Milleniumdoel 2: Elk kind naar school
-Versterken beroepsonderwijs. De doelstelling is gerichte scholing van jonge mensen op het gebied van restauratie en onderhoud van historische panden en buitenruimte en specifieke historische ambachten.
Milleniumdoel 8: Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp
-Versterken midden- en kleinbedrijf. De doelstelling is gerichte (bij)scholing van startende en/of kleine ondernemers op het gebied van ondernemerschap en toeristische dienstverlening. -Ondersteunen en uitvoeren van integrale economische ontwikkelingsprojecten (strategische PITs). Stedenband Pskov Sinds 1987 heeft gemeente Nijmegen een stedenbandverdrag met Pskov in Rusland. Deze stedenband draagt bij aan het vestigen en verstevigen van een ‘civil society’. Uitwisselingscontacten op educatief, kerkelijk en cultureel gebied staan centraal. De gemeente verleent subsidie aan de particuliere Stichting Stedenband Nijmegen-Pskov (SSNP). Nijmegen betaalt een deel van de organisatiekosten van de SSNP (€ 34.348,00), waarvan 75% aan personeelskosten en 25% aan materiële kosten wordt besteed. De stichting geeft uitvoering aan het doel van de stedenband: het bevorderen van wederzijds contact en begrip tussen de inwoners van Pskov en Nijmegen. Bij de organisatie van de uitwisselingen en de contacten die er zijn op de gebieden cultuur, economie en milieu, kerken, onderwijs en welzijn, zijn vele inwoners van Nijmegen betrokken.
Werkzaamheden/projecten SSNP:
(bron: www.nijmegenpskov.nl) De Stichting Stedenband opereert zelfstandig binnen de subsidiekaders. De gemeente ondersteunt het bestuur van de stichting beleidsmatig als daarom gevraagd wordt en adviseert de stichting verder bij het werken aan de voorwaarden die de raad heeft geformuleerd. In samenwerking met de stichting en de gemeente Pskov is een projectvoorstel ingediend voor het Logo East programma (subsidieprogramma van de Europese Commissie, uitgevoerd door VNG International, met als doel versterking van het lokale bestuur in de Oost-Europese landen). Dit voorstel is gehonoreerd met een subsidie van €50.000. Doel is het realiseren van een interactieve, tweetalige website in Pskov om de aanvraagprocedure van allerlei soorten vergunningen te vergemakkelijken. Op de website zijn geen concrete projecten gevonden die aansluiten bij de millenniumdoelstellingen. De projecten hebben veelal het karakter van uitwisseling op het gebied van educatie, kerk en cultuur. Stedenband Gaziantep De stedenband met de Turkse stad Gaziantep is ontstaan in 2006. Met deze stedenband wil Nijmegen de integratie tussen allochtone en autochtone Nijmegenaren bevorderen. In februari 2008 is de
adviescommissie Gaziantep opgericht. Burgers, instellingen, scholen en bedrijven kunnen via een subsidieregeling projectvoorstellen indienen. Om in aanmerking te komen voor een bijdrage moet aan een aantal criteria worden voldaan. Zo dient het project geen negatief effect hebben op de verhoudingen tussen mannen en vrouwen en moet het gericht zijn op duurzame verbetering van de economische, sociale en culturele situatie in beide partnersteden. Op de website staan nog geen concrete projecten genoemd.
Belangrijkste gebruikte bronnen: - Websites www.ssnm.nl (Stichting Stedenband Nijmegen Masaya), www.nijmegenpskov.nl (Stichting Stedenband Nijmegen Pskov) en www.nijmegen.nl (Gaziantep). - Ambtelijke informatie Directie Grondgebied, Directie Inwoners, Directie Stadsbedrijven en afdeling Begroten en Verantwoorden. - Voortgang stedenbanden (brief van College aan Raad (reg.nr. 08.0012964)).
Bijlage: De Millenniumdoelen. De hieronder genoemde percentages in de doelstellingen voor 2015 zijn ten opzichte van referentiejaar 1990. Elk jaar publiceert de Verenigde Naties een rapport met daarin de voortgang van de millenniumdoelstellingen. In september 2008 verscheen de meest recente voortgangsrapportage: “The Millennium Development Goals Report 2008”. Als -
bronnen voor onderstaand overzicht zijn gebruikt: www.dewereldvandevn.nl/de_verenigde_naties/millenniumdoelen http://unstats.un.org/unsd/mdg/default.aspx The Millennium Development Goals Report 2008 (plus Addendum)
1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen. Het halveren van het aantal mensen dat rond moet komen van minder dan een dollar per dag. Het halveren van het aantal mensen dat lijdt aan honger. De officiële VN-grens voor extreme armoede is aangepast naar 1,08 dollar per dag. Volgens deze definitie leefden in 1990 wereldwijd 1,8 miljard mensen in extreme armoede. In 2005 waren dit er nog steeds 1,4 miljard. In ontwikkelingslanden was in 1990 33% van de kinderen onder de vijf jaar ondervoed. In 2006 was dit gedaald tot 26%. De vooruitgang wordt echter voornamelijk bepaald door sterk ontwikkelende landen in Zuid- en Zuidoost-Azië. In de overige ontwikkelingsgebieden is vaak eerder sprake van een verslechterende situatie. 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school Alle jongens en meisjes volgen basisonderwijs en maken de basisschool af . In 1990 had 20% van de kinderen in de leeftijd voor basisondewijs in ontwikkelingslanden geen toegang tot onderwijs. In 2006 is dit afgenomen tot 12%. In de leeftijd voor secundair onderwijs gaat in 2006 gemiddeld 27% niet naar school. 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten Het uitbannen van geslachtsdiscriminatie in primair en secundair onderwijs vóór 2005 en voor alle onderwijs in 2015. Daarnaast moeten de leden gelijke rechten voor mannen en vrouwen in het algemeen bevorderen. In 1990 waren in ontwikkelingslanden op elke 100 jongens in het basisonderwijs 87 meisjes. Dit is in 2006 gestegen tot 94. Dit laatste getal geldt in 2006 ook voor het voortgezet onderwijs. Ook op andere terreinen nemen de verschillen tussen de geslachten af: het percentage vrouwen met betaalde banen is van 1990 tot 2006 wereldwijd gestegen van 35 naar bijna 40%. In parlementen in ontwikkelingslanden is het percentage vrouwen tussen 1990 en 2008 toegenomen van ruim 10% tot ruim 16%. 4. Kindersterfte is sterk afgenomen Het sterftecijfer van kinderen jonger dan vijf jaar met tweederde terugdringen. Stierven anno 1990 in ontwikkelingslanden op elke 1.000 kinderen er 103 voor hun vijfde levensjaar, in 2006 is dit nog altijd 80, oftewel bijna 10 miljoen sterftegevallen per jaar. De belangrijkste oorzaak is gebrekkige of ontbrekende gezondheidszorg, zoals vaccinatie tegen de mazelen, antibiotica, behandeling tegen uitdroging bij diarree. Ter vergelijking: in de westerse landen sterven gemiddeld 6 van de 1.000 kinderen onder de vijf. 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap Een reductie met driekwart van het aantal gevallen van moedersterfte tijdens zwangerschap of tijdens of binnen 6 weken na een bevalling. Het aantal vrouwen dat sterft tijdens zwangerschap of vanwege een bevalling daalt slechts langzaam. Nagenoeg al deze sterfte (99%) gebeurt in ontwikkelingslanden. Op alle 100.000 geboortes stierven in ontwikkelingslanden in 1990 480 vrouwen. In 2005 is dit nog steeds 450. Belangrijkste oorzaak is het ontbreken van doktoren, verpleegkundigen of vroedvrouwen bij geboortes.
6. De uitbreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt Het stoppen van verdere uitbreiding en een begin met het terugdringen van de verspreiding van belangrijke ziektes als HIV/AIDS en malaria. Het aantal mensen wereldwijd dat jaarlijks wordt besmet met het HIV-virus is in de periode 2001 2007 gedaald van 3 miljoen naar 2,7 miljoen. Het aantal jaarlijkse sterfgevallen door AIDS is tussen 2005 en 2007 gezakt van 2,2 miljoen naar 2 miljoen. Bij malaria bestaat de belangrijkste aanpak in de preventie, met name het verspreiden van muskietennetten, behandeld met insecticiden. In gebieden met een intensieve aanpak van malaria zijn tussen 2000 en 2006 afnames van meer dan 70% gemeld in het aantal doden door malaria dan wel in het aantal nieuwe ziektegevallen. Het aantal nieuwe tuberculose-patiënten in ontwikkelingslanden is in de periode 1990 - 2006 constant gebleven op ca. 150 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners per jaar. Naar schatting stierven in 2006 ongeveer 1,7 miljoen mensen aan deze ziekte. 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu De principes van duurzame ontwikkeling integreren in overheidsbeleid en -programma's; het verlies van natuurlijke bronnen tegengaan. Een duidelijke afname per 2010 van het verlies aan biodiversiteit. Halvering van het deel van de bevolking zonder duurzame toegang tot veilig drinkwater en basale sanitaire voorzieningen. Het bereiken van een significante verbetering in het leven van minstens 100 miljoen mensen in sloppenwijken, voor 2020. De uitstoot van het broeikasgas CO2 is van 1990 tot 2005 toegenomen met 30%. Tegenwoordig stijgt de uitstoot in zich ontwikkelende landen sterker dan in de westerse wereld. Landen die deelnemen aan het Kyoto-verdrag hebben zich verplicht om in 2012 minimaal 5% minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Het tegengaan van ontbossing is belangrijk voor het stabiliseren van het wereldwijde klimaat en van de soortenrijkdom van planten en dieren op aarde. De snelheid van de ontbossing is door diverse maatregelen en herbebossing wat vertraagd: in de periode 2000-2005 was er een jaarlijks verlies van 7,3 miljoen hectare aan bosgebied; in het decennium daarvoor was dat 8,9 miljoen hectare. In 1990 had 41% van de mensen in ontwikkelingslanden toegang tot sanitair. In 2006 is dit gestegen tot 53%. Maar om het millenniumdoel te doelen, moet het percentage tot 2015 verder omhoog naar 71%. Ofschoon meer dan 40% van de wereldbevolking leeft in een situatie waar sprake is van waterschaarste of -tekort, is de beschikbaarheid van schoon drinkwater in de periode 1990 - 2006 toegenomen van 71% tot 84%, waarmee het doel van 86% in zicht is. De hoge score wordt echter vooral bepaald door stedelijke gebieden. In landelijke gebieden blijft de beschikbaarheid nog ver achter bij het gemiddelde. In ontwikkelingslanden leeft gemiddeld ruim eenderde deel van de bevolking in sloppenwijken, met uitschieters naar 60%. In sloppenwijken is vaak sprake van overbevolking, onveiligheid, hoge werkloosheid, slechte drinkwatervoorziening en volksgezondheid en gebrek aan riolering. 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp Landen besteden minimaal 0,7% van het bruto nationaal product aan ontwikkelingshulp. Een eerlijk en open handels- en financieel systeem, met gelijke kansen voor alle landen. Een oplossing voor de schuldenlast van ontwikkelingslanden. Samen met de farmaceutische industrie, toegang verschaffen tot betaalbare en noodzakelijke medicatie in de zich ontwikkelende landen. Samen met de private sector nieuwe technologieën (hoofdzakelijk van informatie- en communicatietechnologie) beschikbaar stellen aan zich ontwikkelende landen. Terwijl in 2005 de rijke landen gezamenlijk afspraken hun ontwikkelingsgelden uit te breiden tot 130 miljard dollar per jaar in 2010, is deze hulp in 2007 gedaald naar een kleine 104 miljard. Alleen Denemarken, Nederland, Luxemburg, Noorwegen en Zweden voldeden in 2007 aan de VN-norm om 0,7% van het bruto nationaal inkomen te gebruiken voor hulp aan ontwikkelingslanden. Ondanks afspraken in 2005 door de rijke landen van de Wereld Handels Organisatie is er sindsdien weinig gedaan aan de importbeperkingen door die landen voor producten uit ontwikkelingslanden. Bovendien gaven de rijke landen in 2006 ruim 370 miljard dollar uit aan interne landbouwsubsidies
(driemaal zoveel dan aan ontwikkelingshulp), hetgeen de concurrentiepositie van arme landen verder verzwakt. De schuldenlast voor de arme landen is daarentegen wel verbeterd. Bedroeg deze in 2000 nog gemiddeld 13% van hun exportinkomsten, in 2006 was dit gedaald tot 7%. Hierdoor is meer geld beschikbaar voor investeringen. De toegang tot medicijnen is nog steeds ongelijk verdeeld in de wereld. Ontwikkelingslanden ontberen vaak geld en goede distributiekanalen of er zijn te weinig goedkope medicijnen beschikbaar. Die ongelijke verdeling geldt ook het bezit en gebruik van mobiele telefoons en internet, ofschoon deze in ontwikkelingslanden nu snel toenemen. Zo maakte in 2000 slechts 2% van de bevolking in arme landen gebruik van internet (in rijke landen: 30%). In 2006 was dit gestegen naar 11% (in rijke landen: 58%).
Communicatieplan Nijmegen Millennium Gemeente Inleiding Op 23 januari 2008 heeft de Nijmeegse gemeenteraad unaniem een motie van de Stadspartij Nijmegen aangenomen om Nijmegen aan te melden als Millennium Gemeente. Deze aanmelding hebben we in mei 2008 gedaan. Hiermee heeft Nijmegen zich bereid verklaard bij te dragen aan het realiseren van de acht Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen. 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school. 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten. 4. Kindersterfte is sterk afgenomen. 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap. 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt. 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu. 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp. Uitvoering Voor de uitvoering gaan we uit van bestaand beleid en kostenneutraliteit binnen de bestaande middelen. Relaties met de millenniumdoelen zien we met name uit binnen volgende (beleids)velden: stedenband Nijmegen-Masaya, via onze deelname aan LOGO-South; onderwijs (bijv. aanhakend bij bepaalde schoolprojecten en in samenwerking met organisaties als COSGelderland); duurzaamheid (bijv. ons klimaatbeleid en duurzaam inkopen); multiculturele samenleving en evenementen (bijv. wijkaanpak op Curacao, Music Meeting, Zevenheuvelenloop). Als achtergrondinformatie over de Millenniumdoelstellingen en de bestaande relaties met ons beleid, is opgenomen de bijlage “Stand van zaken Nijmegen Millennium Gemeente”. Uit deze bijlage blijkt dat onze organisatie zich het best kan toeleggen op activiteiten met betrekking tot de doelstellingen 1, 7 en 8. Dit omdat hier het meeste resultaat te verwachten valt. Op de overige doelstellingen heeft de gemeente Nijmegen minder sturing ten aanzien van het resultaat. Waar ons beleid en/of activiteiten raken aan een van deze millenniumdoelen, lichten we die relatie toe in onze berichtgeving op onze gemeentepagina in De Brug. In samenwerking met COS-Gelderland benutten we De Brug ook om particuliere millennium-initiatieven door burgers en bedrijven voor het voetlicht te brengen. De praktische invulling van de communicatie is als volgt: Medewerkers van de afdeling Communicatie houden bij het opstellen van berichten voor de gemeentepagina in De Brug eventuele relaties met de Millenniumdoelen in de gaten. Indien zinvol wordt een verwijzing of toelichting naar het Millenniumdoel in het bericht opgenomen. Het zal hierbij vooral gaan om de hierboven genoemde (beleids)velden. Een contactpersoon bij afdeling Communicatie vormt het centrale aanspreekpunt voor COS-Gelderland. Vanuit de voor afdeling Milieu beschikbare voorlichtingscapaciteit worden hiervoor 50 uren op jaarbasis gereserveerd. Het COS-Gelderland (centrum voor internationale samenwerking) coördineert op provinciaal niveau particuliere millennium-initiatieven en adviseert en bemiddelt op gebied van beschikbare subsidies. Ze beschikt hiermee over een unieke positie als intermediair tussen de gemeente en het maatschappelijk middenveld. De website www.geldersewereldatlas.nl geeft een overzicht van deze particuliere initiatieven. We maken onze deelname als ‘Millennium Gemeente’ bekend aan de Nijmeegse bevolking via een themapagina in De Brug. Eenmaal per jaar herhalen we een dergelijke themapagina. Op initiatief en advies van het COS-Gelderland zullen we onze gemeentepagina in De Brug af en toe ook inzetten om een van de lokale millennium-initiatieven door particulieren of bedrijven apart in de aandacht te zetten. Per situatie wordt in overleg met afdeling Communicatie bepaald of gebruik gemaakt wordt van het officiële logo “Millennium Gemeente”, dat door de VNG is verstrekt. Medewerkers van de gemeente Nijmegen worden geïnformeerd via het personeelsblad Persoonlijk. Financiële dekking vindt plaats uit het bestaande programmabudgetten. Dit communicatieplan geldt voor de periode 2009 tot en met 2015. De Verenigde Naties wil haar doelstellingen in 2015 gerealiseerd hebben.
