4e J A A R G A N G
8 J U N I 1949
No. 23
MEDISCH CONTACT OFFICIEEL MAATSCHAPPIJ
ORGAAN VAN DE NEDERLANDSCHE TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST
Aangesloten b~t" de World Medical Association COMMISSIE VAN R E D A C T I E :
G. C. H E R I N G A , Hoofdred. - - F. WIBAUT - - S. S T U R K O P - - Namens de Redactie van her Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde: M. G. N E U R D E N B U R G R E D A C T I E E N ADM.: K E I Z E R S G R A C H T 327. TEL. 36808. - - A M S T E R D A M Advertenti~n in dit blad behoeven de goedkeuring tier Redactie. V o o r het plaatsen van advertenti~n gelieve men zieh te richten tot: Advertentie-administratie ,,Medisch Contact", Rokin 60-62, Amsterdam-C. Tel. 35900. Kleine advertentien : f 0,30 per m.m. Voor contracten zijn tarieven op aanvraag verkrijgbaar. INHOUD: Eeuwfeest der afdeling Utrecht, blz. 341. Congres dcr NederJandse Stichting tot bevordering der chirurgische wetenschappen, blz. 342. 100ste Algemene Vergadering te Utrecht, blz. 343. Excursies tijdens Eeuwfeest, blz. 343. Met pincet en penseel, blz. 344. NIET OFFICIEEL GEDEELTE. De zorg voor ontslagen patienten uit een Amerikaans ziekenhuis, blz. 345. INGEZONDEIq STUKKEN. De onrechtvaardige regeling voor in ziekenhuizen opgenomen ziekenfondspatienten te ’s-Gravenhage, blz. 349. Boekbesprdedng: Richtfinien einer Philosophie der Medizin, blz. 352.
EEUWFEEST
DER AFDELING UTRECHT
Op Vrijdag 27 Mei vierde de afdding Utrecht op luisterrijke wijze haar honderdjarig bestaan. De Voorzitter, Dr. L. A. HULST, heette de aanwezigen welkom en gaf in een korte rede een tijdsblik. Hij kon dat doen in een korte rede, omdat reeds voor de feestvergadering een voortreffelijk gedenkboek van de hand van Dr. K. A. ROMBACH was verschenen, waarin her wel en wee der afdeling op overzichtelijke en vlotte wijze wordt behandeld. Her voorwoord in dit gedenkboek is van de hand van de eeuwig jonge Prof. J. M. BAART DE LA FAILLE. In aansluiting deed collega HULST na zijn rede mededeling van het besluit der afdeling, de heren BAAI~T DE LA FAILLE en ROMBACH tot erelid te benoemen, gezien de vele gewichtige diensten, die beiden aan de afdeling hebben bewezen. Nadat de nieuwe ereleden voor deze onderscheiding hadden bedankt, voerden achtereenvolgens her woord de Commissaris van de Koningin, de Burgemeester van Utrecht, de Voorzitter der Maatschappij, Prof. R/SMI~E als voorzitter der Medische Faculteit, mede namens de Rector Magnificus en de voorzitter van de afdeling Utrecht der Ned. Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde. 341
De Voorzitter der Maatschappij complimenteerde de afdeling namens bet Hoofdbestuur, dat ook nog vertegenwoordigd was door Dr. H. J. EYKMAN. Hij bracht o.a. hulde aan de vervaardiger van het gedenkboek en deed uitkomen, dat bet principe der Maatschappij, de noodzakelijkheid van samengaan van geneeskundige wetenschap en behartiging der maatschappelijke belangen der medici, door de afdeling Utrecht op zo gelukkige wijze tot uiting is gehracht in deze honderd jaar. Hierna volgde een zeer druk bezochte receptie van her afdelingsbestnur, waarna zeer vele ]eden en enige gasten, waaronder het erelid BAARTDE LA FAILLE, met hun dames zich aan een geanimeerd diner verenigden. Dit werd gevolgd door een revue door eigen krachten, waarin op geestige wijze her verleden werd belicht en een schichtige blik op de toekomst werd geslagen. Het wekte geen verwondering, dat, toen na afloop de spelers den schrijver en regisseur, collega H. J. W. A. NI~UWENHUYZENhlijken van warme erkentelijkheid overhandigden, de aanwezigen van grote bijval blijk gaven. De opmerking van een der Utrechtse toeschouwers, dat de Maatschappij op 9 Juli moeite zal hebben deze prestatie te verbeteren, zal voor hen, die daar zullen optreden, ongetwijfeld een aansporing zijn hun beste beentje voor te zetten. A1 met al een zeer geslaagde herdenking en feestviering.
T.K.
CONGRES DER NEDE~LANDSE STICHTING TOT BEVORDERING DER CHIRURGISCHE WETENSCHAPPEN Op 26, 27 en 28 Mei hield bovengenoemde Stichting haar tweede congres te Arnhem. De opening geschiedde door de voorzitter Dr. C. SCHAAt,, die deelnemers en gasten welkom heette en uiteenzette, dat dit congres gewijd was aan het kankervraagstuk, nadat her vorige gewijd was geweest aan de tuberculose. Daarna spraken achtereenvolgens de burgemeester van Arnlaem, de voorzitter der Maatschappij en de inspecteur van de Volksgezondheid. De Voorzitter der Maatschappij deed uitkomen, dat de Maatschappij congressen en verenigingen als deze van harte toejuicht, omdat zij een tegenwicht vormen tegen de ver doorgevoerde specialisatie. Hij stelde verder in het licht, dat er geen sprake van was, dat het Hoofdbestuur van mening zou zijn, dat door het Iedencongres der Maatschappij de bijeenkomsten der landelijke specialistische verenigingen minder nodig of gewenst zouden zijn en legde er de nadruk op, dat her Hoofdbestuur er naar streeft, dat tussen deze verenigingen en de Maatschappij de meest nauwe samenwerking en goede verhouding bestaat, een reden te meer, waarom hij de uitnodiging der Stichting tot deelneming aan congres en diner zeer op prijs stelde. Het wetenschappelijke gedeelte ving daarna aan met twee algemene voordrachten en wel van Dr. D. DEN HOED en Prof. H. T. DEELMAN. De eerste spreker had er op gestaan zijn voordracht toch te houden, zij her zittende, ondanks een hem op weg naar Arnhem overkomen auto-ongeval, waardoor hij eel1 Sikse onderbeenfractuur had opgelopen. Beide voordrachten oogstten grote belangstelling en levendige discussie. 342
’s Avonds verenigden zich vele deelnemers met hun dames aan een zeer geslaagd diner. De twee volgende dagen waren geheel gewijd aan voordrachten over a11erlei facetten van het kankerprobleem, bezien van her standpunt van de laboratoriumonderzoeker, endocrinoloog, chirurg, neurochirurg, gynaecoloog, enz. Zonder enige twijfel kan geconcludeerd worden, dat dit congres een groot succes is geweest en dat de opzet een gelukkige was. Terecht werd met de voorzitter SCHAAP, de secretaris Dr. H. R. Bax aan her diner gehuldigd voor organisatie en voorbereiding. r . K. IooSTE ALGEMENE VERGADERING TE UTRECHT UTRECHT) (VERSLAGEN DER MAATSCHAPPIJ)
08
JUNI,
Aangezien het wenselijk is de verslagen der Maatschappij bij elkander te hehandelen, en het niet mogelijk was enkele daarvan gereed te hehben vddr de Algemene Vergadering van I8 Juni a.s., heeft her Hoofdbestuur het beter geaeht de behandeling van deze verslagen uit te stellen tot de in bet najaar te houden Algemene Vergadering. Namens het Hoofdbestuur, F. WIBAUT, Secretaris-Penningmeester. EXCURSIES TIJDENS EEUWFEEST De commissie voor de excursies maakt bekend, dat wegens de afwezigheid van een mailboot ten tijde van de feestdagen de tea aan boord van een oceaanstomer als attractie voor de eerste excursie helaas moet vervallen. In plaats daarvan zal de tocht, die door de havens en langs de grachten en Amstel zal gaan, onderbroken worden door een thee in her Apollo-Paviljoen. Mochten er deelnemers zijn, die hierom liever aan een andere excursie willen deelnemen, dan kunnen zij zich, mits onmiddellijk, daarnaar taten overschrijven. Deze Haven-Grachten-Amstelexcursie zal Vrijdag 8 Juli te ~3.3o uur vertrekken van Steiger I, Rederij van der Plas aan het Damrak. Terug I7.oo uur. Van dezelfde plaats en terzelfdertiid vertrekt op 8 Juli de excursie GrachtenAmstel tot Ouderkerk. Thee in ,,Het Kalfje". Terug I7.oo uur. Op Zaterdag 9 Juli te I3.3o uur vertrekt de exeursie per autocar van de Dam voor een tocht naar her Muiderslot, waar de thee gebruikt zal worden. Gidsen voor rondleiding zullen op het Slot aanwezig zijn. Terug uiterlijk ~Zoo u. Van dezelfde plaats en terzelfdertijd vertrekt op 9 Juli de excursie per autocar naar Schiphol, waar in her restaurant de thee gebruikt zal worden. Behalve rondleiding door deskundig personeel zal ook de Geneeskundige Dienst der K.L.M. de deelnemers willen ontvangen en voorlichten. Bovendien bestaat gelegenheid tot het maken van rondvluchten boven Amsterdam tegen f 7,5 o per persoon. Terug uiterlijk I7.oo uur. 343
Voor alle excursies bedraagt de prijs f 4,75, alles inbegrepen. Voor alle excursies is inschrijving, mits tijdig, nog mogelijk. Bij alle excursies zullen leden van de excursie-commissie als duidelijk herkenbare leidsters aanwezig zijn. Voor alle excursies zullen de bewijzen van deelneming tegelijk met de andere kaarten toegezonden worden. Deze bewijzen van deelneming dienen tevens als betaling voor de thee. DE ]~EUWFEEST-CoM MISSIE.
MET PINCET EN PENSEEL De. onderlinge tentoonstelling van schilderwerk, tekenwerk en plastiek van artsen in het gebouw van de Maatschappij zal ook de Zondag na de feesten nog geopend zijn. Wij hopen, dat vele leden met hun introduc6s blijk van belangstelling zullen willen geven it1 de overtuiging, dat het doel van deze eerste tentoonstelling is, een blijvend contact te leggen tussen de vele collegae, die de beeldende kunsten beoefenen of waarderen. Wij hopen een groep te organiseren, die door geregelde jaarlijkse temoonstellingen dit contact zal uitbreiden tot een werkelijke vreugde voor velen onzer, terwijl in de afdelingen locale tentoonstellingen of onderlinge tekenavonden-met-model de voor menige collega onontbeerlijke artistieke activitdt kunnen stimuleren. Het aantal inzenders voor de aanstaande tentoonstelling is inmiddels de 60 genaderd. In verband met de plaatsruimte zal van iedere deelnemer in her algemen op zijn hoogst een drietal nummers gei~xposeerd kunnen worden. De inzendingen moeten voor 25 Juni aan onderstaand adres ingezonden zijn. V66r 3o Juni zal de jury haar keuze bepalen voor de ongetwijfeld onvolmaakte tentoonsteIling, waar iedere inzender vertegenwoordigd zal zijn. Ieder stuk m ~ t aan de achterzijde duidelijk naam en adres van de inzender vermelden. Op de toegezonden kaartjes moeten titel van her stuk en naam van de inzender duidelijk zijn aangegeven ten dienste van de bezoekers. Op Maandag I I Juli zal al het ingezondene aan de eigenaars teruggestuurd worden. Tenzij zij het zelf afhalen zal dit op kosten der inzenders, behoorlijk verpakt, geschieden. De Maatschappij zorgt voor verzekering gedurende her verblijf te Haarlem en te Amsterdam, tevens gedurende het vervoer tussen beide steden. Nieuwe inzenders zijn nog welkom. Zij worden verzocht mij spoedig mededeling en omschrijving te doen toekomen. Raalnsingel 4, Haarlem.
MELCHIOR.
344
NIET
OFFICIEEL
DE ZORG VOOR ONTSLAGEN K A A N S Z I E K E N H U I S *)
G E D E E L T E
PATIENTEN
UIT EEN
AMERI-
door MARTZN CHERKASKY, M.D. Het opsolnmen van de diensten, die de , H o m e Care" van her Montefiore Ziekenhuis te New York City aan zijn patienten verleent en van de tot voldoening stemmende resultaten, welke we hebben bereikt is maar een deel van de bedoeling van onderstaande uiteenzetting. Belangrijker hog is de principes duidelijk te maken van het t)rogramma, waarin de opvatting van Dr. EPHRAISI M. BLUESTONE zijn uitgewerkt. Toen ik op de Universiteit was, niet zo fang ge!eden, leerden wij de patient als ee~i geheel te beschouwen, en niet alleen een extremiteit of een oog te onderzoeken. Wij zijn nu gekomen tot een stadium in de geneeskunst, waarin wij dit standpunt moeten verbreden. AIs wij over een zieke denken, moeten wij niet alteen aan hem denken ats een organisch en geestelijk geheeI, maar ook over zijn verhouding met de maatschappij. Het is niet eerlijker of nuttiger een mens van zijn omgeving te scheiden, dan hem in aparte en onafhankelijke deeltjes te verdelen. De Amerikaanse ziekenhuizen zijn achtergebleven in het begrip van zieken als sociale menselijke wezens, niettegenstaande de nadruk, die zij leggen op wetenschappelijke geneeskunde met inbegrip van diagnostische hulpmiddelen, laboratoriumonderzoekingen, therapeutische methoden en alle andere wonderbaarlijke verbeteringen, die het peil van de medische behandeling zo veel hebben verhoogd. Als een patient zich tegenwoordig meldt aan een hospitaal met bepaalde symptomen dan komt hij als een vreemdeling ; zijn ziekte wordt gediagnostiseerd en hij wordt van zijn klachten afgeholpen. Ongelukkigerwijze keert hij echter vaak terug naar dezelfde omstandigheden, die mogelijk de oorzaak van zijn ziekte zijn geweest. O m te begrijpen wat de reden was, dat deze patient ziek werd. is her nodig te weten, wat voor soort gezin hij heeft, waar hij woont, war voor soort kleren hij draagt, wat hij eet, wat zijn beroep is. en hoe hij op al deze factorell reageert. Deze en soortgelijke feiten maken van een mens een maatschappelijk wezen en kunnen eerder oorzaak geweest zijn van zijn ziekte, dan de kiemen, die in het bacteriologisch laboratorium uit zijn sputum zijn geisoleerd. Het ziekenhuis moet even naarstig naar de kennis van deze factoren zoeken als naar die in het gebied der wetenschappelijke geneeskunde. Deze inleiding is essentieel voor her begrip van ,,Home Care". Het Montefiore Ziekenhuis breidt zijn diensten uit buiten de muren van zijn ziekenhuis tot in her huis van de patient en zo doende is her vele dingen te weten gekomen 1) De United States Information Servicc zond dit ,,feature article", dat wij gaame opncmen. Het artikeI verscbeen in The American Journal of Public Health van Februari 1949, het offici61e maandblad van the American Public Health Association. De schrijver is de leider van de Home Care in Montefiore Hospital in N.Y.city.
345
over de patient, die men alleen te weten komt, wanneer hij in zijn gezin is. De medici, ingeschakeld in dit werkplan, zijn zich bewust geworden van het belang van her maatschappdijk element bij ziekten. Dit geldt voor iedere ziekte. Maar het geldt vooral voor langdurige ziekten, waar de druk der ziekte vele veranderingen teweeg brengt in de verhouding van de patient tot zijn gezin, zowel emotioned als economisch. Het Montefiore Ziekenhuis heeft niet alleen zijn wetenschappelijke uitrusting opengesteld voor patienten, die vele kilometers weg wonen, maar het heeft ook nieuwe redenen leren kennen, waarom een patient ziek wordt en blijft. Dit zou wel eens de meest belangrijke bijdrage van het ,,Home Care"-programma kunnen blijken te zijn. Voor de jaren I947--I948 heeft het Montefiore’s Home Care Program $ 80.oo0 gekregen van het ,,New York Cancer Colnmittee" en $ 14.ooo van her ,,Greater New York Fund" buiten het oorspronkelijke budget ore. Om de gedachtengang te illustreren, die tot het uitkiezen van zulk een ,,Home Care"-patient leidt en wat voor hem gedaan wordt, is het nuttig een typisch geval te volgen. John J. werd in het ziekenhuis opgenomen met nog niet gedefinieerde buikklachten. Na een grondig onderzoek door de clinici en door de laboratoria van het hospitaal vond men, dat hij kanker van het colon had. Hij onderging een grote operatie, waarbij bevonden werd, dat de ziekte zich te ver had uitgebreid dan dat het gehele gezwel kon worden weggenomen en hij bleef leven met een eolostomy. Hier hebben wij te doen met een patient, die ten slotte aan zijn ziekte zal sterven; mogelijk kan hij nog 6 maanden, een jaar of twee jaar te leven hebben. Hij heeft verpleegstershulp nodig, irrigaties van zijn colon, namw lettend toezicht op mogelijke eomplicaties, geneesmiddelen en iemand, die hem bij de voedseltoediening helpt. Hij kan een beetje lopen of moet te bed blijven liggen. In ieder geval is hij een ziek mens. Maar de speciale hulp van een ziekenhuis kan hij niet langer vragen. Ja, zelfs als er plaats genoeg voor hem in het ziekenhuis was, zal het hem veeI beter gaan in een andere omgeving. De afdeling ,,Home Care" werd ingelicht omtrent deze patient en een arts van her Montefiore hospitaal bezocht hem met het doel een beslissing te nemen of wij voor deze man thuis konden voorzien in een medische verzorging op een zodanig peiI, dat die in overeenstemming_ zou zijn met de hoogste eisen, die aan ziekenhuisverpleging gesteld kunnen worden. Behalve dat hij medisch daarvoor in aanmerking kon komen, werd ook onderzocht of hij soeiaal geschikt bevonden werd. Van iedere patient, die toegelaten wordt tot her Montefiore Ziekenhuis wordt een synopsis opgemaakt door de sociale dienst van alle sociale omstandigheden thuis. Moet er een beslissing genomen worden over de ,,Home Care", dan kijkt de werker voor de sociale dienst het rapport over de patient na, ondervraa~ hem en zijn familie en onderzoekt de woning. Daar geen patient naar huis gezonden wordt, tenzij in zijn eigen belang, is het duidelijk van groot gewicht, dat de omstandigheden van de woning, het gezin en de betrekkingen met de overige familieleden zodanig zijn, dat de terugkeer naar huis geadviseerd moet worden. 346
Als de terugkeer van een patient naar huis onder het oog gezien wordt, dan is het van belang te weten, hoe de banden zijn tussen hem en zijn familie. Zijn (lie hog sterk na het ontbindende effect van een lange afwezigheid door ziekte? Deze vragen moeten beantwoord worden, voordat tie beslissing genomen kan worden, of de terugkeer naar huis het beste voor hem is. Sommige families schijnen er geen behoefte aan te hebben de patient weer thuis te krijgen, maar bij nader onderzoek blijkt dan, dat niet gebrek aan liefde de oorzaak daarvan is, maar vrees voor de ziekte, vrees voor de dreigende ontknoping, vrees van niet te kunnen doen wat nodig is. Als de fundamentele verhouding goed is kunnen zij die vrees overwinnen als dit met bdeid wordt aangepakt en als goede hulp wordt geboden. Sonvnige families, die er eerst twijfelachtig tegenover stonden, bleken later volgens onze ervaring heel goed te zijn. Als de beslissing gevallen is, dat een patient medisch en sociaal geschikt is om naar huis te gaan, komt hij bij de ,,Home Care" en krijgt de volgende soorten van huIp: I. Medische hulp zoweI bij dag a I s ’ s nachts. Specialisten staan ook thuis voor hem beschikbaar, zoals orthopaedisten, oogheelkundigen en chirurgen. Verschillende medische handelingen als het laten afvloeien van vocht uit de buikholte of bloedtransfusies kunnen gevoeglijk thuis gedaan worden. 2. Sociale hulp. De sociale werker, die zich in her ziekenhuis met deze patient bemoeide, bezoekt hem ook thuis en helpt hem en zijn gezin met alle mogelijke vraagstukken en licht de familie voor met wat gedaan moet worden. 3. Verpleging. De wijkverpleging van New York City bezoekt volgens een contract met Montefiore’s H o m e Care ten minste een keer een patient thuis. Ook in die gevallen, waarin wij menen, dat geen wijkverpteging nodig is, omdat haar ondervinding in de huizen ons een goed oordeel kan geven over de patient en zijn behoefte aan verpleging. Bovendien hebben deze verpleegsters twee andere gewichtige functies. Zij verplegen en zij onderrichten in het verplegen. Het onderricht is in zeker opzicht het belangrijkste van haar werk. Dikwijls leren zij een lid van her gezin een deskundig verpleegster worden in het verzorgen van een speciale patient. 4. Huishoudelijke dienst. Wij zorgen voor hulp in de huishouding van 5 - - I o uur per week. W i j vinden, dat dit reeds aanmerkelijke hulp is, daar veel patienten, die anders in het ziekenhuis moeten blijven, heel goed thuis verpleegd kunnen worden als er iemand is, die met het zware werk helpt. Wij vonden, dat een moeder thuis meer is dan huishoudster; als zij in haar gezin terugkeert, ook al is zij niet meer in staat het vaatwerk te doen en vloeren te dweilen, kan zij toch nog her middelpunt vormen voor de gehete famitie. 5. Vervoer. E r wordt voorzien in het vervoer naar en van het ziekenhuis en er bestaat een vrije wisseling van patienfen tussen ziekenhuis en woning. Dr. BLUESTONE heeft er op gewezen, dat H o m e Care in wezen een uitbreiding van het ziekenhuis is tot in de woning. E r bestaat geen afdeling van het ziekenhuis, waar wij onze patienten niet met een ziekenauto heen kunnen brengen. Her ongemak voor de patient is minder groot, dan wanneer men hem van de vierde verdieping van her ziekenhuis naar een van de laboratoria brengt. 347
6. Verplegingsartikelen. Wij voorzien de patienten van alle artikelen, ziekenhuisbedden, rolstoelen, speciate matrassen, steunapparaten, kortom van alles, war tot her gemak van de patient kan bijdragen en wat vervoerd kan worden. 7. Arbeidstherapie. Wij hebben de gehele dag een arbeidstherapeut te onzer beschikking, die de patient thuis bezoekt. Dit heeft een meervoudig doet. Ten eerste is bet een morele steun en verschillende correcties kunnen de patient onderwezen worden; vervolgens kan het de patient een kleine verlichting brengen in de steeds aanwezige financifle moeilijkheden. 8. thuis.
Physische therapie. Ook onze physico-therapeut behandelt de patient
Wat zijn nu de resultaten van Montefiore’s programma? Laat ons eerst her financifle voordeel beschouwen, ofschoon dit niet het gewichtigste is. In de twintig eerste maanden van uitvoering van dit programma hebben wij meer dan 23.ooo verpleegdagen verzorgd. De gemiddelde kosten per dag per patient waren minder dan $ 3, war een gunstig resuttaat is vergeleken met de ziekenhuisbehandeling, die $ I2--:$15 per dag kost, maar het is niet van belang iets te hebben, dat alleen maar goedkoper is, het moet even goed of beter zijn. ,,Home Care" is voor patienten, die daarvoor geschikt zijn niet alleen even goed als ziekenhuisbehandeling, het is oneindig reel beter. Ook indien er vele ziekenhuisbedden leeg stonden, zou een patient, die geschikt is voor behandeling thuis, het toch reel beter maken in zijn eigen huis dan hij bij mogelijkheid in een ziekenhuis kan doen. In een ziekenhuis is een patient 66n van de vele. Hij moet veel van zijn eigen kleine voorrechten en verlangens opgeven ten bate van her geheel. In ,,Home Care" verzorgen wij ze het best, zowel wat de wetenschappelijke geneeskunst als de omgeving betreft. De patient is ,,iemand" in zijn eigen bed met zijn eigen dekens; hij kan het raam openen en sluiten, wanneer hij wiI. Hij kan ontbijten als hij er behoefte aan heeft en niet als de regels van de ziekenhuisdiscipline er hem toe dwingen. Langs her bed van de patient, opgenomen in een ziekenzaal, kan iedere dag de dokter komen, maar de patient wordt niet altijd ,.gezien". Ats een patient enige keren per week door zijn dokter thuis wordt bezocht, dan is hij het enige object voor de oplettendheid en zorg van de arts. Als de speciale uitrusting van het ziekenhuis niet langer nodig is, kan de strengheid en kilte van het ziekenhuis met succes verruild worden tegen de plooibaarheid en warmte van her eigen huis. Laat ik een gevaI beschrijven, dat een beeld geeft van het individualiseren van de medische behandeling en van het goed georganiseerde team, dat ter besehikking kan worden gesteld bij de patient thuis. JAxF. had een gezwel, dat mede haar ruggewervds aantastte. Er werd een operatie uitgevoerd en een groot beenstuk werd verwijderd. In deze tussentijd lag zij meer dan een jaar in een gipsbed en men had haar gezegd, dat zij door het defect aan haar ruggewervels nooit meet zou kunnen lopen. Zij was in een van de beste ziekenhuizen opgenomen, maar hier werd een patient voortdurend in bed gehouden ; een hard lot voor een meisje van 29 jaar. Acht maanden geleden kwam JANE op de lijst voor ,,Home Care". Zij woonde met haar moeder, die weduwe is, op kamers op een derde ver348
dieping. De dokter, die het ,meisje ,thuis bezocht, verkreeg een veel helderder inzicht in haar hoop en verlangens, dan de dokter op de ziekenzaal kon krijgen. waar zij er een was uit een dozijn patienten, die levenslang aan haar bed gekluisterd waren. Een orthopaedist werd te hulp geroepen en na aite r6ntgenfoto’s bekeken te hebben, werd een speciale ruggesteun voor haav gemaakt. Op een goede
INGEZONDEN
STUKKEN
(Buileu verantwoordelijkheid de~" Redoctie. Niet 9eplaatsle copie wordt 7Tier terugge~onden). DE O N R E C H T V A A R D I G E R E G E L I N G V O O R IN Z I E K E N H U I Z E N OPGENOMEN ZIEKENFONDSPATIENTEN TE ’s-GRAVENHAGE In vele steden en streken van Nederland worden de specialisten voor klinische behandeling van ziekenfondspatienten gehonoreerd en wel volgens een verrichtingentarief, dat voor Utrecht, Friesland en het WestIand b.v. ongeveer overeenkomt met her tarief van de Rijksverzekeringsbank. In de gemeente ’s-Gravenhage en in de randgemeenten worden de specialisten voor klinische behandeling van fondspatienten echter niet gehonoreerd. De reden hiervan is, dat de gezamenlijke Haagse ziekenfondsen met de Gem. Dienst voor Sociale Belangen een z.g.n, herverzekeringscontract hebben gesloten, war ten gevolge heeft, dat een ziekenfondspatient op bet ogenblik, dat de arts ziekenhuisopname noodzakelijk acht, wordt gedegradeerd tot gemeentepatient. De Gem. Geneeskundige Dienst beoordeelt de noodzaak van opname en controteert & patienten in de ziekenhuizen. (In Utrecht hebben de ziekenfondsen een eigen controlerend geneesheer voor de ziekenhuisopname.) 349
Voor de in een ziekenhuis opgenomen fondspatient betaalt de Gem. Dienst voor Sociale Belangen te ’s-Gravenhage f 5.5 o per dag aan bet ziekenhuis, waarvoor de ziekenhuizen moeten verstrekken volledige voeding en verpleging en bovendien moeten verrichten alle r6ntgenonderzoeken, Iaboratoriumonderzoeken, stofwisselingsonderzoeken, electrocardiografische onderzoeken, r6ntgen-, radium-, hoogtezon-, diathermie-, korte golf- en dergelijke bestralingen. De Gem. Dienst voor Soeiale Belangen verstrekt voor de opgenomen patienten wel de geneesmiddelen uit de Gemeente-apotheek. Her bedrag hiervoor karl worden gesteld op f o.5o per dag. De specialisten, die de fondspatienten in de ziekenhuizen behandelen, krijgen hiervoor geen honorarium. Noch de ziekenfondsen, noch de Gem. Dienst voor Sodale Belangen betalen in ’s-Gravenhage lets voor klinisch werk van de specialisten. Ook voor operaties en andere ingrepen wordt niets betaald. De in ziekenhuizen te ’s-Gravenhage werkende specialisten kan men verdelen in twee categoriefin : I. zij, die vast aan een ziekenhttis zijn verbonden en van dit ziekenhuis een - meestal klein - - salaris genieten, waarvoor zij alle gemeente- (dus ook fonds-) patienten moeten behandelen, naast het andere ziekenhuiswerk; 2.
zij, die niet aan een ziekenhuis zijn verbonden, doch in een ziekenhuis de beschikking hebben over een aantal bedden. Deze groep krijgt geen salaris en verricht dus her klinische werk voor de opgenomen fondspatienten geheeI gratis en krijgt zelfs geen gemaakte kosten vergoed.
Het is haast overbodig te betogen, dat deze regeling voor de fondspatienten zeer nadelig is. De ziekenfondsen garanderen de ingeschrevenen o.m. volledige klinische specialistische behandeling en vrije artsenkeuze, doch tegelijkertijd sluiten de ziekenfondsen een herverzekeringsovereenkomst, die maakt, dat deze garantie niet volledig kan worden nag&omen. In deze tijd, waarin voor een goede observatie kostbare en uitgebreide onderzoekingen noodzakelijk zijn, kunnen de ziekenhuizen toch immers onmogelijk met f 5.50 per dag uitkomen. Het is duidelijk, dat de ziekenhuizen niet in staat zijn van dit bedrag ook hog een gedeeIte aan de niet tot de vaste gesalarieerde star behorende artsen voor de behandeling af te staan. De meeste Haagse specialisten, die poliklinische fondspraktijk hebben, kunnen daarom (en ook omdat er te ’s-Gravenhage slechts zeer enkele open ziekenhuizen zijn) geen fondspatienten in de ziekenhuizen behandelen, zodat de vrije artsenkeuze van de opgenomen fondspatienten wel uitermate beperkt is. Men vraagt zich ernstig af, gezien de in het gehele land gelijke en voor verplicht-verzekerden niet geringe ziekenfondspremies, waarom in de ene streek het klinisehe werk wel behoorlijk kan worden gehonoreerd en in andere delen van het land hiervoor door de ziekenfondsen niets wordt betaald ? Waarom honoreert het Alg. Afd. Ziekenfonds Westland wel en waarom de vlak er bij werkende fondsen te ’s-Gravenhage niet ? 350
De gezamenlijke Nederlandse ziekenfondsorganisaties zullen nu binnenkort met de Landelijke Specialisten Vereniging van de Ned. Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst een contract afsIuiten, waarin een voor her gehele land geldende gelijke honorering voor klinische verrichtingen is vastgelegd. Met grote verbazing vernamen de Haagse specialisten echter, dat deze algemene landelijke regeling, waartoe alle ziekenfondsen en specialisten zich zullen verbinden n,iet voor ’s-Gravenhage en de randgemeenten zal gelden, omdat de bestaande herverzekeringsovereenkomst van de Haagse ziekenfondsen met de Gem. Dienst voor Sociale Belangen zulks verbiedt. Te ’s-Gravenhage zal dus oak na afsluiting van her nieuwe landelijke contract niets worden betaa!d voor klinisch werk. Het is overigens een vreemde geschiedenis met dit herverzekeringscontract. Het is n.1. voor de ziekenhuisdirecties en de medici onmogelijk van de inhoud van dit contract kennis te nemen. Zowel het A!g. Afdelingsziekenfonds van de Ned. Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst als de Haagse Ziekenfondsroad en de Gem. Dienst voor Sociale Be!angen hebben schrifmlijk geweigerd mij een afschrift van het contract te verstrekken. Een gewone patient-verzekerde krijgt op een eventueel verzoek om de inhoud van dit mede namens hem getekende en voor hem van vitaal belang zijnde contract natuurlijk eveneens nul op het request. Men kan dus letterlijk zeggen, dat dit herverzekeringscontract een geheime overeenkomst is, welke het daglicht niet schijnt te mogen zien. Ten slotte hog een opmerking. Dezer dagen hebben wij alien weer de bekende bindende verklaring van de Maatschappij getekend, waarin wij beloofden patienten van niet door de Maatschappij erkende ziekenfondsen (zoals te ’s-Gravenhage het ziekenfonds ,,De Volharding") niet dan tegen particulier tarief te behandelen. Het geheime herverzekeringscontract is evenwel door alle Haagse ziekenfondsen gesloten en zowel het Alg. Afd. Ziekenfonds van de Maatschappij als het ziekenfonds ,,De Volharding" hebben hierin samengewerkt. Her resultaat is echter, dat ook de in de ziekenhuizen opgenomen patienten van bet ziekenfonds ,,De Volharding" (die in her bijzonder vaak tijdens de weekends moeten worden opgenomen, wanneer her eigen ziekenhuis van ,,De Volharding" vol is) door de specialisten van de Ned. Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst gratis moeten worden behandeld. Van die bindende verklaring blijft dus in die gevallen niets over. Een ieder zal wel instemmen met de condusie, dot deze herverzekeringsovereenkomsten te ’s-Gravenhage (en Amsterdam) zo spoedig mogelijk moeten worden verbroken, opdat de met I Juli ingaande nieuwe regeling werkelijk lametijk zal zijn en aan een voor de patienten, ziekenhuizen en specialisten zeer onrechtvaardige regeling in enkele delen van ons land een einde wordt gemaakt. M.i. zouden de Maatschappij-ziekenfondsen hierin moeten voorgaan en deze contracten moeten opzeggen. ’s-Gravenhage, 28 April I949.
A. P. j. VAX DER BURC. 351
BoeAbespreAing RICHTLINIEN
EINER PHILOSOPHIE
D E R M E D I Z I N . Wien I949.
Bij de bespreking van bovengenoemd boek werd de naam van MEULENHOFF & Co. N.V. genoemd als uitgever, terwijl deze firma slechts de functie van importeur vervult. De uitgever is Verlag WILHELM MAUDRICH te Wenen. RED.
352
