MEDISCH CONTACT 1 2 e J a a r g a n g - 7 Februari
1957
- No. 6
Officieel Orgaan van de Komnklo'ke Nederlandsche Adaatschappij tot bevordering der Geneeskunst REDACTIE EN R E D A C T I E R A A D :
Redactie: G. C. Heringa, Hoofdred. - G. Dekker - L. A. F a b e r Redactieraad: G. Dekker, L. A. Faber, M. van der Stoel, G. C. Heringa, J. J. van der Horst, A. M. J. van Susante, K. Vaandrager, Singel 23, Deventer, seeretaris. REDACTIE EN A D M I N I S T R A T I E , *
Keizersgracht 327 - Telefoon 33300 - Postgiro 58083 . Amsterdam V o o r h e t p l a a t s e n v a n a d v e r t e n t i l n g e U e v e m e n zich uitsluitend te richten t o t :
Bureau ADEX, Keizersgracht 158, A m s t e r d a m - C , Telefoon 42355 Advertenti~n in dit blad behoeven de goedkeuring der Redaetie, Abonnement voor niet-leden $ 15.. Losse hummers / 0.40 INHOUD :
Van de Redactie
Motivering van de loongrens-verhoging? .
Mededelingen
$2
en berichten y o n d e M a a t s c h a p p i j
Van het Hoo/dbestuur
Speeialisten Registratio Commissie . Opleidingseisen specialisme Orthopaedic
84 85
Landelijke A r t s e n Cursus Commissie
Boerhaave cursus - Leiden
.
86
M e d e d e l i n g e n en berichten v a n b u i t e n d e Maatschappij
Vacature voor Liberia
87 88
I n g e z o n d e n V e r s l a g e n en D r u k w e r k e n
Ingezonden stukken
Quo Vadimus? door G. Berg . . . Aan collega Van Dop, door G. K. H." J. Hoenders Antwoord aan eollega Hoenders, door A. van Dop . Quousque tandem . . . . door B. J. Seldenrath
89 91 91 93
Adressen van de Maatschappij, haar organen, enz. Keizersgracht 327, Amsterdam-C. Bureau van her H.B., D.B., Boekhouding en Bureau voor Waarneming en Vestiging (9--18 uur) . . . . . . . Redactie en Administratie van ,,Mediseh Contact" Landelijke Huisartsen Vereniging Landelijke Speeialisten Vereniging . . . . . . Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband . Specialisten Registratie Commissie . . . . . . Het bureau voor Waarneming en Vestiging is na 19 uur e n ' s Zondags bereikbaar onder Federatie van door Verzekerden en Medewerkers bestuurde Ziekenfondsen (,,V.M.Z.") De Bilt, Wilhelminalaan 3, tel. 28841 Ondersteuningsfonds voor beh. wed. en wezen, G i r o n u m m e r 111950, Eendraehtsweg 15, R'dam. Seer. Dr. A. C. M. Beukers, Prof. Donder,straat 52, Tilburg.
Tel. 33300
72.21.40
Raad van Beroep, Secretaris H. J. J. Blauwkuip, Amsterdam, Willemsparkweg 139. Administratie der advertentiSn: Advertentiebureau ,,ADEX", Keizersgraeht 158, Amsterdam-C., telefoon 42355.
Ingezonden, niet g e p l a a t s t e monuscripten kunnen niet w o r d e n t e r u g g e z o n d e n . M e n zorge dus voor h e t b e h o u d e n van e e n copy.
Spoed-kopij voor bet eerstvolgend nunmaer dient uiterlijk Zaterdags v66r 12 uur in het bezit te zijn van de redactie.
VAN DE REDACTIE Mofivering van de Ioongrens-verhoging? haar veel groter draagvlak mogelijk is. Eert verhoging van de loongrens tot f 6.900,voorkomt , dat werknemers, die nu verzekerd zijn, als gevolg van die loonsverhogingen en de compensatie van de ouderdomspremie buiten de verzekering zouden vallen. De welvaartsstijging is nog niet van die aard, dat voor deze groepen de bescherming van sociale wetten kan worden gemist".
In een hoofdredactioneel artikel in ,,Het Vrije Volk" wordt er de lezers v a n dit blad op gewezen, dat de organisatie van artsen, apothekers, tandartsen en vroedvrouwen en de cen.trale werkgeversorganisaties zich met adressen tot de Tweede K a m e r hebben gewend, waarin bedenkingen naar voren zijn gebracht tegen de verhoging tot f 6900 van de loongrens voor de soeiale verzekering. Beide groepen menen, sehrijft bet blad, dat de loongrens, waardoor de kring van de verzekerden w0rdt bepaald, alleen moet worden verhoogd als de kosten van levensonderhoud stijgen. Deze opvatting houdt in, dat de loonsverhogingen van 1956 niet dienen, te worden verwerkt in de loongrens voor de soeiale verzekering; zij hielden immers geen enkel verband m e t de prijsstijgingen, maar beoogden de werknemers te later~ delen in de toegenomen welvaart. Her blad eonstateert dan dat dit betoog bij de artsen uitloopt in de aanbeveling o m de loongrens voor de ziekenfondsverzekering op zichzelf te bezien en dus los te maken van de loongrens voor de Ziektewet. De werkgevers laten zieh over de wenselijkheid van ,,ontkoppeling" niet uit. Zij vinden op dit oger~blik een verhoging van de loongrens tot f 6400 voldoende, aldus Het Vrije Volk, dat dan woordelijk verder sehrijft:
In dit betoog, waarbij de loongrens van 1930 als uitgangspunt wordt gekozen - o m n a verhoging daarvan met 150 procent op een bedrag van f 7500 uit te komen - is meer gezocht naar een argument om te kunnen bewijzen, wat men graag zou wilerL bewijzen, dan dat er sprake is van wetenschappelijk verantwoord economisch onderzoek, waaruit verantwoorde conelusies (hoe die ook zullen luiden) worden getrokken~ Wil men evenwel het jaar 1930 met een Ioongrens van f 3000 voor de Ziektewet als uitgangspunt nemen, zoals Het Vrije Volk meent te kunnen doen, dan moet men de dingen ook historisch zuiver stellen, zoals de economisch-adviseur van de Landelijke Huisartsen Vereniging, de beer F. F. van Doorne, heeft gedaan in zijn aan deze vereniging uitgebraeht rapport ,,Economische besehouwingen omtrent de loongrens voor het Ziekenfondswezen". Dit rapport, een vervolg op ,,Notitie omtrent de relatie tussen de economische ontwikkeling en de redelijkheid van wijziging van de loongrens voor het Ziekenfondsbesluit", heeft over de loongrens van de Ziektewet namelijk iets meer gezegd. Deze loongrens werd bij wijzigingswet in de Ziektewet gebracht in 1929, doch bet ontwerp voor deze wijziging was reeds in 1928 ter tafel gekomen; Daaruit bleek dat deze grens op haar beurt ontleend was aan de Invaliditeitswet. Bij de behandeling van her wetsontwerp in de Tweede Kamer in 1928 constateerde de minister, dat een afwijking van de in de Invaliditeitswet genoemde loongrens niet relevant was, o m d a t deze laatste in een periode van hoogconjunctuur (1921) in de Invaliditeitswet werd gebracht. Hieruit blijkt, dat de minister een loon van f 3000 in 1928 minstens gelijkwaardig achtte aan een loon van f 3000 in 1921. Overziet men nu de indexcijfers voor lonen en prijzen, niet alleen over de jaren 1921-1930, maar ook over de jaren, die daarop volgen, dan blijken deze indexcijfers een voortdurende daling aan te geven. De loongrens van de Invaliditeitswet is daarenteger~ constant gebleven, en als zodanig overgeplant in de Ziektewet. Men heeft
,,Deze redenering gaat voorbij aan het feit, dat de loongrens voor de sociale verzekering achter is gebleven bij de stijging van de kosten van levensonderhoud. Bij de invoering van de Ziektewet in 1930 waren de werknemers met een inkomen tot f 3.000,-- verzekerd. Sindsdien zijn de kosten van levensonderhoud zeker met 150% gestegen. Voor eer~ verhoging van de loongrens tot 7500 gulden is dus een deugdelijk argument aan te voeren. In geen geval kan men zeggen, dat met eert grens van f 6.900,-- de kring van de verzekerden kunstmatig wordt uitgebreid. Maar - afgezien de cijfers - wat zou er van de welvaartsstijging terechtkomen als dit voor vele werknemers zou betekenen, dat zij dure particuliere verzekeringen moesten gaan sluiten? De winst als gevolg van de jongste loonronden zou onmiddellijk weer verloren gaan. Want weliswaar zijn sommige particuliere ziektekostenverzekeraars soepeler gewordert wat betreft de selectie en de wachttijden, maar de risico's kunnen nu eenmaal niet zo volledig worden gedekt als bij de algemene ziekenfondsverzekering met
82
de loongrens dus niet aan de ontwikkeling van lonen en prijzen aangepast. Waneer men 1921 op 100 stelt, lagen de indexcijfers voor lonen en prijze~ in 1940 op 78 resp. 79. Om het maar eens simpel te zeggen had men dus toen, wanneer de loongrens aan de economische ontwikkelingsgang zou zijn aangepast, met een loongrens moeten werken', die niet hoger was dan vier-vijfde deel van f 3.000,--, en dus op f 2.400,-- had moeten zijn gesteld. Het is natuurlijk eenvoudig om er van uit te gaan, zoals Her Vrije Volk meent te kunnen doen, dat die loongrens van 1930 een goede grens was. Ziet men echter historisch hoe die grens in de Ziektewet is gekomen en onderzoekt men nauwkeurig de relatie tussen deze grens en de toen geldende ornstandigheden, dan komt men tot de conclusie, dat een grens van f 3000 in de Ziektewet van 1930 geen enkel uitgangspunt kan en mag bieden voor een beoordeling van het heden. Her is zelfs de vraag of men de in deze regels becijferde grens van f 2400 als zodanig mag kiezen - wij laten dat liever aan de heer Van Doorne over - d o c h wanneer wij in de verleiding komen dat toch even te doen en dan de vermenigvuldiging toe te passen, zoals ,,Het Vrije Volk" dat meende te kurmen doen, dan blijkt 21/~ • f 2.400,-- op f 6.000,-- voor bet heden te resulteren! Wanneer men nu ook hog overweegt, zoals de heer Van Doorne dit in zijn rapport naar voren heeft gebracht, dat in 1920 eert wetsontwerp tot regeling der ziekenverzorging werd ingediend
- dat om andere redenen nooit tot wet is verheven - err waarin als welstandsgrens voor een vrijwillige ziekenfondsverzekering een bedrag van f 2.500,-- werd genoemd, dan blijkt daaruit ten eerste, dat men toen een open oog had voor de opvatting d a t e r aan ziekenfondsverzekering andere ma~tstaven moeten worden aangelegd dan aan andere verzekeringsvormen en ten tweede, dat bet bedrag van de in deze regels becijferde ,,juiste" grens van f 2.400,-in 1921 merkwaardig dicht ligt naast dat bedrag van f 2.500,--, dat in 1920 in een nooit tot w e t verheven ontwerp als welstandsgrens werd aangenomen. Ook wanneer men d~it bedrag met 21/~ vermenigvuldigt komt merr hog geenszins aan e e n grens van $ 6.900,--, zoals men die nu wil gaan stellen.
De weerlegging van ,,Het Vrije Volk", welk blad voor zijn betoog uitgangspunten kiest, die niet verantwoord zijn en daarmee getallen-beelden, die het evenmin zijn, is daarom niet redelijk, zelfs enigermate tendentieus. Hier worden, als gezegd, argumenten zo gekozen - zonder d i e argumenten op hun deugdelijkheid te onderzoeken - dat zij schijnen te bewijzen war men graag bewijzen wil. Wanneer men bij de bestrijding van her standpunt der artsen e.s. argumenten aanvoert, waarvan men zelf, zoals her blad doet, verklaart dat ze deugdelijk zijn, dan heeft de buitenwacht er reeht op deze deugdelijkheid niet verkondigd doch aangetoond te krijgcn. Daar is nu het waehten op.
AUTO-EMBLEMEN zijn voor leden der Maatsehappij verkrijgbaar op het Bureau der Maatsehappij, Keizersgracht 327, Amsterdam-C. De prijs van de eenvoudige uitvoering (celluloid) is f 0,60 (f 0,50 -1- f 0,I0 verzendkosten). De prijs van een betere uitvoering (kunsthars) met klein voor bevestiging is f 2,75 (f 2,50 -t- f 0,25 verze~dkosten). Men wordt verzoeht bij bestelling de kosten te voldoen door oversehrijving op postgiro 58083 der Maatsehappij.
83
~EDEDELINGEN EN BERICHTEN VAN DE MAATSCHAPP V A N HET HOOFDBESTUUR Specialisten Regisfrafie Commissie Specialisten, ingeschreven in het Specialisten Register van de Specialisten Registratie Commissie der Koninkl~ike Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, over de periode van I October 1956 t i m 31 December 1956. Allergische Ziekten: W. J. F. van der Bijl, Johan de Wittlaan 2, Haarlem, op 3 November 1956. /-Iiermede vervalt de insehrijving voor Inwendige Geneeskunde.
Laboratorium Onderzoek: Dr. H. de Jager, Robert Kochplantsoen 32, Amsterdam (O), op 1 December 1956; (I-Ioofdvak Pathologisohe Anatomic). E. A. SehrSder, Path. Anat. Lab. der Rijks Universiteit, Groningen, op 16 December 1956. (Hoofdvak Pathologische Anatomie). C. J. Kooiker, Soestdijkseweg 176Z, BilthoverL, op November 1956. (Hoofdvak Pathologisebe Anatomic). Dr. G. J. V. Swaen, Prof. v. Ginnekenstraat 1, Nijmegen, op 1 October 1956. (Hoofdvak Pathologisohe Anatomic). Dr. A. A. van Soestbergen, Rapenburg 79, Leiden, op 9 December 1956. (Hoofdvak Baeteriologie).
`4naesthesie: J. W. H. Bout, Groenhovenstraat 13, Leiden, op 1 November 1956. G. A. Schurink, St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht, op 1 December 1956. Chirurgie: Dr. P. J. Kuijer, Okeghemstraat 7, Amsterdam (Z.), op 2 October 1956. J. K. C. Rijsboseh, Isra~lslaan 8, Utrecht, op 16 October 1956. Q. A. M. Eysbouts, Straatweg 195, Rotterdam, op 1 October 1956. D. de Moulin, Jan van Beverwijekstraat 43, Tilburg, op 1 December 1956. P. Smit, St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg, op I October 1956.
Longz&kten en Tuberculose: (Sectie ,4: Longziekten en Sectie B: Been- en Gewrichtstuberculose). Mej. H. C. Boon, Ziekenhuis a. d. Zuidwal, Den Haag, op 1 October 1956. (Sectie A). W. G. J. Sturkenboom, Sanat. ,,Berg en Bosch", Bilthoven, op 1 October 1956. (Sectie A). J. van Haeringen, Sanat. ,,Sonnevanck", Harderwijk, op 19 Noven~er 1956. (Seetie A).
Huid- en Geslachtsziekten: J. F. H. Sanderink, Aeademisoh Ziekenhuis, Groningen, op 1 December 1956. lnwendige Geneeskunde: L Seherpbier, Kaalheidersteeweg 293, Kerkrade (post Terwinseler), op 1 October 1956. A. le Poole, Ch. de Bourbonlaan 36, Rotterdam, op 10 October 1956. K. Bijlsma, Amstelkade 1631, Amsterdam-Z., op 18 October 1956. K. H. Brandt, Geraeente Ziekenhuis, Arnhem, op 15 December 1956. I. J. v. d. Velde, St. Jansgasthuis, Hoorn, op 26 November 1956.
Oogheelkunde: P. C. M. Donders, Fred. Hendrikstraat 112, Utrecht, op 13 October 1956. I. A. Oosterhuis, Muzenplein 3, Amsterdam (Z.), op 15 December 1956. Radiologie: J. W. J. van Doom, Soetensteeg 18, Rotterdam, op 1 October 1956. E. J. Renaud, Prinsengracht 662 :l, Amsterdam (C.), op 28 October 1956. E. H. Kruizinga, 2e Willemstraat 31, Groningen, op 16 October 1956. R. Lopes Cardozo, RSntgenlaboratorium W.G., Amsterdam, op 8 December 1956. Dr. H. E. Semmelink, Paulus Potterstraat 23, Utrecht, op 1 November 1956. N. C. Harder, Diepenbroekstraat 34, Amsterdam (Z.), op 1 December 1956.
Keel-, Neus-, Oorheelkunde: Dr. H. B. Jonkhoff, Heresingel 5a, Groningen, op 1 October 1956. M. G. C. Franssen, Burggravenlaan 77, Leiden, op 27 October 1956. Kindergeneeskunde: G. C. J. van der Ploeg, St. Elisabeth Ziekenhuis, op 10 November 1956. Mevr. A. M. Smits-van Rooijen, Meppelweg 853, Den I-Iaag, op 8 December 1956. 84
Foto .SOLli" Cine voor:
|
Leica, Zeiss Ikon, Rollelflex, Kodak, Agfa enz. Deskundige voorlichting.
Alle merken FoIo-, filmcamere's en projecloren steeds voorradig. Indlen gewenst bezoeken wl~ U gaalrne 8 en | 6 ram. geluidsfilm. om onze u i t g e b r e i d e r Zwartwit- en kleurenfllms. FILM- en FOTOTOESTELLEN t e torten. l e Constantijn Huygensstraat 78 F O T O Amsterdam Telef. 84608 Speclale service voor fofo- en fllmclubs H.H. MEDICI
,,SOL|"
Een goede schrijfmachine is ook in Uw praktijk onmisbaar. Mogen wij U geheel vrijblijvend Uwerzijds een portable op zicht zenden? Wij leveren alle merken, ook in standaard Inruil - Reparatie - Yerzending door geheel Nederland.
KANTOORMACHINEHANDEL ,PRECISIA" Prinsengracht 531 - A'dam - Tel. (K 20) 31427
(na
6 u. 95633).
Verzekering-Maatschappij v00r Artsen
M.O.V.I.R. FABRIEK VAN MATRASSEN, boot-, caravan-, bank-, stoel- en autokussens. Alle maten en modellen, bekleed en onbekleed Levering direct van fabriek, onder volle garantie.
Onze ARTSEN*POLIS dekl op zeer ruime en gunstige voorwaarclen de lijdelijke en blijvende ongeschiktheld tot uitoefening der praktijk. Vraagl prospectus, l e DORPSSTRAAT 7 bis - ZEIST TELEFOON K 3404-2508
J
f
Fa. L. KERN & ZOON N i e u w e n d i j k 231
Tel. 46677
H o o f d w e g 478
Tel. 122936
Hooikoorts
Utr. P O L L E N E X T R A C T
AMSTERDAM
VOORJAARSKUUR : 24 injecties s.c. in de Mnd. M r t t.m. M e i . De hierdoor venvorven immuniteit kan in stand gehouden worden met de PERENNIAL KUUR .. 8 maandeliikse injecties vanaf September. plus 4 in de maand Mei.
steunzolen volgens gipsmodellen
elastieken kousen orlhopaedische corsetlen en apparaten
APOTHEEK J. KOERT,
Biltstraat 100 - Utrecht - Tel. 10585
N. V. ORIHOPAEDISCHE FABRIEK
[v[E-J:-vAH-LiERoPi
N l e u w e Rijn 55-56 Leiden Tel. K 1710~23650
_-. . . . _--_- . . . . . . . = = - . . . . . . . -. . . . . ~. . . . . - - =
Cortgenesloep 8, Alblasserdam K 1859---629
KUNSTLEDEMATEN in diverse nieuwsfe uilvoeringen. ORTFIOPAEDISCHE APPARATEN, KRUKKEN EN STOKKEN.
MEDISCHE
BANDAGE'S,
STEUNZOLEN,
CHIRURGISCHE INSTRUMENTEN, speciaal v o o r de orlhopaedische chirurgle, v e r v a a r d i g d in eigen bedrijf van de besfe staalsoorten.
VERHAGEN
ZIEKENVERVOER
STADIONSTRAAT 11-13, AMSTERDAM
TEL. 7 1 . 9 1 . 9 1 T
SOLDEWILT
r-
-r
",-
-T
~T
A r n h e m s e w e g 1, Amersfoor! Tel. K 3490---4661 O r t h o p a e d i e en Bandages. Aanmeten van s|eunzolen, bandages enz. O o k bij Uw pati~nten aan huis in Amersf o o t | en o m g e v i n g , zonder prijsverhoging.
PEIIFECTA
W. LUBBERS
* Speciaalin OrthopaedischSchoeisel * Prothesebouw en Steunzolen
ASSEN ROL.DERSTRAAT 16 - TEL. 2291 (K 5920)
GlPSZWA
CI~TELS
ORTHOPAEDIE, A. H. H I B M A
Laurierstraat 103-105 - A M S T E R D A M-C. Posfbus 771 K 20 - Telefoon 33758
P. J. H. Bernsen, Tijgerstraat 24, Utrecht, op 1 October 1956. J. H. Bruens, Nic. Beetsstraat 24, Utrecht, op 1 October 1956. C. W. Setzpfand, Karel Doormanstraat 161c, Rotterdam, op I December 1956. J. L. J. Lumey, Pieter de Hoochstraat 9011, Amsterdam, op 1 November 1956. P. J. J. Post, Nassaulaan 23, Oegstgeest, op 1 November 1956. J. P. Teuns, Stationsplein 5b, Utrecht, op I0 September 1956. Mej. C. J. Stemmer, Grote Markt 46A, Groningen, op 28 November 1956.
Revalidatie:
H. F. W. te Ride, Hertog Janstraat 21, Den Bosch, op 1 October 1956. Urologic:
U. A. Mesdag, Rhijnvis Feithlaan 38, Zwolle, op 1 December 1956. Hiermede vervalt de insehdjving veer Chirurgie. Verloskunde en Vrouwenziekten:
Dr. T. S. Tjan, Turfsingel 54a, Groningen, op 3 November 1956. Dr. K. Markovits, Koningslaan 48, Amsterdam, op 21 November 1956.
Ziekten van Hart- en Bloedvaten:
Z e n u w - en Zielsziekten:
D. Bakker, Ruysdaellaan 42, Huis ter Heide, op 3 December 1956.
Dr. L. Bijl, Elzenlaan 22, Hilversum, op 1 October 1956. ~ . J. Monster, Noorderhaven/23A, G~oningen, op 1 October 1956. H. H. Kloos, St. Canisius Ziekenhuls, Nijmegen, op 1 October 1956.
De Secretaris der Specialisten Registratie Commissie, W. H. Struben.
Opleidingseisen specialisme Orfhopaedie Door de Specialisten Registratie Commissie zijn de eisen veer de opleiding in de orthopaedie als volgt gewijzigd:
rig aandacht gegeven aan de bezwaren die tegen de verlenging van de opleidingsduur in bet algemeen zijn in te brengen. Na amPele bespreking heeft bet Hoofdbestuur zijn goedkeuring aan her voorstel gehecht, zodat de boven geformuleerde eisen veer de orthopaedische opleiding van genoemde datum, 12 Januari, af van kracht zijn.
De totale opleiding van vijf jaar wordt verlengd tot zes iaar, te verdelen als volgt: 1. Een drie-jarige chirurgische vooropleiding, welke desgewenst gevolgd kan worden aan een r opleiding, die als zgn. B-opleiding is erkend.
Veer degenen, die reeds bezig zijn aan de vereiste chirurgische vooropleiding met de bedoeling zich in de orthopaedie te bekwamen, zullen de oude eisen nog blijven gelden en zal het orthopaedische deel der opleiding na beeindiging van de ehiru:rgisc~he vooropleiding twee jaar bedragen. Uiteraard geldt deze tweejarige orthopaedische opleiding ook veer de assistenten die op bet tijdstip van de goedkeuring van de nieuwe regeling door het Hoofdbestuur reeds aan bet orthopaedische deel van hun opleiding bezig waren.
2. Een aaneengesloten orthophedische opleiding gedurende drie jaar. Van deze drie jaar kan bet laatste jaar in overleg met er~ na goedkeuring van de opleider worden besteed aan verdere bekwaming in de fractuurbehandeling, revalidatie of een ander onderdeel van de orthopaedic. Het Hoofdbestuur van de Maatschappij heeft in zijn vergadering van 13 Januari zich met voorzitter en secretaris van de S.R.C. over deze eis beraden. Behalve argumenten veer en tegen deze aangelegenheid op zichzelf, werd breedvoe-
De Secretaris der Specialisten Registratie Commissie, W. H. Struben.
85
BOERHAAVE CURSUS- LEIDEN ANTIBIOTISCHE THERAPIE VOOR HUISARTSEN EN $PECIALISTEN
Donderdag 28 Maart 1957:
11.15 u u r - - 1 2 . 0 0 uur: Iets over de nieuwere antibiotica: Erythromycine, Spiramycine, Oleandomycine, Cathomycine en Vancomycine, Dr. W. R. O. Goslings. Aanmelding bij: Dr. W. R. O. Goslings, Aeademisch Ziekenhuis, Leiden. Kosten: geen.
9.15 u u r - - 1 0 . 0 0 uur: Orale Penicilline-therapie, Dr. W. R. O. Goslings. I0.00 u u r - - 1 0 . 4 5 uur: Acute bronchitis en otitis media, Prof. Dr. J. Mulder. 10.45 uur--11.15: Koffiedrinken.
Donderdag 4 April 1957: Hartklepgebreken in bet bijzonder de mitralis-
11.15 u u r - - 1 2 . 0 0 uur" Het belang van het resistentieprobleem voor de huisarts, Dr. W. R. O. Goslings. 12.15 u u r - - 2 . 0 0 uur: L u n c h met discussie. 2.00 u u r - - 2 . 4 5 uur: Behandeling van de pneumonie, Prof. Dr. J. Mulder. 3.00 uur--4.00: Klinische demonstraties. 4.00 u u r - - 5 . 0 0 uur: Pathologisch anatomische conferentie.
stenose.
9.15 u u r - - 9 . 4 5 uur: Aetiologie er~ profylaxis, Dr. W. R. O. Goslings. 9.45 uur--10.15 uur: Diagnostiek voor de huisarts, Prof. Dr. H. A. Snellen en medewerkers. 10.15 uur--10.45 uur" Koffiepauze. 10.45 uur--11.15 uur: Klinische diagnostiek. 11.15 u u r - - l l . 4 5 uur: Idem. 11.45 uur--12.15 uur: Idem. 12.15 uur--12.45 uur: Chirurgische behandeling, Prof. Dr. A. G. Brom. 12.45 u u r - - 2 . 0 0 uur" Lunch. Tijdens de lunch discussie over de voordraehten.
VrOdag 29 Maart 1957: 9.15 u u r - - 1 0 uur: Prohylactische toediening van antibiotica, Prof. Dr. J. Mulder. 10.00 u u r - - 1 0 . 4 5 uur: Antibiotica bij chirurgische behandeling in de huispraktijk, Dr. J. A. Noordijk. 10.45 u u r - - I 1.15: Koffiedrinken. 11.15 u u r - - 1 2 . 0 0 uur: Combinatie therapie, Dr. W. R. O. Goslings. 12.15 u u r - - l . 3 0 uur: Lunch met discussie. 1.30 uur: Vertrek naar Delft en bezoek aan Researchlaboratorium N.G.S.F. met voordrachten over ontwikkeling antibiotica.
Donderdag 4 April 1957: Hoofdp~in. 2.15 uur--2.45 uur: De neuroloog over hoofdpijn, 2.45 uur--3.15 uur" De K.N.O. arts over hoofdpijn, Prof. Dr. H. A. E. v. Dishoeck. 3.15 uur--3.45 uur: Theepauze. 3.45 uur--4.15 uur: De oogarts over hoofdpijn, Prof. Dr. M. C. Colenbrander. 4.15 uur--M.45 uur: De rheumatoloog over hoofdpijn (hoofd-, neker~ schouderpijn, Prof. Dr. J. Goslings). 4.45 uur--5.15 uur: Discussie.
Zaterdag 30 Maart 1957: 9.15 u u r - - 1 0 . 0 0 uur: Penicilline-allergie en .haar eonsequenties, Dr. W. R. O. Goslings. 10.00 u u r - - 1 0 . 4 5 uur: Onderwerp nog nader bekend te maken, Prof. Dr. L. P. Garrod, Bartholomeus Hospital, London. 10.45 u u r - - l l . 1 5 uur: Koffiedrinken. 86
O. S. WOUDA, HENGELO (0) De Wetstraat 38-40
--
Z~
Telefoon 2536
Maat- en O r t h o p . schoenmakerij Erkend Ziekenfondsleverancier.
~
U3
I.M ~
LevensmiddelenbedrijfR. Bening Haaksbergerstraaf
320
-
oo,
o
"
Enschede
Tel. 2954 (K 5420)
|" 9 .
Erkend Hauser-huis, levering dieet-kazen en andere dieet artikelen volgens voorschriften van de H. H. medici
N .~
o. "1~ -k
.~j -~
-Ic -Ir
~o~ -g -Ic -Ic
< 6=. Z
UJ ,
ww
FIRMAGEBR.DE GRAAFF WAALWlJK
--de,.
-
nv
9
~1 =
<,~=, i.
ZIEKENVERVOER
KENNEMERSTRAAT 215 TELEFOON K 2200-2225
8 A N D A GE - ORTHOP.AEDIE ~ A /~f S T E R D A I~f - ' -
.
aw~ qw M
A. G. M. O V E R M A R S HEILOO
..;u.
Is
(AMBULANCE)
H.H. MEDICI Uw adres voor bet meest moderne werk vervaardigd op eigen atellera Paskamers: Bormnnbnrgpleln 17 b e l 6 t A g e T e l e f o o n ~10785.K Z900 Erkend leverancier van alle Ziekenfondsen.
N.V. UITGEVERS- EN DRUKKERS MIJ. V A N F. V A N Gevesligd sedert t873 - - Amslerdam-C. - - Laurierstraa! 246 ~
ROSSEN Telefoon 4S803
Carrosseriebedrijf BO ER
ASSEN - TELEF. 2 6 8 9 - PRIVE TEL. 3 5 6 8 (K 5920) Het aangewezen adres voor: U i t d e u k e n , s p u i t e n , l a s s e n e n b e k l e d e n v a n a u t o m o b i e l e n .
FIRMA JOS. ZANDERS MEUBELFABRIEK
ANNEX
WONINGINRICHTING
K a l d e n k e r k e r w e g 26 - Tel. 3505 - Venlo
DOKlrORENI
Leee de advertenties in slit b l a d
Fiscaal-EconomischeDienst voor de Artsenstand
Opgericht door Accountantskantoor J. Fortuin, Belastingconsulenten J. Fortuin ~
Mr. A. P. J. Fortuin ~
Drs. W. A. G. Lippits
UTRECHT, tel. 030-20241 's-GRAVENHAGE, fel. 01700-552399 Koningslaan 62 Frankenslag 301
NIJMEGEN, tel . . . . . . Barbarossastraat 54"
VERRICHTINGEN: 1. Behandeling belaslingzaken in abonnemenlstarief 2. Boekhoud-centrale voor de medische beroepen 3. Praktijk-overdracht, associatie en financiering 4. Verzekerings-Advies-Dienst * toekomstlg adres
Stichting ,,Het NederlandseZiekenhuiswezen'" Bij her bureau der Slichting ,,HET NEDERLANDSE ZIEKENHUISWEZEH" komt met ingang van t Januari t958 vacant de functie van
DIRECTEUR Gegadigden moelen ziekenhuiservaring bezitien en beschikken over organisatielalent. Voorwaarden zijn nader overeen te komen. Sollicitaties schriflelijk in te zenden bij her Bureau der Sfichting, Bezuidenhoufseweg 76a, 's-Gravenhage, alwaar ook inlichtingen worden verstrekt.
ZWANGERSCHAPSBEPALING
vii! dagen na uitblljven van mensimile volgens gecombineerde spermiatle- en melanophorenreacfles
Minstens 20 r162urine in te zenden naar Kromme Nieuwe eracht 10, Utrecht. Telefonische uitslag enkele uren na ontvangst. Verzendmaterlaal gratis op aanvraag.
BIOLOGISCH-CHEMISCH LABORATORI[UM (o. wet. I. v. Dr. J. W. Slulter)
UTRECHT -
TeL g 3400-10859
In her sanatorium ,,Zonnegloren" te Soest komen binnenkort twee plaatsen vrij van
ASSISTENT GENErESKUNDIGE
Erkende opleiding met kinderstage. Salarisgrenzen .[ 5.500,--- tot / 9.000,~. Schriftelijke sollici/aties met uitvoerige gegevens worden ingewacht bij de Geneesheer Direcfeur Dr. J. A. W. Berghauser Pont.
Her Nederlands Instituut voor Praevenfieve Geneeskunde, Wassenaarseweg 56, Leiden vraagt
WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER [arts, stalisticus of socioloog]
voor her beheer en de analyse van
VOLKSGEZONDHEIDSCIJFERS
Salaris van / 9.840,--- tot ,f 14.544,m.
Sollicitafies te richten aan de Directie.
Vrijdag 5 April 1957: De cursisten zullen worden gesplitst in 3 ~t 4 groepen, die beurtelings gelegenheid krijgen ter bijwoning van hartoperaties, Prof Dr. A. G. Brom. In 66n der operatiekamers zal een patient met een atrium septumdefect onder toepassing van ktmstmatige hypothermie worden geopend. Inmiddels zullen voor de groepen, die de operaties niet kunnen bijwonen films worden vertoond er~ een voordracht worden gehouden over de mogelijkheden der moderne vaatchirurgie.
9.15 uur--9.45 uur: Indicaties ontwaterings therapie, Dr. L. Kuenen. 9.45 uur--10.15 uur" Complicaties ontwaterings therapie, Jhr. Dr. de Graeff. 10.15 uur--10.45 uur" Koffiepauze. 10.45 u u r - - l l . 1 5 uur: Contr61e ontwaterings therapie, Jhr. Dr. de Graeff.
Asthma.
Films en voordracht zullen worden herhaald zodat elke cursist gelegen.heid krijgt deze bij te
11.15 u u r - - l l . 4 5 uur: Behandeling acute asthma aanval, Prof. Dr. J. Mulder. 11.45 uur--12.15 uur: Voortgezette behandeling van asthma, Prof. Dr. J. Mulder. 12.15 uur--12.45 uur: Asthma en allergie, Dr. R. Voorhorst. 12.45 uur 2.00 uur: Lunchpauze; diseussie.
wonen.
Lunch 12.30. Vrijdag 5 April 1957: Hyperthyreoidie: 2.00 uur 2.30 uur: Diagnostiek en kliniek, Prof. Dr. A. Querido. 2.30 uur--3.00 uur: Diagnostiek en kliniek, Prof. Dr. A. Querido. 3.00 uur--3.30 uur: Theepauze. 3.30 uur---4.00 uur: Moderne therapie (o.a. radioaetief jodium),
Urineweg infecties. 2.15 uur 2.45 uur: Aetiologie en onderzoek. 2.45 uur--3.15 uur: Indicaties voor verder onderzoek. 3.15 u u r ~ 3 . 4 5 uur: R~ntgendiagnostiek. 3.45 uur-----4.30 uur: Thee; discussie. Sluiting. Aanmelden bij Dr. W. R. O. Goslings of bij M. W. Jongsma, Academiseh Ziekenhuis, Leiden. Kosten f 25,--.
Prof. Dr. A. Querido. 4.00 uur 4.30 uur: Operatieve therapie met film, Prof. Dr. W. F. Suermondt. 4.30 uur: Klinische demonstraties interne geneeskunde.
~EDEDELINGEN
Zaterdag 6 April 1957: Ontwateringstherapie:
EN BERICHTEN VAN BUITEN DE MAA~fSCHAPPl
een toelage voor huisvesting ca vervoer. De reia wordt vergoed voor de aan te stellen patholoog, zijn echtgenote en 66n kind.
Vacature voor Liberia Gevraagd wordt eea ervaren patholoog voor de National Public Health Service in Monrovia. De duur van her contract is 28 maanden, waarvan de laatste vier buitenlands verlof. Her geboden salaris bedraagt US $ 8000 verhoogd met
Inlichtingen bij ,bet Bureau voor Internationale Technisehe Hulp, van Alkemadelaan 400, Den Haag.
87
De redactie ontvingl in dank:
voor geneeskundige behandeling, geneesmiddefen, ziekenhuisverpleging, enz. Het bureau van her fonds is gevestigd te Heerlen.
Her Jaarverslag 1955 van het Sanatorium ,,Weizieht" te Dordreeht. De referaten, uitgesproken op de .herdenkingsbijeenkomst ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de Prov. Raad v. Gezondheidszorg in Gelderland.
Mededelingenblad, Nr. 7, November I956 van de Nederlandse Centrale Vereniging voor Gebrekkigenzorg. Redactie: Pieter Las/mankade 37, Amsterdam-Z.
Jaarverslag over 1954 en 1955 van de Provincia/e Raad van Gezondsheidszorg in Gelderland.
Het Jaarverslag over 1955 van her Nodedands Instituut voor Praeventieve Geneesktmde te Leiden.
Verslag van de Amsterdamse Vereniging tot bevordering der tandheelkundige verzorging van ziekenfondsverzekerden van 1 Jan.--31 December 1955.
Het 49ste Jaarverslag van de Vereniging voor R.K. Herstellingsoorden voor Longlijders on zwakke kinderen over 1955.
Van her Beambtenfonds voor iaet Mijnbedrijf de brochure ,,Ziekenkas" inhoudende de voorsdarifter/ en regelingen van de vergoedingen
Het Jaarverslag over 1954 van het Karcl Doormanfonds, steunfonds voor oodogsslaehtoffers der Kon. Marine en hun nagelaton betrekkingen.
Vele zieken wil|en zo gaarne hun gedwongen rustperlode gebruiken voor verdere onfwikkeling.
VAK-, STUDIEo EN TECHNISCHE BLADEN zijn derhalve zeer gewenst. Helpt hen door geregeid dergelijke periodieken porfvrij op te zenden nan:
,,RODE KRUIS-TIJDSCHRIFTENDIENST DEN HAAG"
88
Bit HET UNIVERSITAIRE KANKER CENTRUM LEIDEN is vacant de functie van
ARTS-ADMINISTRATEUR(TRICE)
op halve dagtaak. Zij, die voor deze functie in aanmerking wensen te komen worden uitgenodigd toegelichte sollicitaties voor 1 Maart a.s. te richten aan het Bestuur van her Universitaire Kanker Centrum Leiden, Rapenburg 73, Leiden. Bezoek alleen na oproep.
In de Psychiatrische Inrichting Voorburg te Vught (N.Br.) (volledig erkende inrichting voor parti~le opleiding tot zenuwarts) kunnen worden geplaatst
ASSISTENT,ARTSEN Sollicitaties met uitvoerige inlichtingen te richten aan de Geneesheer-Directeur.
In her Gemeentelijk Ziekenhuis te Zaandam wordt gevraagd:
EEN ASSISTENT-GENEESHEER voor de Heelkundige afdeling (B-opleiding). Sollicitaties te zenden aan de Geneesheer-Directeur.
DE B E D R I J F S V E R E N I G I N G
VOOR
HET KLEDINGBEDRIJF
roept voor spoedige indiensftreding sollicitanfen op voor de functie van
CONTROLEREND GENEESKUNDIGE in volledige dienst met standplaats oosten des lands. Goede sociale voorzieningen. Honorering naar gebruikelijke normen. Dienstwoning aanwezig, welke terstond kan worden betrokken. Sollicitaties met uitvoerige inlichtingen te richten aan de Directie der Bedrijfsvereniging, Koningslaan 35, Amsterdam-Zuid, uiterlijk binnen 14 dagen na het verschijnen van dit blad.
Dok Lersjassen
Zware Safijndril 'SANFOR' (krimpvrlj) volgens Uw eigen model en maat 3 stuks f 5S.m. Vraagt staal en formulier om zelf op uiterst eenvoudige wijze maat te nemen. VOORSCHOOT voor verloskunde en kleine chirurgle 'VINY-TEXAPLAST' 100 cm lang afwasbaar-onverslijtbaar per stuk if tt.75. D. T RIJ B I TS Prinses Julianalaan 23 Rotterdam - Telefoon 27683 Spoedorders met enkele dagen gereed
lemand een cadeaut[e geven, kost geld, maar U kunt zieken Uw weekbladen sturen, door ze portvrij op te zenden aan
,,ROODE KRUIS-TIJDSCIfRIFTENDIENSTDEN IIA/A"
SUNNY HOME
DIT IS HET ADRES
voor een goede maaltijd
voor de imichting van Uw woning
Waar de prijzen matig zijn en de spijzen goed verzorgd
CLASSIQUE
Moderne
Stati0nsrestauratie
Maastricht
vraagt geheel vriJblijvend ons advies
Speciaal v o o r g r o e p e n t o t
Ileelhovenslraat t0, Amsterdam-Zuld Telefoon 720036
M. S. Chr. ANDRIESSEN
200 personen
Maastricht, Telefoon 2 2 5 3
'T BONTPARADIJS
FISCHER
het laagst in prijs
voor
RadioenTelevisie Keuze uit meer dan 40 apparaten
TECHN. BUREAU FISCHER Tel. I 18194, Rijswijkseweg 600, Den Haag Altijd een welkom geschenk! Voor Verjaardag, Jubileum en andere feestelijke gelegenheden is een VULPEN een welkom geschenk. Dat geschenk dient met zorg gekozen te worden. Door onze uitgebreide sorlering kunnen wij U een VULPEN tonen IN ELKE PRIJS en VOOR ELKE HAND. Uit de beroemde merken welke wij steeds voorradig hebben, noemen wij: PARKER - - EVERSHARP - - OSMIA PELIKAN - - SWAN - - MONT BLANC. Ook zichtzendingen.
Vulpen-Speciaalzaak ,,V 0 N D EL'"
Amstelveenseweg 206, A'dam - Tel. 724527
Bontmantels klaar en naar maat tegen exclusief lage prijzen o.a. persianer pattes lange mantels vanaf . . . . . . . . . / 475.m Sobel Fh~ . . . . . . . / 490.N enz. discrete betalingsspreiding
G. BED
l e Sweelinckstraat 11, hoek Gov. Flinckstraat bij de AIb. Cuypmarkt - Amsterdam Telefoon 717601
H. B. Blijdensteinlaan 20 - Telefoon 4006 (K 5420).
ENSCHEDE
DE ZAAK VAN STANDING VOOR:
GELEGENHEIDSKLEDING zowel verhuur als levering
KLEDING NAAR MAAT MAATCONFECTIE
Levering door geheel Oost-Nederland.
Banketbakkerij B. H O E K S T R A
SARPHATIPARK 22 - AMSTERDAM - TEL. 7 2 1 4 3 8 Naast de bekende diabetesartikelen thans ook voorradig de door de N.V.S. goedgekeurde koekjes voor diabeticl. Eigen f a b r i k a a t ,
R
E
C
w~s BEZORGEN DOOR DE GEEIELESTAD.
E
P
T
op prima wit houtvrij papier per 10.000 stuks f 25,-per 20.000 stuks f 45,--
E
franco huis
Speciaaldrukkerij A. Losekoot & Zn
Czaar Peterstraat 209
AMSTERDAM-O.
N
Telefoon 56463 (K 20)
NGEZONDEN STUKKEI (Suiten verantwoordeliikheid der Redactie.)
Quo
Vadimus?
In de laatste tijd had ik in onze tijdschriften al meer dan eens dingen gelezen, die mij z6 volkomen vreemd en ondenkbaar leken, dat ik in verbazing mijn ogen uitwreef om te zien of ik wel goed go_ lezen had, maar onlangs troffen mij enige passages, die de druppel vormden, die de emmer deed overlopen.
b. de verhouding medicus-patiSnt is - alweer gelukkig niet in alle gevallen, maar toch dikwijls bezig af te zakken van ,,de oude sentimentele huisarts" naar de ,,K6rpertechniker" 0aet woord is ontleend aan een Zwitsers gynaecoloog, die met een snier tot zijn collega zei: ,,Sic sind ja kein Gynaekologo - Sie sind ein Uterus-techniker!) Wat meet nu onze therapie zijn? le. Reeds in onze praeacademische opleiding m6& de nadruk leggen op de kultuur, ik meen de zgn. A-richting: humaniora, moderne talon, beginselen van philosophie en psychologic, kunst en kunstgoschiedenis, literatuur, enz. enz. Onze nieuwlichters begirmen steeds meer over te hellen naar het americanisme - ik bedoel hiermee, dat hot onderwijs in de eerste plaats practisch m e e t zijn en ontdaan van alle onnodige franje en meet opleiden veer een yak en techniek. Natuurlijk is dit ook nodig, maar daarnaast - en volgens mij in de eerste plaats - moeten we gevormd worden tot Mens en pas daarna komt het yak.
le. Tijdschrift veer Geneeskunde 1956, pag. 2556. Hier lezen we, dat 10% van de ongeneeslijk zieken in Amsterdam geen medicus heeft, maar sterft zonder in de laatste periode van hun ziekte een huismedicus gezien te hebben. Commentaar: (weinig parlementair). Ongelooflijk! Schandelijk! 2e. Medisch Contact 1956, pag. 563. Over de wijze, waarop netvliespati~nten zouden worden behandeld in een bepaalde kliniek. Volgens schrijver als nummer en niet als een lijdend medemens: Bij de doktersvisitie zou meestal tussen patient en medicus nooit, een woord worden gewisseld, alleen bet verband van her oog getrokken, daarna een nieuw verband en daarmee is de kous all I-Iierna hummer twee, daarna nummer drie, enz. Van enig menselijk contact is geen sprake. In aanmerking nemend, dat de bril waardoor een patient de zaken ziet wel eens erg somber en ook eenzijdig is, meet daar bij zo'n zaalvisite toch wel een ernstig tekort zijn aan warme menselijkheid; trouwens ik ken dit soort ziekenbezoek helaas uit ervaring - de uitnemende medici (gelukkig het overgrote deed niet te na gesproken. De reactie van Medisch Contact hierop liet trouwens aan duidelijkheld niets te wensen over.
2e. Onze medische opleiding. Daarvan is de psychosomatische kwaal in hoofdzaak psychisch. Somatisch was en is onze opleiding voortreffelijk. De keren, dat ik in aanraking kwam met buitenlandse medici heb ik nooit een superioriteit van dezen ontdekt, wel het tegendeel. Nog altijd denk ik met grote eerbied en dankbaarheid aan onze leermeesters, de keren, dat ik in aanraking kwam met hun opvolgers deden mij ervaren, dat ze veer het overgrote deel voortreffelijke Mensen zijn en her onderwijs n6g op hoog peil staat. Tenslotte wil ik constateren, dat ik in do praktijk nooit een manco hob gevoeld aan kermen of vaardigheid. R6n kleine opmerking: kan er aan de ,,minor ailments" niet war meer aandacht worden besteed? De moeilijkheden met de verloskunde, die er nu zijn, kunnen m.i. toch best worden opgelost op basis van hot tegenwoordige - natuurlijk niet door er domweg maar een stuk af te kappen. De somatische kant komt er dus good af, maar hoe is het met de psychische kant? Ik weet hog zo goed, dat Wenckebach zijn eerste college begon met een bespreking over de aan te schaffen boeken en de veer- en nadelen daarvan besprak, maar na die uiteenzetting zei: Ja, ik kan jullie wel goede boeken aanraden, m a a r het eerste wat je meet doen is op het titelblad te schrijven (teen was het van yon Mehring, Shriimpell en Dieulafoy) en dan wel met dikke letters her adagium van Nothnagel: ,,Nur ein guter Mensch kann ein guter Arzt sein" en daaronder: ce n'est rien donner aux hommes que de ne se donner soi-mSme". Ook teen al moest men stelling nemen tegen hot materialisme en de massificatie. Lees daarover nog eens de boeken van Erwin Lick ,,der Arzt und seine Sendung" e.a. Teen al verdeelde hij de medici in twee soorten en hekelde hij de ,,Mediziner" (in zijn ogen de materiSle geleerde) en stelde hij daartegen over de humane, warm menselijke voelende ,,Arzt" en fulmineerde hij tegen eerstgenoemden, maar ook
3e. Medisch Contact 1956, pag. 546. Hier en daar wordt verkondigd, dat de geneeskunst van de huisarts medisch wetenschappelijk niet meer aan de hiervoor gestelde eisen voldoet! Daar kunnen we her voorlopig mee doen! Ik weiger ten 6nenmale dit te geloven - niet de medisch-wetenschappelijke opleiding schiet tekort: ,,Mediziner" (Erwin Liek; der Arzt und seine Sendung) - de koele wetenschappelijke technici - worden er wel opgeleid, maar ik betwijfel of er in meerdere gevallen wel de nodige aandacht wordt besteed aan de vorming van de ,,Arzt" - de humaan meevoelende arts. 4. Medisch Contact 1956, pag. 547. (vrij geciteerd, omdat ik her oorspronkelijke hummer niet meer bezit): ,,De oude ietwat sentimentele goede huisarts - zo die ooit heeft bestaan - hoort wel definitief tot het verleden". Als dit waar zou zijn, - war het z66r bepaald niet is - dan zou het verlies van deze figuur een zo grote ramp zijn veer de aan ons toevertrouwde zieken, dat onze gehele wetenschappelijke opleiding grotendeels zijn doel verloren zou hebben. Hebben nu deze aanhalingen - enkele uit vele ons iets te zeggen? En zo ja, welke gevolgtrekkingen moeten we dan hieruit maken? Mijns inziens tweeSrlei, nl.: a. onze patient (i.c. geneeskunde en geneeskunst) is psychosomatisch min of meer ziek; 89
tegen de ,,Kassenlfiwen", die geen tijd veer de patiEuten konden hebben. Het is al zo lang geleden, dat ik mij niet aUe titels van soortgelijke literatuur herinner, maar levendig is mij hog bijgebleven ,,Die Beicht eines Arztes (Weressajef?). Lang daarna las ik o.a. Frances Young: Dr. Bradley remembers. Deze boeken ademen alle dezelfde geest. Ik geloof, dat bet kennis nemen van dergelijke literatuur speciaal veer de jongere medici van onschatbare waarde is. Kan in onze medische opvoeding daarop niet war meet de nadruk worden gelegd? N u hog in het kort iets over de praktijk (alleen maar enkele punten). De verwijdering van arts ten opzichte van de patient is niet al166n de schuld van het publiek. Ik weet h661 goed, dat her publiek, vooral door onze m.i. verkeerde ziekenfondspolitiek, veeleisend is geworden. Maar van onze kant is fout: de zondagswacht, die rigoureus 1~.~ dag duurt. Deze rigoureuze doorveering is een van de oorzaken van de verwijdering, die er ontstaat tussen arts en publiek. We werkten vroeger altijd tot Zondagmiddag ongeveer 3 uur en namen dan wel eens een paar uur vrij en was er alleen veer spoedgevallen een andere collegae. Maar meestal wachtte men tot zijn eigen dokter weer terug was. Om dezelfde reden is de zgn. teamvorming- dus zo, dat meerdere medici samen 66n praktijk hebben en dan beurtelings vrij nemen en dus een soort werkrooster hebben - uit den boze. Een patient kiest zijn dokter en geen 5 doktoren, die afwisselen. Van een persoonlijke verhouding kan dan geen sprake zijn. Daarbij komt een gezamenlijke wachtkamer met analysten en secretaressen en ik weet niet wat veer overbodige - ja schadelijke - attributen meer. Een patient wil - en daar heeft hij recht op - zijn dokter, zijn eigen wachtkamer, waar hij zich thuis voelt en zo mogelijk ook zijn doktersvrouw, die hij kent en die hem kent en die in de dokterspraktijk ene h661 voorname plaats inneemt. Terugkomend o p o n s uitgangspunt: Het is een z66r gerechtvaarigde eis w n de patient, dat hij in zijn vertrouwde omgeving al166n met zijn dokter is en niet wordt gestoord door derden i.c. assistenten of analysten, die buitendien volmaakt overbodig zijn. Laboratoriumonderzoek (urine-, ontlasting-, maagsaponderzoek, ureum, ureum onderzoek van bleed enz., polariseren van de urine) deden wij zelf, veer volledig bloedonderzoek werd de Zondagmiddag na 3 uur ingeschakeld. Later konden we her materiaal naar een ziekenhuis ter plaatse zenden en kwam er een zee van tijd vrij. Ik weet niet, wat een gewoon medicus nu hog met zo'n hulp zou moeten doen. Her spreekt vanzelf, dat een dokter zijn administratie en correspondentie zelf meet doen - daarin mogen g66n vergissingen voorkomen. Eveneens spreekt het vanzelf, dat deze redenering over laboratoriumonderzoek en laboranten niet geldt veer grote plattelandspraktijken of specialisten. U zult het wel met mij eens zijn, dat het instellen van een leerstoel veer huisartsen geheel en al overbodig is; de medici worden goed opgeleid en die eventuele hoogleraar kan niets anders doen, dan wat de tegenwoordige leermeesters doen; de toestanden en de veranderde mentaliteit kan ook hij niet veranderen. Het enige wat m.i. w~l nodig is, is
een verplichte stage van 1 jaar in een algemene praktijk, liefst in een plattelandspraktijk, veer do afgestudeerde artsen, 66k veer degenen, die een verdere wetenschappelijke loopbaan zullen volgen, en ook veer de specialisten. Aparte herhalingscursussen schijnen mij op z'n minst gesproken overbodig. Er zijn tegenwoordig prachtboeken op ieder gebied. Door de omgang en consult met specialisten kan men zoveel leren als men wil en in de buurt van do meeste plaatsen is wel gelegenheid om artsencursussen of klinische avonden bij te wonen. Buitendien zou men dan nog weer kortere of langere tijd uit zijn praktijk zijn, wat al weer aan de verhouding dokter-patiEnt niet ten goede komt. Een ander punt, waartegen hog her mees~ wordt gezondigd, is de eeuwigdurende haast en bet gebrek aan tijd veer onze patiEnten. Ik hoor alweer de tegenwerping: do sehuld is ons ziekenfondssysteem, dat natuurlijk de voornaamste oorzaak is; accoord, maar veer deze haastige, soms alleen staande bezoeken, is geen excuus aan to voeren. Ik ken medici, die aan het ziekbed verschijnen met hoed o p e n overjas aan, gauw een recept neersmijten en de patient de tijd niet geven om zijn klachten behoorlijk te ventileren; van zich rustig en kalm uitspreken is uatuurlijk geen sprake! Alleen het feit al, dat de dokter met overjas aan en hoed op aan her bed gaat zitten is een ernstige kunstfout. Hoe zal i n ' s hemelsnaam van enige goede sfeer sprake kunnen zijnt Een van onze - nu overleden - kunstbroeders placht te zeggen: ik ken maar 66n politiek, n.1. de deurknoppolitiek! Fens rustig en kalm bij de patient gaan zitten - desnoods een kopje koffie drinken - is veer de patiEnten vaak 90% van de therapio en geeft soms m66r dan ons gehele medische armamentarium. Nog een - en dit is het laatste - punt: Hoeveel medici komen na de lijkschouwing en als de begrafenis achter de rug is de nabestaanden hog eens opzoeken en eens een bemoedigend woord toespreken? Zou het 50% van alle medici zijn? ik geloof nog lang niet! Summa summarum! Natuurlijk zijn er redenen genoeg om het publiek de schuld te geven - accoord - maar laten we toch i n ' s hemelsnaam ook de hand in eigen boezem steken, want er wordt door ons h661 zwaar gezondigdt Geachte collegae! Ik zet er maar een punt achter, want anders ben ik bang, dat ik moeite krijg met de redactie, maar als U wilt, d a t e r in Uw huis maar weinig dagen g66n bloemen zijn van dankbare patiEnten en U wilt beleven, dat na iedere vacantie (ja, die is veer een medicus, al is het nog zo moeilijk, toch broodnodig) als welkom veer U - en niet te vergeten veer Uw ~r die veer Uw patiEnten zo veel betekent - bet huis vol bloemen staat en als U wilt, dat wij aan het eind van onze loopbaan zullen kunnen zeggen: wij hebben - rtiettegenstaande al onze fouten en verkeerde diagnoses - veer b661 wat stakkers toch althans geprobeerd een goede ,,Arzt" te zijn, dan hebben wij toch nog niet geheel veer niets geleefd. In magnis voluisse sat est! G. Berg, arts (in otio) te Hilversum. 90
STICHTINO HET
NEDERLANDS
STUDENTEN
SANATORIUM
Het Nederlands Studenten Sanatorium Behoeft de hulp van velen - ook van U! Draagt bij voor de verpleging EN her onderwijs, Stel dit niet uit tot morgen, DOE HET NU? De contributie bedraagt minimaal f
2,50 per jaar.
Aanmeldingen worden gaarne ontvangen door he! Centraal Bureau, Keizersgracht 632 te Amsterdam. Giro 9 1 3 2 3 ten name van de Penningmeester der Siichting He! Nederlands Sfudenten Sanatorium te Amsterdam.
Aandacht Ze
had
aan haar
haar zieken
Ioekoms! om
aan
schenkenl te
denken!
He! Erefonds voor oud-verpleegsters stelt zich fen doel financi~le hulp te verlenen aan plm. 800 oudverpleegsters, die fen gevolge van desfijds zeer lage salarissen, he! ontbreken van sociale voorzieningen0 niet of nie! voldoende in staat zijn geweest voor hun oude dag !e zorgen. Sinds de sfichting van dit fonds hebben reeds vele mensen getoond dat zij de oud-verpleegsters een warm had toedragen. Vele giften en toezeggingert voor jaarlijkse bijdrage zijn ons reeds toegevloeid. Daar er echter nog veel meer nodig is, wordt op vele manieren getrachf de harlen en beurzen te openen.
U will toch niet achterblijven?
Laat van Uw giro overschrijvenl
No. 3 6 5 0 fen name van he! Erefonds voor Oud-verpleegsfers.
Acn collega Van Dop
van op te sporen maakt coll. Dr. F. A. van D o p e r zich van af, door het ten beste geven van een aantal sofismen o m hiermede dan aan te tonen dat do kostprijs per ziel jer jaar van medicamenten v a n apotheker en apotheekhoudend arts niet vergelijkbaar zijn. Mutatis, mutandis zijn natuurlijk de kostprijzen van medicamenten vrijwel hetzelfde veer de apotheker en de apotheekhoudend huisarts, als de medicamenten maar hetzelfde zijn. En bier gaat her mijns inziens om. De apotheker levert uiteraard andere - meet gedifferentieerde - recepten, door de niet apotheekhoudend arts voorgeschreven. Dit ligt ook indirect besloten in de mededeling van coll. Dr. F. A. van Dop ,,de praktijk wijst uit dat de apotheekhoudende artsen van dit recht (van receptuur) geen gebruik maken". Zij kurmen van dit recht ook geen gebruik maken, maar zijn genoodzaakt zich te bedienen van standaardrecepten en zich zoveel mogetijk anderr beperkingen op te leggen om te voorkomen dat ,,her water tot over de lippen stijgt". Her enqu~teren van de bestaande toestand heeft op de wijze zoals deze geschiedt en de wijze waarop de resultaten door coll. Dr. F. A. van Dop worden geinterpreteeerd geen enkele zin. Uit de enquSte komt uiteraard te voorschijn dat de apotheekhoudende huisartsen nog net met h u n honorarium uit komen. Of zij zich verantwoorde of onverantwoorde beperkingen hebben moeten opleggen in h u n receptuur komt rtiet aan her licht. Dit laatste is uiterst belangrijk, reel belangrijker dan dat eventueel blijkt dat de apotheekhoudend huisarts enkele dubbeltjes of kwartjes wordt ondergehonoreerd. Het gaat erom of de apotheekhoudend huisarts optimaal medicineert of dat hij zich onverantwoordelijke beperkingen oplegt en zodoende de volksgezondheid schaadt, althans niet optimaal dient. Anderzijds geldt veer de niet apotheekhoudend arts of het medisch noodzakelijk is dat zodanig wordt gemedicineerd dat de kosten ervan zeer veel hoger zijn dan van de medicatie van zijn apotheekhoudende eollega. Wanneer dit niet het geval zou zijn pleegt de niet apotheekhoudend arts een economische aanslag op ons yolk. Een oplossing veer dit vraagstuk is noodzakelijk. Her gaat om de gezondheid van ons platteland of om millioenen guldens van ons yolk.
Naar aanleiding van het ingezondene ,,Quousque tandem" van coll. R. Harbers in M.C. van 10 Jan. 1957, No. 2 en de kanttekeningen daarop van coil Dr. F. A. van Dop, zij het mij vergund enkele opmerkingen te maken, welke ik gaarne zag opgenomen in Medisch Contact. Bij voorbaat betuig ik mijn dank veer deze plaatsing. De aanduiding van apotheekhoudende artsen met de letters A. H . A . door coll. R. Harbers in M.C. van 10-1-1957, werkt inderdaad verwarrend daar met deze letters ook wordt genoemd een organisatie van apotheekhoudende artsen, Apotheek Hulp Artsen. Deze organisatie is reeds ingewikkeld genoeg, want ze bestaat tenminste zowel nit een Stichting als een N.V. en is tot stand gekomen doordat o.a. coll. Dr. F. A. van Dop begaan was met de noodtoestand die heerste onder de apotheekhoudende artsen. Op blz. 33 van meergenoemd M.C. schrijft coU. Dr. F. A. van Dop: ,,De indexcijfers veer pharmaceutische producten ziju sinds 1949 niet gestegen". Deze vaststelling moge juist zijn; vreemd doet her aan dat deze zelfde coll. 26 September 1951 een circulaire bet licht deed zien, gericht aan alle apotheekhoudende huisartsen, waarin kennis werd gegeven van het stichten van de ,,Stichting Apotheekhulp Artsen", afgekort A.H.A., en waarvan de eerste zin luidt: ,,Bij de bestudering van de noodtoestand onder de apotheekhoudende artsen is duidelijk gebleken, dat het water aan de lippen staat, door de enorm gestegen kostprijs van de medicamenten en van de bereidingskosten". Daar een drenkeling zich a a n een strohalm vastklampt, hebben de, ten ondergang gedoemde apotheekhoudende huisartsen (ik moge hen wel zo noemen, gezien de exclamatie van coll. Dr. F. A. van Dop) kans gezien gelden bijeen te brengen v e e r bet kapitaal van een Co6peratieve Vereniging A.H.A., die hen zou kunnen redden. Deze A.H.A. is een greet succes gebleken en beheart o.m. in de vorm van haar kapitaal, de aanvankelijk bijeengebrachte gelden veer de nabestaanden van de apotheekhoudende huisartsen. Hoe belangrijk de werkzaamheden van deze A.H.A. ook mogen zijn, geheel zijn de moeilijkheden van de apotheekhoudende huisartsen niet opgelost, althans het schijnt dat niet allen dit inzien, blijkens her ingezondene door coll. R. Harbers. Wanneer coll. Dr. F. A. van Dop op blz. 32 van M.C., No. 2, coil. R. Harbers aanhaalt, waar doze zegt:
G. K. H. J. Hoenders, arts, Zwartemeer (Dr.).
Anlwoord a a n collega Hoenders Het verheugt mij, dat collega Hoenders met mij een optimale pharmaceutische verzorging op het platteland voorstaat. Dat ik wegen gezoeht heb o m (lit te bereiken, moge blijken uit het navolgende: In 1948 is mij door de Landelijke Huisartsen Vereniging opgedragen een onderzoek in te stellen naar de status van de apotheekhoudende huisartsen. In 1951 werd mij vertrouwelijk de ontwerp-wet op de artsenijbereidkunde ter bestudering ter hand
,,Ik neem aan, dat bet recht van reeeptuur veer beide categodeSn huisartsen gelijkgesteld m u g wetden, dan repliceert hij met: Welnu dit recht geldt onverkort, alleen de praktijk wijst uit, dat de apotheekhoudende artsen van dit recht geen gebruik m a k e n en raakt hiermede mijnsinziens de kern van het betoog van coil. R. Harbers. In plaats echter van te trachten do oorzaak bier91
gesteld. Wanneer U de Memorie van Toelichting op deze ontwerp-wet leest, zult U het met mij eens zijn dat het instituut apotheekhoudende arts er niet zo goed af komt en dat inderdaad van een noodloestand gesproken wordt, vanwege de ondeskundigheid van de apotheekhoudende arts op pharmaeeutisch terrein. De apotheekhoudende arts is toch immers niet in staat hetgeen hij aan grondstoffen koopt en verwerkt te onderzoeken op kwaliteit en kwantiteit. In 1951 hebben collega Stapensea en ondergetekende met de bestaande Groothandel overleg gepleegd, o m te onderzoeken of er een contr61eapparaat te scheppen zou zijn in bet bestaande apparaat van de Pharmaceutische Groothandel. Eerst teen dit niet mogelijk bleek, hebben wij besloten de contr61e zelf ter hand te nemen in een Centraal Laboratorium. Het citaat uit de eerste circulaire van de Stichting Apotheek Hulp Artsen, d.d. 26 September 1951, doer mij met genoegen zien, dat alles wat van de Stichting A.H.A. uitgaat het bewaren alleszins waard is. En dus zou ik collega Hoenders willen uitnodigen tot bet nalezen van de Statuten en het Huishoudelijk Reglement der Stichting A.H.A., eveneens daterend uit de dagen der oprichting.
Kartel, een prijsvaststelling, welke gezien de economische positie van ons volk niet altijd verantwoord is. De apotheekhoudende artsen mogen zieh gelukkig prijzen in deze, door h u n organisatie onafhankelijk zijn. Een alinea uit het schrijven van collega Hoenders wil ik nog eens in zijn geheel weergeven, omdat daarin zoveel waardering tot uitdrukking komt: ,,In plaats echter van te trachten de oorzaak hiervan op te sporen m a a k t coll. Dr F. A. van Dop er zich van af, door het ten beste geven van e ~ n aantal sofismen o m hiermede dan aan te torten dat de kostprijs per ziel per jaar van medieamenten van apotheker en apotheekhoudendend arts n/et vergelijkbaar zijn". Collega Hoenders schrijft dit, omdat hij niet kan weten dat ik het genoegen heb, namens de K.N.M.G., fitting te hebben in een studiecommissie Pharmaceutische Verzorging, een commissie die in onderzoek heeft, op verantwooorde wijze, de pharmaceutische verzorging door apothekers, apotheekhoudende artsen, ziekenhuizen enz. op het meest optimale niveau te brengen.
Art. 1. Huishoudelijk Reglement Stichting A.H.A. De Stichting stelt zich ten doel de medisch-pbarmaceutisch-economische belangen van de deelnemers te bevorderen. Zij stelt zich veer dit doel te bereiken door: a. Het samenstellen van een I?ormularium veer de apotheekhoudende artsen in Nederland. b. Zo volledig mogelijke contr61e op grondstoffen en eindproducten. c. Het fabriceren en verlenen van tussenkomst bij de aankoop van geneesrniddelen, verbandstoffen, cartonnage enz. d. Her geven van voorlichfing op medisch-pharmaceutisch-economisch gebied.
Collega Hoenders k a n gerust zijn. A1/e, de door h e m aangesneden problemen worden in deze eommissie behandeld en over hare werkzaamheden zullen t.z.t, publicaties verschijnen. Ik heb geschreven: ,,De paktijk wijst uit, dat de apotheekhoudende artsen van dit recht (van reeeptuur) geen gebruik maken". Het is opmerkelijk, wanneer een apotheekhoudende arts zich in een centrum gaat vestigen en ophoudt apotheekhoudend arts te zijn, dus dan met dezelfde vrijheid van voorschrijven, deze ex-apotheekhoudende arts betreffende zijn kosten veer receptuur per ziel per jaar lager ligt, dan de mede in dit centrum gevestigde collegae. Hij is dan toch niet meer genoodzaakt zich te bedienen van standaardrecepten. De apotheekhoudende arts is trouwens ook niet genoodzaakt gebruik te maken van gestandaardiseerde receptuur, a/s hij zich dan beslist in de receptuur wil uitleven. Hij kan zich, vaak onbewust, te buiten gaan aan de meest wilde fantasieSn, want er is dan zelfs geen apotheker, die h e m waarschuwt, als er in een recept oaverenigbaarheden voorkomen, of als er gezondigd wordt tegen maximale dosering. Collega Hoenders schrijft: ,,Uit de enquSte komt uiteraard te voorsehijn, dat de apotheekhoudende artsen nog net met b u n honorarium uitkomen" Collega Hoenders bedoelt met honorarium de vergoeding van medicamenten in abonnement. En dit is het juist wat ik in mijn antwoord aan collega Harbers heb trachten aan te tonen.
Art. 5. Deelnemers kunnen a l l ~ n zijn apotheekhoudende artsen. Art. 10. Het bewijs van deelneming is direct opvorderbaar indien de deelnemer ophoudt apotheekhoudend te zijn. Collega Hoenders schrijft: ,,Deze A-H-A- is een greet succes gebleken". Dus de apotheekhoudende artsen hebben zich niet aan de stohalm vastgeklamd, ze zijn door hun organisatie niet ten ondergang gedoemd, ze hebben geen co6peratieve vereniging opgericht maar een Stichting en deze Stichting is niet opgericht veer de nabestaanden van de apotheekhoudende arts (zie art. 5 en 10 van het Huishoudelijk reglement der Stichting). Bij het uitgaan van de circulaire d.d. 26 September 1951 waren mij de kostprijscijfers over 1950 nog niet bekend. In 1951 ging ik dus, evenals collega Harbers nu, van een veronderstelling uit. De indruk van enorme stijging van kostprijs van medieamenten was gewekt door de grote stijging van bereidingskosten veer speciale receptuur. Voorts ben ik van mening, dat de apotheekhoudende artsen met een abonnementsbedrag veer levering van medicamenten, niet afhankelijk mogen zijn van de willekeur in de prijsvaststelling van pharmaceutische artikelen door het Pharmaceutische
Ik ben gelukkig nog van mening, dat de apotheekhoudende arts van voldoende standing is, o m zieh in zijn medicatie geen onverantwoordelijke beperkingen op te leggen, en dat hij met mij zal trachten de pharmaceutische verzorging optimaal te doen zijn, om zodoende de volksgezondheid niet te schaden. A. van Dop. 92
met f 4.75, volgens de protesterende artsen met f 5 . - - per ziel per jaar, de apothekers in 1955 mot f 10.40 per jaar.
Quousque tandem . . . . Naar aanleiding van het protest van apotheekhoudende artsen in de afd. Heerlen & omstr, in de rubriek ,,Ingezonden stukken", waarop Dr. F. A. Dop antwoordt, heb ik het volgende op te merken:
Ik stel dus voor ons honorarium te brengen op f 6.66 of 7.75, dit is 2/3 ~t 3/4 van wat de apotheker's ontvangen en verder geen invulling van geneesmiddel-lijsten meer, behalve misschien in uitzonderingsgevallen, als het gaat om doorlopende aflevoring van dure geneesmiddelen, waarvoor dan een fiat moet worden aangevraagd.
Als apotheekhoudend arts heb ook ik ernstige bezwaren, echter vooral tegen de regelingen, die het ziekenfondswezen 1) oplegt. Mijn bezwaar ligt dus in hoofdzaak op administratief terrein en geldt vooral de opstelling van de lijst van geneesmiddelen, die boven 't abonnementshonorarium vergoed worden. Bij de inzending van de verzamelnota's moeten deze geneesmiddelen worden ondergebracht in verschillende groepen, 66n voor: Insuline, 66n voor P.A.S., 66n voor penicilline, de 4e voor bicilline, de 5e voor streptomycine en de 6e voor overige middelen.
Een flink bedrag aan administratie en eontr61ekosten kan worden bespaard. Afgesproken kan worden, dat her bedrag wat de huisarts hoogstens ontvangen kan, 75% of 80% mag bedragen van hetgeen de apotheker toekomt.
Verder behoren ze in duplo, voor verplicht- en vrijwillig verzekerden gescheiden, ingediend te worden.
Waarom de administratie en contr61e ingewikkelder te m a k e n dan nodig is? Bovendien, wie kan een apotheekhoudend arts volkomen controleren?
Elk ziekenfonds vraagt een eigen verzamelnota, sommige voor iedere afdeling of wijk apart enz. Dit geeft een enorme administratie, die mijns inziens onnodig opgelegd wordt.
Trouwens op pag. 3 van de lijst van bijzondere medicamenten lees ik al onder nr. 18 ,,Sulfapraeparaten", dat ter bevoegder plaatse aangedrongen wordt om deze medicijnen onder 't abonnementshonorarium te brengen. Bij enige verhoging van dit honorarium kunnen alle geneesmiddelen hieronder vallen, vooral als ons honorarium gekoppeld wordt aan dat der apothekers, op de wijze zoals hierboven is uiteengezet.
Het lijkt mij redelijk o m ons honorarium te koppelen aan dat der apothekers; gaat h u n honorarium de hoogte in, dan ook het onze. 3/4 ~t 2/3 van h u n honorarium lijkt mij aUeszins billijk. Wij worden volgens eollega Dop gehonoreerd
B. J. Seldenrath, Apotheekh. arts, Wijchen (Gld.).
1) ,,Dictatoriaar'.
V o o r her p l a a t s e n v a n a d v e r t e n f l ~ n gelieve men zich uitsluitend t e richten t o t : B u r e a u A D E X, K e i z e r s g r a e h t 158, A m s t e r d a m - C , T e l e f o o n 42355
93
