SENIORENKRANT MEDISCH CONTACT

SENIORENKRANT MEDISCH CONTACT

KLIK HIER OM NAAR DE WEBSITE TE GAAN

JUNI 2016

Deze Seniorenkrant kunt u via email maandelijks gratis ontvangen door op deze mail te reageren of de krant lezen op de website. Wilt u zelf een bijdrage leveren als `ervaringsdeskundige' van een aandoening waarmee u leeftijdsgenoten deelgenoot wilt maken, graag. Heeft u leuke, bijzondere, bizarre of nare ervaringen meegemaakt bij uw huisarts of specialist, laat het ons weten. Heeft u suggesties voor medische onderwerpen, graag. Jan van Ingen Schenau, senior en werkzaam geweest als specialist ouderengeneeskunde

Hoe moeten we wetenschappelijke studies (WS) interpreteren? INHOUD

Ik heb een wondje op mijn hoofd dat maar niet geneest Bloeddruk en het `wittejassenfenomeen' Te veel licht 's nachts op de slaapkamer kan leiden tot depressieve gevoelens Ik heb steeds last van een oogontsteking Vermindert chocola de kans op hart- en vaatziekten en diabetes? WS Huisartsen passen medicijnen die de kans op vallen verhogen te weinig aan WS De MRI-scan in. Eng of valt het mee? Een ervaringsverhaal Een `niet pluis gevoel' 1

Tuinieren maakt ons blij Reacties op seniorenkrant medisch van mei 2016 Boek geneesmiddelen en gratis eboeken dementie en depressie Geraadpleegde literatuur

IK HEB EEN WONDJE OP MIJN HOOFD DAT MAAR NIET GENEEST

Het kan een keer gebeuren dat we voor de spiegel staan en een klein rood vlekje op het voorhoofd zien. `Het gaat wel weg', denken we en besteden er niet veel aandacht aan. Soms trekt er wel eens een venijnig steekje door het vlekje. Maar als we een beetje bloed op het kussen vinden en het wondje wordt wat groter, maken we ons toch wat zorgen. Tot er een korstje op komt en het plekje weer iets kleiner wordt. `Voor niets zorgen gemaakt', denken we dan. Maar het korstje breekt weer open en het mysterieuze plekje wordt weer groter. Omdat we er nu al enkele maanden mee lopen, besluiten we toch maar naar de huisarts te gaan. De huisarts stelt al gauw de waarschijnlijkheidsdiagnose huidkanker (basalioom), een niet zo'n kwaadaardige vorm, omdat het praktisch nooit uitzaait, maar wel groeit. Daarom moet zo'n plekje ook meteen verwijderd worden, want het kan het omliggende huidgebied en dieper gelegen weefsels stukmaken. Voor de zonliefhebber is zo'n diagnose slecht nieuws, want de oorzaak is blootstelling aan zonlicht. Niet dat de zonvakanties taboe zijn, maar je moet wel een paar voorzorgsmaatregelen nemen: blijf tijdens het heetste deel van de dag en wel tussen elf en drie uur in de schaduw, draag in de zon een pet of een hoed en gebruik antizonnebrandcrème op de onbedekte huid. En het blijft natuurlijk opletten geblazen of we niet opnieuw een rood plekje zien. En dan moeten we niet alleen naar het hoofd kijken, maar ook op bijvoorbeeld de borst of rug.

Wikipedia Een basalioom is één van de meest voorkomende vormen van huidkanker en in 2008 kregen in ons land 29.000 mensen ermee te maken, terwijl dat in 1973 er 4200 waren. Er is dus sprake van een fikse groei. 2

Basaliomen worden vooral gezien bij mensen van boven de 40 jaar, hoewel ze ook steeds meer voorkomen bij jongere mensen. terug

BLOEDDRUK EN HET `WITTEJASSENFENOMEEN'

Het gunstig effect van de behandeling van hoge bloeddruk hypertensie) staat buiten kijf. Maar behandeling van hoge hypertensie, terwijl er geen sprake van is, leidt tot bijwerkingen en een toegenomen kans op vallen, terwijl de medicijnen niet nodig zijn. Wat is er aan de hand? Als we bij de huisarts komen en de bloeddruk wordt bij ons opgenomen, is de kans aanwezig dat deze een te hoge bloeddruk meet. We zijn wat nerveus en gespannen en de omgeving bij de huisarts gaat nog wel, maar zeker als de bloeddruk wordt opgenomen in het ziekenhuis met al die witte jassen om ons heen, kan de bloeddrukmeting een aantal mm's Hg hoger uitpakken, waardoor we in de zone van hypertensie belanden. Het zal niet de eerste keer zijn dat we in zo'n situatie naar huis gaan met een recept voor hoge bloeddruk op zak. Hadden we de bloeddruk zelf thuis gemeten of hadden we een meetapparaat (24uursmeting) meegekregen die in de vertrouwde omgeving van thuis regelmatig met tussenpozen de bloeddruk meet, dan zal die hogere waarde bij de huisarts of in het ziekenhuis vast lager uitpakken en weer dalen tot in de veilige zone.

Bloeddrukmeter voor zelfmeting Het meten van een te hoge bloeddruk door het wittejassenfenomeen is geen zeldzaamheid. Het zou bij zo'n 25% van de mensen voorkomen en bij ouderen komt het nog meer voor. Soms gaat het meten op zich ook niet altijd goed, want voor de meting moeten we even 3

rustig kunnen zitten en geen drukte aan ons hoofd hebben. De praktijk is echter weerbarstiger. We zitten in de wachtkamer met spanning te wachten tot de huisarts ons binnenroept en de meting vindt al gauw plaats en vaak blijft het bij één meting. Eigenlijk moeten we meerdere metingen hebben waarvan het gemiddelde betrouwbaarder is dan één meting. Als we zelf de meting doen, heeft dat absoluut een toegevoegde waarde. Daarover heb ik een stukje geschreven, wat u hier kunt lezen. Maar als we helemaal geen zin hebben om het zelf te doen en er alleen maar nerveus en gespannen van worden, dan moeten we het gewoon niet doen, want dan lopen we door onze eigen stress kans op het wittejassenfenomeen, terwijl er geen witte jas te bekennen is. terug

TE VEEL LICHT 'S NACHTS OP DE SLAAPKAMER KAN LEIDEN TOT DEPRESSIEVE GEVOELENS WS

Wat doet te veel licht gedurende de nacht met de stemming? Bij 516 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 72,8 jaar werd de lichtintensiteit 's nachts op de slaapkamer gemeten en de lichtintensiteit die de deelnemers overdag ervaren. De stemming werd gemeten met een depressieschaal (geriatrische depressieschaal). De resultaten van deze studie geven aan dat de deelnemers met depressieve symptomen ( aantal 101) waren 's nachts aan meer licht blootgesteld vergeleken met de niet-depressieve deelnemers (aantal 415). De uitkomst wijst erop dat te veel licht 's nachts op de slaapkamer kan leiden tot depressieve gevoelens. Deze kunnen afnemen door 's nachts in het donker te slapen.

terug

IK HEB STEEDS LAST VAN EEN OOGONTSTEKING

Een oogontsteking herkennen we vaak aan het rode oog. Hoewel er wel meer oorzaken zijn van een rood oog, zijn het toch vooral de oogontstekingen die daarvoor verantwoordelijk zijn. Bij een oogontsteking zijn niet alleen de binnenkant van de oogleden erg rood, maar wordt ook het `wit' van het oog rood. Dit komt omdat de hele kleine onzichtbare bloedvaatjes die daar liggen opzwellen, waardoor er meer doorbloeding is en dat zorgt voor de rode kleur.

4

Wanneer oogontstekingen met de regelmaat van de klok optreden, is het natuurlijk van belang om uit te zoeken hoe dat komt. Een mogelijkheid is dat een ooglid wat `naar binnen draait', (entropion) waardoor de haartjes van het ooglid de oogbol (hoornvlies) irriteren en daardoor een ontsteking veroorzaakt. Het is goed te begrijpen dat na genezing opnieuw een oogontsteking ontstaat, omdat de oorzaak niet is weggenomen. Een definitieve oplossing van het probleem is dat de oogarts via een kleine operatieve correctie het euvel verhelpt. Maar het kan ook zijn dat het ooglid juist `naar buiten' is gedraaid (ectropion) en naar beneden hangt, waardoor een stuk van de binnenkant van het ooglid open komt te liggen en omdat het oog niet meer goed sluit, op deze manier een ontsteking op kan treden. Ook dan is de hulp van de oogarts weer nodig. terug

VERMINDERT CHOCOLA DE KANS OP HART- EN VAATZIEKTEN EN DIABETES? WS

Wikipedia Uit een gezamenlijk onderzoek door onderzoekers uit Luxemburg, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Australië bij 1153 mensen in de leeftijd van 18 tot 69 jaar, blijkt dat chocola een gunstig effect heeft op hart en vaten en het risico op diabetes. De deelnemers gebruikten dagelijks gemiddeld 24,8 gram chocolade, dus een betrekkelijk bescheiden stukje chocolade. Wel wordt door de onderzoekers opgemerkt dat het om zuivere chocola moet gaan, waarin vooral de cacao zit en niet om chocola waarin veel calorieën zitten, omdat dat weer in de loop van de tijd kan leiden tot gewichtstoename. terug

5

HUISARTSEN PASSEN MEDICIJNEN DIE DE KANS OP VALLEN VERHOGEN TE WEINIG AAN WS

Het blijkt dat huisartsen bij duizelige senioren nauwelijks de medicijnen aanpassen die duizeligheid kunnen veroorzaken. Onderzoekers gingen de medische dossiers na van 2812 Nederlandse ouderen in 47 huisartspraktijken. Deze 65-plussers kwamen bij de huisarts vanwege duizeligheidsklachten. Deze mensen gebruikten verschillende geneesmiddelen, zoals voor hart- en vaatziekten. Een aantal van die middelen kunnen de kans op vallen verhogen. Uit het onderzoek komt naar voren dat huisartsen onvoldoende deze valverhogende middelen aanpassen. Sterker nog: van de 2812 deelnemers aan deze studie gebruikten 87,2% een middel dat de kans op vallen verhoogt en slechts bij 11,7% van de deelnemers werd de medicatie aangepast. De onderzoekers adviseren dan ook dat huisartsen grondiger deze geneesmiddelen evalueren om de kans op vallen te verminderen. Wij kunnen natuurlijk zelf ook al iets doen. Als we de neiging hebben om te vallen en we gebruiken medicijnen, dan is het verstandig om de huisarts te vragen om eens naar onze medicijnen te kijken en het kan best zijn dat er een medicijn tussen zit dat de kans op vallen verhoogt, gestopt kan worden en zo niet, dat wellicht de dosis wat lager kan. terug

DE MRI-SCAN IN. ENG OF VALT HET MEE? EEN ERVARINGSVERHAAL

Ik zag er tegenop als een berg. Niet alleen dat je een buis wordt ingeschoven en zeker een half uur doodstil moet blijven liggen, maar ook omdat ik toch wat claustrofobische neigingen heb. Maar ik heb geen keus en ik bijt door de zure appel heen. Dus: op weg naar het ziekenhuis. Samen met mijn vrouw. Als belangrijke steun.

Wikipedia Wanneer ik aan de beurt ben, word ik vriendelijk ontvangen, wordt uitleg gegeven en een infuus aangelegd, zodat de contrastvloeistof tijdens de procedure kan worden ingespoten. 6

Dat gebeurt heel plezierig waardoor de spanning flink afneemt. Dan komt hét moment. Ik word de buis ingeschoven en even voel ik een lichte angst opkomen, maar die verdwijnt als sneeuw voor de zon als ik aan het eind van de buis weer licht zie. Mijn hoofd steekt een beetje uit de buis en ik zie een verlichte kamer. Zo moet het wel lukken, denk ik. Ook heb ik nog een ballonnetje in m'n hand gekregen, waarmee ik de medewerkers kan waarschuwen. Ik heb een koptelefoon op gekregen omdat de scan heel veel lawaai maakt. Nou, het is oorverdovend, zelfs met de veilige koptelefoon op. Het lijkt wel of ik midden in een timmerfabriek lig. De meegenomen CD kan ik nauwelijks horen en harder zetten zal weer teveel lawaai van de CD geven. Ook hoor ik het onder me brullen van het harde gestamp van het apparaat. Maar ik voel me helemaal op m'n gemak en ben eerder verbaasd dat er zo ontzettend veel lawaai is. Halverwege het onderzoek hoor ik de zuster zeggen dat we op de helft zijn en dat ik het `hartstikke' goed doe. Dat geeft de burger moed: ik ben al op de helft en het gaat goed. Nog even en ik word weer de buis uitgeschoven. En dat gebeurt. Achteraf is het mij allemaal erg meegevallen, niet in het minst door de prettige begeleiding van de medewerkers. Zij zijn essentieel voor het welslagen van een MRI-scan onderzoek. Het onderzoek vond plaats in het Refaja ziekenhuis in Stadskanaal. Wilt u weten wat nog maar een MRI-scan is? Klik dan hier.

EEN NIET-PLUIS GEVOEL

Als we het vermoeden hebben dat er medisch iets aan de hand is, maar we kunnen er niet de vinger op leggen, ga dan naar de huisarts. Een niet-pluis gevoel kan wel eens instinctmatig een subtiele waarschuwing van ons lichaam zijn. En ik wil wedden dat de huisarts er geen enkele moeite mee heeft als u en ik hem raadplegen en gewoon zeggen: `Ik heb een niet-pluis gevoel'. Ook artsen kennen dat gevoel. Bij een patiënt lijkt er niets aan de hand, maar toch heeft de arts het gevoel dat er iets speelt. Hij vraagt verder na en dan blijkt er toch iets aan de hand te zijn, maar het kan ook zijn dat er geen enkel probleem is. Als het goed is, zal de huisarts met ons een gesprek beginnen en het niet-pluis gevoel verder uitvragen. En de kans is groot dat we na het bezoek aan de huisarts weer helemaal opgelucht bent omdat er niets mis is. Maar het kan ook zijn dat er wél wat mis is, maar dan hebben we gelukkig tijdig aan de bel getrokken. terug

7

TUINIEREN MAAKT ONS BLIJ

Wie vindt het niet fijn om in het groen bezig te zijn? Er gewoon zijn en van de tuin te genieten? Of gedroogde tuinbonen van vorig jaar in de grond stoppen en ze zien ontwikkelen tot prachtige planten die heel wat heerlijke tuinbonen opleveren. Je voelt je even één met de natuur. Maar er zit nóg iets heel bijzonders in de aarde. Een bacterie (Mycobacterium Vaccae) waar we blij van worden. Deze bacterie, die we binnen kunnen krijgen door inademen als we in de aarde wroeten of schoffelen, zorgt ervoor dat er meer serotonine vrijkomt. Deze boodschapper tussen hersencellen speelt een rol bij emotie. Het kan de stemming verbeteren en angstgevoelens verminderen. Antidepressiva berusten vaak ook op het stimuleren van serotonine. Maar in aarde zitten natuurlijk niet alleen bacteriën die we graag willen zien. Er zijn ook schadelijke bacteriën, maar deze `vrolijkmakende' bacterie is toch meegenomen. En wie weet wat de geneeskunde ermee gaat doen. Onderzoek is gaande of het een rol kan spelen bij onder andere depressie, kanker en reumatoïde artritis. terug 8

REACTIES OP SENIORENKRANT MEDISCH VAN MEI 2016

Paracetamol `Beste Jan, met interesse de Seniorenkrant Medisch gelezen. Vooral het artikel over paracetamol baart me zorgen, aangezien het in de publieke opinie als onbeperkt, tot 8 per dag, wordt aangeprezen. Een actie van de producent?' Reactie Zoals ik aangaf in het stukje over paracetamol is het medicijn effectief, maar niet onschuldig. Misschien goed om het hoofdstuk paracetamol uit mijn boek Medicijnen voor Senioren door te lezen voor een zo veilig mogelijk gebruik van dit middel. terug

BOEK GENEESMIDDELEN EN GRATIS EBOEKEN OVER DEMENTIE EN DEPRESSIE

Niet voor niets staat er op de cover van mijn boek `Weet wat je slikt'. Hoewel het lichaam heel wat kan hebben en we heel wat potjes kunnen breken vóór er echt iets mis gaat, is de leeftijd de grote spelbreker. De reserves raken op en we worden kwetsbaarder, waardoor de kans op ziekte toeneemt. Gelukkig kunnen geneesmiddelen nog voor jaren kwaliteit van leven zorgen. Maar er is een keerzijde. Medicijnen zijn verre van onschuldig. Daarom is het essentieel dat we weten wat we slikken. Door meer kennis van geneesmiddelen kunnen we de `waakhond' van ons eigen lichaam zijn en tijdig aan de bel trekken als we medisch gezien onraad ruiken.

9

Bovendien kunnen we als gesprekspartner van de arts deelgenoot worden in onze eigen therapie. Jan van Ingen Schenau senior en samensteller van de seniorenkrant medisch en werkzaam geweest als specialist ouderengeneeskunde. Het boek telt 333 pagina's en is verkrijgbaar bij boekenbestellen.nl en in de boekhandel, maar u kunt het boek ook bij mij bestellen (gratis verzending). De prijs van het boek bedraagt € 27. Maar een tip is natuurlijk ook om het boek in de Nederlandse of Vlaamse bibliotheken te lenen. Bestellingen vanuit Vlaanderen gaarne via boekenbestellen.nl. Voor meer informatie zie Seniorenkrant Medisch. Gratis eboeken dementie en depressie Op de website Seniorenkrant Medisch kunt u gratis de eboeken Slinkend brein (dementie) en Somber brein (depressie bij ouderen) downloaden. terug

GERAADPLEEGDE LITERATUUR Te veel licht 's nachts op de slaapkamer kan leiden tot depressieve gevoelens. Bron: Obayashi et al. Exposure to light at night and risk of depression in the elderly. Journal of Affective Disorders. 2013; 151(1): 331-6. Japan.

Vermindert chocolade de kans op hart- en vaatziekten en diabetes? Bron: Alkerwi et al. Daily chocolate consumption is inversely associated with insulin resistence and liver enzymes in the Observation of Cardiovascular Risk Factors in Luxenbourg study. British Journal of Nutrition 2016; 115(9): 1661-1668. Luxembourg, Australia, USA,UK. Huisartsen passen medicijnen die de kans op vallen verhogen te weinig aan. Bron: Usual care and management of fall risk increasing drugs in older dizzy patients in Dutch general practice. Scand J Prim Health Care 2016 Apr 6:1-7. Epub 2016 Apr 6.

AAN DE TOTSTANDKOMIN G VAN DEZE UITGAVE IS DE UITERSTE ZORG BESTEED. VOOR INFORMATIE DIE NOCHTANS ONVOLLEDIG OF ONJUIST IS OPGENOMEN, AANVAARDT DE SAMENSTELLER VAN DEZE LITERATUURSERVICE GEEN AANSPRAKELIJKHEID. REACTIES KUNNEN WORDEN GERICHT AAN DE SA MENSTELLER: [email protected] 10