#05 HET GEHEIM VAN BOER ZOEKT VROUW. Van Stuart Pimm mag een ecoloog zich niet beperken tot onderzoek. De botanische tuin wordt écht niet verkocht

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 1

De botanische tuin wordt écht niet verkocht Pag. 4

Van Stuart Pimm mag een ecoloog zich niet beperken tot onderzoek Pag. 10

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

Lekker meelwormen eten op het insectenfestival Pag. 12

1E JAARGANG/ 28 SEPTEMBER 2006

RESOURCE Pag. 8

HET GEHEIM VAN BOER ZOEKT VROUW

#05

Resource 0606 Service

05-10-2006

14:27

Pagina 2

2

COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756. Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected]; secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected]; Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected]; Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected]; Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected]; Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected]; Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected]; Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected]; Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected]; Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected]; Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected]; Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected]. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 3

3

RESOURCE WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

#05

1E JAARGANG/ 28 SEPTEMBER 2006

KOERT

BOVEN HET MAAIVELD

Pag. 7 ‘Het vergassen van kippen is diervriendelijker dan vangen en slachten’

RARE NAAM VOOR EEN PRIJS ‘Wat een geweldige dag is het toch’, zegt Martin Kropff. Aalt Dijkhuizen, op papier nog de baas van Kropff, werpt een blik naar buiten. ‘Het regent’, constateert de leider der leiders. ‘Het is zwaar bewolkt, de temperatuur zakt en volgens Erwin Krol wordt het nog erger.’ ‘Is oom Aalt weer in een pokkenhumeur?’, vraagt Kropff. ‘Doet oom Aalt weer van mopper-de-mopper als Martin zich toevallig wél okidoki voelt?’ ‘Martin voelt zich altijd okidoki, Martin’, zegt Dijkhuizen. ‘Ook als daar geen aanleiding toe is.’ ‘Echte blijdschap komt van binnen, Aalt’, zegt Kropff, en hij overhandigt Dijkhuizen een fraai uitziende brief. ‘Ons topinstituut is genomineerd voor een gezaghebbende prijs.’ ‘De Meester Kackedoris-prijs’, leest Dijkhuizen. ‘Tata’, zegt Kropff. ‘Rare naam voor een prijs’, mompelt Dijkhuizen. ‘Kackedoris.’ ‘Eat that, Utrecht!’, juicht Kropff, en hij maakt een vreugdesprongetje. ‘We moeten zeker eerst betalen’, zegt Dijkhuizen argwanend. Hij buigt zich over het document. ‘Of een dekenset bestellen.’ ‘Uppuppup’, zegt Kropff, en geeft Dijkhuizen een kneepje in zijn wang. ‘Voor sombere Aalt is het glas nooit half vol, maar altijd half leeg.’ ‘Sombere Aalt leest brieven eerst voordat hij er huppelend mee langs de deuren gaat’, zegt Dijkhuizen. ‘De prijs is toegekend voor ons rapport Homeopathie, Een Oplossing Voor Kalverdiarree. In het rapport wordt een lofzang gezongen op homeopathie, staat hier. Opmerkelijk nu internationaal het besef is doorgedrongen dat homeopathische dierenartsen handelen in strijd met de diergeneeskundige ethiek. Dat staat hier tenminste.’ Niet-begrijpend staart Kropff de leider der leiders aan. ‘Martin, deze prijs is voor het bevorderen van de kwakzalverij’, vermaant Dijkhuizen. ‘Het is niet goed als je zo’n prijs krijgt.’ ‘Nee?’, vraagt Kropff beteuterd. Dijkhuizen schudt zijn hoofd. ‘Joh!’, zegt Kropff. Willem Koert

‘Met de polypil medicaliseer je het leven’ Pag. 14 ‘Veermans geloof in de markt is te ver doorgeschoten’ Pag. 21 ‘There are too many highly educated people in Hungary’

Pag. 23 Maaike Leenen wandelde dertig kilometer door de jungle met neushoorn Rosa

Ouderen die veel vis, fruit, groenten, knoflook en amandelen eten, en daar regelmatig een glaasje wijn bij drinken, kunnen het risico op hart- en vaatziekten met 75 procent verminderen. Dat zei prof. Lisette de Groot, hoogleraar Voedingsfysiologie van de oudere mens aan Wageningen Universiteit, vrijdag 22 september in Trouw. De Groot ziet meer heil in het volgen van zo’n dieet dan in de zogenaamde polypil die vijftigplussers zouden moeten slikken ter voorkoming van hart- en vaatziekten. ‘Je medicaliseert het leven met een preventiepil, terwijl gezonde voeding – iets natuurlijks – veel te bieden heeft. Gezonde voeding samen met een gezonde leefstijl en veel beweging geeft al een veel betere levensverwachting.’ De Groot maakt zich in het interview zorgen over gewichtsverlies bij ouderen. ‘Dat is een groot probleem dat bekendstaat als ouderdomsanorexia. Bij ouderen in een zorginstelling is 30 tot 60 procent ondervoed. Ziekte en gebrek aan beweging spelen mogelijk hierbij een rol. Wat mij hiernaast zorgen baart, is dat 20 tot 40 procent van de gezonde ouderen het risico loopt van ondervoeding. Dat is een veeg teken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een afname met 4 procent van het lichaamsgewicht per jaar al leidt tot een sterk verhoogd sterfterisico. En dat gebeurt ongeacht het optreden van ziekte. Er moet dus worden ingegrepen in het voedingspatroon. Het eten moet verbeterd. Hoe? Dat kan op veel manieren: met aandacht voor de kwaliteit en kwantiteit, voor smaak en de omgeving. Soms kunnen supplementen uitkomst bieden. Er zijn al verzorgingstehuizen die hiermee experimenteren.’ / KV

Omslagfoto Guy Ackermans

Resource 0605 4-7

27-09-2006

17:18

Pagina 4

2

4

IN ‘T NIEUWS 20 SEPT. T/M 27 SEPT. 2006

BOTANISCHE TUIN DREIJEN NIET VERKOCHT Er zijn geen plannen om de botanische tuin de Dreijen te verkopen. De hardnekkige geruchten over de mogelijke verkoop die vorige week onder het personeel de kop op staken, kloppen niet. Dit zegt woordvoerder van de raad van bestuur Simon Vink. Door de verhuizing van veel gebouwen van universiteitsterrein de Dreijen naar de Born en de mogelijke overgang van het Herbarium naar Leiden, ontstond er commotie over mogelijke verkoop van de botanische tuinen. De Gelderlander berichtte zaterdag dat de toekomst van het arboretum onzeker is. ‘Er is geen besluit, zelfs geen richtinggevend besluit’, zegt Vink. De botanische tuin heeft, aldus de woordvoerder, een collectie van nationaal belang met een museale status, en wordt nog gebruikt voor onderzoek. ‘Van verkoop kan op dit moment dus geen sprake zijn.’ De commotie is volgens hem ontstaan doordat medewerkers zaken verbinden

FEESTJE BIJ NUTRIGENOMICS CONSORTIUM Duizend DNA-chips, zogeheten arrays, heeft het Nutrigenomics Consortium van WCFS nu afgelezen. Reden voor een bescheiden feestje, zegt prof. Michael Müller. ‘We zijn geen servicelab, moet je bedenken. Het geeft aan wat voor vlucht dit type onderzoek heeft gemaakt.’

die niets met elkaar te maken hebben. ‘Natuurlijk zijn we in het licht van de verhuizing naar de Born bezig met mogelijke scenario’s. Maar als je op het schema

kijkt van de toekomstige verkoop van panden en grond op de Dreijen, dan vind je de botanische tuin daar niet tussen.’ / TH, foto GA

GROTE BELANGSTELLING VOOR INSECTENFESTIVAL Afgelopen week bezochten zeker twintigduizend mensen het festival City of Insects in Wageningen. Daarnaast kreeg vooral de recordpoging insecten eten een overweldigende media-aandacht. Tot in China en Brazilië konden tv-kijkers zien en horen dat in Wageningen 1747 mensen het aandurfden een portie meelwormen op te eten. Initiatiefnemer en hoogleraar Entomologie prof. Marcel Dicke is overweldigd door de enorme belangstelling en de vele enthousiaste reacties. ‘Vooraf was ik tevreden geweest met vijf- of tienduizend bezoekers. Dat het er meer dan twintigduizend zijn geworden is fantastisch. De vrees dat het alleen een Wagenings feestje zou worden is niet uitgekomen. Dankzij de aanwezigheid van tv-ploegen van onder meer Reuters, dat wereldwijd zo’n vierhonderd tv-kanalen bedient, krijgen we nu tot uit Brazilië meldingen dat ze een item over het insecten eten hebben gezien. Het toont aan dat je met kleine zespoters een groot publiek kunt bereiken’, aldus Dicke. Op de maandag na het festival waren er met zoekrobot Google op de zoekterm ‘wereldrecord insecten eten’ al meer dan honderdduizend hits te vinden. Het voor een breed publiek aantrekkelijk maken van wetenschappelijk onderzoek was een belangrijke doelstelling van de Academische Jaarprijs, die het Wageningse entomologieteam in juni won met het plan voor City of Insects. Volgens schattingen van de organisatie bezochten minstens vijftienduizend mensen zaterdag 23 september de slotdag van het festival, met tal van activiteiten op zestien locaties in Wageningen. Aan het eind van de middag verzamelden

De arrays die het centrum afleest zijn ongeveer een vierkante centimeter groot, en bestaan uit minuscule stipjes. Elk stipje meet de activiteit van een gen. ‘Alle 22.000 muizengenen staan erop’, zegt Müller. ‘Je gebruikt zo’n chip bijvoorbeeld om eerst een beeld te krijgen van een muis onder normale omstandigheden. Daarna zet je het beestje op een dieet met veel vet, en meet je na een week weer de activiteit van de genen. Als je de twee chips met elkaar vergelijkt, kun je van alle genen zien hoe ze reageren op een week dieet.’ Het centrum ‘leest’ de chips, en zet die om in informatie voor de onderzoekers. Je kunt het vergelijken met het ontwikkelen van een foto. Met de nieuwste update van de micro-arrayapparatuur kan het centrum nu ook de meest geavanceerde DNA-chips verwerken. Eén zo’n array doet anderhalf miljoen metingen. Hij bekijkt niet alleen hoe hard genen werken, maar vertelt ook welke stukken van de genen de cel echt afleest. De nieuwe arrays meten bovendien een half miljoen genenvariaties. Bijna alle DNA-chips die het centrum verwerkt komen voort uit onderzoek van het Nutrigenomics Consortium. / WK

O

He ee no pr ve of ee aa

He

A W A

M op pla Ag Wa De ste ku in ‘ge bij GG zo

BLOM TIJDELIJK BAAS BIJ VOEDING De raad van bestuur heeft Jan Blom aangesteld als interim-directeur van de kenniseenheid Agrotechnologie en voeding. Hij blijft daarnaast directeur van de kenniseenheid Maatschappij. Blom neemt tijdelijk de plaats in van Kees de Gooijer, die vorige week bekend maakte dat hij per 1 oktober vertrekt om directeur te worden van de stichting Food & Nutrition Delta. / KV

Vanaf een groot scherm spreekt entomoloog Marcel Dicke, met op zijn neus een facetogenbril van theezeefjes, het publiek op het Salverdaplein toe. / foto GA zich zo’n vierduizend bezoekers op het Salverdaplein en wist de organisatoren 1747 mensen te bewegen om gelijktijdig een portie roergebakken meelwormen met knoflook op te eten. Tropisch entomoloog en propagandist insecten eten prof. Arnold van Huis at zelf ook een bakje leeg, maar plaatst het wereldrecord wel in perspectief. ‘Er is voor het hele festival 25 kilo insecten klaargemaakt, dat is een hoeveelheid waar ze in Afrika hun

hand niet voor omdraaien.’ Marcel Dicke maakte het record op het podium bekend en werd door de ingehuurde presentator aangekondigd als ‘de ongekroonde keizer van de entomologie’ en ‘de man die alles weet van beestjes met meer dan acht poten’. Ook na het festival blijft er dus ruimte voor entomologisch zendingswerk. / GvM Zie ook In Beeld op pagina 12

ZWEMMEN MET SPORTKAART Medewerkers van Wageningen UR kunnen met hun sport- en fitkaart eindelijk ook terecht in Sportfondsenbad De Bongerd in Wageningen. Met ingang van 1 oktober 2006 is tijdens de recreatieve zwemuren op dinsdag voor werktijd en op donderdag tussen de middag de toegang gratis op vertoon van de kaart. Studenten konden al veel langer met hun sportkaart terecht in het zwembad. / YdH

S

he m we ve de ko of

Resource 0605 4-7

27-09-2006

17:18

Pagina 5

28 SEPTEMBER 2006

5

RESOURCE #05

‘Er is tijdens het festival 25 kilo insecten gegeten, voor Afrikaanse begrippen niet veel’ ONDERZOEK VOORGEDRAGEN VOOR KWAKZALVERPRIJS

n

e t

en

d

e

e et

rde

Het onderzoeksrapport ‘Homeopathie, een oplossing voor kalverdiarree!’ is genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. De prijs is bedoeld voor een persoon of instelling die volgens de vereniging een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de bevordering van de kwakzalverij. Het rapport komt voort uit onderzoek in

ACADEMISCHE WERKPLAATS AGORA VAN START Met een subsidie van twee miljoen euro is op 21 september de Academische Werkplaats Agora van start gegaan. Agora is een samenwerkingsverband van Wageningen UR en de GGD Gelre-IJssel. De werkplaats gaat onderzoeken hoe instellingen de gezondheid van ouderen kunnen verbeteren. De vier onderzoekers in het project, drie epidemiologen en een ‘gezondheidsbevorderaar’, werken zowel bij Wageningen Universiteit als bij de GGD. De subsidie is afkomstig van onderzoeksfinancier ZonMw. / WK

het Bioveem-project onder biologische melkveehouders. ‘In het rapport wordt een lofzang op de homeopathie gezongen, hetgeen opmerkelijk mag heten in een tijd dat zowel nationaal als internationaal in de diergeneeskunde het besef is doorgedrongen dat homeopathische behandelingen niet werkzaam kunnen zijn, en dat de homeopathische dierenartsen in strijd handelen met de diergeneeskun-

dige ethiek en wetenschap als ze homeopathie toepassen in hun praktijk’, zegt de vereniging in een persbericht. Wageningen UR staat op een lijst met negen andere kandidaten. Ook genomineerd zijn onder andere het RIVM, het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en TNO-Pharma. De vereniging tegen de kwakzalverij maakt op 4 november de winnaar bekend. / KV

MEER MOGELIJKHEDEN HOGESCHOOL DOOR CERTIFICERING Training & Consultancy, de commerciële tak van hogeschool Van Hall Larenstein, heeft een ISO-9001-certificering gekregen. Dit is een waarborg voor goed management. Door de certificering kan de onlangs gefuseerde organisatie, ontstaan uit Larenstein Transfer en Van Hall Business Center, meer opdrachten aannemen. ‘Bij overheden is er een trend om alleen nog met gecertificeerde bedrijven te werken’, aldus Wijnand Verschuur van Training & Consultancy in Leeuwarden. ‘Ook veel Vlaamse instellingen waar wij cursus-

sen geven, stellen die eis. Larenstein Transfer was nog niet gecertificeerd, dus het betekent dat er nieuwe opdrachtgevers in beeld komen. Business Center was het wel, maar het was de vraag voor de nieuwe organisatie opnieuw de certificering zou krijgen. Dat is gelukt.’ Zeker voor de Leeuwarder afdeling die zich met de individuele behandeling afvalwater (IBA) bezighoudt, is de certificering essentieel. Zij accrediteert als enige in Nederland IBA-systemen. De nu verkregen certificering is daarvoor echter wel een vereiste. / KM

en d

ALTERRANEN RICHTEN VRIENDEN VAN DE VELUWE OP Twee (oud-)medewerkers van Alterra zijn betrokken bij de oprichting van de vereniging Vrienden van de Veluwe. Zij vinden dat de Veluwe recht heeft op een vereniging naar het voorbeeld van de Waddenvereniging die zich inzet voor dit ‘grootste laaglandnatuurgebied van Noordwest-Europa’. De officiële start voor de ‘Vrienden van de Veluwe’ vindt zaterdag 30 september plaats tijdens een publieksmanifestatie in Putten. De vereniging wil een stem geven aan de liefhebbers van de Veluwe. ‘Zo’n groot en mooi natuurgebied heeft gewoon recht op een eigen vriendenclub’, vindt secretaris en oud-Alterra-medewerker dr. Patrick Jansen. Ook Alterra-onderzoeker prof. Henk Siepel, tevens bijzonder hoogleraar Toegepaste dierecologie in Nijmegen, heeft plaatsgenomen in het tijdelijke bestuur van de vereniging. Een logische betrokkenheid vindt Jansen: ‘De Veluwe is de achtertuin van Wageningen UR en is onderwerp van veel onderzoek. Bovendien recreëert een groot deel van de medewerkers op de Veluwe.’ De Veluwemanifestatie vindt plaats van 1 tot 5 uur op Landgoed Schovenhorst aan de Garderenseweg in Putten. / GvM

t. Meer informatie op www.vriendenvande veluwe.nl.

t

35 MILJOEN VOOR WETSUS Het in Leeuwarden gevestigde interuniversitaire onderzoeksinstituut voor duurzame watertechnologie Wetsus, krijgt 35 miljoen euro van het Rijk om zich om te vormen tot een technologisch topinstituut (TTI) Watertechnologie.

n-

,

n

k-

g en rt

STARTSCHOT/

Burgemeester Geert Dales van Leeuwarden gaf woensdag 27 september samen met drie studenten het startschot voor de nieuwe afstudeerrichting Forensic Sciences van hogeschool Van Hall Larenstein. De vier probeerden, ieder met een ander type buks, een ballon met confetti kapot te schieten. De forensisch onderzoekers in opleiding gaan komende week de kogeltjes onderzoeken om er achter te komen wie van de vier de ballon heeft geraakt. Na de officiële opening vertrokken de studenten naar een brandweeroefenterrein waar een woningbrand gesimuleerd werd. Na het blussen verzamelden de studenten sporen. Ook die worden de komende weken in het lab onderzocht. Jan Steenmeijer, directeur van Life Sciences, kondigde voor volgend jaar alweer twee nieuwe afstudeerrichtingen aan, ditmaal op het gebied van voeding en gezondheid en de offshore petrochemie. / KM, foto Hoge Noorden

De bijdrage, die wordt genoemd in de Miljoenennota, komt uit het Fonds Economische Structuurversterking en is bedoeld voor de periode 2007-2012. Het betekent een verdubbeling van de al toegezegde bijdragen van de vijftig betrokken bedrijven en tien kennisinstellingen. Het TTI Watertechnologie maakt zo een vliegende start op de fundamenten die door Wetsus zijn gelegd. Het instituut zal mede worden geleid door prof. Cees Buisman, hoogleraar Biologische kringlooptechnologie aan Wageningen Universiteit en wetenschappelijk directeur van Wetsus. Duurzaamheid blijft het sleutelwoord van het technologische instituut waarin zestig tot tachtig onderzoekers zich onder meer toeleggen op terugwinning van energie en grondstoffen uit afvalwater, waterzuivering, ontzilting en het herstel van kringlopen. / GvM

Resource 0605 4-7

27-09-2006

17:18

Pagina 6

2

6

UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP

BELANGRIJKE PLANTENGENEN ZIJN LUCHTIGER

K

De meest gebruikte genen van rijst en de modelplant arabidopsis hebben een minder compacte structuur dan plantengenen die minder vaak worden gebruikt. Die ontdekking melden onderzoekers van Plant Research International (PRI) in een publicatie in Trends in Genetics. De ontdekking gaat tegen de intuïtie in, want bij dierengenen is het precies andersom.

Al m die ve pr de de da ge he

Genen bestaan maar voor een deel uit instructies voor de cel. Als de cel het DNA afleest, gooit het sommige stukken informatie weg. Intronen heten die stukken op het genoom. ‘Intronen zijn geen junkDNA’, zegt dr. Jan-Peter Nap, onderzoeksleider van Applied bioinformatics van PRI. ‘Junk-DNA is een verouderde term. Intronen hebben allerlei functies. We snappen alleen nog niet precies welke.’ De meest gebruikte genen van dieren hebben weinig en relatief korte intronen. Dat is efficiënt voor de energiehuishouding van de cel, denken wetenschappers. Maar bij rijst en arabidopsis, ontdekte aio Xin-Ying Ren eigenlijk per toeval, is het andersom. Bij die soorten hebben de meest gebruikte genen juist een luchtiger structuur dan de minder gebruikte informatie; ze hebben meer en ook langere intronen. ‘We kunnen alleen nog maar speculeren waarom dat zo is’, zegt Nap. ‘De intronen van dieren zijn beduidend groter dan die van planten. Misschien dat het voor de energiehuishouding van dierlijke cellen uitmaakt hoe compact de genen zijn, maar voor plantencellen niet.’ De ontdekking is in de eerste plaats wetenschappelijk opmerkelijk, maar Nap sluit niet uit dat er praktische toepassin-

Si zie ze de va re ge we He st we He

Veelgebruikte genen van de modelplant Arabidopsis hebben een minder compacte structuur dan genen die cellen minder vaak gebruiken. / foto KU Leuven gen uit voort komen. ‘Misschien zijn intronen belangrijker voor het aflezen van genen dan we dachten. Je zou in plantenveredeling kunnen selecteren op de langere

versies van een gen, waardoor dat gen misschien beter werkt. Of, als je gmo’s maakt en het ingebrachte gen doet het niet goed genoeg, dan zou je kunnen over-

wegen om te proberen om meer of langere intronen in het gen aan te brengen.’ Dat, voegt Nap daar aan toe, is vooralsnog wel pure speculatie. / WK

ZEUGEN NIET MINDER VRUCHTBAAR DOOR STRESS Stress heeft nauwelijks invloed op de vruchtbaarheid van zeugen. Dat is de verrassende uitkomst van een onderzoek dat dr. Nicoline Soede heeft uitgevoerd bij de leerstoelgroep Adaptatiefysiologie. Soede onderzocht de verschillen in vruchtbaarheid tussen een groep zeugen die rustig in de stal lagen, en dieren die regelmatig stress ondervonden doordat ze telkens werden gehergroepeerd. De varkens raken gestresst in een nieuwe groep omdat ze gaan vechten om de ‘pikorde’ te bepalen. Soede verwachtte dat die stress een negatief effect zou hebben op de vruchtbaarheid. ‘We hebben dit onderzocht omdat iedereen die zich bezighoudt met reproductie van varkens ervan uitgaat dat stress negatief is voor de vruchtbaarheid. Er is ook wel eerder onderzoek gedaan, maar dat ging op een andere manier. Als je zeugen stresshormonen inspuit, zie je allerlei effecten op de hormoonhuishouding van de dieren, en ook op de repro-

ductie. Maar je weet dan natuurlijk niet of die effecten in de dagelijkse praktijk van de varkenshouderij ook voorkomen.’ Daarom heeft Soede een vorm van stress gebruikt die in de praktijk wel voorkomt. ‘Dieren worden zo nu en dan ondergebracht in nieuwe groepen. Die vorm van stress leidde in ons geval in ieder geval niet tot verminderde vruchtbaarheid.’ Alle 56 proefdieren van Soede waren na twee keer insemineren drachtig. Het aantal biggen en de duur van de hormonale cyclus verschilden nauwelijks tussen de twee groepen. ‘Honderd procent drachtig is een score die je in de praktijk in grote groepen zeugen niet snel tegenkomt. Bij ons waren de omstandigheden kennelijk heel goed. Maar mensen uit de praktijk zullen zeggen dat bij minder goede omstandigheden stress wel degelijk een effect heeft. Eigenlijk geloof ik dat zelf ook. Maar in onze proefopzet konden we dat niet aantonen. De werkelijkheid is kennelijk complexer is dan je zo op het eerste oog zou denken.’ / KV, foto BvB

Resource 0605 4-7

27-09-2006

17:18

Pagina 7

28 SEPTEMBER 2006

7

RESOURCE #05

‘Het maakt een kip waarschijnlijk niet uit of zij na haar dood wordt opgegeten of weggegooid’

KIPPEN VERGASSEN IS DIERVRIENDELIJKER Als er dan toch op grote schaal pluimvee moet worden geruimd, dan kan je de dieren beter doden door de hele stal te vergassen met kooldioxide. Volgens promovendus ing. Marien Gerritzen van de Animal Sciences Group in Lelystad is deze methode sneller en diervriendelijker dan de manier waarop pluimvee gewoonlijk de dood vindt, en beter voor het personeel. Sinds de uitbraak van besmettelijke dierziekten als varkenspest, mond- en klauwzeer en vogelgriep staan bij veel burgers de beelden van het grootschalig ruimen van vee – het doden en afvoeren van dieren – op het netvlies gebrand. Bij de vogelgriepepidemie in 2003 in Nederland werden ruim 30 miljoen kippen geruimd. Het doden van dieren voor dierziektebestrijding stuit op veel maatschappelijke weerstand. Het in de stal vergassen van pluimvee zal

waarschijnlijk weinig bijdragen aan het verminderen van deze weerstand, constateert Gerritzen. ‘Natuurlijk is het doden van dieren nooit leuk, maar je moet het wel in perspectief plaatsen. Ook als er geen dierziekten zijn worden er jaarlijks 300 miljoen kippen gedood en geslacht. In dat opzicht is stalvergassen diervriendelijker dan het vangen, afvoeren en slachten van de dieren. En het maakt een kip waarschijnlijk niet uit of zij na haar dood wordt opgegeten of weggegooid’, aldus Gerritzen. Vooral bij het vangen en uit de stal halen komt het welzijn van de dieren flink in het gedrang. Als ze in hun eigen omgeving blijven hebben ze minder angst en is er minder kans op verwondingen. Bij het vergassen in de stal worden in één keer grote hoeveelheden kooldioxidegas in de pluimveestal gepompt. De stressvolle periode voor de dieren hun bewustzijn verliezen, duurt meestal niet langer dan twee tot

vier minuten. Dat is een aanzienlijk kortere periode van ‘verminderd welzijn’ dan bij de meeste andere methodes, zoals het gebruik van mobiele gascontainers of het elektrocuteren van de dieren. Dit baseert Gerritzen onder meer op videoregistraties van de doodsstrijd van de kippen en metingen van harten hersenactiviteit. ‘Het in de stal vergassen is ook veel veiliger voor het personeel, omdat die niet meer in aanraking komen met levende dieren die mogelijk besmet zijn met een gevaarlijk virus. ‘Als de dieren in de stal gevangen moeten worden, gaat het er nogal hectisch aan toen en scheiden de meeste dieren spontaan mest af, waardoor je het risico op virusverspreiding vergroot.’ Het onderzoek naar een grootschalige diervriendelijke methode om pluimvee te doden begon al in 2002, op verzoek van het ministerie van LNV. Tijdens de vogel-

griepuitbraak in het voorjaar van 2003 werd in allerijl apparatuur voor stalvergassen aangevoerd, om in totaal 1250 bedrijven te kunnen ruimen. Het bood Gerritzen tevens een uitgelezen mogelijkheid deze methode in de praktijk te onderzoeken. ‘In het begin hebben we ook geëxperimenteerd met koolmonoxide, maar we hebben geen aanwijzingen dat dit sneller werkt of beter is voor het welzijn van de dieren.’ Kooldioxide is waarschijnlijk ook één van de goedkoopste manier om te vergassen, hoewel Gerritzen dit niet echt heeft onderzocht. ‘Ik vind dat in dit opzicht ook niet echt relevant.’ / GvM Marien Gerritzen promoveert donderdag 28 september aan de Universiteit Utrecht bij prof. Berry Spruit, hoogleraar Ethologie en welzijn van dieren, en prof. Arjan Stegeman, hoogleraar Epidemiologie van infectieziekten.

GEVAARLIJKE FUSARIUMSCHIMMELS IN OPMARS Sinds bekend is dat een besmetting van gewassen met fusariumschimmels kan leiden tot de ophoping van gifstoffen in veevoer en levensmiddelen, is de belangstelling voor deze schimmel onstuimig gegroeid. Plant Research International heeft nu een slimme test ontwikkeld waarmee je gevaarlijke fusariumschimmels snel kunt opsporen.

e‘Fusarium had al een slechte naam in de Nederlandse land- en tuinbouw, omdat de schimmel tot aanzienlijke opbrengstverliezen kan leiden in bijvoorbeeld tomaten, komkommer en een aantal sierteeltgewassen’, vertelt PRI-onderzoeker dr. Cees Waalwijk, voorzitter van het negende European Fusarium Seminar (EFS9) dat vorige week in Wageningen werd gehouden. ‘Dat de schimmel ook natuurlijke gifstoffen, mycotoxines, kan produceren die gemakkelijke kunnen ophopen in voedingsmiddelen, heeft hier pas laat aandacht getrokken. Sinds er vanuit Brussel allerlei wetgeving rond voedselveiligheid op ons afkomt, krijgt fusarium pas volop aandacht.’ Met ongeveer 200 deelnemers was het seminar volledig uitgekocht en de ruime vertienvoudiging aan deelname sinds de eerste editie in 1988 illustreert de toegenomen aandacht. Fusarium is volgens Waalwijk hard op weg zich in de top drie van belangrijkste plantenziektes te nestelen. Zo zijn de meeste tarwe- en maïsrassen vatbaar voor de vier belangrijkste mycotoxine-producerende fusariumsoorten. Een aantasting met deze schimmelsoorten leidt daarbij niet alleen tot oogstverliezen, maar brengt ook grote gezondheidsrisico’s met zich mee. Tarwe en maïs vormen immers de grondstof voor tal van levensmiddelen en veevoeders. ‘Veel myco-

Graan dat is aangetast door fusariumschimmels (links) kan gifstoffen bevatten. / foto Andreas Hecker toxinen zijn chemisch zeer stabiel en kunnen de meeste bewerkingsprocessen doorstaan’, aldus Waalwijk. Via besmet veevoer kunnen de gifstoffen in de voedselketen terechtkomen en al in lage concentraties ernstige effecten veroorzaken zoals verlamming, groeistoornissen en verzwakking van het immuunsysteem. ‘De veevoedersector is nu zeer streng. Als er in een partij graan mycotoxine ontdekt wordt, moet de hele voorraad als chemisch afval behandeld worden. De richtlijnen verbieden bijvoorbeeld de be-

smette partij weer te vermengen’, aldus Waalwijk. Om het optreden van schadelijke Fusariumsoorten te kunnen detecteren heeft de onderzoeksgroep van Waalwijk nu een elegante snelle toets ontwikkeld op basis van de TaqMan PCR-technologie. ‘De naam TaqMan is afgeleid van het bekende computerspelletje PacMan. In deze toets worden, als fusarium aanwezig is, op een vergelijkbare manier kenmerkende moleculen opgesnoept wat leidt tot een fluorescentiesignaal. Het is een

kwantitatieve toets waarmee je bepaalt welk type schimmel een plant of een partij graan heeft besmet en tevens hoe ernstig deze besmetting is’, aldus Waalwijk. De toets is nog niet helemaal marktrijp, maar hij is de afgelopen jaren al wel gebruikt voor een inventarisatie van de typen mycotoxine-producerende fusariumsoorten die in de Nederlandse tarweteelt rondwaren. Waalwijk: ‘We zien in het veld een verschuiving in de richting van de meer agressievere schimmeltypen. Dat is inderdaad geen goed nieuws.’ / GvM

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 8

ACHTERGROND

2

8

Drie miljoen mensen kijken op zondagavond naar Boer zoekt vrouw. Waarom? Omdat het televisieprogramma een ‘kijkgaatje’ is in de muur tussen de drukke stedeling en de authentieke boer, menen sociologen en mediadeskundigen.

door JORIS TIELENS, foto’s GUY ACKERMANS

‘Eigenlijk willen we terug naar de idylle van boer met vrouwtje op een klein stukje land’

T

oen vorig jaar het KRO-programma Boer zoekt vrouw werd aangekondigd, nog voor de eerste uitzending, stond de agrarische sector op de achterste benen. De stedelingen zouden de achterlijke boer belachelijk gaan maken, de sukkels uitlachen die niet aan de vrouw kunnen komen. De agrarische pers maakte al bij voorbaat gehakt van het programma, en de telefoon van Dirk Bruins, voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, stond roodgloeiend. Journalisten wilden weten of jonge boeren echt niet aan de vrouw kwamen. Bruins nu: ‘Ik was zeer sceptisch voordat ik de eerste uitzending zag. Maar het programma bleek integer gebracht te worden. Juist een mooi visitekaartje voor de landbouw. Wel iets geromantiseerd, maar toch voldoende respectvol. Mensen krijgen letterlijk een kijkje in de keuken van een boerenbedrijf. En dat geeft draagvlak aan de landbouw.’ Eenmaal op de buis bleek Boer zoekt vrouw ook in de smaak te vallen bij het grote publiek. Het begon met 1,8 miljoen kijkers en dat liep op naar 3,2 miljoen. Tot verbazing van de programmamakers zelf – productiemaatschappij Blue Circle, in opdracht van de KRO – werd het datingprogramma hét kijkcijfersucces van het jaar. STADSE VROUWEN Prof. Jan Douwe van der Ploeg, ruraal socioloog aan Wageningen Universiteit, begrijpt wel waarom. Voor de gemiddelde burger is de landbouw onzichtbaar, analy-

seert hij. De enige momenten dat de boer gezien wordt, is tijdens een uitbraak van MKZ of vogelpest. Achter de muur die tussen landbouw en de stad staat, blijken dan ineens duizenden beesten geruimd te worden. Van der Ploeg: ‘Het programma Boer zoekt vrouw is een kijkgaatje in die muur, waar je iets door ziet wat normaal verborgen blijft. Want het laat een ander beeld zien. Behalve een agrarische industrie, blijken er ook aardige boeren te zijn.’ Vroeger trouwden boerenzonen als vanzelfsprekend met boerendochters, maar tegenwoordig zoeken boeren vaker een meisje uit de stad. ‘Vrouwen die hoog opgeleid zijn, een baan hebben, en de boerderij een aangename plek vinden om te wonen’, zegt Van der Ploeg. ‘Dat zie je ook in Boer zoekt vrouw. Het zijn vrouwen uit de stad die er aan meedoen. En de grappige charme daarvan is natuurlijk dat zij niets van de boerderij weten maar wel verliefd worden op die boer.’ ‘Alle datingprogramma’s doen het goed, maar Boer zoekt vrouw wel in het bijzonder’, zegt dr. Eggo Müller, televisiewetenschapper aan de Universiteit Utrecht. Volgens hem is het succes van het programma te verklaren door het feit dat de landbouw voor velen het ‘exotische gebied’ van de samenleving is. ‘Echte boeren zie je niet meer in de dienstensamenleving. Het heeft iets antropologisch om daar naar te kijken. En de enscenering van het programma speelt daar leuk op in, door oud-Hollandse tegeltjes in de vormgeving te gebruiken. Presentatrice Yvon Jaspers belichaamt de stedeling waar alle boeren verliefd op worden. Ze heeft ook nog de Klokhuisachtige toon alsof ze iets uitlegt

aa e do

H R C ge zi E do gi ge m tu W lo R ta p ro re id la da na Is he va tis zi

t, e

n

n

e

ee-

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 9

28 SEPTEMBER 2006

9

RESOURCE #05

KIJKEN NAAR

BOEREN/

ANTROPOLOGIE IN DE POLDER

aan de kijker, namelijk hoe die curieuze boeren werken en denken. Daardoor lijkt het programma soms op een documentaire.’

drijf runnen. Het programma is zo succesvol omdat het zo integer overkomt.’ Natuurlijk is het programma een beetje geromantiseerd, zegt Claudine Everaert, eindredacteur van het AUTHENTIEK programma bij de KRO. ‘We brengen amusement. Dus Het woord wat daar bij past is authenticiteit, zegt dr. in de vormgeving doen we iets met traditie en nostalReint Jan Renes van de Wageningse leerstoelgroep gie, iets van vroeger. We moeten het smakelijk opdieCommunicatiewetenschap. ‘De kijker van nu wordt zo nen. Maar het geheel is heel echt, heel puur.’ Het is gebombardeerd met gemaaktheid, met dingen die nep ook niet zomaar een spelletje, zegt Everaard. ‘Het gaat zijn, dat er een groot verlangen is naar iets wat echt is. wel om het zoeken van een levenspartner. Drie van de En het wordt gebracht met een zweem van integriteit, vijf boeren van vorig seizoen hebben nog steeds een door de girl next door die Yvon Jaspers is.’ Het is nostal- goede relatie. Het zijn herkenbare mensen. Alsof de cagisch, zegt Renes, en het verwijst naar traditie en de mera’s er niet bij waren, geen glitter en glamour.’ geur van spruitjes van de jaren vijftig. Het heeft de romantiek van de Unoxreclame, van buitenleven, van naOERMANNEN tuur en onthaasting. Laurens Knoop en Peter Jobse, vlotte mannen uit de Woorden van gelijke strekking komen van mediasocio- grachtengordel die werken bij trendwatcher Motivacloog prof. Peter Hofstede, emeritus hoogleraar van de tion, vinden de spanning tussen vrouw en boer mooi. Rijksuniversiteit Groningen. Hij heeft het over de nos‘Degene die het minst goed een vrouw kan versieren, talgie van de verdwijnende boerenstand, uitstervende die het verst af staat van de Casanova en de gladde plattelandsvrouwen en de hang naar romantiek. ‘Die praatjesmaker, dat is de boer. Dat geeft een bepaalde romantiek slaat nergens op, zo romantisch is het boepuurheid. Niet omdat hij klungelig is, maar omdat hij renleven niet. Toch willen we eigenlijk terug naar de gekozen heeft voor een boerenbestaan. Dat is authenidylle van de boer met zijn vrouwtje op een klein stukje tiek. De metroseksuele man wordt links en rechts geland. De stedeling weet niet meer waar zijn eten vanpasseerd door echte mannelijkheid. De vrouw wil weer daan komt, maar heeft wel nog een vaag verlangen een oerman, een ongelikte boer met de poten in de naar dat buitenleven.’ klei.’ Rust, regelmaat en de betrouwbaarheid van de Is Boer zoekt vrouw dan toch gekunsteld en nep omdat boer die niet zomaar vreemd zal gaan, het maakt de het de romantiek opzettelijk opklopt? ‘Het beeld dat boer aantrekkelijk volgens de trendwatchers. Je krijgt van een boer wordt neergezet is natuurlijk niet realisiets leuks, denken zij, als je dat koppelt aan zelfbewustisch’, zegt Renes. ‘Maar de kern ervan moet wel echt te vrouwen die zelf bepalen aan welke eisen hun partzijn. Het moeten echte boeren zijn die ook echt een be- ner moet voldoen.

Knoop en Jobse zien ook een herwaardering van het boerenvak. ‘Juist omdat het een uitstervende leefstijl is, omdat het boerenleven zo ver afstaat van de mensen.’ Ze zien het ook in de populariteit van de regiosoap van Herman Finkers, die op de regionale televisie was maar binnenkort ook landelijke uitgezonden wordt – door de KRO. En in de schuurfeesten, de bands Voederbietels, Rowen Heze en meer. Gezinssocioloog dr. Kees de Hoog van Wageningen Universiteit ziet het ook, die herontdekking van het platteland. ‘Boer is nog steeds een scheldwoord, maar het platteland wordt wel opnieuw ontgonnen.’ De Hoog denkt aan de populariteit van open dagen van boerderijen en de toenemende vraag naar buiten wonen. En hij denkt dat het programma Boer zoekt vrouw ook veel vooroordelen over boeren weg zal nemen. ‘Het blijken net gewone mannen.’ Volgens ruraal socioloog Van der Ploeg wordt de landbouw niet alleen op tv zichtbaarder. Ook in de wetenschap en politiek ziet hij een kentering. ‘Er is een herontdekking van de boer aan de gang. De landbouw is veel te lang onzichtbaar gebleven. Het succes van dit programma laat zien dat de landbouworganisatie LTO gefaald heeft in het zichtbaar maken van de landbouw.’ In beleidsjargon heet het de licence to produce, het krediet dat de landbouw in de ogen van de rest van de samenleving heeft om te mogen bestaan en te blijven produceren. Er zijn studies naar gedaan, rapporten over geschreven en congressen over belegd. Maar misschien bereikt een succesvol televisieprogramma op dit punt wel meer dan alle wetenschappers bij elkaar. <

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 10

ACHTERGROND

10

‘ECOLOGEN MOETEN EEN

2

P b v I i

STATEMENT MAKEN’

d

‘ b w b j u w l

Resource 0605 1, 3, 8-11

27-09-2006

17:18

Pagina 11

28 SEPTEMBER 2006

11

RESOURCE #05

Prof. Stuart Pimm is een ecoloog met een missie. Evenals zijn vakgenoten wil hij begrijpen hoe het complexe ecosysteem van de aarde werkt. Maar belangrijker vindt hij het om oplossingen te bedenken voor ecologische problemen. In Madagaskar heeft de onderzoeker kinderen geholpen om natuurgids te worden, in Brazilië wil hij een stuk regenwoud kopen.

door MARTIN WOESTENBURG, foto GUY ACKERMANS

D

e Britse wetenschapper Stuart Pimm is van oorsprong zoöloog, maar heeft tegenwoordig zijn eigen Pimm Group aan de Duke University in North Carolina waar hij onderzoek doet naar het complexe ecosysteem van de planeet aarde. Hij is in Nederland om de dr. A.H. Heinekenprijs voor milieuwetenschappen van de KNAW in ontvangst te nemen. En op vrijdag 26 september geeft hij een lezing tijdens een symposium van NIOO en Wageningen UR. Pimm logeert in het Amsterdamse Hotel de l’Europe en het pluche dat daar alom aanwezig is, komt handig van pas als hij wil uitleggen dat de wereld ingewikkeld in elkaar zit. ‘Vroeger deden ecologen experimenten op de schaal van dat kleedje’, zegt hij, terwijl hij wijst op een hoogpolig tapijt. ‘Maar de milieuproblemen die we tegenwoordig tegenkomen zijn wereldwijd.’ Ecologen moeten volgens Pimm dan ook werken op wereldschaal. Dat begint al bij de simpele vraag op welke plaatsen we de biodiversiteit moeten beschermen. Dat is niet in Nederland, vindt Pimm, al was hij onder de indruk van een natuurgebiedje bij Amsterdam waar het stikte van de vogels en vogelaars. ‘De helft van de biodiversiteit in de wereld zit op tien procent van het landareaal. Als je dus de biodiversiteit wilt beschermen, zul je in die plekken moeten investeren. Er zijn twintig à dertig van die gebieden over de hele wereld - de tropische bossen in Madagaskar en Indonesië, de Atlantische bossen in Brazilië, noem maar op.’

‘Je moet je bedenken wat het betekent om je dochtertje uit te leggen wat een leeuw is’

noeg. Je kunt geen ecoloog zijn en blind zijn voor wat er gebeurt met onze planeet. Als wetenschapper moet je kijken naar wat de problemen zijn, om die vervolgens op te lossen. Daarvoor heb je een andere houding nodig. Je moet samenwerken met ecologen en ethici. En je moet praten met de media en met beleidsmakers en bestuurders. Je moet een statement maken.’ Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is volgens Pimm een goed voorbeeld van hoe het moet. In dat IPCC distilleren wetenschappers aan de hand van de meest actuele onderzoeken op het gebied van onder meer meteorologie en oceanologie en op basis van modellen wat de stand van zaken is op het gebied van de klimaatverandering.

VERREKIJKERS Persoonlijk houdt Pimm zich vooral bezig met het behoud van tropisch regenwoud. ‘Ik werk in Florida, bij de Everglades. Elke lente zit de lucht daar vol met rook van de bosbranden in het tropische regenwoud. En het probleem is heel makkelijk op te lossen. De mensen branden het regenwoud om land te krijgen waar ze een paar hectare maniok kunnen verbouwen. Vijf dollar per dag zou voldoen om ze daarmee te laten stoppen.’ Rijke landen zouden dan ook moeten investeren in zulke gebieden, vindt Pimm, want alleen werken aan het behoud van de grutto in Nederland levert weinig op als het gaat om de wereldwijde biodiversiteit. Ecologen kunnen daar een begin mee maken door samen te werken met de lokale bevolking en die te betrekken bij de natuur die ze bestuderen en proberen te behouden. VOEDSELWEB Zo heeft de Pimm Group in Madagaskar een restauPimm is beroemd geworden met de term food web, in rant opgezet voor de lokale bevolking. ‘In het noordhet Nederlands vertaald als voedselketen of voedselwesten van Madagascar is de best betaalde baan die web. De term geeft aan dat elke plant- of diersoort savan leraar. Die verdient één euro per dag. Terwijl het menhangt met andere plant- en diersoorten. Dat impli- dorpje waar hij les geeft vlakbij een natuurreservaat ceert dat het uitsterven van één soort voor andere ligt, met zes soorten lemuren en heel veel vogels. De soorten belangrijk is. plaatselijke bevolking brandt begroeiing af om de boDe interesse voor de biodiversiteit en het uitsterven dem vruchtbaarder te maken, en die vuren gaan het van soorten ontstond bij Pimm toen hij in de jaren zepark in. Die mensen zeggen dan: waarom zouden we ventig werkte in Hawaï. De meeste ecologen deden dat erg vinden? We hebben toen een restaurant opgedestijds nog onderzoek ‘op de schaal van het pluche zet om hen meer inkomsten te geven. Nu serveren ze tapijtje’, en dan liefst op plaatsen waar de natuur nog maaltijden voor twee dollar, wat een fortuin is daar.’ in ongerepte staat was. Hawaï was echter allesbehalve Resultaat is dat alle dorpskinderen naar school gaan. ongerept. Dankzij een gebrekkig milieubeleid dreigden ‘En we hebben ze allemaal een verrekijker en een vodaar vele soorten te verdwijnen. Op een gegeven mogelgids gegeven, waarmee ze zich scholen als natuurment kende Pimm van één vogelsoort alle individuen. gids. Daarmee kunnen ze later veertig tot honderd dol‘Elf in gevangenschap en twaalf in het wild.’ lar per dag verdienen. We hebben hen een alternatief Deze ervaring was een eye opener die hem maakte tot geboden voor het vernietigen van hun omgeving.’ een ecoloog met een missie. Hij werd één van de Conclusie: ecologen moeten niet alleen de natuur leren grondleggers van de conservation biology. ‘De soorten begrijpen maar ook de problemen van lokale mensen waar ik in de jaren tachtig aan werkte, kunnen over der- onderkennen. Toegepast onderzoek dus, en dat klinkt tig jaar uitgestorven zijn. Je moet je bedenken wat het erg Wagenings. Pimm verwacht vrijdag in Wageningen betekent als je je dochtertje moet uitleggen wat een dan ook een welwillend publiek te vinden. Dat kan hem leeuw is, omdat die niet meer bestaan.’ helpen, want hij wil geld bij elkaar krijgen om een deel In zijn nieuwe discipline - inmiddels ‘een volwassen dis- van het Atlantische oerwoud in Brazilië te kopen. < cipline’, vindt Pimm - gaat het niet om de wetenschap op zich. ‘Het publiceren in Nature en Science is niet ge- www.nioo.knaw.nl/events/pimm

Resource 0605 12-15

27-09-2006

17:19

Pagina 12

REPORTAGE

12

2

IN BEELD Klokhuis omgetoverd tot kinderuniversiteit waar de professoren Louise, Joop en Arnold vragen beantwoordden. ‘s Avonds was er bovendien een spannende nachtvlinderexcursie. In het insectendefilé – wat is Wageningen zonder defilé - liepen naast vrijwilligers in fantasievolle insectenpakken ook ruim

U

d

foto’s GUY ACKERMANS, tekst GERT VAN MAANEN De slotdag van het festival Wageningen City of Insects, zaterdag 23 september, bracht zo’n vijftienduizend mensen op de been. Er vormden zich rijen voor kraampjes met gefrituurde sprinkhanen en de spinnenworkshop ‘Weg fobie’. Theater Junushoff was met behulp van de makers van het tv-programma

O

tweehonderd geschminkte en verklede kinderen mee. De recordpoging insecten eten trok veel mediabelangstelling en werd afgesloten met het bezoek van een megarups. 1747 Bakjes geroerbakte meelwormen werden leeggegeten. Zie ook pagina 4.

Ce 19

W

W

Z

‘Al he ve riu m gr dig we he De He dw ve da He sc na

Resource 0605 12-15

27-09-2006

17:19

Pagina 13

28 SEPTEMBER 2006

13

RESOURCE #05

OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR door WILLEM KOERT CEES VEEGER ONTMASKERDE VASOLASTINE Dat zijn wetenschappelijk onderzoek op rechtszaken zou uitdraaien had de Wageningse biochemicus prof. Cees Veeger vast niet gedacht toen hij in 1975 het verzoek kreeg ampullen van medicijnfabrikant Enzypharm te analyseren. Het boek ‘De onwelkome boodschap’, een klassieker over de bedreigde vrijheid van de wetenschap, besteedt ruim twintig jaar later nog een hoofdstuk aan de affaire.

Cees Veeger tijdens zijn afscheidsrede op 9 januari 1996. / foto Guy Ackermans

Enzypharm was het geesteskind van de ingenieur Gerrit Hendrik van Leeuwen, een man die tijdens de Tweede Wereldoorlog zo fout was als een ingenieur maar kon zijn. Van Leeuwen collaboreerde niet alleen, hij bood Hitler ook nog aan om een superbom te maken die de geallieerden weg zou vagen. Na de bevrijding zat Van Leeuwen vast. In de gevangenis verzon hij een andere manier om zijn intellect ten dienste te stellen van de mensheid: een nieuw soort medicijn op basis van planten. In 1948 richtte Van Leeuwen, samen met Anton van Geelkerken, de gewezen rechterhand van oorlogsmisdadiger Anton Mussert, Enzyp-

harm op. Eén van Enzypharms meest succesvolle producten was Vasolastine, dat enzymen uit zonnebloem, haver en spinazie moest bevatten. Geïnjecteerd verhielp het aderverkalking, dementie en reuma, aldus Van Leeuwen. Vasolastine werd een hit. Dat het huidige Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in de jaren zestig ontdekte dat er geen actieve enzymen in de ampullen zaten, deed daar niets aan af. Rond de producten van Enzypharm had zich toen al een enthousiaste schare patiënten gevormd. In 1975 vroeg een arts aan Veeger, de hoogst aangeschreven enzymoloog die Nederland rijk was, Vasolastine te onderzoeken. Veeger constateerde een jaar later dat de stoffen in de ampullen geen enzymatische activiteit hadden, en lichtte daar de Inspectie Volksgezondheid voor Geneesmiddelen over in. Daarnaast stuurde Veeger zijn rapport naar de ambassades van alle landen waar Vasolastine op de markt was. Van Leeuwen was nicht amüsiert. Als Veeger zich niet distantieerde van zijn onderzoek, dreigde hij, zou Enzypharm Veeger

voor de rechter slepen en tien miljoen gulden aan schadevergoeding eisen. Veeger hield echter voet bij stuk. Het proces kwam voor in 1977, maar Enzypharm verloor. De rechter oordeelde dat Veeger gewoon zijn wetenschappelijke plicht had gedaan toen hij de wereld inlichtte over Vasolastine. Enzypharm ging in hoger beroep, maar verloor weer. De rechtszaak tenminste. In de oorlog tegen de overheid, die al vanaf 1965 pogingen deed het preparaat uit het ziekenfonds te halen, kwam Enzypharm als winnaar tevoorschijn. Patiëntenverenigingen, politici en media kwamen tegen die pogingen in het geweer, en verketterden Veeger - of ‘dokter Vergeer uit Wageningen’, zoals Aart Gisolf, de huisdokter van het Algemeen Dagblad, hem in 1978 noemde. De laatste poging van Den Haag om de belastingbetaler niet langer het niet-werkzame middel te laten bekostigen, dateert uit 2005. Ook die strandde. In 1993 overleed Van Leeuwen, Veeger ging in 1996 met emiritaat. Maar Vasolastine is er nog steeds. Op kwaliteitsapotheek.nl kost een doosje 49,64 euro.

WERKPLEK WIE ZIT WAAR EN WAT DOET HIJ DAAR?

ZWARTE KLEREN EN EEN HANENKAM ‘Als universitair docent ben ik toch de helft van de tijd aan het pipetteren’, vertelt Henk Franssen van het Laboratorium voor Moleculaire Biologie. Deze middag werkt hij in het lab op de begane grond van het Transitorium aan enzymdigestie, een methode om te achterhalen welk effect afzonderlijke plantengenen hebben op de groei van de plant. De andere helft van zijn tijd besteedt Henk aan onderwijs. ‘Ook dat is leuk. Het dwingt je om na te denken over wat je wilt verkopen, en over de vraag of het zinnig is dat ik me zelf in iets verdiep.’ Henk kwam in 1980 na een studie scheikunde in Nijmegen als promovendus naar Wageningen. Hij liep destijds rond

met zwarte kleren en een hanenkam. Nu draagt hij een spijkerbroek en een blauw geruit overhemd met korte mouwen. Alleen het lab ziet er nog net zo uit als in de jaren tachtig. ‘De stoelen hebben geen wielen, en je stoot je benen aan de tafels. Ik schaam me als er scholieren op voorlichtingsdagen komen.’ Om die reden is Henk blij dat het laboratorium over een tijdje naar nieuwbouw naast Plant Research International verhuist. Hoewel hij er wel tegenop ziet dat hij zijn nieuwe werkkamer straks moet delen. En hij zal het uitzicht op het arboretum missen dat hij heeft vanuit zijn huidige kamer. / YdH foto Guy Ackermans

Resource 0605 12-15

27-09-2006

17:19

Pagina 14

OPINIE

14

2

M.I.

Cees Veerman behoort volgens een jury van het Parool tot de drie beste ministers van dit kabinet. Alleen Kamp en Donner zijn volgens André Rouvoet, Robin Linschoten en Felix Rottenberg even goed. Het Agrarisch Dagblad stelde haar lezers zelfs de vraag of Veerman de beste landbouwminister ooit is. Hoe kijkt u aan tegen de erfenis van vier jaar Veerman?

HOE DOET VEERMAN HET ALS MINISTER? door Korné Versluis ‘Bijna alles wordt nu overgelaten aan de markt, daarin is hij te ver doorgeschoten’

Prof. Han Wiskerke, hoogleraar Rurale sociologie ‘Veerman heeft terecht veel nadruk gelegd op ondernemerschap. Dat is goed geweest. Uiteindelijk moet het natuurlijk van de boeren komen, die moeten iets maken van hun bedrijf. Veerman wilde een minder dominante rol van de overheid. Dat is prima, maar soms lijkt die houding er toe te leiden dat de overheid

helemaal niets meer wil doen aan het platteland. Als alles wordt overgelaten aan de markt is er immers geen overheid meer nodig. Daarin is de minister volgens mij te ver doorgeschoten. Bij verbreding en het streven naar een multifunctioneel platteland is wél een actieve rol van de overheid nodig. Ik heb een duidelijke visie daarop gemist. Veerman is onder boeren vrij populair. Ik denk dat dat komt omdat hij redelijk recht door zee is. Bovendien is het een charmante man die zijn beleid goed weet te verkopen. Hij wekt ook de indruk dat hij bijvoorbeeld in Brussel zijn best doet voor Nederland, veel meer dan zijn voorganger. Brinkhorst was misschien wel te veel Europeaan, Veerman was zich ervan bewust dat hij ook belangen van de Nederlandse boeren te verdedigen had. Veerman is natuurlijk ook veel meer een boerenminister dan Brinkhorst. Hij weet welke taal hij moet spreken in verschillende gezelschappen. Of Veerman iets van blijvende waarde achterlaat weet ik niet. Van Aartsen associeer ik meteen met plattelandsvernieuwing. Die wist een trendbreuk teweeg te brengen. Veerman zal denk ik herinnerd worden vanwege de grote fusies die hij geleid heeft - Wageningen UR en de Greenery - en minder als minister.’

‘Hij heeft een evenwichtige visie die hij goed weet over te brengen’

Prof. Arie Oskam, hoogleraar Agrarische economie en plattelandsbeleid ‘Veerman wist zich in Brussel makkelijk te bewegen. Hij heeft in het begin van zijn ministerschap de problemen tussen landbouwcommissaris Fischler en Chirac omzeild en zo de belangrijke landbouwhervormingen weten te redden. Hij werd toen ook genoemd als mogelijke opvolger van Fishler, dat was niet voor niets. In zijn plattelandsbeleid heeft Veerman

‘Hij heeft de tegenstellingen tussen boeren en natuurbeschermers weten te slechten’

Prof. Geert de Snoo, bijzonder hoogleraar Agrarisch natuur- en landschapsbeheer ‘Ik ben positief over zijn erfenis. Veerman heeft zich een zeer vakbekwame minister getoond op het terrein waar ik verstand van heb, agrarisch natuurbeheer. Hij heeft goed onderscheiden wat wel en niet werkt. Hij stond met beide benen in de praktijk en was ook niet bang om maatregelen die niet bleken te werken af te

gekozen voor een moderne lijn: geen productiesteun meer, maar inkomensteun. Bedrijven moeten het doen, je kunt de overheid niet overal verantwoordelijk voor maken. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie heeft hij die lijn ook goed op de agenda weten te krijgen. In Nederland heeft zijn nota Kiezen voor landbouw, met als hoofdlijn het ondernemerschap, het ook prima gedaan. De overheid moet ondernemers niet te veel voor de voeten lopen. In de Kamer was veel steun voor die lijn. In internationale onderhandelingen stond hij redelijk open voor internationale handel. Bij onderhandelingen over vrije handel zie je altijd dat partijen met gevestigde belangen zich verzetten tegen het opgeven van beschermde posities. Sommige ministers zijn heel gevoelig voor die druk, Veerman minder. Verder stond hij wel open voor biologische landbouw, en had hij een evenwichtige aandacht voor dierenwelzijn. Al met al ben ik zeker positief over zijn prestaties. Hij had een evenwichtige visie die hij goed wist over te brengen. Hij heeft daarmee beleid dat al was ingezet door Van Aartsen en Brinkhorst dichter bij de boeren weten te brengen.’

schaffen. Zo heeft hij het lichte weidevogelpakket stopgezet. Boeren kregen onder andere een beloning voor het iets later maaien. De gedachte was dat weidevogels daarvan profiteerden, maar dat bleek niet zo te zijn. Zijn voornaamste verdienste is misschien wel dat hij de tegenstellingen die er traditioneel waren tussen boeren en natuurbeschermers heeft weten te slechten. Als mensen iets willen met een bepaald gebied, zegt hij: ga je gang. Maak samen met andere betrokkenen een plan en leg dat maar ter toetsing voor. Voor de komst van Veerman was er voor iedere belang een apart potje. Hij heeft de afgelopen jaren veel meer samenhang in het beleid weten te brengen. Of de grutto er iets mee opgeschoten is? Dat kun je niet zeggen, zo snel reageert de vogelstand niet. Maar ik denk dat Veerman de problemen rond weidevogelbeheer goed op het netvlies had, en zinvolle initiatieven heeft genomen. Wat hij heeft laten liggen? De natuur- en landschapskwaliteit in het buitengebied staan nog steeds onderdruk. De speelruimte voor natuur neemt alsmaar verder af. Veerman heeft daarin geen echte omslag weten te bereiken.’

‘Veerman vraagt vaak wat de wetenschap te bieden heeft’

Dr. Martin Scholten, directeur visserijinstituut Imares ‘Anders dan zijn voorgangers heeft hij de vissers niet op de barricades gekregen. Het grote verschil met eerdere ministers is dat hij de juiste toon wist te treffen. Brinkhorst heeft zich bijvoorbeeld één keer echt bemoeid met de visserij, dat ging over de kokkelvisserij in de Waddenzee. Door al te laconiek te praten over het economisch belang ervan was hij in één

keer alle goodwill van de vissers kwijt was. Veerman wist zich veel beter te verplaatsen in de positie van de vissers en praatte met respect voor de traditie waarin zij werken. Veerman heeft in Brussel gevochten voor quota, maar heeft ook laten weten dat de visserij op een andere leest geschoeid moet worden. Dat het afgelopen moet zijn met de brandstofverslindende en bodembeschadigende boomkorvisserij bijvoorbeeld, en dat de visserij snel moet innoveren. Hij was verantwoordelijk voor het besluit om de mechanische kokkelvisserij in de Waddenzee te verbieden, maar liet wel ruimte voor andere activiteiten. Ook als onderzoeker heb ik hem zeer gewaardeerd. Ik weet dat er in het verleden wel eens een flinke kloof zat tussen ministers en wetenschappers. Maar Veerman vroeg vaak wat de wetenschap te bieden had, en ging zorgvuldig om met onze adviezen. Dat is motiverend. Positief hè? Ja, ik denk echt dat hij in de sector over een jaar of tien herinnerd wordt als een minister met hart voor de visserij.’

V

‘W o h v e n

O

De in on zij en Ne te Ho za

Dr br

‘Ik m er on re we Da wa Op pa m ac tig we ko tij da Je ve be tra je za za Ze ze vo El on kr ce m te we nie W de de er za da He de zij en de la on we

W

s

n

r-

r e

jn m-

een el

n is-

n

Resource 0605 12-15

27-09-2006

17:19

Pagina 15

28 SEPTEMBER 2006

VISIE ‘Wat we weten over de houdbaarheid van zaden is eerlijk gezegd nog niet zoveel’ OUDE ZADEN De Britse Millennium Seed Bank is er in geslaagd twee zaadjes te laten ontkiemen die tweehonderd jaar oud zijn. De zaadjes komen uit Zuid-Afrika en zaten in de portefeuille van een Nederlandse koopman die in 1803 terugkeerde van een zeereis. Hoe ongewoon is het dat eeuwenoude zaden ontkiemen?

15

RESOURCE #05

V.D.REDACTIE HEILIGE GROND De hardnekkige geruchten over de verkoop van botanische tuin De Dreijen missen ieder grond. Er is ‘zelfs geen richtingsgevend besluit’ dat de tuin zijn wetenschappelijke en museale status kan ontnemen en tot stadspark zal degraderen. Deze geruststellende woorden van de raad van bestuur suggereren dat er geen vuur is en – opmerkelijk genoeg – alleen rook. Reden om weer rustig achterover te leunen? Nee. De wijze waarop Wageningen UR tot nu toe met haar erfgoed is omgesprongen doet weinig goeds vermoeden. De historische panden en terreinen aan de Wageningse bergrand – Hinkeloord, het Schip van Blaauw, Landmeetkunde en Microbiologie – vielen al in handen van projectontwikkelaars. Het Bassecour, het voormalig hoofdgebouw van de landbouw-

hogeschool werd verkocht en in Lisse werd het monumentale pand van het Proefstation voor Bloembollenonderzoek ondanks protesten zelfs gesloopt. Hoewel iedereen het erover eens is dat de schoorsteen moet blijven roken, is dit een goed moment om vast te stellen dat er ook nog zoiets bestaat als ‘heilige grond’: een plek die de band met de geschiedenis levend houdt en trots bij de medewerkers oproept. De botanische tuin De Dreijen, bijna 110 jaar geleden geopend als proeftuin, en het daarnaast gelegen gebouw van de voormalige Rijkstuinbouwschool, zijn in Wageningen de belangrijkste kandidaten voor deze rol. Als de Technische Universiteit Delft haar botanische tuin al opknapt en nadrukkelijk als haar visitekaartje gebruikt, dan

moet Wageningen haar groene wortels toch zéker koesteren. Boekhouden mag nooit het meest zichtbare Wageningse specialisme worden. Gert van Maanen

FOUT In Resource 3 schreef ik in deze rubriek dat er wel bonussen zijn uitgedeeld voor goed onderwijs en onderzoek maar niet voor het presenteren van wetenschap aan een breed publiek. Dat is onjuist. In 2005 kregen Arnold van Vliet en dr. Ralf Hartemink ieder tienduizend euro voor de natuurkalender en voedsel.net. Korné Versluis

HR

Dr. Bert Visser, Centrum voor genetische bronnen Nederland (CGN): ‘Ik heb het gelezen in NRC. Het is nog maar twee keer eerder voorgekomen dat er zaden ouder dan tweehonderd jaar zijn ontkiemd, stond in het artikel. In de andere gevallen was het niet zeker of de zaden werkelijk zo oud waren. Dat verbaast me niet. Als je zaden wilt bewaren, moet je nauwgezet te werk gaan. Op CGN hebben we een bank met 23.000 partijen zaad. We zijn in 1985 begonnen, maar er zijn ook instituten die al langer actief zijn. De oudste instituten zijn veertig, misschien vijftig jaar actief. Wat we weten over de houdbaarheid van zaden komt uit die enkele tientallen jaren praktijkervaring die we hebben opgedaan, en dat is eerlijk gezegd nog niet zoveel. Je moet de zaden uitdrogen tot ze ongeveer nog maar zes procent van hun vocht bevatten. Zo rem je schimmels en vertraag je fysiologische processen. Verlaag je het vochtgehalte te ver, dan kun je het zaad beschadigen. Daarna slaan we de zaden op bij min twintig graden Celsius. Zelfs onder die omstandigheden verliezen ze hun kiemkracht. Zaden van sla zijn bijvoorbeeld tamelijk kwetsbaar. Elke tien jaar laten we een paar zaadjes ontkiemen en bepalen we hun kiemkracht. Komt die onder de tachtig procent, dan laten we meer zaadjes ontkiemen, en winnen we opnieuw zaad om in te vriezen. Zaad van fruitbomen kunnen we zelfs helemaal niet goed bewaren, ook niet door ze in te vriezen. We hebben een tijd gedacht dat we konden voorspellen welke zaden we lang konden bewaren en welke niet. Hoe meer olie er in zaden zit, dachten we, hoe langer het zaad houdbaar is. Inmiddels gaan we daar niet meer vanuit. Het lijkt erop dat vooral de omstandigheden waaronder we zaad winnen belangrijk zijn: de temperatuur, de luchtvochtigheid en ziektes bij het oogsten. Dat is één van de problemen van ons werk. Op de belangrijkste factoren die bepalen hoe lang onze zaden levensvatbaar blijven, hebben we geen invloed.’ Willem Koert

illustratie Henk van Ruitenbeek

DE HOOG BOYCOT De chipknip is in Europa een totale mislukking geworden. Alleen in achtergebleven gebieden van de Europese Unie zoals Nijmegen en Wageningen wordt deze betaalkaart nog gebruikt. Parkeren in de stad van Radboud is zonder deze kaart een ramp. De plaatselijke middenstand zit met de gebakken peren, maar de parkeerdienst en de gemeenteraad weigeren te luisteren. In Wageningen meent een cateraar de gebruikers van de kantines de chipknip te moeten voorschrijven. Ook hier zijn er klachten, maar de verantwoordelijken blijven Oost-Indisch doof. Onze bestuurders

houden zich met de grote lijn bezig, niet met details. Daarom heeft de gebruiker van de kantine zich maar te schikken in zijn lot. De chipknip is nog maar kinderspel vergeleken bij de dictatuur van de banken. De bankiers hebben ontdekt dat hun betalingssysteem zo lek is als een mandje. Daarom moet iedere rekeninghouder een handtekening komen zetten, want een handtekening helpt natuurlijk de oplichters te bestrijden. Nog bonter maakt dé bank het. Samen met Microsoft heeft de bank van Ajax besloten dat de klanten met Windows 95 en

98 niet meer kunnen internetbankieren omdat het systeem onveilig is. Dat leek leuk te worden voor de klanten van de bank. Een beetje onderneming zou gratis een veilig besturingssysteem aanbieden. Maar ook de bank vindt, net als de cateraar, dat de klant allang geen koning meer is en dat de klanten hun bevelen maar hebben te slikken. Daarom wordt het tijd voor een andere bank en voor een boycot van de WUR-kantines. Want wie niet horen wil moet voelen. Kees de Hoog

Resource 0605 20-24

27-09-2006

17:20

Pagina 20

INTERNATIONAL

20

2

‘We were happy when Rosa decided it was time to stop for a rest’

STUDENT HELPS RHINO ROSA Maaike Leenen, a student of Forest and Nature Management at Wageningen University, went to Sumatra to study the behaviour of rhinos in the wild. However, by the time she arrived, permission had been granted to the Rhino Protection Unit to transfer one of the rhinos, Rosa, to a protected area. Leenen followed Rosa on her journey to the reserve, part of which was on foot through the jungle. ‘The area was mountainous and very muddy. We were happy when Rosa decided it was time to stop for a rest.’ After six weeks Rosa reached her destination safely, travelling the last part in a lorry. The experience in Indonesia inspired Leenen to do more than just descriptive research, so she set up the Asian Rhino Foundation, to raise money for more research on and protection of these threatened animals. / LH www.asianrhino.nl

WHAT’S ON IN WAGENINGEN Thursday 28 September 23.00 / Student night at Unitas with Superhero party. Come dressed as your favourite hero. Japanese karaoke in the cellar.

IN THE NEWS LIES ARE NOT THE ONLY THING HUNGARIANS ARE ANGRY ABOUT Ten thousands of Hungarians demonstrated against their government last week, after Prime Minister Ferenc Gyurcsany admitted he lied about the economy to win the election in April. In Budapest the protests turned into violent riots. Hungarian students Eszter Nemeth and Bea Horvath are surprised this happened in their country. Eszter and Bea, Erasmus students at Van Hall Larenstein, heard about the riots from their family in Hungary and read about them on the internet. The next morning other students and teachers immediately asked them about what was happening. ‘It’s very strange,’ says Eszter. ‘Normally you only see things like this in other countries. Now it was in our country, but we’re here so we don’t know more than we read on the internet.’

If Bea had been in Hungary, she would have been on out on the streets, she says. ‘I’m sure. It’s a shame we have a president like this. I really think it’s important to demonstrate against the government, although I don’t think the riots are good. Most people don’t want violence.’ ‘They are just live football hooligans’, says Eszter about the people who started the riots. ‘They destroyed a lot of cars and damaged and occupied the building of the national television. They destroy just for fun. They are glad there is chaos now.’ The riots caught the Hungarian people by surprise. ‘I’ve never seen that before,’ says Eszter. ‘It’s new for Hungary. The police couldn’t handle the situation.’ The week before there had already been protests against the introduction of higher

taxes, health charges and student fees as measures to deal with the deficit the Hungarian economy faces. In a tape leaked to the media over the weekend and broadcast by Hungarian radio, Gyurcsany told his party that the government had lied about the budget deficit. He also said his government had achieved nothing during its previous four years in power.

D

Si cr ca fo fu Re de de

‘Fu am fu los cu re th

The students think the lying is not the only thing people are angry about. ‘It’s also about the changes we have had to make since we have joined the European Union,’ says Eszter, pointing at democratic and economic reforms. ‘It’s too much for Hungary. It’s like building a house, it takes time.’ Eszter doesn’t have a strong opinion about the government. ‘I’m not really interested in politics. I’m from a little town in the north and people there are busy with other things.’ Bea, who is from Budapest, doesn’t like this government. ‘The worst thing they decided was that Hungarian people who live outside the current borders are not entitled to Hungarian citizenship. We lost a lot of land after the First World War, but the people who lived there were Hungarian. This government now says they are not.’

Saturday 30 September 13.00 / Excursion to Castle Doorwerth. Subscribe by mailing to [email protected]. Info: www2.wau.nl/sg 14.00 / DJ Even Steven plays Chill drum and bass mixes until five o’clock at Villa Bloem.

She is not happy with the new measures, except the introduction of fees for university education. ‘There are too many highly educated people in Hungary. There is not enough work for them. If you have to pay to go to university, there will be fewer people who do that.’

22.00 / Dance 30+ for the older swingers in De Wilde Wereld. Music quiet enough to still have a conversation. 23.00 / Unitas Rock ’n’ Roll night with live music.

Av Now the rioting is over, but Prime Minister Gyurcsany has not resigned. ‘We will just continue in the same way,’ says Bea. ‘The Hungarian people don’t really want to change. We will forget these things.’ She is also a little pessimistic about the future. ‘Hungarian people are lazy. They don’t want to work. If we want to be a part of the European Union, we will have to work for it.’ She admits the problems are not only this government’s fault. ‘All governments make mistakes. But maybe this government made more mistakes.’

Sunday 1 October 14.30 / Sunday Afternoon Jazz in Hotel De Wageningse Berg, with Royal Dutch Jazzband. 20.00 / Dance and movement performance Altijd, by Eyewash, in ’t Venster dance hall, Wilhelminaweg 3a. Monday 2 October 19.00 / International Mensa Dinner. International students are invited to come and eat at KSV. 20.00 / Harp and piano chamber music recital in the University Aula.

Eszter is more resigned: ‘I think they are in the wrong place at the wrong time.’

Thursday 5 October 21.00 / Pop Round with live performances in various cafes in the town centre, and After Party at Unitas with live music. 22.00 Oktoberfest organised by Mercurius student club, venue KSV.

Next week on 1 October there will be local elections. Only then will it become clear whether the events have damaged the Socialist Party. Eszter Nemeth (left) and Bea Horvath. / photos Jurjen Bersee

Koen Moons

I

At th las re ov Te an pe

Th to wa an ‘B wi m ta on

Resource 0605 20-24

27-09-2006

17:20

Pagina 21

28 SEPTEMBER 2006

21

RESOURCE #05

Luis Salgado Seguel from Chile, MSc Soil Science and Water Management, 1975: ‘I am now Dean of the Agricultural Engineering Faculty at the University of Concepción in Chile. I started here in 1967 as a lecturer and researcher on irrigation and drainage. I got my PhD in the USA in 1982. I come from a family of farmers, and this has always been a driving force. My wife and I have very pleasant memories of Wageningen, and at that time it was the best place to study agricultural drainage. Later I was able to compare European and American views. Although I retire in a few months, I still hope to initiate a cooperation project with Wageningen. / YdH

DANGEROUS FUSARIUM FUNGI ON THE RISE

as nto

y d

Since the discovery that the infection of crops with some fusarium fungi strains can lead to an accumulation of toxins in food and animal feed, the interest in this fungus has spread like wildfire. Plant Research International has now developed a clever test that can rapidly detect dangerous fusarium strains.

which was held in Wageningen last week. ‘That the fungus can also produce natural toxins, mycotoxins, which accumulate easily in food, has only recently started to receive attention. But as we are being inundated with all sorts of food safety legislation from Brussels, fusarium is now in the limelight.’

‘Fusarium already had a bad name among Dutch farmers, because the fungus can cause considerable yield losses in crops such as tomatoes, cucumbers and ornamentals,’ says PRI researcher Dr Cees Waalwijk, chairman of the ninth European Fusarium Seminar,

According to Waalwijk, fusarium is set to become one of the top three most important plant diseases. This is because many wheat and maize varieties are susceptible to the four most common mycotoxin-producing fusarium strains. Infection with this kind of fungus not only

leads to yield losses, but also poses a big health risk, as wheat and maize are key ingredients for many food products and animal feed.

quantitative test that not only determines what type of fungus has infected a plant or grain shipment, but also how serious the infection is,’ explains Waalwijk.

In order to detect the presence of dangerous fusarium strains, Waalwijk’s research team has now developed an elegant and rapid test based on the TaqMan PCR-technology. ‘The name TaqMan takes its inspiration from the computer game PacMan. In the test, if fusarium is present, characteristic molecules are ‘eaten up’ and when a certain quantity have been detected, a fluorescent signal is emitted. It is a

The test is not yet ready to be marketed, but has been used in recent years to carry out a survey of the types of mycotoxinproducing fusarium strains that are present in Dutch wheat. Waalwijk: ‘In the field we are noticing a shift towards more aggressive fungus types. This is not good news.’ / GvM

35 MILLION FOR WETSUS

nly

e n,’

Wetsus, the inter-university research institute for sustainable water technology, will receive 35 million euros from the Dutch state to transform itself into a Technological Top Institute (TTI) for Water Technology.

es

The amount, which is listed in the recently published National Budget, comes from the Fund for Structural Economic Strengthening and is intended for the 2007-2012 period. It represents a doubling of the contributions promised by the fifty companies and ten research institutions involved. The TTI for Water Technology can now get off to a flying start, thanks to the foundations laid by its predecessor Wetsus.

eve ed

,

y e to r

er t e

rt

e

e

al

A visitor examines a grasshopper during the last day of the City of Insects festival. / photo GA

INSECT FESTIVAL ATTRACTS THOUSANDS At least twenty thousand people came to the City of Insects festival in Wageningen last week. The attempt to break the record for insect eating received overwhelming media attention. Television viewers as far away as China and Brazil saw and heard how 1747 people braved a portion of mealworms. The brain behind the festival, head of Entomology Professor Marcel Dicke, said he was amazed by the enormous interest and the many enthusiastic responses. ‘Before the event I said I would be happy with five to ten thousand visitors. That more than twenty thousand came is fantastic. The fear that the festival would be only a very local event proved unfounded.

Thanks to the presence of international camera teams including Reuters, which provides material to around 400 TV channels, we received notices from as far away as Brazil from people who had seen the insect-eating event. It just goes to show, even with small six-footed creatures you can reach a wide public,’ commented Dicke. One of the most important objectives of the Academic Year Prize, which the Wageningen entomology team won in June with its plan for City of Insects, is to make scientific research interesting for a wide public. The organisers estimate that at least fifteen thousand people came to the last day of the festival, Saturday 23 Sep-

tember, when activities were organised at sixteen locations throughout Wageningen. At the end of the afternoon, about four thousand visitors gathered in the Salverdaplein, and the organisers managed to persuade 1747 people to eat a portion of stir-fired mealworms flavoured with garlic, all at the same time. Professor Arnold van Huis, tropical entomologist and fervent supporter of insects as food also finished his serving of mealworms, but placed the world record in perspective. ‘Just 25 kilograms of insects were prepared for the entire festival – that’s peanuts compared with the amounts consumed in Africa.’ / GvM

One of the directors of the institute will be Professor Cees Buisman, chair of Biological Recycling Technology at Wageningen University, and currently scientific director of Wetsus. Sustainability will remain the keyword for the technological institute, in which sixty to eighty researchers will apply themselves to subjects such as recovering energy and raw materials from wastewater, water purification, and the restoration of natural cycles. / GvM

BLOM INTERIM NUTRITION BOSS The Executive Board has appointed Jan Blom as interim-director of the Agrotechnology and Nutrition Sciences Group. Jan Blom will also remain director of the Social Sciences Group. Blom will temporarily replace Kees de Gooijer, who announced last week that he would be leaving on 1 October, to take up a position as director of Food & Nutrition Delta. / KV

Resource 0605 20-24

27-09-2006

17:20

Pagina 22

STUDENT

>

22

2 Poep voortaan alleen nog maar ’s avonds. Volgens twee Leidse studenten is het een simpele afslankmethode. Als je de hele dag rondloopt met een paar ons extra belasting verbruik je immers meer energie. Bovendien vermindert een volle darm de eetlust. Bewezen is de methode nog niet, maar hij is al wel gepubliceerd in Medical Hypotheses, het forum voor ‘onconventionele en tegendraadse ideeën’.

Ook gezelschapsdieren moeten gaan chippen. Door honden en katten te voorzien van een microchip hoopt de stichting Nederlandse Databank Gezelschapsdieren dat het opsporen van zoekgeraakte huisdieren makkelijker wordt. Oktober is daarom uitgeroepen tot Maand van het Chippen. Een dierenarts in Breukelen gaat nog verder. Hij biedt aan ook knuffelbeestjes te voorzien van een chip, om een eind te maken aan kinderleed.

‘WANDELAARS ZIEN NU MEER DAN ALLEEN BOMEN’ Bij veel georganiseerde wandeltochten stiefelen de deelnemers vooral flink door. Tijdens de tocht over 15 en 25 kilometer over de Posbank, zondag 24 september, probeerden Velpse studenten van hogeschool Van Hall Larenstein juist de aandacht van de wandelaars te trekken voor het landschap en hun gezondheid. Op vier plaatsen langs de prachtige route volheuvels, vergezichten en heide worden wandelaars uit hun ritme gehaald. Met wisselend succes. Slechts weinig mensen nemen de moeite om de zes A4-tjes te lezen die studenten Tuin- en landschapsinrichting aan een rij bomen hebben gehangen, met uitleg over bijvoorbeeld het ontstaan van de Veluwe. Een kraam met schedels, geweien, een dierenhuid en veren trekt wel veel belangstelling. De wandelaars kunnen in een korte quiz uitzoeken wat ze nu eigenlijk van de natuur weten waar ze in lopen. Ze krijgen vragen voorgeschoteld als: van welk beest is dit gewei of deze veer, en hoe is heide ontstaan. Ondertussen snuffelen de paarden die door het gebied zwerven aan jassen en rugzakken. Wilg en Bryndis, studenten Bos- en natuurbeheer en lid van de jeugdbond voor natuurstudie (NJN), staan veel enthousiaste wandelaars te woord. ‘Het is leuk om op een creatieve manier iets over de natuur te vertellen’, vertelt Wilg. ‘Mensen zien meestal alleen maar bomen als ze wandelen. Nu zien ze ook eens iets anders.’ Een kraam waar een jongen uitleg geeft over wat je kunt eten om evenveel calo-

BOKSEN MET TOPPERS Studenten van de vechtsportvereniging De Grondleggers hebben zaterdag 23 september gebokst onder leiding van oud-bokskampioenen Arnold Vanderlyde en Pedro van Raamsdonk. Beiden deden in sporthal de Bongerd in Wageningen examen voor hun diploma trainer-coach van de Nederlandse Bokbond. Onder de groep geslaagden was ook Frank van Geesink, die bokstraining geeft bij de Grondleggers. In februari werd onder zijn leiding een Wageninger studentenkampioen boksen in de klasse tot 69 kilogram. Op zaterdag 30 september doen nog meer aspirant trainer-coaches examen in de Bongerd. Wie op die dag ook wil komen boksen, kan zich aanmelden via www.wau.nl/grondleggers, onder vermelding van een telefoonnummer. / YdH

Ee Eu op nie na la Da Pe ste Br

F W

Ee co M wo Le blo wi

Makke paarden besnuffelden de wandelaars die bleven staan bij de kraam van studenten Bos- en natuurbeheer. Bij deelname aan de studentenquiz over beesten en begroeiing op de Posbank konden de wandelaars een plak cake winnen. / foto GA rieën binnen te krijgen als dat je verbrandt tijdens het wandelen, spreekt weer minder mensen aan. Ze maken liever even tijd voor de enquête die twee studenten voor hun afstudeerproject houden, over hoe vaak ze in de bos komen, waarom en hoe. Tot geluk van Christiaan. ‘We hebben hem in twee dagen in elkaar

gedraaid, maar het was een goed idee hier te gaan staan’, zegt hij, terwijl hij opnieuw een ingevuld blaadje in de doos stopt. De Bos- en natuurbeheerstudenten willen uiteindelijk de ‘ontstressende’ rol van de natuur vertalen naar meetbare begrippen voor terreinbeheerders. Als Larenstein mee gaat werken aan een

Wa na de Aie KL ke ju Kr ni ee st Ze ov va te ‘Fu in na ne dig On Wa Pr

tweede editie van de wandeltocht, dan doen de studenten Tuin- en landschapsinrichting er verstandig aan om te leren van hun collega’s van Land- en watermanagement. De bekertjes water die zij uitdelen bij de Beekhuizerbeek vinden gretig aftrek. De wandelaars zijn blij verrast en kijken echt even beter rond bij de spreng. / YdH

STUDENTENVERENIGINGEN HOGESCHOOL GROEIEN Niet alleen de Wageningse verenigingen hebben een grote aanwas dit jaar. Ook de verenigingen van Van Hall Larenstein in Leeuwarden en Velp doen het goed. De grootste vereniging is Osiris in Leeuwarden. Daar schreven zich tijdens de introweek al 150 nieuwe leden in. ‘Weer een paar meer dan vorig jaar’, zegt voorzitter Wilroy Hoogendijk enthousiast. ‘Wij organiseren de introductieweek en daarin maken de eerstejaars al kennis met de vereniging. Een groot deel wordt meteen lid.’ In Velp doet vooral Arboricultura het goed. De inschrijving loopt nog, maar de vereniging schat veertig tot vijftig eerstejaars te mogen verwelkomen. Quercus zal komend weekend tijdens de zogenaamde Quercus Trofee rond de 25 nieuwe leden inwijden. Daarbovenop komen nog tien eerstejaars die niet meegaan met het

weekend. Voor Quercus, dat de laatste jaren te maken had met een dalend ledenaantal, betekent dat groei. ‘Vorig jaar hadden we twintig nieuwe leden’, zegt voorzitter Pieter Zeeman. ‘Nu komen we ergens tussen de dertig en veertig uit. Dat kunnen we wel gebruiken.’ Dat de Velpse verenigingen samen minder leden hebben dan Osiris, wijt hij aan de verschillende culturen op de locaties. ‘Het is daar heel vanzelfsprekend om lid te worden van Osiris. In Velp heb je dat helemaal niet. Het wordt ook niet echt gestimuleerd vanuit school, in Leeuwarden gebeurt dat volgens mij wel.’ De kleinste club maar de grootste winnaar is Nji Sri in Wageningen. Ondanks het verlies van een dispuut dat zich na de verhuizing vanuit Deventer aansloot bij het Wageningse Ceres, groeit de vereniging flink. De 25 overgebleven leden krijgen er maar liefst 49 nieuwe bij. / KM

Bi or

A

Ar op Im de (V ve Le ag

In op wa

ds.

r e e

adits

.

etie-

e

-

Resource 0605 20-24

27-09-2006

17:20

Pagina 23

28 SEPTEMBER 2006 Een Israëlische fruitveredelaar wil de Europese markt veroveren met en aantal opmerkelijke nieuwe vruchten. Het nieuwe fruit is in ieder geval van scherpe namen voorzien. Shark Teeth is een langwerpige geelrode pruim, Crocodile Dandy een sappige groene pruim en Pita Peach een afgeplatte nectarine met een sterk aroma. Exclusief te koop bij de Britse winkelketen Marks & Spencer.

Wageningse studenten die op zoek zijn naar stages of trainingen belandden eerder in een wirwar van organisaties zoals Aiesec, Integrand of Alumnivereniging KLV. Maar vanaf nu gidst één gezamenlijke site de zoekende studenten naar de juiste plek. Rector magnificus Martin Kropff opende dinsdagmiddag het ‘Wageningen Futurepoint’ in de Leeuwenborch, een digitaal loket waar studenten en afgestudeerden deze site kunnen bezoeken. Ze vinden daar alle mogelijke informatie over sollicitatietrainingen, stageplaatsen, vacatures, excursies en andere activiteiten gericht op de arbeidsmarkt. ‘Futurepoint moet een merk gaan worden in Wageningen’, zegt Tjeerd Driessen namens Aiesec, één van de initiatiefnemers voor de gezamenlijke site en het digiloket. Verder doen het Studenten Ondernemers Centrum (StOC), Integrand, Wageningen Universiteitsfonds, KLV Professional Match, Alumnivereniging

RESOURCE #05

Penissen zijn kostbare delicatessen in het specialiteitenrestaurant Guolizhuang in Beijing. Ze hebben ze rauw, gekookt, gebraden en gebakken, van allerlei dieren. De BBC vertoonde zaterdag 23 september een reportage over deze penisschotels. Populair zijn bijvoorbeeld honden- en ezelpenissen, maar ook die van schaap, paard, os en zeehond zijn ‘excellent’: laag in cholesterol en goed voor de seksdrive.

FUTUREPOINT, ‘STARTBLOK’ VOOR WERKZOEKENDE STUDENTEN Een groot groen vlak op de muur, en twee computers. Meer is het eigenlijk niet. Maar met één druk op de muisknop wordt duidelijk dat de kantine van de Leeuwenborch in Wageningen het ‘startblok’ is geworden voor studenten die zich willen oriënteren op de arbeidsmarkt.

23

KLV en het Alumnibureau mee. Het zijn allemaal organisaties die gericht studenten en alumni helpen met de voorbereiding op de arbeidsmarkt, maar tot nu toe weinig samenwerkten. Anderhalf jaar geleden bedachten Aiesec en Integrand dat dit anders kon. KLV en het Alumnibureau zaten op hetzelfde spoor en dat leidde uiteindelijk tot Futurepoint. ‘Al die info her en der op het web staat nu gestructureerd bij elkaar’, zegt Paul den Besten, directeur van KLV. Daarnaast blijven ook de eigen websites bestaan. ‘Futurepoint is een paraplusite’, licht Jesse Bobeldijk van StOC toe. ‘Het webportaal centreert alle nuttige informatie. Het is een bundeling van onze krachten. We bereiken de student zo veel beter.’ Helemaal af is de website nog niet. De komende weken huist het nog onder het domein van het alumnibureau. Maar binnenkort is de site vanaf elke computer bereikbaar via www.futurepoint.wur.nl. Voorlopig is de informatie alleen nog in het Nederlands beschikbaar, maar er komt ook zo snel mogelijk een Engelse versie. Zodra het Forumgebouw aan de Droevendaalsesteeg af is, komt ook daar een digitaal loket. Dit zal tegelijkertijd een dependance worden van KLV en het alumnibureau. / LH

Een tropische plant in een achtertuin in Ugchelen heeft door Wagenings toedoen bijna slachtoffers opgeleverd. Een medewerker van onze tropische kassen had in dagblad de Stentor gezegd dat het om een ramboetanboom ging, waaraan harige lychees groeien. Een Engelse landbouwkundige waarschuwde echter per e-mail dat het een wonderboom betrof, waarvan de vruchten giftig zijn. De bezitster had gelukkig nog niet van de vruchten gegeten.

HET ECHTE WERK

OP PAD MET EEN NEUSHOORN Maaike Leenen, studente Bos- en natuurbeheer aan Wageningen Universiteit, ging eigenlijk naar Sumatra om het gedrag van een neushoorn in het wild te observeren. In plaats daarvan maakte ze met het dier een wandeltocht van dertig kilometer door de Indonesische jungle.

Bij het Futurepoint in de Leeuwenborch kunnen studenten en afgestudeerden zich oriënteren op de arbeidsmarkt. / foto GA

AGROJOBS NAAR WAGENINGEN Arbeidsbemiddelingsbureau Agrojobs opent dit najaar een vestiging in het Imaggebouw in Wageningen, waar een deel van hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) is gehuisvest. Agrojobs heeft nu al vestigingen op VHL in Velp en Leeuwarden, en op de andere hogere agrarische scholen in Nederland. In Wageningen zal het bureau zich richten op de voedingssector en de agribusiness, wat aansluit bij de opleidingen in Wage-

ningen. Agrojobs bemiddelt vooral hbo’ers, maar Wim van Veldhuizen, vestigingsmanager in Velp, verwacht ook toeloop van afgestudeerden van de universiteit. ‘Er komen nu al mensen van Wageningen Universiteit bij ons, dus als we in Wageningen zichtbaarder worden, kunnen dat er best meer worden.’ In de zomer van 2007 hoopt Agrojobs een vaste plek in het nieuwe Forumgebouw te krijgen. / KM

‘De bedoeling was dat ik een Sumatraanse neushoorn in het wild zou observeren om meer te leren over het gedrag van deze soort. Alles was geregeld. Samen met drie Indonesische studenten zou ik een vrouwtjesneushoorn genaamd Rosa volgen. Maar eenmaal in Indonesië bleek dit niet meer mogelijk. De Rhino Protection Unit had eindelijk toestemming Rosa naar beschermd gebied te brengen. De beschermingseenheid hield de neushoorn al twee jaar in de gaten om te voorkomen dat stropers haar af zouden schieten. Hoewel ze tam was en niemand kwaad deed, was ze erg gewild. Ze leefde tussen de dorpjes, at van plantages en ze had al een waterleiding gebroken. Ik mocht mee met het team dat Rosa naar een reservaat aan de oostkant van het eiland bracht. Het eerste deel van deze tocht deden we te voet. Rosa was zo gewend aan de wachters van de Rhino Protection Unit, dat ze ons gewoon volgde. ’s Nachts sliepen we onder een zeiltje, gespannen over takken. Rosa liep gewoon los. Iedere ochtend zochten we haar weer op. Ze was nooit ver weg.

Omdat het water schaars was, poetste ik mijn tanden met regendruppels als het regende. Wassen deden we in de rivier. Naast primitief was de tocht ook zwaar. We liepen dwars door de jungle en het gebied is bergachtig en modderig. We waren blij als Rosa besloot even te gaan rusten. Behalve die ene keer dat ze bovenop onze tassen ging liggen. Gelukkig was alles nog heel. Na vier dagen bereikten we haar tijdelijke opvang, een klein afgezet gebied van twee hectare groot. Hier werd ze medisch gekeurd en moest ze gaan wennen aan een omheining. Tijdens haar verblijf observeerde ik haar gedrag vanaf een hoger gelegen punt in het midden van het gebied. Ze trok aan lianen om steeds een hapje te nemen. Ook duwde ze bomen om, omdat ze de hogere bladeren wilde. Anderhalve maand later verhuisde Rosa per vrachtwagen naar haar vaste verblijf, waar nog drie neushoorns zitten. Ze doet nu ook mee aan een fokprogramma. Omdat ik meer wilde doen dan alleen mijn beschrijvend onderzoek, ben ik een stichting begonnen: de Asian Rhino Foundation, met de website www.asianrhino.nl. Er is nog maar weinig bekend over de Sumatraanse neushoorn. Met de stichting wil ik geld inzamelen voor meer onderzoek en bescherming.’ Laurien Holtjer

Resource 0605 20-24

27-09-2006

17:20

Pagina 24

STUDENT

RESOURCE #05

24

PRIKBORD

[email protected]

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON Met palmbomen, een paar emmers zand en een subtropisch opblaasbadje hadden de bewoners van de Wageningse studentenflat Asserpark hun café op 21 september een exotische aanblik gegeven. In Annie’s Kroeg werd die donderdag de Tropical Party gehouden, compleet met zwoele muziek en flarer – een coole cocktailmixer die met flessen gooit. Meer foto’s van het feest staan op www.annieskroeg.nl. Op 5 oktober komen de bierpullen uit de kast en klinken er Duitse kaskrakers in Annie’s, mailt voorzitter Lars van Peij. Dan is het tijd voor het Oktoberfest.

GESNAPT

NICOLETTE

STIL BEKVECHTEN

WIE? Jerome Vlaanderen, tweedejaars student Levensmiddelentechnologie, Wageningen Universiteit. WAAR? Fietst over de Dreijen. Komt net van het Biotechnion. WAT DEED JE DAAR? ‘Ik had practicum Microbiologie. Was best leuk. Veel Agar-platen gemaakt.’ EN NU? ‘Ik ga naar huis. Er komt zo een maatje van me van thuis-thuis. Die komt hier voor het eerst.’ LANG NIET GEZIEN? ‘Afgelopen weekend nog. Ik zie hem eigenlijk ieder weekend in de kroeg, thuis in Huizen.’ EN VANAVOND? ‘Samen naar de kroeg, naar De Zaaier en de Vlaam. Mijn favorieten hier laten zien.’ / YdH

Oude kranten, doeken en bussen verf. Een overvolle agenda, een geheime ‘vergadering’. Het is duidelijk, er gaan weer mensen afstuderen. Hoe langer ik studeer, hoe meer mensen ik ken die gaan afstuderen. En ik kan je vertellen: het is hard werken. Ik schep er namelijk een bijzonder genoegen in om zelf cadeautjes te maken. Op 29 september gaat Trees haar bul halen, wat haar zelf nog het meest verbaast.

Met vijf zangvriendjes maak ik het inmiddels traditionele afstudeercadeau. Trefwoorden zijn veel kleur, een steeds veranderend plan, een gegraveerd plaatje en natuurlijk creativiteit. Vanavond zijn we met zijn zessen bij elkaar. Van tevoren heb ik bij Emmaus (waar anders?) een potentiële love seat gevonden en stofjes gekocht om een kussen van te maken. We bedenken de kleuren voor het bankje: naturel hout met ijzig blauw. Zelf hou ik meer van schreeuwerig, maar vooruit, ik hoef niet alles te beslissen. Na drie kwartier schuren blijkt het naturel niet te gaan werken, en wordt het hele bankje ijzig blauw. Niet echt mijn smaak. Sterker nog: totaal burgerlijk, retro in de slechte zin van het woord. De creativiteit pulseert nou niet bepaald meer door mijn aderen, maar iets anders inmiddels wel. Dat zit tussen milde irritatie en een hart-

grondige afkeer van het bankje. Mijn hielen planten zich stevig in de grond. Ik wil geen saai cadeau geven, ik wil iets opvallends. Iets knallends, geen ‘koele meeren des doods’. Na een kwartier dubben zijn we ruwweg in drie kampen verdeeld: de drie-rustigekleurenoptie, de twee-rustige-en-één-knalkleuroptie, en ik. Want ik zit gewoon een beetje te mokken. Ik wou eigenlijk groen en geel. Da’s zó mooi. Vrolijk, opbeurend, positief, energiek. En nu wordt het blauw. Omdat we er niet meteen uit komen kletsen we over koetjes en kalfjes. Ondertussen ontspan ik een beetje. Opeens zegt iemand: ‘Hé, we kunnen ook paars doen.’ Precies wat ik net had bedacht. En dan zijn we het allemaal eens. Wat zijn we toch een heerlijk groepje. Nicolette Meerstadt