zorgplan s.w.v. Brevoordt 1

brinnummer bezoekadres postadres contactpersoon Telefoon e-mail

: : : : : :

27 FK Morsestraat 21 a postbus 391 dhr. A. Kreunen 0543-531708 [email protected]

website

: www.swvbrevoordt.nl

7101 JA Winterswijk 7100 AJ Winterswijk

zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

1

Inhoudsopgave

Hoofdstuk 1

Inleiding

Hoofdstuk 2

Functie van het zorgplan

Hoofdstuk 3

Overzicht van deelnemende besturen

Hoofdstuk 4

Overzicht van deelnemende scholen

Hoofdstuk 5

Actuele kengetallen

Hoofdstuk 6

Beleidsmatige bijstellingen/toevoegingen t.o.v. het vastgestelde strategisch beleidsplan

Hoofdstuk 7

Geplande activiteiten voor het schooljaar 2009-2010

Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 9

De voorzieningen in het samenwerkingsverband De begroting

Bijlage 1

De lijst met namen leden bestuur, stuurgroep en medewerkers van het samenwerkingsverband

Bijlage 2

Een lijst met gebruikte afkortingen


2

Hoofdstuk 1

Inleiding Voor u ligt het Zorgplan van het samenwerkingsverband Brevoordt voor het schooljaar 20092010. Het is één van de twee documenten die richtinggevend zijn voor het uitgezette beleid binnen het samenwerkingsverband. Het andere document is het Strategisch Beleidsplan en in samenhang met elkaar sturen deze twee documenten op verdere ontwikkelingen in het samenwerkingsverband. Het nu voorliggende plan is sterk verbonden met de inhoud van het strategisch beleidsplan. In het hoofdstuk 7 staan een aantal activiteiten uitgewerkt, die allemaal voortkomen uit geformuleerde intenties in dat strategisch beleidsplan. Het nieuwste gedachtegoed vanuit Den Haag heet Passend Onderwijs. Een insteek die verder borduurt op het idee om zoveel mogelijk kinderen te laten profiteren van het rijke onderwijs- en pedagogische aanbod binnen het primair onderwijs. Een insteek die prima past binnen de actuele, uitgezette lijnen van het samenwerkingsverband. Er komen nieuwe voorschriften, die we om moeten buigen naar kansen en mogelijkheden voor de door ons allen gedragen intenties van adaptief onderwijs. Op dit moment (voorjaar 2009) hebben de bestuurlijke partners een intentieverklaring Passend Onderwijs getekend en daarmee is de geografische omvang van het te vormen Regionetwerk vastgelegd. Ook Passend Onderwijs zullen we vorm gaan geven in een naar rato ‘klein’ Regionetwerk Passend, waardoor tot dusver gerealiseerde waarden als kortlijnig handelen, werken vanuit een licht opgetuigde aansturingconstructie en veel middelen naar de scholen en de leerlingen brengen, ook naar de toekomst gewaarborgd kunnen blijven. Voor de zomervakantie 2009 zal er waarschijnlijk een aanvraag voor een veldinitiatief voor ons Regionetwerk bij het ministerie liggen en dan kunnen we volgend schooljaar gaan werken aan de verdere invoering. Uitgangspunt blijft, dat het voor ons samenwerkingsverband betekent, dat we binnen de nieuwe kaders gewoon verder gaan met het ontwikkelen van de volgende stappen om steeds meer vraaggestuurd onderwijs voor onze leerlingen te realiseren. Alle aanzetten in het vigerend strategisch beleidsplan kunnen zo door naar de nieuwe ontwikkelingen. De overgang wordt een doorgaande, ononderbroken lijn. In dit zorgplan zijn een aantal aspecten van de nieuwe structuur al voorzichtig meegenomen. Omdat de extra middelen vanuit het veldinitiatief nog niet zeker zijn, zijn deze niet meegenomen in de begrotingsopzet. In september 2009 wordt de definitieve begroting opgezet en dan zal duidelijk zijn of we over de extra middelen kunnen beschikken. Het is nu al te voorspellen, dat ook het schooljaar 2009-2010 een jaar zal worden dat vol zit met kansen en uitdagingen. Kortom: we gaan gewoon lekker door!

Ab Kreunen februari 2009


3

Hoofdstuk 2

De functie van het zorgplan EEN VAN DE 3 KERNDOCUMENTEN VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND Binnen het samenwerkingsverband Het huidige strategisch beleidsplan is een vervolg op het Strategisch Beleidsplan en de jaarlijkse Zorgplannen uit de periode 2003-2007. Om alles overzichtelijk te houden, is gekozen om met ingang van 1-08-2007 te gaan werken met drie verschillende documenten, die elk voor een eigen deel plaats bieden aan reeds gerealiseerd en voorgenomen beleid. Deze drie documenten zijn de volgende: - het Strategisch Beleidsplan In dit plan staan de ontwikkelingsintenties voor een periode van 2007-2011 geformuleerd - het Zorgplan Het zorgplan is het jaarlijks uit te brengen document, waarin de structuur, de plannen en de begroting voor het komende schooljaar staan uitgewerkt. - De activiteiten Alle activiteiten van het samenwerkingsverband staan uitgewerkt op de website van het samenwerkingsverband. Steeds wanneer er een stukje beleid binnen het samenwerkingsverband verandert, wordt dat (nadat het gefiatteerd is) opgeslagen en vastgelegd via de website.

Functies van het Zorgplan Kwaliteitsdocument De weg om het beleid naar de toekomst vorm te geven is al ruime tijd geleden in geslagen en heeft geresulteerd in een Strategisch Beleidsplan met een looptijd van vier jaar. Het voorliggende Zorgplan regelt de insteken voor het komende schooljaar en de bekostiging daarvan. Het is het Zorgplan dat de korte termijn doelstellingen verankerd heeft, gezeefd uit het Strategisch beleidsplan

Planningsdocument Het proces van afspraken maken, controleren, evalueren, bijstellen tot nieuwe afspraken enz., gaat onveranderd door. Het zorgplan geeft de inzet aan voor het komende schooljaar. In de tweede helft van mei volgt een overzicht van de geplande acties voor het komende jaar gebaseerd op de (in april geëvalueerde) praktijkervaringen van het nu lopende schooljaar.


4

Verantwoordingsdocument Het Zorgplan is net als andere jaren het document dat de inzet van de middelen verantwoordt naar zowel alle instanties intern in het samenwerkingsverband als ook naar de inspectie en het ministerie. In het Zorgplan staat de bekostiging van het samenwerkingsverband uitgewerkt. Alle partijen in het verband krijgen zicht op de inkomsten en uitgaven als ook op de middelen die vrij gemaakt gaan worden ter intensivering van de hulp aan zorgleerlingen binnen de scholen van het verband. De procedure voor het vaststellen van het zorgplan is de volgende: - bespreking van het conceptplan in de stuurgroep van het samenwerkingsverband (december/januari ) - daarna wordt het plan (na het verwerken van de opmerkingen) besproken in het bestuur van het samenwerkingsverband (januari) - om vervolgens (begin februari) als voorgenomen besluit toegezonden te worden aan de verschillende schoolbesturen met het verzoek om in te stemmen en de de (g) m.r. daarin te kennen. - het Bestuur van het samenwerkingsverband stelt voor 1 april het Zorgplan vast, waarna het wordt opgestuurd naar alle besturen, scholen en de Inspectie.

Relatie tussen zorgplan, strategisch beleidsplan, schoolplan en schoolgids De in het Strategisch Beleidsplan en Zorgplan verwoorde en uitgewerkte doelstellingen moeten directe lijnen hebben naar de schoolplannen van de verschillende scholen. Het schoolplan is het document waarin elke school haar onderwijskundig beleid, personeelsbeleid en de inrichting van haar kwaliteitsbeleid beschrijft. Het Strategisch Beleidsplan en Zorgplan beïnvloeden het schoolbeleid op onderdelen en de schoolplannen en meerjarenplannen van de scholen dragen de bouwstenen aan voor het beleid op het niveau van het samenwerkingsverband. De samenhang tussen de schoolse en bovenschoolse documenten krijgt gestalte in de volgende afspraken: - de inhoudelijke lijn van het Strategisch Beleidsplan is het product van een aantal studiedagen in 2006/2007 met directies en intern begeleiders van alle scholen. - het zorgprofiel sluit aan bij het Strategisch Beleidsplan en geeft de actuele stand van zaken in de ontwikkeling op de school weer en de vervolgstappen die de school gepland heeft voor haar eigen ontwikkeling in de zorg. - de vervolgstappen zijn onderdeel van een jaarlijks bij te stellen meerjaren ontwikkelingsplan op elke school. Beide documenten zijn onderdeel van het schoolplan. - aan het eind van elk schooljaar (april) sturen de scholen hun evaluaties op van de geplande en uitgevoerde activiteiten van dat schooljaar. Deze evaluaties leveren de ingrediënten voor de planning op het niveau van het s.w.v. voor het daarop volgende schooljaar. - aan het begin van elk schooljaar vindt een evaluatiegesprek plaats over de gemaakte progressie en de planning voor dat schooljaar. - het jaarverslag vat de ontwikkelingen van het afgelopen schooljaar samen.


5


6

Hoofdstuk 3

Het Bestuur Overzicht van de deelnemende schoolbesturen In het samenwerkingsverband participeren de volgende besturen: Openbare Rechtspersoon Reflexis Openbaar Basisonderwijs Stichting De Korenburg Stichting voor Katholiek en Protestants-Christelijk Primair Onderwijs Delta Stichting Interconfessioneel Onderwijs Bredevoort Stichting Interconfessionele Samenwerkingsschool Meddo Stichting voor Katholiek Basisonderwijs Dinxperlo/Gendringen Stichting Katholiek Basisonderwijs Gelderland Stichting Openbaar Primair Onderwijs Noord Oost Achterhoek Stichting Openbaar Primair Onderwijs Winterswijk Stichting Vrijescholen Athena Stichting Accent

De namen van de bestuursleden zijn opgenomen in bijlage 1. Samenstelling, werkwijze en vergaderfrequentie zijn uitgewerkt in de statuten van het samenwerkingsverband. Sinds de nieuwe start in het gefuseerde nieuwe samenwerkingsverband per 1-08-2005 zijn de volgende veranderingen van kracht: - het bestuur bestuurt volgens de uitgangspunten van Policy Governance - de directeur van het samenwerkingsverband Brevoordt is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid - het bestuurskader regelt de afspraken die gemaakt zijn tussen bestuur en directeur


7

Hoofdstuk 4

Overzicht van de deelnemende scholen Basisscholen Reflexis Openbaar Onderwijs De Slinger

De Wegwijzer

Stichting Interconfessioneel Onderwijs Bredevoort ’t Bastion

Stichting Interconfessionele Samenwerkingsschool Meddo ’t Kempken

Stichting Primair Onderwijs Noord Oost Achterhoek ’t Palet

Stichting Openbaar Primair Onderwijs Winterswijk Bargerpaske De Kolibrie Miste/Corle Stegeman ’t Woold

De Schakel Kotten De Olm ’t Waliën

Stichting Vrije Scholen Athena De Esch

Stichting Accent scholengroep De Broekhof ‘t Möllenveld Barlo ’t Warmelink‘ Ds. van Dijkschool Maranathaschool De Knienenbult De Hoeksteen (Gendringen) De Hoeksteen (Groenlo) Pr. Willem Alexanderschool Julianaschool

Groen van Prinsterer De Klimop De Triangel t Welink De Höve Kon. Wilhelminaschool (Winterswijk) Talent De Bontebrugschool Kon. Wilhelminaschool (Varsseveld) Emmaschool

Stichting voor Katholiek Basisonderwijs Dinxperlo/Gendringen St. Liboriusschool

Stichting Katholiek Basisonderwijs Gelderland St. Jozefschool (Aalten) De Vlier

St. Jozefschool (Winterswijk)


8

Stichting Delta St. Ludgerusschool (Zwolle) De Watermolenschool

St. Willibrordusschool De Ni’je Veste

Speciale scholen voor basisonderwijs Stichting De Korenburg De Korenburg

Stichting Accent nieuwHessen


9

Hoofdstuk 5

Actuele kengetallen Kengetallen van het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband Brevoordt hanteert twee deelbegrotingen wat betreft personele en materiële middelen. De getallen hieronder in kolom A zijn gebaseerd op de scholen uit het oude s.w.v. Aalten e.o. De getallen hieronder in kolom B zijn gebaseerd op de scholen in het oude s.w.v. Wintergroen

a.

Aantal scholen 2009/2010

a

aantal basisscholen

b

aantal speciale scholen voor basisonderwijs

c

totaal aantal scholen

b.

44 2 46

Leerlingenaantallen per 1-10-2008 deel A

deel B

totaal

3.474

3.995

7.469

85

133

218

a

aantal basisschoolleerlingen

b

aantal leerlingen op de speciale scholen voor basis ond.

c

totaal aantal leerlingen in het samenwerkingsverband

3.559

4.128

7.687

d

deelnamepercentage samenwerkingsverband *

2,45 %

3,33 %

2,89 %

e

aantal leerlingen volgens 2%-deelname criterium

71

83

154

deel A

deel B

totaal

c.

Leerlingenstromen

(de items C t/m J zijn gemeten over het schooljaar 2007-2008)

A

inkomend grensverkeer per 1-10-2008 (totaal aantal)**

1

0

1

B

uitgaand grensverkeer per 1-10-2008(totaal aantal) ***

0

0

0

C

verwijzingen bao-sbo binnen eigen verband

13

21

34

D

terugplaatsingen sbo-bao binnen eigen verband

1

0

0

E.

plaatsing van leerlingen op de sbo a.g.v. verhuizingen

2

3

5

F.

inkomend grensverkeer afgelopen schooljaar

0

0

0

G.

instroom sbo vanuit voorschoolse instellingen

6

6

12

I.

Instroom uit REC-school

0

2

2

1

0

1

J. * **

***

Bao-bao doorverwijzingen van leerlingen via de PCL

onder deelnamepercentage wordt verstaan het percentage leerlingen dat opgevangen wordt op de speciale school voor basisonderwijs ten opzichte van het totaal aantal leerlingen in het samenwerkingsverband onder inkomend grensverkeer wordt verstaan leerlingen uit(speciale) basisscholen uit een ander (aangrenzend) samenwerkingsverband, die opgevangen worden in de speciale school voor basisonderwijs in het eigen verband. Onder A het totaal van de leerlingen, onder F de leerlingen die het afgelopen schooljaar geplaatst zijn. onder uitgaand grensverkeer wordt verstaan de leerlingen uit het eigen samenwerkingsverband die een speciale school voor basisonderwijs bezoeken in een ander samenwerkingsverband


10

Hoofdstuk 6

Beleidsmatige bijstellingen/toevoegingen t.o.v. het vastgestelde Strategisch Beleidsplan Inleiding In het Strategisch Beleidsplan staan ver uitgewerkte lijnen, die dienen als richtlijn en leidraad voor de deelnemende scholen in het samenwerkingsverband. Dat plan is gefiatteerd en kent een looptijd van 4 jaar, synchroon aan de schoolplanperiode. Een periode van vier jaar is lang en het is zeer wel denkbaar, dat er tussentijds beleidsmatige bijstellingen gedaan moeten worden. Omdat het Strategisch Beleidsplan niet tussentijds bijgesteld wordt, worden de veranderingen en aanvullingen op dat plan hieronder aangegeven, zodat ook deze nieuwe items vallen onder door de besturen gefiatteerd beleid. De aanvullingen op het beleid worden per jaar weergegeven. De uitgewerkte onderdelen hebben natuurlijk een geldigheid over de genoemde schooljaren heen, tenzij een tijdelijkheid is aangegeven.

Beleidsmatige aanvullingen in het schooljaar 2007-2008 a) Thematische studiedagen In het schooljaar 2007-2008 is gestart met een tweetal studiemiddagen rond thema’s vanuit het Strategisch Beleidsplan. Hoewel oorspronkelijk werd ingezet op het declareren van de kosten naar de deelnemende scholen, werd lopende het schooljaar deze insteek gewijzigd. Vanuit vrijwel alle scholen is deelgenomen. De bekostiging van de studiedagen wordt per 1-08-2008 opgenomen in de begroting van het samenwerkingsverband en vanuit de gezamenlijke middelen bekostigd. b) Het onderwijskundig rapport Er is vanaf het schooljaar 2006-2007 gewerkt met het onderwijskundig rapport, zoals dat ontwikkeld is met de studenten van Schaersvoorde. Die periode wordt per 1-08-2008 afgesloten. Het product Onderwijskundig rapport wordt ondergebracht bij een professioneel automatiseringsbedrijf, A&M Impact in Doetinchem. Daarmee is (met een stuk aanpassing) de kwaliteit gewaarborgd, is een efficiënte helpdesk beschikbaar en kunnen aanpassingen sneller gerealiseerd worden. Om de financiële gevolgen van deze operatie te dekken wordt in de m.i. begroting een post Onderwijskundig Rapport opgenomen.

Beleidsmatige en organisatorische aanvullingen in het schooljaar 2008-2009 a) Het opnemen van personeel van de Centrale dienst van het s.w.v. Na het wegen van de voor- en nadelen heeft het bestuur van het samenwerkingsverband besloten om de medewerkers met een enkelvoudige aanstelling en alleen werkend voor het samenwerkingsverband per 1-01-2009 in dienst te nemen van het samenwerkingsverband. Het betreft een tweetal medewerkers uit het management en het secretariaat van het verband. Daartoe is de Centrale Dienst en dus het s.w.v. Brevoordt ingericht als werkgever.


11

b) Contracten o.b.v. ‘Kosten voor gemene rekening’. Een aantal collega’s die deeltaken verrichten binnen het samenwerkingsverband, worden ingehuurd uit diverse schoolbesturen. Het vastleggen van de verplichtingen naar elkaar gebeurt in een contract, dat gebaseerd is op de fiscale BTW vrijstellingsopzet van Kosten voor Gemene Rekening. Deze contracten worden aan het begin van elk schooljaar opnieuw opgesteld.


12

Hoofdstuk 7

Geplande activiteiten voor het schooljaar 2009-2010 Inleiding In het strategisch beleidsplan van het samenwerkingsverband staan de thema’s voor de periode van 2007-2011. Het oppakken van die thema’s kan worden gespreid over die periode van 4 jaar. Die spreiding geldt zowel voor het activeren van zo’n thema binnen het samenwerkingsverband, als voor het oppakken van een thema door een school. In onderstaande hoofdstukken staan de thema’s uit het strategisch beleidsplan, die per 1-082009 omgezet worden naar activiteiten. De inhoud van die activiteiten sluit aan bij de beschrijving van dat thema in het strategisch beleidsplan. In veel gevallen echter is de beschrijving hieronder als activiteit beknopt samengevat en wordt gemakkelijk doorverwezen naar het strategisch beleidsplan voor een verdere toelichting.

Activiteit 1 Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken (vanaf nu hgw) is een samenhangende visie op de kwaliteit van de begeleiding en ondersteuning van kinderen, die extra aandacht binnen de zorg nodig hebben. Hgw neemt afstand van de traditionele benadering, die we kennen als “verklarende diagnostiek”. De verklarende diagnostiek kijkt wat eenzijdig naar kindkenmerken en probeert oorzaken op te sporen om van daaruit aanwijzingen te geven voor het handelen. Handelingsgericht werken is gebaseerd op het “interactieprincipe” tussen de leerling en de leraren en begeleiders. Het gaat niet alleen meer om kindkenmerken, maar vooral ook om de manier waarop men als leraar en als school daar mee om gaat. Onderwijsbehoeften van kinderen staan centraal (die worden dan ook goed in kaart gebracht), maar de belangrijkste vraag is of de leerkracht daaraan tegemoet kan komen in de situatie waarin hij of zij zich bevindt. Het gaat dus tevens om leerkrachtengedrag en invloeden uit de omgeving van het kind. Hgw is sterk praktijk gericht: wat kan de leerkracht doen om de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling te realiseren (met daarbij het mentale concept of “construct” van de leerkracht als aangrijpingspunt). En als dat niet lukt, wat kan dan de school of het samenwerkingsverband dan doen om extra steun te bieden. Het basale concept is uitgewerkt op een aantal niveaus: - de onderwijsbehoefte van het kind - het gedrag van de leraar - de schoolinterne steun van de intern begeleider - het zorgbeleid van de school (de directie) - de bovenschoolse ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband - de wijze waarop het zorgplatform c.q. de P.C.L. functioneert Er wordt gewerkt vanuit een samenhangend geheel van verschillende actoren, die allemaal een eigen rol in het geheel spelen en dezelfde “taal” moeten spreken.

Voor het schooljaar 2009-2010 Voor het schooljaar 2009-2010 worden voor de verdere realisatie van dit thema de volgende activiteiten opgezet: - in de eerste twee schooljaren zijn nu 8 scholen aan de slag met de implementatie van H.G.W. Die scholen zullen in 2009-2010 hun tweede en derde jaar van dit traject ingaan.


13

- in het schooljaar 2009-2010 zal de derde groep scholen met de cursus H.G.W. gaan starten. Uit door scholen aangegeven intenties kan worden afgeleid, dat deze groep tussen de 8 en 13 scholen groot zou kunnen zijn. Het definitieve overzicht ontstaat na de inventarisatie van de scholingsbehoefte in april/mei 2009.

De bekostiging Het financiële plaatje van dit scholingstraject is bekend en wordt bij inschrijving met de scholen besproken. Uitgangspunten daarbij zijn: - de scholing wordt betaald vanuit het budget nascholing van de participerende school - ondersteuning vanuit de externe begeleiding van het samenwerkingsverband komt uit de reguliere uren van de s.w.v. medewerkers - het samenwerkingsverband neemt ook in 2009-2010 een post in haar begroting op voor de scholing van de leden van de P.C.L., de externe begeleiders en het aanbieden van een cursus Oplossingsgerichte gesprekstechnieken aan intern begeleiders en directieleden van de scholen die met H.G.W. bezig zijn.

Activiteit 2 De doorgaande lijn tussen de voorschoolse instellingen en het primair onderwijs Vooraf In de afgelopen jaren is er steeds veel aandacht geweest voor het opzetten van een goed systeem om de zorg in beeld te brengen. Elke school beschikt over een goed leerlingvolgsysteem, waarmee leerlingen die extra aandacht vragen vroegtijdig in beeld komen en waarmee die leerlingen in hun verdere ontwikkeling goed gevolgd worden om de resultaten van de extra aandacht te meten. De gemeenschappelijk afspraken daarover liggen vast in het Activiteitenplan. Natuurlijk moet het signaleringssysteem onderhouden worden, maar als speerpunt binnen het strategisch beleid vraagt het verder geen specifiek innovatieve aandacht meer. Op één aandachtspunt na. Een punt waarbinnen de resultaten van een andere inspanning in de praktijk goed zichtbaar worden. De afgelopen jaren is de samenwerking met de voorschoolse instellingen in de gemeenten Winterswijk, Groenlo, Aalten en Dinxperlo op een meer dan voortreffelijke manier van de grond gekomen. Dat heeft geresulteerd in het opzetten van een goed systeem van zorg en een goed signaleringssysteem in de voorschoolse instellingen. Voor de instellingen binnen alle vier de genoemde gemeenten geldt, dat er gekozen is voor een kindvolgend registratiemodel dat aansluit bij de wijze waarop er in de eerste groepen van het onderwijs gekeken wordt naar kinderen. In de doorgaande lijn wordt nu gebruik gemaakt van één model en wel het ontwikkelingsvolgmodel van het Seminarium voor Orthopedagogiek. Binnen het beleid van het samenwerkingsverband is afgesproken, dat de basisscholen minimaal de zorgleerlingen in groep 1 en 2 in beeld brengen en houden door het invullen van dit model.

Voor het schooljaar 2009-2010 Om de doelstellingen te operationaliseren zullende volgende activiteiten opgezet worden: - het samenwerkingsverband biedt de komende drie jaar nog de cursus aan voor het ontwikkelingsvolgmodel voor kleuters, voor scholen die daar mee willen starten. Nieuwe leerkrachten kunnen hier ook meteen gebruik van maken. Het samenwerkingsverband zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

14

-

-

-

heeft een samenwerking met het Seminarium voor Orthopedagogiek opgezet, waarbinnen één van de extern begeleiders de licentie heeft verkregen om alle cursussen rond het ontwikkelingsvolgmodel te mogen verzorgen. Cursussen voor collega’s, die voor de eerste keer met het O.V.M. gaan werken, vallen onder de offertes van het Seminarium. Alle andere activiteiten rond het o.v.m. vallen onder de taak van de externe begeleiding en zijn dus gratis voor de deelnemende scholen en voorschoolse instellingen binnen het samenwerkingsverband scholen die al bekend zijn met het ontwikkelingsvolgmodel, maar hun kennis willen updaten kunnen worden geholpen door de beide extern begeleiders van het samenwerkingsverband. hetzelfde aanbod geldt voor scholen die aan de slag willen met de digitale verwerking van de geobserveerde leerlingen. In een betrekkelijk korte tijd kunnen de extern begeleiders de mogelijkheden en consequenties van de digitale versie met de collega’s in de groepen 1 en 2 verkennen. Vanuit de Werkgroep Het Jonge Kind binnen het samenwerkingsverband (waarbinnen de gemeenten Aalten en Winterswijk samen op gaan) wordt gewerkt aan een beleidsstuk waarin alle bestaande afspraken en beleid geherformuleerd worden. Doel van deze insteek is het beschrijven van de doorgaande lijn tussen de voorschoolse instellingen en het primair onderwijs, zoals dat een opdracht is binnen de kaders van Passend Onderwijs. Het is nog moeilijk te plannen, wanneer dit beleidsstuk gefiatteerd is, omdat hiervoor ook de besturen van de participerende instellingen en gemeenten hun oordeel moeten geven. Deze actie kent een breed gebied van actoren, omdat hier een van de thema’s van de Lokaal Educatieve Agenda’s van de gemeenten Aalten en Winterswijk integraal binnen de kaders van het samenwerkingsverband uitgewerkt wordt.

De bekostiging van deze activiteiten - voor de aangeboden cursussen gelden dezelfde voorwaarden als altijd: de kosten worden per deelnemer omgeslagen en in rekening gebracht bij de deelnemende scholen. - de andere activiteiten worden uitgevoerd binnen de taakuren van de medewerkers van het samenwerkingsverband

Activiteit 3

Het lezen

Vooraf Zoals in het strategisch beleidsplan is aangegeven, blijft lezen voor de komende vier jaren onverminderd veel aandacht krijgen en blijft dus een speerpunt binnen het beleid van het samenwerkingsverband. Dat houdt in, dat het beleid voor de komende vier jaar wat betreft lezen zal bestaan uit: - een continuering van een aantal inzetten uit de periode 2003-2007 - het verdiepen en verbreden van het aanbod binnen het samenwerkingsverband - het inzichtelijk maken van de stand van zaken wat betreft de leesresultaten in het samenwerkingsverband, het benoemen van de knelpunten en bezien of daar aanvullend beleid op moet worden geformuleerd. Zie activiteit 8 Het continueren van lezen als speerpunt Dat betekent, dat binnen het reeds lopende beleid de volgende activiteiten gecontinueerd worden: . de bovenbouwcursus dyslexieprotocol blijft de komende twee jaar in het aanbod van het samenwerkingsverband zitten. . de terugkommomenten voor de deelnemers in het schooljaar nadat de cursus gevolgd is zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

15

blijft gelden als follow-up voor de cursus dyslexieprotocol. . de intervisiemomenten binnen de kwaliteitskringen met als thema implementatie dyslexieprotocol zullen de komende 3 jaar als activiteit aangeboden blijven worden . de kennis rond lezen blijft natuurlijk aanwezig en beschikbaar vanuit de groep externe begeleiding van het samenwerkingsverband. . meewerken aan het onderzoeken of een leerling, die wat betreft zijn leesontwikkeling binnen de dyslexiecriteria valt, een dyslexieverklaring kan krijgen.

Een verdiepend en verbredend aanbod Voortbordurend op de basis, die met de implementatie van het dyslexieprotocol is gelegd, is het zaak om nu te kijken waar een verdieping van het aanbod voor technisch lezen kan worden opgenomen. Tevens wordt vanuit veld nadrukkelijk gevraagd om ook te zoeken naar een verbreding van het aanbod. In de aanpak tot dusver heeft nadrukkelijk het technisch lezen centraal gestaan. Verbreding betekent, dat de verbinding gelegd gaat worden met het vak begrijpend lezen. Dat leidt voor het schooljaar 2009-2010 tot de volgende activiteiten - het blijven aanbieden van de aanpak van het HARD project in het aanbod van het samenwerkingsverband. - het beschikbaar blijven houden van de kennis rond de leesontwikkeling in de groep externe begeleiders van het samenwerkingsverband - het blijven aanbieden van kwaliteitskringen met als thema ‘leesontwikkeling”. De bekostiging Gelijk aan alle aangeboden cursussen geldt ook hier een verrekening van de gemaakte kosten per deelnemer ten laste van de nascholingsbudgetten per school.

Activiteit 4

Het rekenen

De inhoud van het aanbod voor de 100-structuur De aanpak zal bestaan uit het programma “Met Sprongen Vooruit’ , ontwikkeld binnen het Freudenthal instituut in Utrecht. Het programma kent de volgende karakteristiek: . het is methode onafhankelijk . kent een zeer sterke praktijkinvulling . doelgroep is de leerkracht en de intern begeleider . sluit goed aan bij het idee van meervoudige intelligentie, benadert het inoefenen van de 100-structuur vanuit verschillende invalshoeken . geeft nadrukkelijk invulling aan het idee, dat een geautomatiseerde 100-structuur basaal is voor het oppakken van de verdere rekenvaardigheden De inzet Het programma wordt opgenomen in het scholingsaanbod vanuit het samenwerkingsverband, dat elk schooljaar in april naar de scholen gaat. Het al dan niet intekenen is een schoolverantwoordelijkheid. De bekostiging Gelijk aan alle aangeboden cursussen geldt ook hier een verrekening van de gemaakte kosten per deelnemer ten laste van de nascholingsbudgetten per school.


16

Activiteit 5 De sociaal-emotionele ontwikkeling Vooraf Ook dit thema was en blijft speerpunt binnen het beleid van de komende vier jaren . In de invulling van dat beleid zitten twee aspecten: continuering van reeds lopende activiteiten en het opzetten van een aantal nieuwe activiteiten. Doorlopende activiteiten Uit de huidige insteken blijven de volgende mogelijkheden voor de komende vier jaar binnen het aanbod vanuit het samenwerkingsverband staan: Taakspel. De opzet staat in het document ‘Het Activiteitenplan’. ondersteuning van leerkrachten inzake gedragsproblemen door externe begeleiding en schoolmaatschappelijk werkende een scholingsaanbod voor de invoering van het ontw. volgmodel voor het volgen en in beeld brengen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. het organiseren van kwaliteitskringen voor leerkrachten over dit onderwerp. De opzet van bovengenoemde activiteiten staat uitgewerkt op de website. Nieuwe activiteiten

a)

De leerkracht centraal In de opzet van het strategisch beleidsplan wordt als uitgangspunt bij heel veel activiteiten gekozen om de leerkracht de centrale rol te geven als het gaat om het invoeren van veranderingen. De rol van leerkrachten in de interactie met kinderen is van groot belang. Daarom komt het samenwerkingsverband met een aanbod, dat in gaat op de rol en de attitude van de leerkracht in relatie tot ervaren gedragsproblemen. Vanuit een pilot in het schooljaar 2006-2007 wordt een aanbod ontwikkeld voor de scholen in het samenwerkingsverband. Ten tijde van het schrijven van dit zorgplan, is de pilot nog niet afgerond. Binnen de huidige stand van zaken kan aan onderstaande invulling gedacht worden, met daarbij de restrictie, dat voortschrijdende ervaringen tot bijstellingen kunnen leiden. Het project ‘de leerkracht centraal’. In het aanbod vanuit samenwerkingsverband voor dit project zitten de volgende stappen: . na aanvraag vanuit de school een zorgvuldige intake. Het resultaat daarvan moet zijn: - een aantoonbaar draagvlak binnen directie, ib en de leerkracht(-en)/ team. - het opzetten van het traject, dat past bij de vraag en de mogelijkheden van de school . het inrichten van een stuurgroep als procesbegeleider . een evaluatiemoment om te terug te kijken en te bezien welke vervolgstappen gedaan moeten worden. Voor het schooljaar 2009-2010 Binnen het kader van het Strategisch Beleidsplan staat het inrichten van bovengenoemd aanbod. In samenwerking met het seminarium voor Orthopedagogiek zal dit nascholings aanbod opgenomen zijn in de nascholingsbrochure voor het schooljaar 2009-2010 (die in mei 2009 naar de scholen is verstuurd).


17

De bekostiging De bekostiging van de cursussen is voor de aanvragende school. Het samenwerkingsverband bekijkt of er uit de reguliere uren van het samenwerkingsverband ondersteuning geboden kan worden.

b)

Het organiseren van intervisiebijeenkomsten en bijeenkomsten met als doel kennisoverdracht w.b.gedragsmatige vraagstellingen Het organiseren van intervisiebijeenkomsten voor leerkrachten (kwaliteitskringen) rond het thema gedrag blijft een gecontinueerde activiteit. De opzet hiervoor staat uitgewerkt op de website.

Kennisoverdracht Het organiseren van bijeenkomsten voor het overdragen van kennis is een activiteit die voortborduurt op de gedachte van het aanbieden van nascholing. Het uitbreiden van het aanbod in de richting van thema gedrag is een uitbreiding in onderwerpen. Het is een punt van aandacht binnen elke hieronder genoemde activiteit, dat het aanbod strookt met de geformuleerde basisvisie binnen het samenwerkingsverband.

De opzet Voor het schooljaar 2009-2010 wordt ingestoken op : het organiseren van themagerichte informatieve bijeenkomsten na schooltijd Onderwerpen voor deze bijeenkomsten zijn . het kind met autistisch gedrag . het kind met pddnos . het kind met oppositioneel gedrag . het angstige (depressieve) kind Er zullen in het schooljaar van 2009-2010 twee thema bijeenkomsten worden aangeboden. De thema’s zullen worden aangegeven in de jaarplanning en in het overzicht van de scholingsbijeenkomsten en –mogelijkheden. Aan het eind van dat schooljaar zal worden geïnventariseerd of er voldoende deelnemers zijn voor een verdiepingstraject of voor een cursus, die het schooljaar daarop zal worden aangeboden. Zowel de themabijeenkomsten als de verdiepingstrajecten en de cursus kennen een begrenzing in het aantal deelnemers. Daar waar nodig (overtekening) zal geprobeerd worden om een themabijeenkomst voor een tweede of derde keer te organiseren. In alle gevallen zullen de geplande bijeenkomsten worden meegenomen in de jaarplanning van het samenwerkingsverband.

De financiering van deze bijeenkomsten Zowel de verdiepingstrajecten als de cursussen kennen een deelnemersprijs, die gedeclareerd worden bij de scholen van waaruit de deelnemers komen. Voor het organiseren van de thematische bijeenkomsten wordt een bedrag opgenomen in de begroting van het samenwerkingsverband.


18

c)

Een netwerk van (vaardigheids-)trainingen op lokaal- of verbandsniveau voor kinderen met een lichte gedragsmatige vraagstelling Er is in het samenwerkingsverband nadrukkelijk een behoefte geformuleerd, om (vaardigheids-)trainingen te organiseren voor kinderen met een lichte gedragsmatige hulpvraag. Een hulpvraag, die de verwachting rechtvaardigt, dat er met naar rato lichte een laagfrequente ondersteuning effectief geholpen kan worden.

De aard van de trainingen In dit kader passen de volgende trainingen: sociale vaardigheidstraining - weerbaarheidstraining - psycho-educatie (weten, handelen en leiden)

De karakteristiek van de trainingen Deze trainingen kenmerken zich door de volgende aspecten: lage frequentie binnen het aanbod - het aanbod is specifiek voor een doelgroep - het aanbod is groepsgericht - wel criteria, geen indicatie - ouders en school worden actief betrokken bij de training

Het aanbod naar de school, kindnabij Gezien het karakter van het aanbod wordt gezocht naar een organisatie van deze trainingen zoveel mogelijk kindnabij. Dat betekent dat er voor een groep aangemelde kinderen gezocht gaat worden naar een centrale locatie . Dat kan zijn dat de training lokaal wordt georganiseerd, maar het aantal aanmeldingen kan er ook toe leiden dat er een plek moet worden gezocht binnen het samenwerkingsverband. Onderzocht moet worden of deze trainingen onder, dan wel aansluitend op de schooltijd kunnen worden gegeven.

De relatie met school en ouders Het is van groot belang, dat de inhoud en aanpak van deze trainingen gedeeld worden met en bekend zijn bij de leerkrachten die de kinderen doorverwijzen en de ouders van de kinderen. De in de training voorgestane aanpak moet, daar waar mogelijk, een vervolg krijgen in het gedrag en benadering van leerkrachten en ouders. Per training moet bekeken worden op welke manier deze overdracht gerealiseerd kan worden. Een speciaal punt van aandacht is de relatie met het signaleren van gedrag op school, de wijze waarop het aanbod aansluit op aspecten die gevonden en gesignaleerd worden a.h.v. het leerlingvolgsysteem voor de soc. em. ontwikkeling.

De organisatie Vanuit het samenwerkingsverband komt een aanbod waarin deze trainingen zijn opgenomen. In dat aanbod staat overzichtelijk: . een beschrijving van de doelgroep die gebaat is bij deze training. School moet ondersteuning kunnen krijgen in het uitzoeken of een leerling werkelijk baat heeft bij een voorgestelde training. . dat betekent een criteria omschrijving . de opzet van de cursus in aantallen keren ed. . een beschrijving van de voorgestane inhoudelijke aanpak . een opzet om te komen tot uitwisseling met school en ouders . de aanmeldingsprocedure en de wijze van bekostigen zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

19

Verzorgd door Per cursus moet worden bekeken wie deze aan kan bieden. Onderzocht moet worden of we daar in kunnen investeren, door iemand vanuit het samenwerkingsverband (= ook één of meerdere gemotiveerde collega’s uit één van de scholen) daarvoor op te laten leiden. Wat eveneens nog moet worden bekeken is op welke wijze we de leerlingbegeleiders van de IJsselgroep en mogelijk de orthopedagoog van het samenwerkingsverband in kunnen zetten (met name voor het beoordelen of de aanmelding past binnen de doelstelling van de training).

De financiering De trainingen worden bekostigd door de ouders met al dan niet een bijdrage van de aanmeldende school. Onderzocht moet worden, of er een beroep is te doen op zorgverzekeraars. Voor het schooljaar 2009-2010 Binnen het kader van het Strategisch Beleidsplan staat het inrichten van bovengenoemd aanbod. Voor 1 september 2009 hebben de school het plan met het aanbod voor deze trainingsmogelijkheden.

d)

Taakspel en Opvoeden Zo Het aanbod voor het implementeren van Taakspel binnen school staat beschreven als vigerend beleid in het Activiteitenplan. Als aanvullende activiteit moet er nog een cursus komen waarmee ouders in het verlengde van de Taakspelactiviteiten op school geactiveerd worden. Die cursus is in den lande voorhanden onder de titel ‘Opvoeden, doe je zo’. Het is een doelstelling om die cursus vanuit het samenwerkingsverband aan te bieden, gekoppeld aan de scholen die met Taakspel aan de slag zijn of gaan. Bekeken moet worden in hoeverre ‘Opvoeden, doe je zo’. automatisch gekoppeld wordt aan de cursus Taakspel op school. Een andere optie is het aanbieden van de cursus ‘Opvoeden, doe je zo’ als aanvullend aanbod. Voor de inhoud van de cursus wordt contact opgenomen met Spectrum, een mogelijke uitvoering zou neergelegd kunnen worden bij de extern begeleiders binnen het samenwerkingsverband. Voor 1-08-2009 heeft deze intentie inhoud gekregen en is als aanbod naar de scholen uitgebracht. Voor het schooljaar 2009-2010 De cursus ‘Opvoeden Zo’ zal vanaf april 2009 worden opgenomen in het nascholingsaanbod van het samenwerkingsverband. Op voorhand moet aangegeven worden, dat er een maximum zit aan de hoeveelheid cursussen, die in een schooljaar gestart kunnen worden.

De bekostiging van deze activiteit De kosten voor deze scholing vallen onder de uitvoerende taken van de externe begeleiding. Wat betreft de inzet van de schoolmaatschappelijk werker zijn er mogelijkheden zijn om uren voor deze cursus rechtstreeks te bekostigen vanuit de St. MEE.


20

e)

Het gesprek met de ouders In toenemende mate wordt het belangrijk om ouders te betrekken bij de ontwikkelingen van hun zoon of dochter. Ook binnen de beleidsvoornemens van Passend Onderwijs is er voor ouders een steeds actievere rol toegedicht. Veel scholen hebben al heel erg geïnvesteerd in het leggen van die oudercontacten en het informeren van ouders volgens vaste protocollaire lijnen. Eén van de knelpunten waar collega’s vaak tegen aanlopen is het voeren van het gesprek met ouders, zeker als er in dat gesprek ook nog eens een slecht nieuwsboodschap overgebracht moet worden. In het nascholingsaanbod van het samenwerkingsverband zit vanaf 1-08-2009 een cursus die dit thema bij de kop neemt en collega’s, die daar behoefte aan hebben, schoolt in het voeren van (slechtnieuws-) gesprekken met ouders. De condities om deel te nemen aan deze cursus, zijn dezelfde als voor de intekening op de andere cursussen binnen het samenwerkingsverband. De bekostiging Gelijk aan alle aangeboden cursussen geldt ook hier een verrekening van de gemaakte kosten per deelnemer ten laste van de nascholingsbudgetten per school.

Activiteit 6

Centrale observatie en diagnostiek voor jonge risico-kinderen

De aanpak Om dit thema te verkennen wordt een werkgroep gestart. De leden daarvoor zullen worden geworven uit de (speciale) scholen voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband en de externe begeleiding van het samenwerkingsverband. De werkgroep krijgt als opdracht mee om bovengenoemde intentie te gaan verkennen en om te komen met een rapportage, waarin een aantal aanbevelingen staan voor het al dan niet invullen van dit thema. In de werkgroep zal worden bekeken, of ook collega’s uit de Regionale Expertise Centra gevraagd zullen worden deel te nemen. Als werkkader zal de samenvatting van de reacties uit de studiedag van 21 november aan de groep worden meegegeven. Voor het schooljaar 2009-2010 Ten tijde van het schrijven van dit zorgplan is nog niet duidelijk wat de inhoud van deze ontwikkeling gaat worden. Zoals nu in te schatten is, wordt deze inhoud opgenomen binnen de kaders van Passend Onderwijs.

Activiteit 7

Het Jeugdzorg Advies Team

Een nascholingsaanbod voor de leerkrachten

-

Eén van de doelstellingen binnen de JAT-pilot is het verzorgen van een nascholingsaanbod naar leerkrachten waarbij het gaat om het nog beter herkennen van signalen van mishandelingen en andersoortige psycho-sociale problematiek in de kind- en gezinssituatie. Wat betreft die nascholing de volgende richtinggevers: het aanbod wordt verzorgd vanuit het samenwerkingsverband al dan niet met externe ondersteuners de scholing omhelst één studiedag of twee studiemiddagen de nascholing wordt bij voorkeur aangeboden op teamniveau elke cursusgroep kent een streefbezetting van tussen de 15 en 20 deelnemers. Voor een aanbod voor een groter team wordt er overlegd met de directie van de school. Om tot een financieel ‘rendabele’ groep te komen kunnen teams samengevoegd worden zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

21

-

-

in het aanbod is er aandacht voor de volgende aspecten: . het aanbieden van het benodigde theoretisch kader (kennis hebben van signalen) . het doen van een aantal praktische oefeningen (aandacht voor signaleren als proces, wat doet het met jezelf, signaleren is subjectief, onbewuste observaties) . aanhaken bij de zorgstructuur op de school en het inbedden van de cursusinhoud in het beleid van de school de opbrengst van de cursus zal zijn: . een signalenchecklist . een stroomschema van de zorg . lijst met vragen aan een collega . sociale kaart met elementaire overzichten . wat- en- waar- signaleren lijst . (mogelijk) een dvd met daarop een aantal instructiemomenten

Voor het schooljaar 2009-2010 . Het cursusaanbod zoals hierboven omschreven is klaar en reeds het afgelopen schooljaar in praktijk gebracht. In het begin van het schooljaar 2009-2010 zijn de schoolmaatschappelijk werker en een van de extern begeleiders geschoold in het geven van de cursus. Zij zorgen voor het verdere aanbod naar de scholen die zich hier de komende jaren op gaan inschrijven. . de ontwikkelingen binnen het J.A.T hebben tot dusver een redelijk goed lopende lijn wat betreft de intake en de samenwerking met Bureau Jeugdzorg. De uitlijning naar de instellingen voor de geïndiceerde zorg begint steeds meer inhoud te krijgen.

De bekostiging . De cursus (die door alle scholen wordt gevolgd) wordt betaald uit de gemeenschappelijke middelen van het samenwerkingsverband. . de bekostiging van het J.A.T. is de afgelopen schooljaren ook al opgenomen in de begroting van het samenwerkingsverband. Vanuit het s.w.v. Lichtenvoorde blijft de bijdrage de komende jaren gewoon staan.

Activiteit 8

Thematische studiedagen

Voor de komende vier jaren is met de scholen de afspraak gemaakt, dat er vanuit het samenwerkingsverband studiedagen georganiseerd zullen worden rond de centrale thema’s uit het Strategisch Beleidsplan.

Het kader Zonder te komen tot een uitwerking in detail worden de volgende aspecten rond het organiseren van die dagen opgenomen: . doelgroepen voor alle bijeenkomsten zijn de leerkrachten, de intern begeleiders en de directies . de thema’s corresponderen met de centrale thema’s uit dit strategisch beleidsplan t.w. lezen, sociaal emotionele ontwikkeling, rekenen en handelingsgericht werken. . de opzet bestaat uit het organiseren van één centrale, dan wel meerdere parallelle lezingen door deskundigen . het te vertellen verhaal moet synchroon lopen aan de beleidsintenties binnen het samenwerkingsverband, zoals verwoord in de beleidsplannen. Dat betekent, dat de doelstelling van deze dagen drie aspecten omhelst: het inhoud geven, delen en verdiepen van de strategische beleidsthema’s binnen enthousiasmerende en motiverende presentaties. zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

22

. de organisatie kan zowel op (“vrije”) middagen, als op ochtenden, dan wel hele studiedagen. Per schooljaar en per thema zal dat worden bekeken in de stuurgroep van het samenwerkingsverband. Deze studiedag-activiteiten zijn altijd gepland in de jaarplanning van het samenwerkingsverband, zodat scholen daarmee rekening kunnen houden in hun eigen planning.

De thema’s voor 2009-2010 Omdat deze activiteit in het schooljaar 2008-2009 niet gerealiseerd is, blijven de thema’s Passend Onderwijs en Gedrag ook voor 2009-2010 als optie staan. De activiteit zal plaatsvinden op een woensdagmiddag in de maanden november 2009 en/of maart 2010. De bekostiging Vanwege het gemeenschappelijk karakter van deze bijeenkomsten (voor alle scholen) is besloten om de kosten voor deze bijeenkomsten uit de algemene middelen te halen en op te nemen in de begroting van het samenwerkingsverband.

Activiteit 9

Passend Onderwijs

Vooraf Het gedachtegoed rond “Passend Onderwijs’ is samen te vatten in de volgende items: . zorgplicht voor de schoolbesturen . het formeren van een regionetwerk . het inrichten van één onderwijsloket . het inrichten van doorlopende lijnen tussen de voorschoolse instellingen en het primair onderwijs . het inrichten van doorlopende lijnen tussen primair onderwijs en het voortgezet onderwijs . het centraliseren van een aantal indicatieorganen op regionaal niveau en streven naar een ontschotting van de verschillende onderliggende financieringsstromen.

Continuering van beleid Het beleidsterrein van Passend Onderwijs betekent voor het s.w.v. Brevoordt geen verandering in het vigerend beleid. Reeds jarenlang werken we met elkaar aan de verbreding van de zorg op alle participerende scholen. De huidige doelstellingen, die in zich hebben, dat steeds meer kinderen met een vraagstelling opgevangen worden binnen de scholen binnen het samenwerkingsverband, blijven onveranderd staan binnen het beleid van Passend Onderwijs. Ze worden er in aangescherpt en het wordt een verantwoordelijkheid van de scholen om aan te geven waar aangemelde leerlingen, die buiten de grenzen van het aanbod van de school vallen, wel het goede onderwijsaanbod kunnen ontvangen. Het samenwerkingsverband kan daar de rol in spelen, die op dit moment al verwoord is in het huidige beleid rond de P.C.L. inzake advisering, ondersteuning, bao-bao-verwijzing ed. Passend Onderwijs geeft een aantal heel nadrukkelijke impulsen aan het huidige beleid, die scholen aanzetten om met enige druk de strategieën te implementeren, die het mogelijk maken om op groepsniveau te kunnen differentiëren en om te kunnen gaan met verschillen tussen leerlingen. Vrijwel alle huidige insteken vanuit het samenwerkingsverband dienen deze doelen. Veel scholen zijn al ver met het invullen van de gedachte rond het aanbieden van kindgericht onderwijs. zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

23

Er zal opnieuw flink geïnvesteerd moeten worden in het organiseren van een nieuwe infrastructuur in de zorg. Een activiteit die past binnen de gesubsidieerde pilots die het ministerie daarvoor aanreikt.

Het Koersplan van het s.w.v. Brevoordt Naar aanleiding van een tweetal studiedagen in 2007 is een Koersplan Passend Onderwijs opgesteld. De hierdoor opnieuw geformuleerde visie van het samenwerkingsverband luidt: Voor elk kind een passende onderwijsplek Dat leidt tot twee belangrijkste richtinggevende uitspraken met daaraan gekoppeld een aantal uitgangspunten. a. We zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een passend onderwijs aanbod voor

alle leerlingen De volgende uitgangspunten sluiten hier op aan: - alle kinderen gaan naar school - de p.o. scholen bieden de zorg die de leerlingen vragen, waarbij de speciale scholen voor basisonderwijs complementair zijn aan de reguliere scholen voor basisonderwijs - plaatsingen buiten het samenwerkingsverband alleen wanneer de gevraagde zorg niet beschikbaar is - gewerkt wordt vanuit een flexibel totaalsysteem van onderwijs en jeugdzorg met coördinatie en ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband. - de contacten met en vanuit het samenwerkingsverband karakteriseren zich door korte lijnen en snelheid van handelen.

b. We brengen de zorg naar het kind De volgende uitgangspunten sluiten hier op aan: - de onderwijsbehoefte van de leerling staat centraal - de onderwijsgevenden zijn volledig toegerust om aan te sluiten bij de onderwijsbehoefte van de leerling - de onderwijsgevenden bieden vraaggestuurd onderwijs - kinderen krijgen een onderwijsarrangement, zo dichtbij en zo normaal mogelijk

Om bovenstaand te realiseren, moeten een aantal strategische keuzes gemaakt worden. Daarbij gaat het om: . het (verder) inrichten van de zorg binnen de regio, waarbij de expertise van de REC’s naar ons toe wordt gehaald. De speciale basisschool hoort bij het potentiële aanbod binnen de regio en zal de zorgbreedte vergroten. . het verder ontwikkelen van de expertise op de scholen. De ambulante begeleiding van de REC’s 2, 3 en 4 wordt verbonden aan de externe begeleiding van het samenwerkingsverband . de organisatie van het regionetwerk ligt binnen het samenwerkingsverband en kenmerkt zich door efficiëntie, korte lijnen en laagdrempeligheid. . het opzetten van een flexibel systeem om zo veel mogelijk financiële middelen te koppelen aan de specifieke behoeften van een kind . een brede samenwerking met alle partners (voorschools, p.o., s.o., v.o. gemeenten en jeugdzorg) en afstemming op alle relevante netwerken. In het Koersplan staan verder nog een aantal punten in meer details uitgewerkt. Zie daarvoor het Koersplan op de website van het samenwerkingsverband.


24

Op weg naar een Regionetwerk Om dit doel binnen Passend Onderwijs te realiseren zijn in het schooljaar 20082009 de volgende stappen genomen: - er is een coördinatorengroep geformeerd vanuit de samenwerkingsverbanden Lichtenvoorde en Brevoordt (p.o.) en de Oost Achterhoek (v.o.) - deze groep heeft aangezet tot een werkgroep (waarin ook REC 3 en 4 geparticipeerd hebben), van waaruit een intentieverklaring geformuleerd is. - die intentieverklaring omhelsde een aantal uitspraken en is door alle wettelijk daartoe verplichte partners in de regio ondertekend. Met de intentieverklaring is een startsubsidie verkregen. Daarmee is een procesmanager voor korte tijd aangetrokken, die als opdracht heeft om het regionetwerk Oost Achterhoek toe te leiden naar het aanvragen van een veldinitiatief.

Voor het schooljaar 2009-2010 De opzet is om voor de zomervakantie 2009 het projectplan klaar te hebben, waarmee het veldinitiatief aangevraagd kan worden Op het moment van schrijven van dit zorgplan staan de volgende thema’s op de agenda van het genoemde projectplan: 1. Het formeren van een regiegroep 2. Het maken van een strategisch beleidsplan voor de periode 2009 – 2012 in overleg met de regiegroep 3. Het opstellen van een convenant, dat als strekking heeft dat de partijen het strategisch beleidsplan Passend Onderwijs zullen uitvoeren. Het convenant wordt ondertekend door de participanten, die de aanvraag voor de startsubsidie hebben ondertekend. Inhoud strategisch beleidsplan Passend Onderwijs: a. gemeenschappelijke visie b. globaal eind beeld: waar moeten we over 5 jaar staan. In het eindbeeld komen de volgende thema’s aan de orde:

inhoudelijk - de inrichting van een continuüm van zorg en ondersteuning. In dit kader vallen: . het werken met zorgarrangementen, . het verzorgen van doorgaande lijnen voorschools-po en povo en v.o.-mbo, . het bundelen van expertise (ambulante begeleiding, externe begeleiding en orthopedagogen e.a.) en interne uitwisseling van expertise . het inrichten van mogelijke onderwijs-zorg-centra . de positie van s.o. en s.b.o. . de inrichting van 1 regionaal onderwijsloket met front- en backoffice . de opzet voor een integrale indicatiestelling . de opzet van een registratiesysteem aanhakend bij bestaande geautomatiseerde lijnen . rol, positie en ondersteuning van de ouders


25

. beleid op schoolontwikkeling (p.o. en v.o.) t.a.v. de zorg w.o. het in beeld brengen en toegankelijk maken van reeds aanwezige eigen expertise en het verder professionaliseren van leerkrachten

samenwerking en netwerkvorming - de aansluiting tussen onderwijs en jeugdzorg (BJZ, AMW, GGD en GGZ) - de aansluiting met de centra voor jeugd en gezin

organisatorisch - de inrichting van de sturing, organisatie en management van het Regionaal Netwerk Oost Achterhoek - de opzet van een transparante, kortlijnige zorgstructuur met behoud van de huidige goed werkende waarden en lijnen - het verzamelen van ken- en stuurgetallen - het opzetten van een informatieve en communicatieve infrastructuur - het kaderen van de bekostiging en budgettering - huisvesting en inrichting van voorzieningen c. organisatorische infrastructuur van het project gedurende de periode van het veldinitiatief t.w.: - projectstructuur - inbreng van personeel - inbreng van ouders - communicatie over de voortgang d. globale planning en taakverdeling


26

Hoofdstuk 8

De voorzieningen in het samenwerkingsverband In het samenwerkingsverband Brevoordt functioneren ook in het schooljaar 2009-2010 een aantal voorzieningen die aangestuurd en bekostigd worden vanuit het samenwerkingsverband. In dit hoofdstuk worden die voorzieningen op een rij gezet. Voor de bekostiging van de verschillende deelgebieden wordt verwezen naar hoofdstuk 9, de begrotingsopzet. Voor de opzet, doelen, taken en inhoud wordt voor alle onderdelen verwezen naar de website. In de onderstaande hoofdstukken zijn alleen de inhouden opgenomen die gewijzigd zijn t.o.v. het Strategisch beleidsplan.

De Permanente Commissie Leerlingenzorg De opzet voor het schooljaar 2009-2010 zal gaan veranderen. De twee functies van de P.C.L. zullen gesplitst gaan worden. De adviserende functie zal samen met het functioneren van het Jeugdzorg Advies Team opgaan in het Zorg Advies Team (Z.A.T). Voor de wettelijke functie (beschikkingen voor de s.b.o.-school) blijft de Permanente Commissie Leerlingenzorg als onafhankelijke commissie bestaan.

Het management van het samenwerkingsverband De opzet voor het functioneren van het management blijft voor het komend schooljaar ongewijzigd

De bovenschoolse voorzieningen op het niveau van het samenwerkingsverband De hulpklassen Het beleid en de inzet van de hulpklassen in Winterswijk en Groenlo blijft voor het komend schooljaar ongewijzigd. De behandelactiviteit van kinderen is vrijwel geheel afgebouwd. De diagnostiekfunctie blijft voorlopig staan. De medewerkers van het samenwerkingsverband (externe begeleiders en orthopedagoog) Binnen het strategisch beleidsplan zijn een aantal intenties opgenomen, die de opzet van de externe begeleiding in een verdere ontwikkeling beogen te brengen. Die verdere ontwikkeling is nauw gerelateerd aan de nieuwe landelijke beleidsimpuls vanuit Passend Onderwijs. De groep extern begeleiders zullen gekoppeld worden aan de ambulant begeleiders van de regionale expertise centra en mogelijk aan een binnen het samenwerkingsverband op te zetten orthopedagogische dienst. Taken en inzet van de extern begeleiders blijft dezelfde.

Alle parttime medewerkers van het samenwerkingsverband zijn afkomstig uit de participerende besturen. Het samenwerkingsverband vergoedt de brutosalariskosten van de uren die deze medewerkers voor het samenwerkingsverband maken. Het vastleggen van de verplichtingen naar elkaar gebeurt in een contract, dat gebaseerd is op de fiscale BTW vrijstellingsopzet van Kosten voor Gemene Rekening. Deze contracten worden aan het begin van elk schooljaar opnieuw opgesteld.


27

Hoofdstuk 9

De begroting voor het schooljaar 2009-2010 Omdat in de fusieonderhandelingen is afgesproken dat de budgetten voor de komende termijn (5 jaar) gescheiden zullen blijven, is die scheiding in onderstaande uitwerking (voor het vierde jaar) opgenomen. Deel A sluit aan bij het voormalig samenwerkingsverband Aalten e.o., deel B bij het voormalig samenwerkings-verband Wintergroen. Binnen het kader van de lumpsum bekostiging is gekozen voor een evenredige vergoeding van de ingehuurde medewerkers.

Deel B

Deel A

Reserves Algemene Reserve per1-08-2009 Bestemmingsreserve groeiform. spec. school v. basisonderw. Bestemmingsreserve klachtencommissie Bestemmingsreserve beleidsplan veelverwijzende scholen Bestemmingsreserve personele risico’s

€ 64.863 € 20.000 € 2.000 € € 10.000 Saldo per1-08-2009 € 96.863

€ € € € € €

153.244 20.000 2.000 60.000 10.000 245.244

Totaal € 218.107 € 40.000 € 4.000 € 60.000 € 20.000 € 342.107

Samenvattend overzicht van de begroting 2009-2010 Deel A

Totaal Totaal Totaal Totaal

inkomsten samenwerkingsverband personele uitgaven s.w.v. uitgaven middelen m.i. samenwerkingsverband extra activiteiten zorgplan

€ € € € Saldo €

543.025 497.467 45.558 0

Deel B

€ € € € €

617.348 550.617 66.731 20.000 -20.000

Totaal € 1.160.374 € 1.048.085 € 112.289 € 20.000 € - 20.000

De het negatieve saldo komt ten laste van de bestemmingsreserve ‘beleid veelverwijzende scholen’ van het deelverband Wintergroen.

Deel A

Deel B

Totaal

€ 501.993 € 8.258 € 2.084 € 6.485

€ 577.278 € 9.578 € 2.416 € 0

€ 1.079.271 € 17.835 € 4.500 € 6.485

Totaal inkomsten personeel € 518.820

€ 589.272

€ 1.108.092

24.206

€ 28.077

€

Totaal inkomsten samenwerkingsverband € 543.025

€ 617.348

€ 1.160.374

Inkomsten samenwerkingsverband Personeel Zorgbudget s.w.v. schooljaar 2009-2010 Impulsregeling schoolmaatschappelijkwerk Bijdrage swv Lichtenvoorde w.b. JAT Grensverkeer

Materieel Budget materiële instandhouding swv 2009


€

52.283

28

Deel A

Uitgaven personele middelen samenwerkingsverband overdracht naar sbo >2% . zorgformatie boven de 2% . extra formatie tweede teldatum

€ €

Deel B

53.340 51.880

subtotalen € 105.220

€ €

Totaal

201.930 51.880

€ €

255.270 103.760

€ 253.810

€

359.030

de Permanente Commissie Leerlingenzorg . voorzitter . 3 leden

€ €

903 2.500

€ €

1.047 2.900

€ €

1.950 5.400

subtotalen €

3.403

€

3.947

€

7.350

€ €

31.946 3.704

€ €

37.054 4.296

€ €

69.000 8.000

subtotalen €

35.650

€

41.350

€

77.000

management . directeur samenwerkingsverband . adjunct directeur

administratie . secretariaat

€

13.242

€

15.359

€

28.600

subtotalen €

13.242

€

15.359

€

28.600

€ € € € subtotalen €

5.800 2.650 2.600 7.667

€ € € € €

11.600 5.300 5.200 15.333

17.400 5.300 7.800 23.000

37.433

€ € € € €

€ 26.000 € 35.000 € 31.825 € 18.453 € 16.046 € 876 € 4.626 € 138.364

€ € € € € € € €

34.000 44.000 59.500 34.500 30.000 1.638 18.142

222.638

€ 216.607

€

60.355

€

276.962

€

20.355

€

0

€

20.355

€

0

€ €

0

550.617

€ €

1.048.084

het Zorg Advies Team . voorzitter . sbo-vertegenwoordigers . bao-vertegenwoordigers . orthopedagoog

18.716

56.150

de bovenschoolse zorg . hulpklasleerkracht/ext. beg. Winterswijk . hulpklasleerkracht/ex.beg. Groenlo . ext. begeleiders bovenbouw . ext. begeleiders onderbouw . schoolmaatschappelijk werk . overstijgende pers. kosten (Arbo ed.) . orthopedagoog i.v.m. extra onderzoeken

€ € € € € € € subtotalen €

overdracht naar basisscholen . inzet interne begeleiding ** overdracht van middelen aan swv Doetinchem e.o. i.v.m. overgang 2 scholen per 1-08-2007

8.000 9.000 27.675 16.047 13.954 762 13.516

84.274

grensverkeer . ll’n op de sbo buiten het s.w.v.

Totaal personele uitgaven s.w.v € 497.467

kosten materiële instandhouding

€

0

45.558

€

66.731

€

112.289

Totaal uitgaven s.w.v. € 543.025

€

617.348

€

1.160.373


29

Uitgaven materiële instandhouding Deel A

Deel B

Totaal

Administratie . Kantoorbenodigdheden . Druk-/kopieerkosten . Porti . Automatisering (onderhoud website) . administratiekantoor . overige administratieve kosten

€ € € € € €

139 1.157 926 288 1.482 231

€ € € € € €

161 1.343 1.074 335 1.718 269

€ € € € € €

300 2.500 2.000 623 3.200 500

Totaal administratieve kosten €

4.224

€

4.899

€

9.923

€ € € € € € € €

93 591 463 139 2.361 1.111 93 185

€ € € € € € € €

107 685 537 161 2.739 1.289 107 215

€ € € € € € € €

200 1.276 1.000 300 5.100 2.400 200 400

Totaal kosten management €

5.035

€

5.841

€

10.876

€ € € € €

231 926 694 185 139

€ € € € €

269 1.074 806 215 161

€ € € € €

500 2.000 1.500 400 300

Totaal kosten management €

5.035

€

2.524

€

4.700

€ € €

694 185 139

€ € €

806 215 161

€ € €

1.500 400 300

Totaal kosten PCL €

1.019

€

1.181

€

2.200

€ € €

231 185 139

€ € €

269 215 161

€ € €

500 400 300

Totaal kosten stuurgroep €

556

€

644

€

1.200

€

2.912

€

11.024

€

13.936

Management . administratieve materialen . Automatisering (w.o. afschrijving) . Huur kantoor . Telefoonkosten . Reiskosten . Conferenties/cursussen . Representatieve kosten . Overige kosten

Zorg Advies Team . Reiskosten . Conferenties/cursussen . Druk- en kopieerkosten . Porti . Overige kosten

Permanente Commissie Leerlingenzorg . Reiskosten . Conferenties/cursussen . Overige kosten

Stuurgroep . Reiskosten . Conferenties/cursussen . Overige kosten

M.I. declaratie spec. school voor basisonderwijs

Bovenschoolse voorzieningen (hulpkl. en ext. beg. orth, en schoolm. w.) . Reiskosten . Conferenties/cursussen . Huur lokaliteiten Groenlo Winterswijk . Telefonie . Materialen (hulpklas en ext. beg.) . Druk- en kopieerkosten . het uitgeven van dyslexieverklaringen . onderwijsk. rapport . Overige kosten

€ € € € € € € € € €

3.056 1.852 93 500 200 1.019 2.315 231

€ € € € € € € € € €

3.544 2.148 1.270 4.284 107 1.000 500 1.181 2.685 269

€ € € € € € € € € €

6.600 4.000 1.270 4.482 200 1.500 700 2.200 5.000 500

Totaal kosten bovensch. voorz. €

9.265

€

16.989

€

26.254

4.630 1.852 463 6.945

€ € € €

5.370 2.148 537 8.055

€ € € €

10.000 4.000 1.000 15.000

Bovenschoolse studiedagen . Conferenties/cursussen . Huur lokaliteiten . Overige kosten

€ € € €

Netwerk Interne Begeleiding zorgplan 2009-2010 s.w.v. Brevoordt

30

. Reiskosten . Conferenties/cursussen . Overige kosten

€ € €

231 2.222 231

€ € €

269 2.578 269

€ € €

500 4.800 500

Totaal kosten netwerk int. beg. €

2.685

€

3.115

€

5.800

€ € €

694 185 139

€ € €

806 215 161

€ € €

1.500 400 300

Totaal kosten bestuur €

1.019

€

1.181

€

2.200

€ € €

370 4.630 231

€ € €

430 5.370 269

€ € €

800 10.000 500

Totaalkosten project H.G.W. €

5.232

€

6.069

€

11.300

€ €

93 231

€ €

107 269

€ €

200 500

Totaalkosten proj. Vroegsign. €

324

€

376

€

700

€ € €

370 1.482 231

€ € €

430 1.718 269

€ € €

800 3.200 500

Totaalkosten proj. > begaafdheid €

2.083

€

2.417

€

4.500

€ € € Totaal kosten HARD €

370 1.482 231

430 1.718 269

2.417

€ € € €

800 3.200 500

2.083

€ € € €

Totalen kosten materiële instandhouding, €

45.558

€

66.731

€ 112.289

€ € €

0

€ € €

20.000

€ € €

20.000

Totaal kosten activiteiten zorgplan €

0

€

20.000

€

20.000

Bestuur . Conferenties/cursussen . Representatieve kosten . Overige kosten

Project Handelings Gericht Werken . Toolbox Handelings gericht Werken . Nascholing . Overige kosten

Project Vroegsignalering . Materialen . Overige kosten

Project meer-, hoogbegaafdheid . Materialen . Nascholingskosten . Overige kosten

Project HARD . Materialen . Nascholingskosten . Overige kosten

4.500

Andere activiteiten uit het zorgplan . beleidsplan veelverwijzende scholen . . ten laste van de (bestemmings-)reserves

Toelichting op de begroting In de onderhandelingen over de fusie is gekeken naar de financiële consequenties van het samengaan. Omdat de inzet van de middelen door een uiteenlopend deelnamepercentage van leerlingen op de speciale school voor basisonderwijs binnen de oude samenwerkingsverbanden substantieel verschilde, is gekozen voor het hanteren van twee deelbegroting naast elkaar. Het beleid is, dat zodra het verschil in deelnamepercentage 0,2% of kleiner is, er wordt overgegaan naar één begroting. Dat betekent, dat we blijven werken met een gesplitste begroting waarbij de indeling van scholen binnen de oude samenwerkingsverbanden de basis is en de lasten en lusten verdeeld worden over de scholen op basis van deze oude indeling. In veel gevallen zijn de aantallen leerlingen per 1-102008 toegepast.


31

Bijlage 1 De personele bezetting van de voorzieningen in het samenwerkingsverband in het schooljaar 2009-2010 De leden van het Bestuur Er zijn 10 schoolbesturen in het samenwerkingsverband, die elk een vertegenwoordiger afvaardigen naar het Bestuur.

Schoolbestuur

Bestuursvertegenwoordiger.

. St. Accent scholengroep . St. Delta . St. Interconfessioneel Onderwijs Bredevoort . St. Interconfessionele Samenwerkingsschool Meddo . St Kath. Basisonderwijs Gelderland . St. voor Kath. Onderwijs Dinxperlo/Gendringen . St. Openbaar Primair Onderwijs Winterswijk . St. Openbaar onderwijs N.O. Achterhoek . St. Reflexis Openbaar Onderwijs . St. Vrije Scholen Athena

dhr. P. Putman dhr. L.W.M. Hilhorst dhr, F. de Beukelaar mevr. M. Stevens dhr. J. Stokvisch (secretaris) dhr. N. Hunting dhr. J. Bosch dhr. J. Siemerink dhr. F. Stieber dhr. W. den Blanken

Het management van het samenwerkingsverband dhr. A. Kreunen mevr. M. van Asselt

directeur adjunct directeur

Het secretariaat van het samenwerkingsverband mevr. B. Geurkink mevr. C. Reesink

De leden van de Stuurgroep De stuurgroep bestaat uit een directievertegenwoordiger per schoolbestuur of gemeente die zijn of haar scholenachterban vertegenwoordigt.

Bestuur/gemeente/directieoverleg

directielid

. St. Openbaar Primair Onderwijs N.O. Achterhoek . St. Delta . St. Openbaar Primair Onderwijs Winterswijk . St Kath. Basisonderwijs Gelderland . St. Interconfessionele Samenwerkingsschool Meddo . St. Interconfessioneel Onderwijs Bredevoort . St. Vrije School Athena . St. De Korenburg . St. Accent scholengroep

dhr. H. de Beer dhr. B. Bomers dhr. J. Knuivers dhr. E. Meijer dhr. R. Bouwman dhr. H. te Lindert dhr. W. den Blanken dhr. M. Vissers dhr. J. van der Horst mevr. H. van Schilt dhr. B. Smit dhr. H. Evers dhr. T. van Dijk dhr. N. Huntink mevr. M. van Asselt dhr. A. Kreunen

. St. Reflexis . St. Kath. Basisonderw. Dinxperlo/Gendringen . s.w.v. Brevoordt (plaatsverv. voorzitter) . s.w.v. Brevoordt (voorzitter) Het secretariaat wordt verzorgd door mevr. B. Geurkink


32

De medewerkers in de bovenschoolse voorzieningen in het samenwerkingsverband -

hulpklas Winterswijk en externe begeleiding gr. 3 t/m 8 hulpklas Groenlo en externe begeleiding gr. 3 t/m 8 externe begeleider voor de groepen 3 t/m 8 externe begeleider voor de groepen 1-2/3 extern begeleider voor de groepen 3 t/m 8 extern begeleider voor de groepen 3 t/m 8 extern begeleider voor de groepen 3 t/m 8 extern begeleider voor de groepen 3-4 extern begeleider voor de groepen 1-2/3 orthopedagoog schoolmaatschappelijk werker

mevr. B. de Vos dhr. J. Rademaker mevr. J. te Brake mevr. K. Elburg mevr. M. Tanis mevr. A. Klumpenhouwer mevr. M. van Asselt mevr. R. Kappert mevr. I. Berendsen mevr. M. Jansen dhr. H. Kleinpenning


33

Bijlage 2

Lijst van gebruikte afkortingen W.S.N.S. P.C.L. s.w.v. e.o. o.b.d. G.G.D. D.C.K. M.K.D. s.ba.o. G.M.R. M.R. i.b. l.l. lk’n i.b.cluster R.T. W.E.C. R.E.C. W.P.O. V.M.B.O. V.O. P.A.B. l.v.s. C.F.I. m.i. Z.A.T.

Weer Samen Naar School Permanente Commissie Leerlingenzorg samenwerkingsverband en omstreken onderwijsbegeleidingsdienst Gemeentelijke Gezondheids Dienst Dagcentrum voor kinderen Medisch KinderDagverblijf speciaal basisonderwijs Gemeenschappelijke MedezeggenschapsRaad Medezeggenschapsraad intern begeleider of de intern begeleiding leerling leerkrachten cluster (netwerkgroep) interne begeleiders Remedial Teacher Wet op de Expertise Centra Regionaal Expertise Centrum Wet Primair Onderwijs Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Voortgezet Onderwijs Preventief Ambulante Begeleider leerlingvolgsysteem Centrale Financiële Instellingen materiele instandhouding zorgadviesteam


34

zorgplan s.w.v. Brevoordt 1

Recommend Documents