*ZE9D3DB4DBC*
Raadsvergadering d.d. 16 december 2014 Agendanr. .
Aan de Raad
No.ZA.14-31029/DV.14-419, afdeling Middelen en Advies, Staf. Sellingen, 11 december 2014 Onderwerp: Aanwijzen economische activiteiten van algemeen belang Overheden verrichten over het algemeen publiekrechtelijke taken. In de afgelopen jaren zijn overheden zelf steeds meer economische activiteiten gaan verrichten. Met deze economische activiteiten treedt de overheid in concurrentie met particuliere ondernemingen. Dit heeft geleid tot klachten over oneerlijke concurrentie bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Tegen deze achtergrond is de Wet markt en overheid (verder: Wet M en O) in het leven geroepen. Op 1 juli 2012 is de Wet M en O in werking getreden. Sinds 1 juli 2014 geldt deze wet voor nieuwe en bestaande activiteiten. Deze wet is ondergebracht in de Mededingingswet en heeft tot doel zo gelijk mogelijke concurrentieverhoudingen tussen overheden en bedrijven te creëren De in de wet M en O vermelde gedragsregels gelden voor alle overheden. De 4 gedragsregels, die het gelijke speelveld tussen overheden en ondernemingen beogen te creëren zijn: 1. Kostendoorberekening. Overheden moeten in ieder geval alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de verkoopprijs. Onderhoudt een gemeentelijke plantsoenendienst ook particuliere tuinen? Dan moeten de overheden de kosten van dat particuliere onderhoud volledig in rekening brengen. 2. Bevoordelingsverbod. Overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven. Bijvoorbeeld door een gunstige financiering aan te bieden.
-2-
3. Gegevensgebruik. Overheden mogen de gegevens waar ze over beschikken niet hergebruiken voor andere activiteiten. Dat mag alleen als andere organisaties of bedrijven ook (onder dezelfde voorwaarden) over de gegevens kunnen beschikken. Gebruikt een gemeente bijvoorbeeld de gemeentelijke basisregistratie om een commerciële mailing te versturen? Dan mag dat alleen als zij die gegevens onder dezelfde voorwaarden aan derden beschikbaar stelt. 4. Functiescheiding. Heeft een overheid bij bepaalde economische activiteiten een bestuurlijke rol en voert zij die economische activiteiten ook zelf uit? Dan mogen niet dezelfde personen betrokken zijn bij de bestuurlijke en de economische activiteiten van die organisatie. De gemeenteambtenaar die de aanvraag voor een kapvergunning behandelt, kan niet tegelijkertijd kapwerkzaamheden aanbieden aan particulieren. Er is sprake van economische activiteit indien er goederen of diensten op de markt worden aangeboden. Typische overheidsactiviteiten, zoals vergunningverlening, valt niet onder ‘economische activiteit’. Deze activiteiten concurreren immers niet met private ondernemingen. Uitzonderingen. Er is een aantal uitzonderingen waarbij de Wet M en O niet van toepassing is: 1. voor een aantal specifieke organisatie zoals openbare onderwijsinstellingen en publieke omroepinstellingen; 2. indien de gemeente goederen of diensten aan andere overheden of overheidsbedrijven levert ter uitvoering van hun publiekrechtelijke taak; 3. indien economische activiteiten en bevoordeling van bedrijven plaatsvindt in het algemeen belang; 4. indien voor de economische activiteiten staatssteun is verleen. Ten aanzien van het derde punt moet de gemeenteraad het besluit nemen dat economische bevoordeling plaatsvindt in het kader van het algemeen belang. De raad heeft een grote mate van beleidsvrijheid bij de afbakening van algemeen belang. Het betreft een besluit in de in zin van de Awb en er staat dan ook bezwaar en beroep tegen open. Economische bevoordeling in de gemeente Vlagtwedde. Uit inventarisatie blijkt dat onze gemeente ook economische activiteiten verricht waarvoor het van belang is dat deze activiteiten worden aangewezen als activiteiten in het algemeen belang. Deze activiteiten voldoen niet aan de gedragsregels met betrekking tot de integrale kostendoorberekening. Het gaat om: 1. verhuur/ ter beschikking stellen van binnen- en buitensportaccommodaties; 2. verhuur/ ter beschikking stellen van maatschappelijk vastgoed;
-3-
3. verstrekken van VROM-starterslening/ Stimuleringslening Particuliere Woningverbetering; 4. exploitatie van jachthaven. 5. detachering van personeel 6. exploitatie van zwembaden 7. verstrekken van leningen en garantstellingen aan sportverenigingen 8. exploitatie gemeentelijke begraafplaatsen
Duurzame
Uit het oogpunt van veiligheid, maatschappelijke zorg, welzijn, het sociaal-culturele leven en de toeristische aantrekkingskracht is het wenselijk om deze activiteiten op huidige voet voort te zetten. 1. Verhuur/ ter beschikking stellen van binnen- en buitensportaccommodaties. De gemeente heeft sportzalen en sportvelden (voetbal, tennis, ijsbaan) ten behoeve van sportverenigingen. Indien kostendekkende tarieven in rekening zouden worden gebracht, zou dit ten koste gaan van het deelnemen aan sportactiviteiten. Het is zeer aannemelijk dat hogere tarieven leiden tot minder gebruik van de accommodaties. Gelet op het belang van sporten uit het oogpunt van volksgezondheid, welzijn en onderwijs is dit ongewenst. Ook kent de gemeente geen (andere) ondernemer die deze faciliteiten exploiteert. 2. Verhuur/ ter beschikking stellen van maatschappelijk vastgoed. De gemeente heeft diverse maatschappelijke objecten in verhuur / in gebruik ten behoeve van sport- cultuur, zorg- en welzijnsactiviteiten. Met maatschappelijk vastgoed valt te denken aan dorpshuizen en MFA’s, musea, en jeugdsozen. Het in rekening brengen van de volledige integrale kostprijs zal er toe leiden dat de maatschappelijke organisaties hogere kosten krijgen en zo hun maatschappelijk gewenste activiteiten niet of niet volledig meer kunnen uitvoeren. Dit gaat ten koste van het sociaal-culturele leven, de maatschappelijke zorg en het welzijn, dan wel de toeristische aantrekkingskracht van de gemeente. 3. Verstrekken van VROM-starterslening/Stimuleringslening Particuliere Woningverbetering.
Duurzame
Starterslening: De gemeente wil jonge starters een kans geven om makkelijker hun eerste woning te kopen en zo ook de lokale woningmarkt te stimuleren. De starterslening overbrugt het verschil tussen de kosten van de aankoop van de woning en het maximaal te lenen bedrag volgens de Nationale Hypotheek Garantie. De eerste drie jaar wordt geen rente en aflossing betaald. Na deze drie jaar enkel als het inkomen toereikend is. Zo niet wordt een maandlast bepaald die past bij het inkomen. De starterslening kan ook altijd boetevrij eerder worden afgelost. Zonder deze lening kan een groot deel van de starters geen woning kopen.
Stimuleringslening: De Stimuleringslening Duurzame Particuliere Woningverbetering is een aantrekkelijke lening met een lage rente voor particuliere woningbezitters om hun woning
-4-
onderhouden, renoveren of restaureren indien men niet over de financiële middelen beschikt om deze investering te doen. Voor de woningmarkt en daarmee de leefbaarheid van de gemeente is het van belang dat deze beide leningsvormen verstrekt blijven worden. 4. Exploitatie jachthaven. De gemeente kent twee jachthavens en een aantal aanlegsteigers. De ene is in particuliere handen (Ter Apel) en de ander (Bourtange) en de aanlegsteigers worden beheerd door particulieren onder de voorwaarde dat zij het dagelijks beheer doen. Als tegenprestatie mogen ze de liggelden houden. Voor deze activiteiten geldt dat door de geringe bezettingsgraad de tarieven niet kostendekkend zijn en voor risico van de havenmeesters. Door deze constructie is het beheer goed geregeld en betekent dit geen financieel risico voor de gemeente. 5. Detachering van personeel. Er is sprake van incidentele uitwisseling van personeel tussen overheden, o.a. in het kader van samenwerkingsvormen. Dit gebeurt in het kader van het algemeen belang (elkaar ondersteunen en kosten reduceren). Er is geen sprake van structurele verhuur van personeel met een commercieel oogmerk. 6. Exploitatie van zwembaden en aanbieden van zwemlessen. De gemeente heeft 2 openlucht zwembaden (Ter Apel en Sellingen). Ook hiervoor geldt dat indien een kostendekkend tarief in rekening gebracht zou worden, de tarieven dermate hoog zouden uitvallen dat er minder gebruik gemaakt gaat worden van de zwembaden en de zwemlessen. Het is in het algemeen belang dat kinderen op jonge leeftijd, gezien de aanwezigheid van veel water in de gemeente, in een veilige omgeving zwemvaardigheden kunnen ontwikkelen zodat kinderen zich kunnen redden wanneer zij in open water belanden. Daarnaast is het stimuleren van zwemmen goed voor de volksgezondheid in de gemeente omdat sport bijdraagt aan een gezonde levensstijl. Wanneer een integrale kostendoorberekening zou plaatsvinden zouden de zwembaden niet rendabel zijn. 7. Verstrekken van leningen en garantstellingen aan sportverenigingen De gemeente heeft een aantal leningen verstrekt aan sportverenigingen (Manage’s, voetbalverenigingen) en staat daarnaast via het Waarborgfonds Sport garant. Deze leningen en garantstellingen gebeuren via niet marktconform condities. Leningen en garantstelling is in het algemeen belang omdat hierdoor onder gunstige voorwaarden voor dit sportaanbod in financiering wordt voorzien. Dit heeft een positief effect op de prijs van het aanbod en maakt het daardoor laagdrempeliger voor een grotere doelgroep. De motivatie volgt het gestelde bij punt 1 ten aanzien van sport en de grote positieve maatschappelijke effecten op gezonde leefstijl en sociale samenhang. 8. Exploitatie gemeentelijke begraafplaatsen. Het exploiteren van een begraafplaats is een economische activiteit die ook door private ondernemers wordt verricht. Gemeenten zijn wettelijk verplicht te voorzien in een gemeentelijke begraafplaats. De gemeentelijke begraafplaatsen worden bij de exploitatie geconfronteerd met lasten uit het verleden omdat er sprake is van een percentage eeuwigdurende of afgekochte graven die geen baten meer opleveren maar wel
-5-
onderhoud vergen. Bij de begraafplaatsen die door private partijen worden geëxploiteerd doet dit verschijnsel zich niet voor. Hieruit bestaat dan ook het marktfalen. Van een volledige kostendekkendheid waarbij de integrale kosten volledig worden doorberekend is geen sprake omdat dit zou leiden tot een vanuit maatschappelijk oogpunt ongewenste tariefsverhoging. Het betaalbaar houden van de mogelijkheid tot begraven op de gemeentelijke begraafplaatsen wordt in het algemeen belang geacht. Dit belang weegt zwaarder dan de gemeente te houden aan het doorberekenen van de integrale kosten en de commerciële belangen van exploitanten van particuliere begraafplaatsen. Niet aanwijzen. Wanneer de gemeenteraad deze activiteiten niet aanwijst als activiteiten van algemeen belang dan zal de gemeente de integrale kostprijs moeten doorberekenen. Doet de gemeente dit niet dan kan de NMa, naar aanleiding van een klacht of op eigen onderzoek, bestuursrechtelijk optreden. Ook kan de accountant de jaarrekening als onrechtmatig bestempelen. Wij stellen u voor voornoemde activiteiten aan te merken als economische activiteiten van algemeen belang. Burgemeester en wethouders van Vlagtwedde, L.A.M. Kompier, burgemeester J.M. de Vos, secretaris
-6-
No.
.
De raad van de gemeente Vlagtwedde; op voorstel van Burgemeester en Wethouders d.d. 11 december 2014, no.ZA.1431029/DV.14-419, afdeling Middelen en advies, Staf; gelet op artikel 25h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet; besluit: de volgende activiteiten aan te wijzen als activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in art.25h, vijfde lid van de Mededingingswet: 1. verhuur/ ter beschikking stellen van binnen- en buitensportaccommodaties; 2. verhuur/ ter beschikking stellen van maatschappelijk vastgoed; 3. verstrekken van VROM-starterslening/ Stimuleringslening Duurzame Particuliere Woningverbetering; 4. exploitatie van jachthaven. 5. detachering van personeel 6. exploitatie van zwembaden 7. verstrekken van leningen en garantstellingen aan sportverenigingen 8. exploitatie gemeentelijke begraafplaatsen Aldus besloten in de openbare vergadering van 16 december 2014. De raad voornoemd,
mevrouw L.A.M. Kompier, voorzitter
de heer H.R. Kastermans, griffier
