'Wie met banken zaken wil doen, moet bij de NVB zijn' Interview met nieuwe directeur NVB Wim Mijs kwartaalblad
nederlandse vereniging van banken
Bank|Wereld nummer 3 | september 2007
2 De Nederlandse bankensector kent een hoge concentratiegraad, maar heeft tegelijkertijd ook een pluriform karakter. In Nederland zijn namelijk meer dan honderd banken gevestigd, een getal dat misschien niet onmiddellijk wordt herkend. Iedereen kent natuurlijk de grote internationale banken, maar dat er ook meer dan negentig middelgrote, kleinere en buitenlandse banken in Nederland gevestigd zijn, is minder bekend. In de rubriek ‘Binnen|Wereld’ geven we het podium aan één van die leden.
Binnen|Wereld De supermarkt versus de delicatessenzaak Bank ten Cate & Cie N.V. is één van de laatste zelfstandige en dus onafhankelijke banken in Nederland, gespecialiseerd in private banking. Het aandelenkapitaal is nagenoeg geheel in handen van de familie Ten Cate en dat is uniek, omdat de meeste gespecialiseerde banken in Nederland inmiddels grote financiële instellingen als aandeelhouder hebben of een volledig onderdeel hiervan zijn. In Nederland is, net als in de rest van de wereld, de laatste decennia veel veranderd op het gebied van financiële dienstverlening. Groei door overnames en integratie van dienstverlening, bijvoorbeeld de combinatie van bancaire- en verzekeringsactiviteiten, heeft een grote vlucht genomen. Er zijn multinationale concerns ontstaan, die door diversificatie van dienstverlening grote groepen cliënten bedienen, het zogenaamde All Finanz-concept. Gespecialiseerde onafhankelijke banken, zoals bijvoorbeeld Bank ten Cate & Cie, maar ook Insinger de Beaufort en tot voor kort Kempen & Co, worden steeds schaarser. Toch is de onafhankelijke bank geen “uitstervend ras”. Er blijft een grote groep klanten die juist op zoek is
naar zo’n onafhankelijke partij. Ten eerste zorgt het specialisme er voor dat er een focus is, één gebied waarin men excelleert. Ten tweede kunnen onafhankelijke banken geheel objectief vermogens beheren; ze fungeren niet als verplicht distributiekanaal voor beleggingsfondsen en andere huisproducten (verzekeringen, hypotheken, etcetara). In de derde plaats krijgen cliënten met een middelgroot vermogen (tot 2,5 miljoen euro) veel meer persoonlijke aandacht en dienstverlening dan bij grote financiële instellingen. Een goede metafoor is de vergelijking tussen de supermarkt en de delicatessenzaak. Bij de eerste is alles te koop en is one-stop-shopping het doel van de cliënt. Bij de tweede, de delicatessenzaak, speelt specialisme en kwaliteit een grote rol. Aan beide winkels is behoefte en dus hebben beide bestaansrecht. Het is goed dat er in Nederland veel verschillende aanbieders zijn op het gebied van financiële dienstverlening. Het biedt de cliënt een keuze waar hij of zij wil bankieren en door de concurrentie blijven de instellingen alert. Ook hierbij speelt de onafhankelijke (familie)bank weer een belangrijke rol: het bieden van een alternatief voor de grootbanken. mr. drs. Dennis J. Raithel | Directeur Bank ten Cate & Cie N.V.
Binnen|Wereld
3 3
Oogpunt
4
Microkrediet voor mensen die met een ‘valse start’ aan het ondernemerschap beginnen
7
Kort
8
Levensloop moet ballast kwijt
9
Jong geleerd is oud gedaan
10
Geen toeters en bellen Witwassen en terrorisme financiering; van rule based naar risk based
11
Begrijpt u mij?!
12
‘Wie met banken zaken wil doen, moet bij de NVB zijn’ Interview met Wim Mijs
16
Kort
17
’Cheapest way to pay around Europe‘
20
Nawoord
Rectificatie In Bank|Wereld 2 (juni 2007) vermeldt een kader bij het artikel over consumptieve kredietverlening dat de AFM (abusievelijk aangeduid als NMa) fout zat met de conclusies in haar rapport Verantwoorde kredietverstrekking 2006. De tekst in het kader is onjuist en geeft niet de mening van de NVB weer over de positie en integriteit van de AFM. Onze excuses voor deze fout. De hoofdredactie
Bank|Wereld is een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Banken Redactieadres Singel 236, 1016 AB Amsterdam Telefoon: 020 – 5502813, fax: 020 – 6239748 Email:
[email protected] Overname van artikelen uit deze uitgave of delen daarvan is toegestaan, mits met bronvermelding. Voor meer informatie over de inhoud van dit nummer kunt u terecht bij de redactie.
Willen winnen Het is u vast niet ontgaan dat de aanwezigheid van grote hoofdkantoren van financiële instellingen in ons land geen vanzelfsprekendheid meer is. Nederland kent een aantal financiële instellingen, die on-Nederlands groot zijn, financieel sterk en internationaal een uitstekende reputatie genieten. Maar de internationale positie van het vaderlandse bankwezen staat onder druk. De overheid is zich hiervan, na jarenlange afzijdigheid onder het mom van ‘het gaat toch allemaal goed met de banken’, nu ook terdege bewust. Door zelf over de grens te kijken ziet men dat landen als Luxemburg en Ierland een aantrekkelijk vestigingsklimaat creëren voor bedrijven. Met een welhaast ongekende sympathie voor ons bankwezen proberen we de prominente positie van Nederland als financieel centrum hoog te houden met de oprichting van het Holland Financial Centre. Maar laten we wel beseffen dat we iets moeten doen als we willen houden wat we nu hebben. Dus niet alleen de ambitie uitspreken, maar er ook naar handelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om gunstige vestigingsfactoren, zoals de fiscale omstandigheden. En zodanige wet- en regelgeving en toezicht, dat banken goed kunnen ondernemen. Maar ook om het besef hoe in Europees verband het spel door andere landen wordt gespeeld. En tenslotte de wil om te winnen. Het gaat uiteindelijk wél om de knikkers! Als NVB doen wij er alles aan om van Holland Financial Centre een succes te maken. U herinnert zich ongetwijfeld de beelden van aanstekelijk enthousiaste supporters en ex-politici in het “Holland House” op de Olympische Spelen. Daar moeten we naar toe: met datzelfde enthousiasme naar het Holland Financial Centre. Enthousiast ben ik over onze nieuwe hoofd Public Affairs/Public Relations: Eelco Dubbeling. Hij start per 1 oktober bij de NVB. Eelco is geen onbekende van me en ik ben ervan overtuigd dat hij een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de NVB. Een NVB die in het snel veranderende krachtenveld van de financiële wereld zelfbewust optreedt en daarbij praktische, economische en sociale prioriteiten hanteert. Zo streven we naar een goed regelgevings- en toezichtkader, volgen we kansen en spelen we in op kansen (zoals levensloop en banksparen) en zorgen we ervoor dat banken midden in de maatschappij blijven staan, bijvoorbeeld door financiële alfabetisering en het voorkomen van overkreditering. Ik wens u veel leesplezier!
Redactie Michel Noordermeer en Raymond Peil Tekstbijdragen Christel Witteveen, Raymond Peil Beeld Michel Wielick en Jean Pierre Jans en Hollandse Hoogte (fotografie), Hein de Kort Productie Yardmen, Amsterdam
Inhoudsopgave|colofon
Wim Mijs | Directeur NVB
Oogpunt
4
Na het succes in ontwikkelingslanden, verstrekken banken ook steeds vaker kleine leningen aan mensen in Nederland. Mensen die met een achterstand starten als ondernemer. Is dit een interessante nichemarkt? Of is het een sociaal gebaar waarmee banken vooral hun imago willen verbeteren?
Dossier
5
Microkrediet voor mensen die met een ‘valse start’ aan het ondernemerschap beginnen
Voor velen van hen blijkt het een brug te ver om bij een bank aan te kloppen voor financiering van hun ondernemingsplannen. En als ze de stap al zetten, komen ze vaak niet verder dan een gesprek aan de balie. Daar blijkt als snel dat ze hun enthousiaste plannen niet volgens de bancaire vereisten hebben uitgewerkt in een degelijk ondernemingsplan. Zonde, want ze komen met goede ideeën en hebben vaak de juiste competenties om een onderneming te starten. Om deze groep mensen van dienst te zijn, startte Fortis afgelopen mei een pilot project voor het verstrekken van microkrediet. Van de 15 aanmeldingen tot nu toe, kwamen er vijf ondernemers door de selectie. De starters variëren van iemand met plannen om een bureau voor het bestrijden van ongedierte op te zetten tot iemand die een pedicurepraktijk wil beginnen.
Een Turkse man had 2000 euro nodig om de laatste messenslijperij van Amsterdam over te nemen. Hij kwam terecht bij HandsOn, een stichting die kleine ondernemers helpt bij het starten van een bedrijf. De man sprak nauwelijks Nederlands en zijn dochter moest alle benodigde formulieren voor hem invullen. Volgens Marjan van Lier, oprichtster van de stichting HandsOn, zou een doorsnee bank zo’n klant nooit geld lenen. “Voor banken is zo’n krediet helemaal niet interessant,” aldus Van Lier. In een artikel in de Staatscourant van 13 juli jongstleden, merkte Van Lier op dat ‘banken koketteren met microkrediet maar ondertussen zelf de dans ontspringen’. Desgevraagd vult ze aan dat banken zich misschien wel inzetten om microkrediet te verstrekken in Nederland, maar ze vervolgens zelf geen enkele ‘intake’ van een micro-ondernemer doen. Van Lier: “Micro-ondernemers passen niet in het plaatje van een succesvolle ondernemer. Het zijn mensen die lange tijd thuis op de bank hebben gezeten en zich in een achterstandspositie bevinden. Die mensen zijn onzeker, zenuwachtig en ze hebben geen goed businessplan. Eigenlijk zouden banken hen daarbij moeten helpen. Maar die hoeven alleen maar een handtekening te zetten en alles is geregeld.” Elwin Groenevelt, adjunct-regiodirecteur bij Fortis, geeft toe dat banken vergeten verantwoordelijkheid te nemen voor een grote groep mensen in Nederland. Om daar verandering in te brengen, nam Groenevelt binnen Fortis het initiatief om microkrediet te verstrekken aan mensen die met een ‘valse start’ aan het ondernemerschap beginnen. Daarmee doelt hij op mensen die de Nederlandse taal minder goed beheersen, mensen die schuldproblemen hebben gehad of die om een andere reden intensieve begeleiding nodig hebben.
Melissa Gift Baskets De Antilliaanse Melissa Marks (42) kwam vijf jaar geleden naar Nederland. Al een tijdje droomde ze van een eigen zaak. Ze bezocht een paar keer de startersdag van de Kamer van Koophandel waar ze sprak met een aantal banken. Ze deed ook onderzoek naar de haalbaarheid van haar plannen voor de ‘Gift Baskets’ die ze op de markt wilde brengen. Ze kwam in contact met de Regionale Organisatie Zelfstandigen in haar woonplaats Hengelo. Via iemand die haar toen met haar ondernemingsplan hielp, hoorde ze over het pilot project voor microkrediet van Fortis. Ze meldde zich aan en toen raakte het hele proces in een stroomversnelling. Haar uitkering werd gestopt, maar de eerste opdracht heeft ze inmiddels ook ontvangen. Marks kreeg het verzoek om 75 ‘Boost Baskets’ samen te stellen voor een bedrijf dat de eigen medewerkers na de vakantie eens lekker wil verwennen met allerlei producten die hun een boost kunnen geven zoals geurige lotions en kleurige kaarsen. Met evenveel plezier stelt Marks een woonpakket samen voor klanten die bij een bank een hypotheek afsluiten. Of voor autohandelaren die bij een succesvolle deal klanten willen verrassen met een mand vol onderhoudsproducten voor de nieuwe auto. Marks kan via Fortis beschikken over een krediet tot 10.000 euro om inkopen te doen. Met het geld kan ze ook een huisstijl ontwikkelen en briefpapier en visitekaartjes laten drukken. Maar ze heeft nog de meeste baat bij de enthousiaste inzet van haar coach. “Ik heb een geweldige coach, het klikte meteen met hem. Hij gelooft echt in mijn plan. Toen hij het had gelezen, stelde hij voor om me te gaan richten op bedrijven in plaats van particulieren. Hij zegt dat ik hiermee echt een gat in de markt heb gevonden.”
Dossier
6 Alle deelnemers krijgen van Fortis de beschikking over een krediet van rond de 10.000 euro, ze kunnen tegen minimaal tarief een microassurantiepakket afsluiten en ze krijgen een coach waarmee ze maandelijks om de tafel gaan zitten. Die coach is meestal een kantoordirecteur of een account-manager van Fortis die zich op vrijwillige basis in zet. Volgens Groenevelt is coaching cruciaal. “Ik vind het interessant om te zien dat onze medewerkers zich ook echt heel verantwoordelijk voelen voor zo’n ondernemer. Ze helpen met het opstellen van het businessplan en het aanscherpen van de doelstellingen. Bovendien zorgen ze dat de ondernemer het krediet op een goede manier uitgeeft.” Rabobank verstrekt al langer dit soort kleine kredieten. De coöperatieve bank kent twee trajecten, een voor hoogopgeleiden die zelf al een ondernemingsplan hebben. Het andere traject richt zich op mensen die voor het ondernemerschap kiezen omdat ze door omstandigheden hun baan hebben verloren. Dat tweede traject vereist niet dat mensen al concrete ondernemingsplannen hebben. De begeleider vanuit de Rabobank gaat samen met de persoon in kwestie na welke mogelijkheden die heeft om zich ‘om te scholen’ tot ondernemer. “Net als in ontwikkelingslanden, streven we ook in Nederland het doel na om mensen economisch zelfredzaam te maken,” aldus Eggink. Volgens de bankier betreft het vooral eenmanszaken of kleine bedrijfjes waarvan waarschijnlijk slechts een enkeling in de toekomst zal doorgroeien tot een interessante klant voor de Rabobank. ABN AMRO participeert in een overheidsproject om werklozen de kans te geven ondernemer te worden. “Iemand zonder de juiste opleiding of die geen Nederlands spreekt, valt al snel buiten de boot als het gaat om financiële dienstverleningen,” weet ook Han de Ruiter, directeur mkb bij ABN AMRO. Om die mensen van dienst te zijn, richt ABN AMRO in Rotterdam, Lelystad en Leeuwarden speciale desks in die zich richten op microkrediet. “Het verstrekken van kleine kredieten is een arbeidsintensief proces,” zegt de Ruiter. “Maar dat probleem zijn we aan het verhelpen.” Een deel van het werk wordt de bankiers al uit handen genomen doordat SenterNovem de uitkeringsgerechtigden helpt bij het schrijven van een ondernemingsplan. Zodra zo’n plan wordt goedgekeurd, krijgen de ondernemers een voucher die hun recht geeft op borgstelling vanuit de overheid. ABN AMRO is niet verplicht om met elke ondernemer die zich meldt in zee te gaan, het is echter wel de bedoeling om zoveel mogelijk mensen een krediet te verlenen. Kortom, de banken doen op allerlei manieren hun best om mensen in achterstandssituaties te helpen in de richting van het ondernemerschap. Eggink wijst er nog eens op dat ondernemers wel degelijk voor bedragen van 2000 tot 5000 euro bij de Rabobank aan kunnen kloppen. “We zijn druk bezig om onze afdeling bedrijfsadvies zo efficiënt te maken dat zulke kleine bedragen commercieel wel aantrekkelijk zijn. Maar ik kan me goed voorstellen dat de bancaire wereld voor starters een spannende omgeving is.” De banken verwachten echter niet dat het verstrekken van kleine leningen ooit tot de meest winstgevende bancaire activiteit zal gaan behoren. De Ruiter: “We hoeven ook niet aan alle posten te verdienen. Het is onze filosofie om in alle segmenten aanwezig te zijn. Dat betekent dat we ook graag in kleine klanten investeren.” Ook volgens Groenevelt van Fortis hoeven de inspanningen op het gebied van microkrediet niet ‘super’ rendabel te zijn. De pilot die de bank nu uitvoert, moet echter wel kunnen aantonen dat de activiteiten kostendekkend zijn voordat het initiatief op grotere schaal zal worden uitgerold.
Dossier
Op 7 september sloot staatssecretaris Aboutaleb (Sociale Zaken) een overeenkomst met de ABN AMRO, Rabobank Nederland, Fortis Bank en de kredietbanken Friesland en Rotterdam over de verstrekking van microkrediet aan jonge ondernemers die uit de bijstand komen. De banken sluiten aan bij een proef die op 1 juli is gestart in Leeuwarden, Lelystad en Rotterdam om uitkeringsgerechtigden te helpen bij de start van een eigen bedrijf. De staatssecretaris stelt zes miljoen euro beschikbaar voor de proef. De banken die met Aboutaleb in zee zijn gegaan hoeven niet meer voor elk starterskrediet dat ze verstrekken aparte afspraken te maken met de overheid.
Groenevelt: “We lopen een hoger risico dan normaal op de 10.000 euro die we verstrekken. Als je deze micro-ondernemers dat geld zomaar geeft, gaat het vaak fout. Daarom is coaching van de ondernemers minstens zo belangrijk als het geld dat ze kunnen lenen. Maar als we de uren in rekening gaan brengen van de coaches, dan zal het verstrekken van microkrediet nooit een rendabele activiteit worden.” Rabobank ziet het verstrekken van microkrediet vooral als onderdeel van haar sociale missie. Eggink: “Door schaalvergroting in de agrarische sector zien we hele dorpskernen leeglopen. Steeds meer mensen raken werkeloos. We proberen mensen te begeleiden naar het zelfstandig ondernemerschap om zo kleine dorpskernen leefbaar te houden.” Behalve het sociale aspect, ziet ABN AMRO nog wel een marktkans in de kleine ondernemers. De kans bestaat immers dat sommigen uitgroeien tot interessante klanten voor de toekomst. Groenevelt voegt daar nog aan toe dat het microfinancieringsproject intern ‘competentie verhogend’ werkt. “Onze coaches kunnen op de voet volgen waar een startende ondernemer allemaal tegenaan loopt. Ze krijgen training in multiculturele coaching en zijn enorm betrokken bij de ondernemer die ze coachen. Ik denk dat dit project een positieve uitstraling heeft op onze medewerkers die hierbij betrokken zijn.”
7 Vr ou we n va lle n vo or hy po th ee ka dv is eu r
iotheek liever af via een adv Vrouwen sluiten hun hyp f zel er liev ng woningfinancieri seur, terwijl mannen hun en lat reid Bank heeft dat uitgeb regelen via internet. SNS den hypotheken over het onderzoeken.‘Mannen vin tangrijk en zijn meer doe-he algemeen wat minder bel de r voo f wel uit en kiezen zelvers. Ze zoeken het zel tegen richten zich meer op ren beste deal. Vrouwen daa iseur. Ze zijn op zoek naar deskundigheid van de adv de otheek snappen en een goe zekerheid en willen de hyp e Ari bieders’, aldus keuze maken tussen de aan van SNS Bank. Uit het g tin Koornneef, hoofd marke luicent van de hypotheekafs onderzoek blijkt dat 91 pro opt in het aanbod op de hyp ters zich van tevoren verdie 47 et, ern int nteert zich via het theekmarkt. De helft orië naar binnen voor advies. k procent stapt bij een ban
Minil
Meer schulden voor Nederlandse huishoudens Nederlandse huishoudens hebben zich in 2006 meer in de schulden gestoken. In totaal hadden ze voor 640 miljard euro aan leningen uitstaan. Voor het overgrote deel (80 procent) betreft het hypotheken. Het hiermee gemoeide bedrag steeg van 499 miljard naar 544 miljard euro. Dat blijkt 16 juli uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het beschikbaar inkomen ging door meer banen en hogere lonen met bijna 4 procent omhoog. Toch gaven huishoudens 6 miljard euro meer uit dan ze ontvingen. Er werd vooral meer besteed aan duurzame consumptiegoederen. De Nederlandse huishoudens moesten ook 6,6 procent meer betalen aan belastingen en premies voor met name de zorgverzekering.
en
ingen Het Fin via sm se bedr s ijf Ferra culiere tum ga n via he a t in t Nederla interne Scandin t of via nd klein avië, O een sm e lening ost-Eu s’je. Fe een aan en vers r o p rratum a en de vraag o trekken is met h Baltisc p het in aan pa lenen. F h et conc e t rtiS e taten. B rnet of erratum ept al a v ij ia F h e c v et sture tief in rratum erdient Zo beta n van e kunnen zijn geld alt een en sms klanten klant d door ‘b euro lo ’je max ie 100 e e met h a n opt dat imaal 3 d e u li r o n g le s b 00 euro ent 25 e kosten edrag o uit als z ’ in reke uro. Bij p naar 7 ij een e ning te 200 eu 5 euro. erdere ro is da brenge zijn en Ferratu lening h t 50 eur n. ‘een go m le e b e ben afg nt best o en bij ed beta aande k elost. K 300 lingsve lanten la rleden n ten alle moeten hebben en geld minima ’, aldus het bed al 21 jaa rijf. r oud
s B an k w in n en W N F en Tr io d o k li m aa ts tr ij d SN Fonds hebben de M
Rabobank gaat urbaniseren
reld Natuur Triodos Bank en We aand en tijdens . Deze werd voorafg en nn wo ge rijd tst gaKlimaa i in Nederland geor concerten van 7 jul nide Live Earth Alert ga or ee t deze tw ubliek bepaalde da niseerd. Het MSN-p obleem aanpakken. pr at reet het klima nc co t es me t he s satie elijk tweede en e werden respectiev zin ga ma lt Sa en Essent elen scoorden en. Bij de goede do l derde bij de bedrijv AreClimateNeutra tief (tweede) en We Jongeren Milieu Ac laats. (derde) een podiump
Rabobank trekt de komende jaren 500 tot 600 miljoen euro uit om zijn aanwezigheid te vergroten in de grote steden. De coöperatieve bank wil het huidige marktaandeel van ongeveer vijftien procent optrekken naar twintig procent, aldus bestuurslid Piet van Schijndel op 11 juli. Rabobank wil onder meer het aantal vestigingen en pinautomaten in de twintig grote steden uitbreiden. Zo zullen er onder meer Rabopinautomaten te vinden zijn op treinstations, onderwijsinstellingen en poppodia.
Sterke merkwaarde Philips en ING De merkwaarde van Philips is ten opzichte van vorig jaar met 15 procent gestegen tot 7,7 miljard dollar. Het beeldmerk van bankverzekeraar ING werd 12 procent meer waard en staat op 3,9 miljard dollar. Beide bedrijven staan in de lijst van honderd waardevolste merknamen die onderzoeksbureau Interbrand eind juli heeft gepubliceerd. Op de ranglijst is Philips, opnieuw de hoogst geklasseerde Nederlandse onderneming, dit jaar gestegen van de 48e naar de 42e stek. ING schoof vier plaatsen op, van de 85e naar de 81e positie. De eerste plek op de ranglijst is, evenals vorig jaar, voor Coca Cola.
W a c h te n o p il je tt e n b n ie u w e e u ro en wordt waar-
eurobiljett De nieuwe serie . Kringen 2010 uitgegeven schijnlijk pas na (ECB) melse Centrale Bank rond de Europe nog dit lukt de biljetten den dat het niet Maar de loop te brengen. om in m iu nn ce de an van g steeds uit te ga bank zelf zegt no te termijn die tijd. “De exac een uitgifte voor n de echtontwikkeling va hangt af van de lheid vals n en de hoevee heidskenmerke n de ECB. oordvoerder va geld”, zei een w rie bankbiln een nieuwe se “We werken aa iligheidsorden nieuwe ve jetten. Daarin w B-president nomen” liet EC kenmerken opge centrale ichet weten. De Jean-Claude Tr elke veiligniet besloten w bank heeft nog tten zullen n de nieuwe bilje heidselemente bevatten.
Kort
8
Levensloop moet ballast kwijt
Onlangs gaven de Tilburgse econoom Lars Bovenberg en personeelsexpert Peter Conneman aan toe te willen naar een scenario, met één fiscaal gefaciliteerde regeling die kan worden uitgesmeerd over de gehele levensloop. Binnen dit model wenkt het perspectief van één geïntegreerde regeling voor allerlei vormen van inkomensderving.
0
10
20
30
Een dergelijke financiële rugzak voor het leven biedt een zonnig vooruitzicht voor de toekomst. De NVB kijkt liever naar wat de regeling nu allemaal al met zich meedraagt. Dat is te veel, althans voor de meeste burgers. De regeling moet eerst ballast kwijt. De NVB zoekt dit in drie richtingen: geld, eenvoud en vertrouwen. Geld De huidige levensloopregeling geeft burgers een belastingvoordeel, maar op zo’n manier dat bijna niemand er echt plezier van heeft. Lage inkomens kunnen het geld moeilijk missen en verzilveren vaak geen voordeel, terwijl voor hoge inkomens een korting op de fiscale rekening van 188 euro per jaar waarin gespaard wordt marginaal is. Aangezien vooral de grote groep van lage inkomens op dit moment niet meedoet aan levensloop, lijkt het de NVB verstandig om eerst deze groep meer tegemoet te komen bijvoorbeeld door verhoging van de heffingskorting. Daarnaast moet de regeling een breder bereik hebben. Het bieden van de voordelen aan zelfstandigen, eveneens bepleit door Bovenberg en Conneman, past in dit streven.
40
50
60
Eenvoud Eenvoudig is levensloop evenmin. Bovenberg en Conneman willen de regeling uitvoerbaarder maken voor werkgevers door de administratieve last van de regeling over te hevelen naar financiële instellingen. Dankzij forse investeringen bieden instellingen nu een transparante levensloop aan; extra administratieve lasten doen hieraan afbreuk. Bovendien wringt de schoen niet hier, maar bij de complicaties voor de deelnemers zelf. De NVB ziet dan ook liever voorstellen die de regeling simpeler maken voor hen. Te denken valt aan vereenvoudiging van de vele heffingskortingen, bijzondere voorwaarden, vrijstellingen et cetera binnen de regeling. Onbegrepen maakt immers onbemind. Vertrouwen Belangrijk is ook het vertrouwen in de levensloop. Veel mensen twijfelen over het voortbestaan van de regeling. Het gebrek aan vertrouwen hangt deels samen met de verwarrende samenloop met het spaarloon.
70
80
90
Op dit moment is de ‘concurrentie’ van spaarloon de belangrijkste reden om niet mee te doen aan levensloop. Eén geïntegreerde regeling verlicht deze keuzeproblematiek voor de burger mits binnen de randvoorwaarden van uitvoerbaarheid: een controlelast op zo’n combi-product door instellingen hoort daar nadrukkelijk niet bij. Veel mensen weten niet goed wat ze met de levensloop aan moeten. Ze weten wel ongeveer wat hun plannen zijn voor de komende jaren (en dat is nu financieel te regelen via bijvoorbeeld het spaarloon) en dat ze rond hun 65e jaar met pensioen willen, maar alles daar tussen is onzeker. Belandt men in de goot, wordt het een braaf gezinsleven in de Hollandse Vinex-wijk of toch het avontuurlijke buitenland? Juist deze onzekerheid maakt flexibiliteit in opname momenten noodzakelijk. Korte termijn voordelen moeten daarvoor worden ingebouwd, zij het dat het simpeler boter bij de vis leveren is dan wordt voorgesteld. Vanuit bestedingsflexibiliteit lijkt het beperken van levensloopsmogelijkheden voor het doel van pre-pensioen evenmin verstandig. Het eerder kunnen stoppen met werken is immers nog steeds de belangrijkste reden voor de deelnemende ‘levenslopers’. Laten we ze die reisbagage niet afnemen. Edward Feitsma | Adviseur Hypothecair Krediet
Uitgesproken
10
00
9 ‘Per SMS binnen 10 minuten 300 euro op je rekening gestort’ vermeldt de website van Ferratum. Dit bedrijf biedt tweewekelijkse leningen aan voor mensen die snel geld nodig hebben, tegen een woekerrente van 25%. Op internet of televisie is het tegenwoordig ook niet moeilijk om jezelf in de schulden te steken. Een paar muisklikken of een telefoontje en het is gedaan. Banken zetten financieel onderwijs hoog op de agenda om consumenten weerbaar te maken tegen financiële verleidingen.
Jong geleerd is oud gedaan Stichting Aflatoun heeft een onderwijsprogramma ontwikkeld gericht op sociaal en financieel onderwijs voor kinderen in zowel economisch ontwikkelende landen als in Europa. In tegenstelling tot veel andere financiële onderwijsprogramma’s richt Aflatoun zich op kinderen van 6 tot 14 jaar. Het biedt een unieke balans tussen sociaal en financieel onderwijs. Wanneer kinderen hun rechten en verantwoordelijkheden begrijpen, wordt de ontwikkeling van kinderen gestimuleerd en krijgen ze meer inzicht in persoonlijke waarden en normen. Het vergaren van financiële kennis en ondernemingsvaardigheden geeft kinderen de mogelijkheid optimaal gebruik te maken van de beschikbare economische middelen. Door het lesprogramma op school aan te bieden krijgen ook kinderen die deze vaardigheden niet van huis uit meekrijgen hier de kans toe. Het doel van Aflatoun is het doorbreken van de armoedecyclus die van
generatie op generatie wordt overgedragen. In de 11 landen waar pilots van het programma zijn gestart, wordt het spaargedrag van ouders gunstig beïnvloed door kinderen die aan het programma meedoen. Toegang tot krediet is voor steeds meer mensen niet de moeilijkheid, wel de kennis en de mogelijk-
‘Seperate fiction from fact, explore, think, investigate and act’ is het motto van Aflatoun. De organisatie werkt hard om de campagne doelen voor 2010 te bewerkstelligen: werkzaam zijn in 100 landen en meer dan 1 miljoen kinderen bereiken. Hiervoor werkt Aflatoun al samen met de grote medefinancieringsorganisaties, DNB, banken, maar ook met overheden en VN-organisaties. Voor meer informatie: www.aflatoun.org.
heden het krediet op een effectieve manier te besteden. Kinderen die de mogelijkheid krijgen om te leren sparen, hebben minder snel krediet nodig. Dit geldt voor zowel mensen in ontwikkelingslanden, als mensen hier die verleid worden door een aanbod van bijvoorbeeld Ferratum. Uit statistieken van het CBS blijkt dat de roodstand op de betaalrekeningen in de eerste helft van 2007 in totaal 8 miljard euro bedraagt. Het Scholierenonderzoek 2006/07 van het Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (Nibud) vermeldt dat tussen de 40 en 50% van de kinderen op de middelbare school geld leent. Het is voor jongeren relatief makkelijk om in de schulden te komen, waarbij mobiele telefoonrekeningen een grote rol spelen. Op aanraden van de heer Wellink van DNB is Aflatoun begonnen met de voorbereiding van een onderwijsprogramma in Nederland. Aflatoun is momenteel in gesprek met Nederlandse organisaties om het programma gestalte te geven. Ook spreekt Aflatoun met grote banken in Nederlands om de rol ervan te bepalen in het onderwijs programma. Banken, evenals de overheid, zijn gebaat bij gedegen financiële kennis van de consument. En ook hier geldt: jong geleerd is oud gedaan. Het Aflatoun Secretariaat
Toegelicht
10
Geen toeters en bellen
Op 15 december 2007 moet de derde Anti Money Laundering (AML) richtlijn van de EU in Nederland zijn geïmplementeerd. De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) geeft hier invulling aan. Met de invoering van deze wet vervallen de Wet identificatie dienstverlening (WID) en de Wet melding ongebruikelijke transacties (Wet MOT). Om de implementatietermijn te halen dient de parlementaire behandeling, die medio september begint, met gezwinde spoed te worden doorlopen. Wat betekent deze wet voor de bancaire sector en waar moet het parlement bij de behandeling ervan op letten?
Uitgesproken
Voor de bancaire sector sluit de WWFT veel meer aan bij de ideeën van de (internationale) bancaire gemeenschap dan de WID en de Wet MOT. De WID en de Wet MOT zijn schoolvoorbeelden van rule based regelgeving die tot in detail voorschrijft hoe banken moeten handelen om het risico van witwassen en terrorisme financiering te voorkomen. Rule based regelgeving levert een uniforme werkwijze op maar geeft de banken geen kans een op het eigen bedrijf afgestemde systematiek te ontwikkelen. Deze uniforme werkwijze is duurder dan maatwerk en dus nadelig voor de banken. In die zin vormt de WWFT een trendbreuk. Deze wet gaat uit van een risk based benadering. Banken zijn vrij hun maatregelen tegen witwassen en terrorisme financiering af te stemmen op het risico dat deze strafbare feiten zich voordoen. De risicobeoordeling hangt zowel samen met de klant als met het product.
11
Witwassen en terrorisme financiering; van rule based naar risk based Banken krijgen dus de mogelijkheid zich een maatpak aan te meten wat de effectiviteit van de maatregelen verhoogt en tegelijkertijd de kosten zo laag mogelijk houdt. Waar moet het parlement bij de behandeling van de WWFT op letten? Ten eerste dat Nederland de derde AML richtlijn niet anders implementeert dan de overige Europese lidstaten. Voeg dus niet allerlei specifiek Nederlandse toeters en bellen toe aan de voorschriften zoals door de Europese richtlijn gedicteerd. Hoe dichter Nederland blijft bij de tekst van de Europese richtlijn hoe groter de kans op een Europees level playing field. En dat is voor de internationaal opererende Nederlandse banken van groot belang. Immers, 25 keer een net iets verschillende regeling invoeren kost handenvol met geld, ook al zijn al die 25 regelingen risk based.
Voor een volle zaal belangstellenden organiseerde de NVB donderdag 6 september een geslaagd symposium over communicatie met klanten in begrijpelijke taal. Het centrale thema was de verplichting die artikel 4:19 lid 2 Wft aan financiële ondernemingen oplegt om feitelijk juiste, begrijpelijke en niet-misleidende informatie aan retail-klanten te verstrekken. De AFM ziet toe op de naleving en gaat de naleving van dit artikel strenger controleren. Een aantal sprekers uit de praktijk behandelden de hamvraag ‘Begrijpt u mij’ uit hun specifieke invalshoek. De balans tussen helder taalgebruik en juridisch correct communiceren is daarbij van belang, maar ook de vraag wat voor de doelgroep van marketing-specialisten of communicatieadviseurs begrijpelijke taal is. De rol van compliance bij communicatie-uitingen kwam eveneens aan de orde. Tijdens het symposium, onder voorzitterschap van NVB-adviseur Bart de Nie, spraken mensen van verschillende banken, de AFM en Bureau Taal.
Ten tweede: let goed op de rol die de toezichthouder wordt toegekend. Risk based regelgeving vraagt veel van de toezichthouder. Risk-based regelgeving betekent niet dat de toezichthouder bij de banken op zoek gaat naar de best practices en het totaal van best practices direct of indirect voorschrijft aan alle banken. Risk based regelgeving biedt immers de mogelijkheid tot maatwerk. En wat voor de ene bank een zeer passende best practice is, is voor de andere bank een buitengewoon slecht zittend confectiepak. Risk based regelgeving vraagt ook een volwassen houding van zowel de toezichthouder als de politiek bij incidenten. Risk based regelge-
ving betekent dat de bank de risico’s inschat. Hierin weegt zij de kans op een incident, de effecten daarvan en de kosten verbonden aan het voorkomen van het incident af. Het betekent niet dat incidenten niet meer plaatsvinden, maar dat deze in verhouding staan tot de risico’s en de kosten. Een volwassen houding betekent dat bij incidenten de toezichthouder en de politiek niet onmiddellijk roepen om (de schijnveiligheid van) rule based regelgeving, maar dat wordt onderzocht of er een juiste risico-inschatting gemaakt is door de bank. Is dat het geval dan functioneert het systeem goed ondanks dat zich een incident voordoet.
Edwin Mac Gillavry | Adviseur Veiligheidszaken (tot 1-10-2007)
Begrijpt u mij?!
Reportage
12
‘Wie met banken zaken wil doen,
De ontmoeting
13
Nieuwe directeur Wim Mijs: banken belangrijke stakeholder bij goede regelgeving
moet bij de NVB zijn’ Wim Mijs verruilde per april van dit jaar een razend interessante baan als Senior Vice President, Head of ABN AMRO Government Affairs, bij ABN AMRO voor het directeurschap van de NVB. Na ruim negen jaar bij de lobby-afdeling van de bank ziet hij goede perspectieven voor de NVB als lobbyorganisatie en kenniscentrum voor de Nederlandse banksector. “Wie met de banken zaken wil doen, moet bij de NVB zijn, zo simpel is dat.”
Persoonlijk Wim Mijs is getrouwd met Eliane en vader van Amelie en Christiaan. Glimlachend: ‘Kinderen zijn prachtig, maar o zo tijdrovend.’ In zijn vrije uren sleutelt Wim van tijd tot tijd aan twee bijzondere Britse old-timers, die zijn eigendom zijn: een Triumph Herald 1360 convertible (4-persoons) en een Triumph TR3-a. ‘Ik kan ze zelf uit elkaar halen en in elkaar zetten.’ Een andere belangrijke hobby van gitarist Mijs (akoustisch en elektrisch) is zijn studio, waarin veel muziek wordt gespeeld en opgenomen. In 1997 componeerde hij de muziek voor bijvoorbeeld reclamespots van JVC, sponsor van North Sea Jazz. Zijn studio wordt nu tijdelijk bezet door een gezelschap van vier vrienden, ‘die een soort Nederlandstalige cabaretachtige groep hebben’ aldus Wim. Hij arrangeert en produceert hun cd.
Bij ABN AMRO was Wim Mijs (43) onder meer belast met het management van de Government Affairs kantoren in Den Haag en Brussel en het adviseren van de Raad van Bestuur over Government Affairs en EU-aangelegenheden. Waarom de overstap naar de NVB? Ik had inderdaad een geweldig interessante baan bij ABN AMRO en heb daar een reusachtig leuke tijd gehad. Omdat ABN AMRO onverbloemd Europees is, heb ik de kans gehad in Brussel de lobby op te bouwen. Ik heb alle mensen van mijn team, dat uit uiteenlopende nationaliteiten was samengesteld, zelf kunnen aannemen en in vijf jaar hebben we veel werk verzet. Vervolgens ben ik aan de slag gegaan in Den Haag. Dat brengt me bij de NVB. Er zijn twee redenen om over te stappen naar de NVB. De eerste is dat de lobby van ABN AMRO in Brussel en Den Haag nu op de kaart staat en zich heeft bewezen. Zo heb ik in 2005 het meest turbulente jaar ooit gehad met de overname van Antonveneta. Die kon niet politieker. Ik heb er heel dichtbij gezeten en soms leek het alsof we in een achtbaan zaten. Daarnaast heb ik altijd sympathie gehad voor collectieve belangenbehartiging. Ik heb altijd gezegd: een bank kan snel en diep reageren, want haar commerciële doelstellingen zijn heel duidelijk. Maar als je er in slaagt om namens het collectief een boodschap te brengen, dan is die boodschap de krachtigste die er is. De Europese Bankenfederatie (EBF) heeft dat de afgelopen jaren bewezen. In het Financial Markets Committee van de EBF hebben we de afgelopen jaren alle kapitaalmarktregelgeving meegemaakt, van prospectus tot marktmisbruik en Markets in Financial Instruments Directive (MiFID) en de invoering van het Lamfalussyproces. Dan zie je heel goed dat wie namens een enkele bank praat heel goeie stukken mag inbrengen, maar als je namens 5000 banken praat en je schrijft een goed stuk, dan heb je pas echt gewicht.
De ontmoeting
14 Zo is het ook bij de NVB, die ik al heel lang van dichtbij ken en waar ik jarenlang lid ben geweest van diverse commissies. Het is een kenniscentrum, dat de ondersteuning door experts van banken efficiënt organiseert, zij het met wat veel papier. Er zijn goede contacten op ambtelijk niveau. Er is een goed gevoel voor wat er onder leden leeft. Er is maar één branchevereniging in Nederland die vrijwel alle banken vertegenwoordigt, en dat is de NVB. Een meer zelfbewuste en meer assertieve NVB heeft alles in zich om de natural partner of choice te zijn voor politiek en overheid. Wil je met de banken zaken doen, dan moet je bij ons zijn, zo eenvoudig zal het zijn. Dat heeft consequenties voor de werkwijze van de bancaire lobby? Dat verwacht ik zeker. In een corporatistische samenleving als in Nederland en de meeste EU-staten is de gebruikelijke gang van zaken toch dat de overheid haar plannen voorlegt aan de bankiersvereniging, die er na een goede discussie wel uitkomt. Vervolgens wordt het ministerie van Financiën met deze boodschap gebeld en dan is iedereen tevreden, dan zijn we eruit. Z0 werkte de BV Nederland tot voor kort. Maar waar we naartoe moeten is een open dialoog tussen gelijkwaardige stakeholders met inachtneming van ieders eigen verantwoordelijkheid. Niet dat de overheid alleen probeert haar werk goed te doen en de banken in de private sector alleen proberen geld te verdienen. Het is zo dat we belangrijke gemeenschappelijke belangen hebben, waar stakeholders gezamenlijk aan moeten werken. Daarom is het essentieel dat het belang onderkent wordt van transparante wetgeving, uitstekend toezicht, een aantrekkelijk vestigingsklimaat en de positie van Nederland als financieel centrum en dat we hier over praten en waar nodig actie ondernemen. Waarom zorgen we er niet met zijn allen voor dat financiële instellingen graag naar Nederland komen en zich hier vestigen? In andere landen wordt dat veel beter begrepen: Ierland, Luxemburg, The City in Londen en ook Brussel hebben dergelijke netwerken tot stand gebracht, waar stakeholders snel en gemakkelijk toegang toe hebben. Met als inzet hetzelfde doel: goede regelgeving. Het is dan ook essentieel dat de NVB een zeer goed en sterk imago heeft bij onze stakeholders, bij DNB, AFM, het ministerie van Financiën, de Tweede Kamer, in Brussel natuurlijk, bij de Europese Commissie en zo kan ik er nog wel een paar noemen. En bij de NVBleden zelf natuurlijk. Daarnaast is het imago van het bankwezen in het algemeen voor de NVB als hoofddoel moeilijk beïnvloedbaar, want dat hangt van heel veel dingen af waar wij geen invloed op hebben. Terugdringing van dé administratieve lasten is in zijn algemeenheid op zichzelf net zo complex. Alle regelgeving heeft immers administratieve lasten.
Wel kan de NVB namens de bankensector van de overheid verlangen dat Den Haag zich bij elke reguleringsronde afvraagt of nieuwe belastende maatregelen werkelijk iets opleveren. Overregulering is erger dan administratieve lasten. Sterker nog, het is er de oorzaak van. Dat zal een belangrijke boodschap zijn in Den Haag en bij de toezichthouders. Als men zo nodig nieuwe regels wil bedenken en invoeren, doe het dan samen met de stakeholders en laat er een regulatory impact assessment aan vooraf gaan. We hebben daar een gezamenlijk belang. Wat te doen met de toenemende invloed van Europese regelgeving? Veel regels worden in Europa gemaakt, dat zal ik niet ontkennen. Ik heb een Europese achtergrond en ja, ik zie de Europese dossiers. We moeten de gevolgen van Europa niet onderschatten: denk aan ontwikkelingen op het terrein van toezicht in Europa of grensoverschrijdende fusies en overnames, de Payment Services Directive (PSD), de Single Euro Payments Area (SEPA), Bazel II en de MiFID. Wij moeten vooruit kijken naar komende Europese dossiers, zodat we op tijd aan de bal komen. Als de NVB probeert invloed uit te oefenen tegen de tijd dat ze Nederland bereiken, dan is het te laat. De NVB heeft via de EBF een uitstekende ingang in Brussel? Omdat ik zeven jaar bijna elke week bij de EBF te vinden was, ken ik het bureau van de EBF en de commissies en de verhoudingen door en door. Daarnaast was Hein Blocks (voorganger van Wim Mijs als directeur NVB – red.) daar ook al heel actief. We kunnen op de voorste rij in Brussel zitten. Dus laten we daar vooral goed gebruik van maken. Bijvoorbeeld door de lobby-activiteiten van de Nederlandse banken en die van ons zo veel mogelijk te bundelen en doelgerichter in te zetten. Het is een kracht die we kunnen gebruiken. Datzelfde moeten we ook in Den Haag doen. Daarom ben ik ook zeer in mijn nopjes met het feit dat we Boele Staal als voorzitter hebben, die boven de partijen kan staan. Het NVB-bestuur heeft heel duidelijk gekozen voor een onafhankelijke voorzitter met een sterk bestuurlijke achtergrond, die zowel in de politiek als in het bedrijfsleven ruime bestuurlijke ervaring heeft. Dat is het ei van Columbus. De stichting Holland Financial Centre (HFC), onlangs gelanceerd onder auspiciën van Docters van Leeuwen, is dat ook een ei van Columbus? Wij moeten met alle stakeholders en alle belanghebbenden in de financiële sector hard werken aan het vestigingsklimaat voor ondernemingen. Versterking van de financiële sector en oprichting van een MBA risk management, om maar enkele doelen van de stichting HFC te noemen, zijn daarvoor zeker belangrijk. De NVB ondersteunt de
De ontmoeting
15 één-loket-gedachte bij vestiging van (financiële) ondernemingen en zou het Hoog Niveau Europa Overleg (HNEO) graag naar Iers model vormgeven. Dat staat overigens ook in het beleidsplan van minister Bos. De agenda van de stichting HFC komt voor een belangrijk deel overeen met wat de NVB voorstaat. We hebben daar ideeën over plus de kennis en de brede achterban. Als belangrijkste stakeholder wil de NVB graag een substantiële bijdrage leveren. In een stakeholdersmodel zijn wij de logische keuze.
Wanneer verwacht je de eerste resultaten te zien ? Vandaag nog! Dat hoop ik althans. Als we er in slagen onze adviseurs op korte termijn de nodige speelruimte en het vertrouwen te geven dat ze verdienen, dan kun je al direct verschil zien. De NVB als geoliede lobby-machine en hoogwaardig kenniscentrum in de banksector, dat is een veelbelovend en realistisch perspectief.
De ontmoeting
16
Mee r geld teg en witw ass en Banken geven wereldwijd steeds meer geld uit aan maatregelen om witwassen te voorkomen. Gemiddeld investeren banken nu 58 procent meer in witwasbestrijding dan drie jaar geleden. Dat blijkt uit een gepubliceerd onderzoek van adviesbureau KPMG onder 224 banken in 55 landen. In Noord-Amerika, het Midden-Oosten en Afrika zijn de investeringen zelfs met 70 procent toegenomen. De banken geven het meeste geld uit aan systemen om financiële transacties beter in de gaten te houden en aan het scholen van werknemers om verdachte transacties op te sporen. In Europa is op het moment weinig lijn in de aanpak van witwaspraktijken, aldus KPMG. Volgens onderzoeker Jack de Raad zou meer eenduidige regelgeving een hoop kunnen verbeteren.
' Hypothee k N e d e rl a n d c ri s is ra a k t n a u w e li jk s ' De gevolgen va
n de crisis op de Amerikaanse hypotheekmar kt zijn voor Ned erland beperk Dalende werkl t. oosheid en op lo pe nde lonen steunen het ko mende jaar he t Nederlandse sumentenver controuwen. Doo r he t beperkt aanb van woningen od blijven de huiz enprijzen stijg Dat stellen ec en. onomen van Ra bobank op 11 se tember in het pEconomisch Kw artaalbericht. economen stel D e len dat van ee n “serieuze ov ting” dit jaar en er hitvolgend jaar no g geen sprake De economie is. groeit volgens Rabobank volg jaar met 2,5 pr en d ocent. Het Ce ntraal Planbu (CPB) gaat uit reau van een groei m et 2,75 procen Analisten van t. zakenbank NIB C zijn somberd dan hun colle er ga's van Rabo bank. Zij voor den onlangs vo sp el or volgend jaar een groei van procent en waa 1 rschuwden vo or het instorten van de Nederla ndse huizenm arkt.
Kort
W e b s it e s N e b a n k e n s le c d e rl a n d s e h b e re ik b a a r t
Banken bested en te weinig aa ndacht aan de bereikba arheid van hun websites, blijkt uit Eu ropees onderzoe k van WatchMouse, he t Nederlandse w ebsitemonitoringb edrijf. De Neder la nd se banken verschill en onderling ve el , m aar in vergelijking m et andere Euro pe se landen doet Neder land het niet be st. Slechts zes van de in totaal 17 ge monitorde Nederland se sites voldoen aan een bereikbaar heidsscore van 99 ,9 %, wat in de ogen van de onderzoe ke rs goed is. Vergelek en met de ande re landen blijkt dat N ederlandse bank en geen hoogvliegers zi jn wat betreft be re ik baarheid. Van de in totaal 120 on de rzochte sites ha alde geen enke le bank de hoogst mogelijk e score. In Ooste nrijk heeft meer dan de helft van de on de rzochte bedrijven een goede scor e. Ook Zweden en Duits land hebben ge middeld beter pres terende banken sites in de gelederen da n Nederland.
IN G ha al t Gr ee ns pa Ne de rla nd
n na ar
hét gezicht van Alan Greenspan, jarenlang bank (Fed), komt de Amerikaanse centrale derland op uitnodiop 29 september naar Ne king en uitgeverij ging van ING Private Ban jarige Greenspan Graham Publishing. De 80n de bestuurdersdie anderhalf jaar gelede ndigde aan Ben hamer van de Fed overha door Europa om Bernanke, reist een week tijd’ te promoten, zijn boek ‘Een turbulente carrière. waarin hij terugkijkt op zijn te oktoberuch ber de e Greenspan maakt na de aanslag hij l krach van 1987 mee, terwij te ren drastisch van 11 september 2001 de ie van een ineenverlaagde om de econom 29 september doet storting te behoeden. Op mt een deel van hij Nederland aan. ING nee ng. De ex-bankde kosten voor haar rekeni urde president zal in de afgehu ondervraagd aal rtz nce Amsterdamse Co gever lag ers worden door ex NOS-v bestaat onder Groenhuijsen. Het publiek ep ING-klanten. andere uit een selecte gro
Lie ver tan da rts da n pen sio en Jonge Nederlanders zijn nauwelijks bezig met hun pensioen. Dat blijkt ook uit nieuw onderzoek van ING Bank. Ze steken massaal hun kop in het zand als het onderwerp pensioen zich aandient. Nederlanders gaan zelfs nog liever naar ide tandarts dan dat ze zich in hun pens oen verdiepen. Uit het onderzoek dat ING liet uitvoeren iblijkt dat veel Nederlanders hun pens wan gen bren n wille te oen pas op orde de r onde ier man neer het op een ‘leuke’ aandacht wordt gebracht. ING Bank speelt hierop in door Nederlanders pret . tig te confronteren met hun pensioen de niet bank de In een campagne legt nadruk op een rooskleurige toekomst, maar stelt juist het gesprek dat we erover moeten voeren centraal.
Aan tal ban kov erva llen ged aald In het eerste halfjaar 2007 zijn er 16 bankovervallen gepleegd. Dit is een daling van 36% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ook het slagingspercentage blijft laag. In slechts 50% van de overvallen kon geen of een hele kleine buit worden bemachtigd. Verontrustend is echter wel dat naast de grote psychische schade die elke overval met zich meebrengt in de eerste zes maanden ook 4 bankmedewerkers fysiek letsel hebben opgelopen. Bankovervallen blijven daarom de volle aandacht van de banken houden.
17
’Cheapest way to pay around Europe‘ Onlangs vloog ik naar Londen voor een betalingsverkeercongres. Na aankomst op City Airport direct door naar de Docklands Light Railway, de metrolijn naar het centrum van Londen. Ik hou van metro en trein, je bent meteen tussen de ‘locals’ en alle zintuigen worden geactiveerd om de nieuwe omgeving te ervaren. Een taxi is afstandelijker, minder milieuvriendelijk en natuurlijk duurder. Al is het wel even schrikken als de prijs van het metrokaartje tot me doordringt. De ‘single adult’ kost £ 4. Dat is meer dan vijf euro voor een enkeltje in de ‘tube’! Kan dat niet goedkoper? Ja, zeker wel zegt de hulpvaardige beambte van de London Underground en vraagt hoeveel ritten ik nog wil maken.‘Vandaag drie’, antwoord ik. Dan blijkt een dagkaart van £ 5,70 voordeliger. Toe maar, acht euro! En ik had ‘t kaartje al gekocht bij de automaat. Zoals het luxe aankopen betaamt, betaald met creditcard. Daar weet de aardige ambtenaar wel wat op. Hij ruilt mijn enkeltje bij het loket om voor vier harde ponden en ik koop alsnog de dagkaart bij de automaat, weer betaald met creditcard. Wat een service van die man! Ook geeft hij nog het advies een Oystercard te kopen, want dan kost het enkeltje nog maar £ 1,50! En dat is nu precies waarom de burgemeester van Londen, Ken Livingston, geen moeite had om deze verdubbeling van de prijs goed te keuren: de reiziger krijgt een goedkoper alternatief. Bovendien bespaart grootschalig gebruik van deze OVcard de London Underground geld, vooral omdat betalingen met dure betaalmiddelen als de creditcard en contant geld afnemen. Win-win!
Uitgesproken
18
De volgende dag koop ik meteen een Oystercard: ‘the cheapest way to get around London’. Het is een openbaar vervoerspasje met een chip die je kan laden met een bepaald bedrag of een abonnement. Ik kies voor een weekabonnement. Met de chippas check je bij de poortjes van metro en bus contactloos in- en uit. Vergelijk de OV-chipkaart die binnenkort in Nederland wordt ingevoerd. Als ‘early adopter’ gebruik ik die nu al bijna dagelijks in de Amsterdamse metro. Ik verzeker u, het leven van een gemotiveerde vroege gebruiker is niet simpel. Ik ga elke keer op zoek naar dat ene gesloten poortje om ‘t contactloos te laten openklappen. In Londen zijn alle poortjes dicht. Zonder vervoersbewijs zijn ze gesloten als een oester. Zwartrijden is alleen mogelijk voor atleten met sprongkracht. Maar zwartrijders zijn er steeds minder, aangespoord door de lage prijs. Leve de efficiency!
Uitgesproken
Op het congres, de International Payments Summit 2007, gaat het ook over efficiency. Over die van het Europese betalingsverkeer. Het centrale thema is de ‘Single Euro Payments Area’, zeg maar SEPA. Dat is niet een gebied voor betalende vrijgezellen, maar voor Europeanen die even gemakkelijk naar en in het buitenland betalen als in eigen land. De huur voor een vakantiehuisje in Duitsland betaal je dan op precies dezelfde manier als die voor een vakantiehuisje op Terschelling. En met de pas waarmee je op de Wadden en in heel Nederland pint, pin je ook in heel Duitsland. En omgekeerd, soortgelijk betaalgemak krijgt ook de Duitser die op de Wadden komt uitwaaien. Geen verschil meer tussen binnen- en buitenlandse betalingen in ‘the SEPA’: een uniforme betaalmarkt! SEPA bestaat nog niet, maar de fundamenten liggen er. Banken in Nederland en Duitsland en de andere eurolanden ontwikkelen op basis van gelijke Europese standaarden Europese incasso’s en overschrijvingen voor betalingen in eigen en in alle andere SEPA-landen. Ook zorgen zij voor betaalpassen waarmee bij veel meer geld- en betaalautomaten dan nu in al die landen gepind kan worden. Al volgend jaar brengen de Europese banken de Europese overschrijving op de markt. Consumenten en bedrijven in de SEPA-landen kunnen dan voor overschrijvingen kiezen tussen het nieuwe Europese product en het oude lokale. Een discussie op de Summit gaat over hoe je de betalers stimuleert om de nieuwe Europese producten te gebruiken. Vooral in efficiënte landen met lage of geen tarieven kan dat een probleem vormen. Lager dan een nultarief wordt het niet.
19 De burgermeester van Londen zou het wel weten. Maak inefficiënte bestaande producten (bijvoorbeeld contante betalingen en papieren overschrijvingen) twee keer zo duur en maak nieuwe elektronische varianten goedkoper. Was het maar zo gemakkelijk! Het staat haaks op een belangrijke pijler van de uniforme Europese betaalmarkt: vrije marktwerking. Toch zou een machtige marktmeester met zo’n ingreep de overgang naar SEPA wel op gang kunnen brengen. Onzin? Eerder in 2001 wilde zo’n Europese marktmeester de eenwording van het betalingsverkeer afdwingen. De Europese politiek verordonneerde banken de tarieven van grensoverschrijdende betalingen in euro’s gelijk te stellen aan die van de binnenlandse. Een zwaar marktingrijpen, omdat de bankkosten van het kleine aantal grensoverschrijdende betalingen veel hoger zijn dan die van de massale binnenlandse. Maar het werkt wel! Juist dit ingrijpen was dé stimulans voor banken om een uniforme betaalmarkt te ontwerpen, waar die kostenverschillen uiteindelijk niet meer bestaan. Opnieuw ingrijpen, desnoods tijdelijk, om Europese betalers met tariefverschillen tot efficiënter gedrag in SEPA te stimuleren, lijkt dan zo gek nog niet. En als de markt dan echt gaat werken, verbetert ook de dienstverlening in het betalingsverkeer. Bijvoorbeeld door hulpvaardige bankmedewerkers met adviezen aan klanten over ‘the cheapest way to pay around Europe’. Win-win! Rein Kieviet | SEPA-communicatie
www.sepanl.nl Met een symbolische muisklik opende Gerard Hartsink, de Nederlandse voorzitter van de European Payments Council 1 (EPC), de website www.sepanl.nl. Hartsink: ‘Communicatie is een onmisbare sleutel voor het slagen van SEPA. Deze site geeft uitgebreide algemene en actuele informatie aan consumenten, bedrijven, overheidsinstanties en overige belanghebbenden over hoe het Nederlandse betalingsverkeer overgaat naar Europese betaalmiddelen. SEPA gaat 28 januari 2008 van start.
(1) De EPC is het orgaan van banken uit 30 Europese landen die standaarden en afspraken hebben gemaakt om een Europese betaalmarkt te kunnen realiseren.
Uitgesproken
‘Consumenten in Nederland zijn tevreden over de locatie van het bankkantoor, de productkennis van het personeel en de toegankelijkheid, zoals de mogelijkheid om zelf op internet te kunnen gaan.’ David Wyatt, principal consultant Booz Allen Hamilton, Banking & Finance juli/augustus 2007
‘Minder tevreden zijn ze over de beperkte openingstijden en de wachttijden om specialistisch personeel te spreken te krijgen.’ David Wyatt, principal consultant Booz Allen Hamilton, Banking & Finance juli/augustus 2007
‘Dit is een land van halfbakken opinies.’ Rijkman Groenink, bestuursvoorzitter ABN AMRO, NRC Handelsblad 21 juli 2007
‘Zodra het niet om geld gaat heeft de politiek slappe knieën. De strengheid van voormalig minister Zalm werd geprezen, maar de strengheid van een milieu-minister wordt uitgelegd als een geheven vingertje. Het bedrijfsleven, en zeker het bankwezen, is wat dat betreft al een stuk verder met duurzaam ondernemen dan de politiek.’ Peter Blom, directievoorzitter Triodos Bank, Bank- en effectenbedrijf juli/augustus 2007
‘Hoe graag Nederland ook voor zijn belangen wil opkomen, er is in de Europese Unie één gouden wet die ons parten speelt: il y des grands, et il y a des petits.’ Frits Bolkestein, voormalig Eurocommissaris, dagvoorzitter bij de start van het Holland Financial Centre, 5/6 september Amsterdam
‘Ha, ha, ik heb zelden meegemaakt dat vanuit de hoek van de Socialistische Partij en GroenLinks (die een debat met minister Bos aanvroegen over afgeven verklaring van geen bezwaar consortium – red)
zoveel belangstelling is voor het bankwezen. Beter laat dan nooit.’ Onno Ruding, oud-minister van Financiën, Het Financieele Dagblad, 27 augustus 2007
‘Wat ons betreft kan het aantal pinbetalingen niet groot genoeg zijn.’ Miranda Boer, woordvoerder Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, De Pers, 6 juli 2007
Nawoord
