Abstracts NVB-Symposium

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

Abstracts NVB-Symposium 1. Subclinical iron deficiency in blood donors that passed the screening test for haemoglobin

vascular health in blood donors is largely unknown. Objectives of the present report are (1) to describe the donor population in terms of cardiovascular risk factors, and (2) to compare the donor population

A.M. Baart, C.J.M. Doggen, W.L.A.M. de Kort, P.A.H. van Noord

with the general Dutch population in terms of these risk factors.

Sanquin bloedbank regio zuidoost

Method: In 2007, the Donor InSight study has started with the primary aim to gain insight into donor characteristics. Whole blood

Introduction: Donors that meet the hemoglobin (Hb) cutoff criteria

and plasma donors were asked to fill in a questionnaire regarding

for blood donation (≥8.4 mmol/L for men and ≥7.8 mmol/L for

many topics. Cardiovascular risk factors, such as smoking, alcohol

women in The Netherlands) may have depleted iron stores or even

consumption, overweight, diabetes, high cholesterol, and high blood

iron deficient erythropoiesis. The latter stage is called sub-clinical iron

pressure were used in the present report. Prevalence rates of cardio-

deficiency: iron has become deficient but this has not yet led to overt

vascular risk factors were calculated and compared with those in the

anemia. Under this condition blood donation may result in anemia

general Dutch population, obtained from Statistics Netherlands

and deferral at the next visit to the blood bank. Zinc protoporphyrin

(CBS).

(ZPP) measurement is a useful test for diagnosing sub-clinical iron

Results: A total of 15,073 donors were enrolled in the Donor InSight

deficiency. It can be easily applied and is cheap. When iron has be-

study. Mean age of participants was 46.3 years (5th -95th percentile:

come deficient, a zinc atom instead of iron is incorporated in the last

23.9-64.9) and comparable with the mean age in the Dutch popula-

step of heme synthesis, resulting in the formation of ZPP instead of

tion (44.8 years (5th -95th percentile: 19.8-65.0)). In the donor popu-

heme. Under conditions of sub-clinical iron deficiency ZPP levels are

lation 47.3% was men, compared to 50.0% in the Dutch population.

increased while Hb levels are still normal. The aim of this study was to

Donors smoked less than Dutch individuals (17.5% versus 33.9% in

estimate the prevalence of sub-clinical iron deficiency in blood do-

men; 16.6% versus 28.1% in women). Obesity (BMI > 30 kg/m2) was

nors that have Hb levels above cutoff levels by measuring ZPP levels.

less prevalent among donors (8.7% versus 10.0% in male; 10.7% ver-

Methods: A random sample of 515 whole blood donors from the

sus 11.7% in female). Diabetes type II was present in 1.3% male

Southeast Region of The Netherlands who met the criteria for blood

donors and 0.6 female donors as opposed to 3.7% men and 2.9%

donation participated in the study. Venous samples were collected in

women in the Dutch population. High blood pressure was reported by

EDTA at donations between July and October 2008. Hb and ZPP mea-

9.7% men and 6.9% women in the donor cohort compared to 12.7%

surements were performed on the day after blood collection. Hb le-

male and 13.7% female in the Dutch population. High cholesterol was

vels were analyzed on a hematology analyzer (Sysmex XT-1800i). ZPP

reported less by donors than by individuals from the Dutch popula-

was measured with a hematofluorometer (AVIV, 206D). Before ZPP

tion (4.6% versus 13.3% in men; 2.1% versus 7.9% in women).

measurement erythrocytes were washed with phosphate buffered saline.

Conclusion: Donors have a better cardiovascular health profile in

Results: Mean Hb levels were 9.0 (SD 0.5) mmol/L for men and 8.3 (SD

comparison to the Dutch population. Future research should further

0.4) mmol/L for women. Mean ZPP levels for men were 58 (SD 22)

study cardiovascular health in donors and should aim at investigating

µmol/mol heme and for women 59 (SD 17) µmol/mol heme. A nega-

the cardio protective effect of blood donation in itself.

tive correlation (r -0.336) was found between ZPP and Hb in men. With a ZPP cutoff of 60 µmol/mol heme, sub-clinical iron deficiency was present in 35.5 % of male donors and in 44.0 % of female donors.

3. DOMAINE: comparing and recommending good donor management practice

With a ZPP cutoff of 80 µmol/mol heme, this percentage was 12.9 for male donors and 9.6 for female donors.

E.T. Wagenmans, I.J.T. Veldhuizen, W.L.A.M. de Kort

Discussion: Sub-clinical iron deficiency exists among blood donors

Sanquin Blood Bank Southeast Region

that meet the Hb cutoff criteria and are allowed to donate. With ZPP measurement iron deficiency can be detected in the sub-clinical state.

European project: DOMAINE is a European project that focuses on

Normal Hb levels with high ZPP levels may be an indication of future

good donor management. Blood establishments from 17 EU member

anemia. After detection of sub-clinical iron deficiency, interventions

states and one patient-driven organisation have joined their forces in

such as dietary advice and prolonged donation intervals may prevent

this project. Various aspects of donor management are addressed:

the development of clinical iron deficiency anemia.

donor recruitment and retention strategies, deferral procedures and blood bank policy regarding patients requiring long-term transfusion.

2. Cardiovascular health of Dutch blood donors

The project receives co funding from the European Union, in the frame work of the Public Health programme.

F. Atsma, I.J.T. Veldhuizen, W.L.A.M. de Kort

Background and aim: Due to Europe’s ageing population, the number

Sanquin Bloedbank

of potential donors is decreasing. At the same time, the demand for blood is expected to grow, so that shortages are forecast. Adequate

Introduction: In the Netherlands, one-third of all deaths in men and

practice on blood donor management is needed. Therefore, DOMAINE

women can be attributed to cardiovascular disease. Currently, cardio-

aims to encourage a safe and sufficient donor population in Europe

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

57

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

by development and adoption of European good practice on donor

addition, the concept of 'compensation' needs a clearer description

management and cooperation between blood establishments and

and definition, in order to distinguish it from true forms of remune-

professionals at European level.

rated (paid) donation.

Methods and means: 1. Performing a Survey on current donor management practice in European blood establishments, including practices geared to promote voluntary unpaid donations. 2. Developing a

5. Karakteristieken van bloeddonors in relatie met stagnerende leukocytenfiltratie

Donor Management Manual in several languages, identifying and recommending good European practice for donor management. 3.

P.J.M. van den Burg, C. Folman, H.-J. Brinkman, B. de Laat en

Developing a Training Programme which will assist blood establish-

M.M.W. Koopman

ments to develop good donor management at local level within each

Stichting Sanquin Bloedvoorziening

EU member state. Current phase: survey: An extensive questionnaire on current donor

Achtergrond: Tijdens de leukocytenfiltratie door een in-line filter van

management practices has been sent to blood establishments in 37

erytrocyten blijkt bij een klein aantal donatie de filtratie te stagene-

European countries. The response rate is 85%. Preliminary results

ren en wordt de filtratie na twee uur beëindigd. De desbetreffende

show major differences in donor management, possibly related to dif-

erytrocyten zijn na niet bruikbaar. Bij een aantal donors wordt dit

ferences in donor populations, organizations structures, health care

filtratieprobleem bij herhaling gezien.

systems, budgetary constraints and culture.

Doelstelling: Omdat dit stagneren van de filtratie van erytrocyten bij herhaling bij bepaalde donos optreedt (12 van de 98.416 donors),

4. Blood donation in the European Union: The role of remuneration

hebben we nadere onderzoek gedaan naar erytrocyten-agglutininen (koude-agglutinatie) en tevens naar parameters van de bloedstolling. Methoden: De erytrocyten werden gekregen uit 500 mL vol bloed ver-

I.J.T. Veldhuizen, E.T. Wagenmans, W.L.A.M. de Kort

zameld in afnamesystemen met 70 mL CPD, overnacht bewaard en

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost

voor leukocyten gefiltreerd via een in-line filter van het afnamesysteem (Fresenius Kabi, composelect®). Van de 12 donors, met minstens

58

Introduction: The purpose of the European project DOMAINE is to

driemaal stagnatie van de leukocytenfiltratie, werden afzonderlijke

establish good donor management within the European Union. Good

bloedmonsters voor onderzoek afgenomen. Er werd een screening

donor management focussing on, among other things, donor recruit-

voor erytrocyten-antistoffen in serum gedaan bij 16°C. Voor de de-

ment and retention, helps to achieve a safe and sufficient blood sup-

tectie van celgebonden erytrocytenantistoffen of complement werd

ply within the community. Seventeen blood establishments (BEs) from

een directe antiglobuline test (DAT) verricht. Tevens werd de aanwe-

17 EU Member States cooperate within DOMAINE.

zigheid van autoagglutinatie microscopisch beoordeeld. De activiteit

The EU strives towards 100% non-remunerated voluntary donations.

van de bloedstolling werd gemeten d.m.v. de trombinegeneration

Are donations within the EU unpaid and to what extent do donors

(Thrombinoscope, Maastricht), de activated Partial Thromboplastin

receive other forms of compensation for time and expenses?

Time (APTT) en de Prothrombin Time (PT).

Methods: An extensive questionnaire on current donor management

Resultaten: De 12 onderzochte donors hadden een gemiddelde leef-

practices has been sent to 48 BEs in 37 European countries. Survey

tijd van 57 jaar, 6 mannen en 6 vrouwen. Bij 7 van de 12 donors(58%)

topics included organizational processes, donor population, donor re-

werden koude autoantistoffen aangetoond (vaak met anti-I specifici-

cruitment and retention, donor deferral and donor management for

teit) in combinatie met autoagglutinatie. Bij 4 van deze 7 donors was

patients with special transfusion needs.

de DAT tevens positief voor complement.

Results: Response rate of the survey is 85.4% (41 BEs), covering 34 of

Bij 7 van de 12 onderzochte donors werd een verhoogde thrombine-

the 37 EU member states. The majority of the BEs allows for unpaid

generatie gezien met een korte of verkorte APTT (gemiddeld 29.0 sec,

donations only (80.5%). Six BEs do allow for paid remuneration of

N=29.4-30.9). De PT was niet verkort. Echter de aangetoonde koude

plasma/platelet aphaeresis donors (14.6%). One BE remunerates all

autoagglutininen en de verkorte stollingstijden waren niet gecorre-

donors for every donation type. Compensation for time or expenses

leerd, alleen bij 4 van de 7 donor met koude autoagglutininen werd

varies a lot between BEs: travelling costs (22.0%), food vouchers

ook een versnelde trombinegeneratie gezien.

(19.5%), days off from work (31.7%), free physical check-ups (14.6%),

Conclusie: Bij 58% van de donors met herhaalde stagnatie van de

tickets for movies, food sets (4.9%) et cetera (7.3).

erytrocytenfiltratie werden koude autoantistoffen aangetoond. Onaf-

Conclusion: Although the majority of BEs in the EU does not pay their

hankelijk hiervan werd een verkorte APTT en versnelde trombinegene-

donors for their gift, remuneration is still common practise in a sev-

ratie gezien bij eveneens 58% van de donors. De oorzaak en de bete-

eral BEs. It can be debated whether the unpaid compensations such as

kenis van deze versnelde trombinegeneratie dient verder onderzocht

days of from work and free health checks, could be considered as paid

te worden. Naar verwachting is er geen klinische betekenis. Conclude-

remuneration. The DOMAINE survey results show that non-remune-

rend kunnen zowel koude autoantistoffen en een versnelde stollings-

ration of all donations within the EU is still an unaccomplished goal. In

activatie de stagnerende leukocytenfiltratie bij veel donors verklaren.

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

6. Donor motivation: predicting and preventing early voluntary withdrawal in blood donors

een rol spelen. Om het verantwoordelijkheidsgevoel onder medewerkers te vergroten, is middels een memo aandacht besteed aan kritische stappen in de processen van Bloedinzameling en Bewerking. De

A. van Dongen, I. Veldhuizen, W. de Kort, H. Schaalma

nadruk lag hierbij op de controle van apparatuur voor gebruik, uit-

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost, Nijmegen; Maastricht University,

voeren venapunctie, het sealen en het vullen van de centrifuge. In dit

Maastricht

project is onderzocht of de implementatie van de memo onder medewerkers het aantal persoonlijke fouten, en daarmee het aantal afboe-

Aim of the study: Each year, approximately 5% of all blood donors

kingen, omlaag heeft gebracht.

quit donating for voluntary reasons. Either they actively withdraw as

In dit project is een voor- en nameting uitgevoerd. De voormeting

a blood donor, or they do not respond to 5 consecutive invitations to

vond plaats op 3 willekeurige dagen in juli 2007. Alle afboekingen op

donate. The majority of these donors withdraw within the first year of

deze dagen zijn beoordeeld en er is vastgesteld welke zijn ontstaan

their donorship. We started the Donor Motivation study to investigate

door menselijke fouten. Vervolgens is de memo onder de aandacht

why these relatively new donors withdraw, and to find out whether

gebracht bij medewerkers bloedinzameling (n=200) en medewerkers

withdrawal can be predicted and/or prevented.

Bewerking (n=33). De memo is toegelicht in werkoverleggen en geïm-

Methods: From June 2008 until April 2009, 6,000 questionnaires were

plementeerd op 1 september 2007. Vanaf deze datum zijn de kritische

sent to new blood donors, before their first medical check. This ques-

stappen met meer aandacht uitgevoerd door de medewerkers. In de-

tionnaire measured motivation for signing up, several psychological

cember 2007 en januari 2008 vond op 3 willekeurige dagen de name-

constructs measuring intention to remain a blood donor for at least 2

ting plaats, waarbij 45 afboekingen van in totaal 1503 geslaagde

years, and expectations about donating blood and about the blood

donaties beoordeeld zijn op menselijke fouten.

bank. A second questionnaire was sent to all responders, 4 weeks after

Voor de introductie van de memo werden 84 van 2263 geslaagde

their first blood donation. This measured the same psychological con-

donaties afgeboekt (3.7%). Van deze 84 eenheden werden op de

structs, the evaluation of experiences with donating and with the

Bloedinzameling 16,7% afgeboekt door menselijke fouten, op de Be-

blood bank, and the amount and severity of physical reactions the

werking was dit percentage 15,5%. Na de introductie van de memo

donor experienced. A final, third questionnaire will be sent 1 year

werden 45 afboekingen van de in totaal 1503 geslaagde donaties ge-

after the first blood donation. This questionnaire will again measure

teld. Het totaal aantal afboekingen daalde hiermee met 0.7% tot

intentions to maintain donating blood. These self-reported data will

3.0%. Tevens was een daling te zien in het aantal afboekingen door

be matched with behavioural data from eProgesa.

menselijke fouten. Op de afdeling Bloedinzameling was 4.4% van de

Results: Of the 6,000 first questionnaires, 64% was completed and

afboekingen toe te schrijven aan menselijke fouten, op de afdeling

returned. The response rate for the second questionnaire was 82%.

Bewerking 13.3%

The data will be analysed in the following months. The results will

Aandacht voor menselijke fouten middels een memo leidt tot aan-

answer questions such as: Do physical reactions affect withdrawal

zienlijke minder verlies van bloedproducten op korte termijn. Het is

and if so, which kind of physical reactions and what severity? Do

echter onbekend of dit effect op lange termijn nog steeds zichtbaar

certain psychological constructs predict voluntary withdrawal? How

is. Nader onderzoek zal dit moeten uitwijzen.

does the match between expectations and satisfaction affect with-

8. Minder productuitval door beter etiketteren

drawal? Conclusion: This study will provide us with valuable knowledge about change in motivation during the first year of donating blood and the

J.F. van den Blink, A. de Fijter, S. Veen, C. Puylaert

external factors that influence this motivation. Eventually, we will get

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost Nederland

insight into how a change in motivation affects voluntary withdrawal. With this knowledge we can design new retention strategies, or

Het etiketteren van bloed- en aferesezaksystemen is een taak van me-

improve existing strategies. With these strategies, we will guide more

dewerkers bloedinzameling. Op die etiketten staan bijvoorbeeld de

new blood donors to becoming regular donors.

bloedgroep, een uniek afnamenummer, attentieteksten of bewerkingsprofielen. Het correct etiketteren is belangrijk voor de primaire

7. Aandacht voor fouten leidt tot minder verlies bloedproducten

bewerking en traceerbaarheid. Als de etikettering door medewerkers bloedinzameling niet conform de werkinstructie is uitgevoerd, wordt het bloed niet in bewerking genomen danwel uit het bewerkingspro-

J.F. van den Blink, S. Keijman, S. Veen, C. Puylaert

ces gehaald. Als de onjuiste etikettering niet kan worden hersteld,

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost

volgt vernietiging van het bloed. Wij onderzochten hoe vaak onjuiste etikettering voorkomt en hoe vaak er herstel en vernietiging van

Het is bekend dat bij Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost 4% van de

bloed volgt. Ook onderzochten wij het effect van herstelacties op

vol bloedafnames wordt vernietigd voor of tijdens primaire bewer-

productuitval.

king. Gebleken is dat persoonlijke fouten van medewerkers daarbij

In een deel van 2007 (meetperiode 1) en in geheel 2008 (meetperiode

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

59

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

2) werden alle geslaagde donaties volbloed en plasma bij Sanquin

en voor de keuring van een groot aantal nieuwe (bedrijfs)-donors.

Bloedbank Regio Zuidoost gecontroleerd op juiste etikettering, werd

Resultaten: De werving van bedrijfsdonors via een wervingstand, fly-

geregistreerd hoe vaak een succesvolle herstelactie werd uitgevoerd

eractie en intranet blijkt succesvol: minimaal 300 potentiële donors

en hoe vaak vernietiging van het bloed volgde. De geconstateerde

en een minimale bezoekfrequentie van 4 keer per jaar. Er is voldoende

etiketteringfouten werden middels fotokopie vastgelegd en terugge-

potentieel aan donors voor een duurzame samenwerking. Een cen-

koppeld naar de medewerkers die een etiketteringfout hadden ge-

trale herkenbare standplaats op het bedrijventerrein die optimaal

maakt. In werkoverleggen werden de geregistreerde fouten plenair

bereikbaar is tijdens werktijd blijkt essentieel. Daarnaast bepalen ook

nabesproken met de afnamemedewerkers. Alle gegevens werden in-

de overige faciliteiten (bijv. nazorg) bepalen het succes. Aan de rand-

gevoerd in een Excel database en geanalyseerd.

voorwaarden werd voldaan. Sanquin blijft daarin bepalend en houdt

Meetperiode 1: (week 41 – 52 2007) n = 47848 donaties volbloed en

de regie in eigen hand.

plasma, 140 (0,29%) onjuist geëtiketteerd, verhouding volbloed/afe-

Conclusie: Het succesvol inzetten van de MAL op een bedrijventerrein

rese: 70/30 => herstelt: 76,4% (107/140), vernietigd: 23.6% (33/140).

hangt nauw samen met het enthousiasme, de samenwerking en daad-

Productuitval/inzameling: 6,90 x 10-4 (33/47848).

kracht waarmee de initiatiefnemer het maatschappelijk verantwoord

Meetperiode 2: (week 1 – 52 2008) n = 209999 donaties volbloed en

ondernemen in de richting van het bloeddonorschap, voor de eigen

plasma, 440 (0,21%) onjuist geëtiketteerd, verhouding volbloed/afe-

medewerkers in wil richten. Wanneer aan de gestelde randvoorwaar-

rese: 70/30 => herstelt: 82,0% (361/440), vernietigd: 18,0% (79/440).

den wordt voldaan is de inzet van de MAL op een bedrijventerrein een

Productuitval/inzameling: 3,76 x 10-4 (79/209999).

goede optie in het plan bloedinzameling.

Aandacht voor productuitval ten gevolge van onjuiste etikettering maakt medewerkers bloedinzameling bewuster van de gevolgen van onjuist etiketteren, leidt tot beter etiketteren en verhoogt het aantal

10. Herkwalificatie van donorassistenten en donorartsen: een haalbare uitdaging?

succesvolle herstelacties. De productuitval door onjuiste etikettering was bij Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost te reduceren met 45%.

A. de Fijter, J.F. van den Blink, C. Puylaert

Uitgaande van het in deze studie bereikte lage aantal onjuiste etiket-

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost

teringen en hoge aantal succesvolle herstelacties is het mogelijk om in Nederland niet meer dan 325 donaties op jaarbasis te vernietigen

Achtergrond: Donorassistenten en donorartsen nemen dagelijks be-

vanwege etiketteringfouten. Om de productuitval verder te verlagen

slissingen en verrichten werkzaamheden die van invloed zijn op de

is het nodig om een andere methode te implementeren die bloeddo-

kwaliteit en veiligheid van bloedproducten. Bij IGZ-inspecties en ISO-

naties op een minder foutgevoelige manier kan markeren. Daarbij valt

audits is het belangrijk om aan te tonen dat medewerkers gekwalifi-

te denken aan een chip die het afgenomen bloed van donorarm tot

ceerd zijn voor de werkzaamheden die zij verrichten. Ook is het van

patiënt elektronisch begeleidt.

belang periodiek te meten of medewerkers na verloop van tijd nog steeds beschikken over voldoende kennis- en praktijkvaardigheden.

9. De mobiele afnamelocatie in bedrijf op het bedrijventerrein: wat zijn de randvoorwaarden?

Het doel van dit project is een model te ontwikkelen waarin donorassistenten en donorartsen periodiek geherkwalificeerd kunnen worden. Methode: Binnen het herkwalificatiemodel zijn 2 onderdelen ontwik-

A. de Fijter, I. Sikkema, J.F. van den Blink, C. Puylaert, I. Veldhuizen

keld: een theorie- en praktijktoets die afwisselend tweejaarlijks wor-

Sanquin Bloedbank Regio Zuidoost

den uitgevoerd. Het programma voor de theorietoets bestaat uit een dagdeel waar lezingen worden gevolgd en schriftelijk meerkeuze- en

60

Achtergrond: Bedrijven benaderen Sanquin met de vraag of de Mo-

open vragen worden beantwoord. Er is een feedbackformulier ont-

biele Afname Locatie (MAL) bij het bedrijf geplaatst kan worden. Me-

wikkeld waar iedere individuele medewerker alle onderdelen afzon-

dewerkers van het bedrijf krijgen zo de gelegenheid om binnen werk-

derlijk beoordeelt. Voor het toetsen van praktijkvaardigheden is een

tijd bloed te doneren. Met deze vorm van maatschappelijk verantwoord

praktijktoetsformulier ontwikkeld. De medewerker demonstreert binnen

ondernemen willen bedrijven sociale verantwoordelijkheid dragen

het donorcentrum aan de leidinggevende voldoende inzicht en vaardig-

naar de maatschappij. Wat zijn de opties en randvoorwaarden waar-

heid te beheersen op relevante onderdelen binnen de eigen functie.

onder de MAL door Sanquin optimaal kan worden ingezet?

Resultaat: In 2008 heeft het projectteam het herkwalificatiemodel

Materiaal en Methode: Er zijn randvoorwaarden ontwikkeld waar het

geïmplementeerd. Door 186 donorassistenten en 30 donorartsen werd

management van het bedrijventerrein aan moet voldoen. Daarnaast

het onderdeel theorie gevolgd. Vooraf gestelde doelen in het model

zijn voorwaarden gesteld aan de faciliteiten en standplaatslocatie

zijn na het meten door 132 medewerkers als voldoende beoordeeld.

voor de MAL op het bedrijventerrein. Randvoorwaarden omvatten

Uit de feedbackformulieren blijkt dat er sprake is van een duidelijke

onder meer geografische ligging, aantal werknemers, herkenbare cen-

verhoging van het kennisniveau en toename van motivatie door ver-

trale standplaats, ICT, logistiek, GMP en ARBO eisen. Deze zijn vast-

breding van kennis.

gelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Ook is er een actieplan

Conclusie: Onze ervaring is dat dit herkwalificatiemodel een goede me-

beschreven ten aanzien van opties voor werving, aanmeldprocedure

thode is om kennis- en praktijkvaardigheden te toetsen. De combinatie van

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

theoretische en praktische onderdelen is essentieel. Uit de gemeten feed-

clearance are not well known. In general, aged erythrocytes are

back blijkt dat het naast de waarborging in ISO een belangrijke bijdrage

phagocytosed by macrophages residing in the red pulp of the spleen.

levert aan het verbeterproces en motivatie van medewerkers.

In this study, we have begun to study the interactions between macrophages, isolated from human spleen, and aged erythrocytes.

11. A cluster of severe plasmaphaeresis donor reactions in three weeks: merely a coincidence?

Methods: Spleen macrophages were isolated from human spleen samples by Percoll fractionation. Expression of cell surface markers was assesses by flow cytometry and/or confocal microscopy. Cytokine

S. Karomi, E. Slot, M.H.J. Maathuis

secretion was determined by a membrane cytokine array.

Sanquin Blood Bank South East Region, Nijmegen, The Netherlands

Results: The spleen macrophages expressed various cell surface markers that could play a role in phagocytosis of aged erythrocytes, in-

Background: Donor reactions are defined as adverse effects in donors

cluding Fc receptors, SIRPalpha and Stabilin-2, a recently identified

resulting from plasma or whole blood donations. Donor complications

phosphatidylserine (PS) receptor. Also, erythrocytes isolated from hu-

related to aphaeresis procedures are uncommon events and usually

man spleen, proved to have a significant higher exposure of PS than

mild in nature. However, during a period of 3 weeks in 2008, we re-

erythrocytes from peripheral blood. Expression of CD44 (a hyaluronic

ported 5 cases of severe, persistent plasmaphaeresis related reactions

acid receptor) was also significantly higher. Furthermore, we found

at different locations in the Southeast region of the Netherlands. Two

that spleen macrophages secrete, amongst others, IL-10, MIP-1alpha,

complications have led to hospital admission. Here we present our

MIP-1beta and IP-10 during phagocytosis of aged erythrocytes.

strategy to deal with the events and identify the causes.

Conclusion: We have developed a suitable system to study the mech-

Aim: To identify the underlying causes of the reactions and investi-

anisms by which human spleen macrophages phagocytose aged

gate a possible association between the cases.

erythrocytes. Experiments with erythrocytes aged in vitro or geneti-

Methods: We interviewed all donors and traced medical records of

cally altered erythrocytes will be carried out in the near future.

the donors who have been admitted to hospitals. We ordered chemical analysis of sodium citrate samples from the reaction involved batches. The involved aphaeresis machines have been examined by special technical experts. Finally the obtained plasma products from

13. Effects of allogeneic blood transfusions during cardiac sugery on inflammatory markers and postoperative complications

the 5 donors have been inspected visually. Results: The 5 incidents took place at different donor centers. Given

Y.M. Bilgin1,2, L.M.G. van de Watering1,2, M.I.M. Versteegh3,

the time of symptoms’ onset, one donor most probably has suffered

M.H.J. van Oers4, A. Brand1,2

from a citrate reaction. An unusually persistent vasovagal reaction

1

has been blamed in the other four incidents. But given the character-

University Medical Center, Leiden-The Netherlands

istics of the symptoms the possibility of citrate reaction complicating

2

Sanquin Blood bank Southwest region, Leiden-The Netherlands

the situation has not been ruled out. Thorough chemical, technical

3

Department of Cardiothoracic Surgery, Leiden University Medical

Department of Immunohematology and Blood transfusion, Leiden

and clinical analysis did not reveal any other underlying cause. All

Center, Leiden-The Netherlands

donors made full recovery.

4

Conclusion: Despite reporting a cluster of 5 reactions in 3 weeks we

dam-The Netherlands

Department of Hematology, Academical Medical Center, Amster-

found no evidence that the incidents were related. No root cause has been discovered.

Background: Cardiac surgery is associated with release of several in-

In order to guarantee safety and well-being of donors all necessary mea-

flammatory mediators, which are presumed to play a role in the de-

sures should be taken as soon as possible. Unnecessary spread of concerns

velopment of postoperative complications. Cardiac surgery patients

among donors and employees should be contained in the meantime.

are at risk for receiving allogeneic blood transfusions. In a randomized trial we have found a reduction of postoperative infections and mor-

12. Phagocytosis of aged erythocytes by human spleen macrophages

tality by pre-storage filtered, leukokocyte-depleted red blood cell transfusions (LD-RBC) as compared to leukocyte-containing, buffycoat depleted (BCD-RBC) transfusions (Circulation 2004;109:2755-

P. Burger, M. Dombrée, D. de Korte, A.J. Verhoeven, T.K. van den Berg

2760). In this study we investigated whether the effects of allogeneic

and R. van Bruggen

leukocytes are related to inflammatory mediators and thereby could

Sanquin Blood Supply Foundation, Amsterdam, The Netherlands

influence postoperative outcomes after cardiac surgery. Methods: In blood samples from 346 patients who participated in a

Background: Storage under blood bank conditions induces changes

randomized trial comparing BCD-RBC and LD-RBC, we measured the

in erythrocytes that lead to the clearance of a significant fraction of

pre-and postoperative concentrations of IL-6, IL-10, IL-12 and procal-

the transfused erythrocytes (up to 25%) within 24 hours after trans-

citonin. In the analyses the concentrations of the mediators were re-

fusion. The mechanisms as well as the consequences of this rapid

lated with postoperative complications (infections, multiple organ

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

61

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

dysfunction syndrome [MODS] or hospital mortality).

ontvangen. De MOF groep (2 en 4) laat in TGFα, TNFsf10 en TNFsf13B

Results: In both study arms all postoperative complications were pre-

een significant hogere opregulatie zien dan de MOF- groep (1 en 3).

ceded by increased IL-6 and IL-12. There were no differences in the

Conclusie: De array en RT-PCR bevestigen elkaar in de trends in ∆GE.

cytokine and procalcitonin levels upon arrival at ICU in both study

Daarmee is de array geschikt voor selectie van interessante genen, om

arms. In subgroup of patients transfused with > 4 units RBCs IL-6

vervolgens met RT-PCR relatieve kwantificatie van de CGE te meten.

peaked significantly higher in the BCD-RBC than in the LD-RBC group. The number of blood transfusions was associated with all postopera-

15. Hemolysis during storage of red cell concentrates

tive complications. Multivariate analysis showed that IL-6 was associated with postoperative MODS and mortality.

M.J. Dijkstra-Tiekstra, D. Hoentjen, J. de Wildt-Eggen

Conclusions: Allogeneic blood transfusions in cardiac surgery were

Sanquin Blood Bank North East Region, Groningen, The Netherlands

independently associated with postoperative adverse outcomes. Leukocyte-depleted blood transfusions reduce the incidence of postop-

Background: One of the requirements for storage of red cell concen-

erative infections and mortality. The levels of postoperative IL-6 were

trates (RCCs) is that hemolysis should be <0.8% at the end of storage.

dose-dependently increased in patients receiving > 4 BCD-RBC and

It is unknown what can be expected for fresh RCCs with an increased

were associated with development of MODS and incidence of mortal-

whole blood processing time (>6 minutes; RCC>6min) at the end of

ity. These findings suggest that leukocyte-containing red blood cells

storage. The aim of this study is to investigate the standard increase

induce a strong pro-inflammatory response, which may influence the

in hemolysis during storage and use this to determine the maximum

development of postoperative complications and outcome of patients

level of hemolysis of RCC>6min at day 1 and its effect on discarding

undergoing cardiac surgery.

of units. Methods: Twelve fresh RCC of <5 days old were tested for hemolysis

14. Cytokine genexpressie na erythrocyten transfusie bij patiënten met multi-orgaanfalen na cardiochirurgie

on days 1 (first day of sampling), 5, 7, 14, 21, 28 and 35. To see the effect of sampling twelve stored RCCs of 30-35 days old were tested for hemolysis on days 30 (first day of sampling) and 35. All RCCs were

L.S. Sitniakowsky1, A.F.L. Later2, A. Brand1, J.A. van Hilten1

prestorage leucodepleted and stored at 2-8°C. Retrospectively all

Sanquin Bloedbank, Onderzoek en Onderwijs Leiden, Nederland

hemolysis data of 2008 from RCC>6min were collected and analyzed.

Afd. van Thoraxchirurgie, LUMC, Leiden, Nederland

Results: See table for hemolysis during storage (% hemolysis; mean±SD)

1 2

Introductie: Ongeveer de helft van de hartchirurgiepatiënten ont-

Day

1

5

7

14

21

28

vangt tijdens of na de operatie RBC transfusies. Dit wordt geassoci-

Fresh RCC

0.07 ± 0.02

0.13 ± 0.04

0.15 ± 0.06

0.17 ± 0.14

0.24 ± 0.05

0.29 ± 0.12

eerd met postoperatieve complicaties zoals multi-orgaanfalen (MOF). In deze studie wordt gekeken naar cytokine genexpressie (CGE) in cardiochirurgische patiënten met en zonder RBC transfusies en MOF. Ook is er een vergelijking gemaakt tussen 2 moleculair biologische tech-

Stored RCC

30

0.41 ± 0.16 0.21 ± 0.05

nieken voor de bepaling van CGE: een array (vorig jaar gepresenteerd)

35

0.27 ± 0.08

en RT-PCR. Methoden: Vier patiëntengroepen van in totaal 30 patiënten zijn ge-

For fresh RCCs an increase of 0.34% hemolysis was observed. For

selecteerd op ontvangen RBC transfusies en MOF ontwikkeling: 1)

stored RCCs the hemolysis was 0.14% lower than that of fresh RCCs.

geen RBC en geen MOF (N=8), 2) RBC en geen MOF (N=7), 3) geen

Probably, this difference is caused by the frequency of sampling.

RBC en MOF (N=7) en 4) RBC en MOF (N=8). De groepen zijn gemat-

Data of RCC>6min showed 0.15±.33% hemolysis (n=1462; range 0.00-

ched op leeftijd, geslacht operatietype en -duur. Perifere bloedmon-

5.28%) tested at day 1. Forty-one RCC>6min units (2.8%) showed >0.8%

sters zijn genomen vóór en 24 uur na operatie. Na RNA extractie is GE

hemolysis at day 1 already, 86 RCC>6min units (5.9%) showed >0.4%

gemeten met behulp van een cytokine array. De verandering in gen-

hemolysis at day 1.

expressie na operatie (∆GE) is bepaald. Op grond van verschillen in

Summary/conclusions: Hemolysis of RCCs will increase during stor-

∆GE tussen de groepen zijn 6 genen geselecteerd voor RT-PCR. Voor

age with about 0.35%. Therefore it will be advised to set the maxi-

de zes genen zijn RT-PCR assays ontwikkeld.

mum level of hemolysis of RCC>6min at day 1 on 0.4%, resulting in 3%

Resultaten: De RT-PCR laat een zelfde trend in ∆GE zien als de array.

more RCC>6min units that will be discarded. However, further study is

Twee genen zijn in alle groepen down- (CD40L en FLT3L) en 4 opgere-

needed to see whether the increase in hemolysis of RCC>6min is similar

guleerd (TGFα, TNFsf10, TNFsf13 en TNFsf13B). De 4 groepen verschil-

as that of regular RCCs.

len voor geen van de genen significant in ∆GE. Wanneer echter de totale transfusie groep (1 en 2) wordt vergeleken met de controlegroep (3 en 4) tezamen, laat CD40lg een kleinere ∆GE in de getransfundeerde patiënten zien dan in patiënten die geen transfusie hebben

62

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

16. New insights into RBC metabolism during storage

DEHP (ppm)

Pedipack A (n=6)

Pedipack B (n=6)

RCCs for exchange (n=4)

Adult dose RCCs (n=4)

After preparation

8.2±1.6

7.6±3.8

8.3±1.2

3.5±0.4

24 h stored

n.d.

n.d.

13.3±0.5

n.d.

Objectives: Several characteristics of red blood cells (RBC) change

Day 28

21.4±4.0

18.0±4.9

n.d.

n.d.

during in vitro storage at 4°C. Here we investigated the possibility to

Day 35

24.9±5.3

20.8±2.6

n.d.

19.4±2.3

prevent metabolic changes induced by storage by application of a

Day 42

25.4±5.5

21.8±4.3

n.d.

n.d.

chloride-free storage medium.

Start vol. (ml)

73±7

71±4

337±20

280±9

P. Burger, R. van Bruggen, H. Korsten, E. Rombout, D. de Korte and A.J. Verhoeven Sanquin Blood Supply Foundation, Amsterdam, The Netherlands

Methods: RBC units were prepared in either standard storage medium SAGM (saline, adenine, glucose, mannitol; pH6.2) or experimental

In total, 12 pedipacks and 4 exchange transfusions were investigated.

medium PAGGGM (phosphate, adenine, guanosine, glucose, glucon-

The amount of DEHP in pedipacks increased during storage, in bag A

ate, mannitol; pH8.2), and metabolically characterized during 49 days

to significantly higher levels as in bag B. These levels were comparable

of cold storage.

with adult-dose red cell units from a former study. The amount of

Results: RBC in PAGGGM had higher 2,3-DPG and ATP levels through-

DEHP in exchange transfusions increased with 50% during 24 hours

out storage despite having a similar intracellular pH. This contradicts

of storage. This is faster than in pedipacks, due to better solubility of

the hypothesis in the literature that 2,3-DPG levels are primarily de-

DEHP in plasma as compared to SAGM. Tolerable Daily Intake (TDI) in

termined by the intracellular pH. Initial glucose-6-phosphate levels

literature is 48 µg/kg/day.

(G6P) were higher in RBC suspended in SAGM, but this difference was

Conclusion: During storage, the amount of DEHP increases in pedi-

reversed upon storage.

packs in a comparable way as in red cell concentrates during storage.

We conclude that PAGGGM stimulates at least two steps in glycolysis,

In exchange transfusions, the amount of DEHP increases with 50%.

one of which is hexokinase. These effects are not mediated by chang-

Dutch data are similar (pedipacks) or lower (exchange transfusion) as

es in the intracellular pH.

TDI in literature data.

17. DEHP in blood products for pediatric use

18. In vitro quality of components after slow cooling of whole blood

L.A.E. de Laleijne-Liefting, I.J. Bontekoe, P.F. van der Meer, D. de Korte Sanquin Blood Bank North West Region, Amsterdam

I.J. Bontekoe, L.A.E. de Laleijne-Liefting, P.F. van der Meer, D. de Korte Sanquin Bloedbank Regio Noordwest

Background: Di-ethyl-hexyl-phthalate (DEHP) is a frequently-used plasticizer in PVC blood bag systems. An advantage is that DEHP pro-

Background: Cooling and transport of whole blood (WB) at Sanquin

tects the red cells from hemolysis, so they can be stored better. A side

is performed by using butane-1,4-diol plates or otherwise. In search

effect is that DEHP could leak into the blood product and can be

for a hygienic, labour friendly and uniform method the use of cool

converted into toxic mono-ethyl-hexyl-phthalate (MEHP). This is a

boxes was investigated in a “worst-case“ scenario.

global concern, particularly for blood products intended for pediatric

Aim: To investigate the in vitro quality of leukocyte-reduced red cell

use, such as pedipacks and red cell concentrates (RCCs) for exchange

concentrates (LR-RCCs), plasma (PL) and platelet concentrates (PCs)

transfusions. At the Sanquin blood banks, storage bags of two differ-

made from WB after overnight storage and “slow” or “fast” cooling.

ent companies are used for preparation of pedipacks.

Methods: In paired experiments (n=12), two WB were cooled either

Aim: To determine the amount of DEHP in pedipacks and exchange

“slow” (group A) or “fast” (group B) and stored for 19-22h. “Slow”

transfusions, intended for newborns and children up to 4 years old.

cooling was performed using cool boxes and simulated WB units of

Methods: Routinely produced pedipacks were stored in regular bags

+35°C. “Fast” cooling was performed using butane-1,4-diol plates.

(manufacturer A and B) and sampled directly after preparation and at

After storage, WB was separated routinely in PL, LR-RCC and buffy

day 28, 35 and 42 after donation. Exchange transfusions, prepared in

coat (BC). BCs were used to prepare 1 donor unit PCs. LR-RCCs and

routine, were sampled directly and 24 hours after preparation. DEHP

PCs were stored up to 42 days or 8 days respectively and sampled at

extraction was performed in all samples. Analysis of DEHP was per-

regular intervals for in vitro measurements.

formed by HPLC. These results were compared with historical DEHP

Results: See table (mean±SD). WBs which were cooled “slow”, were

data of routinely produced red cell concentrates.

cooled down to 24-26°C after 19-22h. WBs which were cooled “fast”,

Results: See table (mean ± sd; n.d. not determined)

reached a temperature <25°C within 2h. WBs and LR-RCCs of group A showed very low 2,3-DPG content. At Day 42, LR-RCCs of group A showed also lower ATP and higher hemolysis data than LR-RCCs of group B. No significant differences were seen in Factor VIII content of

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

63

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

the PLs. PCs of group A showed significantly lower pH values at Day 1

tive FXIII and clottest, FVIII, fibrinogen and thrombin using the KC4.

but after storage no differences were seen in pH, CD62 expression and

Results: See table t=0: July 2007; t=1: after 1 year of storage.

Annexin A5 binding. Conclusion: 1) After slow cooling of WB in vitro quality of PLs and

Test

Mean ± SD

Range

Requirements

BCs/PCs is not affected but LR-RCCs show more hemolysis and lower

Clottest

t=0

5.8*

<4.5–7.5

<10.0

ATP and 2,3-DPG values. 2) The use of butane-1,4-diol plates is rec-

(sec)

t=1

<4.5 *

<4.5–4.7

<10.0

FVIII

t=0

18.57 ± 8.58

9.97–34.91

Na

(IE/ml)

t=1**

15.95 ± 3.32

12.33–20.27

Na

Fibrinogen

t=0

21.86 ± 6.77

13.00–32.00

> 7.00

(g/L)

t=1

24.24 ± 8.34

14.64–38.90

> 7.00

Thrombin

t=0

28.37 ± 10.70

16.4–41.40

Na

(IE/mL)

t=1

31.69 ± 5.46

23.60–37.20

Na

FXIII

Complied with the requirements, i.e. a clot was still visible in all tested samples after 24 h of storage.

ommended to prevent “worst-case” situations. N = 12

Day

A “Slow” cooling

B “Fast” cooling

WB

WB

1

0.90±0.21

0.86±0.20

<0.01

ATP (µmol/g Hb) 1

4.46±0.39

4.91±0.33

<0.001

2,3 DPG (µmol/g Hb)

0.64±0.35

6.58±1.30

<0.001

PL

PL

0.88±0.19

0.89±0.19

LR-RCC

LR-RCC

ATP (µmol/ g Hb) 1 42

5.95±0.67 2.58±0.31

5.69±0.34 3.08±0.34

n.s. <0.001

20. Buffy coat from fresh or overnight stored blood

2,3 DPG (µmol/g 1 Hb) 7

0.22±0.17 0.17±0.13

4.52±1.42 2.16±1.16

<0.001 <0.01

M.J. Dijkstra-Tiekstra, M. Kraan, A.C. Setroikromo, J. de Wildt-Eggen

Hemolysis %

0.04±0.02 0.67±0.21

0.05±0.02 0.35±0.08

n.s. <0.001

PC

PC

Factor VIII (IU/mL)

1

Factor VIII (IU/mL)

1

1 42

p-value

Na.: Not applicable, * Median, ** n=6 n.s.

Conclusion: Based on the performed tests, there is no evidence that indicate that the storage of fibrin sealant for one year at -30°C has a negative influence on its quality.

PLT, x109/U

1

71±13

69±15

n.s.

pH (37°C)

1 8

6.90±0.02 6.78±0.25

6.99±0.01 6.84±0.31

<0.001 n.s.

CD62P expr. %

8

36.1±13.6

39.7±16.6

n.s.

Annexin A5 %

8

35.8±8.6

36.1±8

n.s.

n.s. = not significant

Sanquin Blood Bank North East Region, Groningen, The Netherlands Background: Several studies have advocated the use of buffy coats (BCs), prepared from whole blood (WB), for the preparation of platelet concentrates (PCs). The WB can be stored for a few hours or overnight prior to processing into blood components. The BCs can be used fresh or overnight for the preparation of PCs. For PCs there is no uniformity regarding the in vitro quality parameters, like platelet yield, pH and platelet activation, between platelets prepared from fresh or stored WB. Aim: To study the effects of storage of WB or BCs on the in vitro pa-

19. Quality aspects of fibrin sealant stored for one year

rameters of BCs, as source for PCs. Methods: BCs prepared from fresh WB (4-6h after collection) were

J. Slegers-Kuhne, C. Bosgoed, J. de Wildt-Eggen

tested immediately (F/F) or after overnight storage (F/S) and BCs from

Sanquin Blood Bank North East Region, Groningen, The Netherlands

overnight stored WB (20-24h after collection) were tested after preparation (S/F). BCs were tested for volume, platelet count (PLT), pH

Background: Fibrin sealant consists of two components: cryoprecipi-

(22°C), pO2, pCO2, glucose, lactate and CD62p expression.

tate and thrombin. Cryoprecipitate is the fraction of human plasma

Results: See table (mean ± SD, n=12)

that contains concentrated coagulation factors, such as fibrinogen and FVIII. Thrombin facilitates the conversion of fibrinogen into fibrin,

Volume PLT

so that a clot will be formed. Fibrin sealant produced using the CS-1-

mL

x109/BC

pH22°C

pO2

pCO2

glucose

lactate

CD62p

kPa

kPa

mmol/L

mmol/L

%

6.2±0.9

32±14

(Thermogenesis), may be used to improve wound healing and reduces

F/F

54±2

40±31

7.1±0.0

6.8±2.4

12.4±1.1

18.6±1.7

postoperative bleeding. It is determined whether the conditions of

F/S

52±2

93±20*

6.8±0.1*

5.6±2.8

14.9±1.3*

12.8±1.1* 17.8±2.3*

the Fibrin sealant stored for 1 year meet certain requirements.

S/F

54±2

110±26$

7.0±0.0$† 3.4±1.3$† 17.0±1.6$† 14.1±1.6$ 10.6±1.4$† 11±4$†

Methods: Fibrin sealant was produced from quarantaine plasma us-

p<0.05 (ANOVA with Tukey as post-test): *F/F versus F/S; $ F/F versus S/F; † F/S versus S/F

ing the CS-1(May/July 2007), with n=7. The Fibrin sealant was tested at t=0 (July 2007) and t=1 (after 1 year storage at -30°C) for qualita-

64

vol .

2

nr .

2 - 2009

Summary/conclusions: BCs from fresh WB showed a lower platelet

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

28±11

count and a higher platelet activation than BCs from stored WB. After

gregation and HSR, PCs can be best prepared after overnight storage

storage of fresh prepared BCs the platelet count was improved, but

of the whole blood (S/F) or after overnight storage of BCs (F/S).

activation was not. Due to ongoing metabolism pO2 and glucose were lower and pCO2 and lactate were higher in BCs prepared from stored WB compared to fresh BCs. Based on platelet count and platelet acti-

22. Irradiated versus non-irradiated platelet concentrates in BCSI storage bags

vation, PCs can be best prepared after overnight storage of the WB. M. Kraan, A.C. Setroikromo, M.J. Dijkstra-Tiekstra, J. de Wildt-Eggen

21. Platelet concentrates from fresh or overnight stored blood

Sanquin Bloodbank North East Region, Groningen, The Netherlands Background: Blood Cell Storage Inc. (BCSI) has developed a detection

M.J. Dijkstra-Tiekstra, M. Kraan, A.C. Setroikromo, J. Slegers-Kühne,

system to measure the pH in platelet concentrates (PCs), in a non-

J. de Wildt-Eggen

invasive way. This is achieved by a combination of a pH sensor built in

Sanquin Blood Bank North East Region, Groningen, The Netherlands

an additional port of the PC storage bag and a measuring device. At any time during the storage period, the pH can be determined in a

Background: In a previous study fresh and stored buffy coats (BCs) as

sterile, non-invasive way without drawing a sample.

source for platelet concentrates (PCs) were studied. It was concluded

Aim: To compare the in vitro quality of irradiated PCs in BCSI storage

that PCs can be best prepared from BCs after overnight storage of

bags with non-irradiated PCs in BCSI storage bags. Both need to com-

whole blood (S/F) and not from fresh (F/F) or overnight stored BCs

ply with guidelines.

(F/S).

Methods: Twenty PCs were prepared from 5 buffycoats and 1 plasma

Aim: To study the effects of the different storage procedures of BCs,

unit each (paired). At day 1, ten PCs were irradiated with 25 Gy and

i.e. F/F, F/S and S/F, on the in vitro parameters of PCs.

ten PCs were not irradiated. PCs were stored for 7 days on a flatbed

Methods: Leukoreduced PCs were prepared from 5 BCs and 1 plasma

shaker with agitation at 20-24°C. PCs were tested for CD62p expres-

unit. PCs were prepared from fresh BCs (4-8h after collection; F/F), or

sion, Annexine V binding, pH (37°C), glucose, lactate, pO2, pCO2, vol-

from overnight stored BCs (F/S), or from BCs prepared from overnight

ume, platelet count (PLT), white blood cell count (WBC), swirl and

stored WB (S/F). PCs were stored on a flat bed shaker at 20-24°C for 7

redness.

days. PCs were tested on days 0 (F/F) or 1 (F/S and S/F) and 7 for in

Results: See table (mean ± SD, n=10)

vitro quality (see table). Results: See table (mean ± SD, n=6). Day 0 1

Code F/F F/S

CD62p

Ann.

pH

Gluc.

%

V%

37°C

mmol/l mmol/l kPa

Lact.

pO2

kPa

pCO2

Platelets

Leukocytes pH22°C

Glucose

Lactate

Day 1

x109

x106

mmol/L

mmol/L

Non-

17.2*

6.9

6.99*

20.3*

9.82*

6.49*

10.93

134±27

0.1±0.1

22.1±0.6

4.0±0.5

irradiated

±4.3

±1.2

±0.02

±0.8

±0.73

±1.84

±0.46

9.6±0.5*

Irradiated

13.7*

6.5

6.98*

19.7*

9.56*

5.35*

10.92

±1.5

±1.1

±0.01

±0,6

±0.69

±0.91

±0.43

Non-

27.6*

14.7

7.15*

15.6*

15.18*

7.92*

4.02*

irradiated

±2.3

±1.8

±0.06

±0.5

±0.85

±1.70

±0.33

Irradiated

35.1*

15.9

7.06*

14.8*

18.28*

9.72*

4.48*

±4.5

±1.8

±0.05

±0.4

±0.96

±1.85

±0.25

330±49*

0.4±0.5

7.29±0.01 7.10±0.04*

19.4±0.4*

7.18±0.02*#

20.9±0.5*# 7.7±0.7*#

109±22

7.62±0.06

18.6±0.4

11.4±1.0

F/S

284±51*

7.30±0.11*

14.0±0.4*

16.7±1.2*

S/F

302±63*

7.36±0.05*

15.6±0.4*# 14.8±1.6*

1

S/F

339±70*

7

F/F

7 7

0.3±0.4

Day 7

CD62p

Annexin

Aggr ADP

Aggr Coll

HSR

%

V%

%

%

%

18±2

66±8

75±4

63±6

* significant differences between irradiated en non-irradiated P<0,05

66±8*

60±7

paired t-test

0

F/F

17±7

1

F/S

28±4*

15±4

41±18*

1

S/F

13±4

9±1*

72±5

71±3

63±9

7

F/F

47±6

38±4

51±10

49±13

49±3

The volume at day 1 was 321±17 and 318±14 ml for non-irradiated

7

F/S

33±7*

18±6*

40±11

57±9

66±6*

and irradiated respectively. Corresponding platelet counts were

7

S/F

40±4

12±2*

44±14

62±5

69±8*

1095±109 and 1098±122x109/l. Guidelines, like volume 150-400 ml,

#

#

#

pH 6.3–7.4 (37°C), WBC <1x106/unit, PLT >250x109/unit, swirl present * p<0.05 against F/F (ANOVA), # p<0.05 against F/S (ANOVA)

and no redness of platelet count, were met for all PCs

The mean volume for the three arms was 358±18 mL (not significant).

Summary/conclusions: Both irradiated and non irradiated PCs comply

Summary/conclusions: Fresh PCs (F/F) showed a lower platelet count

with guidelines on day 1 and 7. There were significant differences

lactate and aggregation (day 7 only) and a higher pH, glucose and

found between irradiated and non irradiated PCs. These differences

platelet activation (day 7 only) than PCs prepared after overnight

are acceptable and probably not clinical relevant.

storage (F/S and S/F). Based on platelet count, platelet activation, ag-

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

65

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

23. Evaluation of the effects of the new Compoflow break-away closure on in vitro quality of blood components

riboflavin in combination with UV light and is currently CE-marked for plasma and platelets. The Mirasol system is validated to treat platelets suspended in 100% plasma and to add platelet additive solutions (PAS) post-illumination for storage.

D. de Korte, R. Vlaar, E. Gouwerok, A. Verhoeven

Aims: This study evaluated the in vitro cell quality of buffy coat

Sanquin Research, Dept. Blood Cell Research, Amsterdam

platelet concentrates (BCPC) that were PRT treated in the presence of PAS. In vitro cell quality of the platelets was assessed over 8 days of

Introduction: To open break-away closures during blood component

storage.

preparation manually introduces workload and a cause for RSI. Incor-

Methods: BCPCs were generated from 5 pooled buffy coat units in

rect opening can induce damage to the blood components, especially

SSP+ (Macopharma) (n=15). The average yield of the units was

hemolysis in erythrocytes. A new, automatically to open, break-away

4.0+0.5x1011 in 360+11ml of plasma plus SSP+ (1.1+0.1x109/ml). Plas-

closure has been developed by Fresenius, called Compoflow, and pro-

ma carryover was on average 32+M) was added to testµ0.9%. For PRT

totypes of this closure were tested with respect to in vitro quality of

treatment 35ml of Riboflavin (500 units (n=10). Platelet function was

blood components after passing the new closure.

assessed in test and control units by pH, swirl, morphology, lactate

Methods: Blood bag systems in which the normal break-away clo-

production and glucose consumption rates, CD62P expression and

sures were replaced by the new Compoflow break-away closure, were

Annexin V staining over 8 days of storage.

used to prepare blood components on the Compomat G4, including

Results: The pH in PRT treated units on day 8 of storage was slightly

platelet concentrates from pooled buffy coats (BC-PC). The various

decreased (7.05+/-0.04) compared to untreated controls (7.37+/-

blood components were tested for in vitro quality during subsequent

0.03). PRT treated and untreated units maintained positive swirls

storage.

throughout storage. The lactate production and glucose consumption

Results: Six units of whole blood were leukoreduced and then used

rates on day 8 in PRT treated units was elevated (0.072+/-0.008

for preparation of plasma and red cell concentrate (RCC), both pass-

mmol/1012 cells/hr and 0.042+/-0.004 mmol/1012 cells/hr respectively)

ing the new closure. The extensive evaluation of plasma and RCC in

compared to untreated control units (0.040+/-0.005 mmol/1012 cells/

vitro quality showed no significant differences to products obtained

hr and 0.020+/-0.003 mmol/1012 cells/hr respectively). CD62P expres-

with the standard closure. Six units of whole blood were processed

sion and Annexin V staining was increased in PRT treated units

into plasma, buffy coats and RCC. The initial component quality

(38+/-5 % and 8+/- 2% respectively) compared to untreated controls

showed no differences compared to units with the standard closure.

(13+/-1 % and 5+/- 1% respectively). No significant difference due to

However, work-up time on the Compomat was 10% shorter due to

PRT treatment could be detected on morphology (Kunicki score, %

less restriction in the line after opening the closure. During storage of

discoid platelets).

RCC, the maximal hemolysis was 0.28% after 42 days, with a mean of

Conclusions: PRT treatment of BCPC in the presence of PAS generates

0.22%. Parameters like morphology, ATP content and Annexin 5A

units that can be stored for 7 days. Elevated lactate production and

binding were also indistinguishable from standard products. Finally,

glucose consumption rates and CD62P expression after PRT treatment

BC-PC which passed during preparation the new closure in the pool-

is due to cellular activation and increased metabolism of the cells. In

ing set, showed the same in vitro quality during storage as BC-PC

vitro cell quality results obtained here on day 8 of storage are almost

prepared with standard pooling sets.

identical to values obtained for platelets after PRT and storage in

Conclusions: No negative effects on product quality of the automa-

100% plasma on day 5 [1] and would predict acceptable in vivo sur-

tically to open Compoflow break-away closure were observed during

vival and recovery [2].

standard component preparations. Due to the improved opening of

1. AuBuchon et al, Transfusion 2005;45:1335

the new closure, the work-up time for component preparation on the

2. Goodrich et al, Vox Sang 2006;90:279

Compomat was about 10% shorter.

24. Mirasol® treatment of buffy coat platelets suspended in additive solution

25. Buffycoat derived granulocyte transfusion product: A bridging product? B. Meijer, D. de Korte, M.M.W. Koopman, H. Vrielink

D. de Korte, R. Vlaar, I. De Cuyper, E. Gouwerok, S. Marschner,

Sanquin Blood Bank Northwest, Amsterdam, the Netherlands

E. Hansen, I. Reynaarts, R.P. Goodrich Sanquin Research, Amsterdam; Caridian BCT Biotechnologies,

Objective and Design: Because of donor selection, testing, and G-CSF

Lakewood, USA

/ dexamethasone stimulation 12 hours prior to the apheresis procedure, neutropenic patients with life threatening infections have to

66

Background: Mirasol pathogen reduction technology (PRT) treatment

wait for 24 – 48 h before the availability of apheresis derived granu-

inactivates leukocytes and a wide range of bacteria, viruses and para-

locyte components derived from G-CSF and dexamethasone stimu-

sites in platelet concentrates. This process involves the addition of

lated donors. This delay can be lethal. We developed a buffycoat (BC)-

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

derived transfusion product complying with the European and

Methode: Gedurende 2 jaar zijn alle klinische data verzameld van de

national guidelines for granulocyte transfusion products (≤ 500 mL,

patiënten die een “negative to date” trombocytenconcentraat toege-

≥ 1x1010 granulocytes/unit, preferably > 0.8x108 granulocytes/kg of

diend kregen, waarvan later de kweek positief werd. Er werd actief

patients body weight).

navraag gedaan of er een transfusiereactie was opgetreden en wat de

Methods: BC concentrates (n=11) were made by pooling ten over-

verschijnselen hiervan waren.

night stored ABO and rhesus compatible BCs. The pools were centri-

Resultaten: In 2006 en 2007 werden in totaal 113.167 buffycoat- en

fuged (1800 g, 5 min) in a Bottom-and-Top bag. The red blood cell

8235 aferese trombocytenconcentraten getest in de BacT/ALERT. In de

and the plasma layers were removed via bottom or top outlet using a

buffycoat-trombocyten werd 500 maal een positieve test gevonden

plasma clamp. The remaining product was irradiated with at least 25

(0.44% [95%;040-0.48] en bij aferese-trombocyten 44 maal (0.39%

Gy. The composition of products was determined on an automated

[95%;0.27-0.55]. Van de 544 eenheden positief getest waren er 181

impedance counter (Sysmex XT 2000i).

(14 aferese-eenheden) al getransfundeerd. Bij 160 eenheden kon het

Results: the composition of the achieved products is shown in the

positieve signaal in de BacT/ALERT bevestigd worden door een kweek.

table

Determinatie leverde 122 maal difteroiden (propionibacterium speciës, corynebacterium speciës, niet nader gespecificeerde difteroide

N=11

Mean±SD

Range

staven of gram-positieve staven), 33 maal CNS+ (coagulase negatieve

Product volume (mL)

104±18.4

85 - 140

stafylokokkenen gram-positieve kokken), 2 maal gram-negatieve sta-

Haematocrit (L/L)

0.42±0.04

Erythrocytes (x 1012/ unit)

0.47±0.08

Platelets (x 109/ unit)

337±78.5

Leukocytes (x 109/ unit)

22.5±2.8

Granulocytes (x 1010/ unit)

1.13±0.17

ven, 4 maal bacillus en een maal peptostreptokokken op. Van 158 0.36 - 0.50

patiënten werden klinisch data verkregen. Twee patiënten ontwikkelden een transfusiereactie. In de toegediende trombocytenconcen-

0.36 - 0.60

traten werd een proprionibacterie gekweekt. Bij beide patiënten werd de imputabiliteit van de reacties in relatie tot de transfusie als on-

195 - 497

waarschijnlijk geclassificeerd. Conclusie: Screening van trombocytenconcentraten in de BacT/ALERT

18.2 - 28.7

levert in 0.4% een positieve test op. Door het “negative to date” uitgifte systeem is ongeveer 30% van deze eenheden al getransfundeerd

0.95 - 1.47

voordat de kweek positief wordt. Deze potentieel gecontamineerde eenheden zijn echter niet geassocieerd met een verhoogde kans op transfusiereacties

Conclusions: We are able to produce BC derived granulocyte transfusion products, complying with the European guidelines and with the national guidelines. This BC derived product can be of value to bridge the period to availability of apheresis derived granulocyte components.

27. Development of an internally controller assay for broad range detection of bacteria in platelet concentrates

26. Bacteriële screening van trombocytenconcentraten; resultaten van 2 jaar actieve surveillance

I.G.H. Rood, D. de Korte, A. Pettersson, P. Savelkoul

M.M.W. Koopman, E. van 't Ende, R. Lieshout-Krikke, J. Marcelis,

Introduction: At the moment, bacterial contamination of blood prod-

W.M. Smid, D. de Korte

ucts is the most common microbiological risk of transfusion. The

Sanquin Bloedbanken, Noordwest, Zuidwest, Zuidoost, Noordoost.

prevalence of contamination of cellular blood products is approxi-

Sanquin/VUmc

mately 1 in 3000 donations. The risk is greatest for platelet concenDoel: Het BacT/ALERT systeem is in 2001 in Nederland geïntroduceerd.

trates (PC) as they are stored at room temperature under constant

Gedurende 7 dagen worden monsters van alle trombocytenconcen-

agitation to preserve function and vitality. These conditions make PCs

traten zowel aeroob als anaeroob gekweekt. Bij een positief signaal

an excellent growth medium for bacteria. In the Netherlands, screen-

volgt een microbiologische kweek om de verantwoordelijke bacterie-

ing of PCs for the presence of bacteria is done by automated cultur-

stam te determineren. Vanwege de beperkte houdbaarheid van een

ing with the BacT/Alert culturing system (BioMerieux). Although the

trombocytenconcentraat vindt uitgifte meestal als “negative to date”

system is sensitive, in theory it can detect 1 colony forming unit (CFU)

plaats. Dit heeft als consequentie dat er “negative to date” eenheden

per 5 to 10 ml PC, its use is restricted by long assay times. Slow grow-

worden getransfundeerd die alsnog een positief signaal geven en

ing bacteria or low bacterial loads are not always detected by the

waarbij er een bacteriestam kan worden gedetermineerd. Dit zijn over

system. Previously a real-time PCR assay based on the 16s rRNA gene

het algemeen weinig pathogene bacteriën behorend tot de huidflora.

was developed as a fast alternative for culturing of PCs. However, this

Het is echter onduidelijk of deze potentieel gecontamineerde eenhe-

assay was not as sensitive as the BacT/Alert culturing system. To im-

den geassocieerd zijn met een verhoogde kans op transfusiereacties.

prove the sensitivity of the real time PCR assay, a reverse transcriptase

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

67

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

step was added to detect RNA.

Resultaten: De overall-gemiddeldes van alle flowcytometers en alle

Methods: Total nucleic acids were isolated using the MagNA Pure LC

celtellers staan in de tabel (in 109 trombocyten/mL):

automated extraction system (Roche). Hereafter, reverse transcriptase

Flowcytometers

Celtellers

Verschil, %

was used to make cDNA, together with random hexamer primers. The real-time PCR was performed with a previously developed 16S rRNA

Monster

Gem.

SD

CV

Gem.

SD

CV

gene primer and probe set that detects all bacteria relevant for bacte-

1

1558

108

6.9

1446

109

7.5

-8.3

2

1430

88

6.1

1343

98

7.3

-6.8

3

1278

81

6.3

1202

93

7.8

-6.9

4

1598

97

6.1

1485

111

7.5

-8.2

5

1165

70

6.0

1075

83

7.7

-8.9

rial contamination in PCs. A RNA bacteriophage internal control (IC) was used to control RNA isolation and amplification. Two model bacteria, Staphylococcus epidermidis and Escherichia coli were used to determine the sensitivity of the assay in PCs. The total amount of RNA and DNA in growing bacteria and bacterial cultures treated with antibiotics was determined to investigate whether there are differences

Over het algemeen zijn de resultaten van de flowcytometers 7-9%

in sensitivity of the test dependent on the bacterial viability.

hoger dan van de celtellers. De inter-centrum CVs zijn kleiner voor de

Results: With the real time PCR based on detection of DNA, 150 CFU/

flowcytometers dan voor de celtellers. De flowcytometers weken on-

ml of E. coli and 700 CFU/ml of S. epidermidis could be detected in

derling -8.5 tot +5.7% van elkaar af, de celtellers -13.2 tot +14.1%.

PCs. By detecting RNA, sensitivity improved to 3 CFU/ml for E. coli and

Conclusie: Het tellen van trombocyten in TCs met een flowcytometer

70 CFU/ml for S. epidermidis. The ribosomal RNA of bacteria grown in

geeft reproduceerbare resultaten met een acceptabele CV. In vergelijking

the presence of antibiotics broke down very slowly. Therefore, the test

met celtellers, geeft deze methode trombocyten tellingen die dichter bij

is suitable for detection of bacteria even if the bacteria are not ac-

elkaar liggen. Deze methode is potentieel geschikt als onafhankelijke

tively growing.

‘gouden standaard’ methode voor het tellen van trombocyten in TCs.

Conclusions: 1. Sensitivity of 16S rRNA PCR assay improved considerably by detecting RNA instead of DNA. 2. Because RNA of bacterial cultures treated with antibiotics breaks down very slowly, the test

29. Clinical efficiency of plasma reduced apheresis platelets

remains sensitive, even if the bacteria are not actively growing. 3. Because of the short turn around time of the real time RT PCR assay

Á. Honohan, B. Tomson, J.G. van der Bom, A. Brand

it can be used as alternative for the BacT/Alert and/or as a rapid test

Sanquin Bloedbank Zuidwest, Leiden

shortly before transfusion. In addition to single donor apheresis (SDA) platelets Sanquin Blood

28. Flowcytometrische bepaling voor het tellen van trobocyten in trombocyten concentraten

Bank SW carries a plasma reduced (PR-SDA) platelet product prepared by centrifugation and resuspension of SDA in 15 ml of plasma prior to transfusion. Indications for PR-SDA are transfusion across ABO blood

W. Karssing-van Leeuwen, P.F. van der Meer, D. de Korte

groups, prevention of allergic reactions, volume overload and out-

Sanquin Bloedbank Noordwest, Amsterdam

patient convenience. In this retrospective single centre observational analysis we compared the CI and CCI in patients transfused with both

Achtergrond en doel: Celtellers zijn ontworpen voor het tellen van

SDA and PR-SDA platelets.

(patiënten) vol bloed monsters, maar worden ook gebruikt voor kwa-

Data was extracted from the surveillance database for monitoring allo-

liteitscontrole van trombocyten concentraten (TCs). Echter, TCs heb-

immunised patients requiring SDA HLA and/or HPA matched platelets.

ben een 5 maal hogere trombocyten concentratie en bevatten vrijwel

Between 1994 and 2008 1821 SDA/PR-SDA were issued to 111 patients.

geen rode bloed cellen, hetgeen leidt tot variabele trombocyten-uit-

Data was available for analysis from 49 patients (878 transfusions) who

slagen. Er was daarom een onafhankelijke methode nodig om trom-

received both types of product. After elimination of the confounding

bocyten in TCs te tellen. Het doel was een flowcytometrische methode

factors, out-patient transfusions, ABO major mismatch, and HLA mis-

te ontwikkelen voor het tellen van trombocyten in TCs. De reprodu-

match, 25 patients remained in the analysis (364 transfusions).

ceerbaarheid werd onderzocht met een rondzending. Methoden: Er deden 8 bloedbanken uit 5 landen mee. Vijf TC mon-

all patients

n

SDA

PR-SDA

95 % CI

p*

sters werden verzonden die in triplo gemeten werden. In het uiteinde-

1-hr CI mean±SD

46

26.8±14.8

20.0±10.4

2.1–11.4

.005

1-hr CCI mean±SD

46

15.7±7.6

11.9±5.6

1.5–6.0

.002

24-hr CI mean±SD

37

14.2±8.4

8.5±9.5

2.1–9.3

.003

24-hr CCI mean±SD

37

8.5±5.2

5.2±5.2

1.1–5.5

.004

lijke protocol werden de TC monsters 1:100 verdund in diluent (0.5% BSA en 10 mM EDTA in PBS) middels 2 opeenvolgende 1:10 verdunningen. Aan een TruCount buis (BD Biosciences) werd 20 µL verdund monster toegevoegd, en 20 µL (1:100 verdund) anti-CD41a-FITC (BD). Na 20 minuten incubatie werd 400 µL diluent toegevoegd en werd gemeten op een flowcytometer. Analyse volgde met een geüniformeerd protocol. De monsters werden ook geteld op 15 celtellers.

68

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

Selection

n

SDA

PR-SDA

95 % CI

p*

1-hr CI mean±SD

23

28.2±10.4

21.9±11.4

3.3–9.2

.000

1-hr CCI mean±SD

23

16.4± 5.9

12.8±5.5

1.4–5.8

.002

24-hr CI mean±SD

19

14.3±9.0

11.0±10.7

-1.2–7.7

.143

24-hr CCI mean±SD

19

8.1±4.6

5.8±5.8

-.50–5.1

.102

Conclusion: We developed a new test for platelet aggregation, which is suitable for low numbers of platelets.

31. HLA antistof prevalentie 2-20 jaar na intra-uteriene transfusies; eerste resultaten van de LOTUS studie E.P. Verduin, H. Schonewille, I.T.M. Lindenburg, G.W. Haasnoot, I.I.N. Doxiadis, A. Brand

These results show a systematic lower 1 and 24 hr CI and CCI after

Sanquin Regio Zuidwest, Leiden, Leids Universitair Medisch Centrum,

transfusion with PR-SDA. The difference in 1-hr CCI between the two

Leiden

products before and after elimination of confounding is similar 24% and 22% respectively and is in both cases statistically significant. The

Introductie: Vrouwen waarvan de foetus intra-uterine transfusie

difference in 24-hr CCI is considerably greater (39%) before elimina-

(IUT) heeft ontvangen voor anemie t.g.v. minor bloedgroepantago-

tion of confounding factors than after (28%) and is no longer statisti-

nisme blijken high responders m.b.t. RBC alloimmunisatie; meer dan

cally significant in the last group. The loss of platelets due to the

70% van hen heeft na de behandeling multiple antistoffen. De LOTUS

process of volume reduction is estimated to be approximately 15%

studie is een follow-up onderzoek waarbij factoren bestudeerd wor-

which would imply a 1-hr. reduction of 7-10% and 24-hr reduction of

den die betrokken kunnen zijn bij (persisterende) alloimmunisatie te-

13-25%. This CCI reduction after transfusion of PR-SDA is compara-

gen bloedcel antigenen 2-20 jaar na de laatste IUT. Het totale studie

ble with clinical results of the other plasma reduction method using

cohort betreft 340 moeder met 395 kinderen.

platelet additive solution PASII. (19,5 for 1hr CCI and 261% for 24hr

Tijdens niet alloimmuun gecompliceerde zwangerschap is de inciden-

CCI, Kerkhoffs et al 2006).

tie van HLA antistoffen ongeveer 30% en deze antistoffen kunnen tot >30 jaar na de zwangerschap persisteren. In dit onderzoek wordt de

30. A novel aggragation test for low numbers of platelets

prevalentie van HLA antistoffen 2-20 jaar na IUT onderzocht. Methoden: Bij de moeders van kinderen die tussen 1987 en 2008 zijn behandeld met IUT voor hemolytische ziekte van de foetus (HDF) in

I.M. De Cuyper, D. de Korte, L. Porcelijn, M. de Haas, T.W. Kuijpers and

het LUMC wordt na informed consent bloed afgenomen en getest op

A.J. Verhoeven

de aanwezigheid en specificiteit van HLA antistoffen met een ELISA

Sanquin Research, Amsterdam, The Netherlands

screeningstest. Resultaten: In een eerste cohort van 59 vrouwen zijn bij 29 vrouwen

Background: Platelet aggregation measured in an aggregometer re-

(49%) mediaan 16 jaar (range 2-20 jaar) na de laatste partus HLA

quires normal platelet counts and significant blood sample volumes,

specifieke antistoffen aangetoond. Klasse I antistoffen werden aan-

preventing analysis in samples of trombocytopenic patients or new-

getoond bij 12 vrouwen, klasse II bij 9 vrouwen en 8 vrouwen hadden

born infants. We developed a novel flowcytometric test for platelet

antistoffen gericht tegen klasse I en II. Er was geen verschil in de

aggregation, in which low numbers of platelets are labelled with two

mediane follow-up duur na de laatste IUT bij vrouwen met en zonder

different dyes, mixed and the occurrence of double-colour events is

HLA antistoffen (16 en 15 jaar, p=0.49)

determined upon appropiate stimulation. Materials and methods: PRP

Conclusie: In deze eerste analyse hadden 49% van de vrouwen HLA

samples were washed free of plasma and loaded with either CFSE or

specifieke antistoffen, onafhankelijk van de follow-up periode na

PKH-26. After mixing the two labelled suspensions (at 20 x 10e6/ml)

laatste IUT. Verder onderzoek in het gehele cohort zal moeten uitwij-

at 37°C in the presence of recalcified plasma, platelet aggregation

zen of deze antistoffen tegen de antigenen van de foetus of de IUT-

was followed in time by fixation of samples in 0.5% formaldehyde

donor gevormd worden.

and flowcytometric analysis. Results: Fluorescent labelling of washed platelets had no effect on platelet scatter, morphology or aggregation (as measured by classical ag-

32. Sysmex XT 2000i versus Advia 2120 cell counter

gregometry). After mixing, an increase in double-coloured events was detected upon addition of platelet agonists. With PMA or TRAP (a trom-

B. Meijer, D. de Korte, M.M.W. Koopman, H. Vrielink

bin receptor agonist) as stimulus, this increase was completely inhibited

Sanquin Blood Bank Northwest, Amsterdam, the Netherlands

by Tirofiban, an inhibitor of GPIIb/IIIa. The characteristics of inhibition by MoAb C17 and by human auto-antibodies, directed against GPIIb/IIIa,

Objective and Design: Blood bank laboratories often determines

were similar in both tests of platelet aggregation. In a patient with recur-

blood samples with exceptional blood counts. In our blood bank the

rent episodes of trombocytopenia, PMA-induced aggregation was de-

cell counters Advia 2120 and Sysmex 2000i, based on resp. flowcyto-

layed and TRAP-induced aggregation was almost absent.

meter and impedance techniques are used. To check exchangeability

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

69

of measurements in the upper en lower spectrum of the given linear-

3,3 mmol/L een bloedtransfusie besteld. Omdat patiënt als fenotype

ity ranges, cell counts of blood samples with high and low cell con-

Ccee heeft worden er volgens de CBO richtlijn, ter voorkoming van de

centrations measured on both cell counters were compared.

mogelijke vorming van een allo-anti E, twee E negatieve eenheden

Methods: The erythrocyte, platelet and leukocyte counts, including

gekruist. De kruisproeven geven zoals verwacht door aanwezigheid

subsets of neutrophils and lymphocytes, of 20 samples were deter-

van de sterke auto-anti e een positief resultaat, maar omdat alle kli-

mined on the Sysmex XT 2000i and the Advia 2120 as part of various

nisch relevante erytrocyten antistoffen uitgesloten zijn, worden beide

experiments. Values of both cell counters were compared by linear

eenheden getrans-fundeerd. Ook wordt i.v.m. mogelijk te verwachten

regression. Correlation coefficients (cc) should be between 0.950 and

bloedgroepserologische problemen een monster naar de afdeling ery-

1.000. Regression lines were given by the formula y=ax+b (y=values

trocytenserologie van Sanquin gestuurd voor o.a. antigeentyperingen

measured by Advia, x=measured by Sysmex).

(m.b.v. DNA techniek). De dagen erna wordt patiënt nog verschillende

Results: Measured range, cc and ‘a’ and ‘b’ values of regression lines

keren getransfundeerd waarbij de opbrengst van de transfusies steeds

of various blood cells are showed in the table. Neutrophil measure-

minder wordt.

ments were spliced into counts below (n=16) and above 53 x 109/L

In verband met de blijvende ernstige hemolyse, vermoedelijk t.g.v. de

(n=4), because an obvious buckle was observed in the correlation

aanwezigheid van de sterke auto-anti e, wordt na overleg met de

scatter at that value.

kliniek en Sanquin besloten om over te gaan naar transfusie van ccEE eenheden, welke ook compatibel zijn voor de overige klinisch rele-

N=20

Range

Cc

a-value

b-value

vante antigenen. Na transfusie van vier volledig compatibele ccEE

erythrocytes (x1011/L)

0.29-8.48*

0.999

0.94

0.1

eenheden gaat patiënt begin januari met ontslag met een Hb van 4,6

platelets (x109/L)

76-4681*

leukocytes (x109/L)

0.43-272

lymphocytes (x109/L)

0.21-102

neutrophils (x109/L)

0.08-53

neutrophils (x109/L)

55-140

mmol/L. Na zes dagen wordt de patiënt weer opgenomen met een Hb 0.997

1.00

80.4

van 3,5 mmol/L en getransfundeerd met volledig compatibele ccee eenheden. Gevolg is echter dat na transfusie van twee ccee eenheden

0.995

0.87

1.7

het Hb verder daalt tot 2,2 mmol/L. pvallend bij de uitvoering van de bloedgroepcontrole van de patiënt is dat er uitsluitend O, RhD posi-

0.999

0.70

0.7

tieve erytrocyten aantoonbaar zijn (patiënt is zelf A, RhD positief). Het vermoeden dat uitsluitend de vier ccEE eenheden (één maand

0.999

0.98

-0.1

geleden getransfundeerd) nog aantoonbaar zijn wordt bevestigd door de uitvoering van de cEK-typering van de patiënt welke uitsluitend

1.000

1.37

-16.6

ccEE erytrocyten laat zien. Zowel de eigen erytrocyten van de patiënt als alle getransfundeerde RhD negatieve E negatieve eenheden (in totaal twaalf eenheden) zijn dus door hemolyse vrijwel volledig uit de

Above given linearity range

circulatie verdwenen.

Conclusions: A high correlation is found between the Sysmex 2000i

Na een splenectomie en toediening van Rituximab is patiënt uiteinde-

and the Advia 2120 for all cell counts analysed even when measured

lijk volledig hersteld en eind februari met ontslag gegaan. Een onder-

above given linearity range. For erythrocytes, platelets and low neu-

liggende maligniteit is tot op heden niet vastgesteld.

trophil counts the cell counters give similar results, but for leukocytes,

De beschreven casus laat duidelijk het belang van goede samenwer-

lymphocytes and high neutrophil counts there were differences. Re-

king en communicatie tussen bloedtransfusielaboratorium, kliniek,

markably, the similarity in platelet counts is contradictory to former

regionale bloed-bank en Sanquin zien om te komen tot een veilig en

comparison of these cell counters, using

verantwoord transfusiebeleid. Bovendien wordt duidelijk dat bij ernstige hemolyse t.g.v. specifieke

33. Zeer ernstige auto immuun hemolytische anemie; transfusie met de rug tegen de muur

auto-antistoffen (auto-anti e), ondanks de aanwezigheid van aspecifieke auto-antistoffen, het van groot belang kan zijn om af te wijken van de CBO richtlijn. In dergelijke gevallen met zeer ernstige hemo-

Erwin H.A.A. van Litsenburg1, Nathalie C.V. Péquériaux1

lyse dienen er eenheden getransfundeerd te worden welke compati-

Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s Hertogenbosch

bel zijn met de aanwezige auto-antistoffen. Hierdoor kan dus preven-

1

tie van vorming van allo-antistoffen niet worden gerealiseerd. December 2007 wordt door de huisarts een 62-jarige man ingezonden naar de SEH van ons ziekenhuis. Uit bloedonderzoek bleek dat het Hb was gedaald tot 5,0 mmol/L en dat de hemolyseparameters afwijkend waren.

34. Casus: complexe antistoffen binnen het Kell systeem bij noodzaak tot onderbeenamputatie

Bloedgroepserologisch onderzoek wees op een auto immuun hemolytische anemie (Bloedgroep A, RhD positief, DAT sterk positief t.g.v. IgG,

N.C.V. Péquériaux1, E.H.A.A. van Litsenburg1, P. Kooyman2, P. Ligthart,

IEA positief t.g.v. auto-anti e, auto-anti C en aspecifieke warmte auto-

M. de Haas2

antistoffen). De patiënt wordt opgenomen en prednison wordt gestart.

1

Drie dagen na opname wordt er i.v.m. cardiale klachten bij een Hb van

Amsterdam

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s Hertogenbosch, 1Sanquin Diagnostiek,

vol .

2

nr .

2 - 2009

70

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

Case beschrijving: Juli 2008 wordt een 80-jarige vrouw opgenomen

serologisch onderzoek aangevraagd bij een 7 jarig kind van Marok-

voor een onderbeenamputatie als gevolg van een algemeen vaatlij-

kaanse afkomst. In de 3 maanden voorafgaand aan het onderzoek

den. In verband met anemie (Hb 5.4 mmol/L; mogelijk op basis van

was 2 maal een EC toegediend wegens intestinaal bloedverlies. Sero-

ijzergebrek) werden preoperatief erytrocytenconcentraten besteld. Bij

logisch onderzoek liet zien dat het serum reactief was met alle test-

bloedgroepserologisch onderzoek bleek het serum van patiënte sterk

erytrocyten maar niet met de eigen erytrocyten. De directe antiglobu-

positief te reageren met alle ingezette testerytrocyten en niet met de

line test en het eluaat waren negatief. Na uitsluiten van de

eigen erytrocyten in de indirecte antigobuline test met toevoeging

aanwezigheid van een combinatie van antistoffen, koude antistoffen

van LISS, PEG en bovine-albumine. De directe antiglobulinetest (DAT)

en/of HTLA antistoffen, richtte het vervolgonderzoek zich op de aan-

was negatief. Met het vermoeden van aanwezigheid van antistoffen

wezigheid van antistoffen tegen een hoog frequent antigeen (HFA).

tegen een hoog frequent antigeen werd bloed naar Sanquin Diagnos-

De erytrocyten van de patiënt bleken negatief te zijn voor het het

tiek gestuurd voor verder onderzoek.

Cr(a) en het CRAM antigeen, beiden behorend tot het Cromer systeem

Vervolgonderzoek: Uitgebreid serologisch onderzoek liet onder an-

dat zich bevindt op het CD55 eiwit. De antistoffen waren reactief met

dere zien dat de antistoffen niet reactief waren met AET-behandelde

AET, DTT, trypsine en bromeline behandelde erytrocyten maar niet re-

erytrocyten wat kan passen bij de aanwezigheid van antistoffen te-

actief na chymotrypsine behandeling, wat passend is bij antistoffen

gen antigenen van het Kell systeem. Deze bevinding werd bevestigd

tegen antigenen uit het Cromer-systeem. Nader onderzoek (FACS

door resultaten van de MAIEA test (monoclonal antibody based im-

analyse) toonde aan dat CD55 (=Decay Accelarating Factor: DAF) vol-

mobilisation of erytrocyte antigens). De erytrocyten van de patiënte

ledig afwezig was, terwijl andere PI-verankerde eiwitten normaal

hadden een sterk verzwakte expressie van antigenen uit het Kell sys-

aanwezig waren. Dit zeer zeldzame fenotype wordt het Inab fenotype

teem, hetgeen kan passen bij anti-Ku (antistoffen tegen Kell totaal).

genoemd. De overeenkomstige antistoffen zijn zgn. anti-IFC antistoffen.

Interpretatie van het karakter van de antistoffen (allo of auto) werd

Anti-IFC en transfusiebeleid. Het klinische belang van anti-IFC anti-

bemoeilijkt doordat de antistoffen niet reactief waren met de eigen

stoffen is onbekend. Erytrocytenoverlevingsstudies waarbij IFC+ ery-

erytrocyten van de patiënte en ook niet aantoonbaar waren na ab-

trocyten toegediend werden aan personen met anti-IFC lieten een

sorptie/ elutie studies. Het internationale referentielab IBGRL, te Bris-

overleving van 0 tot respectievelijk 38% na 24 uur zien. Er zijn we-

tol, bevestigde deze bevindingen en verrichte aanvullend KEL-exon-

reldwijd geen donors met dit fenotype bekend. Indien transfusie

specifieke sequentie analyse, waarbij geen afwijkingen werden

noodzakelijk is wordt geadviseerd zo compatibel mogelijk bloed te

opgespoord. Naast anti-Ku waren antistoffen van onbekende specifi-

selecteren en op geleide van de reactiviteit van de antistoffen im-

citeit aantoonbaar.

muunsuppressiva toe te dienen rondom transfusie.

Verder beloop: De klinische relevantie (kans op afbraak van getrans-

Inab fenotype en ziekte-associatie. CD55 ofwel DAF speelt een rol in

fundeer-de erytrocyten) van de antistoffen anti-Ku is onbekend. Om

het remmen van de complementcascade vanaf C3 en heeft zo, moge-

deze reden is een terughoudend transfusiebeleid gehanteerd, waarbij

lijk een modulerende rol in de autoimmuunrespons en/of bij ontste-

de onderbeenamputatie werd verricht zonder transfusie. Voor nood

king. Naast de expressie op bloedcellen is DAF aanwezig op epitheel

waren erytrocyteneenheden geselecteerd die zo veel mogelijk compa-

en endotheel. Opvallend is dat 4 van de 7 individuen bekend met het

tibel waren voor de typering van de patiënte. Post-OK was het Hb 5.8

Inab fenotype gastrointestinale problemen hebben zoals ziekte van

mmol/L. Met ijzersuppletie is het Hb toegenomen en is patiënte in

Crohn en enteropathie. Zo ook in deze casus waarbij gastrointestinale

redelijk conditie ontslagen.

problemen; (Budd Chiari en progressief leverfalen) op de voorgrond

Tenslotte: De oorzaak van de antistofvorming is onbekend. Er zijn

staan. Een causaal verband tussen de afwezigheid van DAF en ziekte

geen aanwijzingen dat de antistoffen anti-Ku zijn gevormd na im-

is vooralsnog niet bewezen.

munisatie of geassocieerd zijn met infectie of een maligniteit. Er was geen aanwijzing voor een autoimmuun hemolytische anemie. Onduidelijk is of de verzwakte expressie van de Kell antigenen voorafgegaan is door de antistofvorming of hier een gevolg van is.

36. Niet-invasieve foetale genotypering voor human platelet antigen 1a met cel-vrij DNA geïsoleerd uit maternaal plasma

35. Casus het Inab fenotype (CD55 deficiëntie) en antistoffen anti-IFC; ziekte-associatie en transfusiebeleid

A. Ait Soussan, P.G. Scheffer, B. Bossers, S. Krouwel, M. de Haas en

D. van den Akker1, H. Meekers2, G.J. van den Akker3, K.M.K. de Vooght4,

Introductie: Alloantistoffen tegen het bloedplaatjes antigeen: Hu-

C.C. Folman1

man Platelet Antigen type 1a (HPA-1a) zijn aanwezig bij 1:450 zwan-

C.E. van der Schoot Sanquin Research, Amsterdam

Sanquin Diagnostiek Amsterdam, UMC Groningen,

gere vrouwen. HPA-1a antistoffen leiden tot ernstige foetale trombo-

AMC Amsterdam, 4UMC Utrecht

cytopenie (<50x109/L) bij ongeveer 1:1700 zwangerschappen (117

2

1 3

pasgeborenen) per jaar, waarbij er een kans is op een hersenbloeding

71

Klinische achtergrond en serologische bevindingen. In verband met

en blijvende handicap of overlijden van het kind. Verschillende landen

transfusiebehoefte bij chronisch progressief darmlijden e.c.i., werd

overwegen om tijdens de zwangerschap op HPA-1a antistoffen te

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

screenen. Dus, zowel voor vrouwen met HPA-1a antistoffen als voor

nM en 100/100 nM voor beide RhD exonen. Er werd een RhD specifieke

vrouwen die gescreend zullen worden is een betrouwbare niet-inva-

reproduceerbare detectiegrens bereikt van 0.0031% (95% BI 0.0010-

sieve foetale HPA-1a genotyperingstest zeer relevant. De huidige test

0.0053) en 0.0036 % (95% BI 8.07.10-5-0.0072), respectievelijk voor exon

vereist bewerking van het bloed op de dag van afname, vanwege kans

5 en 7.

op achtergrond amplificatie en foutpositieve resultaten bij langere

Conclusie: De verkregen amplificaties zijn RhD-specifiek voor exon 5

bewaarduur.

en exon 7. Bij de mengproeven blijkt chimerisme van 1 op 30.000 cel-

Methoden: Het HPA-1a allel verschilt een enkel nucleotide polymor-

len betrouwbaar te detecteren. Verhogen van de gevoeligheid met

fisme (176T>C) met het HPA-1b allel. De 176T>C mutatie resulteert in

deze methode heeft het risico van vals-positieve reacties.

een Msp1 restrictiesite in het HPA-1b allel. Voorbehandeling van celvrij DNA geïsoleerd uit maternaal plasma met het restrictie-enzym Msp1 zal de maternale HPA-1b DNA sequentie knippen, waarna de

38. Een patiënt met een onverwacht Rhesus fenotype en complex Rh genotype

foetale HPA-1a sequentie geamplificeerd kan worden. Resultaten: De specificiteit en sensitiviteit van de assay werden ge-

Peter C. Ligthart1, Nel Som2, Sigrid Kuhne2, Sonja Zweegman2, Barbera

ëvalueerd en acceptabel bevonden met DNA mengsels waarbij een

Veldhuisen3, Masja de Haas1,3

concentratiereeks van HPA-1a-positief DNA gemengd werd in een

1

Sanquin Diagnostiek, 2VU medisch centrum, 3Sanquin Research

vaste achtergrond van HPA-1a-negatief DNA. Met DNA geïsoleerd uit plasma van vijf HPA-1a-negatieve vrouwen zwanger van een HPA-1-

Case: Bij een 74 jarige vrouw werd bij de routine ABO Rhesus (Rh)D

a-positieve foetus toonden alle PCR amplificaties een duidelijk posi-

bepaling een duidelijk positief signaal gevonden voor het RhD anti-

tief resultaat (Ct 35.11 ± 2.39), terwijl met plasma van vier HPA-1a-

geen (Ortho Biovue kolom techniek). Vanwege het cito karakter van

negatieve zwangere vrouwen, zwanger van een HPA-1a-negatieve

het onderzoek werd tegelijk een buisjes techniek verricht waarbij de

foetus, Ct waarden tussen de 42.10 and 46.64 werden verkregen.

patiënt Rh D negatief werd bepaald. Serologisch en moleculair ver-

Conclusie: Een niet-invasieve foetale HPA-1a genotypering kan be-

volgonderzoek werd uitgevoerd om deze discrepantie te verklaren.

trouwbaar verricht worden na Msp1 digestie van cel-vrij plasma DNA,

Het RhD antigeen was aantoonbaar met slechts 3 van de 11 gebruikte

ook met bloed waarin een hoge DNA maternale DNA concentratie

commerciële reagentia. 19 monoclonale reagentia gericht tegen ver-

aanwezig is.

schillende epitopen van het RhD antigeen zijn niet reactief met de erytrocyten van de patiënt. Typering voor de overige Rh antigenen

37. Optimalisatie en validatie van RhD duplex kwantitatieve real-time PCR voor chimerisme detectie

verliep niet afwijkend: een C+c+E-e+ fenotype werd bepaald, daarnaast bleek ook het laagfrequente antigeen VS aanwezig. RHD genotypering met behulp van een multiplex RHD PCR liet de aanwezigheid

A. Javadi, E. Verduin, M. Bogaerts, H. Schonewille, A. Brand

van exon 3, 4, 6, 7 en 9 zien, exon 5 was niet aanwezig. De resultaten

Sanquin Bloedbank Zuidwest, Leiden

van RHD en RHCE specifieke exon amplificatie en sequentie analyse wees op de aanwezigheid van: (1) een RHD allel met mutaties in exon

Inleiding: RhD antagonisme is de meest voorkomende oorzaak van

4, 5 en 6, specifiek voor een RHD pseudogen, (2) een RHD allel waarbij

ernstige hemolytische ziekte van de foetus, waarvoor intra-uteriene

gedeeltes van exon 3, 4, 5, 6 en 7 vervangen zijn door RHCE sequen-

transfusies (IUT) noodzakelijk zijn. In de LOTUS studie wordt bij 340

ties, passend bij een r's allel (3) een RHCE allel coderend voor c en e

vrouwen, in de periode binnen 1 tot 20 jaar na IUT, onderzoek gedaan

met een mutatie verantwoordelijk voor het VS antigeen, (4) en een

naar factoren die mogelijk een rol spelen bij (persisterende) alloim-

RHCE allel coderend voor c en e met twee mutaties, een verantwoor-

munisatie. Foetaal (micro)chimerisme bij de moeder kan een moge-

delijk voor het VS antigeen en een verantwoordelijk voor het Craw-

lijke verklaring zijn voor persisterend maternaal anti-D. In deze studie,

ford antigeen.

hebben we een RhD duplex real-time kwantitatieve PCR geoptimali-

De eerste drie allelen komen met een redelijke frequentie voor bij per-

seerd en gevalideerd voor het aantonen en kwantificeren van het

sonen van Afrikaanse afkomst. Het vierde allel is tot nu toe nog alleen

(foetaal) RhD gen.

beschreven bij personen van Afrikaanse afkomst en is zeldzaam.

Materialen en methoden: In vitro chimeren werden gemaakt door

Deze patiënt heeft 2 RHD allelen die beide geen epitopen van het RhD

verdunningsreeksen (tussen 6% en 0.0006% RhD+) te maken van

antigeen tot expressie brengen. De enkele epitopen van het RhD anti-

RhD-negatieve en RhD-positieve witte bloedcellen van 2 donoren.

geen die tot expressie komen zijn afkomstig van het 4e allel (RHCE

Genomisch DNA werd geïsoleerd met behulp van QIAamp DNA blood

met VS en Crawford mutatie). Door Flegel et al. (Transfusion;

midi kit (Qiagen). Van het DNA werden duplex real-time PCR uitge-

2006;46:1334-1342) is expressie van RhD epitopen als gevolg van de

voerd met RhD specifieke primersets om de exonen 5 en 7 te amplifi-

aanwezigheid van dit allel (RHceCF) beschreven.

ceren. Onderzocht werden: de optimale primer- en probeconcentra-

Bij deze patiënt is sprake van een combinatie van verschillende RH

ties, specificiteit, gevoeligheid en reproduceerbaarheid. De PCR

allelen waarvan de meeste afzonderlijk regelmatig voorkomen maar

resultaten werden positief gescoord als 2 van de 3 testen (triplo’s)

waarvan de combinatie kan leiden tot een zeer lastige puzzel.

positief waren.

Als ontvanger van een transfusie dient deze persoon als RhD negatief

Resultaten: De optimale primer- en probeconcentraties waren 150/150

beschouwd te worden.

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

72

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

39. Een gezonde donor met verlies van A antigeen

ma before and following Rituximab treatment, was manually performed with serial dilutions in a tube based method with phenotype

P.C. Ligthart1, E. Adema2, J.T.M. de Wolf2,3, M. de Haas1, J. de Wildt2

selected erythrocytes (donor I/II). Patient’s plasma was DTT-treated to

Sanquin Diagnostiek, Amsterdam, 2Sanquin Bloedbank NO, Gronin-

quantify IgG-antibodies.

gen, UMCG, Groningen

Donor I : Aneg,C-,E-,K-,Fy(a)-,Jk(b)-,Wr(a)-.

1

3

Donor II: Bpos,C+,c+,E+, e+,KCase: Bij een gezonde donor (vrouw 23 jaar) werd bij controle van de

Results: Table 1: Titration endpoint values following rituximab treatment

ABO bloedgroep van een erytrocyteneenheid een mixed-field reactie

(day 0: start first gift).

verkregen. Bij alle vijf voorgaande donaties en bij de routine ABO typering bij Sanquin van deze donatie was de bloedgroep zonder pro-

Table 1

blemen bepaald als zijnde A RhD postief. Bij uitgebreid vervolgonder-

Donor I

zoek uit een nieuwe afname werd deze mixed-field reactie bevestigd met verschillende anti A en A,B reagentia. Het percentage erytrocyten waarop het A antigeen ontbrak was 50-60%. De donor had nooit een

Donor II

stamcel- of beenmerg transplantatie ondergaan en nooit een bloed-

Days

-3

-1

+19

+26

+34

IgM

<1

2

2

8

4

IgG

32

8

32

128

64

IgM

128

128

128

128

128

IgG

16

32

32

64

64

transfusie ontvangen. De mogelijkheid van bloedgroep chimerisme is

Donor I: Titer values show no decrease in general antibody levels but

serologisch en met behulp van DNA onderzoek (genetische vingeraf-

rather a slight increase.

druk, Sanquin afdeling Immunogenetica) uitgesloten. Op grond van

Donor II: primarily reactieve anti-B is not responsive to Rituximab

deze bevindingen is geconcludeerd dat er bij deze donor sprake is van

considering identical IgM-titers and slightly enhanced IgG-titers.

verlies van A antigeen, omdat een gedeelte van de hematopoietische

Conclusion: Antibody-levels did not show a significant decrease

stamcellen niet in staat is tot het produceren van A antigeen, waar-

within a month after the first Rituximab-gift. Although some case

door erytrocyten ontstaan met de bloedgroep O.

reports have shown beneficial effects of rituximab administration, it

Het verlies van antigenen van het ABO en het Rhesus bloedgroepen

was not effective for this sickle cell anemic patient to decrease the

systeem is veelvuldig beschreven bij patiënten met hematologische

concentration of erythrocyte antibody levels.

maligniteiten, daarnaast kan verlies ook voorkomen zonder aanwijsbare oorzaak. Na counseling van de donor is deze via de huisarts verwezen naar een internist/hematoloog en werd aanwezigheid van een hematologische maligniteit uitgesloten en afspraken gemaakt voor

41. Rode bloed cel antistoffen 2-20 jaar na intrauteriene transfusies; eerste resultaten van de LOTUS studie

voorlopig jaarlijkse herbeoordeling. Om verwarring in het ziekenhuis bij controle van de ABO bloedgroep van een erytrocyteneenheid van

E.P. Verduin, H. Schonewille, I.T.M. Lindenburg, I.I.N. Doxiadis, A. Brand

deze donor te voorkomen is besloten deze donor voorlopig als plas-

Sanquin Regio Zuidwest, Leiden, Leids Universitair Medisch Centrum,

maferese donor te beschouwen.

Leiden

40. Antibody titers in a patient with sickle cell anemia after rituximab

Introductie: Vrouwen waarvan de foetus intra-uterine transfusie (IUT) heeft ontvangen voor anemie t.g.v. minor bloedgroepantagonisme blijken high responders m.b.t. RBC alloimmunisatie; meer dan

H.J. van der Hoek, P.A.W. te Boekhorst

70% van hen heeft na de behandeling multiple antistoffen. De LOTUS

Dept. of Hematology, Erasmus MC, Rotterdam

studie is een IUT follow-up onderzoek waarbij factoren bestudeerd worden die betrokken kunnen zijn bij (persisterende) alloimmunisatie

73

Introduction: Rituximab (anti-CD20) is known to induce apoptosis of

tegen bloedcel antigenen 2-20 jaar na de laatste IUT. Het totale co-

B-lymphocytes. Since B-lymphocytes produce antibodies, it might be

hort betreft 340 moeder met 395 kinderen.

feasible to administer rituximab to patients with erythrocyte anti-

In dit onderzoek kijken we naar de prevalentie van persisterende RBC

bodies in an attempt to diminish the production. Antibody concentra-

antistoffen, de titer van persisterend anti-D en de eventuele vorming

tions are tested by semi-quantative antibody titration in plasma of a

van additionele antistoffen in deze populatie.

female patient (blood type: A; Rh: D+), diagnosed with homozygous

Methoden: Bij vrouwen en hun levende kinderen die zijn behandeld

sickle cell disease, known to have multiple erythrocyte antibodies:

met IUT voor hemolytische ziekte van de foetus (HDF) tussen 1987 en

anti-HLA, auto-aspec. warm, auto-anti-I and allo-anti-C, -E, -K,

2008 in het LUMC wordt na informed consent bloed- en of wang-

-Fy(a), -Jk(b), -Wr(a), -Sl(a), -Le(b). Due to the allo- and autoantibod-

slijmvlies afgenomen. Bij de moeder werden RBC antistoffen bepaald

ies, no compatible blood is available for this patient. After a severe

en bij de moeder en de kinderen RBC antigeenprofiel.

hemolytic blood transfusion-reaction to two selected blood units,

Resultaten: In een eerste cohort van 59 vrouwen werden na een me-

Rituximab was administered (4x 375 mg/m2 i.v.: 1x/week) in an attempt to

diane follow-up periode van 16 jaar (range 2-20 jaar) bij 58 patiënten

suppress antibody production and facilitate future blood transfusions.

de antistoffen, die verantwoordelijk waren voor de HDFN nog steeds

Methods: Titration of IgM- and IgG-antibodies in the patient’s plas-

aangetoond. Slechts bij 1 vrouw waren geen antistoffen meer aan-

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

toonbaar. Bij 20 van de 47 vrouwen met additionele antistoffen waren 24 additionele antistoffen niet meer detecteerbaar. De mediane

43. Red blood cell alloimmunization after transfusion in patients with and without HLA antibodies

anti-D titer bij de 53 vrouwen met persisterend anti-D was 500 (range 16-32.000). Bij 5 vrouwen werden nieuwe additionele antistoffen ge-

H. Schonewille1, R.R.P. de Vries2, I.I.L. Doxiadis2, A. Brand1,2

vonden die nog niet aangetoond waren voor de laatste IUT. Bij 4 van

1

hen was het kind negatief voor het betreffende antigeen en van 1

Medical Center, Leiden

Sanquin Bloodbank Southwest Region, Leiden, 2Leiden University

kind is nog geen serologische typering bekend. Conclusie: In ons eerste cohort van 59 vrouwen 2-20 jaar na laatste IUT,

Introduction: Patients who have shown to respond to allogeneic RBC

is de meerderheid van de antistoffen (81%) nog steeds detecteerbaar.

antigens by antibody formation are at high risk for an additional RBC

Opvallend is dat de anti-D titer nog steeds relatief hoog is, zonder dat er

antibody response after subsequent transfusions. Studies report on

een artificiële booster door anti-D donorschap is geweest. Mogelijk dat

the increased frequency of HLA antibodies in RBC immunized patients

persisterend foetaal chimerisme bij de moeder hierbij een rol speelt. Na de

compared to non-RBC immunized patients, presuming a possible as-

laatste IUT hebben 5 vrouwen additionele antistoffen gevormd. In het

sociation with respect to respondership. Whether such a reverse as-

gehele cohort van 340 vrouwen zal verder worden onderzocht of de per-

sociation exists is of clinical and immunological interest.

sisterende en/of additionele antistoffen met name tegen foetus of de

Objective: To investigate whether patients who have formed antibod-

IUT-donor worden gevormd en welke factoren hierbij een rol spelen.

ies to HLA antigens may also be (high) responders against RBC antigens after transfusion.

42. Association of HLA polymorphism and red blood cell antibody formation

Materials and methods: A 15-year retrospective study comparing the alloimmune response against RBC antigens after at least one transfusion event with antibody follow-up in patients with and without HLA

M.S. Fonderson , A. Brand , R.R.P. de Vries , I.I.L. Doxiadis , F.H. Claas ,

antibodies.

W.H.B.M. Levering1, K. Sintnicolaas1, H. Schonewille1

Results: From a total cohort of 508 (organ transplantation, hemato-

1

Sanquin Bloodbank Southwest Region, 2Leiden University Medical

logy and oncology) patients, we selected 292 patients with HLA anti-

Center, Leiden

bodies and 177 patients without HLA antibodies who did not possess

1

1,2

2

2

2

RBC antibodies. Both groups received a comparable number of RBC Introduction: One of the first steps in an alloimmune response is the

transfusions (7 and 6 resp.) after the HLA antibody test was per-

presentation of foreign antigen in the context of own HLA class-II for

formed. The median period between the HLA antibody test and the

CD4+ T-cell recognition. Recent studies have shown an increased fre-

first transfusion event was 1.5 month for both groups. The median

quency of particular HLA-DRB1 polymorphisms in persons who had

follow-up period after RBC transfusion was 4 months in HLA immu-

formed antibodies against specific blood group antigens (Fya, Jka, K)

nized and 9 months in non HLA immunized patients (p=0.013) and

compared to persons without antibodies.

during this period RBC antibody tests were performed two times.

Objective: To investigate which (if any) HLA class-II restriction mole-

Clinical significant RBC immunization occurred in 4.5% of previous

cules are associated with specific RBC antibody formation and wheth-

non RBC immunized patients regardless of HLA immunization status.

er this applies to different ethnic populations.

Conclusions: Although RBC alloimmunization is associated with an

Materials and methods: HLA-typed patients with specific single RBC

increased frequency of HLA antibodies, HLA immunization is not as-

antibodies (n=321) obtained from the LUMC and Sanquin Southwest

sociated with a high risk for RBC immunization.

Reference laboratory served as cases. HLA-typed Dutch blood donors (n=2440) served as the control population. Cases and controls were compared with regard to the frequency of HLA-DRB1 polymorphism.

44. The PROTON study: distributions of transfusion recipiets in 20 dutch hospitals

Preliminary results: The associations of anti-Fya with HLA-DRB1*04, anti-K with HLA-DRB1*11 and anti-Jka with HLA-DRB1*01were con-

Barbara A. Borkent-Raven, Mart P. Janssen, Cees L. van der Poel,

firmed. A new association was found for anti-S with HLA-DRB1*07

Wim P. Schaasberg, Gouke J. Bonsel, Ben A. van Hout

(OR 25.3).

Juliuscentrum, UMC Utrecht

Conclusions: The relationship between HLA polymorphism and antibody formation is of great interest in transfusion medicine with re-

Background: The fate of blood products after being issued to hospi-

gard to the mechanisms involved. These first results give insight which

tals is hardly studied. Only in Denmark and Sweden large national

patients may be at increased risk of forming specific antibodies based

datasets are available for such studies. The aim of the PROTON study

on HLA polymorphism and for whom prophylactic red blood cell an-

is to establish a database on the profiles of blood product recipients

tigen matching could be considered.

in the Netherlands. We here report the final results of the study. Study design and methods: Databases with all blood product transfusions registered by hospital blood banks from 1st January 1995 to 31st December 2006 were obtained from a random sample of 20 hospitals in the Netherlands. The data were linked to informations from

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

74

Statistics Netherlands including mortality dates and diagnoses

these constitutes the actual cause. This will cause bias if not corrected

(ICD-9). This resulted in a database containing transfusion date, blood

for. We propose four methods to obtain a valid estimate of the con-

component and the following recipient characteristics: gender, ad-

tribution of donor related risk factors to the occurrence of TRALI.

dress, date of birth, date of death or last date on which the patient

Methods: Simulated data are used to illustrate the results of the pro-

was known to be alive, main hospital discharge diagnosis. These data

posed methods and of not correcting for the number of donors. Do-

were used to estimate the distribution of the diverse recipient char-

nor sex is used throughout as an example. The relative risk (RR) and

acteristics.

population attributable risk (PAR, fraction of TRALI cases preventable

Results: The dataset contains information on 264,273 patients who re-

by the exclusion of female donors) are used as estimates of the risk of

ceived 2,123,144 blood products (1,556,639 RBC, 369,542 FFP, 196,963

female donors.

PLT). Of these products 89% was linked to a main discharge diagnosis and

Results: In cases with one donor the causal donor will be known. There-

92% was linked to a date of death or the recipient was known to be still

fore, a study should ideally be restricted to cases who have received a

alive. Distributions of age, gender, number of blood products and diagno-

transfusion from a single donor (single donor cases). Alternatively, a study

sis are shown for recipients of RBC, FFP and PLT in the years 2001 to 2005.

could be restricted to cases who have received transfusions from donors

Survival rates are estimated from the whole dataset.

who are all of the same sex (unisex cases). In both single donor cases and

Conclusion: With the PROTON database we can estimate distributions

unisex cases the sex of the causal donors will be known and can be com-

of diverse blood product transfusion characteristics in the Nether-

pared to the expected value from a reference population. Alternatively,

lands. These data are needed for cost-effectiveness and risk analyses

statistical correction for the number of donors can be achieved by stan-

on the blood transfusion chain.

dardization. Finally, maximum likelihood methods can be used to simultaneously estimate the fraction of female donors in the reference popu-

45. The influence of demography of future blood use

lation and their contribution to the occurrence of TRALI. Conclusion: All four methods yield good estimates of the truth.

Barbara A. Borkent-Raven, Mart P. Janssen, Cees L. van der Poel

From the results obtained using no correction it is clear that the

Juliuscentrum, UMC Utrecht

problem of multiple transfusions can not be ignored. The choice of method depends on the available number of cases and the avail-

Background: Future blood use is influenced by diverse factors like

ability of information.

demography of the general population. Also, programs and new medical technologies designed to restrict blood use have an impact. Blood

47. Donor sex and transfusion-related acute lung injury

banks have to predict the demand for blood products, for instance to decide how many donors will be needed in the future.

Rutger A. Middelburg, Daniëlle van Stein, Barbara Zupanska,

Study design and methods: Distributions of age and gender of RBC

Malgorzata Uhrynowska, Ognjen Gajic, Eduardo Muñiz-Diaz,

recipients in 1995 to 2006 have been obtained in the PROTON study.

Nuria Nogués Galvez, Christopher C. Silliman, Jonathan Wallis,

Statistics Netherlands (CBS) yields age and gender distributions of the

Jan P. Vandenbroucke

general population in past years, as well as estimations for the future.

Leids Universitair Medisch Centrum

With this information the mean number of transfusion per person of a particular age and gender can be calculated. Assuming that these

Background: The majority of cases of transfusion-related acute lung

mean numbers remain the same, future RBC use can be estimated.

injury (TRALI) are thought to be caused by donor leukocyte antibod-

Results: Based on demography only, the number of needed RBC is

ies, and these antibodies are more prevalent in female than in male

expected to increase with 19% in 2020 as compared to 2010 and with

donors. Our aim was to assess the relation between donor sex and the

15% in 2030 as compared to 2020. However, in the past 20 years RBC

occurrence of TRALI.

use has been decreased despite ageing of the general population.

Methods: We conducted an international, multi-center, case-referent

Conclusion: Demograhpy is an important determinant of future blood

study. TRALI cases were diagnosed clinically, without knowledge of

use, however, the impact of medical developments needs to be fur-

serology or donor sex. From these cases we selected those that had

ther analyzed to obtain valuable predictions.

received transfusions either only from female donors or only from male donors. The observed donor sex among these TRALI cases was

46. Studying the contribution of donor related risk factors to the occurence of TRALI

compared to a reference group. Results: A total of 75 cases of TRALI were included; 61 cases occurred after transfusion of red cells, 9 after plasma rich products and 5 after

Rutger A. Middelburg, Saskia le Cessie, Ernest Briët,

a combination of products. Among red cell recipients the relative risk

Jan P. Vandenbroucke, Johanna G. van der Bom

of TRALI after a transfusion from a female donor was 1.2 (95% confi-

Leids Universitair Medisch Centrum

dence interval: 0.67 to 2.2) and among recipients of plasma rich products it was 9.5 (1.1 to 81).

Background: Transfusion-related acute lung injury (TRALI) patients

Conclusions: Our data suggest that red cells from female donors are

have received transfusions from several donors, while only one of

not associated with an increased risk of TRALI. Although numbers

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

75

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

were, limited plasma rich products from female donors do seem to be

Conclusies: Van 31% van de HLA/HPA gematchte transfusies werd er

associated with an increased risk of TRALI.

een klinisch evaluatieformulier geretourneerd. 28% van de patiënten bleef refractair volgens in de richtlijn bloedtransfusie gestelde criteria

48. Evaluatie van HLA/HPA getypeerde trombocytentransfusies

(CCI1 < 7,5 en CCI24 <2,5), ondanks AB0, HLA/HPA gematchte producten. Dit werd voor het grootste gedeelte door niet immunologische factoren bepaald. Het zorgvuldig vervolgen van deze patiënten is dus

F. Danovic, H. Vrielink, M.M.W. Koopman

belangrijk om persisterende refractoriteit vroegtijdig op te sporen.

Sanquin Bloedbank Noordwest

Hiervoor is een goed samenspel tussen kliniek, bloedtransfusiedienst en de klinisch consultatieve dienst van Sanquin vereist.

Achtergrond/Doel: Het effect van een trombocytentransfusie is afhankelijk van vele (patiënt gebonden) factoren. Dit effect kan bepaald worden door het meten van het trombocytengetal na transfusie

49. Retrospectief onderzoek naar ijzerstapeling bij patiënten met acute myeloïde leukemie

(1-uurs en/ of 24-uurs nawaarden). Uit deze nawaarden kan het `Corrected Count Increment` (CCI) worden berekend. Bij een voldoende

M.R. van Bohemen, J.G. Boonstra, P.A.W. te Boekhorst

effect is het CCI1 (1-uurs) > 7,5 en CCI24 (24-uurs) >2,5. Wanneer bij

Erasmus MC

twee achtereenvolgende AB0 compatibele (vanuit buffycoat verkregen) trombocytentransfusies de CCI1< 7,5 en CCI24 <2,5 is, wordt de

Indien ijzerstapeling tengevolge van erytrocytentransfusies niet wordt

patiënt refractair voor trombocytentransfusie genoemd. Aanwezig-

behandeld kan dit leiden tot ernstige orgaanschade bij de patiënt. Om

heid van HLA en/of HPA antistoffen kan een reden voor refractoriteit

ijzerstapeling vast te stellen wordt aanbevolen om na transfusie van

zijn. Voor een dergelijke patiënt dient dan een HLA en/of HPA- com-

20 erytrocytenconcentraten (EC) binnen 1 jaar de ferritineconcentra-

patibele trombocyten donor geselecteerd te worden. Het belangrijk-

tie in het serum te bepalen. Indien deze concentratie >1.000µg/L is, in

ste doel van deze studie is vervolgen van de klinische effectiviteit van

afwezigheid van infectie, dient men te starten met ontijzeringsthera-

deze bijzondere producten.

pie. Wij hebben onderzocht in hoeverre deze aanbeveling wordt op-

Materiaal en Methoden: Sinds juli 2007 werd tezamen met het pro-

gevolgd.

duct een evaluatieformulier mee gestuurd met het verzoek om het na

Wij onderzochten 210 patiënten met een acute myeloide leukemie

invulling te retourneren. Gevraagd werd de trombocyten getallen

welke tussen 2001 en 2007 werden behandeld in het kader van het

(pre-count, 1-uurs en 24 uurs nawaarden), bijwerkingen en belang-

HOVON 42 protocol. Patiënten die reeds waren overleden werden bui-

rijke klinische factoren in te vullen.

ten beschouwing gelaten. Van de overgebleven 111 patiënten (56

Resultaten: In de periode van juli 2007 t/m december 2008 werden

man, 55 vrouw) werd aan de hand van het elektronisch patiëntendos-

480, AB0, HLA en/of HPA compatibele getypeerde producten toege-

sier onderzocht of de ferritineconcentratie in het serum was bepaald

diend aan 28 patiënten (7 man, 21 vrouw). Van 151 (31%) producten

na transfusie van 20 EC en of behandeld werd voor ijzerstapeling.

werd het evaluatieformulier ingevuld en geretourneerd. Het betroffen

De gemiddelde leeftijd van de patiënten was 45 jaar op moment van

gegevens van 108 HLA getypeerde producten en 43 HLA en HPA gety-

de 1e transfusie. Gemiddeld werden 33,3 EC toegediend. Van de 111

peerde producten. Bij 20/151producten bleef een refractoriteit be-

patiënten ontvingen 30 (27,0%) minder dan 20 EC per jaar. Van de

staan, eenmaal verklaard door HPA antistoffen. De resultaten hiervan

overgebleven 81 patiënten met meer dan 20 EC per jaar werd bij 39

zijn samengevat in de onderstaande tabel.

(44,3%) geen onderzoek naar de ferritineconcentratie aangevraagd, en bij 34 (38,6%) slechts in een later stadium. Bij 8 van de 81 patiën-

Product Patiënten Producten Ouderdom CCI1 product (dgn)

HLA

ten (9,9%) patiënten werd ijzerstapeling vastgesteld (range ferritineconcentratie 1722 tot 5119 µg/L) en ontijzeringstherapie gestart mid-

Mean (range) Median (range)

Median (range)

dels aderlating.

93 (61.5%)

2 (1-4)

17 (19-30)

12 (5-35)

voldoende laboratorium onderzoek naar ferritine werd aangevraagd,

15 (10%)

3 (2-3)

5 0 (<1-14)* (<2,5)

Aanbevolen wordt om in behandelprotocollen op te nemen om na

38 (25%) 3 (2-3)

16 (4-34)

11 (4-26)

informatiesysteem zou daarbij kunnen helpen door de behandelaar

1

5 (3.5%)

4

<2,5

28

151 (100%)

15 7

HLA/ HPA

5

Totaal

CCI24

3 (2-3)

Wij concluderen dat in de onderzochte groep van AML patiënten onwaardoor mogelijke ijzerstapeling niet werd opgemerkt. elke 20e EC de ferritineconcentratie te controleren. Het ziekenhuis hierop te attenderen.

*2/7 (29%) CCI1 > 7,5, maar CCI24 <2,5.

76

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

50. Inventarisatie van transfusiereacties en incidenten bij toepassing van bloedbesparende technieken

bloed wordt dit aan de patiënt teruggegeven. Doel: Het onderzoeken of er door het gebruik van het Bellovac ABT systeem kosteneffectief bloedtransfusies worden voorkomen.

P.Y. Zijlker, M.R. Schipperus, J.C. Wiersum, A.J.W. van Tilborgh,

Methode: Een retrospectieve studie bij patiënten die in januari en

Y. van Maaren, M. Beunis, I. Streefkerk, A. Rohrbach

februari 2009 in aanmerking kwamen voor een THP of TKP en waarbij

TRIP Landelijk Hemovigilantie Bureau

het Bellovac systeem gebruikt is voor eventuele retransfusies (n=41). Geëvalueerd is het aantal keer dat het autologe bloed teruggegeven

Doel: In de TRIP (Transfusiereacties in Patiënten) notitie Bloedbespa-

is en de invloed hiervan op het Hb. Tevens zijn de kosten voor het re-

rende Technieken wordt aangegeven dat ook bloedbesparende tech-

transfusie systeem vergeleken met de kosten voor eventuele bloed-

nieken onder de hemovigilantie dienen te vallen. Er is weinig bekend

transfusies.

over de incidentie en soorten transfusiereacties bij deze technieken.

Resultaat:

TRIP (Transfusiereacties in Patiënten) heeft een pilot opgezet om een

percentage aantal x bloed teruggegeven (15/41)

37%

inventarisatie te maken van het optreden (frequentie en soort) van

Gemiddeld aantal ml teruggegeven (n=15)

233

transfusiereacties en incidenten bij het gebruik van bloedbesparende

Van de patiënten die het bloed terug kregen;

technieken. Methode: De transfusiereacties en –incidenten bij BBT worden conform de procedure in het ziekenhuis voor het melden van transfusiereacties en incidenten gemeld aan TRIP. Deze tussentijdse rapportage betreft de periode 1 juli 2008 tot en met 31 december 2008, waaraan

Gemiddeld “theoretisch” Hb stijging t.g.v. Bellovac

0,3

Gemiddeld Hb voor Ok mmol/l

9,1

Gemiddeld Hb na Ok mmol/l

7,3

waarschijnlijk gemid Hb na Ok zonder gebruik Bellovac

7,0

7 ziekenhuizen hebben meegewerkt. Resultaten: Er zijn in deze periode 17 meldingen ontvangen van 3

Geen van de patiënten die een autologe retransfusie gehad hebben,

pilot ziekenhuizen, waarbij één ziekenhuis 9 meldingen bij 333 (2,7%)

heeft een allogene transfusie gehad. Indien geen gebruik gemaakt

procedures van toediening van ongewassen drainbloed heeft inge-

zou zijn van het Bellovac systeem zou 1 patiënt misschien een allo-

diend. Een ander ziekenhuis heeft 7 meldingen ingediend: 4 bij 146

gene transfusie gekregen hebben omdat het Hb dan 5,4 i.p.v. 5,6

(2,7%) procedures van toediening van ongewassen drainbloed en 3 bij

mmol/l zou zijn. De directe productkosten voor de 41 Bellovac syste-

46 (6,5%) procedures machinale autotransfusie (cellsaver). In totaal

men is €3.500 (exclusief bijkomende kosten zoals personeelskosten).

zijn in 2008 25 meldingen ontvangen van 8 ziekenhuizen. In 2007

Conclusie: In de onderzoeksperiode is het gebruik van het Bellovac

heeft TRIP 3 en in 2006 4 meldingen ontvangen. Er zijn door de pilot-

ABT retransfusie systeem niet kosteneffectief gebleken bij THP en TKP

ziekenhuizen in 3 TRIP categorieën meldingen ingediend: overige re-

operaties. Zonder het gebruik van het Bellovac systeem zou jaarlijks in

actie 5 (drainbloed 4, cellsaver 1), overig incident 10 (drainbloed 7,

ons ziekenhuis ruim €20.000 aan directe kosten bespaard kunnen

cellsaver 3) en niet-hemolytische transfusiereactie: 2 (drainbloed). Bij

worden. Bij vergelijkbare handelswijze in de overige ziekenhuizen in

toediening van drainbloed werd éénmaal ernstige verwardheid met

Nederland kan een besparing van ca €2.000.000 worden gerealiseerd,

koude rilling, misselijk/braken en roodheid rond infuusplaats gemeld,

waarbij verwaarloosbare transfusiegerelateerde risico’s niet opwegen

éénmaal collaps met trekkingen armen/benen en misselijkheid. Bij

tegen de risico’s van deze retransfusies.

twee patiënten werd een flebitis-achtig beeld van de infuusarm geconstateerd. Bij reïnfusie van cellsaverbloed werd jeuk en roodheid ronde de infuusplaats met braken gemeld, waarbij de verschijnselen

52. Reductie van bloedtransfusie bij heup en knie vervanging door gebruik Eprex niet kosteneffectief

na herstart reïnfusie nogmaals optraden. Conclusies: Het aantal meldingen bij bloedbesparende technieken is

R. Geelen-Geboers, A.M. van den Boogaard- van der Maat,

met 17 in de pilotperiode van 6 maanden aanzienlijk toegenomen in

dr. J.L.P. van Duijnhoven

vergelijking met voorgaande meldjaren. Er zijn opvallend veel inci-

Elkerliek ziekenhuis

denten gemeld. Er zijn vier niet eerder beschreven reacties gemeld. Inleiding: Sinds november 2007 wordt in dit perifere ziekenhuis Eprex

51. Reductie van bloedtransfusie bij heup en knie operaties door gebruik van Bellovac niet kosteneffectief

geprotocolleerd middels artsenverklaring voorgeschreven (4 injecties) bij patiënten met 6.2
A.M. van den Boogaard- van der Maat, R. Geelen-Geboers,

fende ingrepen “met een verwacht groot risico voor transfusiecompli-

dr. J.L.P. van Duijnhoven

caties”.

Elkerliek ziekenhuis

Doel: Het onderzoeken of er door het gebruik van Eprex kosteneffectief bloedtransfusies worden voorkomen bij patiënten met een THP

Inleiding: In dit perifere ziekenhuis wordt het Bellovac ABT retransfu-

of TKP.

sie systeem gebruikt bij patiënten die een totale heup (THP) of totale

Methode: Een retrospectieve studie waarin alle patiënten zijn beoor-

knie operatie (TKP) krijgen. Bij meer dan 50ml opgevangen autoloog

deeld die in de periode december 2007 tot en met januari 2009 in

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

77

A B S TR A C T S

N V B - S YM P O S I U M

aanmerking kwamen voor een THP of TKP en voorafgaand Eprex heb-

the levels of vWF, vWF-propeptide, soluble and PLT-bound selectins

ben gekregen. Het streef Hb werd afgeleid van de 4-5-6 transfusie

and sCD40L, an inflammatory mediator released by activated plate-

regel. De Hb uitslagen zijn vergeleken met alle patiënten die in 2006

lets.

een THP of TKP ondergingen en met de patiënten die in 2006 een THP

Methods: 14 SCD patients, as well as 20 non-smoking healthy con-

of TKP ondergingen met een 6.2
trols were asked to participate in this study. Bloodsamples (EDTA and

de kosten voor de Eprex behandeling vergeleken met de kosten voor

citrate) were collected in all 34 individuals, as well as post RBCx in 7

eventuele bloedtransfusies.

of the 14 SCD patients. Platelet aggregation was tested on citrated

Resultaat:

blood using the ImpactR (Diamed), TEG (Hemonetics) en the Chronolog Zonder Eprex

Jaar

2006

Met Eprex

(Kordia), all according to the manufacturer’s instructions. The EDTA

2008

samples were used to perform Flowcytometry, testing the P-selectin

56

expression on platelets. An EDTA and citrate sample was centrifuged

Aantal patiënten

292

65

Hb voor OK of Eprex

5.9
6.2
Gemid. Hb voor Eprex

7.6

Gemid. preoperatief Hb

8.7

7.7

9.1

Gemid. postoperatief Hb

7.3

7.4

7.5

and the supernatant was frozen at -40°C and stored. After thawing vWF and vWF-propeptide were determined using an ELISA technique. Soluble P-, E-selectin and sCD40L were determined using a flowcytometric method (FlowCytomix, Beckman Coulter). Results: As compared to the healthy controls all SCD patients showed increased PLT aggregation, as well as an increased response to agonists. RBCx resulted in a significant decrease in aggregation and res-

Volgens de 4-5-6-regel zou 11% (6/56) van de patiënten een transfu-

ponsiveness. Both the mean vWF as well as vWF propeptide were

sie nodig gehad hebben zonder voorafgaande toediening van Eprex.

significantly higher in the SCD patients as compared to the controls

De directe productkosten voor de in totaal 10 EC’s (waarvan 4 voor 1

(vWF: 175 ± 72 vs 68 ± 22 IU/l, p < 0.01; vWF-propeptide: 185 ± 62

patiënt i.v.m. nabloeding) zouden “€2.000” zijn. Voor de toegediende

vs 64 ± 21 IU/l, p<0.01). The median expression of P-selectin on PLTs

Eprex-eenheden is dat €116.600, exclusief ca €10.000 bijkomende

was 16% in SCD patients as compared to 6% in controls (p = 0.06).

kosten. Daarnaast is bij 14% (8/56) vrouwelijke patiënten een preope-

Both soluble P- as well as E-selectin were significantly higher in SCD

ratief Hb>10 mmol/L bereikt.

patients and decreased significantly after RBCx. sCD40L was 10.6 ±

Conclusie: Eprex is bij 89% van THP en 100% van TKP operaties on-

6.0 ng/ml as compared to 2.0 ± 0.9 in controls (p<0.01). sCD40L de-

nodig toegediend. Bij niet toedienen van Eprex voor een THP of TKP

creased in 6/7 patients after RBCx to a mean level of 7.4 ± 4.4 (p =

zou in 2008 in ons ziekenhuis ruim €100.000 bespaard zijn. Bij verge-

0.18).

lijkbare handelswijze in de overige ziekenhuizen in Nederland kan een

Conclusion: Although the numbers of patients in this pilot study is

besparing van ca €10.000.000 worden gerealiseerd met slechts een

small we have found a significant increase in PLT aggregation, activa-

beperkte toename van transfusiegerelateerde risico’s.

tion and responsiveness. Moreover we have shown a consistent and significantly higher level of vWF, vWF-propeptide, soluble selectins as

53. Red cell exchange transfusions lead to decreased platelet aggregation and activation in patients with Sickle Cell Disease: a pilot study

well as sCD40L. RBCx resulted in a decrease of all tested parameters. Although controlled trials are needed our results indicate that the beneficial effects of RBCx may well be related to a reduction in PLT and endothelial cell activation.

Jean-Louis Kerkhoffs1, Paula Ypma1, Arif Muradin1, John Scharenberg2, Bas de Laat3, Pierre Wijermans1

54. Systeemaudit van de bloedtransfusieketen

Dept of Hematology, Haga Teaching Hospital, The Hague;

1

Dept of research & development Sanquin Southwest region, Leiden;

A.G. van den Bos1, T.M.C. van de Laak1, M. de Krijger2, G.H. Lie3

Dept of research & development Sanquin, Amsterdam

1

Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen,

2

Laurentius Ziekenhuis Roermond,

3

Maastricht Universitair Medisch Centrum, Maastricht

2 3

Introduction: Sickle Cell Disease (SCD), caused by a single nucleotide mutation in the b-gene, leads to a variety of acute and chronic com-

78

plications due to the abnormal polymerisation of deoxygenated he-

Inleiding: hemovigilantie is in Nederland volop in ontwikkeling. Bij

moglobin. Although the clinical manifestations may vary, patients

het systematisch monitoren van de bloedtransfusieketen is een audit

with SCD usually have significant morbidity and a reduced life expec-

een belangrijk en waardevol instrument om de kwaliteit van de keten

tancy. The abnormal red cell morphology together with activation of

te kunnen toetsen. Een dergelijk instrument is nog niet voorhanden/

platelets, leukocytes and endothelial cells causes chronic inflamma-

beschikbaar terwijl de behoefte ernaar groeit. Vanuit die behoefte is

tion, hemolysis, vaso-occlusion and organ damage. Red cell exchange

in het Hemovigilantie Platform Zuidoost een gezamenlijk doel ont-

transfusions (RBCx) are being used to treat and prevent acute as well

staan: het ontwikkelen van een universele vragenlijst voor het audi-

as chronic complications in some patients. In a pilot study, we tested

ten van de gehele transfusieketen.

the effects of RBCx on platelet aggregation and activation, as well as

Methode: door een werkgroep bestaande uit hemovigilantiemede-

vol .

2

nr .

2 - 2009

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

werkers-/functionarissen (verpleegkundigen, analisten, kwaliteitsme-

p<0.05) whereas the WBC and RBC loss was comparable. In conclu-

dewerker, medicus) werd een universele vragenlijst ontwikkeld. Als

sion, the Spectra Optia has a significantly higher extraction rate and

basis hiervoor en na toestemming van de CBO (Centraal Begeleidings

collection efficiency than the MCS+ allowing to remove the same

Orgaan) diende de Richtlijn Bloedtransfusie uit 2004, deel IV Transfu-

amount of plasma in significantly less time, by processing significant-

sieketen. Criteria bij het opstellen van de vragenlijst: 1) uniformiteit,

ly less blood. It also removes significantly less platelets than the MCS+

2) vaste onderdelen: taken en verantwoordelijkheden, procedures, do-

separator.

cumentbeheer, materialen en apparatuur en 3) geen overlap van onderdelen die op meerdere punten in de transfusieketen voorkomen.

56. Klanttevredenheid bij Sanquin Botbank

Resultaten: in checklisten werden de hoofdstukken van de Richtlijn Bloedtransfusie deel IV uitgewerkt. Per hoofdstuk zijn normen en ver-

K. van den Toren, C. Verhagen, P. van Noord, F. Atsma

antwoordelijkheden benoemd alsmede vereisten/aanbevelingen op-

Sanquin Bloedbank

genomen. De beoordelingsscore werd ingedeeld conform de NIAZ (Nederlands Instituut voor Accreditatie van Ziekenhuizen) scores.

Inleiding: De Botbank bewerkt bot tot botproducten en levert deze

Conclusie: de ontwikkelde universele vragenlijst: 1) vormt een instru-

producten aan ziekenhuizen. Om beter op de wensen van de zieken-

ment om inzicht te krijgen in sterke en zwakke schakels in de bloed-

huizen in te spelen, is een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

transfusieketen, 2) toetst de gehele transfusieketen op basis van de

In het project is onderzocht hoe tevreden afnemers van botproducten

geldende consensus, 3) is in alle ziekenhuizen toepasbaar, 4) past bin-

zijn over de producten en dienstverlening van de Botbank.

nen de normering en toetsing volgens het NIAZ en 5) kan gebruikt

Methode: Er zijn 21 ziekenhuizen die botproducten afnemen in regio

worden bij interne en externe audits (benchmarking) van de transfu-

Zuidoost en Noordoost benaderd. Van de 21 ziekenhuizen namen er

sieketen.

18 deel aan het onderzoek (respons 86%). Door middel van een vragenlijst is de tevredenheid gemeten. In de vragenlijst kwamen onder-

55. Therapeutic plasma exchange: a paired comparison of the Spectra Optia Apheresis System versus the Haemonetics MCS+ Apheresis System

werpen aan de orde, zoals kwaliteit van het product, telefonische dienstverlening, bestelling en aflevering, verpakking en etikettering, communicatie, informatie en klachtenafhandeling. Data zijn geanalyseerd met SPSS, waarbij percentages en gemiddelde rapportcijfers zijn

C. Lambert, R. Verhuygt, C. Hermans

berekend.

Apheresis Unit – Division of Haematology, Cliniques universitaires

Resultaten: De Botbank in zijn totaliteit werd beoordeeld met een

Saint-Luc, 1200 Bruxelles, Belgium

gemiddeld rapportcijfer van 7,8. Van alle respondenten is 94,4% van mening dat de Botbank telefonisch goed bereikbaar is en 88,9% vindt

For therapeutic plasma exchange (TPE), continuous and intermittent

dat een bestelling accuraat wordt afgehandeld. Meer dan 72% van de

flow separators are known to be efficient. The present study was un-

respondenten is tevreden over de wijze waarop botproducten worden

dertaken to compare the performances of the Spectra Optia® Aphere-

verpakt en geëtiketteerd. Het gewicht van botproducten en de groot-

sis System, a continuous flow centrifugal apheresis system recently

te van botchips wordt in meer dan 33% van de gevallen als ‘precies

developed by CaridianBCT, with the Haemonetics MCS+ apheresis sys-

goed‘ beoordeeld. Meer dan de helft heeft hier geen mening over. Van

tem based on intermittent flow centrifugation to separate and collect

alle respondenten is 44,5% van mening dat klachten op een profes-

blood components. The primary objective of the study was to com-

sionele wijze worden afgehandeld, 40% heeft hier geen mening over.

pare the time required to exchange one total plasma volume (TPV)

Conclusie Afnemers van botproducten zijn over het algemeen zeer

with both separators. The secondary objectives were to determine the

tevreden over de producten en dienstverlening van de Botbank. Res-

plasma collection efficiency, the plasma extraction rate, the percent-

pondenten waren met name erg tevreden over de dienstverlening, de

age of target exchange volume achieved and the loss of cellular com-

kwaliteit en verpakking van producten, communicatie, informatie en

ponents. The study involved prospectively paired comparison of 16

de klachtenafhandeling.

TPE (each device) performed in patients with chronic diseases treated with TPE. The study was approved by the Local Ethics Committee and performed according to the guidelines of Good Clinical Practice and

57. Red Cell Alloimmunization in Sickle Cell Disease Patients in Uganda

ISO 14155. The time required to exchange 1 TPV was 182±36 min for MCS+ procedures and 100±20 min for the Spectra Optia procedures

Bernard Natukunda1, Henk Schonewille2, Anneke Brand2

(p<0.05, all results presented as mean±sd). A significantly higher

1

Mbarara University of Science and Technology, Mbarara, Uganda,

plasma extraction rate was achieved with Spectra Optia compared to

2

Sanquin Bloodbank Southwest Region, Leiden

MCS+ (30.2±4.3 versus 16.8±.3.4 mL/min, respectively, p<0.05). The plasma exchange efficiency was slightly better with the Spectra Optia

Introduction: Blood transfusion is an integral part in the manage-

compared to the MCS+ procedures (83.4±7.0 vs 80.0±8.5%, p<0.05).

ment of patients with sickle cell disease (SCD). Alloimmunization is a

The platelet loss was significantly lower with the Spectra Optia com-

recognized complication of repeated RBC transfusions in these pa-

pared to the MCS+ procedures (1.6±2.3 versus 7.5±4.2%, respectively,

tients. Consequences of alloimmunization include difficulties in get-

tijdschrift

voor

bloedtransfusie

vol .

2

nr .

2 - 2009

79

A B S TR A C T S

80

N V B - S YM P O S I U M

ting compatible blood for future transfusions and delayed hemolytic

sions. A total of 30 RBC alloantibodies was found with (66.7%) be-

transfusion reactions. The objective of the present study was to deter-

longing to the RH blood group system. MNS was the next frequent

mine the frequency and nature of RBC alloimmunization in SCD pa-

blood group system involved contributing 5 (16.6%) alloantibodies, 4

tients in Uganda where pretransfusion testing is only limited to ABO/D

(80%) of these being of anti-S specificity. Multiple antibodies were

grouping and saline crossmatching, without any additional antibody

present in 19% of immunized patients. Age, sex, first transfusion at

screening or antibody identification tests.

early age and the number of transfusion were not associated with

Materials and methods: In a cross-sectional study, patients with ho-

alloimmunization rate.

mozygous SCD attending the Sickle Cell Clinic at Mulago National

Conclusions: This is the first study on post transfusion alloimmuniza-

Referral Hospital in Kampala, Uganda, were investigated in a 6-month

tion in Uganda where blood donors and SCD patients are racially ho-

period. For each patient, demographic characteristics, the number of

mogeneous. Compared to previous studies on alloimmunization in

transfusion episodes, number of units of blood transfused, date of

SCD, the 6% alloimmunization rate is low but it nevertheless confirms

transfusion, indication for transfusion and age of first transfusion

the importance of alloimmunization as one of the post transfusion

were recorded.

complications in SCD patients. With the current transfusion policy in

Blood samples were taken off from consenting patients and RBC al-

Uganda one cannot detect or monitor alloimmunization and its clini-

loantibody formation was demonstrated using immunohematological

cal consequences. By not appropriate cross matches haemolytic

techniques.

transfusion reactions can be missed of confused with sickle crisis.

Results: 428 patients (median age 12, female to male ratio 1.0) had

Therefore, we recommend to include laboratory and clinical guide-

been transfused with median 3 units during median 3 transfusion

lines on the prevention and management of immunological compli-

episodes. Twenty six patients (6.1%) became alloimmunized to RBC

cations of allogeneic blood transfusions, including RBC alloimmuni-

antigens and 81% of these had received less than 15 blood transfu-

zation in the Ugandan Blood Transfusion policy.

Auteur

Abstract

Auteur

Auteur

Abstract

Auteur

Abstract

Adema, E. Ait Soussan, A. Akker van de, D. Akker van de, G.J. Atsma, F. Baart, A.M. Berg van den, T.K. Beunis, M. Bilgin, Y.M. Blink van den, J.F. Boekhorst te, P.A.W. Bogaerts, M. Bohemen van, M.R. Bom van der, J.G. Bonsel, G.J. Bontekoe, I.J. Boogaard van den-Maat van der, A.M. Boonstra, J.G. Borkent-Raven, B.A. Bos van den, A.G. Bosgoed, C. Bossers, B. Brand, A. Briët, E. Brinkman, H.J. Bruggen van, R. Burg van den, P.J.M. Burger, P. Cessie le, S. Claas, F.H. Cuyper de, I.M. Danovic, F. Dijkstra-Tiekstra, M.J. Doggen, C.J.M. Dombrée, M. Dongen van, A. Doxiadis, I.I.N.

39 36 35 35 2, 56 1 12 50 13 7, 8, 9, 10 40, 49 37 49 29, 46 44 17, 18 51, 52

Duijnhoven van, J.L.P. 51, 52 Ende van 't, E. 26 Fijter de, A. 8, 9, 10 Folman, C. 5, 35 Fonderson, M.S. 42 Gajic, O. 47 Geelen-Geboers, R. 51, 52 Goodrich, R.P. 24 Gouwerok, E. 23, 24 Haas de, M. 30, 34, 36, 38, 39 Haasnoot, G.W. 31 Hansen, E. 24 Hermans, C. 55, 57 Hilten van, J.A. 14 Hoek van der, H.J. 40 Hoentjen, D. 15 Honohan, A. 29 Hout van, B.A. 44 Janssen, M.P. 44, 45 Javadi, A. 37 Karomi, S. 11 Karssing-Leeuwen van, W. 28 Keijman, S. 7 Kerkhoffs, J.L. 53 Koopman, M.M.W. 5, 25, 26, 32, 48 Kooyman, P. 34 Korsten, H. 16 Kort de, W.L.A.M. 1, 2, 3, 4, 6 Korte de, D. 12, 16, 17, 18, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 32 Kraan, M. 20, 21, 22 Krijger de, M. 54 Krouwel, S. 36 Kuhne, S. 38 Kuipers, T.W. 30 Laak van de, T.M.C. 54 Laat de, B. 5, 53 Laleijne de-Liefting, L.A.E. 17, 18

Lambert, C. Later, A.F.L. Levering, W.H.B.M. Lie, G.H. Lieshout-Krikke, R. Ligthart, P.C. Lindenburg, I.T.M. Litsenburg van, E.H.A.A. Maaren van, Y. Maathuis, M.H.J. Marcelis, J. Marschner, S. Meekers, H. Meer van der, P.F. Meijer, B. Middelburg, R.A. Muniz-Diaz, E. Muradin, A. Noguées Galvez, N. Noord van, P.A.H. Oers van, M.H.J. Péquériaux, N.C.V. Pettersson, A. Poel van der, C.L. Porcelijn, L. Puylaert, C. Reynaarts, I. Rohrbach, A. Rombout, E. Rood, I.G.H. Savelkoul, P. Schaalma, H. Schaasberg, W.P. Scharenberg, J. Scheffer, P.G. Schipperus, M.R. Schonewille, H. Schoot van der, C.E. Setroikromo, A.C. Sikkema, J.F. Silliman, C.C.

55, 57 14 42 54 26 34, 38, 39 31, 41 33, 34 50 11 26 24 35 17, 18, 28 25, 32 46, 47 47 53 47 1, 56 13 33, 34 27 44, 45 30 7, 8, 9, 10 24 50 16 27 27 6 44 53 36 50 31, 37, 41, 42, 43 36 20, 21, 22 9 47

Sintnicolaas, K. Sitniakowsky, L.S. Slegers-Kuhne, J. Slot, E. Smid, W.M. Som, N. Stein van, D. Streefkerk, I. Tilborgh van, A.J.W. Tomson, B. Toren van den, K. Uhrynowska, M. Vandenbroucke, J.P. Veen, S. Veldhuisen, B. Veldhuizen, I.J.T. Verduin, E.P. Verhagen, C. Verhoeven, A.J. Verhuygt, R. Versteegh, M.I.M. Vlaar, R. Vooght de, K.M.K. Vrielink, H. Vries de, R.R.P. Wagenmans, E.T. Wallis, J. Watering van de, L.M.G. Wiersum, J.C. Wijermans, P. Wildt de-Eggen, J. Wolf de, J.T.M. Ypma, P. Zijlker, P.Y. Zuypanska, B. Zweegman, S.

42 14 19, 21 11 26 38 47 50 50 29 56 47 46, 47 7, 8 38 2, 3, 4, 6, 9 31, 37, 41 56 12, 23, 16, 30 55, 57 13 23, 24 35 25, 32, 48 42, 43 3, 4 47 13 50 53 15, 19, 20, 21, 22, 39 39 53 50 47 38

vol .

2

nr .

49 44, 45 54 19 36 13, 14, 29, 31, 37, 41, 42, 43 46 5 12, 16 5 12, 16 46 42 24, 30 48 15, 20, 21, 22 1 12 6 31, 41, 42, 43

2 - 2009

Abstract

tijdschrift

voor

bloedtransfusie