Werkblad beschrijving interventie Voor goed beschreven

Werkblad beschrijving interventie Voor ‘goed beschreven’

Gebruik maximaal 10 pagina’s

CoolFit Zie ook:

http://www.loketgezondleven.nl/interventies/ Contact Centrum Gezond Leven:

Projectgroep Erkenningen

[email protected] o.v.v. erkenning 030-274 4798

Achtergrondgegevens Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam: (Post)adres: Plaats: E-mail: Tel.: Fax: Website (van de interventie)

CBO Churchilllaan 11 Utrecht [email protected] 030 284 39 00 030 294 36 44 www.coolfitopschool.nl

Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder

Naam: (Post)adres: Postcode: Plaats: E-mail: Tel.: Fax:

Aviva Nethe Churchilllaan 11 3502 GV Utrecht [email protected] 030 – 284 39 62 030 294 36 44

Vul hier het Osirisnummer (I-database) in

CoolFit

1. Doel van de interventie Wat is het doel van de interventie? Beschrijf de einddoelen en eventuele sub- of voorwaardelijke doelen zo concreet mogelijk en bij voorkeur SMART.

Het doel van de CoolFit interventie: Minimaal de helft van de scholen die per jaar meedoen aan de CoolFit interventie, implementeren in het vervolg jaarlijks activiteiten over eten en/of bewegen zoals DOiT, Krachtvoer, etc.

2. Doelgroep van de interventie Wat is de doelgroep van de hier beschreven interventie? Geef een zo precies mogelijke beschrijving van relevante kenmerken. Noem ook een eventuele intermediaire doelgroep.

Voor wie is de interventie bedoeld? De primaire doelgroep van CoolFit zijn vmbo-leerlingen uit de eerste en tweede klas van de middelbare school in Nederland. Kenmerken van deze doelgroep zijn: - Zowel autochtone als allochtone leerlingen - Leeftijd +/- tussen 12-15 jaar - Korte concentratieboog - Praktisch ingesteld - Verhoogd risico op overgewicht en obesitas (Dutch Health Council, 2003) - Geneigd voor invloeden van buitenaf - Vinden onder andere dat docenten een belangrijke rol kunnen spelen in het stimuleren van een gezonde leefstijl Intermediaire doelgroepen zijn: - Docenten - Schoolbesturen - Coördinatoren vmbo - GGD-en, - Sportservices - Gemeenten - Andere onderwijsondersteunende instanties

Geef aan of de interventie ook geschikt is voor (specifieke) migrantengroepen, en zo ja voor welke.

Toepassing bij migranten De materialen binnen de CoolFit interventie zijn niet specifiek alleen maar toegespitst op allochtone of autochtone leerlingen. Alle materialen zijn aangepast op leerlingen afkomstig uit zowel Nederlandse als niet-Nederlandse culturen. Tijdens het schijf van vijf-spel binnen het interactief college en ook binnen de workshop Do’s en Dont’s bijvoorbeeld, worden zowel producten gehanteerd en ook besproken die veel gebruikt worden in niet-westerse culturen als producten die veel worden gebruikt in westerse culturen. Daarnaast worden jongeren van zowel Nederlandse als niet-Nederlandse afkomst als ‘rolmodel’ gebruikt in de CoolFit film die vertoond wordt tijdens het interactief college.

Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven

2


CoolFit

3. Aanpak van de interventie Beschrijf de opzet van de interventie. Denk aan de gebruikelijke duur, indien van toepassing de frequentie en intensiteit van de contacten, de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen en de setting waarin de interventie wordt uitgevoerd.

3.1 Opzet van de interventie De CoolFit interventie is een leefstijldag met verschillende workshops gericht op voeding en beweging in de context van interesses van jongeren uit de eerste en tweede klas van het vmbo. Dankzij resultaten van evaluaties na de CoolFit dag is het programma gedurende de eerste drie jaren aangepast om de interventie beter aan te laten sluiten bij de behoeften van de school en de leerlingen. Elke workshop wordt gegeven door professionele instructeurs die samen deel uitmaken van het CoolFit team. Werving GGD’en / scholen CBO vraagt aandacht voor de CoolFit dag aan GGD’en en scholen via verschillende communicatiekanalen: - FactZ (corporate nieuwsbrief CBO) - Flyers op congressen - Website CoolFit - Website CBO - Websites partners - Mailing / persberichten - Twitter (CBO account) Behalve de officiële communicatiekanalen zoals hierboven benoemd, raken veel scholen op de hoogte van de CoolFit dag via mond-op-mond reclame van andere scholen in de stad / gemeente. Scholen komen zowel direct bij het CBO terecht of via de GGD. Aanmelding en afstemming met scholen Scholen kunnen zelf een CoolFit-dag aanvragen via de GGD of direct bij het CBO via de website www.coofitopschool.nl. Na het inplannen van een datum en het tekenen van een akkoord over samenwerking voor de CoolFit dag, wordt een afspraak gemaakt op de school om het draaiboek en praktische voorbereidingen te bespreken. Opbouw van de CoolFit dag Een CoolFit-dag bestaat uit een ochtendronde (09.30-12.30) en een middagronde (13.00-16.00). Aan beide rondes doen 40-50 leerlingen mee.

Wat gebeurt er concreet bij de uitvoering? Beschrijf hoe de onderdelen van de interventie worden ingevuld of uitgevoerd, zo nodig met enkele typerende voorbeelden.

3.2 Inhoud van de interventie  College - Het college is interactief en wordt verzorgd door instructeurs van jongerenplatform iBanana. Tijdens het college bekijken de leerlingen de CoolFit film waarna een discussie volgt over het belang van ontbijten, de energiebalans, frisdranken, leefstijl in zijn algemeenheid, wat de gevolgen zijn van ongezonde voeding en de schijf van vijf. Het college wordt afgesloten met het Schijf van Vijf spel. In dit spel strijden leerlingen tegen elkaar door de juiste dummyproducten van achter uit het klaslokaal in de juiste schijven (‘manden’) van vijf te plaatsen voor aan in het klaslokaal. Hierbij zijn leerlingen tegelijkertijd ook fysiek bezig. Het doel van deze workshop is de leerlingen actief te laten nadenken praten over gezonde voeding, beweging, overgewicht/ondergewicht en leefstijl en het belang hiervan voor hun eigen gezondheid. 

Do's & Don'ts - Dit onderdeel wordt begeleid door twee trainers van de


3


CoolFit

organisatie ViveActive. Tijdens Do's & Don'ts leren de kinderen hoeveel kilocalorieën een maaltijd van de McDonald's bevat. Vervolgens stellen ze in kleine groepjes een gezonde lunch samen die net zoveel kilocalorieën bevat als de maaltijd van de McDonald's. Leerlingen maken visueel inzichtelijk hoeveel energie een McDonalds menu bevat ten opzichte van een gezonde lunch bestaande uit producten als: brood, melk, ontbijtkoek en fruit. Het doel van deze workshop is leerlingen bewust te maken van de energie die in fastfood zit in verhouding tot de energie die in gezonde producten zit. 

Smoothies maken – Deze workshop wordt verzorgd door instructeurs van het CBO. Tijdens dit onderdeel maken de leerlingen aan de hand van recepten smoothies van vers fruit. Leerlingen leren verschillende type vruchten bereiden, snijden en proeven in deze workshop. Het doel van smoothies maken is de leerlingen te laten zien dat je op een makkelijke manier een lekker en gezond tussendoortje kan maken.



Fittestjes - De fittestjes worden verzorgd door twee trainers van ViveActive. Tijdens het onderdeel fittestjes worden het uithoudingsvermogen, lenigheid, kracht, gewicht, vetgehalte en BMI gemeten bij de leerlingen. De leerlingen voeren het grootste gedeelte van de testjes zelfstandig, en zo nodig, bij elkaar uit. De resultaten van de testjes geven de leerlingen een goed beeld van hoe fit ze zijn. De BMI-resultaten worden aan het einde van de gehele ronde teruggekoppeld aan de hele groep en gepresenteerd aan de hand van het landelijke gemiddelde. Van de Tanitaweegschaal, die hun lichaamsamenstelling meet, krijgen de leerlingen een bonnetje mee met hun persoonlijke gegevens.



Workshop Hiphop/ Streetdance – Leerlingen leren in deze workshop van professionele dansers de basis van hiphop of streetdance. De dansers passen het niveau van de dans, zo nodig, ter plekke aan op het niveau van de leerlingen. Het doel van deze workshop is om leerlingen enthousiast te maken om in beweging te zijn en dat bewegen ook leuk kan zijn.

4. Materialen en links Welke materialen zijn er en waar zijn deze verkrijgbaar? Noem ten minste de Nederlandse handleiding. Noem ook eventuele links naar relevante websites, rapporten of andere relevante bestanden. Vermeld eventueel ook of er voorzieningen zijn voor migranten en zo ja welke.

Materialen van CoolFit zijn verkrijgbaar bij het CBO. Tijdens de CoolFit-dag zelf wordt het volgende materiaal gebruikt: - Draaiboek (indeling van de CoolFit dag – aangepast aan de situatie van de school) - Schijf van vijf spel (voor interactief college, bestaande uit o.a. dummy-producten) - CoolFit film op DVD - Polo’s (gedragen door de instructeurs) - Recepten (voor smoothies maken) - Blenders (voor smoothies maken) - Attributen voor het meten van de fitheid (voor fittestjes, o.a. knijpkrachtmeter/ long inhoud checker enz.)


4


CoolFit

Na een CoolFit-dag kunnen scholen het volgende materiaal bestellen om zelf de dag uit te voeren: - Docentenhandleiding - CoolFit film op DVD (voor interactief college) Algemene (communicatie)materialen bij CoolFit zijn: - CoolFit trailer - Flyer - Website - Factsheet Organisatie- en contactgegevens: CBO, Churchilllaan 11, 3527 GV Utrecht Contactpersoon: Aviva Nethe, [email protected], 030-284 39 62

5. Onderbouwing werkzaamheid Geef hier een aanzet tot onderbouwing van de werkzaamheid. Op welke principes is de interventie gebaseerd? Waarom denkt u dat deze interventie effect zal hebben? De informatie is wel van belang, maar is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.

Werkzame factoren/ mechanismen en verantwoording Hieronder worden de werkzame factoren van CoolFit beschreven en onderbouwd met literatuuronderzoek waarom dit zo belangrijk is bij dit type interventie. 1. Specifieke voorlichting is belangrijk CoolFit richt zich op specifieke thema’s met betrekking tot voeding en beweging: ontbijten, frisdranken, tussendoortjes en de schijf van vijf gecombineerd met het belang van beweging. Omdat algemene voedingsvoorlichting minder goed blijkt te werken dan specifieke voorlichting (Knai et al., 2006; Contento, 2007), richt de inhoud van CoolFit op bovengenoemde meer specifieke thema’s. 2. Vmbo-leerlingen zijn praktisch en toepassingsgericht ingesteld De CoolFit dag bestaat uit verschillende workshops. De ontwikkeling van de workshops en het draaiboek van de CoolFit dag is gebaseerd op onderzoek naar pedagogische en psychologische kenmerken van vmbo-leerlingen. Van der Sanden (2003) en Den Boer, Mittendorf en Sjenitzer (2004) laten zien dat vmbo-leerlingen zeer praktisch en toepassingsgericht zijn ingesteld. Vmboleerlingen houden minder van lezen, en leren liever door te doen. Verder blijkt dat vmbo-leerlingen veel ondersteuning nodig hebben bij regulatie- en motivationele activiteiten (Van Der Neut, Teurlings en Kools, 2005). Praktisch bezig zijn en veel interactie zijn dus belangrijke aspecten voor vmboleerlingen als het gaat om leren. Daarom is deze manier van (aan)leren als belangrijk centrale kenmerk binnen de CoolFit workshops opgenomen. Gebaseerd op bovenstaande, worden bovendien alle workshops begeleid door minimaal drie docenten: twee professionele instructeurs (afkomstig uit het CoolFit-team) en minimaal één docent van de school zelf, waarmee de benodigde ondersteuning en begeleiding gewaarborgd wordt in de interventie. 3. Peer to peer educatie en de sociale leertheorie (Bandura, 1977) Peer educatie gaat ervan uit dat jongeren van elkaar kunnen leren. Een peer educator is een persoon met dezelfde leeftijd, van dezelfde rang en met dezelfde status als de doelgroep (Green en Frankish, 2001).Bij de inhoudelijke ontwikkeling van de workshops is gebruik gemaakt van de doelgroep zelf. Het ontstaan van de vijf workshops waarin gevarieerd aandacht wordt besteed aan zowel voedings- als beweegaspecten is voortgekomen uit focusgroepen die zijn afgenomen met de doelgroep zelf. Ook hebben leerlingen


5


CoolFit

meegedacht over de variatie tussen ‘praktische workshops’ en ‘informatieve workshops’. Na de inhoudelijke ontwikkelingen van de workshops, is het programma in 2009 op 3 scholen als pilot getest. Zo spelen ook vier vmbo-leerlingen een ‘rolmodel’ in de CoolFit film en het interactieve college wordt gegeven door jongeren zelf. De keuze voor het inzetten van vmbo-leerlingen als ‘rolmodel’ binnen CoolFit, is gebaseerd op het idee achter de Social Reality Theory (Searle, 1995). Deze theorie laat zien dat het conformeren aan een groep een bijdrage levert aan het op een geschikte manier uitdrukken van attitude en het gedrag. Deze worden herkend en gewaardeerd door leeftijdsgenoten (peers) (Hardin & Conley, 2000). Een andere bekende theorie die aansluit op het principe waarop de ontwikkeling van de CoolFit film én de andere CoolFit workshops zijn gebaseerd is de Social Learning Theory (SLT) van Bandura (1977). SLT gaat ervan uit dat mensen leren door elkaars gedrag, attitudes en resultaten van het gedrag te observeren. Op deze manier komt de CoolFit interventie tegemoet aan onderzoeken die laten zien dat peer to peer educatie positief werkt bij jongeren, onderbouwd met de Social Reality Theory en de Social Learning Theory. 4. Zelfevaluatie Leerlingen worden tijdens de CoolFit dag bewust gemaakt van hun eigen eet- en beweeggedrag door middel van zelfevaluatie tijdens de verschillende workshops. Dit is weer een onderdeel van het HOE-model – bewustwording (McGuire, 1984).

6. Randvoorwaarden uitvoering en kwaliteitsbewaking Welke eisen zijn er t.a.v. opleiding, training, certificering, licenties en/of supervisie van de uitvoerend werkers? Beschrijf deze randvoorwaarden voor de toepassing.

6.1 Eisen ten aanzien van opleiding Voorwaarden om workshops van CoolFit als instructeur te begeleiden: - de professionals zijn werkzaam in de gezondheidsbevordering op het gebied van onderwijs/jeugd en hebben ook ervaring met het thema voeding/beweging en jongeren; - De professionals voeren de activiteiten uit zoals vooraf contractueel is afgesproken; - Na afloop van iedere CoolFit-dag evalueert het CBO met de partners en met de school. Deze voorwaarden worden gesteld om zo de kwaliteit te garanderen van de workshops die gegeven worden binnen CoolFit. Profiel van CoolFit workshop begeleiders CoolFit workshop begeleiders hebben affiniteit en ervaring met lesgeven/ voorlichting geven aan jongeren op vmbo-niveau. Tevens zijn de begeleiders flexibel inzetbaar met betrekking tot tijd en locatie. Begeleiders van CoolFit workshops kunnen zich aanpassen aan diverse omstandigheden op scholen, variërend van ruime lokalen met luxe voorzieningen tot kleinere ruimten met beperkte voorzieningen. Per workshop komen de volgende begeleiders in aanmerking: - Dansworkshop: dansdocenten voor hiphop/ streetdance met ervaring in lesgeven aan vmbo leerlingen in de leeftijdscategorie 12-15 jaar. - Do’s & Dont’s: medewerkers vanuit ViveActive. - Fittestjes: personal trainers - College: docenten / jongeren / studenten met ervaring in voorlich-


6


-

CoolFit

ting aan (vmbo) leerlingen en affiniteit met gezondheidsbevordering en preventie. Smoothies: docenten / jongeren / studenten met ervaring in voorlichting aan (vmbo) leerlingen en affiniteit met gezondheidsbevordering en preventie.

Eisen ten aanzien van schooldocenten Docenten die meelopen met de groepjes leerlingen dienen op de hoogte te zijn van het volledige programma, doel van CoolFit, doel van elke workshop en het draaiboek. De docenten zijn in staat orde te bewaken tijdens de workshops als dat nodig is. De contactpersoon van de school met wie de CoolFit dag is georganiseerd, zorgt voor de volledige informatieoverdracht aan de betreffende docenten die op de CoolFit dag meelopen met groepjes leerlingen. Tevens wordt van docenten verwacht dat ze op de CoolFit dag het juiste voorbeeld geven wat betreft gezond eten en beweging. Er worden geen (ongezonde) snacks uitgedeeld of genuttigd. Is er voor de overdracht of implementatie een handleiding of protocol? Zijn er eerdere ervaringen waaruit blijkt dat de interventie overdraagbaar is?

6.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Werving GGD’en / scholen Werving van scholen voor de CoolFit dag gebeurt via zowel traditionele communicatiekanalen (nieuwsbrief, website, flyers op congressen, etc. – naar scholen en naar GGD’en die op hun beurt ook communiceren over CoolFit) als via nieuwe media (Twitter, LinkedIn). Tot nu toe weten scholen ons zelf te vinden en benaderen CoolFit of ze een dag mogen ontvangen. Mede door enthousiasme van scholen enerzijds (hiermee wordt veel mond-opmondreclame verkregen) en belangrijke succesfactoren anderzijds (t/m maart 2012 kosteloze projectdag en kortdurende interventie) melden scholen zich vrijwillig aan voor CoolFit. De meeste scholen zoeken invulling van een dag voor bijvoorbeeld een projectweek over gezonde leefstijl. CoolFit past hier perfect in. Overdracht aan/ implementatie op scholen Per school wordt voorafgaand aan de CoolFit dag een informatieoverdracht gepland met de contactpersoon van de school. De contactpersoon wordt door de CBO-coördinator CoolFit op de hoogte gesteld van: - Doel CoolFit - Doel van elke workshop - Draaiboek - Verloop van de dag - Eisen waaraan docenten moeten voldoen - Eisen waaraan de school / beschikbare middelen moet(en) voldoen Tevens stelt de coördinator CoolFit van het CBO de workshop begeleiders op de hoogte van de specifieke kenmerken van de betreffende school, leerlingen, locatie en voorzieningen. Op deze manier worden zowel de school(docenten) als de workshop begeleiders in staat gesteld in te spelen op individuele eigenschappen van elke school en leerlingen, waardoor de CoolFit dag succesvol kan worden geïmplementeerd. Nazorg scholen en GGD’en Wanneer een school na een eerste keer implementatie van de CoolFit dag door het CBO de interventie jaarlijks terug wil laten komen, vindt informatieoverdracht plaats middels de CoolFit handleiding. Samen met de handleiding wordt de CoolFit DVD verzonden. CBO ligt na de CoolFit dag scholen en GGD’en in over vervolginterventies die goed aansluiten op de CoolFit


7


CoolFit

dag. De interventies worden besproken in de manier van gebruik, waar de interventie wordt ontwikkeld en hoe de scholen de implementatie kunnen inbedden binnen het school gezondheidsbeleid. Er is helaas geen inzicht in welke scholen met welke interventies aan de slag zijn gegaan na uitvoering van de CoolFit dag. We hebben wel teruggekregen in gesprekken met docenten tijdens de afsluiting van de CoolFit dag, dat scholen interesse toonden om in het vervolg andere interventies over eten en/of bewegen te implementeren, of CoolFit nog eens uit te voeren.

Hoe wordt de kwaliteit van de interventie beoordeeld en bewaakt? Denk bijvoorbeeld aan registratie van activiteiten en resultaten.

6.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking Kwaliteitsbewaking verloop CoolFit dag Eén keer per jaar evalueert het CBO het verloop van de workshops en de inhoud van de workshops met de workshopbegeleiders. Verder wordt het verloop na elke implementatie van de CoolFit dag geëvalueerd met de docenten en de leerlingen van de betreffende school. Kwaliteitsbewaking workshopbegeleiders De workshops van de CoolFit dag worden door een vast team van begeleiders gegeven. Als nieuwe begeleiders worden ingezet, worden ze 1) ingewerkt door de oud-begeleiders en 2) geëvalueerd op motivatie, ervaring en professionaliteit door de coördinatie van het CBO. Kwaliteitsbewaking inhoud workshops De inhoud van de workshops wordt 2 keer per jaar geëvalueerd door het CBO in samenwerking met de workshopbegeleiders. Deze evaluatie richt zich op inhoudelijke informatieoverdracht op het gebied van voeding, beweging en leefstijl, spelvormen, gebruik materialen, voorbeelden, afbeeldingen, teksten, etc. Kwaliteitsbewaking doelstelling CoolFit dag Elk jaar onderzoeken stagiaires van het WO de CoolFitdag middels een evaluatieonderzoek. In deze onderzoeken wordt gekeken in hoeverre CoolFit haar doelstellingen bereikt, de implementatie op scholen succesvol verloopt en welke effecten de workshops inhoudelijk hebben op de leerlingen/ docenten. Uit deze (evaluatie)onderzoeken blijkt onder andere dat de docenten en leerlingen erg enthousiast zijn over de opzet en de inhoud van de CoolFit dag. Hiermee lijkt de doelstelling van CoolFit om enthousiasme op te wekken bij vmbo-scholen voor de thema’s voeding en beweging bereikt te zijn. 6.4 Kosten van de interventie

Wat zijn de kosten voor de uitvoering? Noem zo mogelijk kosten voor licentie, materiaal, trainingen, kwaliteitsbewaking, Vermeld het jaartal waarvoor de prijzen gelden. Noem ook de tijdinvestering van betrokken professionals (uitvoering en coördinatie).

Een CoolFit dag kost € 3500,-. Deze kosten worden uitgesplitst in: Partners: € 2.000,Reiskosten: € 350,Materialen: € 150,Coördinatie: € 1.000,-

Coördinatie van de CoolFit dag door CBO Voorbereiding op de school door CBO in samenwerking met contactpersoon school Aansturen partners Materiaalvoorziening workshops


8


-

CoolFit

Aanwezigheid en inzet partners en CoolFit coördinator tijdens de CoolFit dag Evaluatie Materialen

Uurbesteding door scholen – bij een door het CBO georganiseerde dag Behalve de CoolFit dag zelf (8 uur) is de contactpersoon van de school +/- 4 uur kwijt aan de volgende voorbereidingstaken: - 1 uur bezoek ontvangen van coördinator CoolFit dag (CBO) aan de school- voorafgaand aan de CoolFit dag zelf: doorspreken draaiboek en lokalen selecteren; - 2 uur afstemming met collega docenten over ondersteuning op de CoolFit dag; - 1 uur indeling van leerlingen in groepen voor de workshops. In totaal lopen per school ongeveer 5 docenten tijdens een CoolFit dag mee met de groepen leerlingen. Deze docenten worden voor een hele dag ingezet (8 uur) of voor alleen de ochtend- of middagronde (3 uur). Uurbesteding als scholen CoolFit zelf uitvoeren Scholen kunnen ook zelf een CoolFit-dag organiseren. Dit kost naar schatting de volgende uren: - Doorlezen draaiboek CoolFit-dag: 1 uur - Voorbereiding (activiteiten selecteren, materialen kopen): 2 uur - Afstemmen met collega’s: 2 uur - CoolFit-dag zelf: 8 uur Een school zou hierbij eventueel ondersteuning kunnen vragen aan een GGD. Afhankelijk van de investeringsmogelijkheden en ideeën van de GGD, zal het aantal uren hiervoor variëren per aanpak en per GGD.

7. Onderzoek naar de uitvoering van de interventie Is er onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie? Beschrijf doel, type onderzoek (bijvoorbeeld procesevaluatie, behoefteanalyse, nul-meting, haalbaarheidonderzoek, tevredenheidmeting etc.), methode en relevante uitkomsten. Geef aan wat het bereik is, de succes- en faalfactoren en waardering door de doelgroep. Geef ook aan hoe de interventie, indien noodzakelijk, wordt aangepast.

Tussen augustus 2009 en maart 2012 zijn er diverse (wetenschappelijke) onderzoeken gedaan naar de CoolFit dag. Hier volgt een korte beschrijving van de procesevaluatie en een samenvatting van de conclusies van de onderzoeken.

I. Procesevaluatie Voor de procesevaluatie heeft elke school die tussen augustus 2009 en maart 2012 deelnam aan de CoolFit dag een vragenlijst ingevuld over de ervaringen rondom de CoolFit dag. In totaal is de CoolFit dag in deze periode op 35 scholen geïmplementeerd. Helaas hebben niet alle docenten de vragenlijst ingevuld. De vragenlijsten voor de evaluatie van de CoolFit dag zijn door 30 docenten ingevuld. De belangrijkste conclusies uit deze evaluaties zijn de volgende: Succesfactoren: - De variatie van de inhoud van het programma - De workshops zorgen voor bewustwording bij de leerlingen over gezonde voeding en het belang van bewegen - De dag werd over het algemeen als ‘leuk’, ‘actief’ en ‘interessant’ ervaren - De planning rondom de organisatie en op de dag zelf sloot goed aan


9


-

CoolFit

bij de docenten De workshops worden gegeven door professionals en niet door de docenten zelf, wat een extra stimulans geeft voor de leerlingen De dansworkshop is een leuke variatie voor zowel jongens als meisjes

Verbeterpunten: - Het programma mag meer pauzes voor de leerlingen bevatten - Sommige onderdelen waren wat lang voor leerlingen met een korte concentratieboog - Het interactieve college mist praktische gedeelten waarmee het onderwerp rondom gezonde voeding duidelijker wordt voor de leerlingen Doorgevoerde aanpassingen: - Pauzes tussendoor voor de leerlingen - Andere volgorde workshops (meer afwisseling theoretische en praktische workshops) - Meer tijd tussen de workshops inplannen, o.a. door een workshop uit het programma te halen: Computertestjes. Over deze workshop werden de minst positieve reacties van de leerlingen en docenten op de dag zelf ervaren.

Algemene conclusie onderzoeken De CoolFit interventie beoogt op lange termijn een bijdrage te kunnen leveren aan de preventie van overgewicht bij vmbo-leerlingen. Deze bijdrage hoopt CoolFit te leveren door scholen en docenten enthousiast te maken voor aandacht besteden aan gezonde leefstijl op scholen – zodat ze n.a.v. de CoolFit dag aan de slag gaan met meer interventies over voeding en/of bewegen. Evaluatieonderzoeken laten zien dat enthousiasme is gecreëerd bij docenten en leerlingen voor de thema’s voeding en beweging. Aannemelijk is, is dat hierdoor een grotere kans op draagvlak gerealiseerd wordt voor (structurele) implementatie van gezondheidsprojecten, een succesfactor die tot nu toe nog ontbrak op scholen waardoor implementatie werd bemoeilijkt (Cobussen, 2011).

8. Toelichting op de naam van de interventie Is de naam van de interventie helder? Noem de herkomst of diepere betekenis. Is de interventie bekend onder een andere naam? Noem de naam van de buitenlandse versie van de interventie. De informatie is wel van belang, maar is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.

De naam CoolFit is ontstaan na focusgroepen met de doelgroep van de interventie. Om de naam en het imago van de interventie beter aan te laten sluiten bij vmbo leerlingen van 12-15 jaar, is er gekeken naar het jargon van de doelgroep. Het woord ‘Cool’ kwam naar voren uit de focusgroepen van vmbo leerlingen. Omdat de interventie zo is ontwikkeld dat het goed om te vormen is en te implementeren is voor andere doelgroepen dan alleen vmbo leerlingen, is gekeken naar een naam die ook bij andere typen jongeren aansluit. Het woord ‘cool’is herkenbaar voor jongeren in het algemeen. Daarom zou de naam nog steeds aansluiten bij de belevingswereld van bijvoorbeeld havo en vwo leerlingen. Verder is gekeken naar een element in de naam dat betrekking heeft op de


10


CoolFit

inhoud van de interventie, namelijk: gezonde voeding en beweging, ofwel: gezonde leefstijl. Hiervoor staat het woord ‘Fit’. Een woord dat kort en krachtig overkomt, en tevens lekker ‘wegbekt’ in combinatie met ‘cool’. Hierover waren vmbo leerlingen uit de focusgroepen het allemaal eens.

9. Uitvoering (uitvoerende en of ondersteunende organisaties en partners) Waar, door welk soort organisaties en op welke schaal wordt de interventie toegepast? Beschrijf op welke locatie de interventie wordt uitgevoerd. Noem eventueel lokale en/of regionale varianten. Noem eventueel ook samenwerkingspartners in de uitvoering.

De interventie CoolFit wordt uitgevoerd door CBO in samenwerking met de volgende partners: 1. 2. 3. 4.

CBO: Algehele coördinatie, Smoothies maken ViveActive: fittestjes, Do’s & Dont’s iBanana: College Max Studios: dansworkshops

De interventie wordt op de vmbo scholen zelf uitgevoerd. In de periode september 2009 – maart 2012 hebben 35 vmbo scholen deelgenomen aan de CoolFit dag. Het aantal GGD’en die hierbij betrokken zijn geweest is helaas niet inzichtelijk.

10. Overeenkomsten met andere interventies Zijn er soortgelijke interventies? Noem relevante en in het oog springende overeenkomsten en /of verschillen; beperk dit tot sterk vergelijkbare interventies. De informatie is wel van belang, maar is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.

1. Ga voor gezond!* (BO): Overeenkomsten: - Beide interventies hebben een agenda-settend karakter (start interventie voor de Gezonde School aanpak) - Commerciële partij(en) als financier - Lokale inbedding goed mogelijk Verschil: - CoolFit richt zich alleen op voeding en beweging, Ga voor gezond! richt zich op leefstijl in bredere zin, dus ook op weerbaarheid, mentale gezondheid, hygiëne, etc. - CoolFit is voor het voortgezet onderwijs en Ga voor gezond! voor het basis onderwijs. - Ga voor gezond! is breder dan één dag: scholen kunnen er zelf mee aan de slag (lessen downloaden, test uitvoeren enz.). 2. De voormalige Wat eet en beweeg ik bus† (NISB): Overeenkomsten: - Gericht op vmbo-leerlingen - Aandacht voor fittesten en bewegen - Bezoek van meerder vmbo-scholen als soort van ‘tour’ Verschillen: - Bus richt zich alleen op bewegen/ fitheid en niet op voeding (zoals in

* †

http://www.gavoorgezond.nl/ http://www.weebibus.nl/


11


-

CoolFit

CoolFit) Geen duidelijke koppeling met opvolgende interventies

3. Fit Food Fun bus (BO)‡: Overeenkomsten: - Eendaagse interventie/ aanjager - Thema voeding én bewegen Verschillen: - Fit Food Fun bus is voor het basisonderwijs, CoolFit voortgezet onderwijs 4. Krachtvoer§ (VO): Overeenkomsten: - Krachtvoer is ook specifiek gericht op vmbo leerlingen uit de eerste en tweede klas. - Krachtvoer elementen zijn opgenomen in de CoolFit dag, zoals de workshop Smoothies maken. Ook wordt in de handleiding voor scholen verwezen naar de Krachtvoer website voor online kennistestjes over snacks, ontbijt en dranken. Verschil: - Krachtvoer is alleen gericht op voeding. CoolFit richt zich naast voeding ook op beweging. - Krachtvoer bestaat uit een lespakket. CoolFit is een leefstijldag. 5. DoIt Overeenkomsten: - vmbo leerlingen als doelgroep - voeding én bewegen Verschillen: - DoIt bestaat uit een lessenserie, CoolFit is een eendaagse aanpak

‡ §

http://www.krachtvoer.nu


12

Aangehaalde literatuur Beschrijf de eventueel in dit document aangehaalde literatuur volgens APA-normen.

Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. New York: General Learn-

ing Press. Cobussen, F. (2011). Op zoek naar succesvolle implementatie van Ga voor gezond!. CBO. Contento, I.R. (2007). Nutrition education. Linking research, theory, and practice. Boston: Jones and Bartlett Publishers. Den Boer, P., Mittendorf, K., Sjenitzer, T. (2004). Beter kiezen. Onderzoek naar keuzeprocessen van jongeren in het vmbo en mbo. Delft: Stoas. Green, L.W. en Frankish, C.J. (2001). Health promotion, health education, and disease prevention. In Koop, C.E., Pearson, C.E., Schwarz, M.R. (Eds), Critical issues in global health. (pp. 321-330). San Francisco: Jossey-Bass. Hardin, C. D., en Conley, T. D. (2000). A relational approach to cognition: Shared experience and relationship affirmation in social cognition. In G. B. Moskowitz (Ed.), Future directions in social cognition. Hillsdale, NJ: Erlbaum. PDF. Knai, C., Pomerleau, J., Lock, K., McKee, M. (2006). Getting children to eat more fruit and vegetables: A systematic review. Preventive Medicine, 42, p. 85-95. McGuire, W. J. (1984). Public communication as a strategy for inducing health-promoting behavioral change. Preventive Medicine, 13(3), p. 299-313. Searle, John. (1995). De bouw van de sociale werkelijkheid. New York: The Free Press. Van Der Neut, I., Teurlings, C., Kools, Q. (2005). Inspelen op leergedrag van vmbo-leerlingen. Tilburg: IVA. Van Der Sanden, J. (2003). Zelfstandig leren en de Leittextmethode. In: De Boer, Reubel, Reinards & Van der Sanden. Zelfstandig leren in beroepsopleidingen. Meer kansen op de Europese arbeidsmarkt. Groningen: Wolters Noordhoff.


CoolFit

Bijlage 1. Beschrijving kenmerken en resultaten onderzoek Scoor met dit formulier elke effectstudie apart. Licht de score bij een item eventueel toe. Studie 1 Auteur : titel (jaartal)

A. Waar en waarover is de studie uitgevoerd Kruis ‘ja’ of ‘nee’ aan

Ja

1

De studie is in Nederland uitgevoerd.

V

2

De studie betreft de hier beschreven, Nederlandse interventie (en niet een andere, soortgelijke interventie of een buitenlandse versie of variant)

V

Nee

B. Typering methodologische kenmerken van het onderzoek Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 1

De meting is (mede) gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie.

2

De meting is verricht met instrumenten die voldoende betrouwbaar zijn.

3

De meting is verricht met instrumenten die de doelen van de interventie valide operationaliseren.

4

Er is een voormeting (voorafgaand aan / bij start van de interventie).

5

Er is een nameting (aan het einde van de interventie).

6

De resultaten zijn met een adequate statistische techniek geanalyseerd en op significantie getoetst.

7

De resultaten zijn vergeleken met ander onderzoek naar de effecten van de gebruikelijke situatie, handelwijze of zorg (care-as-usual) of een andere zorgvorm bij een soortgelijke doelgroep.

8

Er is een (quasi-)experimentele en een controlegroep (care-as-usual) of een herhaald N=1 onderzoek met een baseline of een timeseries design met een multiple baseline of alternating treatments of een studie naar de samenhang tussen de mate waarin een interventie is toegepast en de mate waarin bedoelde uitkomsten zijn opgetreden.

9

Het onderzoek is uitgevoerd in de praktijk.

V V V V V

V

10 Er is een follow-upmeting van minimaal 6 maanden na einde interventie.

11 De experimentele en de controlegroep zijn ´at random´ samengesteld.


14


CoolFit

Classificatie bewijskracht van het onderzoek Kruis aan van welk type de opzet is op basis van de aangekruiste antwoorden in het bovenstaande schema. Alle antwoorden in de aangegeven range moeten aangekruist zijn

1-6

Veranderingsonderzoek

8

Matig

Resultaten van veranderingsonderzoek zijn vergeleken met ander onderzoek

Redelijk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design (niet in de praktijk)

1-6 1-6 1-6 1-6 7 1-6

Vrij sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk

1-6

8

9

Sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Zeer sterk

Onderzoek met experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Niveau 5

Geen van de onderstaande alternatieven

Niveau 4

Zeer zwak Zwak

Niveau 3

Niveau 2

Niveau 1

Bewijskracht

V

9 9

10 10

11

Typering overige methodologische kenmerken Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 12 Er is een controlegroep zonder interventie en/of placebo. 13 Er is een controlegroep met een gespecificeerde andere, duidelijk gespecificeerde interventie. 14 Het onderzoek is uitgevoerd door anderen dan de ontwikkelaars of de aanbieders van de interventie. V

15 De mate van uitval van subjecten tussen de meetmomenten is gespecificeerd.

V

16 De implementatiegetrouwheid is bepaald (i.e. nagegaan is wat de mate is waarin het protocol, de handleiding of de methodiek getrouw is gevolgd - ook wel behandelingsintegriteit, ‘treatment integrity’ of ‘fidelity’genoemd).

C. Typering resultaten van het onderzoek

V

0

Geen van de onderstaande rubrieken zijn van toepassing (licht toe!):

1

Positieve resultaten: De studie rapporteert positieve effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie.

2

Effectiviteit niet aangetoond: De studie rapporteert dat er geen effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie zijn.

3

Negatieve resultaten: De studie rapporteert negatieve effecten# .

4

Positieve en negatieve resultaten: De studie rapporteert positieve en negatieve effecten# ten aanzien van verschillende doelen van de interventie.

8

Effectiviteit onduidelijk of onbekend.

# Positief effect = een of meer doelen van de interventie worden gerealiseerd en deze winst is statistisch significant. Geen effect = het doel van de interventie wordt niet gerealiseerd en wordt deels gerealiseerd maar deze winst is niet statistisch significant. Negatief effect = de interventie werkt - statistisch significant - averechts of heeft ernstige, duidelijk aantoonbare ‘bijwerkingen’.

Noteer hieronder eventueel beschikbare gegevens over effectsizes


15

Werkblad beschrijving interventie Voor goed beschreven

Recommend Documents